ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΠΑΤΡΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Ένας άνδρας, Μάρδος στην καταγωγή είχε επτά γιους. Ο πιο μικρός από αυτούς προκαλούσε πολλά βάσανα στους άλλους. Αρχικά, ο πατέρας προσπαθούσε να τον συνετίσει με τα λόγια ( επειδή όμως, ο γιος δεν υπάκουε, τον οδήγησε στο δικαστήριο και όσα είχε τολμήσει να κάνει τα κατήγγειλε αναλυτικά και ζητούσε από τους δικαστές να τον εκτελέσουν. Αυτοί εξεπλάγησαν και οδήγησαν και τους δύο στο βασιλιά Αρταξέρξη. Κι ενώ ο Μάρδος έλεγε τα ίδια, ο βασιλιάς είπε : «Αλήθεια, θα έχεις το θάρρος να αντέξεις να πεθάνει ο γιος σου;». κι αυτός απάντησε : «Βεβαιότατα! Γιατί, όταν αφαιρώ τις πικρές παραφυάδες από τα μαρούλια που φυτρώνουν, η μητέρα τους δε λυπάται καθόλου, αλλά ανθίζει περισσότερο και γίνεται γλυκύτερη.»Ο Αρταξέρξης, όταν άκουσε αυτά, επαίνεσε τον άνδρα και τον έκανε βασιλικό δικαστή λέγοντας ότι αυτός που διατυπώνει τόσο δίκαιες κρίσεις για τα παιδιά του οπωσδήποτε και στις ξένες υποθέσεις θα είναι ακριβής και αδέκαστος δικαστής, απάλλαξε από την τιμωρία τον νεαρό απειλώντας τον όμως με θανατική ποινή εάν αποδειχθεί ότι διαπράττει άλλες αδικίες.

Ουσιαστικά παράγωγα από ρήματα :

1. Ουσιαστικά που δηλώνουν το πρόσωπο που ενεργεί:-εύς  φορεύς < φέρω -ός  ἀρωγός < ἀρήγω (= βοηθώ) -της κριτής < κρίνω -άς φυγάς < φεύγω-μών κηδεμών < κήδομαι (= φροντίζω) -τήρ σωτήρ < σῴζω -τωρ πράκτωρ < πράττω 2. Ουσιαστικά που δηλώνουν ενέργεια, πάθος, κατάσταση:-ις  στέψις < στέφω (= στεφανώνω) -σία σημασία < σημαίνω (= φανερώνω)-ή φυγή < φεύγω-ά χαρά < χαίρω (= χαίρομαι) -ία ἀγγελία < ἀγγέλλω (= ειδοποιώ) -εία λατρεία < λατρεύω-ος τρόμος < τρέμω -μός σεισμός < σείω  (= κουνώ απότομα) -(ε)τός τοκετός < τίκτω (= γεννώ), τρυγητός < τρυγῶ (= μαζεύω καρπό) 3. Ουσιαστικά που δηλώνουν το αποτέλεσμα μιας ενέργειας :-μα σφάλμα < σφάλλω-μή ῥωγμή < ῥήγνυμι (= σχίζω, σπάζω)-ος ψεῦδος < ψεύδομαι 4. Ουσιαστικά που δηλώνουν όργανο ή μέσο:-τρον σκῆπτρον < σκήπτομαι (= ακουμπώ)-θρον κλεῖθρον (= κλειδί) < κλείω (= κλειδώνω)-τρα ξύτρα < ξύω (= ξύνω)-θρα ἀποβάθρα < ἀποβαίνω-τήρ νιπτήρ < νίπτω (= πλένω)-τηρία ἀρτηρία < ἀείρω (= συνδέω)-τήριον ποτήριον < πίνω-ανον δρέπανον < δρέπω (= κόβω)-άνη χοάνη (= χωνί) < χέω (= χύνω)-όνη περόνη < πείρω (= τρυπώ)-ίς κοπίς (= τσεκούρι) < κόπτω 5. Ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο:-τήριον ἐργαστήριον < ἐργάζομαι -τρα ὀρχήστρα < ὀρχοῦμαι ( = χορεύω)-τρον λουτρόν < λούω (= λούζω) -θρον βάθρον < βαίνω (= ανεβαίνω)

Ουσιαστικά παράγωγα από επίθετα [θηλυκά ή ουδέτερα και σημαίνουν ιδιότητα :- ια απιστία [άπιστος], - εια επιμέλεια [επιμελής], - οσύνη δικαιοσύνη [δίκαιος] – ωσύνη ιερωσύνη [ιερός] -ύτης ταχύτης [ταχύς]

Ουσιαστικά παράγωγα από άλλα ουσιαστικά :

1. Υποκοριστικά : -άριον, -ιον, -ίδιον, - ις, - ίσκος, - ύδριον, ύλλιον2. Μεγεθυντικά : 3. Τοπικά : - ιον [γυμνάσιον], - ειον [γραφειον], διδασκαλειον.4. Περιεκτικά : - ών [ελαιών], - εών [περιστερεών], - ιά [στρατιά]5. Πατρωνυμικά : - δης Αινειάδης, - ίδης Κρονίδης - 6. Γονεωνυμικά : - ιδεύς7. Εθνικά : -ιος, - αιος, - ειος, - άτης, - ήσιος8. Παρώνυμα : -εύς, - ίτης .

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ

Αλλ’ όταν ο στόλος των εχθρών πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Φαλήρου, έκρυψε από τα μάτια τους τις γύρω παραλίες, οι Πελοποννήσιοι φοβισμένοι σκέφτονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό της Κορίνθου. Ενώ λοιπόν έτσι είχε η κατάσταση, ο Θεμιστοκλής σχεδίαζε και κατάστρωνε το θέμα που σχετιζόταν με τον Σίκινο. Ο Σίκινος ήταν Πέρσης στην καταγωγή, αιχμάλωτος και φιλικός προς τον Θεμιστοκλή και παιδαγωγός των παιδιών του.

Αυτόν στέλνει κρυφά στον Ξέρξη, αφού τον διέταξε να πει ότι ο Θεμιστοκλής, ο στρατηγός των Αθηναίων, παίρνοντας το μέρος του Πέρση βασιλιά στέλνει πρώτος σ’ αυτόν ως πληροφορία ότι οι Έλληνες προσπαθούν να ξεφύγουν και τον συμβουλεύει, ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό, να τους επιτεθεί και να τους εξοντώσει τη ναυτική δύναμη.

Ο Ξέρξης, επειδή τα δέχθηκε αυτά, πιστεύοντας ότι είχαν λεχθεί με φιλική διάθεση, ευχαριστήθηκε και αμέσως έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων, αφού αποπλεύσουν με διακόσια πλοία, να περικυκλώσουν τα νησιά για να μην ξεφύγει κανείς.

Β1 ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Το λογίδιον = μικρός λόγος.Ο λογοποιός = αυτός που συντάσσει λόγους.Αμφιλέγω = αμφιβάλλω / φιλονικώ / αμφισβητώ.Ο λεκτικός/η/ον = αυτός που σχετίζεται με το λόγο.Ο λόγιος/α/ον = αυτός που διαθέτει μεγάλη μόρφωση/ είναι ικανός στο λόγο.Λογίζομαι = υπολογίζω/συμπεραίνωΟ ρήτωρ – ρήτορας = αυτός που μιλάει δημόσια / ο δάσκαλος της ρητορικής.Αντιλογία = λογομαχία / εναντίωση με τα λόγια.Προλέγω = λέω από πριν / προφητεύω/ Ο πρόλογος = εισαγωγικός λόγος.Η πρόρρησις = προφητεία / προκήρυξη.Ο επίλογος = το τελευταίο μέρος του λόγου.Ο ανάλογος/ος/ον = αυτός που σχετίζεται με άλλον.Ο άρρητος/ος/ον = ο απόρρητος / αυτός για τον οποίο δεν επιτρέπεται να μιλήσουμε.Ο αμφιλεγόμενος/η/ον = αυτός που αμφισβητείται.Αμφιλογία = αμφισβήτηση/ αντιλογία.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

1. Όταν το α΄συνθετικό είναι πρωτόκλιτο ή δευτερόκλιτο όνομα ο χαρακτήρας α ή ο αποβάλλεται, όταν το β΄συνθετικό αρχίζει από φωνήεν.Πχ κιθάρα + ωδός = κιθαρωδός ίππος + αρχω = ιππαρχος

2. Οι λέξεις όλεθρος και όροφος ως β΄συνθετικά εκτείνουν το αρχικό ο σε ω όταν η συλλαβή που προηγείται είναι βραχύχρονη. Πχ πανωλεθρία, διώροφος.Όταν η προηγούμενη συλλαβή είναι μακρόχρονη φύσει ή θέσει τότε το ο παραμένει αμετάβλητο.

3. Όταν μια λέξη είναι β΄συνθετικό και αρχίζει από ρ- το ρ διπλασιάζεται, αν το πρώτο συνθετικό λήγει σε βραχύχρονο φωνήεν. Πχ επίρρημα, απόρρητος, απορροφώ.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΆ Γ΄ΚΛΙΣΗΣ

Α) σε φωνηεντόληκτα : ήρω – ς ηρω – ος , πόλις πόλε – ως .Β) σε συμφωνόληκτα : κόραξ κόρακ – ος , σωλήν σωλην – ος.

ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑΟυρανικόληκτα με χαρακτήρα ουρανικό κ, γ , χ.Χειλικόληκτα με χαρακτήρα χειλικό π, β, φ .Οδοντικόληκτα μα χαρακτήρα οδοντικό τ, δ, θ.

