ΠΛΟΥΣΙΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥΛΙΚΟ

ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟΙΧΑΡΤΕΣ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣΣΤΟΛΩΝ

ΕΓΧΡΩΜΑ ΣΧΕΔΙΑ ΑΡΜΑΤΩΝ

Τ Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Η

ΙστορίαΙ Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ ΜΑΧΕΣ

λ r *-J r f * · .

Ή ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ'/γ ΨΟϊή α ν ΙΤπ α λ ω ν

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΤΑ APMAL

• Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ GREIF"Φ ΟΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ• ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ jtf ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ• ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

" ' ,Λ -,

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ4 Η ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ TOY Χ ΙΤΛ Ε Ρ Σ Τ ΙΣ ΑΡΔΕΝΝΕΣ (1944)

ΑΠΡΟΣΜΕΝΟ ΠΛΗΓΜΑ

40 ΤΑ ΑΡΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ

54 ΕΠΙΧΕΙΡΗ ΣΗ «GREIF»ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΔΡΟΜΕΙΣ ΣΤΑ ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ

68 ΟΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝ Α Μ ΕΙΣ ΣΤΗ Μ Α ΧΗ ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ

78 ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ

81 ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ

82 ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΔΣΗ

Το πρωί της 16ης Δεκεμβρίου η Wehrmacht εξαπέλυσε 240.000 άνδρες και εκατοντάδες άρματα εναντίον των 83-000 Αμερικανών, οι οποίοι όταν συγκεντρωμένοι στις Αρδέννες. Οι ΗΠΑ επρόκειτο να υποστούν έναν αιφνιδιασμό χειρότερο από εκείνον του Περλ Χάρμπορ,

δεχόμενες ένα πλήγμα που θα οδηγούσε τον Στρατό τους στο χείλος της καταστροφής. Οι τολμηροί καταδρομείς του Οττο Σκορτσένυ σκόρπισαν τον πανικό και τη σύγχυση στις αμερικανικές γραμμές. Το Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ ξεκίνησε μια θυελλώδη αλλά και αιματοβαμένη πορεία. Τα νέα γερμανικά άρματα αποδείχθηκαν ακαταμάχητοι αντίπαλοι, ήταν όμως πολύ λίγα και εμφανίσθηκαν πολύ αργά ώστε να αλλάξουν την τύχη του πολέμου. Τελικά η λυσσαλέα αντίσταση των Αμερικανών στρατιωτών, η έλλειψη καυσίμων από γερμανικής πλευράς και η πλήρης κυριαρχία της συμμαχικής αεροπορίας εξανέμισαν και τις τελευταίες ελπίδες του Χίτλερ να διασπάσει τον θανάσιμο κλοιό που περιέσφιγγε το Γ1 Ράιχ.

ΕΚΔΟΤΗΣΣταύρος Πανέλης

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΕΣΝίκος Γιαννόπουλος Βασίλης Καμπάνης

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣΔημήτριος Σταυρόπουλος,

Γιάννης Τερνιώτης, Σωτήρης Βουρλιώτης, Ιάκωβος Χονδροματίδης

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣΑλεξάνδρα Ποτηριάδου

Δημήτρης Χαδούλας

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΓεωργία Λουκά

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΜαρία Οικονομίδου

ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗΕιρήνη Τζελέπη

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚική Μιχαλοπούλου, Λίνα Κατσαρού,

Βίκυ Βασιλοπούλου

Πρώτη έκδοση: Μάρτιος 2002 Copyright ©: Περιοδικό “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ”

ISBN: 960-87242-0-1Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο

-/αδημοοίευση ή αναπαραγωγή μέρους ή όλου του βιβλίου χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΓΡΑΦΕΙΑΘεμιστοκλέους 49,10683 Αθήνα

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΠεριοδικό “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ”

Τ.Θ. 3951,10210 Αθήνα

ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ310) 38.21.985 (5 γραμμές), fax: (010) 38.21.985

e-mail: periscop@otenet.gr

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

Σταύρος Πανέλης

ΕΚΤΥΠΩΣΗΔ. Ευστράτογλου - 1, Ξυνός ΟΕ

ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑΣπύρος Καδβαδίας

ΕΞΩΦΥΛΛΟΟ α ντισ υ ν τα γμ α τά ρ χη ς Πάιπερ σ υ νο μ ιλεί μ ε

α ξιω ματικούς τη ς μονά δα ς το υ κ α τά τ ις π ρώ τες η μ έρ ες τη ς επ ίθ εσ η ς σ τις Α ρ δέννες

K am pfgruppe Peiper», πιν. του D avid Pem land. δ η μ ο σ ιεύ ετα ι μ ε ά δεια το υ D avid

Pentland και τη ς Cranston Fine Arts, Copyright D avid Pentiand/Cranston Fine Arts,

w w w .panzer-prints.com ).

Δ Η Μ Η Τ Ρ ΙΟ Σ Β. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΤΟ Λ Ω Ν : Α λεξάνδρα Π οτηρ ιάδου ΙΣΤΟ ΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ: Σ τέ λ ιο ς Δ εμ η ρ ά ς

Ο α ντισ υ ν τα γμ α τα ρ χη ς Π αιπερ σ υνο μιλεί μ ε α ξιω ματικούς τη ς μονά δα ς το υ κ α τά τ ις π ρώ τες η μ έρ ες τη ς επ ίθ εσ η ς σ τις Α ρ δ ένν ες (Kam pfgruppe Peiper», πιν. του D avid Pentland, δ η μ ο σ ιεύ ετα ι μ ε ά δεια το υ D avid Pentland και της Cranston Fine Arts, C opyright David Pentiand/C ranston Fine Arts,w w w .panzer-prints.com ).

I

■

Η ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ TOY XITAEPΑΠΡΟΣΜΕΝΟ ΠΛΗΓΜΑ

ΣΤΙΣ ΑΡΔΕΝΝΕΣ (1944)«ΑΥΤΗ Η ΜΑΧΗ ΘΑ ΚΡΙΝΕΙ ΑΝ ΘΑ ΖΗΣΟΥΜΕ Ή ΘΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ. ΘΕΛΩ ΟΛΟΙ 01

ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΜΟΥ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΝ ΣΚΛΗΡΑ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΛΕΟΣ. Η ΜΑΧΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ

ΔΙΕΞΑΧΘΕΙ ΜΕ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΝΤΡΙΒΕΙ ΜΕΣΑ ΣΕ

ΕΝΑ ΚΥΜΑ ΤΡΟΜΟΥ. Ο ΕΧΘΡΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΙΚΗΘΕΙ-ΤΩΡΑ Ή ΠΟΤΕ!»

6

ΓΑΛΛΙΑ

Ο Χ ίτλ ερ π ρ ο τί& ετο να απ οκόψ ει τρ ε ις συμμαχικές σ τρ α τιές (1), ω θώ ντας την 6η Σ τρ α τ ιά Π άντσ ερ των SS (2) κα ι την 5η Σ τρ α τ ιά Π άντσ ερ (3) δ ιαμέσου των ασθενώ ν αμερικανικώ ν γραμμώ ν στις Α ρ δ ένν ες και κατόπιν προς το σ ημαντικό λ ιμάνι τη ς Α μβέρ σ ας (4).Η α σ θ εν έσ τερ η και πιο δυσκίνητη 7η Σ τρ α τ ιά (5) 9 α κάλυπ τε το νότιο π λευρό τω ν μηχανοκίνητω ν αιχμών. 3η Στρ ατιά ΗΠΑ I

Σ τα τέλη φθινοπώρου του 1944 οι Γερμανοί έ ­νιωθαν ότι το έ το ς που έφ ευγε το υς αποζη­μίωνε για τις μεγάλες καταστροφές που ε ί­χαν υποοτεί κατά τη ν πολεμική τους προσπάθεια

σε όλα τα μέτωπα. Η άμυνα έναντι των Δυτικών Συμμάχων είχε αποκατασταθεί σε μια συμπαγή γραμμή. Οι στρατηγοί της Wehrmacht αποκαλούσαν αυτή τη ν ανάκαμψη «το θαύμα της Δύσης» και μάλλον δεν υπερέβαλλαν. 0 Χ ίτλερ δ ιένυε, επίσης, μια από τις γνωστές αναλαμπές αισιοδοξίας του, δηλώνοντας πως «από το 1941 και έπειτα το κυριό- τερ ο καθήκον μου είναι να μη χάνω ποτέ την ψυ­χραιμία μου». Η ανέλπιστη σωτηρία του από τη δο­λοφονική απόπειρα της 20ής Ιουλίου 1944 τον είχε πείσει ότι αποτελούσε ένα όργανο της μοίρας, προορισμένο να επ ιτελέσ ει,ένα μεγάλο έργο για το ν γερμανικό λαό και το ν ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Την ίδια εποχή η Ανώτατη Διοίκηση των Συμμά­χων μαστιζόταν από διχογνωμία και φραστικούς διαξιφισμούς που δημιουργούσαν οι προσωπικές φιλοδοξίες. Ορισμένοι ιστορικοί έχουν φθάσει στο σημείο να διατυπώσουν την άποψη ότι ο ανώτατος δ ιο ικητής των Συμμάχων, στρατηγός Ντουάιτ Μ ­

Η π λειοψ ηφ ία των Αμερικανώ ν στρατιω τώ ν θ εω ρ ο ύ σ ε την υπηρεσία στο μέτω π ο των Α ρδεννώ ν μ ια ανιαρή αποστολή ρ ο υ τίνα ς . Οι ε ικ ο ν ιζό μ ενο ι GI παίζουν ζάρια , για να π εράσουν πιο ευ χά ρ ισ τα την ώρα το υ ς .

ζενχάουερ, δ ιεξήγε ουσιαστικά πόλεμο σε δύο μ έ­τωπα, ένα εναντίον του εχθρού και ένα μετα ξύ των στρατηγών του. Ο διο ικητής τη ς 3ης Στρατιάς των ΗΠΑ, στρατηγός Τζωρτζ Πάττον, και ο επικεφαλής τη ς 21ης Ομάδας Στρατιών, Βρετανός στρατάρχης σερ Μπέρναρντ Μ οντγκόμερυ, δεν θεωρούσαν το ν Αϊζενχάουερ πραγματικό στρατιώτη αλλά πε­ρισσότερο έναν ευέλικτο διπλωμάτη και συνεπώς του αρνούντο έμμεσα το δικαίωμα να εκφ έρ ει τη δική του άποψη για τη μορφή των μελλοντικώ ν επι­χειρήσεων. Αντιγνωμίες εμφιλοχωρούσαν, επίσης, σχετικά με τον τρόπο προέλασης των Συμμάχων, καθώς αρκετοί υποστήριζαν ότι η προσπάθεια θα έπρεπε να επ ικεντρω θεί σε ένα στενό μέτωπο με μια ταχυκίνητη αιχμή, η οποία θα παραβίαζε το υ­δάτινο κώλυμα του Ρήνου, πριν οργανωθεί η γ ερ ­μανική άμυνα, αλώνοντας τη βιομηχανική περιοχή του Ρουρ και ολοκληρώνοντας τον πόλεμο μέσα στο 1944. Ο «Αϊκ», όμως, προτίμησε τελικά την προέλαση σε ευρύ μέτωπο, οδηγώντας τις στρα­τιές του καθ ’ όλο το πλάτος τη ς δυτικής γερμανι­κής μεθορίου.

Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΦΟΔΙΑΣΜΩΝΟσο οι συμμαχικές στρατιές έσπευδαν προς τα

βόρεια και τα ανατολικά, παρατείνοντας τη ν απηνή καταδίωξη των Γερμανών, τα μεγάλα λιμάνια των γαλλικών ακτών του Ατλαντικού κατέχονταν ακόμη από αποφασισμένες φρουρές τη ς Wehrmacht, οι ο­ποίες, αν και είχαν επίγνωση τη ς απελπιστικής θ έ ­σης τους, εξακολουθούσαν να μάχονται με φανατι­σμό για να εξασφαλίσουν χρόνο στον Φύρερ. Πι­σ τές στην εντολή να πολεμήσουν «μέχρι το τε λ ε υ ­ταίο φυσίγγιο», οι δυνάμεις, οι οποίες είχαν οχυρω­θ εί στη Χάβρη, τη Βουλώνη, το Καλαί και τη Δουν-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ο Γερμανός σ τρ α τη γό ς Ζ ίγ κ φ ρ η ντ Β έσ τψ α λ ήταν ο

αρχηγός επ ιτελ ε ίο υ του Ρ ο ύ ν τσ τεν τ.

Το έδ α φ ο ς τον Α ρδεννώ ν ή τα ν από τα δυ σ κο λό τερ α , στα οποία Θα μπ ορούσε να επ ιχειρ ήσ ει ένας σ ύγχρονος σ τρ α τό ς . Ενας Α μερ ικα νός σ τρ α τιώ τη ς τε ίν ε ι χ ε ίρ α β ο ή θε ια ς στον σ υνάδελφ ό το υ (που μ ε τα φ έ ρ ε ι το π ερίφ ημο οπλοπολυβόλο BAR), για να α νέβ ε ι μ ια α π ότομη π λαγιά.

κέρκη, δεν επρόκειτο να παραδώσουν αυτά τα λι­μάνια παρά μόνο έπειτα από σκληρό αγώνα.

Κάθε συμμαχική μεραρχία χρειαζόταν κατά μέ­σο όρο 500 t εφοδίων τη ν ημέρα (οι τεθω ρακισμέ­νες 700 t), ενώ η αντίστοιχη γερμανική μπορούσε να αντα π εξέλθει με το ένα τρ ίτο αυτής της ποσό­τητας. Οι Σύμμαχοι απλούστατα δεν μπορούσαν να εκφορτώσουν αρκετά εφόδια στους αιγιαλούς της Νορμανδίας, ώστε να κατορθώσουν να συντηρή­σουν την ορμητικό τη τα της προέλασής τους προς τη ν καρδιά του Γ' Ράιχ. Μόνο η 1η Στρατιά του Χό­τζες απαιτούσε 5.4001 εφοδίων την ημέρα, με απο­τέλεσ μα η 3η του Π άττον να αισθάνεται «αδικημέ­νη» με 3.1001 ημερησίως.

Οι Βρετανοί απέσπασαν το ένα τρ ίτο των δυνά- μεών το υ ς για να απελευθερώσουν τα λιμάνια τη ς Μάγχης, ενώ με τα υπόλοιπα τμήματα (στα οποία συμπεριλαμβάνονταν οι πιο ταχυκίνητες μεραρ­χίες) προχώρησαν προς Βορρά, καταλαμβάνοντας τη ν Αμβέρσα στις 4 Σεπτεμβρίου 1944. Η ορμή το υς ήταν εντυπωσιακή. Στις αρχές Σεπτεμβρίου κάλυψαν 370 km σε επτά ήμερες, αλλά παρέλειψαν να εκριζώσουν τις υπόλοιπες μονάδες τη ς γερμα­νικής 5ης Στρατιάς, οι οποίες παρέμεναν ανυποχώ­ρητες στις μήκους 90 km εκβολές του Σέλντε, που εκτείνοντα ν σε ολόκληρα χιλιόμετρα. Αντί να φρο­ντίσει να εξασφαλίσει τη ν απρόσκοπτη πρόσβαση στο λιμάνι τη ς Αμβέρσας εκκαθαρίζοντας το Σέλ­ν τε, ο Μ οντγκόμερυ α φ έθηκε να παρασυρθεί από άλλα φιλόδοξα σχέδια. Ο ρυθμός προέλασης των Βρετανών επιβραδύνθηκε στο μεταξύ σε τέτο ιο βαθμό, ώστε τα τμήματά τους χρειάστηκαν τέσσ ε­ρις η μέρ ες για να καλύψουν 15 km. Ο Μ οντγκόμε- ρυ αναζήτησε τρόπο για να εξαπολύσει μια άμεση

επίθεση στη βιομηχανική κοιλάδα του Ρουρ και α­ποδύθηκε λίγες ημέρες αργότερα στην ατυχή επι­χείρηση «Market Garden».

ΕΣΦΑΛΜΕΝΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣΕξακολουθούσε, όμως, να επ ικρατεί η εντύπω­

ση πως ο εχθρός βρισκόταν στα πρόθυρα τη ς κα­τάρρευσης. «Ο Γερμανικός Στρατός έχει ξοφλή- σει» ανέφ ερε μια έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών τη ς 1ης Αμερικανικής Στρατιάς στα μέσα Σεπτεμβρίου. Οταν, όμως, η Wehrmacht κα­τόρθω σε να αποκαταστήσει μια συνεκτική αμυντι­κή γραμμή στο περίφημο «Δυτικό Τείχος», οι Σύμ­μαχοι υπέθεσαν πάλι πως επρόκειτο για ένα βρα­χύβιο και περιορισμένης σημασίας επίτευγμα. Στις 28 Νοεμβρίου οι εκβολές του Σέλντε είχαν πια εκ ­καθαριστεί από τις γερμανικές φρουρές. Οι Κανα­δοί συνέλαβαν 41.000 αιχμαλώτους και αλίευσαν

Γερμανοί α λ εξιπ τω τισ τές επ ιβαίνουν σε ένα Tiger για

να π ροω θηθο ύν προς το μέτω π ο.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Τέσσερις μ ερ α ρ χ ίες των W affen SS έλαβα ν μ έρ ο ς στη μάχη των Αρδεννών. Π αρά τις α τυ χ ίες και τ ις απ ώ λειες, το η θ ικ ό το υ ς

ήτα ν α κ μ α ιό τα το , η μ αχ ητική ικ α ν ό τη τά το υ ς εκπ ληκτική και η α υ το θ υ σ ία τους παροιμιώ δης.

τις 267 μεγάλες νάρκες, τ ις οποίες είχε ποντίσει η Wehrmacht στο κανάλι. Στην Αμβέρσα, όπου το συνολικό μήκος των προ­βλητών της έφθανε τα 39 km(!), εκφορτώ νονταν κατά μέσο όρο 22.3001 εφοδίων την ημέρα από τους 600 γερανούς. Η σημασία, που απέδιδαν οι Γερμανοί στο μεγάλο αυτό βελγικό λιμάνι, απο- δεικνύετα ι σαφώς από το γεγονός ότι εξαπέλυσαν εναντίον του περισσότερους από 6.500 πυραύλους V-1, προσπαθώντας να α- ποδιοργανώσουν και να εμποδίσουν τη λειτουργία του.

Οι συμμαχικές επ ιθέσεις συνεχίσθηκαν στο υπόλοιπο του φθινοπώρου, αλλά η επιτυχία που σημείωσαν ήταν περιορισμέ­νη. Ο Μπράντλεϋ ομολόγησε αργότερα πως «ενώ παραδεχόμα- σταν την ικανότητα του εχθρού για μια μάχη μέχρις εσχάτων στον Ρόερ, δεν π ιστεύαμε ότι δ ιέθ ε τε αρκετά μέσα για μια στρατηγική επιχείρηση... Αν μια αντεπίθεση αντιπερισπασμού ή ­ταν το όριο των φιλοδοξιών του, προβλέπαμε ότι θα μπορούσα­με να τη ν αντιμετωπίσουμε με επιτυχία χωρίς μεγάλες ζημιές ή αποδιοργάνωση του μετώπου».

Η πεποίθηση των Συμμάχων ότι οι Γερμανοί δεν ήταν σε θ έ ­ση να εκδηλώσουν κανενός είδους αντεπίθεση μεγάλης έκ τα ­σης, έγκειτα ι λ ιγότερο στην εσφαλμένη ερμηνεία των πληροφο-

Γερμανός υπ αξιω ματικός των Γοεναδιέρω ν, 1944.Τυπική σ το λ ή Γερμ ανού π εζο ύ τω ν Γ ρ ενα δ ιέρ ω ν, η οπ ο ία χ ρ η σ ιμ ο π ο ιή & η κ ε απ ό το 1944 κα ι έ π ε ιτα . Επάνω απ ό τη ν κ λ α σ ικ ή σ το λ ή , χ ρ ώ μ α το ς ree d green, φ ο ρ ά ε ι το δ ιπ λ ή ς ό ψ η ς Z e ltbahn (που α π ο τ ε λ ε ί το 1/4 το υ α ν τ ίσ κ η ν ο υ ) μ ε π α ρ α λ λ α γ ή splinter. Φ έρ ε ι τ ρ ε ις φ υ σ ιγ γ ιο θ ή κ ε ς από κ α ρ α β ό π α ν ο γ ια το Μ Ρ40, κ ιά λ ια , θ ή κ η γ ια τα κ ιά λ ια , χ ε ιρ ο β ο μ β ίδ α Μ 1924 κα ι π τυ ο σ κά π α ν ο . Επάνω απ ό τ ις κ ο ν τ έ ς δ ε ρ μ ά τ ιν ε ς α ρ β ύ λ ε ς φ έ ρ ε ι π ε ρ ικ ν η μ ίδ ε ς από κ α ρ α β ό π α ν ο .

cQevrfpttxSoo

ριών, οι οποίες κατέφθαναν από το Δυτικό Μέτωπο, και πε­ρισσότερο στην αδυναμία τους να αντιληφ θούν την ιδιότυ­πη αλυσίδα διοίκησης που υφίστατο στους κόλπους της Wehrmacht. Οι Σύμμαχοι πίστευαν ότι ο αριστοκρατικής κα­ταγωγής στρατάρχης Γκερντ φον Ρούντστεντ, ο οποίος έ ­φ ερε τη ν ευθύνη τη ς άμυνας του Γ' Ράιχ στη Δύση, είχε θ έ ­σει όντω ς τα ηνία τη ς ισχύος υπό το ν έλεγχό του. Ετσι, υπέ­θ ετα ν δικαιολογημένα ό τι ένας τέτο ιο ς αξιωματικός της παλαιάς σχολής και γνήσιο προϊόν του Γενικού Επιτελείου δεν θα διακινδύνευε τις λιγοστές δυνάμεις του σε μια πα­ράλογη περιπέτεια, αλλά θα ακολουθούσε τη λογική οδό, διαφυλάσσοντας την ισχύ ίο υ για τη στιγμή που οι Σύμμα­χοι θα εκ τό ξευα ν τη νέα τους επίθεση. Θεωρούσαν κατά συνέπεια ότι ο κίνδυνος από τις γερμανικές μεραρχίες, οι οποίες επάνδρωναν τη γραμμή «Ζίγκφρηντ», ή ταν σχε­δόν ανύπαρκτος. Το μέτωπο μήκους 1.500 km, που κατεί­χαν οι συμμαχικές στρατιές, δεν το υς προβλημάτιζε ι­διαίτερα, ούτε και το - φυσιολογικό εξάλλου - γεγονός ότι οι δυνάμεις τους δεν μπορούσαν να είναι παντού ισχυρές.

