ARXIKES SELIDES FINAL 2 2010 FIN1 1 20/4/2010 5:15:48 ìì

Τίτλος πράξης: «Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων 2005--2007»ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Επιστημονικές υπεύθυνεςΆννα Φραγκουδάκηκοινωνιολόγος της εκπαίδευσης, καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΑθηνώνΘάλεια Δραγώνακοινωνική ψυχολόγος, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών

Δράση: Σύντμηση και αναμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού Ιστορίας της B΄ γυμνασίου

Eπιστημονική υπεύθυνηΈφη Αβδελάιστορικός, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης

Eπεξεργασία υλικού - συντονισμόςΔήμητρα ΒασιλειάδουιστορικόςΤριαντάφυλλος Πετρίδηςφιλόλογος, καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Σύμβουλοι ύληςΘεοδώρα Ρόμπου-Σαμαράαρχαιολόγος, διδάσκουσα Πανεπιστημίου ΘεσσαλίαςΑθηνά Συριάτουιστορικός, λέκτορας Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

ΣυγγραφείςΝάσια Γιακωβάκηιστορικός, διδάσκουσα Πανεπιστημίου ΘεσσαλίαςΑγλαΐα Κάσδαγληιστορικός, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΚρήτηςΤόνια Κιουσοπούλουιστορικός, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΚρήτηςΠαρασκευάς Κονόρταςιστορικός, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου ΑθηνώνΡίκα Μπενβενίστειστορικός, αναπληρώτρια καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΘεσσαλίαςΓιάννης Τελέληςιστορικός, Κέντρο Έρευνας Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας / Ακαδημία Αθηνών

Γλωσσική επιμέλειαΜαρία Πουλοπούλουγλωσσολόγος, Ε.Ε.ΔΙ.Π. Πανεπιστημίου Κρήτης

Φιλολογική επιμέλειαΙωάννα Μεϊτάνηφιλόλογος, επιμελήτρια επιστημονικών εκδόσεωνΕλένη Μπεχράκηφιλόλογος - αρχαιολόγος, επιμελήτρια επιστημονικών εκδόσεων

Σχεδιασμός δραστηριοτήτωνΓλυκερία Μπασδέκηφιλόλογος, καθηγήτρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσηςΤριαντάφυλλος Πετρίδης

Επιμέλεια εικονογράφησηςΔήμητρα ΒασιλειάδουΤριαντάφυλλος Πετρίδης

Επιμέλεια χαρτώνΝίκος Τσιβίκηςαρχαιολόγος

Σχεδιασμός χαρτώνΓιάννης Κορωνιόςπολιτικός μηχανικός, γραφικές τέχνες

Σύνταξη χρονολογίουΔήμητρα Βασιλειάδου

Σχεδιασμός έκδοσης -- σελιδοποίησηΓιάννης ΚορωνιόςΕύα Χαλδαίουγραφικές τέχνες, φωτογράφος, ηλεκτρονική επεξεργασία εικόνας

Το μεγαλύτερο μέρος της εικονογράφησης του βιβλίου προέρχεται από τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο. Ευχαριστούμε για την πολύτιμη βοήθειά τους τη διευθύντρια της βιβλιοθήκης Ελένη Διαμαντάκη και την υπεύθυνη των κλειστών συλλογών της βιβλιοθήκης Ελένη Κωβαίου.

Η παραγωγή του βιβλίου άρχισε την περίοδο 2002--2004, κατά τη δεύτερη φάση του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων, οπότε και ολοκληρώθηκε σε μια πρώτη μορφή. Επιστημονικός υπεύθυνος εκείνη την περίοδο ήταν ο Παρασκευάς Κονόρτας, ιστορικός, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών.Συνεργάστηκαν επίσης, εκτός από τους παραπάνω, οι: Κώστας Γαγανάκης, ιστορικός, επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Aθηνών, Γιάννης Γιγουρτζής, φιλόλογος, καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, και Βασίλης Κουργιαντάκης, φιλόλογος, καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Η ΠΡΑΞΗ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙΤΑΙ ΚΑΤΑ 80% ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑ 20% ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ


ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ - ΑΘΗΝΑ

ΥΠΕΠΘ -- ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ:

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Από την ίδρυσητης Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.)

ως τις αρχές του 18ου αιώνα

Β΄ Γυμνασίου

ARXIKES SELIDES FINAL 2 2010 FIN3 3 18/5/2010 10:00:39 ðì

Κεφάλαιο 1 Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αλλάζει -- Η αρχή μιας νέας εποχής (4ος -- 5ος αιώνας)

Α. ΑπότηΡώμηστηνΚωνσταντινούπολη--Ηίδρυσητηςνέαςπρωτεύουσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Β. Ηοικονομικήκαιηκοινωνικήζωή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Γ. Ηθεσμικήεπικράτησητουχριστιανισμού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Δ. Ητέχνηστηνυπηρεσίατουχριστιανισμού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Ε. Ημετανάστευσητωνλαώνκαιηκατάλυσητουδυτικούρωμαϊκούκράτους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Κεφάλαιο 2 Από τη Ρωμαϊκή στη Βυζαντινή Aυτοκρατορία -- Η δημιουργία

του Αραβοϊσλαμικού Xαλιφάτου -- Οι εξελίξεις στα «βαρβαρικά βασίλεια» της δυτικής Ευρώπης (6ος -- 7ος αιώνας)

Α. ΗαναδιοργάνωσητουρωμαϊκούκράτουςαπότονΙουστινιανόΑ΄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Β. ΟισχέσειςτηςΡωμαϊκήςΑυτοκρατορίαςμετουςγείτονέςτης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Γ. ΗεσωτερικήαναδιοργάνωσητηςΡωμαϊκήςΑυτοκρατορίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Δ. Τοισλάμ--ΜιανέατομήστηνιστορίατηςΜεσογείουκαιτηςΕγγύςΑνατολής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Ε. ΟιεξελίξειςστηδυτικήΕυρώπη--Ηανάμιξητωνπληθυσμώνκαιηκοινωνική οργάνωσησταβαρβαρικάβασίλεια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Κεφάλαιο 3H Βυζαντινή Αυτοκρατορία ανάμεσα στον ισλαμικό και το δυτικοευρωπαϊκό κόσμο (8ος -- 9ος αιώνας)