ΟΥΡΑΝΙΚΟΛΗΚΤΑ

Ον ο κόραξ η πτέρυξ ο ονυξ η αιξΓεν του κόρακος της πτέρυγος του ονυχος της αιγόςΔοτ τω κόρακι τη πτέρυγι τω ονυχι τη αιγίΑιτ τον κόρακα την πτέρυγα τον ονυχα την αιγαΚλητ ω κόραξ ω πτέρυξ ω ονυξ ω αιξ

Ον οι κόρακες αι πτέρυγες οι ονυχες αι αιγεςΓεν των κοράκων των πτερύγων των ονύχων των αιγωνΔοτ τοις κόραξι ταις πτέρυξι τοις όνυξι ταις αιξίΑιτ τούς κόρακας τάς πτέρυγας τούς ονυχας τας αιγαςΚλητ ω κόρακες ω πτέρυγες ω ονυχες ω αιγες

ΧΕΙΛΙΚΟΛΗΚΤΑ

Ον ο χάλυψ ο γυψ οι χάλυβες οι γυπεςΓεν του χάλυβος του γυπός των χαλύβων των γυπωνΔοτ τω χάλυβι τω γυπί τοις χάλυψι τοις γυψίΑιτ τον χάλυβα τον γυπα τούς χάλυβας τούς γυπαςΚλητ ω χάλυψ ο γύψ ω χάλυβες ω γυπες

ΟΔΟΝΤΙΚΟΛΗΚΤΑ

Ον ο ορνις ο τάπης οι ορνιθες οι τάπητεςΓεν του ορνιθος του τάπητος των ορνίθων των ταπήτωνΔοτ τω ορνιθι τω τάπητι τοις ορνισι τοις τάπησιΑιτ τον ορνιν τον τάπητα τούς ορνιθας τούς τάπηταςΚλητ ω ορνι ω τάπης ω ορνιθες ω τάπητες

Ον η πατρίς αι πατριδεςΓεν της πατρίδος των πατρίδωνΔοτ τη πατρίδι ταις πατρισιΑιτ την πατρίδα τάς πατριδαςΚλητ ω πατρίς ω πατριδες

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣο σωλήν οι σωληνες ο αυχήν οι αυχένεςτου σωληνος των σωλήνων του αυχένος των αυχένωντω σωληνι τοις σωλησι τω αυχένι τοις αυχέσιτον σωληνα τούς σωληνας τον αυχένα τούς αυχέναςω σωλήν ω σωληνες ω αυχήν ω αυχένες

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣο κλητήρ κλητηρεςτου κλητηρος των κλητήρωντω κλητηρι τοις κλητηρσιτον κλητηρα τούς κλητηραςω κλητήρ ω κλητηρες

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣο Σωκράτης οι Σωκράται τό βέλος τά βέλητου Σωκράτους των Σωκρατων του βέλους των βελωντω Σωκράτει τοις Σωκράταις τω βέλει τοις βέλεσιτον Σωκράτη τούς Σωκράτας τό βέλος τα βέληω Σώκρατες ω Σωκράται ω βέλος ω βέλη

ΣΥΓΚΟΠΤΟΜΕΝΑΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣο πατήρ οι πατέρες η μήτηρ οι μητέρεςτου πατρός των πατέρων της μητρός των μητέρωντω πατρί τοις πατράσι τη μητρί ταις μητράσιτον πατέρα τούς πατέρας την μητέρα τάς μητέραςω πάτερ ω πατέρες ω μητερ ω μητέρες

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣ ΕΝΙΚΟΣο ανήρ οι ανδρες η Δημήτηρτου ανδρός των ανδρων της Δήμητροςτω ανδρί τοις ανδράσι τη Δήμητριτον ανδρα τούς ανδρας την Δήμητραω ανερ ω ανδρες ω Δήμητερ

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘ/ΚΟΣη χείρ αι χειρεςτης χειρός των χειρωντη χειρί ταις χερσίτήν χειρα τάς χειραςω χείρ ω χειρες

Ον η γυνή ο παις αι γυναικες οι παιδεςΓεν της γυναικός του παιδός των γυναικων των παιδωνΔοτ τη γυναικί τω παιδί ταις γυναιξί ταις παισίΑιτ την γυναικα τον παιδα τας γυναικας τούς παιδας

Να γραφεί η δοτική και κλητική ενικού και η δοτική πληθυντικού:

ΟΝΟΜΟ λιμήνΟ δαίμωνΟ ηγεμώνΗ χάριςΟ πνεύμων

ΔΟΤ.ΕΝ

ΚΛΗΤ.ΕΝ

Να συμπληρώσετε τις λέξεις με το σωστό ο ή ω και τον αναγκαίο τόνο.Του ελαι – νος , του Πλάτ νος , του ηγεμ νος, του αμπελ νος, του δαίμ νος, Του Νέστ ρος, του Κίμ νος, ο μύ ψ, του Αγαμεμν νος,

Να γραφεί η κλητική ενικού και η δοτική πληθυντικού των παρακάτω ονομάτων :ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΔΟΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥΟ κόλαξ – ακοςΟ σωτήρ – ηροςΟ Απόλλων – ωνοςΗ χάρις – ιτοςΟ Ποσειδων – ωνοςΟ βασιλεύς – έωςΗ δύναμις – εως

Να γραφεί η γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού αριθμού των ονομάτων

Η ποίησις

Η ασπίς

Η τάξις

Ο θώραξ

Ο νομεύς

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ

Λοιπόν, στους υπόλοιπους τομείς της ζωής του, , δεν θα μπορούσε κανείς να αποβάλει αυτού του είδους την εύνοια προς γνωστούς και φίλους. Γιατί πράγματι ο ενάρετος άνδρας πρέπει να αγαπά τους φίλους του και την πατρίδα του και να μισεί τους ίδιους εχθρούς που μισούν και οι φίλοι του και να αγαπά όσους αγαπούν και οι φίλοι του. Όταν όμως κάποιος επωμίζεται τον χαρακτήρα του ιστορικού, πρέπει να τα ξεχάσει όλα αυτά και πολλές φορές πρέπει να επαινεί και να τιμά με τους μεγαλύτερους επαίνους τους εχθρούς του, όταν οι πράξεις τους το απαιτούν, ενώ πολλές φορές πρέπει να ασκεί κριτική και να κατηγορεί κατά τρόπο ντροπιαστικό τους στενούς συγγενείς, όταν τα σφάλματα στις πράξεις τους το υποδεικνύουν.Γιατί, όπως ακριβώς, όταν ένας ζωντανός οργανισμός χάσει τα μάτια του, αχρηστεύεται ολόκληρος, έτσι εάν λείψει η αλήθεια από την ιστορία, ό,τι απομένει από αυτήν είναι μια ανωφελής διήγηση.

Β1 ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Κοσμέω – ωΟ κοσμητής = λειτουργικό αξίωμα, αυτός που ρυθμίζει//διευθύνει.

Ο κοσμητός/ή/όν= περιποιημένος.

Η κόσμησις = η τακτοποίηση, ο στολισμός.

Το κόσμημα = το στολίδι.

Ο κοσμητικός/ή/όν = αυτός που είναι κατάλληλος για στόλισμα.

Η κοσμιότης[τητα] = ευπρέπεια/τάξη.

Ο κοσμικός = αυτός που ανήκει στον κόσμο/που σχετίζεται με κοινωνικές εκδηλώσεις/που δεν ανήκει στην εκκλησία.

Η κοσμογραφία = η περιγραφή του κόσμου.

Ο κοσμοκράτωρ[ορας] = αυτός που εξουσιάζει τον κόσμο.

Ο κοσμοπολίτης = αυτός που είναι πολίτης όλου του κόσμου. Αυτός που έχει ταξιδέψει πολύ και αισθάνεται άνετα σε

οποιοδήποτε περιβάλλον.

Η ακοσμία = έλλειψη τάξης/έλλειψη στολισμού.

Υπόκοσμος = το σύνολο των ανθρώπων που διαφοροποιούνται από το κοινωνικό σύνολο, επειδή δεν υπακούν στους

κανόνες και στους νόμους της κοινωνίας.

Η κοσμικότητα = η συμμετοχή σε πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις.

Κοσμοθεωρία = το σύνολο των φιλοσοφικών απόψεων που έχει κάποιος αναφορικά με τα προβλήματα που

απασχολούν τον άνθρωπο.

Κοσμοσωτήριος/α/ον = αυτός που βοηθά στη σωτηρία του κόσμου.

Κοσμοϊστορικός/ή/όν = αυτός που επηρεάζει την ιστορική πορεία του κόσμου.

Κοσμοναύτης = αστροναύτης.

Κοσμοκαλόγερος = αυτός που ζει σαν καλόγερος.

Απόκοσμος = αυτός που φαίνεται σαν να μην ανήκει στο κόσμο αυτό.

1. Να συμπληρώσετε τα κενά βάζοντας τις λέξεις των παρενθέσεων στην κατάλληλη πτώση και αριθμό

Ουδείς επείσθη υπό του.....................[ρήτωρ]Τίς ουκ οργίζεται τοιαυτα.........................[έπος] ακούων;Φημί σε φονέα του..........................[ανήρ] ειναιΤούτου δέ του...........................[αγών] ουδείς μείζων εστι.Ουδείς στέργει τήν....................[ερις] των αδελφων.Ταυτα εισίν εν ταις ......................[χείρ] των θεων.Τω δέ αγαθω......................[ανήρ] η πόλις στέφανον δίδωσι.Καί ουτος φανήσεται αδελφός αυτός καί πατήρ τοις αυτου.................[παις] καί του...................[πατήρ] φονεύςΩ........................[γυνή], τί μέ οχλεις;Οι Αθηναιοι ιδία ελυπουντο τοις...........................[πάθημα]

2. Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού :

Ανδρός Στελέχει

Πατράσι Αστέρες

Αι θυγατέρες Ω μητέρες

Κοσμήτορας Δαιμόνων

3. Να βρείτε το είδος της σύνδεσης

Στράτευμα συνέλεξε και επολέμει.

Εγρήγορας η καθεύδεις;

Οιίχομαι φεύγων, ινα μη καθήμενος παρά τούτω καταγηράσω.

Ταυτα εποίουν μέχρι σκότος εγένετο.

4. Να μεταφέρετε στον άλλο αριθμό τις παρακάτω προτάσεις :

Ο ανήρ ην γένους παλαιουΩ άνδρες δικασταί, μη κολάζητε ημαςΟ ηγεμών οικεία χειρί ετυψεν τόν κρατηραΧρή νομίζειν τούς αγωνας των πόλεων δικαίους ειναιΟι παιδες πείθονται τοις λόγοις των πατέρων

Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους :1. ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΑ : όμοιες προτάσεις κύριες ή δευτερέυουσες συνδέονται μεταξύ τους με

τους παρατακτικούς συνδέσμους.2. ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΑ : εισάγονται με τους υποτακτικούς συνδέσμους οι δευτερεύουσες

προτάσεις.3. Όταν όμοιες προτάσεις δε συνδέονται, αλλά μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη και

χωρίζονται με κόμμα, έχουμε ΑΣΥΝΔΕΤΟ ΣΧΗΜΑ

ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

1. συμπλεκτικοί [τε, καί, ουτε, μήτε – ουδέ , μηδέ]

2. αντιθετικοί [μέν, δέ, μέντοι, όμως, αλλά, μήν=όμως, αλλά μήν = αλλά όμως, καί μήν = και όμως, ου μήν αλλά = αλλά όμως, καίτοι = και όμως.

