. σελ 1

: Μουσική ΗΕπίδρασή της και ηΑναγκαιότητα της για τον

Άνθρωπο

Περιεχόμενα

Πρόλογος……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...2

Η μελέτη της σωματικής και ψυχολογικής επίδρασης της μουσικής κατά την αρχαιότητα………………………………………………………………………………...............................................................................................3

Σωματικές επιδράσεις της μουσικής- σύγχρονες έρευνες…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………4

Ψυχολογικές επιδράσεις της μουσικής - σύγχρονες έρευνες ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..4

Επίδραση της Μουσικής πάνω στην ανθρώπινη υγεία αλλά και την καθημερινότητα του ανθρώπου γενικότερα……………….7

Παράγοντες που επηρεάζουν την επίδραση της μουσικής και το μέγεθος της επίδρασης......................................................9

Μουσική παιδεία: Πολυτέλεια ή αναγκαιότητα;.....................................................................................................................11

Οφέλη της μουσικής αγωγής...................................................................................................................................................12

Μουσική και Εκπαίδευση........................................................................................................................................................14

Αναγκαιότητα Μουσικής-Προσωπικές σκέψεις......................................................................................................................15

Επίλογος..................................................................................................................................................................................15

ΠΡΟΛΟΓΟΣΣε αυτή την ερευνητική εργασία μελετήσαμε τα συναισθήματα που δίνει η μουσική στον άνθρωπο όπως και την αναγκαιότητά του για αυτήν. Γενικότερα μελετήσαμε την τέχνη της μουσικής. Αυτή η τέχνη (της μουσικής) έχει πολλούς κλάδους, δηλαδή έχει ποικίλα είδη που το καθένα είναι τελείως διαφορετικό απ’ τ’ άλλο. Αυτή η ποικιλία ειδών είναι πολύ βολική διότι κάθε είδος μουσική αντιστοιχεί καλύτερα στο χαρακτήρα κάθε ατόμου. Ακόμα μάθαμε πολλά για το πώς επηρεάζει η μουσική τη σωματική και ψυχική γαλήνη ενός ανθρώπου. Επιπλέον διδαχθήκαμε ότι η μουσική βοηθάει τον άνθρωπο και το υποστηρίζουμε αυτό με κάποιες συνεντεύξεις που κάναμε σε μουσικούς και μας είπαν την δικιά τους εμπειρία με τη μουσική και πως τους βοήθησε να διορθώσουν τη ζωή τους προς το καλύτερο.

. σελ 2

Ημελέτη της σωματικής καιψυχολογικής επίδρασης της μουσικής κατά την αρχαιότητα

Η επίδραση της μουσικής στην ψυχολογική και φυσιολογική κατάσταση του ατόμου έχει αποτελέσει αντικείμενο προβληματισμού και μελέτης από πολύ νωρίς στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο Πυθαγόρας, ο πρώτος αναγνωρισμένος θεωρητικός της μουσικής, περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η μουσική μπορεί να επιδρά στη συναισθηματική κατάσταση του ανθρώπου και το πώς η χρήση κατάλληλων μελωδιών μπορεί να συμβάλει στην ψυχική υγεία.

Ο Πλάτωνας υποστήριζε ότι η μουσική έχει ηθοπλαστική δύναμη και υποδείκνυε το ρόλο της στην ανατροφή μιας γενναίας και ηρωικής προσωπικότητας- στηρίγματος του κράτους. Θεωρούσε ότι οι ρυθμοί και οι τόνοι, επιδρώντας στη σκέψη, την κάνουν αντίστοιχη με αυτούς τους ίδιους, γι’ αυτό η καλύτερη φύλαξη του κράτους είναι η «σοβαρή και με καλό ρυθμό» μουσική, η σεμνή και η απλή και όχι η «θηλυπρεπής ή άγρια». Κατά τη γνώμη του Πλάτωνα, η μουσική της απόλαυσης αποσταθεροποιούσε τη σύνδεση του ατόμου και της κοινωνίας και αυτό αποτελούσε την αρχή της ηθικής και σωματικής κατάπτωσης, που οδηγεί σε διαφόρων ειδών ασθένειες.

Στο έργο του Πολιτικά, ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι:Η ικανότητα της μουσικής να επιδρά στις ψυχικές καταστάσεις των ακροατών είναι συνδεδεμένη με την προσομοίωση με τον ένα ή τον άλλο χαρακτήρα (...) οι μουσικοί τόνοι διαφέρουν ουσιαστικά ο ένας από τον άλλο, ώστε κατά την ακρόασή τους εμφανίζεται σε μας διαφόρων ειδών διάθεση, και δε συμπεριφερόμαστε καθόλου κατά τον ίδιο τρόπο σε κάθε έναν από αυτούς, έτσι, παραδείγματος χάρη, ακούγοντας τους μουσικούς τόνους του ενός είδους δοκιμάζουμε μια διάθεση περισσότερο συμπονετική και θλιμμένη, ακούγοντας τους τόνους ενός άλλου είδους, τους λιγότερο αυστηρούς, απαλύνεται η διάθεσή μας, άλλοι μουσικοί τόνοι μας προκαλούν κατά βάση μια μέση ισορροπημένη διάθεση. Την τελευταία ιδιότητα την κατέχει προφανώς μόνο ένα είδος τόνου, συγκεκριμένα ο δωρικός τρόπος. Σε ότι αφορά τον φρυγικό τόνο, αυτός επιδρά σε μας με διεγερτικό τρόπο.Αλλά και ο Ιπποκράτης συνιστούσε θεραπείες με μουσική και τεκμηρίωνε τις ποικίλες επιδράσεις της στους ανθρώπους.Είναι πολυάριθμες οι αναφορές για τις επιδράσεις της μουσικής, που συναντά κανείς όχι μόνο σε αρχαία ελληνικά κείμενα αλλά και σε κείμενα από την αρχαία Ρώμη μέχρι την εποχή της Αναγέννησης και αργότερα από το Μεσαίωνα μέχρι και σήμερα και τα οποία καλύπτουν ολόκληρο το δυτικό πολιτισμό. Οι σωματικές επιδράσεις της μουσικής άρχισαν ουσιαστικά να μελετώνται από τα τέλη του 19ου αιώνα, με την ανάπτυξη των φυσικών επιστημών και της Φυσιολογίας, οπότε έγιναν εφικτές και οι πειραματικές μετρήσεις.

