Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

36
Μπίκα Στυλιανή το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων24 grammata.c om 1 Η απεικόνιση της Επανάστασης του 1821 στα έργα ιταλών ζωγράφων. Στυλιανή π!κα "π. #ι$άκτωρ στο %&ή&α 'ταλικής (λώσσας και )ιλολογ!ας *.+.,. -/03456740.97 Η εκ$ ήλωση της ελληνικής Επανάστ ασης συνέπεσε :ρονικ ά &ε τις σκληρές αποφάσεις της 'ερής Συ&&α:! ας έπειτα από το Συνέ$ριο της ;ιέννης το 181<. Η πολιτική αλλά και η $ιπλω& ατική συ γκυρ! α ήταν ε=αι ρετ ικά $υ σ:ερε ! ς. >ι Ευρωπα ! οι τη ν πε ρ! ο$ο αυ τή αναζητο?σαν ένα πραγ&ατικό σ?στη&α ισορροπ!ας &ετα=? των #υνά&εων. @&ως υπήρ:αν στην 'ταλ!α ε=εγέρσεις Aσε Bεάπολη και Σαρ$ην!αCD όπως στην 'σπαν!α επ!σηςD ενώ ερ:όταν να προστεEε! και η ε! $ηση της Ελληνικής Επανάστασης. Η ελληνική ε=έγ ερσ η αποτελ ο?σ ε απει λή για τη ν ευρ ωπα F κή κατάσ τασ η των πραγ& άτων γι ατ! υπονό &ευε την αρ:ή τ ης νο&ι &ότη ταςD $η λα$ή τη ν αποκα τάστα ση των συνόρων των Ευρ ωπα F κών Ηγε &ον ιών όπως ήτα ν περ ! που πριν τους Bαπολεόντειους πολέ&ους. %α ισ:υρά ευρωπαFκά κράτη και οι κυGερνήσεις τους γνώριζαν πως η επανάσταση αυτή ήτα ν ικανή να επηρεάσει τα συ& φέρ οντ α του ς και να κλυ $ων ! σει την >Eω&α νικ ή *υτοκρατορ! α D η ?πα ρ=η της οπο ! ας $ιασφάλιζε κλειστ ά τα Στενά για του ς Hώσ ους D αποτελο?σε &ια πρόσφο ρη :ώρ α για οικονο &ική εκ& ετάλλευση από τους IγγλουςD $εν επέτρεπε στους (άλλους να $ραστηριοποιηEο?ν στη εσόγειο και κρατο?σε υποταγ&ένα τα ;αλκάνια στο Σουλτάνο $ιασφαλ!ζοντας τα συ&φέροντα της *υστρ!ας. Η κοινή γνώ&η ό&ως $ιέπονταν από φιλελληνικά αισEή&ατα και η φιλελληνική ι$έα γεννήEηκε &έσα στη συνε!$ηση των πνευ&ατικών ανEρώπων της Ευρώπης οι οπο!οιD έ:οντας έρEει σε επαφή &ε τον αρ:αιοελληνικό πολιτισ&όD $ιατηρο?σαν την συ&πάEειά τους για τους απογόνους των αρ:α!ων Ελλήνων. Jεγάλο &έρος αυτών των ευρωπα!ων πολιτών Eέλησαν να

description

ΕΛΠ 11

Transcript of Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 1/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 1

Η απεικόνιση της Επανάστασης του 1821 στα έργα ιταλών

ζωγράφων.

Στυλιανή π!κα

"π. #ι$άκτωρ

στο %&ή&α 'ταλικής (λώσσας και )ιλολογ!ας *.+.,.

-/03456740.97

Η εκ$ήλωση της ελληνικής Επανάστασης συνέπεσε :ρονικά &ε τις σκληρές αποφάσεις της

'ερής Συ&&α:!ας έπειτα από το Συνέ$ριο της ;ιέννης το 181<. Η πολιτική αλλά και η

$ιπλω&ατική συγκυρ!α ήταν ε=αιρετικά $υσ:ερε!ς. >ι Ευρωπα!οι την περ!ο$ο αυτή

αναζητο?σαν ένα πραγ&ατικό σ?στη&α ισορροπ!ας &ετα=? των #υνά&εων. @&ως υπήρ:αν

στην 'ταλ!α ε=εγέρσεις Aσε Bεάπολη και Σαρ$ην!αCD όπως στην 'σπαν!α επ!σηςD ενώ ερ:όταν

να προστεEε! και η ε!$ηση της Ελληνικής Επανάστασης.

Η ελληνική ε=έγερση αποτελο?σε απειλή για την ευρωπαFκή κατάσταση των

πραγ&άτων γιατ! υπονό&ευε την αρ:ή της νο&ι&ότηταςD $ηλα$ή την αποκατάσταση των

συνόρων των ΕυρωπαFκών Ηγε&ονιών όπως ήταν περ!που πριν τους Bαπολεόντειους

πολέ&ους. %α ισ:υρά ευρωπαFκά κράτη και οι κυGερνήσεις τους γνώριζαν πως η επανάσταση

αυτή ήταν ικανή να επηρεάσει τα συ&φέροντα τους και να κλυ$ων!σει την >Eω&ανική

*υτοκρατορ!αD η ?παρ=η της οπο!ας $ιασφάλιζε κλειστά τα Στενά για τους HώσουςD

αποτελο?σε &ια πρόσφορη :ώρα για οικονο&ική εκ&ετάλλευση από τους IγγλουςD $εν

επέτρεπε στους (άλλους να $ραστηριοποιηEο?ν στη εσόγειο και κρατο?σε υποταγ&ένα τα

;αλκάνια στο Σουλτάνο $ιασφαλ!ζοντας τα συ&φέροντα της *υστρ!ας.

Η κοινή γνώ&η ό&ως $ιέπονταν από φιλελληνικά αισEή&ατα και η φιλελληνική ι$έα

γεννήEηκε &έσα στη συνε!$ηση των πνευ&ατικών ανEρώπων της Ευρώπης οι οπο!οιD έ:οντας

έρEει σε επαφή &ε τον αρ:αιοελληνικό πολιτισ&όD $ιατηρο?σαν την συ&πάEειά τους για τους

απογόνους των αρ:α!ων Ελλήνων. Jεγάλο &έρος αυτών των ευρωπα!ων πολιτών Eέλησαν να

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 2/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 2

συστρατευEο?ν &ε τους Kλληνες ε=εγερ&ένους. Η ?παρ=η του φιλελληνικο? ρε?&ατος έπαι=ε

καEοριστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 γιατ! $εν εκ$ηλώEηκε &όνο στο ι$εολογικό

πε$!ο. *πο$ε!:Eηκε στην πρά=η ως &ια εκ$ήλωση συ&παράστασης αφο? από την Ευρώπη

στέλνονταν :ρή&αταD τρόφι&α και πολε&οφό$ια προς τους Kλληνες αλλά και στρατολογο?νταν

εEελοντές. > =εσηκω&ός των Ελλήνων $εν προκάλεσε τυ:α!α την έντονη κινητοπο!ηση

εEελοντών σε ευρωπαFκό και $ιεEνές επ!πε$ο. >ι άνEρωποι αυτο!D πνε?&ατα ανήσυ:α και

φιλελε?EεραD πρώην στρατιωτικο! &ε ε=α!ρετες γνώσειςD αρ:αιολάτρες και ρο&αντικο!

καλλιτέ:νεςD φλογερο! οπα$ο! της $η&οκρατ!ας και νέοι κυρ!ως άνEρωποιD φοιτητές γε&άτοι

ενEουσιασ&ό και ορ&ή ερ:όταν να εκ$ηλώσουν την συ&παράστασή τους προς τον ελληνικό

λαό. +ολλο! ήταν εκε!νοι που κατηγορήEηκαν ως πράκτορες =ένων $υνά&εων τυ:ο$ιώκτεςL

ασφαλώς υπήρ=αν και τέτοια στοι:ε!αD αλλά $εν αποτελο?ν αντικε!&ενο αυτής της &ελέτης.

@σοι :αρακτηρ!στηκαν )ιλέλληνεςD ήταν απλώς οι λάτρεις &ιας αρ:αιότητας που

αφυπν!στηκε ?στερα από αιώνες. MΕ:οντας πηγή έ&πνευσης την κλασική τους παι$ε!α και την

αγάπη τους για την ελευEερ!αD $ια&όρφωσαν &ε τις ι$έες τους τη συνε!$ηση του $υτικο?

κόσ&ου και $η&ιο?ργησαν πρότυπα για την ελευEερ!α της σκέNης και την α=ιοπρέπεια του

ατό&ου.

*ποτέλεσαν το πρώτο κ!νη&α αλληλεγγ?ης στη νεότερη 'στορ!αD $!νοντας τη $υνατότητα

στον $υτικό κόσ&ο να ανακαλ?Nει για &ια ακό&η φορά τις ρ!ζες του στην κλασική αρ:αιότητα

και στους Kλληνες να εντα:το?ν στην ευρωπαFκή οικογένεια.

Επρόκειτο για &ια σ:έση α&φ!$ρο&η που άνEισε &έσα από τις &εγάλες κοινωνικέςD πολιτικές

και οικονο&ικές αλλαγές που συντελο?νταν στα τέλη του 18ου και στις αρ:ές του 1Oου αιώνα

στη $υτική Ευρώπη.

+έρα ό&ως από την υλική GοήEεια υπάρ:ει και η εκ$ήλωση του φιλελληνικο? πνε?&ατος

&έσα από την τέ:νη και ι$ια!τερα &έσα από τη ζωγραφική.

%ο )ιλελληνικό P!νη&α που εκ$ηλώEηκε στην 'ταλική Qερσόνησο &ε πολλο?ς τρόπους και

ενεργά οφε!λεται στο γεγονός ότι στο έ$αφός της υπήρ:αν &ικρά Gασ!λειαRκράτη και ένα

&εγάλο &έρος της Gρισκόταν υπό αυστριακή κατο:ή. Η καταπ!εση ήταν τόσο τυραννική που

προκάλεσε την αντ!σταση των Pαρ&πονάρων1 και της ιταλικής $ιανόησης. #?ο επαναστάσεις

1 Mέλη μυστικής οργάνωσης Ελευθεροτεκτόνων που διέπονταν από φιλελεύθερες και

πατριωτικές ιδέες. Επίσης επεδίωκαν την προστασία των ιταλικών συμφερόντωνεναντίον των ένων. !λ. σ"ετικό λήμμα #άπυρος $αρούς %πριτάνικα& #άπυρος&

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 3/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 3

το 182S και το 1821 στο Gασ!λειο της Bεαπόλεως και των #?ο Σικελιών καEώς και στο

Gασ!λειο της Σαρ$ην!ας και του +ε$ε&οντ!ου καταπν!γηκαν στο α!&α από τους *υστριακο?ς

και &ετά από αυτό 'ταλο! και Kλληνες πατριώτες λογ!ζονταν συ&&α:ητές. >ι φιλελε?Eερες

ι$έες αποτελο?σαν συν$ετικό κρ!κο που ένωνε τους $?ο λαο?ς. ΕπιπρόσEετα υπήρ:ε και το

κοινό στοι:ε!ο της Qριστιανικής Eρησκε!ας που EεωρήEηκε ως ένα από τα α!τια της

ανάπτυ=ης του ιταλικο? φιλελληνισ&ο?. > ελληνικός και ο ιταλικός λαός ε!:αν &ακρα!ωνη

παρά$οση και η ιστορική ε&πειρ!α του παρελEόντος τους ένωνε.