Είχαν υποπέσει, όμως, σε ένα μοιραίο σφάλ­μα. Ο ηλικιωμένος Ρούντστεντ δεν ήταν εκείνη τη ν περίοδο τίποτα περισσότερο από μια μαριο- νέτα, που ο Χ ίτλερ χρησιμοποίησε έξυπνα για να αποκοιμίσει το υς αντιπάλους του. Ο επ ιτε­λάρχης του Ρούντστεντ, ωστόσο, δεν ήταν άλ­λος από τον ικανότατο στρατηγό Ζ ίγκφρηντ Βέστφαλ, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο παρελ­θόν υπό τις διαταγές του Ρόμμελ και του Κέ- σελρινγκ. Η πραγματική κινητήρια δύναμη, ό­μως, και ο ιθύνων νους των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων εντοπ ιζόταν στο αρχηγείο του Φύρερ, στη «Φωλιά του Λύκου», βαθιά στα δάση τη ς Ανατο­λικής Πρωσίας. Ο ίδιος ο Χ ίτλερ Βρισκόταν πλέον στο πηδάλιο της Wehrmacht διατάσσοντας και εγκρίνοντας τις κινήσεις ακόμη και των μικρότερω ν μονάδων, με α-

Γ ερμανός α λεξιπ τω τισ τή ς , Α ρ δ ένν ες 1944.Μ ε τά τη ν ε π ίθ ε σ η τω ν Γερμανώ ν α λ ε ξ ιπ τω τισ τώ ν σ τη ν Κ ρ ή τη , που έ μ ε ιν ε γ νω σ τή ως επ ιχ ε ίρ η σ η «M erkur», α π ο φ α σ ίσ τη κ ε να μη ξ α ν α χ ρ η σ ιμ σ π ο ιη θ ε ί η δύναμ η τω ν α λ ε ξ ιπ τω τισ τώ ν σ ε α ε ρ α π ο β ά σ ε ις τ έ τ ο ια ς έ κ τα σ η ς , π αρά μ όνο σ ε μ ικ ρ έ ς ε π ιχ ε ιρ ή σ ε ις . Οι α π ώ λ ε ιε ς τω ν Γερμ ανώ ν σ τη Μ ά χ η τη ς Κ ρ ή τη ς α ν ή λ θ α ν σ τ ις 6.000 κ α ι, κ α τά σ υ ν έπ ε ια , οι σ κ λ η ρ ο τρ ά χ η λ ο ι Γ ερμ ανο ί α λ ε ξ ιπ τω τ ισ τέ ς π ε ρ ιο ρ ίσ τη κ α ν σ ε ε π ιχ ε ιρ ή σ ε ις π εζ ικ ο ύ , φ έ ρ ο ν τα ς τη φ ήμ η ε ν ό ς από τα π ιο α ξ ιό μ α χ α σώ μ ατα τη ς γ ερ μ α ν ικ ή ς π ο λ εμ ικ ή ς μ η χ α ν ή ς κ α τά το ν Β 'Π Π . Α π ο φ α σ ισ τ ικ ή ς σ η μ α σ ία ς σ υ μ μ ετο χ ή ε ίχ α ν οι α λ ε ξ ιπ τω τ ισ τέ ς κ α ι σ τη μ ά χ η τω ν Α ρ δ εν ν ώ ν , όπ ου δ ια δ ρ α μ ά τισ α ν π ρ ω τα γω ν ισ τικ ό ρ ό λ ο . Εδώ, α π ε ικ ο ν ίζ ε τα ι η ε ιδ ικ ή σ το λ ή μ ά χ η ς τω ν α λ εξ ιπ τω τισ τώ ν , όπ ω ς ε μ φ α ν ίσ θ η κ ε το ν Δ εκ έμ β ρ ιο τ ο υ 1944. Το χ ιτώ ν ιο φ έ ρ ε ι τη ν π α ρ α λ λ α γ ή splinter, ενώ το π α ν τελ ό ν ι έ χ ε ι τη ν « τρ ίτη π α ρ α λ λ α γ ή » το υ ju m p smock. Ο α λ ε ξ ιπ τω τ ισ τή ς κ ρ α τά ε ι το ο π λο π ο λ υ β ό λ ο FG42, το ο π ο ίο θ ε ω ρ ε ίτα ι , έν α απ ό τα πιο α ξ ιό π ισ τα όπ λα το υ Β ’ΠΠ, ενώ α π ο τέ λ ε σ ε τη β ά σ η α ν ά π τυ ξη ς π ο λλ ώ ν μ ετα π ο λ εμ ικ ώ ν α υ τό μ α τω ν όπλων. Σ τη ζώ νη ε ίν α ι π ερ α σ μ έν η η κ λ α σ ικ ή χ ε ιρ ο β ο μ β ίδ α Μ 1924. Φ ορ ά ει τ ις π α λ α ιο ύ τύ π ο υ κ ο ν τ έ ς α ρ β ύ λ ε ς ά λ μ α το ς κα ι έ χ ε ι π ερ ά σ ε ι π ερ ικ ν η μ ίδ ες γ ια κ α λ ύ τ ε ρ η εν ίσ χ υ σ η και π ε ρ ισ σ ό τε ρ η π ρ ο σ τα σ ία απ ό το κ ρ ύ ο . Το κ ρ ά ν ο ς ε ίν α ι το κ λ α σ ικ ό κ ρ ά ν ο ς τη ς Lu ftw a ffe Stahlhelm . Τον εξο π λ ισ μ ό το υ (που φ έ ρ ε τ α ι σ τη ν π λά τη κ α ι δ εν ε ικ ο ν ίζ ε τα ι σ το σ χ έδ ιο ) σ υ μ π λη ρ ώ νο υ ν : η σ υ τ ιο δ ό χ ο ς (Kochgesschir), το Ze ltbahn, το σ α κ ίδ ιο το υ ψ ω μ ιού (B rotbeutel), το π τυ ο σ κά π α ν ο (Schanzzeug), το π α γο ύ ρ ι κα ι η θ ή κ η τη ς α ν τ ια σ φ υ ξ ιο γ ό ν ο υ π ρ οσ ω π ίδα ς (G asm askebehälter).

Ο α ντισ τρ ά τη γ ο ς Χάσο Εκαρντ φον Μ α ντώ υφ ελ δ ιο ικούσ ε την 5η Σ τρ α τ ιά Π άντσ ερ και ε ίχ ε τη δ ικα ιολογημ ένη φήμη ενός λαμπρού τα κτικο ύ εγ κεφ ά λ ο υ . Οι κινήσεις το υ σ τις Α ρ δ έννες απ οδείχθηκα ν ο μ εγ α λ ύ τερ ο ς «π ονοκέφ αλος» για τους Σ υμμά χους.

10

Ο σ τρ α τη γ ό ς Β ίλχελμ Μ π ήτρ ιχ δ ιο ικούσ ε στις Α ρ δ ένν ες το II Σώ μα Π άντσ ερ των SS. Οι έ ξο χ ες μ ερ α ρ χ ίες «D as Reich» και «H ohen stau fen» όμως π εριορ ίσ τηκαν σε δ ευ τε ρ εύ ο ν τα ρόλο, αφού ο χώ ρος επ ιχειρήσεω ν μόλις που π αρείχε π εδίο ελ ιγμώ ν σ το I Σώ μα Π ά ν τσ ερ SS του Χ έρ μ α ν Π ράις .

Αν και ο Χ ίτλερ γοη τευό τα ν από το παράτολμο και το πρωτότυπο, δ ιέθ ε τε ωστόσο και μια οξεία α­ντίληψη της Ιστορίας. Καθώς οι συμμαχικές στρα­τ ιές συνέκλιναν προς τη ν καρδιά του «χιλιετούς» Γ' Ράιχ, ο Φύρερ γνώριζε πως «αργά ή γρήγορα (το πολύ εντός εξαμήνου) το παν θα κα τέρ ρεε για τη Γερμανία», σύμφωνα με τα σχόλια των ιστορικών, και απεχθανόταν να περιοριστεί σε έναν παθητικό ρόλο, π εριμένοντας απλά το μοιραίο και διατηρώ­ντας τις δυνάμεις του για μια τελική ηρωική μάχη. Ε τρεφ ε ακόμη την ελπίδα ότι θα μπορούσε να μι- μηθεί τον Μεγάλο Φρειδερίκο και, όπως εκείνος συνέτριψε τους πολυαριθμότερους εχθρούς του αναλαμβάνοντας τη ν επ ιθετική πρωτοβουλία, έτσι

ποτέλεσμα οι ενέργειές του να είναι πολύ πιο δύ­σκολο να προβλεφθούν από ό,τι εκείν ες ενός ε- παγγελματία στρατιωτικού, ο οποίος θα ακολου­θούσε την ορθόδοξη στρατηγική. 0 Βέστφαλ είχε τη ν ευκαιρία να διαπιστώσει πόσο πολύ απείχε ο Χ ίτλερ από την πραγματικότητα, όταν κλήθηκε στη «Φωλιά του Λύκου» για μια ενημέρωση από το ν ηγέτη του Ράιχ. Ο Φύρερ απέδιδε την απώλεια τη ς Γαλλίας σε μια κακοδαιμονία συμπτώσεων, σφαλμάτων και προδοσιών, ενώ υποβάθμιζε τη ν α­ξία τη ς συμμαχικής προέλασης έως τα σύνορα της Γερμανίας, χαρακτηρίζοντάς τη μια απλή αιχμή τ ε ­θωρακισμένων που θα μπορούσε εύκολα να συ­ντρίβει.

Α υτή την ε ικόνα π αρουσ ίαζε το χω ριό Σ τα β ελό , έπ ειτα από τις σ φ οδ ρές μ ά χ ες που έδω σαν

Α μ ερ ικα νο ί κα ι Γ ΐρ μ α ν ο ίγ ιψ ψ ^ ν κατο χή ίο υ .

Α νδρες των Waffen SS βάλλουν κ α τά του εχ θ ρ ο ύ μ ε ένα πολυβόλο M C 34 τω ν 7,92 mm. Α υ τό το ομαδικό όπ λο π αρείχε μ εγά λο όγκο

πυράς σ τις μο νά δ ες του γερμανικού π εζικού, αφ ού μπ ο ρούσ ε να ε κ το ξ ε ύ ε ι 800-900 φ υσ ίγγια

το λεπ τό μ ε τα χ ύ τη τα 762 m /sec κ α ι ζύ γ ιζε

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

και η Γερμανία θα έπρεπε να συγκεντρώσει τις τ ε ­λευ τα ίες δυνάμεις τη ς και να κτυπήσει με πείσμα.

Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣΥπό αυτό το πρίσμα η αναδιοργάνωση των γ ερ ­

μανικών δυνάμεων τη ς Δύσης, που έλαβε χώρα το ν Σεπτέμβριο και το ν Οκτώβριο, ήταν κεφαλαιώδους σημασίας για τη ν ανύψωση του ηθικού τη ς Wehrmacht. Στον Βορρά η Ομάδα Στρατιών «Η» υπό το ν στρατηγό Κουρτ Σ το ύ ν τεν τ κάλυπτε τη ν πε­ριοχή από τη Βόρεια θάλασσα έως το Ντύσελ- ντορφ, κατόπιν η Ομάδα Στρατιών «Β» του στρα­τάρχη Βάλτερ Μ όντελ έφ θανε έως το ν ποταμό Μοζέλα, η Ομάδα Στρατιών «G» του Χέρμαν Μπαλκ απλωνόταν έως τη ν Καρλσρούη και η Υπερ- ρήνεια Ομάδα Στρατιών (επικεφαλής της οποίας ο Χ ίτλερ είχε τη φαεινή ιδέα να τοπ οθετήσει το ν αρ­χηγό των SS, Χάινριχ Χίμμλερ, τελείω ς ακατάλληλο για αυτόν τον ρόλο) συμπλήρωνε το μέτωπο μέχρι τα ελβετικά σύνορα. Παρότι η Wehrmacht ε ξα κο ­λουθούσε επίσημα να παρατάσσει 10 εκατομμύρια άνδρες, ο η γέτης του Ράιχ προχώρησε σε νέα μαζι­κή επιστράτευση για να μπορέσει να συγκροτήσει τις π ρόσθετες εκείν ες μεραρχίες, οι οποίες θα του επέτρεπαν να επιχειρήσει τη ν εντυπωσιακή του ε ­π ιθετική επιστροφή.