Σωματικές επιδράσεις της μουσικής- σύγχρονες έρευνεςΌταν η μουσική εισχωρήσει στα αυτιά του ανθρώπου, οι ήχοι μετατρέπονται σε ερεθίσματα που ταξιδεύουν από τα ακουστικά νεύρα στο θάλαμο του εγκεφάλου, τον σταθμό αναμετάδοσης των συναισθημάτων και των αισθήσεων. Όταν διεγερθεί ο θάλαμος, δραστηριοποιεί το φλοιό του

. σελ 3

εγκεφάλου, ο οποίος με τη σειρά του εκπέμπει ερεθίσματα στον θάλαμο, οπότε δημιουργείται ένα κύκλωμα δονήσεων που ενισχύεται όσο διαρκεί η μουσική. Κατά την ακρόαση μουσικής μπορεί να εκδηλωθούν εξωτερικές σωματικές αντιδράσεις που μπορεί να έχουν τη μορφή ρυθμικού χτυπήματος του ποδιού, λικνίσματος, κουνήματος του κεφαλιού ή ρυθμικών κινήσεων των χεριών. Μέσα στον εγκέφαλο ο θάλαμος, ο υποθάλαμος, η παρεγκεφαλίδα και τα εγκεφαλικά ημισφαίρια, παίζουν ενεργό ρόλο στην επεξεργασία των μουσικών τόνων και των ρυθμών, μετατρέποντάς τους σε αναγνωρίσιμες μουσικές δομές και προσδίδοντάς τους διανοητικό και συναισθηματικό νόημα. Ο υποθάλαμος που συνδέεται μέσω νευρικών οδών με το θάλαμο, ρυθμίζει το μεταβολισμό, τον ύπνο, την αφύπνιση και άλλες σωματικές λειτουργίες. Μέσω αυτού, τα ερεθίσματα της μουσικής μεταφέρονται στα άλλα εγκεφαλικά κέντρα. Γύρω από το θάλαμο βρίσκεται το κέντρο των αισθημάτων, που λειτουργεί σε αλληλεπίδραση με το ενδοκρινικό σύστημα, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει την αναπνοή, τον παλμό, την κυκλοφορία του αίματος και τις εκκρίσεις των διαφόρων αδένων.

Ψυχολογικές επιδράσεις της μουσικής- σύγχρονες έρευνες

Συναισθηματικές αντιδράσειςΣύμφωνα με τον London (2002), αισθανόμαστε ένα συναίσθημα ως αντίδραση σε μια κατάσταση και το συναίσθημά μας κατευθύνεται προς κάποιο αντικείμενο-στόχο, δηλαδή έναν άνθρωπο, ένα αντικείμενο, ή ένα γεγονός, το οποίο διαδραματίζει έναν αιτιώδη ρόλο στο να προκαλέσει μια συναισθηματική κατάσταση. Τα συναισθήματα θεωρούνται γενικά ως «αρκετά συνοπτικές αντιδράσεις», έχουν δηλαδή σύντομη διάρκεια.

Από την άλλη πλευρά, οι διαθέσεις αποτελούν «συναισθηματικές καταστάσεις χαμηλής υποκειμενικής έντασης αλλά σχετικά μακροχρόνιας διάρκειας, συχνά χωρίς προφανή αιτία». Επομένως, οι διαθέσεις διαφέρουν από τα συναισθήματα τόσο ως προς τη διάρκειά τους όσο και ως προς την έλλειψη προφανούς αιτίας στις διαθέσεις.Η δημιουργία συναισθημάτων από τη μουσική είναι ένα μεγάλο θέμα το οποίο συζητείται έντονα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην αντίληψη των ακροατών για τη συναισθηματική έκφραση και όχι στη δημιουργία συγκεκριμένων συναισθηματικών αντιδράσεων. Ένας σημαντικός λόγος για αυτό είναι ότι ο τρόπος που βιώνονται οι συναισθηματικές αντιδράσεις είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο και δεν μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό. Όπως επισημαίνει και ο Hanslick (1854) «παρακολουθώντας την πορεία που ακολουθεί μια μελωδία για να επιδράσει στη διάθεσή μας, βρίσκουμε ότι ο δρόμος της από το παλλόμενο όργανο έως το ακουστικό νεύρο έχει επαρκώς εξηγηθεί από τη Φυσιολογία. Η νευρική διαδικασία δια της οποίας το αίσθημα του ήχου γίνεται συναίσθημα παραμένει ανεξήγητη. Παρόλα αυτά, υπάρχει σήμερα μια διαδεδομένη πεποίθηση ότι η μουσική κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να δημιουργήσει συναισθήματα στους ακροατές.

Οι Sloboda και Juslin (2001) θεωρούν ότι τα συναισθήματα που προκαλεί η ακρόαση μουσικής είναι δύο ειδών: (α) τα συναισθήματα που αφορούν την αισθητική αξία της μουσικής, δηλαδή το τι

. σελ 4

αντιλαμβάνεται κανείς ως ωραίο στη μουσική και (β) τα συναισθήματα που παράγονται ή εκφράζονται από τη μουσική, λίγο ή πολύ ανεξάρτητα από την αισθητική της αξία. Ωστόσο, οι δύο κατηγορίες δεν είναι ανεξάρτητες η μία από την άλλη και όπως επισημαίνουν, είναι σημαντικό να γίνεται από τους ερευνητές μια σύνδεση των δύο ειδών έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η όσο το δυνατό καλύτερη κατανόηση των ψυχολογικών πτυχών της μουσικής και των συναισθημάτων.

Οι ίδιοι επίσης αναφέρουν ότι φαίνεται να υπάρχει κάποια συσχέτιση (αναφερόμενη και ως εσωτερικό συναίσθημα) ανάμεσα στην ένταση των συναισθημάτων που βιώνονται εξαιτίας της μουσικής και σε συγκεκριμένα δομικά χαρακτηριστικά της μουσικής. Αυτή η ένταση μεταβάλλεται συνεχώς κατά το σταδιακό «ξετύλιγμα» της μουσικής.Τα δομικά χαρακτηριστικά που φάνηκαν να σχετίζονται με τη δημιουργία συναισθηματικών αντιδράσεων είναι οι συγκοπές, οι εναρμόνιες μετατροπίες, οι μελωδικές αποτσιατούρες και άλλες μουσικοθεωρητικές έννοιες οι οποίες αναφέρονται στη δημιουργία και τη διατήρηση ή διακοπή των μουσικών προσδοκιών. Θεωρείται «ότι οι μουσικές προσδοκίες μπορούν να αυξήσουν τη συναισθηματική αντίδραση ακόμα και σε οικεία μουσική»