>ι Ελληνικές παροικ!ες οι οπο!ες ε!:αν ι$ρυEε! στην 'ταλική Qερσόνησο στα$ιακά

&ετά την Iλωση της Pωνσταντινο?πολης το 1T<U στη ;ενετ!αD το VιGόρνοD την +!ζαD την

%εργέστηD τη Bεάπολη και αλλο? άκ&αζαν στο ιταλικό έ$αφος και πρόσφεραν τις κατάλληλες

συνEήκες για την εκ$ήλωση του φιλελληνικο? κινή&ατος το οπο!ο εκ$ηλώEηκε ως ε=ήςW

1. +ερ!EαλNη Ελλήνων στρατιωτών και προσφ?γων &ε ελε?Eερη $ράση και $ιακ!νησή

τους.

2. +ροώEηση στην Ελλά$α 'ταλών αλλά και άλλων φιλελλήνων.

U. εταφορά πολε&οφο$!ων και οπλισ&ο? στην Ελλά$α.

T. >ικονο&ική εν!σ:υση του Ελληνικο? λαο?.

<. Εκ$ηλώσεις $ια&αρτυρ!ας και εκκλήσεις υπέρ των Ελλήνων.

X. Σ?ν$εση των Ελλήνων &ε άλλες ΕυρωπαFκές )ιλελληνικές εταιρε!ες και κο&ιτάτα.

Στο ελληνικό έ$αφος η πλειονότητα των 'ταλών αφοσιώEηκε στους σκοπο?ς του αγώνα και

πολλο! ήταν εκε!νοι που Eυσιάστηκαν για την ανε=αρτησ!α της Ελλά$ας. Ει$ικά στη &ά:η του

+έταD έπεσαν ηρωικώς &α:ό&ενοι 18 'ταλο! πατριώτες. >ι 'ταλο! εEελοντές οι οπο!οι

κατέφEασαν στην Ελλά$α από το καλοκα!ρι του 1821 &έ:ρι και το τέλος του *γώνα ήταν 1UY.

Pατάγονταν οι περισσότεροι από το +ε$ε&όντιο και τη Σαρ$ην!α ενώ ση&αντικός αριE&ός

ήταν από την Bεάπολη και τη Σικελ!α. Η προσφορά &άλιστα των 'ταλών φιλελλήνων για την

ανε=αρτησ!α της Ελλά$ας φτάνει &έ:ρι και τους πολέ&ους του 1O12R1O1U όπου στο &έτωπο

της Ηπε!ρου ε!ναι παρόντες για να αγωνιστο?ν οι (αριGάλ$η$ες ερυEρο:ιτώνες'.

(θήνα& 1))*& +όμος ,'& σ. 1-).

2 Sf!"#!$%&& ()#))#*( (+$)($*( (* ,!#-($.& Risorgimento Greco e  filellenismo italiano&

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 4/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 4

*=!ζει ακό&η να ση&ειωEε! ότι ο πάπας +!ος ο ZM παρά τις $ιπλω&ατικές πιέσεις κατέGαλε

απο$ε$ειγ&ένα ση&αντικές προσπάEειες να φανε! :ρήσι&ος στους Kλληνες

Pάτω από αυτές τις συνEήκες η συ&πάEεια και η υποστήρι=η προς την Ελλά$α $εν άργησαν

να εκ$ηλωEο?ν. *φορ&ή αποτέλεσαν τα κορυφα!α γεγονότα της ΕπανάστασηςW το Σο?λι &ε το

ZάλογγοD η πώληση της +άργας στους %ο?ρκους από τους IγγλουςD οι σφαγές της Q!ουD η

πτώση του εσολογγ!ουD η ναυ&α:!α του BαGαρ!νουD η ΣυνEήκη της *ν$ριανο?ποληςD η

$ολοφον!α του Pαπο$!στριαD η άφι=η του @EωναD όλα αυτά τα στρατιωτικά και πολιτικά

γεγονότα =εσήκωσαν τις συνει$ήσεις των 'ταλών φιλελλήνων. Η Eυσ!α για την ελευEερ!α της

Ελλά$ας του [4\4]9-4 στη Σφακτηρ!α και των ^4]/004 και _4\4 στη ά:η του +έτα

προσέλαGαν ι$ια!τερες $ιαστάσεις για τους 'ταλο?ς που αντέ$ρασαν απο$!$οντας τις

προαναφερEε!σες καταστροφές στην ευνοFκή για τους %ο?ρκους πολιτική των εγάλων

#υνά&εων.

>ι προσωπικότητες των Pανάρη και πότσαρηUενέπνεαν και ενEουσ!αζαν τους 'ταλο?ς

πατριώτες που Eα τους έφεραν ως παρά$ειγ&α αργότερα όταν Eα σή&αινε η ώρα και του

'ταλικο? αγώναD της 'ταλικής +αλιγγενεσ!ας.

> )ιλελληνισ&ός $εν παρε!:ε &όνο πολ?τι&η GοήEεια στους επαναστατη&ένους MΕλληνεςW

ταυτό:ρονα αποτελο?σε την έ&πρακτη στάση της $ια&αρτυρ!ας του φιλελε?Eερου κινή&ατος

απέναντι στο αντι$ραστικό πνε?&α της 'ερής Συ&&α:!ας που προσπαEο?σε να επιGληEε! &ε

κάEε τρόπο στην Ευρώπη &έσα από τυραννικά καEεστώτα.

Ζωγραφική και φιλελληνισμός – Οι Ιταλοί ζωγράφοι

> *γώνας του 1821 αποτελε! &ια ι$ια!τερη συνιστα&ένη για τη $ια&όρφωση των κυρ!αρ:ων

τάσεων στην ευρωπαFκή ζωγραφική του 1Oου αιώνα. έσα σε ένα κόσ&ο που &ετα&ορφώνεται

και αλλάζει &ε γρήγορους ρυE&ο?ς από τη Gιο&η:ανική επανάσταση και την ανά$υση της

εEνικής συνε!$ησης αποτελε! πηγή έ&πνευσης αλλά ταυτό:ρονα και παρά$ειγ&α προς &!&ηση.

#/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 46.

7 /0203 4.& 562260270 89:6::6;9<0 9; =20:90> Risorgimento Greco e filellenismo italiano& 6?9@93;9 ?6:

A3:6& B3C0& 1)D*& σ. 11).

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 5/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 5

> Hο&αντισ&ός φέρνει &!α =εκάEαρη επ!Eεση ενάντια στην λογική. Επιτρέπει να

κυριαρ:ήσουνD στα έργα των καλλιτε:νώνD το συνα!σEη&αD η φαντασ!α και ο λυρισ&όςD που

αποτελο?ν α=!ες εντελώς αντ!Eετες &ε τη λογική και τον ρεαλισ&ό που επικρατο?σε τα

προηγο?&ενα :ρόνια. Iλλωστε οι ρο&αντικο! καλλιτέ:νες αντιτάσσονται στην αριστοκρατ!αD

ανοι:τά επηρεασ&ένοι από τον #ιαφωτισ&ό που επικρατε! στην Ευρώπη και η ζωγραφική Eα

αρ:!σει να :ρησι&οποιε! σ?γ:ρονα ιστορικά Eέ&ατα. *υτό γ!νεται επει$ή η περ!ο$ος αυτή

ε!ναι γε&άτη από ιστορικά γεγονόταD για την ευρωπαFκή ήπειροD που αφορο?ν τους αγώνες

και στις Eυσ!ες των λαών για ελευEερ!α και ανε=αρτησ!α. )υσικά ανά&εσά τους Gρ!σκονται και

Eέ&ατα από την Ελληνική Επανάσταση του `21.

Η πιο :αρακτηριστική περ!πτωση ε!ναι αυτή του ab6/\/ _/04]9c. +ιστές

απεικον!σεις του *γώνα Gρ!σκονται στις εικονογραφήσεις του d//] e9\ f/-- καEώς και του

στρατηγο? ακρυγιάννη και του +αναγιώτη Zωγράφου. Ση&αντικότατη προσφορά στην

πιστότητα της απεικόνισης της Επανάστασης $!νουν οι π!νακες του ,εό$ωρου ;ρυζάκη και οι

προσωπογραφ!ες του g4]0 g]4h/-/\.

Ε!ναι :αρακτηριστικό πως στην εικονογραφ!α του *γώνα κυρ!αρ:η Eέση έ:ει ο απλός

άνEρωπος που ανα$εικν?εται &έσα από τους αγώνες του και τον ηρωισ&ό της καEη&ερινής

ζωής. > ανώνυ&ος αγωνιστής Gρ!σκεται στο κέντρο του Eε&ατικο? κ?κλου του +αλικαριο?

ως πρότυπου λεGεντιάς και αν$ρε!ας. >ι ευρωπα!οι ζωγράφοι κάτω από την επ!$ραση που

άσκησε ο ;?ρωνας &ε την πο!ησή του αποτ?πωναν πολ? συ:νά τον νεαρό αγωνιστή σε

καραο?λιD σε ενέ$ραD &ετά τη &ά:ηD &όνο ή &ε τους συντρόφους του. Qαρακτηριστικό

παρά$ειγ&α η *ποτυ:!α Επι:ε!ρησης  A182XD *EήναD ουσε!ο πενάκηC του ;έλγου f/\]

_/4-\/ A1YYOR18<2CD όπου παριστάνονται τέσσερις πολε&ιστές να αναπα?ονται &ετά τη

&ά:ηD &ε την κο?ρασηD την περισυλλογή και τη Eλ!Nη να κυριαρ:ο?ν στα πρόσωπα των

ανώνυ&ων συντρόφων

έσα στο πλα!σιο αυτό εντάσσονται και τα έργα των ιταλών ζωγράφων ibj9k9 ill4]\

και m0ll9 J4]-60.

Στο Eε&ατικό κ?κλο %ο +αλικάρι   ανήκει το έργο του ibj9k9 ill4]\ Kλληνας

PουρσάροςD An]/-4D d\49/4 ^9-9 4]\/\69D 18UOC.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 6/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 6

ibj9k9 ill4]\D Kλληνας PουρσάροςD 18UOD

(κραGο?ραD 2SQ2S εκ.Dn]/-4D d\49/4^9-9 4]\/\69.

%ο έργο ε!ναι το πορτρέτο ενός πολε&ιστή της ελληνικής επανάστασης του 1821D

παραγγελ!α του o\9\9 d9hh.

Σε πρώτο επ!πε$οD Gλέπου&ε έναν νεαρό άντρα &ε πα:? &ουστάκι να κοιτάζει $ε=ιά

&ε &ακρινό και ονειροπόλο Gλέ&&α. )έρει παρα$οσιακή φορεσιάD πουκά&ισο $ιακοσ&η&ένο &ε

:άντρεςD κεντητό σακάκι και φέσι. Στο ζωνάρι έ:ει περασ&ένο το όπλο του. #ιακρ!νεται η

εσωτερική ένταση στην Nυ:ολογική σ?λληNη της προσωπικότητας του νέου άν$ρα που

προσ$!$ει σοGαρότητα και Gαρ?τητα στην συ&περιφορά του. Η &ελετη&ένη άνεση και η

ευγένεια της στάσης του $ιαγράφουν το πνε?&α και το :αρακτήρα ενός ι$ια!τερου και

&ονα$ικο? ανEρώπινου τ?που. *υτή η &ορφή παραπέ&πει στην κυρ!αρ:η αντ!Eεση αυτής της

σειράς έργων pανά&εσα στο σκεφτικό και αποφασισ&ένο παλικάρι και στον αγριωπόD αγέρω:ο

και σκληρό τ?πο του %ο?ρκου &ε τις ανοι:τές κινήσειςD :αρακτηριστικά &ε ευEε!α αναγωγή

στον αιώνιο πόλε&ο της $ικαιοσ?νης ενάντια στην α$ικ!α και της σ?νεσης ενάντια στην

υπεροN!αqT.

