1

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Θηραµένης δέ καί οἱ ἄλλοι πρέσβεις ἐπεί ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ, ἐρωτώµενοι δέ ἐπί τίνι λόγῳ ἣκοιεν εἶπαν ὅτι αὐτοκράτορες περί εἰρήνης, µετά ταῦτα οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς. Ἐπεί δ’ ἧκον, ἐκκλησίαν ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καί Θηβαῖοι µάλιστα, πολλοί δέ καί ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων, µή σπένδεσθαι Ἀθηναίοις, ἀλλ’ ἐξαιρεῖν. Λακεδαιµόνιοι δ’ οὐκ ἔφασαν πόλιν Ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν µέγα αγαθόν εἰργασµένην ἐν τοῖς µεγίστοις κινδύνοις γενοµένοις τῇ Ἑλλάδι, ἀλλ’ ἐποιοῦντο εἰρήνην ἐφ’ ᾧ τά τε µακρά τείχη και τον Πειραιᾶ καθελόντας καί τάς ναῦς πλήν δώδεκα παραδόντας καί τούς φυγάδας καθέντας, τόν αὐτόν ἐχθρόν καί φίλον νοµίζοντας Λακεδαιµονίοις ἕπεσθαι καί κατά γῆν καί κατά θάλατταν ὅποι ἄν ἡγῶνται. Θηραµένης και οἱ σύν αὐτῷ πρέσβεις ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τάς Ἀθήνας. Εἰσιόντας δ’ αὐτούς ὄχλος περιεχεῖτο πολύς, φοβούµενοι µή ἄπρακτοι ἣκοιεν˙ οὐ γάρ ἔτι ἐνεχώρει µέλλειν διά τό πλῆθος τῶν ἀπολλυµένων τῷ λιµῷ.

Ξενοφών, 2, 19 – 21

ΘΕΜΑ 1Ο Να αποδώσετε το απόσπασµα στα νέα ελληνικά

(6 µονάδες)

ΘΕΜΑ 2Ο α) Με ποιους όρους οι Λακεδαιµόνιοι διαπραγµατεύονται την ειρήνη µε την Αθήνα και ποιος κατά τη γνώµη σας είναι ο σηµαντικότερος από αυτούς; β) Πώς αντιδρούν οι Αθηναίοι µε την άφιξη των πρεσβευτών από τη Σπάρτη και γιατί;

(4 µονάδες) ΘΕΜΑ 3Ο Ποιο είναι το πρότυπο του ηγέτη, σύµφωνα µε τον Θουκυδίδη;

(2 µονάδες)

ΘΕΜΑ 4Ο α) ἔφασαν, ἐποίησαν: να γράψετε το ίδιο πρόσωπο στην οριστική του ενεστώτα και να κάνετε εγκλιτική αντικατάσταση

2

β) ἐπανέφερον, ἡγῶνται, ἀντέλεγον:να γίνει χρονική αντικατάσταση στους τύπους

(2 µονάδες)

ΘΕΜΑ 5Ο α) πρέσβεις, ναῦς: να γραφτούν οι πλάγιες πτώσεις σε ενικό και πληθυντικό β) µεγίστοις, πολύς: να γράψετε τα παραθετικά των τύπων στο γένος, στην πτώση και τον αριθµό που βρίσκονται γ) τίνι, ᾗ: να κλιθούν οι αντωνυµίες σε ενικό και πληθυντικό στο γένος που βρίσκονται

(2 µονάδες)

ΘΕΜΑ 6Ο Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις του αποσπάσµατος (εισαγωγή, είδος, εκφορά, συντακτικός ρόλος)

(3 µονάδες)

ΘΕΜΑ 7Ο ἔφασαν, ναῦς: να γράψετε δύο παράγωγα στα νέα ελληνικά για κάθε λέξη και να τα χρησιµοποιήσετε σε προτάσεις

(1 µονάδα)

3

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1ου ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1Ο Ο Θηραµένης και οι άλλοι πρεσβευτές, όταν έφτασαν στη Σελλασία, αφού ρωτήθηκαν για ποιο λόγο είχαν έρθει, είπαν ότι είχαν πάει ως υπεύθυνοι για θέµατα ειρήνης, και µετά από αυτό οι έφοροι ζήτησαν να τους καλέσουν. Όταν έφτασαν, πραγµατοποίησαν συνέλευση, στην οποία αντιπρότειναν, κυρίως οι Κορίνθιοι και οι Θηβαίοι, αλλά και πολλοί άλλοι από τους Έλληνες, να µη συνθηκολογήσουν µε τους Αθηναίους, αλλά να τους καταστρέψουν. Οι Λακεδαιµόνιοι, όµως, έλεγαν πως δε θα καταστρέψουν πόλη Ελληνική, η οποία είχε προσφέρει µεγάλες υπηρεσίες σε πολύ µεγάλους κινδύνους που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα, αλλά θα έκαναν ειρήνη, εφ’ όσον, αφού γκρεµίσουν τα µακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά και αφού παραδώσουν τα πλοία εκτός από δώδεκα και αφού δεχτούν πίσω τους εξόριστους ολιγαρχικούς, ακολουθούν τους Λακεδαιµόνιους στην ξηρά και στη θάλασσα, όπου τυχόν τους οδηγούν, θεωρώντας τους ίδιους εχθρούς και φίλους. Ο Θηραµένης και οι πρεσβευτές που ήταν µαζί του τα µετέφεραν στην Αθήνα. Όταν έφτασαν, τους περικύκλωσε πολύς κόσµος, επειδή φοβήθηκε µήπως επέστρεψαν άπρακτοι˙ γιατί δε χωρούσε πλέον άλλη αναβολή, λόγω του µεγάλου αριθµού αυτών που χάθηκαν από το λιµό ΘΕΜΑ 2Ο α) Οι Σπαρτιάτες σε αντίθεση µε τις υπόλοιπες πόλεις της Πελοποννησιακής Συµµαχίας, αρνούνται να καταστρέψουν την Αθήνα και δέχονται να διαπραγµατευτούν ειρήνη µαζί της. Θέτουν, όµως, τέσσερις όρους για να συµβεί αυτό. Συγκεκριµένα, αιτούν την κατεδάφιση των µακρών τειχών (…µακρά τείχη καί τόν Πειραιᾶ καθελόντας), την παράδοση του αθηναϊκού στόλου, εκτός από δώδεκα πλοία(…τάς ναῦς… παραδόντας) και την επιστροφή των εξόριστων ολιγαρχικών(τούς φυγάδας καθέντας). Ο σηµαντικότερος όµως όρος είναι να δεχτούν να ακολουθούν τους Σπαρτιάτες σε κάθε εκστρατεία (Λακεδαιµονίοις ἕπεσθαι καί κατά γῆν καί κατά θάλατταν ὅποι ἄν ἡγῶνται), έχοντας κοινούς συµµάχους και εχθρούς µε αυτούς. Αυτός ο όρος, αν γινόταν αποδεκτός, θα σήµαινε ουσιαστικά την αφαίρεση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας των Αθηναίων και την υποταγή τους στη Σπάρτη. Οι υπόλοιποι τρείς όροι αποτελούν προϋποθέσεις για να ισχύσει ο τελευταίος. ∆ηλαδή, αν οι Αθηναίοι γκρεµίσουν τα τείχη, που τους προστατεύουν και αποτελούν σύµβολο ισχύος, και αν παραδώσουν τον αθηναϊκό στόλο, ο οποίος πάντα αποτελούσε απειλή για τις υπόλοιπες πόλεις, τότε η Αθήνα θα αποδυναµωθεί αρκετά˙ αυτό σε συνδυασµό µε την επιστροφή των ολιγαρχικών στην πόλη, θα έδινε τη σιγουριά στην Σπάρτη πως θα µπορούσε να επιβάλλει τη θέλησή της στον άλλοτε