Α. ΜεταρρυθμίσειςστηΒυζαντινήΑυτοκρατορία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Β. ΕσωτερικέςσυγκρούσειςστηΒυζαντινήΑυτοκρατορία--ΗEικονομαχία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Γ. ΤοΧαλιφάτοτωνΑβασιδώνκαιηακμήτουαραβοϊσλαμικούκόσμου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Δ. ΟισχέσειςτηςΒυζαντινήςΑυτοκρατορίαςμετουςγείτονέςτης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Ε. ΗΑυτοκρατορίατωνΚαρολιδώνστηδυτικήΕυρώπη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Κεφάλαιο 4Η ακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Η Ευρώπη και ο αραβοϊσλαμικός κόσμος (9ος -- 11ος αιώνας)Α. ΗΜακεδονικήδυναστεία--Θεσμικέςκαινομοθετικέςμεταρρυθμίσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Β. ΟικονομίακαικοινωνίαστηΒυζαντινήΑυτοκρατορία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Γ. Οαραβοϊσλαμικόςκόσμος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Δ. ΝέακράτηδημιουργούνταιστηνΕυρώπη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Ε. Κράτος,ΕκκλησίακαιεξωτερικήπολιτικήστηΒυζαντινήΑυτοκρατορία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64ΣΤ.ΗΜακεδονικήαναγέννηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Ζ. ΗΒυζαντινήΑυτοκρατορίασεκρίση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Κεφάλαιο 5 Κοινωνία, οικονομία και πολιτισμός στη δυτική Ευρώπη (10ος -- 13ος αιώνας)

Α. Οισχέσειςανάμεσαστουςαριστοκράτες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Β. Aριστοκράτεςκαιαγρότες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Γ. ΕμπόριοκαιπόλειςστημεσαιωνικήδυτικήΕυρώπη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Δ. ΗΚαθολικήΕκκλησίαστηνκοινωνίακαιτηνπολιτική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Ε. Καθημερινήζωή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81ΣΤ. Οιτέχνεςκαιταγράμματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


Κεφάλαιο 6Η εποχή των Κομνηνών

Η βυζαντινή κοινωνία σε καμπή (11ος -- αρχές 13ου αιώνα) A. Ηενίσχυσητηςκεντρικήςεξουσίας--Ηβυζαντινήαριστοκρατία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Β. Ηοικονομίακαιηκοινωνία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Γ. Γράμματακαιτέχνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95Δ. ΝέακράτηστηΜικράΑσίακαιτηΒαλκανικήχερσόνησο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97Ε. ΗΒυζαντινήΑυτοκρατορίακαιηδυτικήΕυρώπη--Οισταυροφορίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Κεφάλαιο 7Η ανατολική Μεσόγειος τους τελευταίους αιώνες

της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (13ος -- 15ος αιώνας) Α. ΜετάτηνΔ΄Σταυροφορία--Ταλατινικάκαιταορθόδοξακράτη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Β. Οικονομίακαικοινωνίασταλατινικάκράτη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Γ. ΤοΣουλτανάτοτουΡουμδιαλύεται--Ηδημιουργίατωνεμιράτων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Δ. ΗεποχήτωνΠαλαιολόγων--ΟιτελευταίοιαιώνεςτηςΒυζαντινήςΑυτοκρατορίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Ε. ΤοτέλοςτηςΒυζαντινήςΑυτοκρατορίας--ΗΆλωσητηςΚωνσταντινούπολης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Κεφάλαιο 8Η Οθωμανική Aυτοκρατορία και οι υπήκοοί της (μέσα 15ου -- τέλη 16ου αιώνα)

Α. Ηοθωμανικήκοινωνία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Β. Κράτος,δίκαιοκαιδιοίκηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Γ. Πόλεις,εμπόριοκαιβιοτεχνία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Δ. Οοθωμανικόςπολιτισμός--ΈναςπολιτισμόςτηςΑυλής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133Ε. Οιορθόδοξοιζιμήδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135ΣT. Οιάλλοιζιμήδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Κεφάλαιο 9Από τους μεσαιωνικούς στους νεότερους χρόνους

Η δυτική Ευρώπη το 14ο και το 15ο αιώναΑ. ΗδυτικήΕυρώπησεκρίση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142Β. Μετάτηνκρίση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144Γ. ΗΑναγέννηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Δ. Οι«ανακαλύψεις» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

Κεφάλαιο 10Η δυτική Ευρώπη και η Ρωσία από το 16ο μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα

Α Ο16οςαιώνας,αιώναςτηςμεταρρύθμισης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164Β. Βίαιεςθρησκευτικέςσυγκρούσειςκαισυμβιβασμοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Γ. Τοσυγκεντρωτικόκράτοςκαιηαπολυταρχία. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169Δ. Οιεξελίξειςστηνοικονομία:ευρωπαϊκήεξάπλωση--εμπορικήεπανάσταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175Ε. Απότηναναγέννησηστηνεπιστημονικήεπανάσταση.Οιιδέες,ταγράμματα,οιτέχνες . . . . . . . . . . . . . . . . 177

Κεφάλαιο 11Η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι υπήκοοι του σουλτάνου (17ος αιώνας)

Α. ΗπαρακμήτηςΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας--Αιτίεςκαιμηχανισμοί. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184Β. Τοοθωμανικόκράτοςκαιοιζιμήδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189Γ. Οιορθόδοξοιζιμήδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190Δ. Οιάλλοιζιμήδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

4ïò -- 5ïò áéþíáò

10

1.2 Á. Áðü ôç Ñþìç óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç Ç ßäñõóç ôçò íÝáò ðñùôåýïõóáò

Óôçí Á´ Ãõìíáóßïõ ìÜèáìå üôé ç ÑùìáúêÞ Áõôïêñáôïñßá åß÷å ôïí 3ï áéþíá ðïëéôéêÜ, ïéêïíïìéêÜ êáé êïéíùíéêÜ ðñïâëÞìáôá êáé üôé ï áõôïêñÜôïñáò Äéïêëçôéáíüò (284–305) Ýêáíå ðïëëÝò ìåôáññõèìßóåéò. Ôéò ìåôáññõèìßóåéò áõôÝò óõíÝ÷éóå ï áõôïêñÜôïñáò Êùíóôáíôßíïò Á´ (306–337), áõôüò ðïõ ïíïìÜóôçêå ìåôÜ ÌÝãáò.