3. διαχωριστικοί ή διαζευτικοί [η, ητοι, ειτε, εάντε, αντε, ηντε].

4. συμπερασματικοί [αρα, δή, ουν, ουκουν, τοίνυν, τοιγάρτοι, ωστε,ως οι οποίοι συνδέουν με τα προηγούμενα περιόδους ή ημιπεριόδους].

5. ο αιτιολογικός γάρ που συνδέει περιόδους ή ημιπεριόδους.

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

1. ειδικοί [οτι, ως] που εισάγουν δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις. Ελεγεν οτι η οδός εσοιτο...

2. διστακτικοί ή ενδοιαστικοί [μή = μήπως, μη ου] που εισάγουν δευτερεύουσες ενδοιαστικές προτάσεις.

Δέδοικα μή ουκ εχω τοσαύτην δύναμιν.

3. υποθετικοί [ει, εαν, ην, αν] που εισάγουν δευτερεύουσες υποθετικές προτάσεις. Εαν καλως ζητης ευρήσεις.

4. χρονικοί [οταν, ως, οτε, οπότε, οσάκις, επει, επειδή, εως, εστε, αχρι, μέχρι, ηνίκα, πρίν] που εισάγουν δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις.

5. αιτιολογικοί [ως, οτι, διότι, επεί, επειδή] που εισάγουν δευτερεύουσες αιτιολογικές προτάσεις.

Χαίρω οτι ευδοκιμεις.

6. τελικοί [ινα, οπως, ως = για να]. που εισάγουν δευτερεύουσες τελικές προτάσεις. Κύνας τρέφομεν ινα φυλάττωσι τάς οικίας.

7. συμπερασματικοί [ωστε, ως] που εισάγουν δευτερεύουσες συμπερασματικές προτάσεις, όχι όμως όταν προηγείται τελεία ή ανω τελεία.

Ενταυθα επιπίπτει χιών άπλετος, ωστε απέκρυψε καί τά οπλα και τούς ανδρας.

8. Παραχωρητικοί – ενδοτικοί [ει και, αν καί, ην και, εάν και, και ει, καί αν, καν = και αν, ουδ' ει, ουδ’ εαν, μηδ’ εαν = ούτε και αν].

Αθηναιοι ησύχαζον, ει καί Φίλιππος ελάμβανε τάς πόλεις

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α΄ΤΡΙΜΗΝΟΥ

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑΤΜΗΜΑ Β1

ΟΝΟΜΑ:ΕΠΩΝΥΜΟ:

Α΄ΚΕΙΜΕΝΟ Το χρέος του ιστορικού

Εν μέν ουν τω λοιπω βίω την τοιαύτην επιείκειαν ισως ουκ αν τις εκβάλλοι και γάρ φιλόφιλον είναι δει τον

ανδρα και φιλόπατριν και συμμισειν τοις φίλοις τους εχθρούς και συναγαπαν τους φίλους όταν δε το της

ιστορίας ηθος αναλαμβάνη τις, επιλαθέσθαι χρή πάντων των τοιούτων και πολλάκις δ’ ευλογειν και κοσμειν

τοις μεγίστοις επαίνοις τους εχθρούς, όταν αι πράξεις απαιτωσι τουτο, πολλάκις δ’ ελέγχειν και ψέγειν

επονειδίστως τους αναγκαιότατους, όταν αι των επιτηδευμάτων αμαρτίαι τουθ’ υποδεικνύωσιν. Ωσπερ γάρ

ζώου των οψεων αφαιρεθησων αχρειουται το ολον, ουτως εξ ιστορίας αναιρεθείσης της αληθείας το

καταλειπόμενον αυτης ανωφελές γίνεται διήγημα.

Β΄ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1α. Σύμφωνα με τον Πολύβιο, κάθε ενάρετος άνθρωπος έχει κάποιες υποχρεώσεις απέναντι τις φίλους. Ποιες είναι αυτές;

β. Ποιες αρετές πρέπει να έχει ο ιστορικός κατά την άποψη του Πολύβιου;

γ. Πότε η ιστορία γίνεται «ανωφελές διήγημα»;Μον. 6

2α. Aντιστοιχίσετε τις λέξεις τις στήλης Α΄με την ερμηνεία τους στη στήλη Β΄.

Α Β1. κοσμοϊστορικός α. ο επικεφαλής μιας πανεπιστημιακής σχολής.2. κόσμιος β. εξαιρετικά σημαντικός για τον κόσμο.3. κοσμήτωρ γ. ευπρεπής.4. απόκοσμος δ. απόμακρος.

β.Να σχηματίσετε τέσσερις [4] σύνθετα αρσενικά ουσιαστικά με τις λέξεις : λόγος + τέχνη

λίθος + ξέω

νίκη + φέρω

κτηνος + τρόφος

Μον. 4

3α. Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις του ενικού και πληθυντικού αριθμού των ουσιαστικών :

ο κόραξ, ο σωτήρ.

β.Να γραφούν η δοτική και η κλητική του ενικού αριθμού των ουσιαστικών : η ερις, ο χειμών, ο ανήρ, η μητήρ

Μον. 5

4α. Να βρείτε τα υποκείμενα των ρημάτων που είναι με έντονα γράμματα στο κείμενο

β. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τους σωστούς τύπους των ουσιαστικών στην παρένθεση :

Μον. 5

ΕΝΟΤΗΤΑ 4Η ΟΙ ΣΕΛΗΝΙΤΕΣ

Στους Σεληνίτες όμορφος θεωρείται κάποιος, εάν είναι φαλακρός. Και μάλιστα αφήνουν να φυτρώσουν γένια μέχρι λίγο πάνω από τα γόνατα. Και στα πόδια δεν έχουν νύχια, αλλά όλοι είναι μονοδάχτυλοι. Καί όταν κοπιάζουν ή γυμνάζονται, ιδρώνουν παράγοντας γάλα σε όλο τους το σώμα, με αποτέλεσμα να παρασκευάζουν τυριά απ’ αυτό. Τα μάτια που έχουν είναι πρόσθετα, και πολλοί αν χάσουν τα δικά τους, βλέπουν χρησιμοποιώντας αυτά που παίρνουν από άλλους. Μερικοί, δηλαδή οι πλούσιοι, έχουν πολλά μάτια αποθηκευμένα, για ώρα ανάγκης. Και ένας πολύ μεγάλος καθρέφτης βρίσκεται πάνω σε ένα πηγάδι που δεν είναι πολύ βαθύ. Αν λοιπόν κάποιος κατεβεί μέσα στο πηγάδι, ακούει όλα όσα λέγονται πάνω στη γη, και αν κοιτάξει προσεκτικά στον καθρέφτη, βλέπει όλες τις πόλεις και όλους τους λαούς.Τότε εγώ είδα και τους γνωστούς και όλη την πατρίδα, εάν όμως με έβλεπαν και εκείνοι, δεν μπορώ καθόλου να το πω. Όποιος δεν πιστεύει ότι έχουν αυτά έτσι, αν κάποτε φτάσει κι αυτός εκεί, θα μάθει ότι λέω την αλήθεια.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Το κάλλος = η ομορφιά.

Το καλλιστειον = α.ε το βραβείο ανδρείας.//ν.ε το βραβείο ομορφιάς – Ο διαγωνισμός ομορφιάς.

Ο, η καλλίνικος /το καλλίνικον = αυτός που κέρδισε ωραία νίκη.

Ο, η καλλιστέφανος/το καλλιστέφανον = αυτός που φοράει ωραίο στεφάνι.

Η καλοκαγαθία = καλοσύνη.

Ο,η καλλιεπής/το καλλιεπές = αυτός που έχει ωραίο λόγο, μιλάει ή γράφει ωραία.

Η καλλιέπεια = η ωραία έκφραση [γραπτή ή προφορική].

Καλλωπίζω = ομορφαίνω κάτι, το στολίζω.

Καλλιρόη = κύριο όνομα [αυτός που ρέει ωραία].

Καλλιτεχνία = η δημιουργία ωραίων έργων τέχνης.

Καλολογικός = αυτός που έχει σχέση με την ωραία έκφραση [λογοτεχνία]

Καλορίζικος = αυτός που έχει καλή μοίρα /ριζικό.

ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ ΣΕ – υς, - εια, - υ

Είναι οξύτονα με εξαίρεση τα επίθετα θηλυς – θήλεια – θηλυ και το ημισυς – ημίσεια – ήμισυ.Παρουσιάζονται με δύο θέματα : το ένα σε – υ και το άλλο σε – ε.Το –α των θηλυκών στην ονομαστική αιτιατική και κλητική είναι βραχύ.

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ ο ευθύς η ευθεια το ευθύ ο ημισυς η ημίσεια το ημισυΓΕΝ του ευθέος της ευθείας του ευθέος του ημίσεος της ημισείας του ημίσεοςΔΟΤ τω ευθει τη ευθεία τω ευθει τω ημίσει τη ημισεία τω ημίσειΑΙΤ τον ευθύν την ευθειαν το ευθύ τον ήμισυν την ημίσειαν το ημισυΚΛΤ ω ευθύ ω ευθεια ω ευθύ ω ήμισυ ω ημίσεια ω ημισυ

ΠΛΗΘΝΥΤΙΚΟΣ

ΟΝ οι ευθεις αι ευθειαι τά ευθέα οι ημίσεις αι ημίσειαι τά ημίσεα [ημίση]ΓΕΝ των ευθέων των ευθειων των ευθέων των ημισέων των ημισειων των ημισέωνΔΟΤ τοις ευθέσι ταις ευθείαις τοις ευθέσι τοις ημίσεσι ταις ημισείαις τοις ημίσεσιΑΙΤ τους ευθεις τάς ευθείας τά ευθέα τους ημίσεις τάς ημισείας τά ημίσεα [ημίση]ΚΛΤ ω ευθεις ω ευθειαι ω ευθέα ω ημίσεις ω ημίσειαι ω ημίσεα

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ ο θηλυς η θήλεια το θηλυΓΕΝ του θήλεος της θηλείας του θήλεοςΔΟΤ τω θήλει τη θηλεία τω θηλειΑΙΤ τον θηλυν την θήλειαν το θηλυΚΛΤ ω θηλυ ω θήλεια ω θηλυ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ οι θήλεις αι θήλειαι τά θήλεαΓΕΝ των θηλέων των θηλειων των θηλέωνΔΟΤ τοις θήλεσι ταις θηλείαις τοις θήλεσιΑΙΤ τους θηλεις τάς θηλείας τά θήλεαΚΛΤ ω θηλεις ω θήλεια ω θήλεα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να συμπληρωθούν οι φράσεις με επίθετα που σας δίνονται :

Η αρχή τό ...............................του παντός εστι [ο ημισυς, η ημίσεια, τό ημισυ].