4

πανίσχυρο αντίπαλό της. Η βαρύτητα του τέταρτου όρου σε σχέση µε τους άλλους τρεις αποκαλύπτεται και από τη σύνταξη του κειµένου˙ ο Ξενοφώντας θα χρησιµοποιήσει χρονικές µετοχές για τους πρώτους όρους (καθελόντας, παραδόντας, καθέντας) ενώ ο βασικός όρος θα παρουσιαστεί µε µια απαρεµφατική συµπερασµατική πρόταση, η οποία εκφράζει το προσδοκόµενο αποτέλεσµα. β) Όταν η πρεσβεία επιστρέψει στην Αθήνα, ο Αθηναϊκός λαός θα φανεί ανυπόµονος και ανήσυχος για τα νέα που θα φέρει αυτή. Η ανησυχία εκδηλώνεται από τον τρόπο που τους υποδέχονται (περιεχεῖτο πολύς) και ο λόγος είναι η απελπιστική κατάσταση, στην οποία έχουν φτάσει λόγω του πολύµηνου αποκλεισµού τους και της πείνας που τους βασανίζει. ΘΕΜΑ 3Ο Για το Θουκυδίδη, ιδανικός ηγέτης ήταν ο Περικλής, καθώς χαρακτηριζόταν από τις αρετές που έπρεπε να διακρίνουν ένα χαρισµατικό ηγεµόνα. Ο Περικλής ήταν οξυδερκής και είχε ορθή πολιτική κρίση για τα γεγονότα. Είχε την αποδοχή όλων των Αθηναίων, δηµοκρατικών και µη, καθώς επίσης και το θάρρος να λέει πάντα την αλήθεια, ακόµα κι αν γινόταν δυσάρεστος. Ένα ακόµα χαρακτηριστικό του ήταν η ανωτερότητα που έδειχνε απέναντι στο χρήµα. ΘΕΜΑ 4Ο α) Οριστ: φασί ποιοῦσι Υποτ: φῶσι ποιῶσι Ευκτ: φαίησαν/ φαῖεν ποιοῖεν Προστ: φάντων/ φάτωσαν ποιοῦντων/ ποιείτωσαν β) Ενεστ: ἐπαναφέρουσι ἡγῶνται Παρατ: ἐπανέφερον -------- Μελλ: ἐπανοίσουσι ----------- Αόρ: ἐπανήνεγκον ἡγήσωνται/ ἡγηθῶσι Πρκµ: ἐπανενηνόχασι ἡγηµένοι ὦσιν Υπρσ: ἐπανενηνόχεσαν --------------- Ενεστ: ἀντιλέγουσιν Παρατ: ἀντέλεγον Μελλ: ἀντιλέξουσιν / ἀντεροῦσιν Αόρ: ἀντέλεξαν / ἀντεῖπον Πρκµ: ἀντειρήκασιν Υπρσ: ἀντειρήκεσαν ΘΕΜΑ 5Ο α) Γεν: πρεσβευτοῦ πρέσβεων νεώς νεῶν ∆οτ: πρεσβευτῇ πρέσβεσι νηί ναυσί

5

Αιτ: πρεσβευτήν πρέσβεις ναῦν ναῦς β) Θετικός :µεγάλοις πολύς Συγκριτικός : µείζοσι πλείων Υπερθετικός : µεγίστοις πλεῖστος γ) Ονοµ: τις τίνες ἥ αἵ Γεν: τίνος / τοῦ τίνων ἧς ὧν ∆οτ: τίνι / τῷ τίσι ᾗ αἷς Αιτ: τίνα τίνας ἥν ἅς Κλήτ: ----- ----- --- --- ΘΕΜΑ 6Ο

• ἐπεί ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ: ∆ευτερεύουσα χρονική πρόταση Εισάγεται µε τον σύνδεσµο ἐπεί Εκφέρεται µε οριστική παρατατικού Είναι επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου • ἐπί τίνι λόγῳ ἣκοιεν: ∆ευτερεύουσα πλάγια ερωτηµατική πρόταση Εισάγεται µε την ερωτηµατική αντωνυµία τίνι Εκφέρεται µε ευκτική του πλαγίου λόγου (ρήµα εξάρτησης ιστορικού χρόνου) Είναι αντικείµενο στη µετοχή ἐρωτώµενοι • ὅτι αὐτοκράτορες περί εἰρήνης (ἣκοιεν): ∆ευτερεύουσα ειδική πρόταση

Εισάγεται µε τον ειδικό σύνδεσµο ὅτι Εκφέρεται µε ευκτική πλαγίου λόγου (ρήµα εξάρτησης ιστορικού χρόνου) Είναι αντικείµενο του ρήµατος εἶπαν • Ἐπεί δ’ ἧκον: ∆ευτερεύουσα χρονική πρόταση Εισάγεται µε το σύνδεσµο Ἐπεί Εκφέρεται µε οριστική παρατατικού Είναι επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου • ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι … ἀλλ’ ἐξαιρεῖν: ∆ευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση

Εισάγεται µε την αναφορική αντωνυµία ᾗ Εκφέρεται µε οριστική παρατατικού Είναι προσδιορισµός στο ἐκκλησίαν • ἐφ’ ᾧ τά τε … κατά θάλατταν: ∆ευτερεύουσα συµπερασµατική απαρεµφατική πρόταση