Προς ποια κατεύθυνση, όμως, θα έπρεπε να στραφεί ένα τέ το ιο κατακλυσμιαίο πλήγμα, που θα το καθιστούσε ακόμη ισχυρότερο η απόγνωση των Γερμανών στρατιωτών; Σίγουρα όχι προς το Ανατο­λικό Μέτωπο, όπου οι άφ θονες δυνάμεις του Στά- λιν ελάχιστα θα επηρεάζονταν, ακόμη κι αν έχαναν 20 ή 30 μεραρχίες τους. Μια τέτο ια κρούση θα μπο­ρούσε να καθυστερήσει για κάποιο χρονικό διά­στημα το ν Κόκκινο Στρατό, αλλά όχι και να μεταβά- λ ει τον ρου του πολέμου και φυσικά δεν θα επέ­τρεπ ε τη ν ευνοϊκή ανακατανομή των δυνάμεων τη ς Wehrmacht ανάμεσα στα δύο μέτωπα. Από την άλλη πλευρά στην Ιταλία ο ύτε η διαμόρφωση του εδάφους ο ύτε η εποχή του έτου ς παρείχαν ελπί­δες για μια μεγάλη στρατιωτική επιτυχία. Αν μια τ έ ­τοια επίθεση επιζητούσε να ανατρέψ ει το στρατη­γικό σκηνικό, αυτό ήταν δυνατό να συμβεί μόνο στη Δύση.

Η ιδέα του τόπου, του χρόνου και της έκτασης τη ς αντεπίθεσης ανήκει αναμφίβολα στον ίδιο τον Χίτλερ. Είναι σίγουρο πως είχε επίγνωση του εξα ι­ρετικά ριψοκίνδυνου χαρακτήρα τη ς επιχείρησης, αλλά θα πρέπει να ακολούθησε το απόφθεγμα του Κλαούζεβιτς, σύμφωνα με το οποίο «εκείνος που π ιέζεται σκληρά, θεω ρεί τη μεγαλύτερη τόλμη σαν τη μεγαλύτερη σοφία». Ο στρατηγός Γκερντ φον Ρούντστεντ, ο οποίος ανακλήθηκε από την απο­στρατεία για να αναλάδει τη διοίκηση του Δυτικού Μετώπου, ήταν από τη ν αρχή σθεναρά αντίθετο ς με τη χρήση των τελευτα ίω ν εφεδρειώ ν της Γερμα­νίας για μια τέτο ια επίθεση, άποψη τη ν οποία συμ­μερίζονταν και όλοι ανεξα ιρέτω ς οι ανώτατοι αξιω­ματικοί τη ς Wehrmacht. Ο Χ ίτλερ όμως παρέμεινε αμετακίνητος. Σκοπός του ήταν να κερδίσει τον πόλεμο και όχι απλώς να τον παρατείνει. Το ερώ τη­μα ήταν πού ακριβώς θα έπρεπε να καταφ ερθεί το πλήγμα. Η μια εκδοχή προέβλεπε τη ν αποστολή των πάντσερ από τη ν ολλανδική πόλη Βένλο προς τη ν Αμβέρσα, όπου αφενός θα στερούσε τους Συμμάχους από το σημαντικό αυτό λιμάνι και αφ ε­τέρ ο υ θα απομόνωνε τη βρετανοκαναδική 21η Ο­μάδα Στρατιών, αλλά η διαδρομή αυτή τεμνό τα ν

από πολυάριθμα κανάλια και άλλα υδάτινα κωλύμα­τα και ήταν μάλλον ακατάλληλη για ταχεία κίνηση αρμάτων. Ενα άλλο ενδεχόμενο ήταν μια επίθεση με στόχο το ν διαχωρισμό τη ς αμερικανικής 7ης Στρατιάς από τη ν 3η, αλλά μετά από τη ν αρχική διάσπαση δεν υπήρχε κανένας άλλος στρατηγικός αντικειμενικός σκοπός που να δικαιολογεί το εγ ­χείρημα. Τελικά, ο Χ ίτλερ επ έλεξε το ίδιο γεωγρα­φικό σημείο, από όπου ορμώμενοι τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι περίφημοι Γερμανοί δ ιο ικητές, είχαν ση­μειώσει στο παρελθόν λαμπρές νίκες.

Τα σώ ματα νεκρών Αμερικανώ ν σ τρατιω τώ ν

κ ε ίτο ν τα ι βυθ ισ μένα στη λάσπη στο χω ριό Χόνσψ ελντ.

Λ ίγα λεπ τά α ρ γ ό τερ α τα γερμανικά οχήμ α τα πέρασαν

επάνω από τα πτώ ματα, δ ια μ ελ ίζο ντά ς τα .

11

ΓΙΑΤΙ ΣΤΙΣ ΑΡΔΕΝΝΕΣ;Σχεδίαζε να καταφέρει το κτύπημά του στις

Αρδέννες, εκ ε ί όπου οι Αμερικανοί διατηρούσαν έ ­ναν υπερβολικά μεγάλο το μέα με ελάχιστες δυνά­μεις. Π ίστευε ότι θα επετύγχανε μια γρήγορη διά­σπαση, θα οδηγούσε τα άρματά του επάνω από τον ποταμό Μεύση και, αφού δεν θα βρισκόταν πλέον τίποτα να το ν εμποδίσει, θα κυρίευε το λιμάνι της Αμβέρσας αφαιρώντας από τους Συμμάχους το ν σημαντικότερο κόμβο ανεφοδιασμού τους. Παράλ­ληλα, θα εξασφάλιζε εκ νέου τις π ολύτιμες βάσεις εκτό ξευσ ης των πυραύλων V-2, απέναντι στους ο­ποίους οι Βρετανοί εκείνη τη ν εποχή δεν είχαν να αντιτάξουν κανένα αντίδοτο. Ταυτόχρονα, ο βαθύς αυτός ελιγμός, που ως προς τη σύλληψη θύμιζε τις αλκυονίδες η μέρ ες του 1940, θα απέκοπτε, βόρεια του ρήγματος, ολόκληρη την 21η Ομάδα Στρατιών

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

To M 4 Sherm an α π ο τέλεσ ε το β α σ ικότερ ο τεθω ρ α κισ μ ένο των συμμαχικώ ν δυνάμεω ν κατά τον Β ’ΠΠ. Αν και ήτα ν σαφώς κ α τώ τερ ο από τα γερμανικά τεθω ρ α κ ισ μ ένα τη ς π εριόδου, δ ια τ ίθ ε το σε μ εγ ά λ ες π ο σ ό τη τες , γεγονός που δ ια δ ρ α μ ά τισ ε κ α θο ρ ισ τικ ό ρόλο στην έκβαση του πολέμου. Ε ικον ίζετα ι το Μ 4 Α 1 τελ ε υ τα ία ς παραγω γής, μ ε το εν ιαίο μ ονο κόμ μα το σκάφος (hull) και το τυπ οπ οιημένο πυροβόλο των 76 mm. Αναμφίβολα συνιστά το πιο διάσημο α μερικα νικό ά ρμα . Το σ υ γκ εκ ρ ιμ ένο π ρ ο έρ χετα ι από τη συλλογή W heatcroft. Φ έρει τα δ ια κ ρ ιτικά ά ρ μ α το ς τη ς 2ης Ιλης, τη ς 66ης Επιλαρχίας Α ρμάτω ν, τη ς 2ης Τεθω ρακισμένης Μ ερ α ρ χ ία ς , η οποία έλ α β ε μ έρ ο ς μ α ζ ί μ ε κάποια σ το ιχεία (Μ 36) το υ 702 Τάγματος Κ ατασ τρ οφ έω ν Α ρμάτω ν σ την επ ίθεσ η στο Ο υφ αλίζ, πουπ ρ α γμ α το π ο ιή θη κ ε στο Β έλγιο σ τις 16 Ιανουαρίου 1945. Σ τη μάχη των Αρδεννώ ν συνη θιζό τα ν οι επ ιλα ρ χίες αρμάτω ν να υπ οσ τηρ ίζοντα ι μ ε μ ερ ικο ύ ς κ α τα σ τρ ο φ ε ίς αρμάτω ν Μ 36, αφ ού το πυροβόλο των 90 mm συνιστούσε το ν μόνο τρόπο α ντιμετώ π ισ ης των βαρέων γερμανικώ ν αρμάτω ν της π εριόδου.

του στρατάρχη Μ οντγκόμερυ, την 9η Στρατιά των ΗΠΑ και μεγάλο τμήμα της 1ης Στρατιάς (συνολικά 37 μεραρχίες!), διχοτομώντας καταστρεπτικά τις δυνάμεις των Συμμάχων. Με την πτώση τη ς Α μβέρ­σας, οι παγιδευμένοι Βρετανοί, Καναδοί και Αμερι­κανοί, οι οποίοι θα είχαν εγκλω βιστεί μεταξύ Ολ­λανδίας και Βελγίου, δεν θα είχαν άλλη λύση από το να επιχειρήσουν μια δεύ τερη και οδυνηρότερη Δουνκέρκη ή να εξοντω θούν. Αν η επιχείρηση είχε αίσια έκβαση, κανείς δεν θα μπορούσε να φαντα­στεί τον βαθμό ανατροπής της γεν ικό τερ ης στρα­τηγικής ισορροπίας. Η Wehrmacht θα είχε λυτρω θεί από τη μάστιγα του διμέτωπου πολέμου, ε ξο υ δ ε τε ­ρώνοντας τελείω ς το ν κίνδυνο από τα δυτικά για διάστημα πολλών μηνών, και θα μπορούσε να μ ε­τα φ έρ ει με ασφάλεια τον όγκο των δυνάμεών της στον Βιστούλα και το ν Δούναβη, για να αναχαιτίσει αποφασιστικά το ν σοβιετικό οδοστρωτήρα στην Α­νατολή από τον ποταμό Δράβο έως τη Βαλτική. Ισως, τό τε , οι Ρώσοι να επεδίωκαν κάποια ανακωχή, αναγκάζοντας Βρετανούς και Αμερικανούς να πρά- ξουν το ίδιο. Κερδίζοντας χρόνο, η Wehrmacht θα προλάβαινε π ιθανότατα να ενισχυθεί με νέα υπερ- βαρέα άρματα, πολλά αεριωθούμενα αεροσκάφη και αρκετά από τα νεώ τερα υποβρύχια Type XXI, τα οποία δεν χρειαζόταν να αναδύονται κατά τον πλου. Οι πύραυλοι V-1 και V-2 θα τελειοπ οιούντο και ίσως οι Γερμανοί κατόρθωναν να αποκτήσουν πρώτοι την ατομική βόμβα, θ έτο ν τα ς ολόκληρο το ν κόσμο απέναντι σε έναν αποτρόπαιο εκβιασμό.