Ο Ηλιος επί ............................αρματος τόν ουρανόν διελαύνει [ ο ταχύς, η ταχεια, τό ταχύ].

Πολλάκις τό ωφέλιμον εναντίον εστί τω .............................[ ο ηδύς, η ηδεια, το ηδύ].

Βάδιζε τήν ..............................[ ο ευθύς, η ευθεια, τό ευθύ]

η χώρα ουκ εχει .............................και..............................ποταμούς [ ο ευρύς, η ευρεια, τό ευρύ].

2. Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε το ρήμα στην υποτακτική ενεστώτα και αορίστου.

Ην τούς άνδρας ................................[φονεύω, αορ], μεγίστην δίκην δώσετε.

Επίτηδες σε ουκ ήγειρον, ινα του ύπνου.................................[απολαύω, αορ].

Εάν τά χρήματα ............................[δημεύω, αορ] καλως ποιήσετε.

Ην τις τούτων τι .........................[παραβαίνω, ενεστ] τις αυτός, χώ Θεός συνάπτεται.

3. Να συμπληρωθούν τα πρόσωπα της υποτακτικής ενεστώτα και αορίστου.

α εν πιστεύω ........................ .......................

β εν ανοίγω ........................ ........................

γ εν διώκετε ........................ .........................

α πληθ φυλάττω ........................... ..........................

β πληθ πράττω ........................... ..........................

γ πληθ παιδεύω ........................... ..........................

α εν γράφω .......................... ............................

ΕΝΟΤΗΤΑ 5 Η ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ

Αγαπητοί μου, ας μη γίνουμε αγριότεροι από τα ζώα.

Σε εκείνα τα πάντα είναι κοινά και κανένα δεν έχει περισσότερα από τα άλλα ▪ εσύ όμως, αν και είσαι άνθρωπος,

γίνεσαι σκληρότερος από το θηρίο, κλείνοντας ερμητικά σε ένα σπίτι όσα τρόφιμα θα αρκούσαν για να θρέψουν

αμέτρητους φτωχούς. Και βέβαια, σε μας δεν είναι μόνο η φύση μας κοινή, αλλά περισσότερα ▪ έχουμε κοινό ουρανό

και ήλιο και σελήνη και αστέρια και αέρα και θάλασσα και γη και ζωή και θάνατο και γηρατειά και αρρώστια και

ανάγκη για τροφή και ρούχα.

Πώς λοιπόν δεν είναι παράλογο αυτοί που μοιράζονται τόσα πολλά μεταξύ τους στα χρήματα να είναι τόσο

πλεονέκτες και να μην έχουμε την ίδια ισονομία ; Γιατί ο θάνατος απομακρύνει από την απόλαυση, και οδηγεί στην

τιμωρία. Για να μην συμβεί λοιπόν αυτό, ας εφαρμόσουμε σε μεγάλο βαθμό την ελεημοσύνη. Γιατί αυτή είναι η

βασίλισσα των αρετών, η οποία θα μας απαλλάξει από την τιμωρία.

Τα περιττά λοιπόν ας τα κάνουμε χρήσιμα, αφού παραμερίσουμε τον πολύ πλούτο και την ημέρα της κρίσεως, ακόμα

και αν έχουμε διαπράξει πολλά παραπτώματα, ο Θεός θα μας συγχωρήσει.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Ο αγωγεύς = ο οδηγός // ο κατήγορος.

Ο αγωνοδίκης = ο κριτής του αγώνα // ο δικαστής.

Ο αγωνοθέτης = ο διοργανωτής/κριτής των αγώνων.

Ο αγών = α.ε συνέλευση//ν.ε η προσπάθεια να πετύχουμε κάτι

Ο αγωγός = α.ε ο οδηγός // ν. ε το μέσο με το οποίο μεταφέρεται κάτι

Το αγώνισμα = α. ε πάλη – άθλημα

Ο , η , το αγελαιος = αυτός που ανήκει στην αγέλη

Ο ανταγωνιστής = ο αντίπαλος

Ο , η, το εισακτέος = αυτός που πρέπει να εισαχθεί

Συνάγω = συγκεντρώνω – συμπεραίνω

Η σύναξις = η συγκέντρωης

Ο μυσταγωγός = αυτός που εισάγει κάποιον ή κάποιους στα μυστήρια.

Ο υδραγωγός = αυτός που μεταφέρει νερό

Αγωγιμότητα = η ιδιότητα μερικών σωμάτων να επιτρέπουν τη διέλευση ενέργειας μέσω αυτών

Αγωγιάτης = ο χωριάτης

Αγώ[γ]ι = η διαδρομή κατά την οποία τα ζώα μεταφέρουν ένα φορτίο για το οποίο ο ιδιοκτήτης τους πληρώνεται

Συναξάρι = διήγηση που αναφέρεται στο βίο και το μαρτύριο ενός αγίου ή μάρτυρα του χριστιανισμού

Να μεταφερθούν οι ρηματικοί τύποι στο ίδιο πρόσωπο υποτακτικής αορίστου και παρακειμένου:

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣΕλπίζομεν …………………….. …………………………..

Τρέφεις ……………………. ……………………………

Πατάσσετε …………………….. …………………………..

Διδάσκουσι ……………………. …………………………..

Κρύπτει …………………….. ……………………………..

Να συμπληρώσετε στις φράσεις τον τύπο των ρημάτων που ζητείται στην παρένθεση

Α.Νυν δε φοβουμαι μη οι εχθροί εφ’ημας………………………………..[βαδίζω, υποτ.αορ]

Β.Εάν ……………………………[βλάπτω, υποτ.αορ] τήν ημετέραν χωραν, ως πολεμίους υμας αλεξώμεθα.

Γ.Επειδάν τάχιστα η στρατεία ……………………………[λήγω,υποτ.αορ] ευθύς αποπέμψει αυτόν.

Δ.Αν δυνατός………………………………[ειμί, υποτ.ενεστ] νικήσεις.

Ε.Ανδρες Αθηναιοι, λέγω υμιν ταυτα, ινα μη …………………….[κινδυνεύω,υποτ.αορ]

Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα στον αντίστοιχο τύπο της υποτακτικής του χρόνου στον οποίο βρίσκονται:

Εκελεύσαμεν Νομίζει Πεπαιδεύκατε Ανέλυσε ΚινδυνεύειςΕι Εσμέν Ερριψα Διέγραψας Ωκισας Ηλπίσαμεν

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο της υποτακτικής

Πείθωμαι – λύσητε – σπουδάζωσιν – φυλάξωνται – βούληται – δύνη

Γύμναζε σαυτόν πόνοις εκουσίοις, όπως αν …………………….καί τούς ακουσίους υπομένειν

Τοις παισί συμβουλεύουσιν, ινα Ομήρου ποίησιν…………………………

Πρόθυμοί εισιν, ινα πασαν φυλακήν...................................

Αμαρτήσεται, αν ........................ τουτο πραξαι

Εγώ τοιουτος ειμι, ωστε παραυτίκα........................................τω λόγω

Επίορκοι εσεσθε, ην τάς σπονδάς......................................

Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε το ρήμα που βρίσκεται στην παρένθεση σε υποτακτική ενεστώτα ή αορίστου

Πλοια υμιν πάρεστιν, ωστε οποι αν [βούλομαι ενεστ] εξαίφνης αν επιπλέοιτε

Υποδήματα υποδουνται, οπως μή [κωλύομαι, ενεστ], πορεύεσθαι

Εάν τούς πρέσβεις Αγησιλάου [δέχομαι, αορ] τούς συμμάχους προδώσετε

Δέδοικα μή ουτος τήν αλήθειαν [αποκρύπτω αορ]

Βελτίους τούς παιδας ποιήσετε, αν τάς ψυχάς αυτων δεόντως [παρασκευάζομαι, αορ]

ΑΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ

Μερικά ρήματα δεν παίρνουν προσωπικό υποκείμενο δηλαδή όνομα ή αντωνυμία, αλλά συνήθως ένα απαρέμφατο ή ολόκληρη πρόταση.

Αυτά λέγονται ΑΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ και βρίσκονται στο Γ΄ ΕΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ.Τα πιο συνηθισμένα είναι:

Δει = πρέπει, χρή = είναι ανάγκη, προσήκει = ταιριάζει, Ενεστι = είναι δυνατό, πάρεστι = είναι δυνατό, εξεστι = επιτρέπεται, Δοκεί = φαίνεται, λέγεται = λέγεται, φημολογείται, ομολογειται = είναι παραδεκτό

ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ

Εκτός απο τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ που συντάσσονται με τον ίδιο τρόπο όπως τα απρόσωπα ρήματα. Σχηματίζονται συνήθως :

1. Από ένα ουσιαστικό + εστί [καιρός εστι, ανάγκη εστί, έργον εστί]

2. Από ένα ουδέτερο επιθέτου + εστί [ αξιον εστι, δίκαιον εστι, δεινόν εστι]

3. Από ένα ουδέτερο μετοχής + εστι [ [εικός εστι, πρέπον εστι, δέον εστι ]

4. Από ένα ουδέτερο ρηματικού επιθέτου + εστί [βιωτόν εστι, διδακτέον εστί]

5. Από ένα επίρρημα + έχει [καλως εχει, αναγκαίως εχει].

Καιρός εστί = είναι ευκαιρία, δίκαιον εστί = είναι δίκαιο, χαλεπόν εστί = είναι δύσκολο

Ράδιον εστί = είναι εύκολο δηλον εστί = είναι φανερό εικός εστί = είναι φυσικό

Αξιον εστί = αξίζει να..