Εισάγεται µε το ἐφ’ ᾧ Εκφέρεται µε απαρέµφατο σε θέση ρήµατος, που δηλώνει προϋπόθεση Είναι επιρρηµατικός προσδιορισµός που δηλώνει το αποτέλεσµα • ὅποι ἄν ἡγῶνται: ∆ευτερεύουσα αναφορική-υποθετική πρόταση Εισάγεται µε το ὅποι ἄν Εκφέρεται µε υποτακτική

6

• µή ἄπρακτοι ἣκοιεν: ∆ευτερεύουσα ενδοιαστική πρόταση Εισάγεται µε το σύνδεσµο µή Εκφέρεται µε ευκτική πλαγίου λόγου (ρήµα εξάρτησης ιστορικού χρόνου) Είναι αντικείµενο της µετοχής φοβούµενοι

ΘΕΜΑ 7Ο ἔφασαν: φάση, φήµη

Η τελευταία φάση του πειράµατος πραγµατοποιήθηκε µε επιτυχία Κυκλοφορούν πολλές φήµες για το άτοµό του, αλλά τίποτα από όσα ακούγονται δεν είναι αλήθεια

ναῦς: επίνειο, νηοποµπή Ο Πειραιάς είναι το επίνειο της Αθήνας Η παρέλαση ολοκληρώθηκε µε την εντυπωσιακή νηοποµπή του Πολεµικού Ναυτικού

7

∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Λύσανδρος δέ τάς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἓπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις, ἐπειδάν δέ ἐκβῶσι, κατιδόντας ὃ τι ποιοῦσιν ἀποπλεῖν καί αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι. Και οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρίν αὗται ἧκον. Ταῦτα δέ ἐποίει τέτταρας ἡµέρας˙ καί οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο. Ἀλκιβιάδης δέ κατιδών ἐκ τῶν τειχῶν τούς µέν Ἀθηναίους ἐν αἰγιαλῷ ὁρµοῦντας καί πρός οὐδεµιᾷ πόλει, τά δέ ἐπιτήδεια ἐκ Σηστοῦ µετιόντας πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπό τῶν νεῶν, τούς δέ πολεµίους ἐν λιµένι καί πρός πόλει ἔχοντας πάντα, οὐκ ἐν καλῷ ἔφη αὐτούς ὁρµεῖν, ἀλλά µεθορµίσαι εἰς Σηστόν παρῄνει πρός τε λιµένα καί πρός πόλιν˙ οὗ ὄντες ναυµαχήσετε, ἔφη, ὅταν βούλησθε. Οἱ δέ στρατηγοί, µάλιστα δέ Τυδεύς καί Μένανδρος, ἀπιέναι αὐτόν ἐκέλευσαν˙ αὐτοί γάρ νῦν στρατηγεῖν, οὐκ ἐκεῖνον. Και ὁ µέν ᾤχετο. Λύσανδρος δ’, ἐπεί ἦν ἡµέρα πέµπτη ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις, εἶπε τοῖς πάρ’ αὐτοῦ ἑποµένοις, ἐπάν κατίδωσιν αὐτούς ἐκβεβηκότας καί ἐσκεδασµένους κατά τήν Χερρόνησον (ὅπερ ἐποίουν πολύ µᾶλλον καθ’ ἑκάστην ἡµέραν, τά τε σιτία πόρρωθεν ὠνούµενοι καί καταφρονοῦντες δή τοῦ Λυσάνδρου, ὅτι οὐκ ἀντανῆγεν), ἀποπλέοντας τοὔµπαλιν παρ’ αὐτόν ἆραι ἀσπίδα κατά µέσον τόν πλοῦν. Οἱ δέ ταῦτα ἐποίησαν ὡς ἐκέλευσε.

Ξενοφώντας, 2, Κεφ 1, §§ 24 – 27

ΘΕΜΑ 1Ο Να αποδώσετε στα νέα ελληνικά το απόσπασµα των παραγράφων 24 – 25 (Λύσανδρος δέ τάς ταχίστας… ὅταν βούλησθε) και 27 (Λύσανδρος δ’, ἐπεί… ὡς ἐκέλευσε)

(6 µονάδες) ΘΕΜΑ 2Ο α. Ποιο το σχέδιο που κατέστρωσε ο Λύσανδρος και ποια η σκοπιµότητά του; Τι φανερώνει αυτό για την προσωπικότητά του; β. Γιατί οι Αθηναίοι στρατηγοί δεν έλαβαν υπόψη τις συµβουλές του Αλκιβιάδη;

(4 µονάδες) ΘΕΜΑ 3Ο Τι γνωρίζετε για τις δηµηγορίες και ποιος ο ρόλος τους στο έργο του Θουκυδίδη;

(2 µονάδες) ΘΕΜΑ 4Ο α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται σε κάθε περίπτωση: τῶν νεῶν: γενική και δοτική ενικού

8

ἡµέρας: γενική και δοτική πληθυντικού τῶν τειχῶν: γενική ενικού και δοτική πληθυντικού πόλει: αιτιατική ενικού και κλητική πληθυντικού λιµένα: κλητική ενικού και δοτική πληθυντικού στρατηγοί: κλητική ενικού και αιτιατική πληθυντικού ἀσπίδα: ονοµαστική ενικού και δοτική πληθυντικού β. Να κλιθούν οι τύποι των παρακάτω αντωνυµιών στο γένος που δίνονται: ὃ τι, οὐδεµιᾷ, ὅπερ γ. Να γράψετε τους άλλους βαθµούς του επιθέτου ταχίστας στο γένος και την πτώση που βρίσκεται

(2 µονάδες) ΘΕΜΑ 5Ο α. κατιδόντας, ἀποπλεῖν, ἐξαγγεῖλαι, ἐποίησαν: Να γίνει χρονική αντικατάσταση στους τύπους β. ποιοῦσιν, ἐκβῶσι, βούλησθε, κατίδωσιν: Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στους τύπους

(2 µονάδες)

ΘΕΜΑ 6Ο α. «Λύσανδρος δέ τάς … οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο»: Να χωρίσετε και να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις του αποσπάσµατος ( είδος, τρόπος εισαγωγής, συντακτικός ρόλος) β. «Ἀλκιβιάδης δε … καί πρός πόλιν»: Να χαρακτηρίσετε πλήρως συντακτικά τις µετοχές του αποσπάσµατος

(3 µονάδες)

ΘΕΜΑ 7Ο Να βρείτε τις οµόρριζες λέξεις στο απόσπασµα µε αυτές που ακολουθούν: Επόµενος Βατός Άποψη Αγωγός Άρση Ποιητής ∆ιασκέδαση

(1 µονάδα)