6 %υκονιάτης E.F.& Το Εικοσιένα στη Ζωγραικ!" #$%&ο'! στη %('έτη τη)

 Εικονογρα*α) το$ +γ,να" Gιδακτορική GιατριHή& (.#.I.& Iεσσαλονίκη& 1)-)& σ.'J.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 7/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 7

(ενικάD η α!σEηση του π!νακα ε!ναι αποτέλεσ&α της συν?παρ=ης ζεστώνREερ&ών κυρ!ως

:ρω&άτων και γήινων απο:ρώσεων. Pυριαρ:ο?ν τα $?ο Gασικά :ρώ&αταD κόκκινο και κ!τρινο

και το συ&πληρω&ατικό και αντ!Eετο αυτών που ε!ναι το πορτοκαλ!. Η :ρήση των τόσο

Eερ&ών :ρω&άτων $!$ει την α!σEηση του οικε!ου και ανα$εικν?ει το GαEυστό:αστο και

στο:αστικό Gλέ&&α του οπλ!τη. > άγνωστος ήρωας της επανάστασηςD &ετα$!$ει &ε την

παραστατική α&εσότητα ενός συ&Gόλου το ζοφερό και ταυτο:ρόνως λυτρωτικό κλ!&α της

περιό$ου και των προσπαEειών αποτ!να=ης του >Eω&ανικο? ζυγο?. > καλλιτέ:νης

ε=ι$ανικε?ει ρο&αντικά και νοσταλγικά ε$ώ τον ήρωα και τον!ζει το $ια:ρονικό αγώνα του

ανEρώπου για την επι$!ω=η της ουσιαστικής του ελευEερ!ας και του σεGασ&ο? στην

α=ιοπρέπεια του.

Στον !$ιο Eε&ατικό κ?κλο του +αλικαριο? εντάσσεται και ο επό&ενος π!νακας του ibj9k9

ill4]\ Kνας Σουλιώτης που στο:άζεται την ερή&ωση της πατρ!$ας.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 8/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 8

ibj9k9 ill4]\D Kνας Σουλιώτης που στο:άζεται την ερή&ωση της πατρ!$αςD18U8D

 *κουαρέλαD Συλλογή *ρ:ιεπισκοπής P?πρου.

)α!νεται και σε αυτό τον π!νακα ότι ο ill4]\ πραγ&ατε?εται ένα Eέ&α αγαπη&ένοW τον

Kλληνα αγωνιστήD σ?&Gολο των &α:ών για την απόκτηση της ελευEερ!ας.

Σε ένα πρώτο επ!πε$οD Gλέπου&ε το νεαρό άντρα &ε το πα:? &ουστάκι να κοιτάζει

κατά&ατα το Eεατή &ε τα &εγάλαD καEαρά &α?ρα του &άτια. )έρει παρα$οσιακή φορεσιάD &ε

&ακριά λευκή φουστανέλαD σκουρό:ρω&ες γκέτεςD λευκό πουκά&ισο και κεντητό κόκκινο

σακάκι. *πό το &ήκος της φουστανέλας καταλαGα!νου&ε ότι πρόκειται για καπετάνιο. Pαι αυτό

γιατ! στους καπετανα!ους και τους γέροντες η φουστανέλα ήταν &ακριά !σα&ε το γόνατο και

κάτω ακό&αD &ε πυκνές και πολλές πτυ:ές<. Hιγ&ένη στον αριστερό του ώ&ο έ:ει την &άλλινη

κάπα τουD τη φλοκάτα όπως λεγότανD που τον προστατε?ει από κρ?ο και Gρο:ή πάνω στα

τρα:ιά Gουνά του Σουλ!ου. *παρα!τητο συ&πλήρω&α το κόκκινο φέσιR :αρακτηριστικός

κεφαλο$εσ&ός του Σουλ!ουR απ` το οπο!ο πετάγονται τα &ακριά του &αλλιά. %ην περ!ο$ο

εκε!νη οι άν$ρες $εν έκοGαν κοντά τα &αλλιά τουςD &α τ` αφήνανε περήφανα σαν :α!τη να

=ανε&!ζουν στους ώ&ους τους- . Στο ζωνάρι έ:ει περασ&ένα το όπλο και το γιαταγάνι του

κα&ω&ένα από κατάλευκο σεντέφι Aαπαρα!τητοι σ?ντροφο! του στη &ά:ηC. Η στάση του

σώ&ατος A&ε τα :έρια σταυρω&έναC $ε!:νει την εσωτερική ένταση που τον $ιαπερνά και

αφήνει να φανε! &ια ηρωική $?να&η προσ$!$οντας &ια άλλη Gαρ?τητα στην αποτ?πωση της

παράστασης. )α!νεται καEαρά πως νιώEει άνετα σε εκε!νο τον έρη&ο και τρα:? τόπο στον

οπο!ο &ελετη&ένα ο ill4]\ τοποEέτησε τα απο&εινάρια από την ελληνική αρ:αιότητα. ε

τον τρόπο αυτό συν$έει το ζοφερό παρόν &ε το λα&πρό παρελEόν της Ελλά$ας. *πό το γε&άτο

ηρωικές πρά=εις παρελEόν της πατρ!$ας τουςD οι KλληνεςD σκλάGοι τώρα των %ο?ρκωνD Eα

αντλήσουν τη $?να&η για την αποτ!να=η του ζυγο?. %ο έργο παραγγελ!α του κό&η του

g909r]4D ο οπο!ος $ιετέλεσε "πουργός Ε=ωτερικών της *υστρ!αςD παρουσιάστηκε στην

KκEεση της n]/]4 το 18U8Y.

(ενικάD η α!σEηση του π!νακα ε!ναι αποτέλεσ&α της συν?παρ=ης ζεστώνREερ&ών κυρ!ως

8 K22LMNNOOO.9P239Q02K6C020.<3CN'J1JNJ,N1D'1R',.K2C:

5 Sμοίως

9 Risorgimento Greco e filellenismo italiano& 6?9@93;9 ?6: A3:6& B3C0& 1)D*& σ. '),.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 9/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 9

:ρω&άτων και γήινων απο:ρώσεων κάτι που αρέσει απ` ότι φα!νεται στον καλλιτέ:νη.

Pυριαρ:ο?ν το κόκκινο και οι γήινες απο:ρώσεις του πράσινου και καφέ σε πρώτο πλάνο ενώ

στο GάEος η EάλασσαD ο ουρανός και το Gουνό αποτυπώνονται &ε απο:ρώσεις του γκρι.

%ον!ζεται &ε τον τρόπο αυτό η φιγο?ρα του Kλληνα αγωνιστή που $εσπόζει στο κέντρο της

σ?νEεσης και η οπο!α στο σ?νολό της αφήνει να $ιαφανε! &ια οικε!α α!σEηση.

ibj9k9 ill4]\D ια Gάρκα &ε Kλληνες D 18TTD

Vά$ι σε &ουσα&άD SD<8QSDTY ;ερόναD n4\4 j` s404.

%ο έργοD γνωστό αρ:ικά ως ptικογένεια "$ρα!ων που εγκαταλε!πει την πατρ!$α για να &ην

υποτα:Eε! στους %ο?ρκουςqD γνώρισε &εγάλη επιτυ:!αD αφο? $η&ιουργήEηκαν αρκετά

αντ!γραφά τουD. > ill4]\ πραγ&ατε?εται ε$ώ το Eέ&α των προσφ?γων. Pατά τη $ιάρκεια

της Επανάστασης ήταν πολλο! οι Kλληνες που αναγκάστηκαν να εγκαταλε!Nουν τις

πατρογονικές εστ!ες. @πως έκαναν για παρά$ειγ&α οι κάτοικοι της +άργας &ετά την πώληση

της στους %ο?ρκους από τους Iγγλους το 181O AEέ&α που πραγ&ατε?εται στον π!νακα >ι

πρόσφυγες της +άργας  ένας άλλος 'ταλός ζωγράφος ο m]4\/-9 f4u/hC.

4 Risorgimento Greco e  filellenismo italiano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 234.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 10/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 10

> ill4]\ παρουσιάζει τους Kλληνες φυγά$ες &έσα σε Gάρκα. >ι ανEρώπινες &ορφές

πα!ζουν τον κυρ!αρ:ο ρόλο στο συγκεκρι&ένο π!νακα.

Στο τι&όνι της Gάρκας στέκει ένας πολε&ιστής $υνα&ικός και αποφασιστικός ό&οιος &ε

Gρά:οv κοιτά την πατρ!$α που :άνεται στο GάEος του ορ!ζοντα και $!νει την α!σEηση ότι

πάνω του &πορο?ν να σπάσουν τα αγριε&ένα κ?&ατα &ε τα οπο!α παλε?ει ο νεαρός άντραςD

στα $ε=ιάD ενώ κωπηλατε! &έσα στο πέλαγος. %η σ?νEεση συ&πληρώνουνW ένας γέροντας που

προσπαEε! να ησυ:άσει την τρο&αγ&ένη του κόρηD ένας παπάς που κρατά το Ευαγγέλιο ή

κάποιο εικόνισ&αD κι ένα νέο παλικάρι όρEιο πιασ&ένο από το κατάρτι που κρατά στο :έρι του

τη ση&α!α η οπο!α καταλήγει σε σταυρό Aσταυρός και ση&α!α συ&Gολ!ζουν Eρησκε!α και

πατρ!$α τα ι$ανικά για τα οπο!α $ιε=άγεται ο αγώναςC. > νέος ταυτό:ρονα ατεν!ζει την

πατρ!$αD που απο&ακρ?νεταιD προσπαEώντας να κλε!σει στην Nυ:ή του &ια τελευτα!α εικόνα

της &ε την υπόσ:εση του γρήγορου γυρισ&ο?.

f σ?νEεση στη&ένη σε σ:ή&α πυρα&!$ας =εκινά &ε σκοτεινά :ρώ&ατα στη Gάση τα οπο!α και

pεπιGάλλονταιq στον π!νακα για να καταλή=ει σε πιο ανοι:τό:ρω&ες απο:ρώσεις προς την

κορυφή. %ο γαλάζιο του ουρανο? συνταιριάζεται αρ&ονικά &ε τις απαλές κ!τρινες και

κοκκινωπές αντα?γειες που :άνονται στο GάEος του ορ!ζοντα όταν σ&!γουν &ε τη &ανιασ&ένη

Eάλασσα. Η απλή :ρω&ατική προοπτική &ετατρέπεται σε &ια πιο ουσιαστική από$οση του

ατ&οσφαιρικο?. > π!νακας όταν παρουσιάστηκε το 18TX προκάλεσε το Eαυ&ασ&ό ο οπο!ος

εκφράστηκε &ε ένα παEιασ&ένο άρEρο του ib6 w4]]/]).