Οι Α ρδέννες προσέφεραν στους Γερμανούς έ ­ναν ιδεώδη χώρο απόκρυψης των δυνάμεών τους, αφού τα πυκνά δάση, τα οποία σκέπαζαν κυριολε­κτικά το υς στενούς δρόμους, εμπόδιζαν σοβαρά τη ν αναγνώριση από το ν αέρα. Επιπλέον, οι Αρδέν­

νες βρίσκονταν πολύ κοντά στον ορεινό όγκο του Σνέε Α'ίφελ, όπου ο Κάιζερ είχε φροντίσει πριν από το 1914 να κατασκευάσει ένα πυκνό σιδηροδρομι­κό δίκτυο, ακριβώς για τη ν περίπτωση που θα πα­ρουσιαζόταν κάποτε η ανάγκη να συγκεντρώσει α­στραπιαία τα σ τρατεύματά του στη Δύση, χωρίς αυ­τή η κίνηση να γίνει αντιληπτή. Αλλωστε, οι μονά­δες τη ς 5ης Στρατιάς Πάντσερ, που θα λάμβανε μέρος στην επιχείρηση, ήταν σε θέση να μεταβούν στους χώρους εξόρμησης με ελάχιστη προσπά­θεια, αφού δρούσαν ήδη κοντά στα φράγματα του Ρόερ.

Τοπογραφικά η περιοχή χωρίζεται στις Υψηλές Α ρδέννες του Νότου και τις Χαμηλές Αρδέννες του Βορρά. Από το τραχύ ορεινό έδαφος των γερ- μανο-βελγικών συνόρων οι Αρδέννες μεταλλάσσο­ντα ι βαθμιαία σε πιο επίπεδους λόφους, ενώ το υ­ψ όμετρο είναι μ ικρότερο όσο προχωρά κανείς προς τα δυτικά, έως ότου καταλήγει σε μια σχετικά ομαλή λοφώδη περιοχή γύρω από την Μπαστόν, Τα πυκνά δάση, όμως, το διακοπτόμενο έδαφος, οι αρ­δευτικο ί χάνδακες και οι βαθιές απότομες χαρά­δρες συνιστούν ένα αξεπέραστο εμπόδιο για έναν μηχανοκίνητο στρατό, ο οποίος αναγκαστικά θα πρέπει να περιορίσει τις κινήσεις του κατά μήκος των λιγοστών δρόμων, οι οποίοι ακολουθούν τον ρου των ποταμών μέσα από τις κοιλάδες. Κατά συ­νέπεια, ένα τέτο ιο υ είδους έδαφος επιβάλλει την αποκεντρωμένη διοίκηση και έλεγχο των επ ιτιθέ­μενων σχηματισμών, ενώ ευνοεί τη δράση μικρών μονάδων που αμύνονται. Για έναν στρατό που έρ ­χετα ι από την Ανατολή και επιδιώκει να παραβιάσει τις Α ρδέννες, ιδιαίτερη σημασία έχει η λεγάμενη διάβαση του Λοσχάιμ, που αποτελεί το ν μοναδικό μακρύ διάδρομο, πλάτους 10 km, που οδηγεί κα-

12

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Εουπεν V

6η Στρατιό ΠβντοιρSS(N tHt (XX)

|277 r ip ΜΛΓΕλσενμπορν1 1η Αμ ΜΠ * |

Ια λυ εντύ / 13η ΜΠΓ 12η l i p ΜΛΓ 12nMnSS !

,3η Γερ Μ AJP

ιυλινγκεν* 1ΣΠ SS1η Αμ Στρατιά (Χ ό τζες )

Μ άντερ φ ελντ

3η Αμ ΤΘΜ .Χ ο τό ν

Ντινάν

ΡοσφόρΟ υφ αλίζ /

ΜΠ «Lehr»

Νοβίλ"

Χ όσ ινγκεν

< ^ 5 η f t p Μ Αλ

^ LXXXV Γερ ΣΣ

352 f ip ΜΛΓ

>εμπραμον7η Στρατιά

(Μπραντενμπέργκερ)**,28η Αμ ΜΠ/

ΕτελμπρύκΜ αρ τελάνζ

3η Αμ. Στρατιά (Π άττον)

ΛΟΥΞΕΜ ΒΟΥΡΓΟ

XXX Βρ ΣΣ

Bp TO M . Φρ

43η Βρ ΜΠΛ ιέ γ η ^ ^

53η Βρ ΜΠ

J jE^JNapüp

IIΣΠ SS

XXX Βρ ΣΣ LXVI Γερ ΣΣ

5η Στρατιά Πάντσερ (Μαντώιιφελ)

LVIII ΣΠ

560 t ip Μ Λ Γ

ΓΕ ΡΜ Α Ν ΙΑ

Ομάδα Στρατιών Β (Μόντελ)

2η ΜΠ26η l i p ΜΛΓ ΜΠ «Lehr» 9η ΜΠ και

15η ΜΠΓ

VIII Αμ ΣΣ

ΜΛΠ^ LXXX Ρ11

212 Γεο ΜΛΓ

Μέτωπο τη νύκτα της15ης Δ εκεμβρ ίου 1944 Νεφσατώ '

· Φ · Μ Γερμανική επίθεση 16/20 Δ εκεμβρίου g ΑιΓτΘΜ ^ ■* Μέτωπο τη νύκτα της 20ής Δ εκεμβρ ίου ^■<— 3 Γερμανική επίθεση 21/24 Δ εκεμβρίου ■ ■ ■ •ι ρ ίψ εις Γερμανών αλεξιπτωτιστών τη νύκτα © της 15ης Δ εκεμβρίου

• ______Συγκρότημα Μ άχης Πάιπερ

Χ ιλ ιόμετρα

τευ θ εία ν στην καρδιά της τοποθεσίας. Οι Γερμανοί είχαν και ένα πρόσθετο πλεονέκτημα. Κατείχαν ο­λόκληρες τις Α ρδέννες για τέσσερα χρόνια και γνώριζαν καλά κάθε πτυχή του εδάφους και κάθε στροφή των δρόμων.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα, όμως, που προ- σέφεραν οι Αρδέννες, ή ταν η πολύ χαλαρή φρού­ρησή τους από το ν αντίπαλο. Στα δάση της περιο­χής, όπου το χιόνι έφ θανε σε πάχος τα 60 cm, σι Α­μερικανοί είχαν εμπ ιστευθεί τη φύλαξη του μετώ ­που μεταξύ Μονσχάσυ και Εχτερναχ (εκεί όπου π ροτίθεντο να κτυπήσουν σι Γερμανοί) σε έ ξ ι μ ε­ραρχίες που είχαν μ ετα φ ερ θεί στις Αρδέννες για ανάπαυση και ανασυγκρότηση, αφού είχαν υποστεί σοβαρές απώλειες στις άκαρπες μάχες του δά­σους Χ ούρτγκεν και γύρω από τα φράγματα του Ρόερ, δ ιεξάγοντας έναν αγώνα, ο οποίος για πολ­λούς αναλυτές θα μπορούσε κάλλιστα να μην έχει γίνει ποτέ. Οι βόρειες Αρδέννες καλύπτονταν από τμήμα του V Σώματος Στρατού (ΣΣ) των ΗΠΑ του υ­ποστράτηγου Λέοναρντ Γκέροου. Η 99η Μεραρχία Πεζικού (υποστράτηγος Γουόλτερ Λάουερ) δ ιέθ ε ­τ ε εμπειρία πραγματικής μάχης μόλις τριών η μ ε­ρών. Αντίθετα η 2η Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ) του υ­ποστράτηγου Γουόλτερ Ρόμπερτσον είχε πολεμή­σει αδιάκοπα από τη Νορμανδία έως το Βέλγιο. Η

9η Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Λούις Κραιγκ είχε αποκομίσει ακόμη μεγαλύτερη εμπει­ρία, συμμετέχοντας σε επιχειρήσεις ήδη από το ν Νοέμβριο του 1942.

To VIII Σώμα του Τρόυ Μ ίντλτον είχε αναλάβει τη φρούρηση του τομέα που βρισκόταν νότια τη ς διά­βασης του Λοσχάιμ, καλύπτοντας ένα μέτωπο μή­κους 127 km, τριπλάσιου δηλαδή από εκείνο που ό­ριζε το ισχύον αμερικανικό δόγμα για ένα ΣΣ που βρισκόταν σε άμυνα. Εξίσου ικανή και έμπειρη ήταν και η 28η Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Νόρμαν Κότα, που έπρεπε όμως να θεραπεύσει τις πληγές της από τη μάχη του Χούρτγκεν, κατά την οποία είχε σ τερηθεί 6.100 άνδρες. Επιτηρούσε, ό­μως, και αυτή ένα υπερβολικά εκτετα μένο μέτωπο, μήκους 37 km. Η αμερικανική διοίκηση ήταν φυσικό να τοποθετήσει ανάμεσα σε αυτές τις σκληραγωγη- μένες μονάδες τη ν τελείω ς άπειρη 106 Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Αλαν Τζόουνς, η οποία προσπαθούσε να προσαρμοστεί στο κλίμα του με­τώπου. Η 4η Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Ραίημον Μπάρτον είχε στο ενεργητικό της όλες σχεδόν τις διάσημες μάχες, τις οποίες είχε διεξαγά- γει ο Αμερικανικός Στρατός στη Δυτική Ευρώπη, και είχε αποσυρθεί στο Λουξεμβούργο για ανασύ­νταξη, αφού είχε χάσει 4.000 άνδρες στο Χούρ-

Σ χεδ ιά γρ α μ μ α τη ς μάχης των Αρδεννών.

ΥΠ Ο Μ ΝΗΜ Α

ΓΕ ΡΜ Α Ν ΙΚ ΕΣ ΔΥΝΑΜ ΕΙΣΜ ΛΓ: Μ εραρχία "Λαϊκών Γρεναδιέρω ν"ΣΣ: Σώμα ΣτρατούΜ ΠΓ: Μ εραρχία Π άντσερ Γρεναδιέρω νΜ Π: Μ εραρχία Π άντσερΜ Αλ: Μ εραρχία Αλεξιπτω τιστώ νΣΠ: Σώμα ΠάντοερΠΣ SS: Σώμα Π άντσερ SSΜΠ SS: Μ εραρχία Πάντσερ SSΜΠ «Lehr«: Μ εραρχία Π άντσερ «Lehr»

Α Μ Ε ΡΙΚ Α Ν Ο Β Ρ ΕΤ Α Ν ΙΚ Ε Σ ΔΥΝΑΜ ΕΙΣ Μ Π: Μ εραρχία Πεζικού ΤΘ Μ : Τεθω ρακισμένη Μ εραρχία ΣΣ: Σώμα Στρ ατού ΤΘΤ: Τεθω ρακισμένη Ταξιαρχία Τ 0 Μ Φρ: Τεθω ρακισμένη

Μ εραρχία Φ ρουράς ΑΜ: Α ερ ο μ ετα φ ερ ά μ ενη Μ εραρχία

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ενας τρ α υ μ α τιο φ ο ρ έα ς π εριπ ο ιε ίτα ι έναν συνάδελφό του στην π λαγιά λόφ ου των Αρδεννών.