Εντούτοις, όπως επεσήμαναν οι Juslin και Zentner (2002), οι περισσότερες μελέτες έχουν ερευνήσει τη διάθεση στη μουσική, ενώ η κύρια παραδοχή σήμερα, είναι ότι η μουσική μπορεί να εκφράσει απλά συναισθήματα και διαθέσεις. Σύμφωνα δε με τη «θεωρία της διέγερσης», η μουσική προκαλεί συναισθήματα στους ακροατές ανάλογα με αυτά που η ίδια εκφράζει. Αυτό που βεβαιώνει το ότι η μουσική είναι για παράδειγμα θλιμμένη είναι η αιτιολογική της δύναμη στο να επιδρά με τις σχετικές αντιδράσεις στον ακροατή. Η διέγερση (arousal) κατά τον Becker (2001), είναι καθαρά μια καθολική αντίδραση στη μουσική ακρόαση, η οποία συνδυασμένη με μια εστιασμένη και ενσυνείδητη προσοχή, μπορεί να συνεισφέρει σε ακραίες καταστάσεις συναισθήματος.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι μουσικές παράμετροι που διαμορφώνουν κάθε συναίσθημα, όπως αυτές καθορίστηκαν από ένα πείραμα των Gabrielsson και Juslin το 1996.

. σελ 5

Διανοητική επίδρασηΟρισμένα είδη μουσικής φαίνεται να επηρεάζουν τη διανοητική κατάσταση ενός ατόμου αν και παραμένει αδιευκρίνιστος ο ακριβής τρόπος με τον οποίο συμβαίνει αυτό.

Η χρήση ορισμένων ειδών μουσικής σε θρησκευτικές και θεραπευτικές τελετουργίες προκειμένου να οδηγηθεί κανείς σε κατάσταση έκστασης είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Η έκσταση μπορεί να προκληθεί όταν παίζονται ταυτόχρονα πολλά επαναλαμβανόμενα ρυθμικά μοτίβα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αξιοποίηση μουσικής με τα παραπάνω χαρακτηριστικά για πνευματικούς σκοπούς γίνεται στην Τουρκία, την Αφρική την Ινδονησία, από ορισμένους πολιτισμούς των Η.Π.Α. και της Καραϊβικής και σε όσα μέρη του κόσμου επιβιώνουν ακόμα σαμανιστικές κοινωνίες. Εντούτοις, μουσική που μπορεί να οδηγήσει σε έκσταση συναντάται σε όλους τους πολιτισμούς. Συνήθως στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρήση τυμπάνων καθώς η έκσταση και τα συνοδευτικά της χαρακτηριστικά συμπεριφοράς, οφείλεται στην επίδραση της ρυθμικής χρήσης κρουστών στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η διέγερση που προκαλούν επηρεάζει πολλές αισθητηριακές και κινητικές περιοχές του εγκεφάλου (οι οποίες μένουν ανεπηρέαστες υπό φυσιολογικές συνθήκες) και επιφέρει τις παρακάτω αλλαγές στη συμπεριφορά όσων συμμετέχουν σε τέτοιου είδους τελετουργίες:

1. Οπτικές και ακουστικές εντυπώσεις χρωμάτων, κίνησης και ήχου.2.    Σωματική κίνηση όπως λίκνισμα, περιδίνηση, αναπηδήσεις, τρεμούλιασμα και συσπάσεις.3.    Ασυνήθεις ενοράσεις ή παραισθήσεις.4.  Αύξηση του ρυθμού της αναπνοής, γρήγορο καρδιακό ρυθμό, έντονη εφίδρωση και αναποδογύρισμα των ματιών.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η παρόρμηση για χορό. Η χορευτική μουσική συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό διαφόρων ρυθμών από κρουστά, οι οποίοι συνοδεύουν το βασικό ρυθμό και αντικατοπτρίζονται στις κινήσεις των χορευτών. Αυτού του είδους η αισθητηριακή διέγερση οδηγεί στην έκσταση. Η μουσική που χρησιμοποιείται στις τελετές αυτού του είδους επιλέγεται με βάση την ικανότητά της να προκαλεί τις αναγκαίες σωματικές και πνευματικές αντιδράσεις (McClellan, 1991).Θεωρείται ότι η μουσική κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να επηρεάσει διάφορες διανοητικές καταστάσεις, όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί.

. σελ 6

. σελ 7

Επίδραση της Μουσικής πάνω στην ανθρώπινη υγεία αλλά και την καθημερινότητα του ανθρώπου γενικότερα

Από την αρχαία ήδη Ελλάδα, άρχισαν οι μεγάλοι φιλόσοφοι της εποχής όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης να μελετούν τον τρόπο που επηρεάζει η μουσική τον ανθρώπινο ψυχισμό καθώς επίσης και τον τρόπο που αλληλεπιδρά με την υγεία του. Όσον αφορά το θέμα της υγείας του ατόμου, η μουσική παίζει σημαντικό ρόλο στην ίαση ασθενειών τόσο σωματικών όσο και ψυχικών.

Κι αυτό έχει να κάνει άμεσα με την ευεργετική δράση της επάνω στη λειτουργία του ατόμου. Πιο συγκεκριμένα, η μουσική έχει την δυνατότητα να μειώσει την αρτηριακή πίεση καθώς και να βελτιώσει την αναπνοή. Αυτό είναι αποτέλεσμα της επιρροής της επάνω σε νευρικούς υποδοχείς του σώματος, και έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του στρες και του άγχους, την επίτευξη της καλύτερης και απαρακώλυτης κυκλοφορίας του αίματος, ενώ συμβάλει στην αύξηση της αυτοπεποίθησης των ασθενών έχοντας σαν αποτέλεσμα την ταχύτερη ανάρρωση τους.

Από τις πιο απλές έως και τις πιο πολύπλοκες μουσικές δομές, η τέχνη αυτή φαίνεται να επηρέασε τον άνθρωπο καθώς παρατηρούμε ότι είναι συζευγμένη με την θρησκεία των λαών αλλά και με άπειρες εκφάνσεις της καθημερινής ζωής.

Η μουσική είναι από τις τέχνες που μπήκε στην ζωή του ανθρώπου από ένα πρώιμο στάδιο της ιστορίας του.