¸ããñáöï ìå ôçí õðïãñáöÞ ôïõ ôåëåõôáßïõ âõæáíôéíïý áõôïêñÜôïñá Êùíóôáíôßíïõ ÉÁ´ Ðáëáéïëüãïõ(1449–1453): «Êùíóôáíôßíïò ðéóôüò óôï ×ñéóôü âáóéëéÜò êáé áõôïêñÜôïñáò ôùí Ñùìáßùí ï Ðáëáéïëüãïò». ÂéÝíç (Aõóôñßá), Áñ÷åßáôçò ÂéÝíçò.

Ðüôå áñ÷ßæåé ç âõæáíôéíÞ éóôïñßá; Ïé éóôïñéêïß äå óõìöùíïýí êáé ðñïôåßíïõí äéÜöïñåò ÷ñï-íïëïãßåò. ¼ìùò, ïé éóôïñéêÝò ðåñßïäïé äåí áñ÷ßæïõí êáé äåí ôåëåéþíïõí îáöíéêÜ, ìÝóá óå ìéá ÷ñïíéÜ. Ïé áëëáãÝò äéáñêïýí óõíÞèùò ðïëëÜ ÷ñüíéá. Oé áëëáãÝò ðïõ äåß÷íïõí üôé ðåñíÜìå áðü ôç ÑùìáúêÞ óôç ÂõæáíôéíÞ Áõôïêñáôïñßá Ýãéíáí áðü ôïí 4ï Ýùò ôïí 7ï áéþíá.Ðüôå ôåëåéþíåé ç âõæáíôéíÞ éóôïñßá; Ïé ðåñéóóüôåñïé éóôïñéêïß óõìöùíïýí üôé ç âõæáíôéíÞ éóôïñßá ôåëåéþíåé ôï 1453, üôáí ïé Ïèùìáíïß êáôÝëáâáí ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç.

ÁõôÜ ðïõ ãíùñßæïõìå ãéá ôç âõæáíôéíÞ éóôïñßá ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ðïëëÝò êáé äéáöïñåôéêÝò ðçãÝò. Éóôïñéêïß, ÷ñïíïãñÜöïé, óõíôÜêôåò åðéóôïëþí êáé ïìéëéþí ìÜò äßíïõí ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí ðåñßïäï áõôÞ. ÅðåéäÞ ç Åêêëçóßá Þôáí ðïëý óçìáíôéêÞ ãéá ôçí åîÝëéîç ôçò Âõæáíôé-íÞò Áõôïêñáôïñßáò, âáóéêÝò ðçãÝò åßíáé êáé ôá èåïëïãéêÜ Ýñãá. Áðü ôá íïìïèåôéêÜ êåßìåíá ðáßñíïõìå ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí ïéêïíïìßá, ôç äéïßêçóç êáé ôï äßêáéï. Óðïõäáßá éóôïñéêÞ ðçãÞ åßíáé êáé ôï áñ÷áéïëïãéêü õëéêü: ìíçìåßá, åðéãñáöÝò, íïìßóìáôá, óöñáãßäåò, áíôéêåßìåíá êáèçìåñéíÞò æùÞò êáé èñçóêåõôéêÞò ëáôñåßáò ìÜò ìáèáßíïõí ðïëëÜ ãéá ôçí åðï÷Þ áõôÞ.

ÔìÞìá áðü Üãáëìá ôïõ ÌåãÜëïõ Êùíóôáíôßíïõ. Ôï Üãáëìá åß÷å ýøïò 9 ìÝôñá êáé Þôáí óôçìÝíï óôçí áãïñÜ ôçò Ñþìçò. ÓÞìåñá óþæïíôáé ôï êåöÜëé, ôï äåîß ÷Ýñé êáé ôï Ýíá ãüíáôï. 4ïò áéþíáò, Ñþìç (Iôáëßá), Ìïõóåßï Êáðéôùëßïõ.

300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300 1400 1500

1453

Â õ æ á í ô é í Þ Á õ ô ï ê ñ á ô ï ñ ß áÑ ù ì á ú ê Þ Á õ ô ï ê ñ á ô ï ñ ß á

1.1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7


104

Á. ÌåôÜ ôçí Ä´ Óôáõñïöïñßá -- Ôá ëáôéíéêÜ êáé ôá ïñèüäïîá êñÜôç

Ãéá ôá êñÜôç ðïõ ßäñõóáí ïé Ëáôßíïé ìåôÜ ôçí Ä´ Óôáõñïöïñßá âáóéêÝò ðçãÝò åßíáé ôá éóôïñéêÜ Ýñãá ðïõ Ýãñáøáí âõæáíôéíïß êáé Ëáôßíïé óõããñáöåßò, ôá íïìéêÜ êåßìåíá, ôá ëïãïôå÷íéêÜ Ýñãá êáé ôá áñ÷áéïëïãéêÜ åõñÞìáôá. ÅéäéêÜ ãéá ôçí ÊñÞôç ðïëý óçìáíôéêÞ ðçãÞ åßíáé ôï Áñ÷åßï ôïõ äïýêá ôçò ÊñÞôçò. Ãéá ôç ÂõæáíôéíÞ Áõôïêñáôïñßá ðáßñíïõìå ðëçñïöïñßåò áðü éóôïñéêÜ, ëïãïôå÷íéêÜ, öéëïóïöéêÜ êåßìåíá, åðéóôïëÝò êáé äéêáóôéêÝò áðïöÜóåéò. Óðïõäáßåò éóôïñéêÝò ðçãÝò åßíáé êáé ôá áñ÷åßá ôùí ìïíáóôçñéþí, ðïõ ìáò äßíïõí ðëçñïöïñßåò êõñßùò ãéá ôçí ðåñéïõóßá ôïõò, áëëÜ êáé ôá áñ÷åßá ôùí éôáëéêþí ðüëåùí, ðïõ ìéëïýí ãéá ôï åìðüñéï óôç Ìåóüãåéï êáé óôç Ìáýñç ÈÜëáóóá. ÔÝëïò, óçìáíôéêÝò ãéá ôçí ðåñßïäï áõôÞ åßíáé ïé ðçãÝò áðü ôï ìïõóïõëìáíéêü êüóìï (÷ñïíéêÜ êáé Ýããñáöá) êáé áðü ôá ïñèüäïîá êñÜôç óôç ÂáëêáíéêÞ ÷åñóüíçóï (Óåñâéêü Âáóßëåéï, Âïõëãáñéêü Âáóßëåéï ê.Ü.).