14

τγκεν. Το ίδιο συνέβαινε και με τη μοναδική ευκίνη­τη εφεδρεία, την ισχυρή 9η Τεθωρακισμένη Μεραρ­χία του υποστράτηγου Τζων Λέοναρντ. Οι Αμερικα­νοί, όμως, δεν κατείχαν ένα μέτωπο με τη ν πραγμα­τική έννοια του όρου. Τη γραμμή τους συνιστούσε μια αλυσίδα ερεισμάτων, τα οποία κάλυπταν τις ζω­τ ικές περιοχές του Σαιν Βιτ, Σαίνμπεργκ, Ουφαλίζ, Μπαστόν, Κλερβώ και Ντάικιρχ.

Η πολεμική δραστηριότητα ήταν μηδαμινή σε εκείνα τα παγωμένα 6ουνά. Στον το μέα των Αρδεν­νών «τίποτα δεν συνέβαινε» και οι ήχοι των πυρο­βολισμών σπάνια διατάρασσαν τη ν ησυχία του δά­σους. Οι λίγες περίπολοι των αντιπάλων φρόντιζαν να μη προκαλούν ιδιαίτερα την τύχη τους και να παρατηρούν το ν εχθρό από απόσταση ασφαλείας. Ιδιαίτερα η 106 Μεραρχία Πεζικού, η οποία ήταν σχεδόν απομονωμένη στον ορεινό όγκο του Σνέε Α ϊφελ σε υψόμετρο 697 m, έμοιαζε να διανύει π ε­ρίοδο χειμερινών διακοπών.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟΗ ιδέα του Χ ίτλερ άρχισε να διαμορφώνεται

στο μυαλό του ήδη από τον Ιούλιο του 1944, όταν η Wehrmacht μαχόταν στη Νορμανδία. Εκανε την επί­σημη εμφάνισή της όμως στις 16 Σεπτεμβρίου κα­τά τη διάρκεια μιας σύσκεψης του Φύρερ με τους στρατηγούς Γιοντλ, Κάιτελ, Κράιπε και Γκουντέ- ριαν. Ως συνήθως, ο Χ ίτλερ κάποια στιγμή ζήτησε από το ν επικεφαλής του κλάδου επιχειρήσεων της OKW, στρατηγό Α λφ ρεντ Γιοντλ, να παρουσιάσει στην ομήγυρη τη ν κατάσταση που επικρατούσε στο Δυτικό Μέτωπο. Πάντα έτο ιμος και εφοδιασμέ­

νος με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ο Γιοντλ ανέφ ερε πως στη Δύση ο Γερμανικός Σ τρατός παρέτασσε 55 μεραρχίες έναντι 96 των Συμμάχων και αμέσως με­τά άρχισε να αναλύει τις δυσκολίες τη ς απαγκί­στρωσης τη ς Wehrmacht από τη νότια Γαλλία. Ο Χ ίτ­λερ τον διέκοψ ε με ένα ανυπόμονο νεύμα και αμέ­σως μετά «έριξε τη βόμβα του»: «Μόλις πήρα μια ι­στορική απόφαση. Θα περάσω στην αντεπίθεση!» Κτύπησε το ν χάρτη με το δάκτυλό του: «Εδώ, μέσα από τις Αρδέννες, με στόχο την Αμβέρσα!»

Πριν ακόμη οι στρατηγοί προλάβουν να συνέλ- θουν από τη ν έκπληξη, ο Φύρερ δ ιέτα ξε τη ν OKW να ετοιμάσει τη σχετική μελέτη τη ς και να του την υποβάλει το σ υντομότερο δυνατό. Ετσι, η έμπνευ­σή του απέκτησε συγκεκριμένο επιχειρησιακό πε­ρίγραμμα στις 9 Οκτωβρίου 1944, οπότε ο Γιοντλ του παρουσίασε για έγκριση ένα σχετικό προσχέ­διο, το οποίο προέβλεπε την υιοθέτηση π έντε κύ­ριων αξόνων προέλασης. Η μελέτη επί χάρτου α­παιτούσε για τη ν υλοποίησή τη ς 31 μεραρχίες, από τις οποίες τουλάχιστον 10 τεθω ρακισμένες, και υ­πολόγιζε τα αναγκαία καύσιμα σε 16,088.000 λίτρα. Ο Χ ίτλερ έμε ινε απόλυτα ικανοποιημένος και έδω­σε οδηγίες στον Γιοντλ για μικρές μόνο τροποποι­ήσεις.

Η επιχείρηση, η οποία έφ ερ ε τη ν παραπλανητι­κή κωδική ονομασία «Wacht am Rhein» («Σκοπιά στον Ρήνο»), εκμετα λλευ ότα ν τις σκληρές συ­γκρούσεις που διεξάγονταν ακόμη γύρω από το Α- αχεν, προκειμένου να αποκρύψει τη μεταφορά ση­μαντικών γερμανικών δυνάμεων νοτιότερα. Ολες οι διαταγές, που αφορούσαν μετακινήσεις δυνάμε­ων για την αντεπίθεση, άρχιζαν με τη φράση «υπό το φως τη ς αναμενόμενης εχθρ ικής επίθεσης», για να κάνουν τις συμμαχικές υπηρεσίες πληροφο­ριών να πιστέψουν ό τι επρόκειτο για απλή αναδιά­ταξη αμυντικού χαρακτήρα.

Το πέπλο μυστικότητας, που κάλυπτε τη σχε­δ ιαζόμενη επιχείρηση ακόμη και μέσα στους κύ­κλους των ανώτατων αξιωματικών της Wehrmacht, άρχισε να παραμερίζεται, αποκαλύπτοντας τις πρώτες λεπ τομέρειες του κτυπήματος, στις 24 Ο­κτωβρίου 1944, όταν ο Φύρερ κάλεσε στην Ανατολι­κή Πρωσία τους επ ιτελάρχες του Μ όντελ και του Ρούντστεντ. Στους στρατηγούς Κρεμπς και Βέ- στφαλ ο Χ ίτλερ εξομ ολο γήθ ηκε ότι, αν οι Αμερικα­νοί είχαν τη δυνατότητα να ανοίξουν πλήρως το λι­μάνι της Αμβέρσας, το κύμα των ενισχύσεων που θα λάμβαναν, θα πλημμύριζε αργά ή γρήγορα τη Γερμανία. Ο εχθρός όμως ήταν προς το παρόν κου­ρασμένος από το ν δύσκολο αγώνα του φθινοπώ­ρου. Επιπλέον, το ρωσικό μέτωπο είχε προσωρινά σταθεροποιηθεί, έπειτα από τη σαρωτική ή ττα τη ς Ομάδας Στρατιών «Κέντρο» στη Λευκορωσία και τη ν απώλεια των Βαλκανίων, με αποτέλεσμα να αρ­χίσει να διαφαίνεται η σπάνια δυνατότητα να μετα ­φερθούν προς τη Δύση κάποιες επ ίλεκτες μονά­δες κρούσης τη ς Wehrmacht.

Η επιτυχία τη ς επιχείρησης για το υς Γερμα­νούς εξα ρτά το άμεσα από έ ξ ι παράγοντες: τη ν επί­τευ ξη αιφνιδιασμού, τη ν ισχύ του πλήγματος, την ταχύτητα τη ς προέλασης, τη ν καθυστέρηση της συμμαχικής αντίδρασης, τη ν κακή απόδοση του μέσου Αμερικανού πεζού και τον άσχημο καιρό, ο οποίος θα απαγόρευε στην πανίσχυρη αεροπορία των Δυτικών να επέμβει, όπως συνήθως, και να α­νατρέψ ει τη ροή της μάχης. Υπό αυ τές τις προϋπο­θέσ εις ο Χ ίτλερ υποστήριξε έναντι των Κρεμπς και Βέστφαλ ότι ο Γερμανικός Σ τρατός είχε 90% πιθα-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

νότη τες να «πιάσει στον ύπνο τους Α μερ ικα νούς» .Καταβάλλοντας μια πραγματικά υπεράνθρωπη

προσπάθεια, ο Χ ίτλερ κατόρθωσε να συγκεντρώ ­σει στο ορεινό Σνέε Α ϊφελ και ανατολικότερα μια δύναμη που πίστευε πως ήταν αρκετά μεγάλη για να εγγυ η θ εί τη ν επιτυχή έκβαση του εγχειρήμα­τος. Μ ετέφ ερ ε εκεί ακόμη και μονάδες από την Α­νατολική Πρωσία, τη Δανία και τη ν Αυστρία. Ο πυ­ρήνας τη ς εφ εδρείας απ οτελείτο από την 6η Στρα­τιά Πάντσερ των SS, η οποία άρχισε να συγκεντρώ ­νετα ι στην περιοχή της Κολωνίας τον Νοέμβριο. Η αναδιάταξη αυτού του επίφοβου σχηματισμού δεν ήταν δυνατόν να ξεφ ύ γει για πολύ της προσοχής των συμμαχικών υπηρεσιών πληροφοριών, οι οποί­ες δικαιολογημένα απόρησαν, γιατί ο Χ ίτλερ δεν τον μετακινούσε προς τον Ρόερ, προκειμένου να α- ποκρούσει τις επ ιθέσεις τη ς 1ης Στρατιάς των ΗΠΑ. Ο Φύρερ όμως κατάφερε να πραγματοποιή­σει το ν αιφνιδιασμό χάρη σε έναν συνδυασμό επι- δ εξιό τητα ς, μυστικότητας, μιας απίστευτα στεγα­νής και αυστηρής ασφάλειας, τόλμης και φαντα­σίας, χρησιμοποιώντας α ρ κετές από εκείνες τις τ ε ­χνικές, με τις οποίες οι Σύμμαχοι είχαν κατορθώ ­σει να παραπλανήσουν τους Γερμανούς σχετικά με το ν χρόνο και το ν τόπο της απόβασής τους στην Ευρώπη το καλοκαίρι του 1944.

Επέτρεψε στους Αμερικανούς να σχηματίσουν μια απατηλή αίσθηση ασφάλειας για τον το μέα τον Αρδεννών, η οποία υπογραμμιζόταν από την απου­σία μεγάλων πόλεων, σημαντικών κέντρω ν ανεφ ο­διασμού, επιτελείων, σιδηροδρομικών κόμβων ή ο­δικών αρτηριών στην περιοχή. «Οι διαταγές μεταφ έρονταν αποκλειστικά με ταχυδρόμους», περιέγραφε ο Μπράντλεϋ. «Σε όσους γνώριζαν κά­τι για την επ ικείμενη επιχείρηση απαγορεύθηκε να π ετούν δυτικά του Ρήνου. Οι στρατιές διατήρησαν τα υπάρχοντα στρατηγεία τους και διενεργούσαν ψ εύτικη ραδιοεπικοινωνία. Ενα τέλε ιο παραπλανη­τικό στρατηγείο εγκατασ τάθηκε απέναντι από τη στρατιά του Σίμπσον, για να προσελκύσει την προ­σοχή μας προς τον Βορρά». Ο λες οι μετακινήσεις μονάδων γίνονταν με σ ιδηροδρομικούς συρμούς, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της ημέρας κρύβονταν μέσα σε σήραγγες. Ο Χ ίτλερ μ ετέφ ερ ε το επ ιτε­λείο τη ς 5ης Στρατιάς Πάντσερ (φον Μαντώυφελ), από τη ν Ομάδα Στρατιών «G» στη «Β» με την υπο­

θ ετική αποστολή να οργανώσει την άμυνα του Αα- χεν. Επειτα από λίγες η μέρ ες απομάκρυνε το επ ιτε­λείο του Μ αντώ υφελ αντικαθιστώντας το μυστικά με εκείνο της 15ης Στρατιάς, η οποία εξακολου ­θούσε να εκπέμπει σήματα υπό τη ν ονομασία «Ο­μάδα Μαντώυφελ». Στην κενή θέση του επ ιτελε ί­ου τη ς 15ης Στρατιάς μεταπήδησε εξίσου αθόρυβα η Στρατιωτική Διοίκηση Ολλανδίας, που εξέπ εμπ ε με τη σειρά της ως «15η Στρατιά». Στο διάστημα αυτό, το επ ιτελείο του Μ αντώ υφελ εργαζόταν πυ- ρετωδώς για την επίθεση, έχοντας λάβει τον παρα­πλανητικό τίτλο «Διοίκηση Στρατιω τικής Αστυνο­μίας Ειδικών Καθηκόντων».