. σελ 8

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει επισημανθεί ότι η μουσική είναι ένας σημαντικός παράγοντας και στην εκπαίδευση. Όλα τα παιδιά τα οποία ασχολούνται με την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου έχουν αυξημένη ικανότητα απομνημόνευσης πληροφοριών και γνώσεων γενικότερα, όσον αφορά την προφορική τους μνήμη. Αυτό συμβαίνει διότι η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, βοηθά την ανάπτυξη του αριστερού εγκεφαλικού κροταφικού λοβού. Ο αριστερός κροταφικός λοβός επεξεργάζεται τις ηχητικές πληροφορίες που εισάγονται στον εγκέφαλο. Παράλληλα όμως αναπτύσσεται μέσα στον λοβό αυτόν, ένα άλλο μέρος (planum temporale), το οποίο είναι υπεύθυνο για την προφορική μνήμη. Με τον τρόπο αυτό η βελτίωση της προφορικής μνήμης των παιδιών είναι ένα δευτερογενές παράγωγο της μουσικής τους εκπαίδευσης.Έρευνες που έγιναν σε μουσικούς με μαγνητική τομογραφία έδειξαν ότι στον κροταφικό λοβό, το μέρος που είναι υπεύθυνο για την προφορική μνήμη είναι μεγαλύτερο από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Οι ερευνητές τονίζουν ότι δεν έχει σημασία ποιο όργανο μαθαίνουν τα παιδιά όσον αφορά τη βελτίωση της μνήμης. Είναι η διαδικασία της μουσικής εκπαίδευσης

που είναι ευεργετική για τη μνήμη. Το φαινόμενο αυτό δηλαδή της ανάπτυξης και άλλων τμημάτων του εγκεφάλου όταν υπάρχει μια μορφή εκπαίδευσης, μπορεί να βοηθήσει και ανθρώπους που έχουν υποστεί βλάβες του εγκέφαλου μετά από κάποιο νόσημα ή τραυματισμό.Εκτός βέβαια από την ψυχοσωματική υγεία και την εκπαίδευση, η τέχνη της μουσικής μπορεί να ωφελήσει το άτομο γενικότερα στην προσωπική του ζωή. Για να γίνει κατανοητός ο τρόπος που την επηρεάζει, αρκεί να αναλογιστεί κανείς πώς θα ήταν η ζωή χωρίς τη μουσική ή τους ήχους γενικότερα. Ένα ξερό και βουβό τοπίο, ένας κόσμος δίχως επικοινωνία. Διότι η μουσική είναι και τρόπος επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Είναι δυνατόν δυο άνθρωποι τελείως ξένοι μεταξύ τους που τους συνδέει το κοινό πάθος για την μουσική, να επικοινωνήσουν, ασχέτως το πνευματικό επίπεδο, την κοινωνική θέση, τις προσωπικές προτιμήσεις, και την γλώσσα ακόμα που μιλά ο καθένας. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε δηλαδή την μουσική ως ένα μέσο ψυχικής επικοινωνίας, μία παγκόσμια γλώσσα που ακόμα και εμπειρικά μπορεί να μάθει κάποιος!

Επιπροσθέτως, η τέχνη αυτή είναι συνυφασμένη με πολλές εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής όπως είναι ο έρωτας, ο φόβος για το άγνωστο, ο θάνατος, η χαρά, η θλίψη, η δουλειά κ.ά. Συνεπώς, ο άνθρωπος έχει έμφυτα μια τάση να εξυμνεί της καταστάσεις της καθημερινότητας αλλά και να αποδέχεται την συντριβή και την θλίψη του, με ήχους. Είναι ακόμη μια έμφυτη ανάγκη που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δείχνει μια νοσταλγία και μια στροφή προς την φύση. Διότι η φύση με τους ήχους της κατευνάζει τα πνεύματα και ευεργετεί το άτομο, αποτελώντας πηγή ευεξίας χαράς και υγείας, χαρακτηριστικά που προσφέρει και η μουσική όπως προαναφέρθηκε. Γι αυτό άλλωστε κατά καιρούς πολλοί μεγάλοι μουσικοί εμπνεύστηκαν από την φύση όπως  βλ.  4 Εποχές του Α. Βιβάλντι.mousiki_003Θα ήταν μεγάλη παράληψη να μην γίνει όμως και μια αναφορά στον ρυθμό, που είναι συνυφασμένος με την μουσική, και ως γνωστόν υπάρχει παντού στην ζωή μας. Χωρίς ρυθμό δεν υπάρχει χρόνος, χωρίς χρόνο δεν υπάρχει οργάνωση πράγμα που συνεπάγεται ότι χωρίς οργάνωση δεν υπάρχει και τάξη.Το ανθρώπινο σώμα μας δίνει πολλά τέτοια παραδείγματα. Οι ορμόνες μας ακολουθούν σταθερό πρότυπο ρυθμού στην παραγωγή τους ανά 24ωρο (κιρκάδιος ρυθμός). Ο ρυθμός της καρδιάς από τη στιγμή της γέννησης έχει φυσιολογικές αυξομειώσεις μεν, αλλά ποτέ δεν βγαίνει από το συγκεκριμένο tempo στο οποίο λειτουργεί (άλλωστε οι καρδιακές αρρυθμίες δεν υποδηλώνουν φυσιολογική λειτουργία...)

Άρα παρατηρούμε ότι χωρίς ρυθμό, καταρρέει το οικοδόμημα της οργανωμένης κοινωνίας του ανθρώπου, αλλά και το οργανωμένο οικοδόμημα του οργανισμού του. Επομένως αποτελεί και αυτός

. σελ 9

ένα από τα συστατικά της ζωής που δεν μπορεί να λείπει.Κάνοντας μια γενική θεώρηση, παρατηρούμε ότι η μουσική είναι δεμένη τόσο με την ανθρώπινη ύπαρξη όσο και με την καθημερινότητα. Συνοδεύει το άτομο παντού, σε όλες τις πτυχές της ζωής του, και συνιστά έναν δεσμό με το σήμερα το χθες και το αύριο του ανθρώπου, δεδομένου ότι η επιρροή της σ’ αυτόν ήτανε πάντοτε η ίδια.