Áöïý êáôÝëáâáí ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç ôï 1204, ïé Ëáôßíïé Þèåëáí íá êáôá-êôÞóïõí êáé ôá õðüëïéðá âõæáíôéíÜ åäÜöç. Ïé íôüðéïé ïñèüäïîïé áñéóôïêñÜôåò áíôÝäñáóáí óôçí êáôÜêôçóç ìå äéÜöïñïõò ôñüðïõò. ¢ëëïé óõãêñïýóôçêáí ìå ôïõò Ëáôßíïõò, Üëëïé Þñèáí óå óõíåííüçóç ìáæß ôïõò êáé ïñéóìÝíïé Ýöõãáí óå Üëëåò ðåñéï÷Ýò, üðïõ ßäñõóáí íÝá êñÜôç. Óôá âõæáíôéíÜ åäÜöç íÝá êñÜôç éäñý-ïõí ïé áñ÷çãïß ôçò Ä´ Óôáõñïöïñßáò êáé íôüðéïé ïñèüäïîïé áñéóôïêñÜôåò.

Ãéá ôéò ïíïìáóßåò Ëáôßíïé, ÖñÜãêïé ìéëÞóáìå óôç ó. 92.

Ïé éóôïñéêïß ðïõ ìåëåôïýí ôá ëáôéíéêÜ êñÜôç ìåôÜ ôçí Ä´ Óôáõñïöïñßá ÷ñçóéìï-ðïéïýí ôéò ëÝîåéò ëáôéíïêñáôßá Þ öñáãêïêñáôßá, êáé ãéá ôéò âåíåôéêÝò êôÞóåéò (ôá åäÜöç ðïõ êáôåß÷å ç Âåíåôßá) ÷ñçóéìïðïéïýí ôïí üñï âåíåôïêñáôßá.

Ìïëõâäüâïõëï ôïõ ËÝïíôá Óãïõñïý. Ï Óãïõñüò Þôáí Ýíáò ïñèüäïîïò áñéóôïêñÜôçò óôçí ðåñéï÷Þ ôçò Êïñßíèïõ êáé ôïõ ¢ñãïõò ðïõ óõãêñïýóôçêå ìå ôïõò Ëáôßíïõò. Ôï ìïëõâäüâïõëï Ý÷åé óôç ìéá ðëåõñÜ ðáñÜóôáóç ìå ôïí Üãéï Èåüäùñï êáé óôçí Üëëç ôçí åðéãñáöÞ: «ÌÜñôõñá [ï Üãéïò Èåüäùñïò] âïÞèçóå ôï […] ËÝïíôá Óãïõñü [ðïõ åßíáé] áðü áñ÷ïíôéêÞ ãåíéÜ». ÔÝëïò 12ïõ -- áñ÷Ýò 13ïõ áéþíá, ÁèÞíá, Íïìéóìáôéêü Ìïõóåßï.

7.1

Óå ðïëëÝò ðåñéï÷Ýò íôüðéïé ïñèüäïîïé áñéóôïêñÜôåò, óõ÷íÜ ìå âïÞèåéá áðü ôïõò áãñüôåò, óõãêñïýóôçêáí ìå ôïõò Ëáôßíïõò. ¼ðùò ìáèáßíïõìå áðü ôéò ðçãÝò, ïé Ëáôßíïé ÷ñåéÜóôçêáí ðïëý ÷ñüíï ãéá íá êáôáêôÞóïõí ôçí Ðåëïðüííçóï êáé ôçí ÊñÞôç. ÌÜëéóôá ãéá íá ôï ðåôý÷ïõí áõôü, óõ÷íÜ Ýäéíáí áíôáëëÜãìáôá óôïõò íôüðéïõò. Óôçí Ðåëïðüííçóï ï Ãïäåöñßäïò Âéëáñäïõßíïò êáé ï ÃïõëéÝëìïò Óáìðëßôçò ßäñõóáí ôçí Çãåìïíßá ôçò Á÷áÀáò. Ï Âéëáñäïõßíïò õðïó÷Ýèçêå óôïõò íôüðéïõò ïñèüäïîïõò áñéóôïêñÜôåò üôé èá óåâáóôåß ôï äüãìá ôïõò êáé ôï êëçñïíïìéêü äßêáéï ðïõ ßó÷õå. Ç ðïëéôéêÞ áõôÞ Þôáí áóõíÞèéóôç ôçí åðï÷Þ åêåßíç êáé ðñïêÜëåóå Ýêðëçîç óôç äõôéêÞ Åõñþðç. ¹ôáí üìùò ñåáëéóôéêÞ, ãéáôß õðïëüãéæå ôéò ôïðéêÝò óõíèÞêåò, êáé Ýêáíå ðïëëïýò íôüðéïõò íá óõíåñãáóôïýí.

Áñêåôïß ðÜëé íôüðéïé áñéóôïêñÜôåò Þñèáí áðü ôçí áñ÷Þ óå óõìöùíßá ìå ôïõò Ëáôßíïõò êáé ðÝôõ÷áí íá êñáôÞóïõí ôá êôÞìáôÜ ôïõò. Ïé ðéï ðïëëïß üìùò áíáãêÜóôçêáí íá ôá åãêáôáëåßøïõí. ÊÜðïéïé áðü áõôïýò ðÞãáí óå âõæáíôéíÝò ðåñéï÷Ýò ðïõ äåí Ýëåã÷áí

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


9

Ç ÑùìáúêÞ Áõôïêñáôïñßá áëëÜæåéÇ áñ÷Þ ìéáò íÝáò åðï÷Þò

(4ïò -- 5ïò áéþíáò)

Ç ÂõæáíôéíÞ Áõôïêñáôïñßá óõíå÷ßæåé ãåíéêÜ ôç ÑùìáúêÞ Áõôïêñáôïñßá. Êáé óôç ÂõæáíôéíÞ êáé óôç ÑùìáúêÞ Áõôïêñáôïñßá æïýóáí ðïëëïß êáé äéáöïñåôéêïß ëáïß ðïõ ìéëïýóáí äéáöïñåôé-êÝò ãëþóóåò. Ïé èåóìïß êáé ç ïñãÜíùóç óôç ÂõæáíôéíÞ Áõôïêñáôïñßá ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôç Ñþìç, åíþ o ÷ñéóôéáíéóìüò Ýãéíå áðü ôïí 4ï áéþíá ç åðßóçìç èñçóêåßá óôï êñÜôïò. MÝ÷ñé ôï ôÝëïò, ïé õðÞêïïé ôïõ âõæáíôéíïý áõôïêñÜôïñá ïíïìÜæïõí ôïí åáõôü ôïõò Ñùìáßï êáé ï áõôïêñÜôïñáò õðïãñÜöåé ùò «ðéóôüò óôï ×ñéóôü, ôï Èåü, âáóéëéÜò êáé áõôïêñÜôïñáò ôùí Ñùìáßùí». Ç ÂõæáíôéíÞ Áõôïêñáôïñßá åß÷å ðñùôåýïõóá ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç. Ôïí 5ï áéþíá ôï ñùìáúêü êñÜôïò Ý÷áóå ãéá ðÜíôá ôï äõôéêü ôìÞìá ôïõ êáé ðåñéïñßóôçêå óôï áíáôïëéêü. Áðü ôïí 7ï áéþíá åðßóçìç ãëþóóá ôïõ Þôáí ôá åëëçíéêÜ, êáé ü÷é ôá ëáôéíéêÜ üðùò ðñéí.