Η ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝΟ κλήρος, για την εκτέλεσ η της πιο απονενοη­

μένης επίθεσης που επιχείρησε ποτέ ο Χίτλερ, έ ­πεσε σε τέσσερις γερμανικές σ τρατιές που δ ιέθ ε ­ταν συνολικά 20 μεραρχίες, μεταξύ των οποίων και επτά μεραρχίες πάντσερ. Υπάγονταν όλες στον δυ­ναμικό στρατάρχη Βάλτερ Μ όντελ, ενώ τηρήθη- καν και σημαντικές εφ εδρείες . Από α υ τές η OKW ήλεγχε δύο μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων», μια παντσεργκρεναντίερ (μηχανοκίνητη) και δύο τα ­ξιαρχίες πάντσερ, η Ομάδα Στρατιών «Β» μια μ ε­ραρχία «λαϊκών γρεναδιέρων», ενώ η 15η Στρατιά ήλεγχε μια μεραρχία πάντσερ, μιαπαντσεργκρενα- ντίερ και δύο μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων». Ε­τσι, το γενικό σύνολο υπερέβαινε τις 28 μεραρχίες κάθε είδους. Τα αναλυτικά σχέδια τη ς επιχείρησης αποκάλυψε στους επικεφαλής ο ίδιος ο Γιοντλ, ό­ταν επ ισκέφθηκε το αρχηγείο του Δυτικού Μ ετώ ­που στις 3 Νοεμβρίου.

Στον βόρειο το μέα των Αρδεννών, τμήματα τη ς 15ης Στρατιάς του Γκούσταβ φον Τσάνγκεν (αργότερα ανέλαβε επικεφαλής ο Γκύντερ Μπλού- μεντρ ιτ) θα επιχειρούσαν μια αναγνωριστική όσο και παραπλανητική κρούση προς το Μάαστριχτ. Στο αριστερό της πλευρό, μεταξύ του Μονσχάου και της διάβασης του Λοσχάιμ, θα εξορμούσε η βη Στρατιά Πάντσερ των SS, η οποία θα αποτελούσε και το κέντρο βάρους τη ς όλης προσπάθειας. Πα­ρατάσσοντας τέσσερις από τις καλύτερες μεραρ­χίες των Waffen SS (1η SS Πάντσερ «Leibstandarte Adolf Hitler», 12η SS Πάντσερ «Hitlerjugend», 2η SS

Μ ε τη σύλληψ η των χιλ ιάδω ν ανδρών των 422 και 4 2 3 Σ υ ντα γμ ά τω ν , οι κ ινη μ α το γ ρ α φ ισ τές της W ehrm acht απόλαυσαν μια σπάνια ημέρ α θ ρ ιά μ β ο υ . Οι κ ά μ ερ ες των ρ επ ό ρ τερ της 18ης Μ ερ α ρ χ ία ς «Λαϊκών Γρεναδιέρω ν» κ ατέγρ αψ α ν τ ις βο υ β ές φ ά λ α γ γ ες των Α μερικανώ ν, οι οποίοι κο ίτα ζα ν μ ε εχ θ ρ ό τη τα προς το μ έρ ο ς το υ ς . Οι Γερμανοί έσ τιασ α ν την προσοχή το υ ς κυρίως σ το υ ς έγχρω μους σ τρ α τιώ τες , για να κ α τα δ ε ίξο υ ν σ τον λαό του Γ 1 Ρά ιχ ό τ ι ο ι αντίπ α λο ί του ή τα ν φ υ λ ετικ ά κ α τώ τερ α όντα.

Ο τα ξία ρ χο ς Α ντονυ Μ α κ Ω λιφ τη ς 101

Α ερ ο μ ετα φ ερ ό μ εν η ς Μ ερ α ρ χ ία ς έγ ιν ε

πασίγνω στος για τη μνημειώ δη μ ο νο λεκ τικ ή

άρνησή το υ στην π ρόσκληση το υ εχ θ ρ ο ύ

για παράδοση τη ς Μπαστόν.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Πάντσερ «Das Reich» και 9η SS Πάντσερ «Hohenstaufen»), η 6η Στρατιά Πάντσερ SS συμπλήρωνε το δυναμικό τη ς με π έντε μεραρχίες πεζικού φθάνοντας σε ένα σύνολο 140.000 ανδρών, που την καθιστούσε αναμ­φίβολα τη ν ισχυρότερη από τις τρ εις σ τρατιές του Μ όντελ.

Η απόφαση να ανατεθεί ο κύριος ρόλος για τη διάσπαση του συμ­μαχικού μετώπου και την πορεία προς τη ν Αμβέρσα σε αυτή τη Στρα­τιά, πήγαζε σίγουρα και από άλλους παράγοντες εκ τό ς από τη μαχητι­κή αξία των μεραρχιών της. Ο Χ ίτλερ επιθυμούσε, για προπαγανδιστι­κούς και πολιτικούς λόγους, να καταγάγει τον θρίαμβό του με τα φα­νατικά στρατεύματα των SS, ίσως για να καταδείξει με αυτόν το ν τρ ό ­πο τη δυσπιστία που έ τρ εφ ε απέναντι στο Σώμα των αξιωματικών, ύ­στερα από τη ν απόπειρα δολοφονίας του τον προηγούμενο Ιούλιο.

Οι τεθω ρακισμένες μεραρχίες («πάντσερ») τη ς Wehrmacht ήταν γενικά καλά εφοδιασμένες και στελεχω μένες, αφού η Γερμανία έτειν ε να δ ιοχετεύει σε α υ τές τους εκλ εκ τό τερ ο υ ς από τους νεοσύλλε­κτους. Επιπλέον, ο Χ ίτλερ δημιούργησε 10 α νεξά ρτητες ταξιαρχίες πάντσερ, με 40 άρματα η καθεμία, τις οποίες φρόντισε να εξοπλίσει με τα νέα άρματα Panther και Tiger. Η συντριπτική πλειοψηφία, όμως, των σχηματισμών πεζικού έπασχε από σοβαρές ελλείψ εις και ήταν μειω μέ­νης σύνθεσης. Οι παλαιές ισχυρές μεραρχίες πεζικού των 17.200 αν­δρών, που είχαν κατακτήσει ολόκληρη τη ν Ευρώπη, είχαν μεταμορφω ­θ εί από τον Σεπτέμβριο του 1944 σε μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων» («Volksgrenadier», για να υπογραμμίσουν στη γερμανική συνείδηση τον κίνδυνο που δ ιέτρ εχε η πατρίδα) με προβλεπόμενη σύνθεση μόλις 10.072 πολεμιστών. Δ εν ήταν παρά μονάδες επανδρωμένες από ηλι­κιωμένους ή πολύ νεαρούς Γερμανούς. Τα παλαιά όρια ηλικίας για τη στρατολόγηση στο Γ Ράιχ κυμαίνονταν μεταξύ 18 και 50 ετών, αλλά στα τέλη του 1944 η ανάγκη επέβαλε να «τεντω θούν» μετα ξύ 16 και 60 ετών. Καταβλήθηκε, όμως, προσπάθεια για την εξισορρόπηση αυτών των αδυναμιών με την αύξηση τη ς ισχύος πυρός. Ετσι, η τυπική μ ε­ραρχία «λαϊκών γρεναδιέρων», αν και πιο ολιγάριθμη σε προσωπικό, δ ιέθ ε τε εντο ύ το ις τετραπλάσια πολυβόλα από τη ν παλαιά μεραρχία πεζικού, διπλάσια φορητά αντιαρματικά όπλα, 24% περισσότερα πυρο­βόλα μεγάλου διαμετρήματος, αλλά μόνο τα μισά οχήματα.

Η κρισιμότερη ίσως αδυναμία των Γερμανών ήταν το πρόβλημα α­νεφοδιασμού σε καύσιμα για τη ν τεθω ρακισμένη και μηχανοκίνητη μάζα που είχαν συγκεντρώσει. Οι υπηρεσίες δ ιο ικητικής μέριμνας της Wehrmacht είχαν υποσχεθεί να εφοδιάσουν τα μάχιμα τμήματα με αρ­κ ε τές ποσότητες πετρελαίου, προκειμένου να καλύψουν τουλάχιστον 500 km, αλλά τελ ικά κατάφεραν να διαθέσουν μόνο τις μισές. Αν λη- φθούν υπόψη οι δυσκολίες των δρόμων στις Α ρδέννες και η κακοκαι­ρία, εύκολα θα μπορούσε να υπολογίσει κανείς ότι τελ ικά τα καύσιμα που χορηγήθηκαν δεν επαρκούσαν ο ύτε για 100 km. «Ενα μέρος της σύγχυσης προέκυψε από το ότι η OKW εργαζόταν με μαθηματικό και σ τερεότυπο υπολογισμό τη ς ποσότητας των καυσίμων που χρειαζό­ταν μια μεραρχία για να καλύψει 100 km», υποστήριζε ο Μαντώυφελ. «Η πείρα μου από τη Ρωσία με είχε δ ιδάξει ό τι χρειαζόταν το διπλάσιο αυτής της κλίμακας υπό συνθήκες πεδίου μάχης. Ο Γιοντλ δεν το κα­ταλάβαινε αυτό».

Η λύση που εμπνεύσθηκε ο Χ ίτλερ ήταν απλοϊκή. Μ ετά από αυτή τη ν απόσταση, τα πάντσερ όφειλαν να ανεφοδιαστούν με τα πλούσια αποθέματα καυσίμων των Αμερικανών, τα οποία υποτίθεται ό τι θα κυ­ρ ιεύονταν άθικτα στη Λιέγη. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ό τι οι