Παράγοντες που επηρεάζουν την επίδραση της μουσικής και το μέγεθος της επίδρασης

Οι παράμετροι που μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο επιδρά η μουσική σε ένα άτομο αλλά και το μέγεθος αυτής της επίδρασης, περιλαμβάνουν μουσικές μεταβλητές, προσωπικούς παράγοντες και παράγοντες που σχετίζονται με τις εξωτερικές συνθήκες και προσδιορίζουν τη συγκεκριμένη κατάσταση ακρόασης.Από έρευνα των Gabrielsson και Lindstrom (2001) προέκυψε ότι οι αντιδράσεις μπορούν να προέλθουν από οποιοδήποτε είδος μουσικής και μάλιστα οι συναισθηματικές επιδράσεις δεν διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος της μουσικής από το οποίο πηγάζουν. Τα μουσικά χαρακτηριστικά που φαίνεται να επιδρούν συχνότερα είναι η ένταση (π.χ. crescendo, diminuendo), το τέμπο (π.χ. accelerando), οι τρόποι (π.χ. μετάβαση από ελάσσονα σε μείζονα), η πυκνή υφή, ο ρυθμός, η μελωδία και η αρμονία. Ειδικότερα, ο Sloboda (2000), σύμφωνα με δική του μελέτη, αναφέρει ότι δάκρυα και κόμπος στο λαιμό προκαλούνται από μελωδικές αποτσιατούρες, ρίγος από ξαφνικές αλλαγές στην αρμονία και η παρατηρούμενη αύξηση του καρδιακού ρυθμού συνδέεται με την επιτάχυνση και τις συγκοπές.Στους προσωπικούς παράγοντες, εκτός από τις δημογραφικές μεταβλητές όπως το φύλο, η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και το επάγγελμα, περιλαμβάνονται και ένα πλήθος άλλων μεταβλητών, όπως η φυσική κατάσταση και διάφοροι γνωσιακοί παράγοντες. Στους τελευταίους περιλαμβάνονται οι προσδοκίες, η προσήλωση, η ευαισθησία, η δεκτικότητα, οι θετικές ή αρνητικές αναμνήσεις σε σχέση με τη μουσική, η εξοικείωση με το μουσικό κομμάτι ή το μουσικό είδος γενικότερα καθώς και οι τεχνικές γνώσεις σε σχέση με τη μουσική. Όπως αναφέρει η Πρίνου Πολυχρονιάδου (1989).Η επίδραση που ασκεί η μουσική στην ψυχολογία του ανθρώπου, είναι πιο έντονη όταν πρόκειται για άτομα με αδύνατη μουσική μόρφωση. Αντίθετα ένα άτομο με μουσική καλλιέργεια και πλατιά γνώση τη μουσικής και της τεχνικής της, έχει μια κριτική προδιάθεση απέναντι σε κάθε νέα ακρόαση που τον κάνει να αναπτύσσει αντιστάσεις και να μην αφήνεται εύκολα στη συγκινησιακή επίδραση της μουσικής. Η εξοικείωση φαίνεται να έχει εξέχουσα θέση μεταξύ των παραγόντων καθώς επηρεάζει την προτίμηση και συνακόλουθα το μέγεθος της επίδρασης. Ο Hargreaves (1986) μελέτησε την επίδραση της εξοικείωσης στην προτίμηση και πρότεινε ότι αυτή ακολουθεί το σχήμα κωδωνοειδούς καμπύλης.

. σελ 10

Ο Hargreaves (1986) θεωρεί, όπως φαίνεται και από την καμπύλη, ότι η προτίμηση σε ένα εντελώς νέο ερέθισμα είναι αρχικά αρνητική. Καθώς το ερέθισμα γίνεται πιο οικείο, η προτίμηση γίνεται σταδιακά όλο και πιο θετική, φτάνοντας το αποκορύφωμα σε ένα βέλτιστο βαθμό εξοικείωσης και στη συνέχεια η αύξηση της εξοικείωσης συνεπάγεται τη μείωση της προτίμησης, η οποία καταλήγει αρνητική σε πολύ υψηλά επίπεδα εξοικείωσης.

Σύμφωνα με τον McClellan (1991), η συνεχής ακρόαση του ίδιου είδους μουσικής ή η ενεργός συμμετοχή στη δημιουργία και την εκτέλεσή της ενισχύει την επίδρασή της και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια μόνιμη αλλαγή στο άτομο, επηρεάζοντας τη σχέση του με τον έξω κόσμο -τα γεγονότα, τους ανθρώπους και το φυσικό περιβάλλον. Μετά από μια παρατεταμένη χρονική περίοδο ενασχόλησης μπορεί τα χαρακτηριστικά της μουσικής να αρχίσουν να αντικατοπτρίζονται στις κινήσεις, την ομιλία και την αντίληψη που υπάρχει για το χρόνο, αντανακλώντας την εσωτερική επίδραση της μουσικής με την οποία ασχολείται. Εξίσου σημαντικό ρόλο στο μέγεθος της επίδρασης παίζει η συναισθηματική κατάσταση του ατόμου κατά την ακρόαση καθώς και διάφορα στοιχεία της προσωπικότητάς του, όπως η ιδιοσυγκρασία και η ωριμότητα (Gabrielsson 2001).Ο Farnsworth (1969) υποστηρίζει ότι η επίδραση της μουσικής είναι μεγαλύτερη όταν αυτή έχει κάποιο νόημα για τον ακροατή. Δηλαδή, «μια δεδομένη σύνθεση μπορεί να προκαλέσει μια σειρά επιδράσεων σε ένα άτομο που ασχολείται με τη μουσική και τελείως διαφορετικές σε κάποιο άλλο που δεν έχει μουσική κλίση, ή ακόμα, η επίδρασή της μπορεί να διαφέρει από τη μια φορά στην άλλη, στο ίδιο άτομο. Δεν υπάρχει καμία σύνθεση που να εξασφαλίζει πως θα προκαλέσει ακριβώς ίδιες ή έστω παρόμοιες σωματικές μεταβολές στα μέλη ενός πληθυσμού».

Εκτός από τους προσωπικούς, καθοριστικοί είναι και οι φυσικοί παράγοντες. Για παράδειγμα, οι ακουστικές συνθήκες, η ζωντανή ή ηχογραφημένη μουσική, ο χώρος (εσωτερικός ή εξωτερικός) η θέση του ακροατή σε σχέση με τους εκτελεστές ή ανάμεσα σε άλλους ακροατές, η εποχή, οι καιρικές συνθήκες κ.α. Οι κοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν την επίδραση της μουσικής (π.χ. μέγεθος και συμπεριφορά του κοινού), καθώς και οι ιδιαίτερες περιστάσεις θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και ακόμη και αν η σχετική συμβολή του καθενός διαφέρει, κανείς από αυτούς δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ακόμη και σε περιπτώσεις που οι μουσικοί παράγοντες φαίνεται να έχουν την πιο καθοριστική επίδραση, υπάρχουν πάντα επιρροές τόσο από τους προσωπικούς παράγοντες όσο και από τις επικρατούσες εξωτερικές συνθήκες.