ÊåöÜëáéï 1ÊåöÜëáéï 1

Χρονική περίοδος κεφαλαίου

Αριθμός κεφαλαίου

Τίτλος υποκεφαλαίου

Ιστορική γραμμή

Εισαγωγικό κουτί στο υποκεφάλαιο ή σε ενότητα

Κουτί με σημαντικές πληροφορίες

Όροι/φράσεις με έντονα μαύρα γράμματα: λέξεις κλειδιά

Όροι/φράσεις με έντονα μπλε γράμματα. Παραπέμπουν στη «Λίγη ακόμη ιστορία...» όπου εξηγούνται αναλυτικά.

Σημειώνεται πού μιλάμε ξανά για το ίδιο θέμα.

Αρίθμηση πηγής. Ο πρώτος αριθμός δηλώνει το κεφάλαιο και ο δεύτερος τον αριθμό της στο κεφάλαιο, δηλαδή 1.2 είναι η πηγή 2 στο κεφάλαιο 1.

Λεζάντα εικόνας

Αριθμός σελίδας

Πώς είναι το βιβλίο


Τίτλος κεφαλαίου

Εισαγωγικό κουτί στο κεφάλαιο

Χρώμα κεφαλαίου.Κάθε κεφάλαιο έχει διαφορετικό χρώμα.

Χρώμα κεφαλαίου

Κουτί για τις πηγές του κεφαλαίου


Δραστηριότητες[8ïò – 9ïò áéþíáò ]

7

Åßìáé ï Ìé÷áÞë, åßìáé 20 ÷ñüíùí, ôóáãêÜñçò. ÈÝëù íá ðáíôñåõôþ ôçí

¢ííá.

Åßìáé ç ¢ííá, åßìáé 17 ÷ñüíùí êáé èÝëù íá

ðáíôñåõôþ ìå ôïí ôóáãêÜñç Ìé÷áÞë. Ç ìÜíá ôïõ üìùò

äå ìå èÝëåé ãéá ãõíáßêá ôïõ.

ÄéáâÜóôå ôçí ðçãÞ Ð 3.1. á) Ôé åßäïõò ðçãÞ åßíáé; Ðüôå ãñÜöôçêå; â) Ìå âÜóç ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ ðáßñíåôå áðü ôçí ðçãÞ Ð 3.1 ðïéá áðü ôá ðáñáêÜôù æåõãÜñéá ìðïñïýí íá ðáíôñåõôïýí êáé ðïéá ü÷é; ÄéêáéïëïãÞóôå ôéò áðáíôÞóåéò óáò.

Åßìáé ï Èåüöéëïò, åßìáé 22 åôþí êáé èá ðáíôñåõôþ ôç

÷áñéôùìÝíç Åõöçìßá. Ïé ãïíåßò ìïõ ôï èÝëïõí êáé áõôïß.

Åßìáé ç Åõöçìßá, åßìáé 18 åôþí êáé èÝëù íá ðáíôñåõôþ ôï ãåííáßï

Èåüöéëï. Êáé ïé äõï ãïíåßò ìïõ èÝëïõí ôï ßäéï.

1

Åßìáé ç ÅéñÞíç, êé åãþ åßìáé 14. Ïé ãïíåßò ìïõ óõíåííïÞèçêáí ìå ôïõò

ãïíåßò ôïõ Öþôéïõ íá ôïí ðáíôñåõôþ.

Åßìáé ï Öþôéïò êáé ìüëéò ðÜôçóá óôá 14, áëëÜ èá ðáíôñåõôþ ôç óõíïìÞëéêÞ ìïõ

ÅéñÞíç.

Åßìáé ç ÆùÞ, åßìáé 16 ÷ñüíùí, ïé ãïíåßò ìïõ èÝëïõí íá

ðáíôñåõôþ ôïí Êùíóôáíôßíï. Åãþ üìùò èÝëù ôï ËÝïíôá.

Åßìáé ï Êùíóôáíôßíïò, åßìáé 18 ÷ñüíùí êáé èÝëù íá ðáíôñåõôþ ôçí üìïñöç ÆùÞ.

Åßìáé ç Èåïäþñá êáé åßìáé 14 ÷ñüíùí. Ï

ðáôÝñáò ìïõ óõìöþíçóå ìå ôï ãåßôïíÜ ìáò, ôïí Ãåþñãéï, íá ðáíôñåõôþ

ìå ôï ãéï ôïõ.

Åßìáé ï ÓôáõñÜêéïò.

Åßìáé 18 ÷ñüíùí, áãñüôçò êáé èÝëù

íá ðáíôñåõôþ ôç Èåïäþñá, ôçí êüñç ôïõ ÁíäñÝá, ôïõ ãåßôïíÜ ìáò.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

1

Ëßãç áêüìç éóôïñßá ...

ÊåöÜëáéï 5

Êïéíùíßá, ïéêïíïìßá êáé ðïëéôéóìüò óôç äõôéêÞ Åõñþðç (10ïò -- 13ïò áéþíáò)

Á. Ïé ó÷Ýóåéò áíÜìåóá óôïõò áñéóôïêñÜôåò

Õðïôåëåßò

Ãéá ôéò áìïéâáßåò õðï÷ñåþóåéò áíÜìåóá óå Üñ÷ïíôåò êáé õðïôåëåßò ìáèáßíïõìå áðü ôï ðáñáêÜôù ãñÜììá.