Ως υποκείμενο στα απρόσωπα ρήματα και στις απρόσωπες εκφράσεις τίθεται συνήθως :

α. άναρθρο απαρέμφατο, ειδικό ή τελικόΚυρος λέγεται σύν πολλοις δακρύοις αποχωρησαι

β. δευτερεύουσα ονοματική πρόταση [ειδική ενδοιαστική, πλάγια ερωτηματική]Αρκει ότι των άλλων καταγελας

Τα απρόσωπα ρήματα και οι απρόσωπες εκφράσεις συνήθως συνοδεύονται από μια δοτική, η οποία δείχνει το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται το ρήμα Και συντακτικά χαρακτηρίζεται ως δοτική προσωπική. Από αυτή τη δοτική συχνά βρίσκουμε το υποκείμενο του εξαρτημένου απαρεμφάτου βάζοντας την σε αιτιατική πτώση.

Προσήκει ημιν [δοτική προσωπική] επαινέσαι την των προγόνων αρετήν

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ – ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ

ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ Γ'ΚΛΙΣΗΣ ΣΕ - ης , - ης, - ες

Στα παρακάτω παραδείγματα να βρείτε τα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες εκφράσεις, το απαρέμφατο που χρησιμεύει ως υποκείμενο τους καθώς και τη δοτική προσωπική.

Δει τόν άνθρωπον γράμματα μανθάνειν καί νουν εχειν

Δοκει τοις φίλοις τιμωρειν Αγόρατον

Προσήκει υμιν περί της υμετέρας πόλεως ποιήσασθαι πρόνοιαν

Εξεστιν υμιν ευδαίμονας ειναι

Χρή τόν αγαθόν πολίτην τουτο γιγνώσκειν

Αναγκαιον εστι τούς Αθηναίους βοηθειν τοις συμμάχοις

Και τότε δή άξιον ην θεάσασθαι την τάξιν αυτων

Μετά δε ταυτα εδοξε τοις στρατιωταις πορεύεσθαι εις τάς εγγύς κώμας.

Ανάγκη εστι τοις μεν επί τά επιτήδεια εξελθειν.

Να αναγνωρίσετε συντακτικώς τα απαρέμφατα στις παρακάτω προτάσεις :

Λέγεται Κυρον εισβάλλειν εις την Κιλικίαν.

Δίκαιόν εστι μεμνησθαι θεου τον ευ πράττοντα.

Νυν εξεστι υμιν ευεργέτας φανηναι Λακεδαιμονίοις.

Ου ράδιόν εστι θνητω ανδρι εκβαίνειν πάντα κάτα νουν.

Αισχρόν εστι σιγαν της Ελλάδος πάσης αδικουμένης.

Να γραφούν οι ζητούμενες πτώσεις των παρακάτω συνεκφορών

Ο επιφανής ηρως [δοτ.πληθ] ………………………………………….

Ο ποδήρης χιτών [αιτ.πληθ.] ………………………………………….

Ο ευδαίμων ανήρ [κλητ.εν] …………………………………………..

Η αυτάρκης πόλις δοτ.εν] ………………………………………..

Ο αφρων ανθρωπος [δοτ.πληθ] ………………………………………..

Ο επιμελής μαθητής [κλτ.εν] ……………………………………….

Ο αληθής λόγος [ονομ.πλη] …………………………………………

Η ακριβής ωρα [δοτ.εν] ……………………………………….

Η αγενής θυγάτηρ [αιτ.πλη] ……………………………………..

Το αφρον πληθος [κλτ.πληθ] …………………………………….

Το ευωδες ανθος [ονομ.πληθ] …………………………………..

Να γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού τις συνκεφορές :

Τίνος οδου

Τινά ονόματα

Τινός ανθρώπου

Τίνος αγαθου

Να ταιριάξετε κάθε επίθετο με το ουσιαστικό που ακολουθεί, ώστε να σχηματιστούν ζευγάρια που θα

συμφωνούν σε γένος, αριθμό και πτώση:

α β'

σώφρων ανδρός

θηλυς ορνισι

ευδαίμων ανθρωπε

ευθύς οδοις

αφρων παιδαγωγοις

μεγαλόφρων βασιλέα

ηδύς ελπίδος

Να κλίνετε τα ρήματα στους χρόνους που σας ζητούν στην υποτακτική

Γράφω [περιφραστικός παρακείμενος]

Λύω [αόριστος]

Ειμί [ενεστώτας]

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΟν.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

ὁ, ἡ εὐδαίμωντοῦ, τῆς εὐδαίμονοςτῷ, τῇ εὐδαίμονιτόν, τὴν εὐδαίμονα(ὦ) εὔδαιμον

τὸ εὔδαιμοντοῦ εὐδαίμονοςτῷ εὐδαίμονιτὸ εὔδαιμον(ὦ) εὔδαιμον

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

οἱ, αἱ εὐδαίμονεςτῶν εὐδαιμόνωντοῖς, ταῖς εὐδαίμοσιτούς, τὰς εὐδαίμονας(ὦ) εὐδαίμονες

τὰ εὐδαίμονατῶν εὐδαιμόνωντοῖς εὐδαίμοσιτὰ εὐδαίμονα(ὦ) εὐδαίμονα

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΟν.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

ὁ, ἡ σώφρωντοῦ, τῆς σώφρονοςτῷ, τῇ σώφρονιτόν, τὴν σώφρονα(ὦ) σῶφρον

τὸ σῶφροντοῦ σώφρονοςτῷ σώφρονιτὸ σῶφρον(ὦ) σῶφρον

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

οἱ, αἱ σώφρονεςτῶν σωφρόνωντοῖς, ταῖς σώφροσιτούς, τὰς σώφρονας(ὦ) σώφρονες

τὰ σώφρονατῶν σωφρόνωντοῖς σώφροσιτὰ σώφρονα(ὦ) σώφρονα

Όμοια κλίνονται τα επίθετα: ο, η κακοδαίμων – τό κακόδαιμον, ο,η αγνώμων - τό άγνωμον, ο,η μεγαλοπράγμων – τό μεγαλόπραγμον, ο, η άφρων – τό άφρον, ο, η ελεήμων – τό ελέημον κ.α

Σιγμόληκτα δικατάληκτα

Τα σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα λήγουν στην ονομαστική του ενικού στο αρσενικό και το θηλυκό γένος σε -ης και στο ουδέτερο γένος σε -ες και διακρίνονται σε οξύτονα και βαρύτονα.

α) Οξύτονα σιγμόληκτα δικατάληκτα σε -ης, -ης, -ες

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΟν.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

ὁ, ἡ ἀληθὴςτοῦ, τῆς ἀληθοῦςτῷ, τῇ ἀληθεῖτόν, τὴν ἀληθῆ(ὦ) ἀληθὲς

τὸ ἀληθὲςτοῦ ἀληθοῦςτῷ ἀληθεῖτὸ ἀληθὲς(ὦ) ἀληθὲς

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

οἱ, αἱ ἀληθεῖςτῶν ἀληθῶντοῖς, ταῖς ἀληθέσιτούς, τὰς ἀληθεῖς(ὦ) ἀληθεῖς

τὰ ἀληθῆτῶν ἀληθῶντοῖς ἀληθέσιτὰ ἀληθῆ(ὦ) ἀληθῆ

Κατά το ἀληθής κλίνονται πολλά οξύτονα: ἀγενής, ἀκριβής, ἀσεβής, ἀσθενής, ἀμελής, ἀτυχής, δυστυχής, ἐπιμελής, εὐγενής, εὐσεβής, εὐτυχής, σαφής, ψευδὴς, κ.ά.

β) Βαρύτονα σιγμόληκτα δικατάληκτα σε -ης, -ης, -ες ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ον.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

ὁ, ἡ πλήρηςτοῦ, τῆς πλήρουςτῷ, τῇ πλήρειτόν, τὴν πλήρη(ὦ) πλῆρες

τὸ πλῆρεςτοῦ πλήρουςτῷ πλήρειτὸ πλῆρες(ὦ) πλῆρες

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

οἱ, αἱ πλήρειςτῶν πλήρωντοῖς, ταῖς πλήρεσιτούς, τὰς πλήρεις(ὦ) πλήρεις

τὰ πλήρητῶν πλήρωντοῖς πλήρεσιτὰ πλήρη (ὦ) πλήρη

Κατά το πλήρης κλίνονται επίθετα: σε -ήρης: ὁ, ἡ μονήρης, τὸ μονῆρες, ὁ, ἡ ξιφήρης, τὸ ξιφῆρες,σε -ώδης: ὁ, ἡ δυσώδης, τὸ δυσῶδες, ὁ, ἡ εὐώδης, τὸ εὐῶδες,σε -ώλης: ὁ, ἡ ἐξώλης, τὸ ἐξῶλες (= εντελώς, χαμένο), ὁ, ἡ προώλης, τὸ προῶλες (= από πριν χαμένο, άξιο να χαθεί πριν από την ώρα του), ὁ, ἡ πανώλης, τὸ πανῶλες (= εντελώς χαμένο και με ενεργητική σημασία: αυτό που καταστρέφει τα πάντα) κ.α.

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΟν.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

ὁ, ἡ συνήθηςτοῦ, τῆς συνήθουςτῷ, τῇ συνήθειτόν, τὴν συνήθη(ὦ) σύνηθες

τὸ σύνηθεςτοῦ συνήθουςτῷ συνήθειτὸ σύνηθες(ὦ) σύνηθες

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Ον.Γεν.Δοτ.Αιτ.Κλητ.

οἱ, αἱ συνήθειςτῶν συνήθωντοῖς, ταῖς συνήθεσιτούς, τὰς συνήθεις(ὦ) συνήθεις

τὰ συνήθητῶν συνήθωντοῖς συνήθεσιτὰ συνήθη(ὦ) συνήθη

Κατά το συνήθης κλίνονται επίθετα:i. σε -ήθης: ὁ, ἡ εὐήθης, τὸ εὔηθες (= αγαθός, απλοϊκός, ανόητος), ὁ, ἡ χρηστοήθης, τὸ χρηστόηθες κ.ά., ii. σε -έθης: ὁ, ἡ εὐμεγέθης, τὸ εὐμέγεθες, ὁ, ἡ παμμεγέθης, τὸ παμμέγεθες κ.ά., iii. σε -άντης: ὁ, ἡ ἀνάντης, τὸ ἄναντες (= ανηφορικός ),

ὁ, ἡ κατάντης, τὸ κάταντες (= κατηφορικός),ὁ, ἡ προσάντης, τὸ πρόσαντες (= ανηφορικός, απόκρημνος) κ.ά.,

iv. Επίσης τα επίθετα: ὁ, ἡ αὐθάδης, τὸ αὔθαδες, ὁ, ἡ αὐτάρκης, τὸ αὔταρκες κ.ά.