. σελ 11

: ;Μουσική παιδεία Πολυτέλεια ήαναγκαιότητα

Ηδιαχρονική σημασία της μουσικής παιδείαςΗ μουσική αποτέλεσε σημαντικό στοιχείο για την καθημερινή ζωή του ανθρώπου από την αυγή της ιστορίας του έως σήμερα. Υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη μουσικών οργάνων από την εποχή του λίθου καθώς και για τον ενεργό ρόλο της μουσικής στην οργάνωση ομάδων εργασίας, κυνηγιού και θρησκευτικών ομάδων. Η μουσική, στις πρώτες τις εκφάνσεις, δεν αποτελούσε καλλιτεχνική εκδήλωση, αλλά εξυπηρετούσε καθημερινές ανάγκες του ανθρώπου.

Στην αρχαία Κίνα, η μουσική είχε εξέχουσα θέση στην κοινωνική, θρησκευτική και πνευματική ζωή, και πολλές φορές, φορτιζόταν με μαγικές δυνάμεις. Η διδασκαλία του φιλόσοφου Κομφούκιου ασχολείται αρκετά με τη μουσική αναπτύσσοντας μια θεωρία περί ήθους και αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο της μουσικής στην εκπαίδευση. Παράλληλα, γίνεται διάκριση μεταξύ λόγιας και λαϊκής μουσικής σε αντιστοιχία με την κοινωνική ιεραρχία. Η λαϊκή μουσική κατακρίνεται και θεωρείται ακατάλληλη για τη σωστή εκπαίδευση.Στην Ινδία, η μουσική κατείχε εξαιρετική θέση στο πλέγμα του πολιτισμού και η μελέτη της σκόπευε στη διατήρηση ενός συνδέσμου με τη φιλοσοφία και τη θρησκεία. Σε φυσικό επίπεδο, όλη η ανθρώπινη κοινωνία βασιζόταν στον ήχο κάτω από την ακόλουθη εξάρτηση: με τον ήχο σχηματίζονται τα γράμματα, με τα γράμματα οι συλλαβές, με τις συλλαβές οι λέξεις, με τις λέξεις οι λεπτομέρειες της ζωής.Στην αρχαία Ελλάδα, η μουσική εξυψώνεται στο επίπεδο μιας ελεύθερης τέχνης και αποτελεί αναγκαία εμπειρία στη διαπαιδαγώγηση των νέων. Ο Σόλων ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τη διδασκαλία της μουσικής στην παιδεία των Αθηνών κατά τις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα, ενώ οι νέοι Σπαρτιάτες διδάσκονταν και εξασκούσαν τη μουσική έως τα τριάντα τους χρόνια. Στις Ολυμπιάδες διεξάγονταν επίσης, παράλληλα με τα αθλήματα, μουσικοί και ποιητικοί αγώνες.Σε κείμενα του Πλάτωνα, όπως στην «Πολιτεία», στον «Πρωταγόρα» και στους «Νόμους», δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αναγκαιότητα της μουσικής στην αγωγή, ως ένας σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση των παραδοσιακών αξιών και την ανάπτυξη και διαμόρφωση του ιδανικού πολίτη.

Για τον Αριστοτέλη, η ενασχόληση με τη μουσική έχει σημασία εξαιτίας των συγκινήσεων που μπορεί να προσφέρει. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η μουσική πρέπει να διδάσκεται στους νέους για τρεις βασικούς λόγους. Από τη μια πλευρά, χρησιμεύει ως «παιδιά» και «ανάπαυσις», δηλαδή ως ψυχαγωγία, από την άλλη πλευρά, για σωστή «διαγωγή» και αισθητική καλλιέργεια, ενώ παράλληλα, έχει την ιδιαίτερη αξία να μπορεί να επενεργεί στο ήθος και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα.

. σελ 12

Ο Πλούταρχος στο έργο του «Περί μουσικής» αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «δικαιολογημένα οι παλιοί Έλληνες έδιδαν τη μεγαλύτερη προσοχή τους στη μουσική εκπαίδευση, γιατί πίστευαν ότι έπρεπε να πλάθουν και να ρυθμίζουν τις ψυχές των νέων σε ευπρεπή ηθική με τη μουσική, γιατί η μουσική είναι ευεργετική σε κάθε χρόνο και για κάθε ηθική πράξη».

Ηαναγκαιότητα της μουσικής αγωγής στο σύγχρονο σχολείο

Στη σημερινή εποχή, κρίνεται αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου της μουσικής αγωγής στην εκπαίδευση του λεγόμενου «δυτικού κόσμου». Τούτο γιατί πρακτικά το εκπαιδευτικό σύστημα των περισσότερων χωρών είναι επικεντρωμένο στα «βασικά μαθήματα», που είναι τα γλωσσικά μαθήματα και τα μαθηματικά, στα οποία δεν ανήκει η μουσική.

Τη δεκαετία του '80, ο Gardner παρουσίασε τη γνωστή πλέον, θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης, σύμφωνα με την οποία η ανθρώπινη νοημοσύνη δεν είναι μία και ενιαία, αλλά υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές νοημοσύνης, αυτόνομες και το ίδιο σημαντικές. Ανάμεσα σε αυτές τις μορφές νοημοσύνης είναι και η μουσική νοημοσύνη, η οποία δεν υπολείπεται της γλωσσικής ή της λογικομαθηματικής νοημοσύνης. Με βάση αυτή τη θεωρία, «το σχολείο πρέπει να απευθύνεται σε όλους τους τύπους νοημοσύνης και να μην περιορίζεται στη γλωσσική και στη λογικο - μαθηματική νοημοσύνη, όπως συνήθως πράττει».

Οφέλη της μουσικής αγωγής

Αν κάποιος αποδεχτεί την άποψη ότι η μουσική αποτελεί ένα ολοκληρωμένο συμβολικό σύστημα, όπως ακριβώς είναι η γλώσσα και τα μαθηματικά, τότε αυτομάτως γεννάται το ερώτημα: ποια είναι τα ουσιαστικά οφέλη από τη μουσική αγωγή;

Συναισθηματική ανάπτυξη

. σελ 13

Τα παιδιά αντλούν από τη μουσική μια μοναδική ικανοποίηση, ενώ οι αισθητικές εμπειρίες που αποκτούν εμπλουτίζουν τη συναισθηματική τους ζωή έτσι, ώστε να είναι ικανά να αντεπεξέρχονται στις αυξανόμενες απαιτήσεις μιας υλιστικής κοινωνίας, παραμένοντας ταυτόχρονα ανθρώπινοι και πολιτισμένοι. Η μουσική είναι μια μορφή μη λεκτικής επικοινωνίας και έκφρασης, και επομένως η δύναμή της έγκειται στο γεγονός ότι βοηθάει να εκφραστούν όσα είναι δύσκολο ή ανέφικτο να ειπωθούν με λόγια.