ÊåöÜëáéï 5

Áõôüò ðïõ ïñêßæåôáé ðßóôç óôïí êýñéü ôïõ èá ðñÝðåé íá Ý÷åé ðÜíôïôå óôï íïõ ôïõ áõôÝò ôéò ëÝîåéò: áðåßñá÷ôïò êáé õãéÞò, áóöáëÞò, Ýíôéìïò, ÷ñÞóéìïò […]. Áðåßñá÷ôïò êáé õãéÞò, äéüôé èá ðñÝðåé íá ðñïóôáôåýåé ôï óþìá ôïõ êõñßïõ ôïõ áðü ôéò ðëçãÝò. ÁóöáëÞò, ãéá íá ìçí êáôáóôñÝöåé ôï ìÝñïò ðïõ êáôïéêåß [ï êýñéïò] êáé ôïõò ðýñãïõò ðïõ ôïí ðñïóôáôåýïõí. ¸íôéìïò, ãéá íá ìç âëÜðôåé ôç äéêáéïóýíç êáé êÜèå õðüèåóç ðïõ öáíåñÜ Ý÷åé ó÷Ýóç ìå ôçí ôéìÞ ôïõ êõñßïõ ôïõ. ×ñÞóéìïò, ãéá íá ìçí ðåéñÜæåé ôçí ðåñéïõóßá ôïõ.

ÃñÜììá ôïõ ÖïõëâÝñôïõ, åðéóêüðïõ ôçò Óáñôñ, óôïí êüìç ôïõ ÐïõáôéÝ, Ýôïò 1020

Éððüôåò

Ï éððüôçò Þôáí Ýíáò ðïëåìéóôÞò ìå ðáíïðëßá êáé ðïëëÜ Üëïãá. ÓõíÞèùò Þôáí õðïôåëÞò ó’ Ýíáí Üñ÷ïíôá, ôïí ïðïßï õðçñåôïýóå óáí óôñáôéþôçò. Áñêåôïß éððüôåò Þôáí äåýôåñïé êáé ôñßôïé ãéïé áðü áñéóôïêñáôéêÝò ïéêïãÝíåéåò ðïõ äåí åß÷áí êáèüëïõ ãç êáé óõíÞèùò Ýìåíáí áíýðáíôñïé.

Ìéêñïãñáößá ìå éððüôåò ðïõ ìïíïìá÷ïýí. Ïé íåáñïß áñéóôïêñÜôåò åêðáéäåýïíôáí

óôá üðëá áðü ìéêñÞ çëéêßá êáé ãýñù óôá 16 ìå 18 ôïõò ÷ñüíéá ãßíïíôáí éððüôåò. Óå

åéäéêÞ ôåëåôÞ ï Üñ÷ïíôáò ðïõ ôïõò åß÷å õðïôåëåßò ôïýò Ýäéíå ôá üðëá ôïõò. ¸íáò

éððüôçò îå÷þñéæå ü÷é ìüíï áðü ôïí ôñüðï ðïõ æïýóå, áëëÜ êáé ãéá ôï ÷áñáêôÞñá ôïõ:

¸ðñåðå íá åßíáé èáññáëÝïò, ðéóôüò óôïí êýñéü ôïõ êáé ãåííáéüäùñïò. 15ïò áéþíáò,

Íôéæüí (Ãáëëßá), ÄçìïôéêÞ ÂéâëéïèÞêç.

Â. AñéóôïêñÜôåò êáé áãñüôåò

ÍÝåò ôå÷íéêÝò

Ïé áëëáãÝò óôç ãåùñãßá Þñèáí ìå ôá íÝá Þ êáëýôåñçò ðïéüôçôáò åñãáëåßá.Ïé ÓëÜâïé Þ ïé Âßêéíãêò Ýöåñáí ìáæß ôïõò Ýíá íÝï Üñïôñï. ¹ôáí óéäåñÝíéï, âáñý, Ýìðáéíå ðéï âáèéÜ óôï ÷þìá êáé ôï áíáêÜôåõå êáëýôåñá. Áðü ôá ôÝëç ôïõ 9ïõ áéþíá, üðùò äåß÷íïõí ïé ãñáðôÝò êáé ïé áñ÷áéïëïãéêÝò ðçãÝò, ÷ñçóéìïðïéïýí êáé óéäåñÝíéá ðÝôáëá. ×Üñç ó’ áõôÜ ôï Üëïãï áîéïðïéåß üëç ôïõ ôç äýíáìç. ¸ôóé ïé áãñüôåò

Ð 5.2

Ð 5.1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

19

Ëßãç áêüìç éóôïñßá ...

ÅìðïñéêÜ ðñïíüìéá

Áò äïýìå ôá ðéï óçìáíôéêÜ ðñïíüìéá ðïõ Ýäùóå ï ÁëÝîéïò Á´ Êïìíçíüò óôç Âåíåôßá, üðùò ôá ðåñéãñÜöåé ç ¢ííá ÊïìíçíÞ óôçí ÁëåîéÜäá.

Êáé ðáñá÷þñçóå üëá ôá åñãáóôÞñéá áðü ôçí ðáëéÜ åâñáúêÞ óêÜëá [ðñïêõìáßá ôïõ ëéìáíéïý] ùò ôçí ïíïìáæüìåíç Âßãëá êáé äþñéóå åðßóçò üëåò ôéò ðñïêõìáßåò ðïõ âñßóêïíôáé áíÜìåóá ó’ áõôÜ ôá äõï óçìåßá. Êáé Üëëá ðïëëÜ áêßíçôá ÷Üñéóå ðïõ âñßóêïíôáí åßôå óôç Âáóéëåý-ïõóá [Êùíóôáíôéíïýðïëç] åßôå óôçí ðüëç ôïõ Äõññá÷ßïõ åßôå ïðïõäÞðïôå áëëïý åêåßíïé ôï æÞôçóáí. Êáé ôï êõñéüôåñï, ôïõò áðÜëëáîå áðü ôïõò öüñïõò ó’ üëåò ôéò ÷þñåò ðïõ Þôáí êÜôù áðü ôçí êõñéáñ÷ßá ôùí Ñùìáßùí [ôç ÂõæáíôéíÞ Áõôïêñáôïñßá], þóôå íá åìðïñåýïíôáé åëåýèåñá [...], ÷ùñßò íá ðëçñþíïõí ïýôå êáí Ýíáí ïâïëü [íüìéóìá] ùò ôåëùíåéáêü äáóìü ìÞôå íá êáôáâÜëëïõí ïðïéáäÞðïôå åéóöïñÜ óôï êñÜôïò. ÅîáéñÝèçêáí Ýôóé áðü êÜèå Ýëåã÷ï ôïõ âõæáíôéíïý êñÜôïõò.