9

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 2ου ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1Ο Ο Λύσανδρος τότε διέταξε τα γρηγορότερα από τα πλοία του να ακολουθήσουν τους Αθηναίους και, όταν αυτοί αποβιβαστούν, αφού δουν τι κάνουν, να επιστρέψουν και να το ανακοινώσουν σε αυτόν. Και δεν τους αποβίβασε νωρίτερα από τα πλοία, πριν επιστρέψουν εκείνοι. Αυτά, λοιπόν, έκανε για τέσσερις ηµέρες και οι Αθηναίοι ανοίγονταν. Και ο Αλκιβιάδης βλέποντας από τα τείχη του τους µεν Αθηναίους να έχουν αγκυροβολήσει σε παραλία και όχι κοντά σε κάποια πόλη και να µεταφέρουν τα εφόδια δεκαπέντε στάδια µακριά από τα πλοία, ενώ τους εχθρούς να βρίσκονται κοντά σε λιµάνι και σε πόλη να έχουν τα πάντα, τους είπε ότι δεν έχουν αγκυροβολήσει σε καλό σηµείο, αλλά τους συµβούλευσε να µετακινηθούν στη Σηστό, κοντά σε λιµάνι και σε πόλη˙ από εκεί που θα είστε, τους είπε, θα ναυµαχήσετε, όποτε θέλετε……. Και ο Λύσανδρος, όταν πια ήταν η πέµπτη µέρα που οι Αθηναίοι άρχισαν να πλέουν εναντίον του, είπε σε αυτούς που τους ακολουθούσαν, όταν τους δουν να βγαίνουν και να διασκορπίζονται στη Χερρόνησο, ( κάτι το οποίο έκαναν πολύ συχνά καθηµερινά, επειδή µετέφεραν τα τρόφιµα από µακριά και επειδή περιφρονούσαν το Λύσανδρο, επειδή δεν έπλεε εναντίον τους), αφού επιστρέψουν πάλι πίσω σε αυτόν να υψώσουν ασπίδα στο µέσο της διαδροµής. Και εκείνοι έκαναν αυτό, όπως τους διέταξε. ΘΕΜΑ 2Ο α. Ο Λύσανδρος γνωρίζει πολύ καλά την ανωτερότητα και την εµπειρία των Αθηναίων στη θάλασσα και την αδυναµία του να τους αντιµετωπίσει κατά µέτωπο. Φροντίζει, λοιπόν, να ξεπεράσει το πρόβληµα χρησιµοποιώντας την ευρηµατικότητά και την εξυπνάδα του, καταστρώνοντας ένα σχέδιο που θα του επιτρέψει να κερδίσει χρόνο και να συλλέξει όσες περισσότερες πληροφορίες µπορεί για τους αντιπάλους του. ∆ίνοντας την εντύπωση πως διστάζει να συγκρουστεί µαζί τους, επειδή δήθεν τους φοβάται, αναθέτει σε κατασκόπους να τους παρακολουθούν όταν αποβιβάζονται από τα πλοία τους και να καταγράφουν τις κινήσεις τους για τέσσερις ηµέρες (ἐκέλευσεν ἓπεσθαι… αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι) . Με αυτόν τον τρόπο, γνωρίζει τις συνήθειές τους (ἐκβεβηκότας καί ἐσκεδασµένους), κάµπτει το ηθικό τους, αφού καθηµερινά προετοιµάζονται για ναυµαχία χωρίς αποτέλεσµα (ἦν ἡµέρα πέµπτη ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις), και τονώνει την αυτοπεποίθησή τους, γεγονός που έχει ως αποτέλεσµα να χαλαρώνουν την πειθαρχία τους (καταφρονοῦντες δή τοῦ Λυσάνδρου). Εκµεταλλευόµενος τα λάθη αυτά των Αθηναίων θα κάνει την κατάλληλη κίνηση τη σωστή στιγµή και θα τους αιφνιδιάσει, κερδίζοντας έτσι τη ναυµαχία. Οι ενέργειες αυτές αποκαλύπτουν έναν χαρισµατικό και διορατικό στρατηγό, ο οποίος

10

διαθέτει υποµονή και µεθοδικότητα, που τον έχουν αναδείξει σε σπουδαία ηγετική προσωπικότητα µε πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του. β. Ο Αλκιβιάδης βρίσκεται εξόριστος στην περιοχή και έχει την ευχέρεια να παρακολουθεί τις κινήσεις των δυο αντιπάλων. ∆ιαπιστώνοντας τα λάθη των Αθηναίων και το σχέδιο του Λύσανδρου, θα πλησιάσει τους Αθηναίους στρατηγούς και θα τους συµβουλεύσει να µην περιµένουν την πρώτη κίνηση από τους Λακεδαιµόνιους, αλλά να επιτεθούν πρώτα οι ίδιοι, αφού όµως πρώτα αλλάξουν ορµητήριο. Η πρότασή του είναι λογική˙ ωστόσο, οι Αθηναίοι στρατηγοί τον διώχνουν, χωρίς να λάβουν υπόψη τις προτάσεις του. Ο λόγος είναι η έλλειψη εµπιστοσύνης προς το πρόσωπό του, αφού αρκετές φορές στο παρελθόν ο Αλκιβιάδης είχε αλλάξει στρατόπεδο και είχε προδώσει την πατρίδα του. Βαθύτερη αιτία, όµως, είναι η αλαζονεία και ο φθόνος των Αθηναίων στρατηγών. Φοβούνται πως, αν ακολουθήσουν τις συµβουλές του Αλκιβιάδη, οι ίδιοι θα βγουν ζηµειωµένοι˙ γιατί, αν ο Αλκιβιάδης είχε δίκιο και ο Αθηναϊκός στόλος κέρδιζε στη ναυµαχία, η δόξα και οι τιµές θα αποδίδονταν στον εξόριστο Αθηναίο. Αν, αντίθετα, ηττούνταν από τους Λακεδαιµόνιους, τότε η ευθύνη θα βάραινε αποκλειστικά τους ίδιους, που ήταν υπεύθυνοι για την έκβαση της αναµέτρησης. ΘΕΜΑ 3Ο Οι δηµηγορίες είναι λόγοι ή αγορεύσεις πολιτικών και στρατιωτικών ανδρών, που εκφωνήθηκαν πριν και κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέµου. Ο Θουκυδίδης πιστεύει ότι οι λόγοι αυτοί φωτίζουν και επεξηγούν καλύτερα τα γεγονότα και τις επιλογές των πρωταγωνιστών σε κάθε περίπτωση, γι’ αυτό φροντίζει να τους παραθέτει µε τη µορφή θέσης – αντίθεσης, για να µπορούν οι αναγνώστες του έργου του να διαπιστώνουν τα κίνητρα και την προσωπικότητα των οµιλητών. Θεωρείται βέβαιο ότι ο ιστορικός δεν ήταν στενογράφος των λόγων αυτών, αλλά προσπάθησε σοβαρά να τους αναπλάσει µε αληθοφανή τρόπο και όσο το δυνατόν πιο κοντά στην προσωπικότητα του κάθε αγορητή. ΘΕΜΑ 4Ο α.