Τα βαρύτονα σιγμόληκτα επίθετα της γ΄ κλίσης σε -ης, -ες:α) αν είναι υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην κλητική του ενικού αριθμού του αρσενικού και του θηλυκού γένους και στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού αριθμού του ουδετέρου γένους:

π.χ. ὁ, ἡ συνήθης, (ὦ) σύνηθες - τὸ σύνηθες, ὁ, ἡ αὐθάδης, (ὦ) αὔθαδες - τὸ αὔθαδες

Εξαίρεση αποτελούν όσα λήγουν σε -ώδης, -ώλης, -ήρης και κλίνονται κανονικά:π.χ. ὁ, ἡ εὐώδης, (ὦ) εὐῶδες, τὸ εὐῶδες,ὁ, ἡ ἐξώλης, (ὦ) ἐξῶλες, τὸ ἐξῶλες,ὁ, ἡ ποδήρης, (ὦ) ποδῆρες, τὸ ποδῆρεςβ) στη γενική του πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα αντίθετα με τον κανόνα από αναλογία προς τη γενική του ενικού:

π.χ. τῶν συνήθων (όπως τοῦ συνήθους),τῶν πλήρων (όπως τοῦ πλήρους ),τῶν εὐώδων (όπως τοῦ εὐώδους)

ΕΝΟΤΗΤΑ 7 ΕΝΑΣ ΣΤΟΡΓΙΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ

Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Αγησίλαος, όπου νόμιζε ότι θα ωφελήσει την πατρίδα σε κάτι, δεν έπαυε να

μοχθεί, δεν απέφευγε τους κινδύνους, δε λυπόταν τα χρήματα, ούτε προφασιζόταν τη σωματική αναπηρία

και τα γηρατειά, αλλά αυτό θεωρούσε καθήκον του καλού βασιλιά, δηλαδή να κάνει όσο το δυνατόν

περισσότερα καλά στους υπηκόους του.

Ανάμεσα στις μεγαλύτερες ωφέλειες του προς την πατρίδα και αυτό εδώ συγκαταλέγω , ότι ενώ ήταν

πολύ ισχυρός στην πόλη, φανερά υπηρετούσε σε μεγάλο βαθμό τους νόμους. Γιατί ποιος θα ήθελε να μην

υπακούει αν βλέπει το βασιλιά να υπακούει;

Αυτός και προς τους πολιτικούς αντιπάλους του συμπεριφερόταν όπως ο πατέρας προς τα παιδιά.

Δηλαδή, τους κατηγορούσε για τα σφάλματα, αλλά τους τιμούσε εάν έκαναν κάτι καλό, και τους

παραστεκόταν όποτε τους συνέβαινε κάποια συμφορά, επειδή δεν θεωρούσε κανένα πολίτη εχθρό, αλλά

ήθελε να τους επαινεί όλους θεωρώντας κέρδος να σώζονται όλοι και θεωρώντας το ζημιά, αν κάποιος έστω

και ανάξιος χανόταν.

Β ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Ο πρακτήρ = αυτός που κάνει κάτι // ο εκτελεστής.

Ο πραγματώδης – ης – ες = ο κουραστικός.

Ο απράγμων – ων – ον = αυτός που δεν ασχολείται με τα κοινά.

Η πραγματεία = η επίπονη εργασία επιστημονικού χαρακτήρα.

Τα πεπραγμένα = αυτά που έχουν γίνει

Ο πρακτικός – ή – όν = ο ικανός // ο αποτελεσματικός

Διαπράττω = εκτελώ // κάνω μια αξιόποινη πράξη

Συμπράττω = κάνω κάτι μαζί με κάποιον άλλο.

Η σύμπραξη = η συνεργασία

Η δυσπραγία = η δυστυχία // η έλλειψη οικονομικής άνεσης.

Ο έμπρακτος = αυτός που μπορεί να γίνει.

Διαπραγματεύομαι = συζητώ με σκοπό να οδηγηθώ σε μια συμφωνία

Πραγμάτωση = η εκτέλεση ενός έργου.

Πραγμάτευση = αναλυτική έρευνα πάνω σε ένα θέμα.

Κοινοπραξία = η συνεργασία πολλών ατόμων με σκοπό την εξαφάνιση του μεταξύ τους ανταγωνισμού

Πραξικόπημα = η βίαιη ανατροπή της νόμιμης πολιτικής κατάστασης που υπάρχει σε μια χώρα με σκοπό την

επιβολή αντιδημοκρατικού καθεστώτος.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Αντιστοιχίστε τα αντίθετα:

α. εμπιστοσύνη 1. ανυπάκουοςβ. πιθανός 2. άπιστοςγ. πειθήνιος 3. αναξιόπιστοςδ. αξιόπιστος 4. απίθανοςε. εύπιστος 5. δυσπιστία

2. Να αναλύσετε τις λέξεις στα συνθετικά τους:

ἀείμνηστος: ……………………. + ……………………..

εὐγενής: ………………………… + ……………………..

εἰσάγω: ………………………… + ………………………

ἀνάξιος: ……………………….. + ……………………….

3. Σχηματίστε σύνθετες λέξεις:

ἀνά + τρέφω: η …………………..

παρά + μένω: η ………………….

ἀντί + λέγω: η ……………………

ὑπό + στέγη: το …………………

ἡμί + όροφος: ο …………………

ἀνά + καλύπτω: η ……………...

ἀνά + γράφω: η …………………

παρά + λαμβάνω: ο ………………….

α + κτημα : ο ............................

ευ + τέλος : ο ..........................

μέσος + γη : ο .........................

ομου + πατήρ

4. Να γραφεί ότι ζητείται:

α. ………………………… ἀνθρώπους (τίς, ερωτηματική).

β. ………………………… πράγματα (τί, αόριστη).

γ. ………………………… πόλει (τίς, ερωτηματική).

δ. ………………………… γυναικῶν (τίς, ερωτηματική).

ε. ………………………… ὅνομα (τί, ερωτηματική).

στ. ………………………. παῖδες (τίς, αόριστη).

5. Να σχηματίσετε σύνθετα με β' συνθετικό τη λέξη γη.

Τι δηλώνει η ευκτική1. Στις κύριες προτάσεις :

α. Εκφράζει ευχή και λέγεται ευχετική ευκτική. Ω παι, γένοιο πατρός ευτυχέστερος = μακάρι να γίνεις πιο ευτυχισμένος από τον πατέρα σου

β. Με το δυνητικό αν φανερώνει το δυνατό στο παρόν ή στο μέλλον και λέγεται δυνητική ευκτική. Ο αγαθός ανήρ γένοιτ’ αν ποτε και κακός = ο καλός άνθρωπος θα ήταν δυνατό καμιά φορά να γίνει κακός…

1. Στις δευτερεύουσες προτάσεις :α. Σε ειδικές, αιτιολογικές, τελικές, ενδοιαστικές, πλάγιες ερωτηματικές λέγεται ευκτική του πλαγίου λόγου.Εγίγνωσκε ότι σύ λέγοις ταληθη = Γνώριζε ότι εσύ λες την αλήθεια

β. Σε υποθετικές, χρονικές ή αναφορικές φανερώνει επανάληψη στο παρελθόν και λέγεται επαναληπτική ευκτική και μεταφράζεται με παρατατικό.Οπότε δε τις ασθενήσαι, επεσκόπει Κυρος = όποτε αρρώσταινε κάποιος ο Κυρος τον επισκεπτόταν.

1. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους της ευκτικής

Ελεγε ὅτι κράτιστος …………. τῶν πολιτῶν καί οὐ δικαίως φύγοι (εἰμί)

Φοβοῦμαι μή οἱ Λακεδαιμόνιοι ἡμῖν …………………….(βλάπτω μελλ.)

Ελεγον ὅτι Κῦρος ……………………….. ἐκστρατεύειν (κελεύω παρακ.)

Εἰ δέ κακόν …………………. (λέγω ενεστ.) , τάχα κ’ αὐτός μεῖζον ἀκούσαις

Εἰ ………………………. , ὑπισχνοῦμαι σοι δώσειν δέκα τάλαντα (ἀληθεύω αόριστος)

Εἰ ἡμεῖς …………………… ἐξετάσειν τά πράγματα , εὑρήσομεν πολλά δεινά (θέλω ενεστ.)

Σωκράτης τοσαύτης ἡλικίας ἦν , ὥστε ὁλίγῳ ὕστερον ἄν ………………….(λήγω μέλλ.)

Πολλά χρήματα ἔδωκεν , ὥστε ………….. ἐχέγγυα (ἔχω ενεστώτας)

2. Να κλίνετε την ευκτική ενεστώτα, μέλλοντα και αορίστου ενεργητικής φωνής του ρήματος κελεύω.

3. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα στην ευκτική διατηρώντας το χρόνο, τον αριθμό και το πρόσωπο:

Συνέπραξας Μανθάνει

Θηρεύσομεν Κατεδίωξαν

Κεχορεύκασιν Ανακέκοφα

Επίστευσε Συγγράφω

4. Συμπληρώστε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους της ευκτικής

.......................υμας οι θεοί επί παν εργον [αγω ενεστ]

Ει ταυτα υμεις....................... [πράττω, αόριστος], τά εσχατα παθειν..........................[κινδυνεύω, αόριστος]

Κλέαρχος ειπεν οτι ου........................Δέξιππον [πέμπω, ενεστώτας], ει ουτος ταυτα...................[πράττω, παρακείμενος]

Εγνωσαν οτι κενός φόβος.........................ειμί ενεστ.

Δει ημας βαρέως φέρειν ει χείρους των προγόνων.............................τυγχάνω ενεστ οντες.

Ουτος απεκρίνατο οτι........................ ακούω ενεστ Αβρακόμαν εχθρόν οντα.

Εγνω δε Φρύνιχος οτι..................... εκπέμπω μελλ Αθηναιοι Αλκιβιάδην.

Πως αν .......................σώζω ενεστ υμεις την πόλιν ;

Οι θεοί αεί υμας ........................ φυλάττω ενεστ και ευδαιμονίαν υμιν ...................... παρέχω ενεστ.