%ο Eέ&α ό&ως που φα!νεται να $ιεκ$ικε! το &εγαλ?τερο εν$ιαφέρον των καλλιτε:νών

ε!ναι ο Eάνατος του ήρωα και η &εταφορά τραυ&ατ!α από τη &ά:η.

> ηρωικός Eάνατος του πότσαρη στο Pαρπενήσι το 182U εντάσσει τον ήρωα αυτο$!καια

στην περιο:ή του Eρ?λου. > &?Eος και ο Eρ?λος αποτελο?ν πολιτισ&ικά φαινό&ενα που

πηγάζουν από συλλογικά Gιώ&ατα. *πο&νη&ονε?οντας και κατα=ιώνοντας περιστατικά της

ο&α$ικής ζωήςD ολοκληρώνουν τη κοσ&ογονική Eεώρηση της ο&ά$ας και προGάλλονται

ανασυν$εό&ενα &ε το παρελEόν και το παρόνD ως πρότυπα για το &έλλον1J.> Eάνατος του

3 Risorgimento Greco e  filellenismo italiano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 233.

1: %υκονιάτης E.F.& Το Εικοσιένα στη Ζωγραικ!" #$%&ο'! στη %('έτη τη)

 Εικονογρα*α) το$ +γ,να" Gιδακτορική GιατριHή& (.#.I.& Iεσσαλονίκη& 1393& σ.44.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 11/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 11

άρκου πότσαρη του ibj9k9 ill4]\ που φιλοτε:νήEηκε το 18T1και το ο&ότιτλο έργο

του #ιονυσ!ου %σόκουD που ο καλλιτέ:νης ζωγράφισε &ετα=? των ετών 18TTRTYD αποτελο?ν

:αρακτηριστικά παρα$ε!γ&ατα.

ibj9k9 ill4]\ i4 79]/ j  J4]9 n9h4]- D18T1D

8SQ<Y εκ.D^]/-/D wk9 Jb-/9 [4]9]9.

Pεντρικό πρόσωπο ε!ναι ο πεσ&ένος στο έ$αφος και λαGω&ένος άρκος πότσαρης.

)έρει λευκή φουστανέλαD λευκό πουκά&ισοD :ρυσοκεντη&ένο γιλέκοD σακάκι &ε περ!τε:να

κεντή&ατα και φέσι. '$ια!τερη προσο:ή $!νεται στο ζωνάρι του όπου ε!ναι περασ&ένες οι

πιστόλες του. Στο $ε=! :έρι κρατά ακό&α το &α:α!ρι του. %α :ρώ&ατα που απαντο?ν στη

&ορφή του πότσαρηD ε!ναι κυρ!ως το :ρυσό και το κόκκινοD :ρώ&ατα που συ&Gολ!ζουν το

πάEοςD τη $?να&ηD την αποφασιστικότηταD την αγωνιστικότηταD τη φωτιάD την υπερηφάνειαD

την ελπ!$αD τη Eετική σκέNη. Στοι:ε!α που σ!γουρα :αρακτήριζαν τον πότσαρη.

Στο έργο αυτόD ο ill4]\ έ:ει κατανε!&ει τη $ράση των προσώπων οργανώνοντας σοφά και

&ε λιτότητα τη σ?νEεσηD ενισ:?οντας την $ρα&ατικότητα της σκηνής &ε το πάEος και την

ένταση στην έκφρασης των Gλε&&άτων και στη $υνα&ική των κινήσεων.

> πληγω&ένος πότσαρης ως pEνήσκων ήρωαςq καταλα&Gάνει το &εγαλ?τερο &έρος του

π!νακαD ανά&εσα σε τέσσερις συ&πολε&ιστές του. #?ο απ` αυτο?ς του συ&παραστέκονται &ε

την αγων!α για την τ?:η του στα πρόσωπά τους. >ι άλλοι $?ο οπλ!τες α&?νονται και

υπερασπ!ζονται το σώ&α του αρ:ηγο? τους. Στο κέντρο NηλάD $ιακρ!νεται το λάGαρο της

επανάστασηςD %ο γεγονός $ια$ρα&ατ!ζεται στο πε$!ο της &ά:ηςD κάτι που Eέλει να τον!σει ο

ill4]\ &ε την έντονη :ρήση των Nυ:ρών :ρω&άτων στο GάEος. +ροφανώς ο καλλιτέ:νης

Eέλει να $ώσει έ&φαση στην περιγραφική και ιστοριογραφική τεκ&ηρ!ωσηD στον πόνο και τις

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 12/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 12

αντι=οότητες για τον σκληρό αγώνα της απελευEέρωσης. *υτή η $ιάσταση ανά&εσα στις

τονικότητες του GάEους και στα έντονα και ζεστά :ρώ&ατα του πότσαρη επι$ιώκει να

συγκεντρώσει όλη την προσο:ή στο Eάνατο του ήρωα αλλά παράλληλα να $ιεγε!ρει

συναισEή&ατα πάEουςD τρό&ουD Eυ&ο?D φόGου και ο!κτου προς το Eεατή του έργου.

*πό καEαρά τυπολογική και &ορφολογική άποNη η από$οση του Eέ&ατος Gασ!ζεται στον

τρόπο &ε τον οπο!ο γ!νεται η απεικόνιση των +αEών του Qριστο?. '$ια!τερα το ση&ε!ο της

*ποκαEήλωσης και του ,ρήνουD έτσι όπως παρουσιάζεται &έσα από την εικονογραφική

παρά$οση της Εκκλησ!ας. > Hο&αντισ&ός &ετέEεσε το κέντρο Gάρους στον άνEρωπο ο οπο!ος

γ!νεται πρωταγωνιστής και έτσι ο Eάνατος του ήρωα έρ:εται να αντικαταστήσει το Eάνατο του

Qριστο?. Η ένταση του Eρήνου ό&ως ε!ναι !$ια. %ο παλικάρι που Gρ!σκει το Eάνατο

αγωνιζό&ενο για την ελευEερ!α της πατρ!$ας Eυσιάζεται όπως έκανε ο Qριστός για την

ανEρωπότητα και ταυτ!ζεται &αζ! του. Η ιερότητα αυτο? του σκοπο? συ&Gολικά $ηλώνεται &ε

την τοποEέτηση της ση&α!ας του *γώνα &ε το σταυρό στο κέντρο της παράστασης η οπο!α

αποτελε! ταυτό:ρονα σ?&Gολο της πατρ!$ας και της Eρησκε!αςD αλλά και &ια =εκάEαρη

υπενE?&ιση του pυπέρ πάντων αγώναqD τον οπο!ο οι Ευρωπα!οι έGλεπαν πιο πολ? ως ένα

αγώνα για την υπεράσπιση της :ριστιανικής Eρησκε!ας παρά ως =εσηκω&ό ενός έEνους για

την απελευEέρωση.

%ον ε&Gλη&ατικό σ:ε$όν τ?πο του Eνήσκοντα ήρωα ό&ως τον συναντά&ε στις αρ:α!ες

παραστάσεις γλυπτών και ανάγλυφωνD π.:. στο ανατολικό αέτω&α της *φα!ας *Eηνάς στην

*!γινα11.   +ερ!φη&ο $ε!γ&α ήρωα αποτελε! επ!σης ο ,νήσκων (αλάτης   Aουσε!ο του

Pαπιτωλ!ουD Hώ&ηC. +ρόκειται για αρ:α!ο Hω&αFκό &αρ&άρινο  αντ!γραφο ενός

:α&ένου αρ:αιοελληνικο? αγάλ&ατοςD κατά πάσα πιEανότητα ορει:άλκινουD το οπο!ο

παρήγγειλε ο Iτταλος *x της +εργά&ου προς τι&ήν της ν!κης του επ! των (αλατών. %ο

άγαλ&α απεικον!ζει ένα ετοι&οEάνατο PέλτηD &ε έντονο ρεαλισ&ό και $ρα&ατικότηταD να

&ά:εται ενάντια στον επερ:ό&ενο EάνατοD αρνο?&ενος να απο$ε:τε! τη &ο!ρα του12.

Η ιταλική εικονογραφική παρά$οση ε!ναι γε&άτη από ρο&αντικο?ς ήρωες που πεEα!νουνD

όπως για παρά$ειγ&α ο >ρλάν$οςD γεννα!ος ιππότης του Pαρλο&άγνου 1U.> >ρλάν$ος ε!ναι

11 K22L MNN O9C 1J1. T:3UPL32 .<3C N'J11NJ'N T:3U V L3P2 RW,*. K2C:

12 K22L MNN 6: .O9Q9L6?90 .3U NO9Q9 NX YZ X) [ RX YZ X)DX YZ X \] X YZ X 4Z X Y[ XD,X YZ X \4 X Y[

XD)X YZ X \] RX YZ X),X YZ X \ 1X YZ X \\ X YZ X 4Y X Y[ XDWX YZ X \ -X Y[ XD'

17 K22L MNN T:3U .P<73:06  .92 N̂ 6PP0UU93 .0PL_ ̀ =]\:3U a)D*b =]^PU a1*cJ)

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 13/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 13

ρο&αντικός ήρωας αφο? Gρ!σκεται σε &ια pακατάπαυστη αναζήτηση του έρωταq 1T και $ρα &ε

συγκινησιακή ενέργεια για την επ!τευ=η του σκοπο? του.

> ill4]\ φιλοτέ:νησε τουλά:ιστον τρεις παραλλαγές του Eέ&ατος > Eάνατος του άρκου

πότσαρη W η   πρώτη έγινε το 18TS για τον J//]\yD πράγ&α που αποτελε! και ένα

παρά$ο=οD πώς $ηλα$ή ο J//]\yD ένας ε:Eρός της Ελλά$ας και κυρ!αρ:η

προσωπικότητα της απολυταρ:ικής *υστροουγγρικής *υτοκρατορ!ας έφEασε να παραγγε!λει

έργο &ε φιλελληνικό :αρακτήρα. zσως επηρεάστηκε και αυτός από τη &εγάλη ζήτηση

ελληνικών Eε&άτων από (ερ&ανο?ς α=ιω&ατο?:ους οι οπο!οι εκ$ήλωναν &ε τον τρόπο αυτό

τη συ&παράσταση τους στο Gασιλιά @Eωνα.

Η $ε?τερη παραλλαγή σή&ερα Gρ!σκεται στο wk9 Jb-/9 [4]9]9 της %εργέστης. %ο έργοαυτό εκτέEηκε την !$ια :ρονιά στη ;ενετ!α και πιEανότατα να το ε!$ε ο %σόκος &ια που ε!:ε

$άσκαλο τον ill4]\. Kτσι λοιπόν ο &αEητής προφανώς $η&ιο?ργησε το $ικό του τον π!νακα

ως παραλλαγή εκε!νου του $ασκάλου του κατά την περ!ο$ο των σπου$ών του &ετα=? των

ετών18TT και 18TY.

m0ll9 J4]-60D > Eάνατος του άρκου πότσαρη D A18UX{UOC.

ελαιογραφ!α XUcO1εκ.D *EήναD ουσε!ο Jπενάκη.