Αισθητική απόλαυση

Η αισθητική απόλαυση που απορρέει από την αντιληπτική ή παραγωγική μουσική εμπειρία αποτελεί μια άλλη σημαντική λειτουργία της μουσικής, στενά συνδεδεμένη με τη συναισθηματική της διάσταση. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Gardner, άτομα με βλάβη ή με ελλιπείς συνδέσεις στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την παραγωγή και κατανόηση των συναισθημάτων, περιγράφονται ως άτομα στερημένα συναισθημάτων και συγκινήσεων. Αυτά τα άτομα σπάνια παρουσιάζουν έλξη ή ενδιαφέρον προς τη μουσική, διότι αδυνατούν να τη συνδέσουν με τη συναισθηματική της διάσταση.

Νοητικήανάπτυξη

Η κατανόηση, η ακρόαση, η δημιουργία και η εκτέλεση μουσικής απαιτούν εφαρμογή σύνθετων πνευματικών λειτουργιών. Η μουσική γλώσσα είναι μια συμβολική οδός επικοινωνίας, η αποκωδικοποίηση της οποίας ασκεί τις γνωστικές λειτουργίες του παιδιού. Επιπλέον, εφόσον ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναζητεί διαρκώς μοτίβα, οργάνωση σε δομές και λογική, η μουσική παρέχει ένα μοναδικό τρόπο οργάνωσης ήχων, σκέψεων, συναισθημάτων και εμπειριών.

Ανάπτυξη γλωσσικών ικανοτήτων

Πολλές μελέτες έχουν δείξει τα πλεονεκτήματα χρησιμοποίησης της μουσικής στην εκμάθηση της γλώσσας, τόσο της μητρικής όσο και μιας δεύτερης. Μελέτη του Butzlaff, κατά την οποία ανέλυσε τα αποτελέσματα 24 σχετικών ερευνών, μερικές από τις οποίες αφορούσαν δείγματα με πάνω από 500.000 μαθητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, έδειξε ισχυρή και αξιόπιστη σχέση μεταξύ μουσικής και επίδοσης σε αναγνωστικά τεστ.

Σωματική ανάπτυξη

Σε συνδυασμό με την κίνηση, η μουσική ως δραστηριότητα μπορεί να συμβάλει στη σωματική ανάπτυξη, καθώς προσφέρει εξαιρετικούς τρόπους στα παιδιά να ανταποκριθούν στους ήχους με όλο τους το σώμα. Αυτό μπορεί να συμβεί με τη μουσικοκινητική αγωγή, με το παίξιμο οργάνων και με το τραγούδι. Παρέχει ευκαιρίες για ανάπτυξη του ελέγχου των μυών του σώματος και εξαιτίας των ευεργετικών αποτελεσμάτων της χρησιμοποιείται στην εκπαίδευση σωματικά ανάπηρων παιδιών ή παιδιών με αναπηρίες στις αισθήσεις τους.

Προσωπική ταυτότητα

Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η μουσική, ως ένα είδος ενδοσκόπησης, μπορεί να αποτελέσει οδηγό για τον εσωτερικό κόσμο και τον ψυχισμό του ανθρώπου. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι αυτοί που αποκτούν την προσωπική τους ταυτότητα μέσα από την ενασχόληση με μουσικές δραστηριότητες και εμπειρίες.

Κοινωνική ανάπτυξη

Η μουσική είναι μία από τις τέχνες που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία κοινωνικοποίησης των παιδιών. Σε μια συγκριτική έρευνα διαπιστώθηκε ότι παιδιά που συμμετείχαν συστηματικά σε μουσικές δραστηριότητες (πειραματική ομάδα) υπερείχαν έναντι παιδιών που δεν είχαν μουσικές εμπειρίες (ομάδα ελέγχου) στην προσπάθειά τους να ξεκινήσουν κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με

. σελ 14

άλλα άτομα, ενώ ταυτόχρονα επιδείκνυαν πολύ συχνότερα θετικές συναισθηματικές αντιδράσεις. Επιπλέον, υπάρχουν πειραματικές ενδείξεις ότι η συμμετοχή σε μουσικές δραστηριότητες ενισχύει κοινωνικές δεξιότητες όπως η διαχείριση του θυμού και η μείωση αντικοινωνικών συμπεριφορών.

Επαφήμε την πολιτιστική κληρονομιά

Η μουσική είναι αναπόσπαστο μέρος του ανθρώπινου πολιτισμού και συμβάλλει στη συνέχεια και τη σταθερότητά του, καθώς είναι κομμάτι της συλλογικής ταυτότητας των μελών του και εγγράφεται από γενιά σε γενιά στην ιστορία του και στις μνήμες του. Ταυτόχρονα, αποτελεί συνεκτική δύναμη μεταξύ των μελών μιας ομάδας με κοινή εθνική, θρησκευτική, πολιτισμική ή ιδεολογική ταυτότητα, διότι επικυρώνει τους κοινωνικούς και θρησκευτικούς θεσμούς που επενδύει. Από την άλλη μεριά, είναι ένα μέσο επαφής, ώσμωσης, επικοινωνίας και ανταλλαγής μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών, θρησκειών και εθνών.

Αποτελεσματικότητα της μουσικής αγωγής στην εκπαίδευση

Είναι βέβαιο πως τα οφέλη της μουσικής μπορεί να προκύψουν μόνο μέσα από τη συστηματική και οργανωμένη εκπαίδευση σε αυτή και όχι διά της τυχαίας επαφής. Και αυτό, διότι ο άνθρωπος, περισσότερο από όλα τα είδη, βασίζεται στην εκμάθηση προκειμένου να αναπτύξει τις δεξιότητές του. Το ανθρώπινο γνωστικό σύστημα δε φτάνει στην ωρίμανσή του απλώς και μόνο μέσω της φυσικής διαδικασίας ανάπτυξης. Και, παρόλο που ορισμένοι τομείς του γνωστικού συστήματος μπορεί να μαθευτούν «ανεπίσημα», με την παρατήρηση και τη συμμετοχή, οι οργανωμένες εκπαιδευτικές εμπειρίες είναι τα αληθινά κλειδιά για την ανάπτυξη όλων των δεξιοτήτων.