Να κάνετε χρονικές αντικαταστάσεις στα παρακάτω ρήματα :

Ακμάζω, διαφυλάττει, πράξη, ελπίσομεν, συνάπτητε, λελυκώς η, αγορεύομεν

Να συμπληρώσετε τα κενά βάζοντας τα ρήματα των παρενθέσεων στο σωστό πρόσωπο και αριθμό της ευκτικής, στο χρόνο που ζητείται

Εφοβειτο μή τινές............................[ πορεύομαι, μέλλοντας]επί τήν εκείνου δύναμιν.

Κυρος ηρετο τίς ο θόρυβος...........................[ειμί ενεστώτας].

Λύσανδρος ηγγειλε οτι..........................[πορεύομαι, αόριστος] εις Λακεδαίμονα.

Πολύ βέλτιον ημεις αν.............................[βουλεύομαι, αόριστος], ει..............................[λογίζομαι, αόριστος] τά

πεπραγμένα.

Ει.......................[εργάζομαι, παρακείμενος] αξια θανάτου, κρίναιντο αν υπό των δικαστών.

Ει τις υμας ερωτήσαι, ..............................[δέχομαι, αόριστος] αν αποκρίνεσθαι.

Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα στην ευκτική της μέσης φωνής διατηρώντας το χρόνο, τον αριθμό και το πρόσωπο στα οποία βρίσκονται

ΦυλάξοιμενΠεπείκοιτεΠράττοιμι ΠαιδεύσαιενΔράττοιςΠιστεύσαιςΑλλάξαιμιΚεκελευκώς ειηνΦαίνοιΒεβλάφοι

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ (ος, οστις, οσπερ)ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ (τίς)ΑΟΡΙΣΤΕΣ (τίς)

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣΟΝ ος η ο οστις ητις ο,τιΓΕΝ ου ης ου ουτινος/οτου ηστινος ουτινος/οτουΔΟΤ ω η ω ωτινι/οτω ητινι ωτινι/οτωΑΙΤ ον ην ο οντινα ηντινα ο,τι

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣΟΝ οι αι α οιτινες αιτινες ατινα/ατταΓΕΝ ων ων ων ωντινων ωντινων ωντινωνΔΟΤ οις αις οις οιστισι αιστισι οιστισιΑΙΤ ους ας α ουστινας αστινας ατινα/αττα

Τίς τί ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣΟΝ τίς τί τίνες τίναΓΕΝ τίνος/του τίνος/του τίνων τίνωνΔΟΤ τίνι/τω τίνι/τω τίσι(ν) τίσι(ν)ΑΙΤ τίνα τί τίνας τίνα

Τίς τί ΑΟΡΙΣΤΗ

ΟΝ τίς τί τινές τινά/ατταΓΕΝ τινός/του τινός/του τινων τινωνΔΟΤ τινί/τω τινί/τω τισί(ν) τισί(ν)ΑΙΤ τινά τί τινάς τινά/αττα

Συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό τύπο της αόριστης αντωνυμίας τίςΕιπον οτι επί ................... λόγω ηκοιεν.

Ηυρισκον ον εν ..................... των αδυνάτων ειπειν αξίως των τετελευτηκότων

Ουκ εθέλω .................... αισχρόν πράττειν

Ελεγον ........................ των ρητόρων μάταιον ειναι τόν πόλεμον

Διαταράττουσιν αυτόν λόγους ........................ απομνημονεύοντες

Ο Δατις εν .............βραχει χρόνω ειλε Ερετριας

Συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό τύπο των αναφορικών αντωνυμιώνΑριαιος, ..........(ος, αρσ.αιτ.εν.) ημεις ηθέλομεν βασιλέα καθιστάναι

Επικυρωσάτω, ............... (οστις, δοτ.εν.)ταυτα δοκει καλως έχειν

Ου γάρ οιδα υπέρ ...............(οστις, γεν.εν.) σπουδάζει τις μαλλον ή περί υιέος αυτου

Διαμαρτάνω της δόξης ................. (ος, θηλ.γεν.εν.) τυγχάνω έχων περί σου

Συνεσκεύασε τά χρήματα.............(ος, ουδ.αιτ.πληθ.) ειχε καί ωχετο

Απόδέχομαι ................... (οσπερ, ουδ.αιτ.πληθ.) σύ δοκιμάζεις

Η πόλις επαθεν ....................... (οσπερ, ουδ. Αιτ.ενικ.) ολίγω πρότερον υμιν διηγησάμην

Απήγγελον οι πρέσβεις εφ’ ................. (ος, δοτ.πληθ.) οι Λακεδαιμόνιοι ποιοιντο τήν ειρήνην

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ [ΑΜΕΣΟ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΟ]

Ορισμός :Αντικείμενο του ρήματος λέγεται η πλάγια πτώση η οποία δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο μεταβαίνει ή αναφέρεται η ενέργεια του ρήματος.

Τα ρήματα τα οποία δέχονται αντικείμενο λέγονται μεταβατικά.

Το αντικείμενο του ρήματος είναι κανονικά όνομα ουσιαστικό, αλλά και οτιδήποτε ισοδυναμεί με ουσιαστικό, όπως αντωνυμία, αριθμητικό, ουσιαστικοποιημένο επίθετο και μετοχή, απαρέμφατο, καθώς και δευτερεύουσα ονοματική πρόταση.

Το αντικείμενο μπαίνει πάντοτε στις πλάγιες πτώσεις : Γενική – Δοτική – Αιτιατική.

π.χ. Οἱ Ἀθηναῖοι ἐφρούρουν τὰ τείχη. (ουσιαστικό)

Εὐμενῶς ἐδέξατο ἡμας. (αντωνυμία)

Φοβεῖται μὴ τὰ ἔσχατα πάθῃ. (δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική πρόταση)

Τα μεταβατικά ρήματα, ανάλογα με τον αριθμό των αντικειμένων τους, διακρίνονται σε 2 κατηγορίες:

α) μονόπτωτα, που η σημασία τους συμπληρώνεται με ένα αντικείμενο σε μία από τις τρεις πλάγιες πτώσεις: γενική ή δοτική ή αιτιατική.

π.χ. Τοὺς θεούς φοβοῦ. (= Τους θεούς να φοβάσαι) Εγώ πολεμήσω τούτοις.

β) δίπτωτα, που η σημασία τους συμπληρώνεται με δύο αντικείμενα σε πλάγιες πτώσεις: δύο αιτιατικές ή αιτιατική και γενική ή αιτιατική και δοτική ή γενική και δοτική.

Πχ Λέγω υμιν την αλήθειαν

Τα δύο αντικείμενα των δίπτωτων ρημάτων διακρίνονται σε ΑΜΕΣΟ κ'ΕΜΜΕΣΟΑμεσο είναι το αντικείμενο σε αιτιατική, Έμμεσο είναι το αντικείμενο που βρίσκεται σε γενική ή δοτική.

π.χ. Κῦρος δίδωδιν αὐτω μισθόν.(= Ο Κύρος δίνει σε αυτόν μισθό)

Παρατηρήσεις:

1. Οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις και το απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος ισοδυναμούν με αιτιατική πτώση.

2. Όταν όμως και τα δύο αντικείμενα είναι σε αιτιατική, τότε άμεσο είναι αυτό που δηλώνει πρόσωπο.

3.Στην περίπτωση δύο αντικειμένων σε γενική και δοτική, άμεσο είναι το αντικείμενο σε γενική και έμμεσο το αντικείμενο που βρίσκεται σε δοτική.

Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις και να δηλώσετε σε ποια κατηγορία ανήκει κάθε ρήμα [μεταβατικό ή αμετάβατο, μονόπτωτο ή δίπτωτο]

Κυρος επεμελειτο των βαρβάρων.

Ανθρωπος υπερέχει των άλλων ζώων.

Ενίκησαν Παίονας καί Ιλλυριούς.

Εκένωσεν ανδρων τήν πόλιν.

Οι πολέμιοι αδρανουσι

Ετελεύτησεν εκ του τραύματος.

Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και να προσδιορίσετε την πτώση τους.

Λακεδαιμονίων κατηγόρουν ότι τήν Καδμείαν κατέλαβον.

Δίδωσι αυτω τήν χώραν διά τε τήν ευεργεσίαν ταύτην.

Συν ουν των τε ειρημένων μέμνησο και εκεινο ενθυμου.

Ο πατήρ μοι τήν τυραννίδα τήν εαυτου κατέλιπεν, ου τήν τύχην.

Των μαρτύρων ακηκόατε, ω ανδρες Αθηναιοι.

Εποίησαν τάς γυναικας χήρας και απέλιπον τούς παιδας ορφανούς.

Ενόμιζον τουτον ευεργέτην της Ελλάδος.

Κρίνουσιν αυτόν φιλομαθέστατον.

Πάντες εξέλεξαν Κλέαρχον στρατηγόν.

Να βρειτε τα άμεσα και έμμεσα αντικείμενα των δίπτωτων ρημάτων.

Επλήρωσεν τήν υδρίαν υδατος.

Κυρος εδωκε αυτω μυρίους δαρεικούς.

Μή κρύψης με τουτο.

Ο γέρων μύθους τοις παισίν λέγει.

Φοίνικες άνδρες τούς Αιγυπτίους τήν ναυπηγίαν εδίδαξαν.