• Νεώς / νηί • ἡµερῶν / ἡµέραις • τοῦ τείχους / τοῖς τείχεσι • πόλιν / πόλεις • λιµήν/ λιµέσι • στρατηγέ / στρατηγούς • ἀσπίς / ἀσπίσι

β. ονοµ: ὅ τι ἅτινα / ἅττα οὐδεµία ------ γεν: οὗτινος / ὅτου ὧντινων οὐδεµιᾶς ------ δοτ: ᾧτινι / ὅτῳ οἷστισι οὐδεµιᾷ -------

11

αιτ: ὅ τι ἅτινα / ἅττα οὐδεµίαν ------ κλητ: ---- ----- ------ ------ ονοµ: ὅπερ ἅπερ γεν: οὗπερ ὧνπερ δοτ: ᾧπερ οἷσπερ αιτ: ὅπερ ἅπερ κλητ: ---- ---- γ. Θετικός : τάς ταχείας Συγκριτικός: τάς θάττονας & θάττους Υπερθετικός: τάς ταχίστας ΘΕΜΑ 5Ο α. Ενεστ: καθορῶντας ἀποπλεῖν Παρατ: ----------- --------- Μέλλ: κατοψοµένους ἀποπλεύσεσθαι/ ἀποπλευσεῖσθαι Αόρ: κατιδόντας ἀποπλεῦσαι Πρκµ: καθεωρακότας ἀποπεπλευκέναι Υπερσ: ------------- ---------- Ενεστ: ἐξαγγέλλειν ποιοῦσιν Παρατ: ----------- ἐποίουν Μέλλ: ἐξαγγελεῖν ποιήσουσιν Αόρ: ἐξαγγεῖλαι ἐποίησαν Πρκµ: ἐξηγγελκέναι πεποιήκασιν Υπερσ: ----------- ἐπεποιήκεσαν β. Οριστ: ποιοῦσιν ἐξέβησαν Υποτ: ποιῶσιν ἐκβῶσι Ευκτ: ποιοῖεν ἐκβαίησαν / ἐκβαῖεν Προστ: ποιούντων / ποιείτωσαν ἐκβάντων / ἐκβήτωσαν Οριστ: βούλεσθε κατεῖδον Υποτ: βούλησθε κατίδωσιν Ευκτ: βούλοισθε κατίδοιεν Προστ: βούλεσθε κατιδόντων / κατιδέτωσαν ΘΕΜΑ 6Ο α.

o ἐπειδάν δέ ἐκβῶσι: ∆ευτερεύουσα χρονική – υποθετική πρόταση Εισάγεται µε το σύνδεσµο ἐπειδάν (ἐπει + ἄν) Είναι επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου o ὃ τι ποιοῦσιν: ∆ευτερεύουσα πλάγια ερωτηµατική πρόταση

12

Εισάγεται µε την αναφορική αντωνυµία ὃ τι Είναι αντικείµενο της µετοχής κατιδόντας o πρίν αὗται ἧκον: ∆ευτερεύουσα χρονική πρόταση Εισάγεται µε το χρονικό σύνδεσµο πρίν Είναι επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου

β. κατιδών: χρονική µετοχή Υποκείµενο µετοχής: Ἀλκιβιάδης (συνηµµένη, είναι και υποκείµενο του ρήµατος ἔφη)

Αντικείµενο µετοχής : Ἀθηναίους / πολεµίους ὁρµοῦντας: κατηγορηµατική µετοχή από το κατιδών ( αίσθησης σηµαντικό) Υποκείµενο µετοχής: Ἀθηναίους (συνηµµένη, είναι και αντικείµενο του κατιδών)

µετιόντας: κατηγορηµατική µετοχή από το κατιδών ( αίσθησης σηµαντικό) Υποκείµενο µετοχής: Ἀθηναίους (συνηµµένη, είναι και αντικείµενο του κατιδών)

Αντικείµενο µετοχής: τά ἐπιτήδεια ἔχοντας: κατηγορηµατική µετοχή από το κατιδών ( αίσθησης σηµαντικό) Υποκείµενο µετοχής: πολεµίους (συνηµµένη, είναι και αντικείµενο του κατιδών) Αντικείµενο µετοχής: πάντα

ΘΕΜΑ 7Ο Επόµενος: ἓπεσθαι, ἑποµένοις Βατός: ἐκβῶσι, ἐκβεβηκότας Άποψη: κατιδόντας, κατιδών, κατίδωσιν Αγωγός: ἐπανήγοντο, ἀντανῆγεν Άρση: ἆραι Ποιητής: ποιοῦσιν, ἐποίει, ἐποίουν, ἐποίησαν ∆ιασκέδαση: ἐσκεδασµένους

13

∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Καί ἀφικοµένης Ἀττικῆς τε νεώς καί Κορινθίας πρέσβεις ἀγουσῶν καί ἐς λόγους καταστάντων ἐψηφίσαντο Κερκυραῖοι Ἀθηναίοις µέν ξύµµαχοι εἶναι κατά τα ξυγκείµενα, Πελοποννησίοις δέ φίλοι ὣσπερ καί πρότερον. Καί ( ἦν γάρ Πειθίας ἐθελοπρόξενός τε τῶν Ἀθηναίων καί τοῡ δήµου προειστήκει ) ὑπάγουσιν αὐτόν οὗτοι οἱ ἄνδρες ἐς δίκην, λέγοντες Ἀθηναίοις τήν Κέρκυραν καταδουλοῡν. Ὁ δέ ἀποφυγών ἀνθυπάγει αὐτῶν τούς πλουσιωτάτους πέντε ἄνδρας, φάσκων τέµνειν χάρακας ἐκ τοῡ τε Διός τοῡ τεµένους καί τοῡ Ἀλκίνου˙ ζηµία δέ καθ’ ἑκάστην χάρακα ἐπέκειτο στατήρ. Ὀφλόντων δέ αὐτῶν καί πρός τά ἱερά ἱκετῶν καθεζοµένων διά τό πλῆθος τῆς ζηµίας, ὃπως ταξάµενοι ἀποδῶσιν, ὁ Πειθίας ( ἐτύγχανε γάρ καί βουλῆς ὤν ) πείθει ὥστε τῷ νόµῳ χρήσασθαι. Οἱ δ ἐπειδή τῷ τε νόµῳ ἐξείργοντο καί ἅµα ἐπυνθάνοντο τόν Πειθίαν, ἕως ἔτι βουλῆς ἐστί, µέλλειν τό πλῆθος ἀναπείσειν τούς αὐτούς Ἀθηναίοις φίλους τε καί ἐχθρούς νοµίζειν, ξυνίσταντό τε καί λαβόντες ἐγχειρίδια ἐξαπιναίως ἐς τήν βουλήν ἐσελθόντες τόν τε Πειθίαν κτείνουσιν καί ἄλλους τῶν τε βουλευτῶν καί ἰδιωτῶν ἐς ἐξήκοντα˙ οἱ δέ τινες τῆς αὐτῆς γνώµης τῷ Πειθίᾳ ὀλίγοι ἐς τήν Ἀττικήν τριήρη κατέφυγον ἔτι παροῦσαν.