16 B9<<90?9 ^.& .a .etterat/ra in 0talia& 4;23:3U90 d3:7C6 A6<3;?3& ]0: <9;e76<6;23 0: P6226<6;23&

\3CL90;9& ^9:0;3& 1))-& σ. W,.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 14/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 14

> m0ll9 J4]-60 αντι&ετωπ!ζει το Eάνατο του άρκου πότσαρηD από τελε!ως

$ιαφορετική οπτική γων!αD σε σ:έση &ε εκε!νη του ill4]\. #!νει έ&φαση στο γεγονός της

&ά:ης ανά&εσα σε %ο?ρκους και Kλληνες στο PαρπενήσιD κατά την ηρωική εισGολή των

τελευτα!ων στο ε:Eρικό στρατόπε$ο τη ν?:τα της 8ης  προς Oη  *υγο?στου 182U. #εν

εστιάζει αποκλειστικά στο πρόσωπο του πότσαρηD έτσι :ρειάζεται να παρατηρήσει κανε!ς

&ε προσο:ή τον π!νακα για να $ιακρ!νει τον ήρωα.

Η σ?νEεση του π!νακα :ωρ!ζεται σε $?ο &έρηW

*ριστερά ε!ναι οι >Eω&ανο!D αναγνωριζό&ενοι από την εν$υ&ασ!α τους. #?ο απ`

αυτο?ς ιππε?ουνD κάτι που ε&φαν!ζεται ως στοι:ε!ο κυριαρ:!ας και συνά&α υπερο:ής του

ε=οπλισ&ο? του στρατο? τους. #ε=ιά ε!ναι τοποEετη&ένοι οι Kλληνες πολε&ιστές φορώντας

τις παρα$οσιακές φορεσιές τους και κρατώντας στα :έρια τα σπαEιά τους. Στο κέντρο

περ!που της ζωγραφικής επιφάνειας και στο πιο Nηλό ση&ε!ο τηςD ανε&!ζει η ελληνική ση&α!α

σε &ια νοητή $ιαγώνιο που $η&ιουργε! &ια $ια:ωριστική γρα&&ή &ετα=? τους. Η συν?παρ=η

και $ια$ο:ή Nυ:ρών και Eερ&ών :ρω&άτωνD οι γήινες και φωτεινές τονικότητεςD ε!ναι

:αρακτηριστικά στοι:ε!α του έργου. %ο πλήEος των προσώπων έ:ει κατανε&ηEε! &ε &εγάλη

άνεση και εκφραστική ένταση και &ετά από ι$ια!τερη προσο:ήD γ!νεται αντιληπτό το κέντρο

του π!νακαD σ| ένα κυκλικό σ:ε$όν σ:ή&αD &ε νοητό κέντρο την ελληνική ση&α!αW

  2 %ο?ρκοι

  2 Kλληνες

  2 άλογα

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 15/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 15

ε τον τρόπο αυτόD κεντρικό πρόσωπο της σ?νEεσης ανα$εικν?εται ο έφιππος %ο?ρκος που

$έ:εται την επ!Eεση του Kλληνα αγωνιστήD ο οπο!ος πατά πάνω στο σώ&α ενός άλλου.

%ο :ρώ&α που επικρατε!D τόσο στο GάEοςD όσο και σαν λαζο?ρα σ| όλον τον π!νακαD

ε!ναι το Eα&πό κ!τρινο που υπονοε! το εκρηκτικό πε$!ο &ά:ης από π!σω αλλά παράλληλα

ωEε! και το Eεατή να $ώσει έ&φαση στο !$ιο το γεγονός και ό:ι σε κάEε &ορφή :ωριστά. %ο

:ρώ&α τα=ι$ε?ει &έσα από τα $ιάφορα στρώ&ατά του και αναπη$ά στον &ουσα&ά

αντανακλώ&ενο π!σω στον Eεατή κάνοντάς τον έτσι συ&&έτο:ο στη σκηνή. Στο έργο τον!ζεται

η αν$ρε!α των Ελλήνων αγωνιστών και $!νεται &ια $ιαφορετική εικονογραφική εκ$ο:ή του

Eανάτου του πότσαρη που σκοπό έ:ει να προGάλλει το συλλογικό αγώνα και ό:ι τον

ατο&ικό. Η ελευEερ!α αποτελε! υπόEεση όλωνD ανων?&ων και επων?&ων. >ι σ?ντροφοι του

άρκου πότσαρη γ!νονται &άρτυρες αυτοEυσ!ας και ηρωισ&ο? $ιακηρ?σσοντας παράλληλα

πως ο Eάνατος του αρ:ηγο? τους $εν Eα πάει :α&ένος αλλά Eα Gρει ά=ιους συνε:ιστές.

%ο σώ&α του πότσαρηD $ιακρ!νεται στην λεπτο&έρεια του π!νακα Aπου παρατ!Eεται πιοπάνωCD ανά&εσα στα πρόσωπα της $ε=ιάς πλευράς της σ?νEεσης που $η&ιουργο?ν έναν

&ικρότερο στατικό σ?νολο γ?ρο από τον αρ:ηγό τουςD σε αντ!Eεση &ε τους $?ο υπερασπιστές

&ε τη $υνα&ική κ!νηση που συν$έουν τα $?ο &έρη της σ?νEεσης. > τ!τλος του έργου

υπαγορε?ει &ια ά&εση αναζήτηση του κεντρικο? Eέ&ατος του Eανάτου του ήρωαD η παράEεση

ωστόσο τόσων πρόσωπων και επ! &έρους επεισο$!ων σκοπό έ:ει να $η&ιουργήσει το

κατάλληλο $ρα&ατικό σκηνικόD ένα ε!$ος }:ορο?` αντά=ιο του τέλους ενός τέτοιου αν$ρός και

να τον!σει τη συλλογικότητα του αγώνα και την αλληλεγγ?η των πολε&ιστών.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 16/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 16

%α πρότυπα του έργου προέρ:ονται από την κλασική αλλά και τη Eρησκευτική

εικονογραφική παρά$οση ~οι 'ταλο! καλλιτέ:νες ε!:αν τεράστιο υλικό στη $ιάEεσή τουςR και

υιοEετήEηκαν από τους ρο&αντικο?ς. Iπειρες ε!ναι οι σκηνές &ε νεκρο?ς που &εταφέρονται

από τους συντρόφους τους &ε τη :αρακτηριστική στάση της εγκατάλειNης του σώ&ατος και το

:έρι να κρέ&εται όπως για παρά$ειγ&α στο ανάγλυφο που Gρ!σκεται στα Jb-/ w4l90\ και

αναπαριστά τη &εταφορά του νεκρο? ελέαγρου1<που σκοτώEηκε στον πόλε&ο PουρήτωνR

*ιτωλών υπερασπιζό&ενος την πόλη του την Pαλυ$ώνα. @πως άπειρες ε!ναι και οι

απεικον!σεις της *ποκαEήλωσης   του Qριστο?. Ε=αιρετική αυτή του n/49 o\6/09 που

Gρ!σκεται στο ουσε!ο [4\ J4]9 στη )λωρεντ!α ή του w4]4k4669 που Gρ!σκεται στα Jb-/

e44\ στη Hώ&ηD ενώ α=!ζει να αναφέρου&ε την d/4 του Jy/04\6/09D το $ιάση&ο αυτό

γλυπτό που Gρ!σκεται στη ;ασιλική του *γ!ου +έτρου στη Hώ&η. @πως και το έργο

του •4€b/-Ri9b- _4kj ο ,άνατος του αρά A1YOUD ;ρυ=έλλεςD ;ασιλικό ουσε!ο Pαλών

%ε:νών του ;ελγ!ουC.

> ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης που πεEα!νει για τη ελευEερ!α της πατρ!$ας

του και για την π!στη τουD έκανε πολλο?ς ευρωπα!ους καλλιτέ:νες να τον καταστήσουν

σ?&Gολο της ι$έας της ελευEερ!ας αλλά και της !$ιας της Ελλά$ας. >ι &ορφές των άρκου

πότσαρηD Vά&πρου %ζαGέλαD (εώργιου PαραFσκάκηD συγκ!νησαν &ε τη Eυσ!α τους και

ενέπνευσαν τους λαο?ς της Ευρώπης που αγων!ζονταν επ!σης για την ανε=αρτησ!α τους.

> ill4]\ ασ:ολήEηκε επανειλη&&ένα &ε Eέ&ατα σ:ετικά &ε τον αγώνα των

Ελλήνων και πολλά απ` τα έργα αυτά έγιναν ευρ?τερα γνωστάD όπως > όρκος του ;?ρωνα

στον τάφο του άρκου πότσαρη D ^]/k-9D Jb-/9 wk9D w900/h9\/ 497/00C το οπο!ο

παρουσ!ασε στη ;ενετ!α το 18<S.

18 K22LMNNC7P69<0L923:9;9.;62N3Tf6<2._e:`7;a7;M<3::6<293MJJJ1M8323M4MJJ'cJ

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 17/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 17

ibj9k9 ill4]\D > όρκος του ;?ρωνα στον τάφο του άρκου πότσαρη D 18<SD

λά$ι σε &ουσα&άD UD<SQ2D<SD ^]/k-9D Jb-/9 wk9D w900/h9\/ 497/00.

Στον π!νακα αυτόD όλα παρουσιάζονται pόπως Eα έπρεπε να ε!ναιq ακολουEώντας

&ια pπαρα$εκτήq ιστορικά αναπαραστατική πραγ&ατικότητα. %α πρόσωπα συντάσσονται σε

ένα ε!$ος Eεατρικής $ιευEέτησης ή 40/4b kk4\   που $εν :αρακτηρ!ζεται από

$ρα&ατικότητα αλλά παρέ:ει &ια ασφαλή και καEησυ:αστικά απο$εκτή απεικόνιση του

γεγονότοςW > λόρ$οςD το πλήEος των επαναστατη&ένων που τον υπο$έ:εται και τον

ζητωκραυγάζειD οι τοπικές αρ:έςD ο *λέ=αν$ρος αυροκορ$άτος που τον προσκάλεσεD ο

επ!σκοπος και οι ιερω&ένοι.

> Vόρ$ος ;?ρων ε!ναι ντυ&ένος στα γαλανόλευκα και υNώνει το αριστερό του :έρι για να

ορκιστε! κρατώντας στο $ε=! το σπαE! του. +!σω του κυ&ατ!ζει το λάGαρο &ε την ελληνική

ση&α!α που $εσπόζει στο $ε=! &έρος του π!νακα. *πέναντι από τον ;?ρωνα στέκεται ο

*λέ=αν$ρος αυροκορ$άτος. Στην ε&φάνισή του κυριαρ:ε! το κόκκινο :ρώ&α που συ&Gολ!ζει

το $υνα&ισ&όD το πάEοςD την έντασηD την αποφασιστικότητα Aανα&φισGήτητα στοι:ε!α του

:αρακτήρα τουC. Επιπλέον στη φορεσιά του ε!ναι έντονο και το :ρυσόD για να τον!σει τη $ό=α

και την επιGλητικότητα του ήρωαD όπως την ε!:ε στο &υαλό του ο ill4]\.

Στο GάEος αριστερά απεικον!ζεται ο επ!σκοπος και κοντά του &ια ο&ά$α ιερω&ένων

%ριγ?ρω από το pτριγωνικόq κυρ!ως Eέ&α W

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 18/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 18

Επ!σκοπος

Aιερω&ένοιC

αυροκορ$άτος πάυρον {{ση&α!α

τοποEετο?νται $ιάφορες ο&ά$ες αγωνιστών και λαFκών σε ποικιλ!α στάσεων και εκφράσεωνπου προ$!$ουν την &εγάλη συγκ!νηση και απο$ο:ή του ποιητή από το πλήEος.