¢ííá ÊïìíçíÞ, ÁëåîéÜäá, ðñþôï ìéóü 12ïõ áéþíáÌåôÜöñáóç: Áëüç ÓéäÝñç

ÃÝíïâá

Ç ÃÝíïâá åßíáé ìéá ðáñáèáëÜóóéá ðüëç óôç óçìåñéíÞ âïñåéïäõôéêÞ Éôáëßá. Ðïëý ëßãá îÝñïõìå ãéá ôçí éóôïñßá ôçò ðüëçò ìÝ÷ñé ôïí 11ï áéþíá. Ôçí åðï÷Þ áõôÞ ç ÃÝíïâá áñ÷ßæåé íá áíáðôýóóåôáé ïéêïíïìéêÜ. Åßíáé ìéá íáõôéêÞ ðüëç ðïõ ôçí êõâåñíÜ Ýíá óõìâïýëéï.

Ïé ÃåíïâÝæïé êÜíïõí åìðüñéï óôçí áíáôïëéêÞ Ìåóüãåéï, óôï Áéãáßï ðÝëáãïò êáé óôç Ìáýñç ÈÜëáóóá. Ç ÃÝíïâá, ç Âåíåôßá êáé ç Ðßæá èÝëïõí êáèåìéÜ ôïõò íá åëÝã÷åé ôïõò èáëÜóóéïõò äñüìïõò, ãé’ áõôü óõãêñïýïíôáé óõ÷íÜ ìåôáîý ôïõò. Ôï 13ï êáé ôï 14ï áéþíá ç ÃÝíïâá ðÞñå êÜðïéá ëéìÜíéá óôï Áéãáßï ðÝëáãïò (×ßïò, ÌõôéëÞíç) êáé ôï ÐÝñáí, ìéá óçìáíôéêÞ èÝóç áêñéâþò áðÝíáíôé áðü ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç. Ôï 15ï êáé ôï 16ï áéþíá ïé Ïèùìáíïß êáôÝëáâáí ôéò êôÞóåéò ôçò ÃÝíïâáò.

Ð 6.8

Ðßíáêáò ôïõ æùãñÜöïõ Êñéóôüöïñï ÃêñÜóé ìå ôï ëéìÜíé ôçò ÃÝíïâáò ôï 1481. ÃÝíïâá (Éôáëßá), Íáõôéêü Ìïõóåßï.

Ôï ÐÝñáí (ðïõ áëëéþò

ïíïìÜæåôáé êáé ÃáëáôÜò) óÞìåñá.

ÂëÝðïõìå ôïí Ðýñãï ôïõ ÃáëáôÜ

ðïõ Ý÷ôéóáí ïé ÃåíïâÝæïé ôï 1348. Êùíóôáíôéíïýðïëç

(Ôïõñêßá).

Ëáôßíïé

Ïé õðÞêïïé ôçò ÂõæáíôéíÞò Áõôïêñáôïñßáò ïíüìáæáí «Ëáôßíïõò» êáé «ÖñÜãêïõò» ôïõò ÷ñéóôéáíïýò óôç äõôéêÞ Åõñþðç ôç ìåóáéùíéêÞ åðï÷Þ, áíåîÜñôçôá áðü ôï êñÜôïò ðïõ áíÞêáí. Óôéò ðçãÝò ôçò åðï÷Þò ìå ôéò äýï áõôÝò ëÝîåéò ïíïìÜæåôáé ï ÷ñéóôéáíüò ðïõ áíÞêåé óôçí ÊáèïëéêÞ Åêêëçóßá.

Ð 6.9

Ð 6.10

Δραστηριότητες[ÊåöÜëáéï 2]

32

×ùñéóôåßôå óå ïìÜäåò ôùí 4--5 áôüìùí êáé ðáßîôå ôï ðáé÷íßäé «Æù óôçí Ýñçìï». Óôç óõíÝ÷åéá áðáíôÞóôå óôéò åñùôÞóåéò ðïõ áêïëïõèïýí. Ãéá ôï ðáé÷íßäé èá

÷ñåéáóôåßôå ìåñéêÜ ðéüíéá, Ýíá æÜñé êáé ÷áñôß ãéá íá óçìåéþíåôå êÜèå öïñÜ ôï óêïñ.

11

Ðïéá öõëÞ êáôÜöåñå íá åðéâéþóåé êáëýôåñá; Ãéáôß; Ðïý íïìßæåôå üôé èá óõíáíôÞóåôå ðéï ðïëëïýò áíèñþðïõò; Óôçí Ýñçìï; Óå ìéá üáóç; Óå ìéá åìðïñéêÞ ðüëç; Ãéá ðïéïõò ëüãïõò ç ÁñáâéêÞ ÷åñóüíçóïò Ý÷åé ëßãïõò êáôïßêïõò óå ó÷Ýóç ìå ôï ìÝãåèüò ôçò;

Ç æùÞ óôçí Ýñçìï åßíáé äýóêïëç Þ åýêïëç; ÄéêáéïëïãÞóôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.

ÊÁÍÏÍÅÓ1. Ç êÜèå öõëÞ îåêéíÜåé ìå 100

áíèñþðïõò (30 Üíôñåò, 30 ãõíáßêåò, 40 ðáéäéÜ), 50 êáìÞëåò êáé 100 ðñüâáôá.

2. Êéíçèåßôå áíÜëïãá ìå ôï æÜñé ðïõ öÝñíåôå. ÍéêçôÞò åßíáé áõôüò ðïõ èá åðéâéþóåé ýóôåñá áðü 20 ãýñïõò êáé èá Ý÷åé ôïõò ðåñéóóüôåñïõò áíèñþðïõò êáé æþá.

ÁÑ×Ç

ÌÝêêá: ÊÜíåôå åìðüñéï êáé áõîÜíåôå ôá æþá óáò êáôÜ 20%.

¼áóç: ÊÜíåôå óôÜóç êáé ðåñéìÝíåôå Ýíá ãýñï ãéá íá îáíáðáßîåôå. Ôá æþá óáò áõîÜíïõí êáôÜ 10%.

Áììïèýåëëá: ×Üíåôå 10 êáìÞëåò.

ÌÜ÷ç ìå Üëëç öõëÞ: Áí ðÝóáôå óå ôÝôïéï êïõôß öÝñíïíôáò óôï æÜñé 1 Þ 2 ÷Üíåôå ôï 20% áðü ôïõò Üíäñåò óáò êáé ôéò

ìéóÝò êáìÞëåò óáò. Áí ðÝóáôå öÝñíïíôáò óôï æÜñé 3 Þ 4 äåí ÷Üíåôå ôßðïôá. Áí ðÝóáôå öÝñíïíôáò óôï æÜñé 5 Þ 6 áõîÜíåôå ôéò ãõíáßêåò, ôá ðáéäéÜ êáé ôá æþá óáò êáôÜ 50%.