Μουσική και Εκπαίδευση

Συγκεκριμένα, όταν ο διδάσκων έχει την ικανότητα να τοποθετεί σωστά τη φωνή του και διαθέτει τέλεια‐ κατά το δυνατό‐ άρθρωση, η διδασκαλία γίνεται αποτελεσματικότερη, πιο πειστική, το κύρος της παρουσίας του εκπαιδευτικού στην τάξη αποκαθίσταται ( σε συνδυασμό βεβαίως με την όλη επιστημονική του συγκρότηση και παιδαγωγική του δυνατότητα) και ο ρόλος του ‐ καθοδηγητικός, συμβουλευτικός, βοηθητικός στην πρόσκτηση και ανάλυση της πληροφορίας και της γνώσης – γίνεται καίριος. Όλη αυτή η βοήθεια την οποία μπορεί να έχει κάθε εκπαιδευτικός για την επιτυχία του διδακτικού του έργου αποδεικνύεται και επιστημονικά: -Η σωστή τοποθέτηση της φωνής με στήριξη της αναπνοής συντελεί στην αποφυγή παθήσεων από κακή ή υπερβολική χρήση της, στη μη καταπόνηση των φωνητικών χορδών (ιατρικά πορίσματα). -Τα παιδιά μιμούνται και υιοθετούν τον τρόπο ομιλίας των «μεγάλων», δηλαδή των γονέων, των προσώπων του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος, των δασκάλων τους, των προτύπων που προβάλλει η κουλτούρα της κοινωνίας (πορίσματα παιδαγωγικών μελετών). Κατά συνέπεια, τα παιδιά οικειοποιούνται την ποιότητα του φωνόμενου λόγου και την αναπαράγουν: μαθαίνουν και αυτά να μιλούν με τη σωστή τεχνική, ασυνείδητα στην αρχή, με τη διαδικασία του εθισμού και της μίμησης, και στη συνέχεια έχουν τη

. σελ 15

δυνατότητα να καλλιεργηθούν ως προς αυτό μέσω της ειδικότερης εκπαίδευσης του Σχολείου.

-Επιπλέον, η ορθή εκφορά του λόγου, ως αποτέλεσμα της κατάλληλης εξάσκησης και φωνητικής αγωγής, λειτουργεί λυτρωτικά στην αποφόρτιση του ψυχικού βάρους, στην εξωτερίκευση των συναισθημάτων, ευνοεί την ανάπτυξη θετικής διάθεσης ως απόρροια έκκρισης των ορμονών της χαράς (ενδορφινών). Τα πορίσματα της νευροψυχολογίας και των συναφών επιστημών μας αποκαλύπτουν το ρόλο του προφορικού λόγου στην έκφραση του ψυχικού κόσμου, στην ψυχική κάθαρση.

-Αν αναλογιστούμε άλλωστε, με αρκετή νοσταλγία, ως ενήλικες, τους δασκάλους ή καθηγητές που στα σχολικά μας χρόνια μάς γοήτευσαν και ενδεχομένως επηρέασαν τις μετέπειτα επαγγελματικές μας επιλογές, θα δούμε πως τελικά δεν ήταν ο όγκος των γνώσεων ή οι βαρύγδουποι τίτλοι σπουδών που τους έκαναν ξεχωριστούς γι’ εμάς και αλησμόνητους. Εκείνο που διαχρονικά διακρίνει τον καλό δάσκαλο και του προσδίδει αξία είναι η παρουσία του στην τάξη, στη σχολική ζωή γενικότερα, η ικανότητά του να κεντρίσει το ενδιαφέρον των νέων, να γίνει ελκυστικός. Και σε αυτήν τη διαδικασία της έλξης του μαθητή και της αποδοχής από μέρους του, που είναι και η μαγεία του διδασκαλικού λειτουργήματος, καθοριστικός είναι ο λόγος του δασκάλου, ο τρόπος ομιλίας του, η φωνή του: με αυτήν καλείται να κερδίσει ή να χάσει τις εντυπώσεις, το παιχνίδι με τους μαθητές.

Βεβαίως η φύση δεν είναι σε όλα γενναιόδωρη και γι’ αυτό απαιτείται κατάλληλη αγωγή, ώστε όσοι ασκούν το εκπαιδευτικό λειτούργημα ή σκοπεύουν να το ασκήσουν στο μέλλον να εξασκηθούν με εξειδικευμένα μαθήματα στην ορθοφωνία.

ΑναγκαιότηταΜουσικής – Προσωπικές σκέψεις

Η μουσική είναι σημαντική για τον άνθρωπο. Για παράδειγμα πως φαντάζεται κανείς ένα κόσμο χωρίς μουσική; Για πολλούς είναι ένα άδειο μέρος χωρίς νόημα, ενώ για άλλους ο κόσμος χωρίς μουσική είναι μια βαρετή ρουτίνα όπου ο καθένας κάνει συγκεκριμένες ρομποτικές κινήσεις κάθε μέρα και τις περισσότερες χωρίς να έχει νόημα για αυτόν. Επιπλέον αν δεν υπήρχε μουσική πιστεύεται ότι θα υπήρχαν πιο πολλά κοινωνικά προβλήματα όπως για παράδειγμα αυξημένη εγκληματικότητα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣΣτα πλαίσια της εργασίας μας θα θέλαμε να προσθέσουμε ότι επισκεφθήκαμε ένα μουσικό συγκρότημα του νησιού μας, της Αλοννήσου. Ήταν ενδιαφέρον να ακούσουμε την δικιά τους άποψη για το πώς αντιλαμβάνονται τη Μουσική και βέβαια να ακούσουμε τα τραγούδια τους πολλά από τα οποία είχαν συνθέσει οι ίδιοι

. σελ 16

Τα τραγούδια αυτά τα έχουμε παραθέσει σε ένα ξεχωριστό φάκελο με το όνομα ταραξίες ( το όνομα του studio του συγκροτήματος )

Εδώ είναι μια φωτογραφία της ομάδας με τα μέλη του συγκροτήματος

Ακόμα ως είδος τεχνήματος δημιουργήσαμε ένα πρωτότυπο τραγούδι (Xρήστος Ζαβαλιάδης). Tους στίχους όπως και την ηχογράφηση του συγκεκριμένου κομματιού τα παραθέσαμε στο φάκελο με το όνομα “Σαν το σπαθί που λιώνει”

Προσπαθήσαμε με αύτη την ερευνητική εργασία να δείξουμε όλες τις πτυχές της μουσικής στο πολιτισμό, στη ζωή, στο ήθος και στη καθημερινότητα του ανθρώπου. Αυτό που καταλάβαμε όλοι όμως είναι πως η μουσική ούτε γράφεται ούτε ακούγεται μα μόνο νιώθεται.

Made By: Παπαβασιλείου Γιώργο και Ζαβαλιάδη Χρήστο

. σελ 17