Θουκυδίδη, 70, §§ 2 – 6 ΘΕΜΑ 1Ο

Να αποδώσετε στα νέα ελληνικά το παραπάνω απόσπασµα (6 µονάδες)

ΘΕΜΑ 2ο α. Τι φανερώνει η ανανέωση της αµυντικής συµµαχίας των Κερκυραίων µε τους Αθηναίους και η ανανέωση της φιλίας µε τους Πελοποννησίους για την πολιτική τους; β. Πώς χαρακτηρίζετε την πράξη του Πειθία να σύρει στο δικαστήριο και αυτός µε τη σειρά του πέντε πλούσιους ολιγαρχικούς Κερκυραίους σε δίκη;

(4 µονάδες) ΘΕΜΑ 3ο α. Να αποδώσετε µε συντοµία το περιεχόµενο των όρων: ιστοριογραφία, λογογράφοι, µαρτύρια, τεκµήρια β. Ποιες ήταν οι αφορµές και ποια τα αίτια του Πελοποννησιακού πολέµου σύµφωνα µε το Θουκυδίδη;

(2 µονάδες) ΘΕΜΑ 4Ο α. Να µεταφέρετε τους τύπους στον άλλον αριθµό: νεώς πρέσβεις λόγους

14

ἄνδρας χάρακας ἱκετῶν πλῆθος τριήρη β. ∆ιός, στατήρ: Να κλιθούν τα ουσιαστικά γ. οὗτοι: Να κλιθεί ο τύπος στο γένος που βρίσκεται σε ενικό και πληθυντικό δ. φίλοι: Να γράψετε τα παραθετικά του τύπου

(2 µονάδες) ΘΕΜΑ 5Ο Να γράψετε τους τύπους που κάθε φορά ζητούνται: α. ἀφικοµένης, εἶναι : να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο γ’ ενικό στο χρόνο που βρίσκεται ο τύπος β. ἀγουσῶν: να γραφούν τα άλλα γένη της µετοχής αυτού του χρόνου στον αριθµό και στην πτώση που βρίσκεται γ. ἐψηφίσαντο, ἐπυνθάνοντο : να γίνει χρονική αντικατάσταση στους τύπους δ. καταδουλοῡν: να κλιθεί στην οριστική παρατατικού στη φωνή που βρίσκεται ε. φάσκων: να κλιθεί στην οριστική του ενεστώτα

(2 µονάδες) ΘΕΜΑ 6Ο α. Να χαρακτηριστούν συντακτικά τα απαρέµφατα µε την έντονη γραφή (είδος, συντακτικός ρόλος, υποκείµενο): … ἐψηφίσαντο Κερκυραῖοι Ἀθηναίοις µέν ξύµµαχοι εἶναι κατά τα ξυγκείµενα … … Ὁ δέ ἀποφυγών ἀνθυπάγει αὐτῶν τούς πλουσιωτάτους πέντε ἄνδρας, φάσκων τέµνειν χάρακας ἐκ τοῡ τε Διός τοῡ τεµένους … … πείθει ὥστε τῷ νόµῳ χρήσασθαι β. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους τύπους: ἐθελοπρόξενός ἀποφυγών ὤν τῶν βουλευτῶν παροῦσαν

(3 µονάδες)

ΘΕΜΑ 7Ο Προειστήκει: Να γράψετε πέντε οµόρριζες λέξεις στα νέα ελληνικά, τις οποίες θα χρησιµοποιήσετε σε προτάσεις

(1 µονάδα)

15

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 3ου ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1Ο Και όταν έφτασε πλοίο Αθηναϊκό και Κορινθιακό που έφεραν πρεσβευτές και αφού άρχισαν διαπραγµατεύσεις, αποφάσισαν οι Κερκυραίοι να είναι σύµµαχοι µε τους Αθηναίους, σύµφωνα µε τις συνθήκες, και φίλοι µε τους Πελοποννησίους, όπως και παλιότερα. Και αυτοί οι άνδρες (γιατί ήταν ο Πειθίας εθελοντικά πρόξενος των Αθηναίων και ήταν αρχηγός των δηµοκρατικών) τον οδηγούν σε δίκη, λέγοντας ότι προσπαθεί να υποδουλώσει την Κέρκυρα στους Αθηναίους. Αυτός, όµως, αφού αθωώθηκε, οδηγεί µε τη σειρά του στα δικαστήρια τους πέντε πιο πλούσιους άνδρες από αυτούς ισχυριζόµενος ότι κόβουν τα υποστυλώµατα των κλιµάτων από το ιερό του ∆ία και του Αλκίνοου˙ και ως τιµωρία για κάθε υποστύλωµα επιβλήθηκε ένας στατήρας. Και όταν αυτοί καταδικάστηκαν να πληρώσουν και κατέφυγαν ως ικέτες στα ιερά εξαιτίας της µεγάλης ποινής, για να πληρώσουν µετά από συµφωνία, ο Πειθίας (γιατί τύχαινε να είναι και µέλος της βουλής) πείθει ώστε να εφαρµόσουν το νόµο. Και αυτοί, επειδή από το νόµο ήταν αναγκασµένοι να πληρώσουν το πρόσωπο και επειδή πληροφορούνταν ότι ο Πειθίας σκόπευε, όσο ήταν ακόµα µέλος της βουλής, να παρακινήσει το λαό να θεωρεί τους ίδιους φίλους και εχθρούς µε τους Αθηναίους, οργάνωσαν συνωµοσία και αφού πήραν µαχαίρια και εισέβαλαν στη βουλή αιφνιδιαστικά σκοτώνουν τον Πειθία και περίπου άλλους εξήντα από τους βουλευτές και τους πολίτες˙ και µερικοί, που είχαν την ίδια πολιτική µε τον Πειθία, λίγοι κατέφυγαν στο αθηναϊκό πλοίο, που βρισκόταν ακόµα εκεί. ΘΕΜΑ 2Ο