%ο γεγονός $ια$ρα&ατ!ζεται σε υπα!Eριο :ώρο και οι &ορφές παρουσιάζονται κάπως

άκα&πτεςD σ:ε$όν σαν &ολυGένια ο&οιώ&ατα συναρ&ολογη&ένα σ| ένα προκατασκευασ&ένο

$ιηγη&ατικό σ?νολο. %α :ρώ&ατα ε!ναι ζεστά και γήιναD ι$ια!τερα στις εν$υ&ασ!ες και στο

GάEος του ορ!ζοντα ο ουρανός έ:ει &ια :ρυσοκ!τρινη από:ρωση που παραπέ&πει συ&Gολικά

στη $ό=α που ανα&ένεται ν` αποκτηEε! ?στερα από την Eετική έκGαση του αγώνα που E`

ακολουEήσει.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 19/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 19

ibj9k9 ill4]\D

> +αλαιών +ατρών (ερ&ανός υNώνει τη ση&α!α της *νε=αρτησ!ας στα PαλάGρυταD 18U8 

AVιEογραφ!α του π!νακα εκτ!Eεται στη &όνι&η έκEεση του ΕEνικο? 'στορικο? ουσε!ου στην *EήναC

> ill4]\ απεικον!ζει το γεγονός σ` ένα Gρα:ώ$ες τοπ!οD αντ! για το εσωτερικό του

ναο? της *γ!ας Vα?ρας Aόπου πρέπει να $ια$ρα&ατ!στηκεC. +ρωταγωνιστικό ρόλο κατέ:ει

φυσικά ο +αλαιών +ατρών (ερ&ανόςD ο οπο!ος Gρ!σκεταιD σ:ε$όν στο κέντρο του π!νακα.

)οράει ράσαD τα οπο!α $εν ε!ναι &α?ρα αλλά σκο?ρα &πλεD στο έντονο :ρώ&α της ενέργειαςD

&ε το φως να αντανακλάται στις απο:ρώσεις του πράσινουD του &ωG και του &α?ρου. Στο

στήEος του λά&πει ένας :ρυσός σταυρός. ε το αριστερό του :έρι υNώνει τη ση&α!α της

*νε=αρτησ!αςD το κοντάρι της οπο!ας αποτελε!ται από έναν επιGλητικό :ρυσό σταυρό. ε το

$ε=! του :έρι ορκ!ζεται &αζ! &ε τους υπόλοιπους συναγωνιστές τουD για τον *γώνα της

*νε=αρτησ!ας. %ο GάEροD πάνω στο οπο!ο στέκεται ο +αλαιών +ατρών (ερ&ανόςD ε!ναι

καλυ&&ένο &` ένα GαE? κόκκινο ?φασ&α στο οπο!ο οι ακτ!νες του φωτός $η&ιουργο?ν

πορτοκαλ! και ροζ απο:ρώσεις. Pαι τα τρ!α αυτά Eερ&ά :ρώ&ατα προGάλλουν τον

πρωταγωνιστικό ρόλο του +.+. (ερ&ανο? και παράλληλα $!νουν την α!σEηση της $?να&ηςD

της αποφασιστικότητας και της υπερηφάνειας. (?ρω από τον ιερω&ένο απεικον!ζονται σε

$ιάφορα ση&ε!α και επ!πε$αD αρκετο! αγωνιστές άντρεςD γυνα!κεςD και $?ο παι$ιάD που

σηκώνουν ε!τε το $ε=!D ε!τε το αριστερό :έρι τους για να ορκιστο?ν.

%α :ρώ&ατα από τις φορεσιές ε!ναι έντονα &ε ζεστο?ς κυρ!ως ανοι:το?ς :ρω&ατικο?ς

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 20/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 20

τόνους που προσ$!$ουν στο σ?νολο λα&πρότητα και καEαρότητα. %ο πλήEος των προσώπων

έ:ει κατανε&ηEε! σε ακτινωτή $ιάτα=η από το τονισ&ένο κέντρο &ε άνεση και πειστικότητα

καταγράφοντας ένα γεγονός που προσλα&Gάνει επικές πλέον $ιαστάσεις. #?ο λεπτο&έρειες

του π!νακα στο $ε=! τ&ή&α του &ε το ριγ&ένο στο έ$αφος σπαE! και το όπλο του πρώτου στα

$ε=ιά του αγωνιστή αποτελο?ν τα σ?&Gολα του ένοπλου αγώνα ενώ στο αριστερό &έρος

προκαλε! συγκ!νηση το αγκάλιασ&α &ιας οικογένειας. PάτωD στην !$ια πλευράD φα!νεται

καEαρά η υπογραφή του ill4]\.

Σε $ε?τερο επ!πε$οD οι πλαγιές και τα Gουνά &ε τον καταγάλανο ουρανό υπο$ηλώνουν την

αντ!Eεση ανά&εσα στο σκληρό ορεινό στοι:ε!ο και στο ήπιο ηλιόλουστο κλ!&α της Ελλά$ας.

@λα τα παραπάνω έργα ανήκουν στη σειρά των ρο&αντικών ιστορικών αναπαραστάσεωντης νεκρανάστασης της Ελλά$ας που φιλοτέ:νησαν κατά καιρο?ς Kλληνες και κυρ!ως =ένοι

καλλιτέ:νες. Σ| αυτά τα έργα οι Kλληνες παρουσιάζονται ως αγαEά στοι:ε!α και

ε=ι$ανικε?ονται. "περτερο?ν οι πολυπρόσωπες συνEέσεις στις οπο!ες οι Gασικο! φορε!ς του

Eέ&ατος τοποEετο?νται στο κέντρο και περιGάλλονται σε $ιαφορετικά επ!πε$αD από

συνο$ευτικά στοι:ε!α. %α έργα των ill4]\ και J4]-60 ε!ναι από τα πλέον γνωστά στο

ελληνικό κοινό. ‚στόσο ό&ως α=!ζει να αναφερEο?&ε και σε άλλους 'ταλο?ς καλλιτέ:νες της

περιό$ου που ε&πνε?στηκαν από την Ελληνική Επανάσταση.

΄Εργα άλλων ιταλών ζωγράφων

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 21/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 21

*νώνυ&ου Aαντ!γραφο από έργο του i. ill4]\CD

t Eάνατος του Vά&πρου %ζαGέλα D 18TSD

λά$ι σε &ουσα&ά SDU8QSDTOD *EήναD

'στορικό ουσε!ο

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 22/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 22

ib9 i/00D

> Eάνατος του Vά&πρου %ζαGέλα D

σ:έ$ιο &ε &ολ?GιD SD2SQSD1<D Hώ&ηD

'$ιωτική Συλλογή

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 23/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 23

_/00` o€b4D Η ταφή ενός Kλληνα ήρωα D 18<8D *κουαρέλαD SD<8QSDU8D *EήναD

ουσε!ο πενάκη

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 24/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 24

Η &ορφή του παλικαριο? που πεEα!νει για την πατρ!$αD η υπέρτατη Eυσ!α για την

ελευEερ!α που σφραγ!ζεται &ε το EάνατοD συγκ!νησαν πολλο?ς καλλιτέ:νες. > Vά&προς

%ζαGέλας και ο άρκος πότσαρης έγινα σ?&Gολα για τους Ευρωπα!ους και παρα$ε!γ&ατα

προς &!&ηση. > Vά&προς %ζαGέλας πεEα!νει έ:οντας $!πλα του τους συντρόφους τουD τη

γυνα!κα του αλλά και το γιό του στον οπο!ο κληρο$οτε! το σπαE! του για να συνε:!σει τον

*γώνα1*. %α έργα των i/00 και *νων?&ου &ε τον !$ιο τ!τλοW > Eάνατος του Vά&πρου

%ζαGέλα   σ:η&ατ!ζουν &ια πυρα&!$α κι επαναλα&Gάνουν το &οτ!Gο του Eνήσκοντα ήρωα. %ο

!$ιο γ!νεται και στον π!νακα του _/00` o€b4 &όνο που :ρονολογικά ε$ώ ο καλλιτέ:νης έ:ει

περάσει στο &εταEανάτιο στά$ιο και παρουσιάζει την ταφή του ήρωαD αγωνιστή της πατρ!$αςD

ο οπο!ος γ!νεται σ?&Gολο για αυτο?ς που &ένουν να συνε:!σουν τον αγώνα. +έρα ό&ως από

την αισEητική ευ:αρ!στηση που αποκο&!ζεται από τη Eέαση των έργων υπάρ:ει και η

λειτουργ!α της $ι$ασκαλ!ας και του παρα$ειγ&ατισ&ο?D κυρ!ως &έσα από το αναπαριστά&ενο

γεγονός1Y.

15 Risorgimento Greco e  filellenismo italiano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 235.

19 %υκονιάτης E.F.& Το Εικοσιένα στη Ζωγραικ!" #$%&ο'! στη %('έτη τη)

 Εικονογρα*α) το$ +γ,να" Gιδακτορική GιατριHή& (.#.I.& Iεσσαλονίκη& 1)-)& σ.D).

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 25/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 25

m]4\/-9 f4u/hD >ι πρόσφυγες της +άργας D 18U1D

λά$ι σε &ουσα&άD 2DS1ƒ2DOSD n]/-4D d\49/4 ^9-9 J4]\/\69

Η +άργα ε!ναι παραλιακή πόλη της Ηπε!ρου η οπο!α &ετά την κατάλυση της

ενετικής κυριαρ:!ας από το Bαπολέοντα A1YOYC αλλά και της γαλλικής &ετέπειταD

παρα$όEηκε το 181T στους IγγλουςD οι οπο!οι στα 181YD την παρα:ώρησαν στους %ο?ρκους.

Η παρά$οση έγινε στις 28 *πριλ!ου 181O. >ι +αργινο! ε!:αν ζητήσει οι !$ιοι την αγγλική

προστασ!αD υπο$έ:τηκαν Eερ&ά το αγγλικό αποGατικό άγη&α αλλά κατάλαGαν σ:ε$όν α&έσως

πως ε!:αν προ$οEε! από τους Iγγλους οι οπο!οι ο?τε καν τους ενη&έρωσαν ότι η πόλη τους

πουλήEηκε στους %ο?ρκους. %ην πρά=η αυτήD κατα$!κασαν και οι !$ιοι οι Iγγλοι όπως ο

λόρ$ος Vάντερ Bταλέ και ο στρατηγός Hι:άρ$ος %ζωρτζ που έγραNανW pPάνα&ε έγκλη&α που

πουλήσα&ε τους +αργινο?ς στους %ο?ρκουςq18

"πό το Gάρος της προ$οσ!ας τέσσερις :ιλιά$ες +αργινο! εγκατέλειNαν την πόλη τους. *υτό

έγινε προκει&ένου να αποφ?γουν τις Eηριω$!ες των %ο?ρκων και των *λGανών. +έρασαν

απέναντι στα Επτάνησα πα!ρνοντας &αζ! τους τα ιερά κει&ήλια και τις εικόνες των εκκλησιών

κι αφο? πρώτα ανέσυραν από τους οικογενειακο?ς τάφουςD τα λε!Nανα των προγόνων τους.

%α συγκέντρωσαν στην πλατε!α και τα έκαNαν για να τα γλιτώσουν από τη GεGήλωση.