Îåñü ðçãÜäé: ×Üíåôå 10 êáìÞëåò.

3. Ïé Üíôñåò ìðïñïýí íá ðïëåìÞóïõí ìüíï áí Ý÷åé ï êáèÝíáò ôïõò 1 êáìÞëá. Áí ç öõëÞ óáò ìåßíåé ìå ðéï ëßãåò êáìÞëåò áðü Üíôñåò, ïé Üíôñåò ðïõ ðåñéóóåýïõí ðñÝðåé íá öýãïõí áðü ôç öõëÞ.

4. ÐñÝðåé êÜèå öõëÞ íá Ý÷åé ôïõëÜ÷éóôïí 1 æþï ãéá êÜèå 2 Üíäñåò Þ ãõíáßêåò ðïõ õðÜñ÷ïõí ó’ áõôÞí êáé 1 æþï ãéá êÜèå 4 ðáéäéÜ. Áí ôá æþá ðïõ Ýìåéíáí óôç öõëÞ óáò åßíáé ëéãüôåñá áðü ôïõò áíèñþðïõò, ôüôå óå êÜèå æáñéÜ ÷Üíåôå ôüóïõò áíèñþðïõò üóïõò êáé ï áñéèìüò ðïõ öÝñáôå óôï æÜñé (2 ðáéäéÜ=1 åíÞëéêáò).

ÐáñáôçñÞóôå ðñïóåêôéêÜ ôá åðþíõìá ôùí óõíäñïìçôþí óôïí ôçëåöùíéêü êáôÜëïãï ôïõ ÏÔÅ. Ðïéá èñçóêåõôéêÞ õðï÷ñÝùóç ôùí ìïõóïõëìÜíùí óáò èõìßæïõí; ÄéêáéïëïãÞóôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.

12

160 ÐÅÑÉÏ×Ç ÊÏÌÏÔÇÍÇÓ 25310

×ÁÔÆÇ ÌÏÕÓÔÁÖÁ ËïãéóôÞò, Ïëýìðïõ 100 ........................... 2 8271

×ÁÔÆÇ ÏÑ×ÁÍ Ïäçãüò, Åãíáôßáò ÁäéÝî. Áñ. 199 ................... 3 7171

×ÁÔÆÇ ÏÓÌÁÍ ÌÏÕÓÔÁÖÁ ÓìéãÜäá ....................................... 3 2424

×ÁÔÆÇ ÑÉÔÂÁÍ Êáöåíåßï, Ìéêñü ÄïõêÜôï .............................. 2 2483

×ÁÔÆÇ ÓÁÌÐÁÍ Öýëáêáò, Áã÷éÜëïõ 56 .................................. 2 8897

×ÁÔÆÇ ÓÅÑÇÖ ÉÌÐÑÁÇÌ Êáöåíåßï, Ðë. Çöáßóôïõ ................ 8 1022

×ÁÔÆÇ ÓÉÍÁÍ Óéäçñïõñãåßï ¹öáéóôïò ................................... 3 6982

×ÁÔÆÇ ÓÏÕÊÑÉÅ Äýìç .............................................................. 3 5730

×ÁÔÆÇ ×ÏÕÓÅÚÍ ÁÌÅÔ Íåùôåñéóìïß, Åñìïý 55 ..................... 3 2140

×ÁÔÆÇÓ ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ ÄÜóêáëïò, ÐëáóôÞñá Í. 207 ........ 9 8595

×ÁÔÆÇ ÁÚÓÅ Öéëéððïõðüëåùò 339 ............................................ 8 3304

×ÁÔÆÇ ÁËÇ Ðáíôïðùëåßï, Í. Öéëëýñá ..................................... 2 2720

×ÁÔÆÇ ÁÌÅÔ Áäñéáíïõðüëùò ôÝñìá ....................................... 7 1540

×ÁÔÆÇ ÃÉÁÊÏÕÌÐ Ëáâõñßíèïõ 10 ........................................... 9 1012

×ÁÔÆÇ ÃÉÁÊÏÕÌÐ ÌÏÕÆÁÖÅÑ Êáöåøçôïðùëåßï, ÊÝ÷ñïò .... 7 1447

×ÁÔÆÇ ÃÊÉÏÕËÓÅÍ Åãíáôßáò 406 ............................................. 3 5480

×ÁÔÆÇ ÄÇÌÇÔÑÁ ÊïììùôÞñéï, Æùßäç Í. 123 ......................... 2 3999

×ÁÔÆÇ ÉÌÐÑÁÇÌ ÑáãÜäá ........................................................ 3 4449

×ÁÔÆÇ ÉÙÁÍÍÁ ÈÜóïõ 10 ........................................................ 8 1023

×ÁÔÆÇ ÌÏÕÆÁÖÅÑ ÔçëåìÜ÷ïõ Áä. Å 40 ................................. 2 2562

Πώς είναι η «Λίγη ακόμη ιστορία...»

Χρώμα κεφαλαίου. Είναι το ίδιο με το κεφαλαίο στο βιβλίο.


Τίτλος κεφαλαίου

Τίτλος υποκεφαλαίου

Αρίθμηση πηγής. Το γράμμα Π σημαίνει ότι βρισκόμαστε στη «Λίγη ακόμη ιστορία...», ο πρώτος αριθμός δηλώνει το κεφάλαιο και ο δεύτερος τον αριθμό της. Δηλαδή διαβάζουμε στη «Λίγη ακόμη ιστορία...» του κεφαλαίου 5, την πηγή 2.

Όροι/φράσεις που εξηγούνται

Κουτί με γραπτή ιστορική πηγή

Συγγραφέας γραπτής πηγής

Τίτλος πηγής. Σημειώνεται πάντα με πλάγια γράμματα.

Ο μεταφραστής της πηγής.Όταν δεν υπάρχει όνομα μεταφραστή, η μετάφραση έγινε από τους συγγραφείς του βιβλίου.

Πώς είναι οι δραστηριότητες

Αριθμός δραστηριότητας

Περίοδος κεφαλαίου

Χρονολογία πηγής



ARXIKES SELIDES FINAL 2 2010 FIN1 1 20/4/2010 5:15:48 ìì

Documents

Transcript of ARXIKES SELIDES FINAL 2 2010 FIN1 1 20/4/2010 5:15:48 ìì