α. Οι Κερκυραίοι διαπραγµατεύονται για την εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσουν κατά τη διάρκεια του πολέµου. Στις συζητήσεις που γίνονται, αποφασίζουν να επικυρώσουν ξανά την αµυντική συµφωνία που είχαν συνάψει στο παρελθόν µε την Αθήνα, αλλά και να ανανεώσουν τη φιλία µε τους Πελοποννήσιους. Η απόφαση αυτή είναι σύµφωνη µε τη στάση ουδετερότητας που κρατούσαν πάντα. Είναι µια κίνηση διπλωµατική, µε την οποία προσπαθούν να εξισορροπήσουν τις αντιθέσεις µεταξύ ολιγαρχικής και δηµοκρατικής παράταξης και να µείνουν αµέτοχοι, όσο αυτό είναι δυνατό, στον πόλεµο µεταξύ Πελοποννησιακής και Αθηναϊκής συµµαχίας. Β. Ο Πειθίας παραπέµφθηκε σε δίκη µε την κατηγορία ότι προσπαθούσε να παρασύρει τον Κερκυραϊκό λαό να ταχθεί στο πλευρό της Αθηναϊκής συµµαχίας, παραβιάζοντας έτσι τη στάση ουδετερότητας (Ἀθηναίοις τήν Κέρκυραν καταδουλοῡν). Ο Πειθίας απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες, αλλά στη συνέχεια οδήγησε κι αυτός µε τη σειρά του στο δικαστήριο κάποιους από τους κατηγόρους του µε την κατηγορία της δολιοφθοράς

16

και της ιεροσυλίας (φάσκων τέµνειν χάρακας ἐκ τοῡ τε Διός τοῡ τεµένους καί τοῡ Ἀλκίνου). Η απόφασή του αυτή, να οδηγήσει τους πολιτικούς του αντιπάλους σε δίκη, µαρτυρεί εκδικητική διάθεση, µικρότητα και µισαλλοδοξία. ΘΕΜΑ 3Ο α. Ιστοριογραφία: είναι η επιστήµη, που καταγράφει µε χρονολογική σειρά γεγονότα µιας συγκεκριµένης περιόδου και βασίζεται στην κριτική εξέταση και αξιολόγηση των πηγών και στην ανάλυση και ερµηνεία των αιτιών των εξελίξεων Λογογράφοι: είναι οι πρώτοι πεζογράφοι που καταγράφουν προφορικές παραδόσεις, ταξιδιωτικές περιγραφές και έθιµα διαφόρων λαών και πολιτισµών Μαρτύρια: ή σηµεία, είναι οι ενδείξεις και οι αποδείξεις, που αξιοποιεί ο Θουκυδίδης, προκειµένου να καταγράψει γεγονότα του µακρινού παρελθόντος Τεκµήρια: είναι τα συµπεράσµατα, στα οποία καταλήγει η έρευνα του ιστορικού β. Σύµφωνα µε το Θουκυδίδη, οι αφορµές για το ξέσπασµα του Πελοποννησιακού Πολέµου ήταν αρκετές. Αρχικά, η ανάµειξη της Αθήνας στη διένεξη µεταξύ Κέρκυρας και Κορίνθου υπήρξε η αρχή µιας σειράς γεγονότων. Ακολούθησε η επέµβαση των Κορινθίων στην αποστασία της Ποτίδαιας από την Αθηναϊκή συµµαχία. Ως απάντηση, οι Αθηναίοι συνέταξαν το Μεγαρικό ψήφισµα, µε το οποίο οι Μεγαρείς αποκλείονταν από τα λιµάνια της Αθηναϊκής συµµαχίας. Στη συνέχεια, η Αθήνα κατέλαβε την Αίγινα, ενώ η Θήβα επενέβη στις Πλαταιές. Ο ιστορικός, που καταγράφει τα γεγονότα, διαχωρίζει τις παραπάνω αφορµές από την πραγµατική αιτία που οδήγησε στον εµφύλιο εκείνο πόλεµο και που δεν ήταν άλλη από την αυξανόµενη οικονοµική και στρατιωτική δύναµη της Αθήνας, η οποία προξενούσε το φόβο και το φθόνο στη Σπάρτη και τους συµµάχους της. ΘΕΜΑ 4Ο

α. νεῶν πρεσβευτήν λόγον ἄνδρα χάρακα ἱκέτου πλήθη τριήρεις β. Ονοµ: Ζεύς στατήρ στατῆρες Γεν: ∆ιός στατῆρος στατήρων ∆οτ: ∆ιί στατῆρι στατῆρσι Αιτ: ∆ία στατῆρα στατῆρας

17

Κλητ: Ζεῦ στατήρ στατῆρες γ. Ονοµ: οὗτος οὗτοι Γεν: τούτου τούτων ∆οτ: τούτῳ τούτοις Αιτ: τοῦτον τούτους Κλητ: οὗτος ------- δ. Θετικός: φίλοι Συγκριτικός: φιλαίτεροι / φιλίωνες ή φιλίους/ φίλτεροι Υπερθετικός: φίλτατοι ΘΕΜΑ 5Ο α. Οριστική ἀφίκετο ἐστί Υποτακτική ἀφίκηται ᾖ Ευκτική ἀφίκοιτο εἴη Προστακτική ἀφικέσθω ἔστω β. ἀγόντων - ἀγουσῶν - ἀγόντων γ. Ενεστώτας ψηφίζονται πυνθάνονται Παρατατικός ἐψηφίζοντο ἐπυνθάνοντο Μέλλοντας ψηφιοῦνται πεύσονται Αόριστος ἐψηφίσαντο ἐπύθοντο Παρακείµενος ἐψηφισµένοι εἰσί πεπυσµένοι εἰσί Υπερσυντέλικος ἐψηφισµένοι ἦσαν πεπυσµένοι ἦσαν δ. κατεδούλουν κατεδούλους κατεδούλου κατεδουλοῦµεν κατεδουλοῦτε κατεδούλουν ε. φηµί φής / φῂς φησί φαµέν φατέ φασίν ΘΕΜΑ 6Ο α. εἶναι: τελικό απαρέµφατο – αντικείµενο του ρήµατος ἐψηφίσαντο Υποκείµενο απαρεµφάτου: Κερκυραῖοι (ταυτοπροσωπία) τέµνειν: ειδικό απαρέµφατο – αντικείµενο της µετοχής φάσκων Υποκείµενο απαρεµφάτου: ἄνδρας ( ετεροπροσωπία)