14 K22L MNN OOO . L0U09?60: .<3C N6: N9;83C0293;P N9;83C0293;P V 0T372 V L0U0 N9P2390 V L0U0P .K2C: ̀

 L0U6 a,

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 26/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 26

+ολλο! ήταν οι Ευρωπα!οι που εκ$ήλωσαν την αγανάκτησή τους για το γεγονός. >

'ταλοζακυνEινός ποιητής „69 m9-909D $ια&αρτυρήEηκε έντονα για την αγγλική πολιτική στο

GιGλ!ο του p*ι *τυ:!αι και η +αρα:ώρησις της +άργαςq το 181O.

> m]4\/-9 f4u/h επηρεασ&ένος από το πο!η&α του 9k4\\ n/]y/ απεικον!ζει το

$ρά&α των +αργινών στον π!νακά του >ι πρόσφυγες της +άργας που εκτέEηκε στο

σπου$α!ο ουσε!ο n]/]4 του ιλάνου το 18U1.

 Στο GάEος του π!νακαD $ιακρ!νεται η Gρα:ώ$ης πλαγιά &ε την πόλη της +άργας να

Gρ!σκεται σκαρφαλω&ένη σε λόφο σε &ια σ?νEεση &ε $ιπλή λειτουργ!α. Η πρώτη ε!ναι να

$η&ιουργηEε! ένα Eεα&ατικό γραφικό φόντο που πα!ζει &ε τις φωτοσκιάσεις και &ε τα

:ρώ&ατα να $η&ιουργο?ν ένα υποGλητικό τοπ!ο στο ηλιοGασ!λε&α. Η $ε?τερη λειτουργ!α ε!ναινα $ια:ωρ!σει το τοπ!ο και να $η&ιουργήσει &ια απόσταση από την αφήγηση του ιστορικο?

γεγονότος που ο f4u/h αφηγε!ται στο πρώτο επ!πε$ο του π!νακα. #ε!:νει τη φυγή του

πληEυσ&ο? προς τα αριστερά και τα πλο!α στη Eάλασσα στα $ε=ιά. Σε πρώτο πλάνο ο λαός

Gιώνει την τραγω$!α η οπο!α αποτυπώνεται &ε τρόπο &ονα$ικό στα Gλέ&&ατά τους. >ι άν$ρες

&ε τα &άτια τους στον ουρανόD γυνα!κες &ε &ωρά στην αγκαλιάD η φυσική και συναισEη&ατική

γειτν!αση πραγ&ατοποιε!ται &ε εικαστικά τε:νάσ&ατα ανα$εικν?οντας &έσα από τα πρόσωπα

την α$ελφοσ?νη σαν ένα ε!$ος :ορω$ιακής &ουσικής. …ε:ωρ!ζει η φιγο?ρα του παπά ανά&εσα

στο λαό αν και ε!ναι &αυροφορε&ένος. > ιερέας ε!ναι η αυτοπροσωπογραφ!α του καλλιτέ:νη

ώστε να γ!νουν ε&φανή τα πατριωτικά του αισEή&ατα. >ι παρα$οσιακές πολ?:ρω&ες στολές

που αποτυπώνονται &ε κάEε λεπτο&έρεια έρ:ονται σε :ρω&ατική αντ!Eεση &ετα=? τους και

αφήνουν &ια α!σEηση αρ:οντιάς ακό&η και την σκληρή αυτή στιγ&ή που οι άνEρωποι Gιώνουν

$?σκολες καταστάσεις.

Η ιστορ!α του Σουλ!ου και της +άργας έγινε γνωστή και προκάλεσε τη γενική συ&πάEεια και

την κατακραυγή των Ευρωπα!ων που φυσικά κατα$!καζαν τέτοιου ε!$ους πρά=εις. Η πο!ηση

του n/]y/ έκανε ακό&η πιο γνωστά τα γεγονότα και επηρέασε πολλο?ς. %ο ιστορικό

επεισό$ιο εκφράζεται &ε &ια επικολυρική $ο&ή &ε λαFκές προεκτάσεις. >ι $ιαστάσεις του

ε!ναι ό&οιες &ε εκε!νες του &ελο$ρά&ατος κι υπάρ:ει ένα ποικ!λο παι:ν!$ι &ε τα ποιητικά

&έτρα1). έσα από την ιστορ!α του ποιή&ατος $ιαφα!νονται αναλογ!ες &ε την επικρατο?σα

κατάσταση στην 'ταλ!α που pέGλεπε τον !$ιο της τον εαυτό σε εκε!νη την κοντινή ιστορ!α της

13 ;$!+$!"  <.& =#++#!$+>!$f()#))#*(-$  (*  ?+$)($.  Risorgimento  Greco  e filellenismoitaliano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 114.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 27/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 27

+άργας. > n/]y/D στον άνEρωπο της +άργαςD ε!:ε υ&νήσει τον πόνο των 'ταλών

ε=όριστωνq'J.

+αραλλαγή του π!νακα έκανε και ο &αEητής του f4u/h 9 w4]09 n/]069-9 &ε τον !$ιο

τ!τλοD κρατώντας σταEερές τις φιγο?ρες των γυναικών του ιερέαD των γερόντων. όνο που

n/]069-9 παρουσιάζει τους πρόσφυγες &έσα σε Gάρκα και τα ρο?:α τους $ιακρ!νονται από

ένα πιο ανατολ!τικο :αρακτήρα'1

w4]09n/0699-9D >ι πρόσφυγες της +άργας D 18T<.

λά$ι σε &ουσα&άD 1D1<QSDO<D *EήναD

ουσε!ο πενάκη

2: @$#0 .& Le miememorie& επιμέλεια . M$00"--$& A#!(B"00$& &(-#*0$& 1338& σ. 154.

E μετάφραση είναι από το ιταλικό κείμενο.

21 Risorgimento Greco e  filellenismo  italiano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345&σ. 243.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 28/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 28

wy/]b\9 w9]\/\D >ι πρόσφυγες της +άργας D

λά$ι σε &ουσα&άD SD<SQSXXD d4k4D wk Jb-/

j/0 w4-/009 e-9\/9

> wy/]b\9 w9]\/\ συν$υάζοντας τα έργα του f4u/h και του n/]069-9D &ε το

!$ιο Eέ&αD τολ&ά να προ:ωρήσει σε πιο $ρα&ατικο?ς τόνους. Η συ&Gολική φιγο?ρα της

&ητέρας &ε τα $?ο παι$ιά ε!ναι η &όνη που απέ&εινε &έσα στη Gάρκα &ετά από την άνιση πάλη

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 29/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 29

&ε τα κ?&ατα.''. %αυτό:ρονα ό&ως ο π!νακας αποπνέει και &ια νότα αισιο$ο=!ας αφο? τα

GρέφηD που ε!ναι το &έλλον της Ελλά$αςD Gρ!σκονται σώα στην αγκαλιά της &άνας.

i9]/\h9 4k46\\D

>ικογένεια Ελλήνων φυγά$ων από την 

22 Risorgimento Greco e  filellenism oitaliano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345&σ. 232.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 30/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 30

πυρκαγιά της +άτρας D 18TX

λά$ι σε &ουσα&άD 1QSDYXD *EήναD +ινακοEήκη.

>ι 'ταλο! καλλιτέ:νες φα!νεται ότι ε&πνέονται από τη φυγήD και την επιλέγουν ως Eέ&α

στους π!νακές τους. > w4k46\\ &ε τη σειρά του κρατά τα συ&Gολικά στοι:ε!α όπως της

&ητέρας &ε τα $?ο &ικρά παι$ιά $!πλα τηςD τη νέα γενιά &ε την ευ:ή να έ:ει ένα καλ?τερο

&έλλον :ωρ!ς πόλε&οWστηρ!ζεται και προστατε?εται από τον άν$ρα τηςD ένα παλικάρι

Aσ?&Gολο και αγωνιστή της πατρ!$αςC. t τ!τλος του έργου $ε!:νει ότι ο ζωγράφος ήταν

ενή&ερος για τα $ιάφορα ιστορικά γεγονότα όπως αυτό της πυρκαγιάς της +άτρας που

=έσπασε στις 2U αρτ!ου 1821. *νήκει σ` εκε!νους πουD από την άποNη της επιλογής του

Eέ&ατος στα έργα τουςD άφησαν οριστικά π!σω τους τον παλιό &?Eο και την κλασική ιστορ!α

και πέρασαν στην σ?γ:ρονη ηρωική ελληνική πραγ&ατικότητα',. 

t ζωγράφος έ:οντας ή$η κάνει ένα π!νακα &ε τ!τλο Η επιG!Gαση των προσφ?γων της

+άργαςD που φα!νεται πως τον επηρέασεD $ε!:νει πως το &έγεEός του τε!νει να ε!ναι

ανάλογο του ill4]\'W. 

27 SC#+%(#!(  D E#%-F(  G.& ?)  f()#))#*(%"  (+$)($*"  *#))#  $!+(  f(H>!$+(I#.& Risorgimento

Greco e  filellenismo italiano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 121.

26 Risorgimento Greco e  filellenismo italiano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 7:1.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 31/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 31

Επιτ?&Gια στήλη του [4\4]9-4 στη Σφακτηρ!α

*κουαρέλαD SQYSQSD<TD [4k604\9D

Jb-/9 wk9D Aoρ:ε!ο [4\4]9-4C

#εν ήταν &όνο τα ηρωικά γεγονότα και οι Eυσ!ες των Ελλήνων που υ&νήEηκαν &έσα από την

%έ:νη και τη Vογοτε:ν!α. Η προσφορά των )ιλελλήνων υπήρ=ε πολυεπ!πε$η και ανεκτ!&ητη.

Η Eυσ!α του [4\4]9-4 στη Σφακτηρ!α στις 8 α†ου 182< τι&ήEηκε &ε επιτ?&Gια στήλη που

έστησε ο Pάρολος )αGιέρος και αποτελε! το Eέ&α της συγκεκρι&ένης ακουαρέλας.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 32/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 32

*\9\9 ‡4\4D Η Ελλά$α στα $εσ&άD 181X o\j]/4 oll4\ ˆ]D Η ;ενετ!α που ελπ!ζει D 18X1

(κραGο?ραD SDUUƒSD2SD J04\9D λά$ι σε &ουσα&άD J04\9D

n09/4 n]44j/\-/ Jb-/9 j ‡-9]67/\ο

Στους $?ο π!νακες $ιακρ!νου&ε $?ο νεαρές γυναικε!ες &ορφές. Στον π!νακα του

‡4\4 ε!ναι η αλυσο$ε&ένη Ελλά$α &ε τα απο&εινάρια της αρ:αιότητας AυπενE?&ιση του

λα&προ? κλασικο? παρελEόντοςC. Η Ελλά$α υπο&ένει τα $εσ&ά και προσ$οκά ένα καλ?τερο

&έλλον. Στον π!νακα του oll4\ ε!ναι η πολ?παEη ;ενετ!αD που ελπ!ζειD &ε τη σειρά τηςD να

ενωEε! &ε την υπόλοιπη 'ταλ!α και αναζητά να ανακτήσει το λα&πρό της παρελEόνv να

αποκτήσει και πάλι την παλιά της α!γλη και &εγαλοπρέπεια. %ο λιοντάρι π!σω από τη νέα

γυνα!καD σ?&Gολο της πόληςD &ας υπενEυ&!ζει τον ηγετικό ρόλο που $ια$ρα&άτισε η ;ενετ!α

στην ιστορ!α.