Να σημειώσετε τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις διακρίνοντας το άμεσο από το έμμεσο (όπου χρειάζεται) και να χαρακτηρίσετε το είδος των ρημάτων (μονόπτωτα – δίπτωτα)

Η νεότης επιθυμει υπεροχης

Οι γονεις πορίζουσιν τα επιτήδεια τοις τέκνοις

Οργίζονται οι Αθηναιοι τοις αιτίοις

Ορατε τήν προθυμίαν καί τήν παρασκευήν των πολεμίων

Εγώ υμιν αποδείξω τό ψευδος

Διδάσκομεν τούς παιδας σωφροσύνην

Οι δικασταί εδοσαν εμοί τήν χάριν

Πολλήν μοι απορίαν παρέχει ο αγωνας ουτοσί

Στερήσομαι απάντων των αγαθων

Διαγώνισμα β τριμήνου στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα

Τάξη Β

Ονοματεπώνυμο:

Α.Κείμενο: Ι.Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις 5.6.7-8

Απαντες επισταμεθα ότι Αγησίλαος, οπου ωετο την πατρίδα τι ωφελήσειν,ου πόνων υφίετο, ου κινδύνων

αφίστατο, ου χρημάτων εφείδετο, ου σώμα, ου γήρας προυφασίζετο, αλλά και βασιλέως αγαθού τουτο εργον

ενόμιζε, το τους αρχομένους ως πλειστα αγαθά ποιειν. Εν τοις μεγίστοις δε ωφελήμασι της πατρίδος και τόδε

εγώ τίθημι αυτου, ότι δυνατώτατος ων εν τη πόλει φανερός ην μάλιστα τοις νόμοις λατρεύων. Τίς γάρ αν

ηθέλησεν απειθειν ορων τον βασιλέα πειθόμενον.[…] Ος και πρός τους διαφόρους εν τη πόλει ωσπερ πατήρ

προς παιδας προσεφέρετο. Ελοιδορειτο μέν γάρ επί τοις αμαρτήμασιν, ετίμα δ’ ει τι καλόν πράττοιεν,

παρίστατο δ’ει τις συμφορά συμβαίνοι, εχθρόν μέν ουδένα ηγούμενος πολίτην, επαινειν δέ πάντας εθέλων,

σώζεσθαι δε πάντας κέρδος νομίζων, ζημίαν δε τιθείς ει και ο μικρου αξιος απόλοιτο.

Β.Ερωτήσεις

1.Ποια θεωρεί ο Ξενοφών ως τη μεγαλύτερη υπηρεσία του Αγησιλάου προς την πατρίδα.

(3 μονάδες)

2.Πώς συμπεριφερόταν ο Αγησίλαος στους συμπολίτες του και με τι τον παρομοιάζει ο Ξενοφών.

(3 μονάδες)

Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με την κατάλληλη λέξη από την παρένθεση:

α)Συνελήφθη ως ύποπτος για τη ________φόνου(είσπραξη,σύμπραξη,διάπραξη).

β)Οι συστηματικές προσπάθειες συντέλεσαν στην ________των σχεδίων

του(διαπραγμάτευση,πραγμάτευση,πραγμάτωση).

γ)Ο κήρυκας των Αθηναίων γύρισε _________,αφού οι αντίπαλοι δεν αποδέχτηκαν τους όρους για τη

σύναψη ειρήνης(άπρακτος,πρακτικός,έμπρακτος).

δ)Θέλω _______απόδειξη της αγάπης σου(άπρακτη,έμπρακτη,πρακτική).

(2 μον.)

Να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα της α.ε με τα συνθετικά που δίνονται: ρίπτω+ασπίς,

πρωτος+αγωνιστής, ακρα+πολις, ομου+πατήρ.

(2 μον.)

Να μεταφέρετε τον ίδιο τύπο της Ευκτικής στους υπόλοιπους χρόνους:(3 μον.)

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος

γράψοι

φυλάττοιμεν

2.Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας ή του επιθέτου :

α)Συμβουλεύει ημιν _______(οστις,αιτ.εν.ουδ.)νομίζει αριστον ειναι.

β)______(ος,αιτ.εν.αρσ)οι θεοί φιλουσιν, αποθνήσκει νέος.

γ)Μακάριοι εισί_______(οστις,ον.πληθ.αρσ) ουσίαν και νουν εχουσι.

δ)______(πας, αιτ.εν.θηλ.) υμιν την αλήθειαν ερω.

(2 μον.)

Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις και να βρείτε ποια ρήματα είναι μονόπτωτα και

ποια δίπτωτα:

α) Αναμνήσω υμας και τους κινδύνους των προγόνων.

β)Προμηθεύς εδωκε τοις ανθρώποις το πυρ.

γ)Την πόλιν του δέους απήλλαξαν.

δ)Ουκ αποκρύψω σε την εμήν ουσίαν.

ε) Ο αρχων παρήνεσε ταυτα τοις πολίταις.

(5 μον.)

Καλή επιτυχία!

Β.Ερωτήσεις1.Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια έγγαμη γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό κατά το χρόνο τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων (3 μονάδες)2.Πότε και πως αποκαλύφθηκε ότι η Καλλιπάτειρα ήταν γυναίκα. (3 μονάδες)1.Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της Α στήλης με αυτές της Β στήλης: Α Β φερνή συνεχής φόρτος θεόπνευστος δίφρος φορτίο,βάρος διηνεκής ζωοδότης φορτικός πολεμικό άρμα

ζωοφόρος ενοχλητικός θεοφόρος αξιόπιστος φερέγγυος προίκα (2 μον.)2.Να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα της α.ε με τα συνθετικά που δίνονται: φεύγω+δίκη, ευ+πατρίς, κώμη+πολις, ομου+μήτηρ.(2 μον.)1.Να μεταφέρετε τον ίδιο τύπο της Ευκτικής στους υπόλοιπους χρόνους:(3 μον.)ΕνεστώταςΜέλλονταςΑόριστοςΠαρακείμενος

πράξοις

κελεύοιεν

2.Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας ή του επιθέτου :

α)Συμβουλεύει ημιν _______(οστις,αιτ.εν.ουδ.)νομίζει αριστον ειναι.β)______(ος,αιτ.εν.αρσ)οι θεοί φιλουσιν, αποθνήσκει νέος.γ)Μακάριοι εισί_______(οστις,ον.πληθ.αρσ) ουσίαν και νουν εχουσι.δ)______(πας, αιτ.εν.θηλ.) υμιν την αλήθειαν ερω. (2 μον.)1.Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις και να βρείτε ποια ρήματα είναι μονόπτωτα και ποια δίπτωτα:α) Των μαρτύρων ακηκόατε, ω άνδρες Αθηναιοι.β)Εδίδοσαν οι Λακεδαιμόνιοι τοις συμμάχοις λόγον.γ)Ου τουτο ερωτω σε. δ)Ταυτα εδίδασκε ημας.ε) Τότε μέν ουν έλυσαν την πολιορκίαν. (5 μον.)

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

ΤΕΣΤ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

Ασκήσεις

1.Να γράψετε τη γενική ενικού των παρακάτω ουσιαστικών

η έρις

ο φύλαξ

η ταχύτης

ο κανών (4 μον.)

2.Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού

τάς χάριτας

τω κόρακι

τους Έλληνας

τω ποιμένι (4 μον.)

3.Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις στον ενικό και πληθυντικό αριθμό των ονομάτων

ο ηγεμών, η πατρίς

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β' ΤΡΙΜΗΝΟΥΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΤΑΞΗ Β'

ΟΝΟΜΑ :ΕΠΩΝΥΜΟ :

Α'ΚΕΙΜΕΝΟ “Η ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών”

Αγαπητοί, μή γινώμεθα των αλόγων θηριωδέστεροι. Εκείνοις πάντα κοινά καί ουδέν του άλλου

πλέον έχει · σύ δέ ανθρωπος ων, θηρίου γίνη χαλεπώτερος, μυρίων πενήτων τροφάς μια κατακλείων οικία.

Καίτοι γε ουχ η φύσις ημιν μόνη κοινή, αλλά καί ετέρα πλείονα · ουρανός κοινός καί ήλιος καί σελήνη καί

αστέρες καί αήρ καί θάλασσα καί γη καί ζωή καί τελευτή καί γηρας καί νόσος καί υγεία καί χρεία τροφής

και ενδυμάτων. Πως ουν ουκ άτοπον τούς εν τοσούτοις κοινωνουντας αλλήλοις εν τοις χρήμασιν ουτως ειναι

πλεονέκτας, καί τήν αυτήν μή διατηρειν ισονομίαν; Ο γάρ θάνατος της μέν απολαύσεως απάγει, πρός δέ τάς

ευθύνας άγει. Ιν' ουν μή τουτο γένηται, πολλη χρησώμεθα τη ελεημοσύνη.

Αύτη γάρ εστιν η βασίλισσα των αρετων, η και εξαιρήσεται ημας της τιμωρίας. Τα περιττά δή

ποιήσωμεν χρήσιμα, τόν πολύν προέμενοι πλουτον, και εν τη ημέρα της κρίσεως, καν μυρία ωμεν

πεπλημμεληκότες, ο Θεός μεταδώσει συγγνώμης ημιν.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. α Σε τι διαφέρουν οι άνθρωποι από τα ζώα σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο;

β Γιατί ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρεί την ελεημοσύνη “βασίλισσα των αρετών”;

8 μον

2. α Να βρειτε στο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς των λέξεων

- ατόπημα ........................

- εξαίρεση ........................

- θηριωδία .......................

- πλημμέλημα ...................

- χρήση .........................

β. Να σχηματίσετε σύνθετα επίθετα της α.ε με τα συνθετικά που δίνονται :

- εχω + εγγύη

- πείθω + ηνία

- μέλλω + νύμφη

- λείπω + σάρξ

- κρύπτω + νους

5μον

3 Να γράψετε τους τύπους των επιθέτων που ζητούνται στην παρένθεση:

Ο βαθύς [αρσενικό δοτική ενικού κ' πληθυντικού]

Η ευσεβής [γενική ενικού και πληθυντικού]

Ο αγνώμων [κλητική ενικού και πληθυντικού]

Τό οξύ [αιτιατική ενικού και

πληθυντικού]

Ο ευδαίμων [δοτική ενικού και πληθυντικού]

4. Να τοποθετήσετε τα ρήματα στον κατάλληλο τύπο της υποτακτικής

Κελεύω [ενεστώτας α' πληθυντικό πρόσωπο]

Γράφω [παρακείμενος β' πληθυντικό πρόσωπο]

Κελεύω [ αόριστος γ' ενικό πρόσωπο]

Τάττω [ αόριστος β' ενικό πρόσωπο]

Θεραπεύω [ ενεστώτας β' πληθυντικό]

5μον

5. Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το απρόσωπο ρήμα ή την απρόσωπη έκφραση και να γίνει

πλήρης σύνταξη [ υποκείμενο, είδος απαρεμφάτου, υποκείμενο απαρεμφάτου, δοτική προσωπική].

α) Ἀνάγκη νῦν ἐστὶ τοῖς μὲν ἐπὶ τὰ ἐπιτήδεια (= για τρόφιμα) ἐξελθεῖν.

β) Ἀνάγκη ἐστὶ ὑμῖν μάχεσθαι.

2 μον