18

χρήσασθαι: απαρέµφατο σε θέση ρήµατος ( συµπερασµατική απαρεµφατική πρόταση) Υποκείµενο απαρεµφάτου: τούς Κερκυραίους β. ἐθελοπρόξενός: κατηγορούµενο στο υποκείµενο Πειθίας από το ρήµα ἦν ἀποφυγών: χρονική µετοχή – υποκείµενο µετοχής ὁ δέ (συνηµµένη) ὤν: κατηγορηµατική µετοχή από το ρήµα ἐτύγχανε – υποκείµενο µετοχής οὗτος (συνηµµένη) τῶν βουλευτῶν: γενική διαιρετική από το ἄλλους παροῦσαν: αναφορική µετοχή – υποκείµενο µετοχής τριήρη (συνηµµένη) ΘΕΜΑ 7Ο

Υπάρχει µεγάλη διάσταση απόψεων µεταξύ τους Ο προϊστάµενός του τον κάλεσε στο γραφείο του για να του κάνει συστάσεις

Είχε πολλές ενστάσεις για την τακτική που θα ακολουθούσαν, αλλά τελικά συναίνεσε

Η στάθµη του ποταµού ανέβηκε επικίνδυνα, µετά τις τελευταίες βροχοπτώσεις

Έµεινε σταθερός στις απόψεις του ως το τέλος

19

∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ [ΠΡΟΣ ΕΞΑΣΚΗΣΗ] ΚΕΙΜΕΝΟ Ὡς δέ εἰπών ταῦτα ἐπαύσατο καί ἡ βουλή δήλη ἐγένετο εὐµενῶς ἐπιθορυβήσασα, γνούς ὁ Κριτίας ὃτι εἰ ἐπιτρέψοι τῇ βουλῇ διαψηφίζεσθαι περί αὐτοῦ, ἀναφεύξοιτο, καί τοῦτο οὐ βιωτόν ἡγησάµενος, προσελθών καί διαλεχθείς τι τοῖς τριάκοντα ἐξῆλθε, καί ἐπιστῆναι ἐκέλευσε τούς τά ἐγχειρίδια ἔχοντας φανερῶς τῇ βουλῇ ἐπί τοῖς δρυφάκτοις. Πάλιν δέ εἰσελθών εἶπεν: «Ἐγώ, ὦ βουλή, νοµίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἵου δεῖ, ὃς ἄν ὁρῶν τούς φίλους ἐξαπατωµένους µή ἐπιτρέπῃ. Καί ἐγώ οὖν τοῦτο ποιήσω. Καί γάρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες οὔ φασιν ἡµῖν ἐπιτρέψειν, εἰ ἀνήσοµεν ἄνδρα τόν φανερῶς λυµαινόµενον.Ἔστι δέ ἐν τοῖς καινοῖς νόµοις τῶν µέν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων µηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆς ὑµετέρας ψήφου, τῶν δ’ ἔξω τοῦ καταλόγου κυρίους εἶναι τούς τριάκοντα θανατοῦν. Ἐγώ οὖν, ἔφη, Θηραµένην τουτονί ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου, συνδικοῦν ἅπασιν ἡµῖν. Καί τοῦτον, ἔφη, ἡµεῖς θανατοῦµεν». Ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραµένης, ἀνεπήδησεν ἐπί τήν ἑστίαν καί εἶπεν: «Ἐγώ δ’, ἔφη, ὦ ἄνδρες, ἱκετεύω τά πάντων ἐννοµώτατα, µή ἐπί Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν µήτε ἐµέ µήτε ὑµῶν ὅν ἄν βούληται, ἀλλ’ ὅνπερ νόµον οὗτοι ἔγραψαν περί τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ, κατά τοῦτον καί ὑµῖν καί ἐµοί τήν κρίσιν εἶναι.

Ξενοφ. 3, 50 – 52

ΘΕΜΑ 1Ο

Να αποδώσετε στα νέα ελληνικά το παραπάνω απόσπασµα (6 µονάδες)

ΘΕΜΑ 2Ο α. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον Κριτία από τις ενέργειες και τα λόγια του κατά τη διάρκεια της δίκης του Θηραµένη; β. «µή ἐπί Κριτίᾳ εἶναι … τήν κρίσιν εἶναι»: τι επιδιώκει ο Θηραµένης µε τα λόγια αυτά;

(4 µονάδες)

ΘΕΜΑ 3Ο α. Σε ποια κατηγορία των έργων του Ξενοφώντα κατατάσσονται τα Ελληνικά:

Στα ∆ιδακτικά Στα Ιστορικά Στα Σωκρατικά

20

β. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία της συγγραφικής ικανότητας του Ξενοφώντα;

(2 µονάδες) ΘΕΜΑ 4Ο α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: τούς ἔχοντας, τῶν ὄντων :τους τύπους των µετοχών στα άλλα δύο γένη ἄνδρα : κλητική ενικού και δοτική πληθυντικού τήν κρίσιν : δοτική ενικού και πληθυντικού πάντων : τον τύπο του επιθέτου στα άλλα δύο γένη β. εὐµενῶς, κυρίους, ἐννοµώτατα: Να γράψετε τους άλλους βαθµούς των τύπων γ. Να κλίνετε τις αντωνυµίες στον τύπο που δίνονται σε ενικό και πληθυντικό: τι, µηδένα, ὑµῖν

(2 µονάδες) ΘΕΜΑ 5Ο α. εἰπών, γνούς, ἐξῆλθε: να γίνει χρονική αντικατάσταση στους τύπους β. διαλεχθείς, θανατοῦν : να σχηµατίσετε το β’ ενικό και γ’ πληθυντικό της οριστικής στο χρόνο και τη φωνή που βρίσκονται και να κάνετε εγκλιτική αντικατάσταση

(2 µονάδες)

ΘΕΜΑ 6Ο α. «Ὡς δέ εἰπών … ἐπί τοῖς δρυφάκτοις»: Να χωρίσετε και να χαρακτηρίσετε πλήρως τις δευτερεύουσες προτάσεις του αποσπάσµατος β. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους ακόλουθούς ρηµατικούς τύπους: ἐπιθορυβήσασα, διαψηφίζεσθαι, οὔ ἐπιτρέψειν

(3 µονάδες)

ΘΕΜΑ 7Ο ἐπαύσατο, ἐπιστῆναι : Να γράψετε από τρεις σύνθετες λέξεις στα νέα ελληνικά για κάθε µία από αυτές, χρησιµοποιώντας ως πρώτο συνθετικό προθέσεις , και να τις χρησιµοποιήσετε σε προτάσεις

(1 µονάδα)