Η επιλογή των &ορφών $εν ε!ναι τυ:α!αW ηλικιακά οι $?ο γυνα!κες ε!ναι νέες και

αναζητο?ν ένα καλ?τερο &έλλον. K:ουν κάEε $ικα!ω&α να ονειρε?ονται την ελευEερ!α και

φυσικά υπάρ:ει η προοπτική να τα καταφέρουν &έσα από αγώνες. >ι προσπάEειεςD αλλά

επ!σης ο πόνος και τα $εινά των λαών που αγων!ζονται για την ένωσηD την ελευEερ!αD την

κατάκτηση των $ικαιω&άτων τους Gρ!σκονται pκλεισ&έναq στις πινελιές των καλλιτε:νών

που περιγράφουν το παρελEόν και &ας κάνουν να συνει$ητοποιήσου&ε το τ!&η&α που

καταGλήEηκε για την κατάκτηση της ελευEερ!ας.

>ι απεικον!σεις της επανάστασης $εν στα&ατο?ν &όνο στη ζωγραφική. Η περ!πτωση

του γλ?πτη n/\/j/9 wk0/D από το +αλέρ&οD που επηρεασ&ένος από τα γε&άτα πάEος

κε!&ενα του αντικο&φορ&ιστή o\6/09 n]9‰‰/]9D $ιευEυντή της εφη&ερ!$ας s0 J/--466/]/

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 33/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 33

^9]\/-/ D το απο$εικν?ει περ!τρανα. >ι &ορφές του wk0/ $ιακρ!νονται για την

πλαστικότητα και την α&εσότητά τους.

Η γυναικε!α &ορφή που κρατά στην αγκαλιά της ένα &ωρόD ε!ναι ε&πνευσ&ένη από το

ολοκα?τω&α το εσολογγ!ου'c. Η αNήφηση του κιν$?νου και η προσφορά της !$ιας της ζωής

για την ελευEερ!α κάνουν πιο $ρα&ατική την αποτ?πωση των συναισEη&άτων στο πρόσωπο

της &άνας.

%ο γλυπτό &ε τ!τλο ' ‰]4/00 w4\4]- D ε&πνευσ&ένο από τα ηρωικά κατορEώ&ατα των

α$ελφών Pανάρη στη Q!οD σκαλισ&ένο σε &άρ&αρο λο?ζεται από τον ήλιο της εσογε!ου σε

πάρκο του +αλέρ&ο και στέκει εκε! για να Eυ&!ζει πώς pη ελευEερ!α ε!ναι $ικα!ω&α όλων

των λαώνq

1- 

.

 

n/\/j/9 wk0/D n/\/j/9 wk0/D

i`b074 9]4 j J--90b\6  D s ‰]4/00 w4\4]-D

d40/]79D 400/]4 j` o]/ J9j/]\4 d40/]79D 4]j\.

28 SC#+%(#!(   DE#%-F(  G.& ?)  f()#))#*(%"(+$)($*"*#))#$!+(  f(H>!$+(I#.& Risorgimento

Greco e  filellenismoitaliano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 129.

25 Sμοίως

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 34/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 34

Η ελληνική ιστορ!α πα!ρνει &ια άλλη $ιάσταση όταν τη προσεγγ!σου&ε &έσα από τα

έργα των =ένων καλλιτε:νών και ι$ια!τερα των 'ταλών. Η Ελληνική Επανάσταση γ!νεται

ση&ε!ο αναφοράς και ι$εολογική ση&α!α για όλα τα απελευEερωτικά κινή&ατα στην 'ταλ!α. Η

&ερική έστω επιτυ:!α τηςD που λ!γο αργότερα ο$ήγησε στη $η&ιουργ!α ενός ανε=άρτητου

κράτουςD ήταν ένα καλό ση&ά$ι ν!κης ενάντια στις αντι$ραστικές και συντηρητικές $υνά&εις

της Ευρώπης'-.

>ι π!νακες &ε Eέ&ατα παρ&ένα από τον *γώνα των Ελλήνων αποκαλ?πτονται στο

EεατήR ή και στον ερευνητή ~ &ε αργό ρυE&όW ακό&η και &ετά από πολ?ωρη παρατήρησηD το

έργοD έ:ει την ικανότητα να κρατήσει κρυ&&ένες πολλές λεπτο&έρειες και να αναγκάσει τον

EεατήRερευνητή να GρειD &έσα σε αυτόD όλα εκε!να που αναζητά η φαντασ!α του αφήνοντάς

του έτσι περιEώρια για πολλαπλές αναγνώσεις και ερ&ηνε!ες.

PαEοριστική ε!ναι η έννοια της λειτουργ!αςD $ηλα$ή η σ:έση αλληλεπ!$ρασης &ετα=? του

έργου και των συ&φραζο&ένων του. %ο έργο τέ:νης $ιακηρ?ττει το πνε?&α της επο:ής του

αλλά ταυτό:ρονα =επερνά αυτά τα στενά :ρονικά περιEώρια και φτάνει &έ:ρι το σή&ερα

$!νοντας το στ!γ&α του ως το αποτέλεσ&α ατο&ικών ή κοινωνικών $ράσεων αλλά και νό&ων οι

οπο!οι τελικά ισ:?ουν σε παγκόσ&ιο επ!πε$ο. Ελλά$α και 'ταλ!α $ιάνυσαν &ια κοινή πορε!α

προς την ανε=αρτησ!α. (ια την Ελλά$αD από ιστορικής άποNηςD το Eέ&α της επανάστασης

έλη=ε πιο γρήγορα από ότι στην 'ταλ!αv όπου Eα παρέ&ενε ανοι:τό κι ε!:ε $ρό&ο ακό&η να

$ιαν?σει ώσπου να φτάσει στην ενότητα και την ανε=αρτησ!α. ε ο$ηγό τα έργα τέ:νης

&πορο?&ε να καταλάGου&ε πως υπάρ:ει ανά&εσα στους $?ο λαο?ςR ελληνικό και ιταλικόR &ια

29 SI"!"*"% g.& S"-(#+J # (/#")"H($ *#))K $L(#*+# (+$)($*" # ,!#-" h&??N(*(0(

? %#-")". Risorgimento Greco e  filellenismoitaliano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345&σσ. 61V2.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 35/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 35

ανταλλαγή GοήEειας σε ηEικόD πνευ&ατικόD πολιτικό αλλά και πολιτιστικό επ!πε$ο. έσα από

την αρ:α!α Ελλά$α προGάλλειD ανέπαφη η πολιτιστική κληρονο&ιά και υιοEετε! τον ρο&αντισ&ό

ως εικαστική γλώσσα. ε τον τρόπο αυτό $!νεται η $υνατότητα στους 'ταλο?ς ζωγράφους

της επο:ής να εκφραστο?ν καλλιτε:νικά. +άνω απ` όλα ό&ως ε!ναι ο πολιτισ&ός που

εναντιώνεται στη GαρGαρότηταD το $!κιο στη G!αD η πρόο$ος στο σκοτα$ισ&ό'D. >ι ανα&νήσεις

από την +άργαD το εσολόγγιD το BαGαρ!νοD οι &ορφές του πότσαρη αλλά και του απλο?

ανώνυ&ου αγωνιστή λειτουργο?ν στις τέ:νες και τα γρά&&ατα ως σ?&Gολο και ως ερέEισ&α

για $ράση').

Η Eέαση ενός τέτοιου ε!$ους έργου τέ:νης παράγει &ια εσωτερική συγκ!νησηD ένα

παλ&ό &έσα από τον οπο!ο απελευEερώνονται οι ευαισEησ!ες που κρ?Gει ο Eεατής ώστε να

λειτουργήσει η $ια$ικασ!α της προσέγγισης η οπο!α =εκινά από τα $ιάφορα απεικονιζό&ενα

στο έργοD- αντικε!&ενα και &ορφές~ για να προ:ωρήσει στο Eέ&α του έργου που ε!ναι ένας

ολόκληρος κόσ&οςD παραστάσεωνD εικόνων και συ&Gόλων ή αλληγοριών και να περάσει &ετά

στην ερ&ηνε!α τους.

έσω &ιας σταEερής Eε&ατολογ!αςD που :ρησι&οποιε!ται από τους ευρωπα!ους καλλιτέ:νες

και που ε!ναι σ?&φωνη &ε το πολιτιστικό κλ!&α της επο:ήςD προGάλλεται στα παραπάνω έργα

ο *γώνας των ΕλλήνωνD ο αντ!κτυπος που ε!:αν τα γεγονότα της περιό$ου τόσο στην Ελλά$α

όσο και στην Ευρώπη καEώς και η όλη πολιτιστικήD πολιτική και κοινωνική επ!$ραση που

αυτά άσκησαν εκφράζοντας τα φιλελληνικά αισEή&ατα που αναπτ?:Eηκαν στους κ?κλους των

$ιανοο?&ενων της Ευρώπης.

προστά στο Eέα&α της σφαγής στη Q!οD της Ε=ό$ου του εσολογγ!ουD του Eανάτου

των παλικαριών όπως ο πότσαρηςD της Ελλά$ας που πατά πάνω στα ερε!πια του

εσολογγ!ουD ε!ναι α$?νατον να &η συγκινηEε! κανε!ς. @:ι ό&ως &όνο επει$ή τα γεγονότα

που περιγράφονται ε!ναι $ρα&ατικά αλλά επει$ή κυρ!ως οι καλλιτέ:νες λειτο?ργησαν &ε

α&εσότητα και &ε επαναστατικό πνε?&α και $έEηκαν &ε την επο:ή τους :αρ!ζοντάς &ας

εικόνες που αποτελο?ν &έ:ρι σή&ερα ση&ε!α αναφοράς του αγώνα των λαών για ελευEερ!αD

$ικαιοσ?νη και ανε=αρτησ!α. έσα από αυτές τις εικόνες και τα ποικ!λα συναισEή&ατα που

24 G#-->+( G.& ?) f()#))#*(%" /#))K <*+")"H($ h1421N1472i>& στοM Risorgimento Greco

e  filellenismo italiano& #/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 37.

23 SC#+%(#!(VE#%-F(  G.& ?*+!"/>0("*#& Risorgimento  Greco  e   filellenismo  italiano&#/(0("*( /#) S")#& "$& 1345& σ. 14.

7/21/2019 Bika 1821 Nei Pittori Italiani 24grammata.com

http://slidepdf.com/reader/full/bika-1821-nei-pittori-italiani-24grammatacom 36/36

Μπίκα Στυλιανή “το '21 στα έργα ιταλών ζωγράφων” 24 grammata.com 36

$η&ιουργο?ν οι ι$έες πα!ρνουν &ορφή :άρη στην %έ:νη. Η $υνα&ικότητα και η πολλαπλότητά

της καEορ!ζουν και τον τρόπο που Gλέπου&ε τον κόσ&ο. (εγονός που την καEιστά

ση&αντικότατο παράγοντα για τη $ια&όρφωση της συνε!$ησης της κοινωνικοπο!ησης και της

παγκοσ&ιότηταςUS.

7: jουτράκης k.V %πίκα k.V +σέκρελη S.& 2ι(3ιστη%ονικέ) 4ια4ικασ*() (κ3α*4($ση)

για την 5ένη γ',σσα %( τη 6ρ!ση έργων τέ6νη) & στα #ρακτικά του Gιεθνούς kυνεδρίου

με θέμα l+έ"νες και ΕκπαίδευσηM Gημιουργικοί τρόποι εκμάθησης των γλωσσώνl&