Γερμανός υπ αξιω ματικός (δ εκ α ν έα ς ) των Τεθω ρακισμένω ν, 1944.Φ ο ράει τη ν ε ιδ ικ ή ς σ χ εδ ία σ η ς σ το λ ή τω ν Panzer χ ρ ώ μ α το ς ligh t reed green, από ύφ ασ μ α denim , η ο π ο ία υ π ή ρ χ ε κ α ι σ ε α π ο χ ρ ώ σ ε ις fie ld grey ή m ouse grey, ενώ η σ χ εδ ία σ η ε ίν α ι π α ρ όμ ο ια μ ε α υ τή τη ς κ λ α σ ικ ή ς μ α ύ ρ η ς . Η σ το λ ή α υ τή ε ίχ ε μ ια επ ιπ λ έ ο ν τσ έπ η α ρ ισ τε ρ ά σ το χ ιτώ ν ιο , ενώ το π α ν τελ ό ν ι ε ίχ ε π έ ν τε τσέπες. Αν και α ρ χ ικ ά ή τα ν σ χ εδ ια σ μ έν η γ ια θ ερ μ ά κ λ ίμ α τα , δ ια τη ρ ή θ η κ ε κ α ι κ α τά το υ ς χ ε ιμ ε ρ ιν ο ύ ς μ ή νες . Η τα ν α ρ κ ε τά φ α ρ δ ιά ώ σ τε να μ π ο ρ ε ί να φ ο ρ ε θ ε ί κ α ι πάνω απ ό τη μ α ύ ρ η , γ ια κ α λ ύ τε ρ η π ρ ο σ τα σ ία απ ό το κ ρ ύ ο . Ω ς υ π α ξ ιω μ α τικ ό ς δ ια τ η ρ ε ί το μ α ύ ρ ο τ ζ ό κ ε ϊ μ ε τα ρ ο ζ π α ρ αρ ράμ μ ατα . Το ρ ο ζ χρώ μ α σ τα π αρ αρ ρ ά μ μ α τα τω ν επ ω μ ίω ν κα ι τω ν δ ια κ ρ ιτ ικ ώ ν σ τα π έ τα δ η λ ώ ν ο υ ν το Ο πλο τω ν Τεθω ρακισμ ένω ν. Η ζώ νη ε ίν α ι από μ α ύ ρ ο δ έρ μ α κ α ι η πόρπ η έ χ ε ι χρώ μ α fie ld grey. Σ τη ζώ νη ε ίν α ι α ν α ρ τη μ έν ο έν α π ισ τό λ ι Ρ 08 σ τη μ α ύ ρ η δ ερ μ ά τ ιν η θ ή κ η το υ . Ο α υ το κ ρ α το ρ ικ ό ς α ε τό ς σ τη δ ε ξ ιά π λ ευ ρ ά το υ σ τή θ ο υ ς έ χ ε ι χρώ μ α γ κρ ι σ ε φ ό ν το fie ld grey.

oCfol'fDL&bOÜ

Γερμανοί θα μπορούσαν ποτέ να υποπέσουν σε μια τόσο επιπόλαιη στρατηγική εκτίμηση, όσο αυτή που αφορούσε τη διοικητική τους μέριμνα. 0 υπολογισμός της κυρίευσης των εχθρικών αποθεμάτων για τη συνέχιση τη ς προέλασης και, μάλιστα, όταν αυτή θα είχε φθά- σει στο κρισιμότερο σημείο της, αποτελούσε ολέθριο επιχειρησιακό σφάλμα.

Μεγάλο ρόλο στη διατήρηση ενός ταχύτατου ρυθμού προέλα­σης θα διαδραμάτιζε, βέβαια, η επιλογή των κατάλληλων διοικητών, οι οποίοι θα έπρεπε να τρ έφ ουν ακλόνητη πίστη στην επ ίτευξη του στόχου. Για τον λόγο αυτό ο Χ ίτλερ ανέθεσε τη διοίκηση τη ς 6ης Στρατιάς Πάντσερ των SS στον στρατηγό Γιόζεφ «Ζεπ» Ντήτριχ. Ο Ντήτριχ είχε ηγηθ-εί στο παρελθόν μιας μεραρχίας κατά την εκστρα­τεία στα Βαλκάνια και τη Ρωσία, αλλά δεν είχε καμία εμπειρία διοίκη­σης μεγαλύτερων σχηματισμών. Τα μόνα προσόντα του για την ανά­ληψη αυτού του κρίσιμου ρόλου ήταν η φανατική πίστη του στην ι­διοφυία του Φύρερ και η ομολογούμενη προσωπική γεννα ιότητά του. Αναγνωρίζοντας την αδυναμία του στον χειρισμό μεγάλων τεθω ρακι­σμένων μονάδων, ο Χ ίτλερ φρόντισε να τοπ οθετήσει ως αρχηγό του επ ιτελείου του το ν υποστράτηγο Φριτς Κράμερ, ο οποίος και θα διε- ξήγαγε ουσιαστικά τη μάχη για λογαριασμό του Ντήτριχ.

Για την 6η Στρατιά Πάντσερ το σχέδιο προέβλεπε να χρησιμοποι­ήσει πρώτα το πεζικό της, προκειμένου να πετύχει μια διάσπαση του συμμαχικού μετώπου κοντά στο Μονσχάου και να κρατήσει ανοικτό το ρήγμα, ώστε να ξεχυθούν μέσα από αυτό οι μεραρχίες του I και II Σώματος Πάντσερ των SS, ακολουθώντας π έντε παράλληλες οδεύ ­σεις (Panzer Rollbahnen Α έως Ε). Ο Χ ίτλερ πίστευε ότι αρκούσαν 48 ώ­ρες για να πραγματοποιήσει ο Ν τήτριχ αυτό το φαινομενικά εύκολο άλμα των 60 km έως τη Λιέγη. Αμέσως μετά θα διέσχιζε τη διώρυγα του Αλβέρτου και θα κατέληγε θριαμβευτικά στην Αμβέρσα.

Νότια τη ς θέσης των ανδρών των Waffen SS είχε αναπτυχθεί η 5η Στρατιά Πάντσερ του στρατηγού Χάσο Εκαρντ φον Μ αντώυφελ με τρ εις μεραρχίες πάντσερ και τέσσερις πεζικού. Αν και δ ιέθ ετε μόνο90.000 άνδρες, ο Μ αντώυφελ ήταν ασύγκριτα ικανότερος από τον Ντήτριχ στη διοίκηση μονάδων σε κινητό πόλεμο, κάτι που είχε απο­δ είξε ι επανειλημμένα στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου α ρ κετές φορές είχε στερήσει στον Κόκκινο Στρατό μεγάλους θριάμβους. Ο Μαντώ­υφελ γνώριζε ότι είχε απέναντι του ασθενή αμερικανικά τμήματα: η 106 Μεραρχία Πεζικού των Η ΠΑήταν τελείω ς άπειρη, ενώ τα δύο συ­ντάγματα της 28ης οπωσδήποτε δεν είχαν ακόμη ανανήψει από την αιματηρή σύγκρουση στο δάσος Χ ούρτγκεν και κατά συνέπεια δεν θα είχαν προλάβει ο ύτε να συμπληρώσουν τα κενά το υς ούτε να ξα ­νακτίσουν τη ν ομοιογένειά τους. Το σχέδιό του ήταν να κυκλώσει την 106 (που κατείχε ε κ τεθ ε ιμ έν ες θέσεις) με δύο μεραρχίες πεζικού, ενώ ταυτόχρονα θα προωθούσε τις υπόλοιπες δυνάμεις του επάνω από τον ποταμό Ουρ προς την Μπαστόν. Μ ετά τη διάβαση του Μεύ- ση στο σημείο μεταξύ Ναμύρ και Ντινάν, θα αναλάμβανε ρόλο πλα- γιοφυλακής για την 6η Στρατιά Πάντσερ των SS, κυριεύοντας τις Β ρυξέλλες και φθάνοντας έως τον κόλπο του Εσκώ, συντρίβοντας ταυτόχρονα κάθε απόπειρα αντεπίθεσης του εχθρού.

Η 7η Στρατιά του στρατηγού Εριχ Μπραντενμπέργκερ, η οποία α­ναμφίβολα συνιστούσε τον ασθενέστερο από τους τρ εις γερμανι­κούς σχηματισμούς, «μόλις και μετά βίας άξιζε τον τίτλο τη ς στρα­τιάς, αφού θα μπορούσε κάλλιστα να συγκριθεί περισσότερο με ένα

Π ε ζ ό ς W affen-SS, Α ρ δ έν ν ες , Δ ε κ έμ β ρ ιο ς 1944.Φ έρ ει τη σ το λ ή μ ά χ η ς μ ε κ α μ ο υ φ λ ά ζ τω ν W affen-SS το υ 1944 ("m ottle"). Φ ο ράει τ ζ ό κ ε ϊ) τύ π ο υ Μ 1943 κα ι τις τυ π ικ έ ς κ ο ν τ έ ς μ π ό τες . Κάτω από το τ ζ ό κ ε ϋ φ έ ρ ε ι το κ λ α σ ικ ό “toque", έν α μ ά λ λ ινο ύ φ ασμ α, που ε ξ α σ φ ά λ ιζ ε επ ιπ λ έ ο ν π ρ ο σ τα σ ία σ τα ψ υ χ ρ ά κλ ίμ α τα , το ο π ο ίο κ ά λ υ π τε το κ ε φ ά λ ι κ α ι το ν λα ιμ ό .Οι ιμ ά ν τες τη ς ε ξ ά ρ τυ σ η ς ε ίν α ι τύ π ο υ Μ 1939. Ε ίνα ι εφ ο δ ια σ μ έν ο ς μ ε έν α μ α χ α ίρ ι μ ά χ η ς μ ε ξ ύ λ ιν η λ α β ή . μ ια χ ε ιρ ο β ο μ β ίδ α τύ π ου Μ 1924 κα ι έ ξ ι φ υ σ ιο γ γ ιο 9 ή κ ε ς γ ια τα π υ ρ ο μ α χ ικά το υ τυ φ ε κ ίο υ ε φ ό δ ο υ StG44. Το S tu rm gew ehr 1944 τω ν 7,92 m m ή τα ν ένα π ρ ω το π ο ρ ια κ ό όπ λο κα ι α π ο τέ λ ε σ ε τη β ά σ η α ν ά π τυ ξη ς το υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ΑΚ-47.

Α μ ερ ικα νο ί σ τρ α τιώ τες α τεν ίζο υ ν μ ε π ερίσκεψ η τα

π τώ ματα δύο Γερμανών στο χω ριό Λ ινεβ ίλ .

18

Ο Ρούντστεντ χαρακτήρισε

το σχέδιο «αναλαμπή ιδιοφυίας», αλλά ταυτόχρονα το θεώρησε πολύ

φιλόδοξο («αν ποτέ φθάσουμε στον

Μεύση, θα πρέπει να πέσουμε γονυπετείς

και να ευχαριστήσουμε

τον Θεό»).

σώμα», κατά το σχόλιο ενός ιστορικού. Δ ιέθ ετε τρ εις μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων» και τη ν 5η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών. Αποστολή της ήταν να προωθηθεί έως το ν Μεύση και έπειτα να στρέψει το μέτωπό της προς Νότο και να εδραιωθεί στον ποταμό Σεμουά, σχηματίζοντας μια προστατευτική πλευρική κάλυψη για την 5η και 6η Στρατιά Πά­ντσερ από ενδεχόμενη παρέμβαση του Πάττον. Αν και η 7η Στρατιά θα προσέκρουε επάνω σε δύο αμε­ρικανικά συντάγματα πεζικού και μισή τεθω ρακι­σμένη μεραρχία, η έλλειψ η αρμάτων και μηχανοκί­νητω ν την καταδίκαζε σε έναν ρυθμό προέλασης παρόμοιο με εκείνον του πεζού στρατιώτη, κάτι που οδηγούσε τους επ ιτελείς τη ς να αμφιβάλλουν για τη δυνατότητά τη ς να εκπληρώσει το υς αντικει­μενικούς σκοπούς της.

Ο Χ ίτλερ δεν παρέλειψε να χρησιμοποιήσει και σε αυτή τη ν περίπτωση έναν κατάλληλο «δούρειο ίππο». Ο διάσημος καταδρομέας, ο οποίος είχε α­πελευθερώ σει το ν Σεπτέμβριο του 1943 το ν Μου- σολίνι από μια κορυφή των Απεννίνων, ο αντισυ- νταγματάρχης των SS, Ο ττο Σκορτσένυ, είχε ως α­ποστολή να προκαλέσει χάος στα συμμαχικά μ ετό ­πισθεν. «Στο πρώτο κύμα» αναφέρει ο Λ ίντελ Χαρτ, «ένας λόχος από καταδρομείς που μιλούσαν άπται­στα αγγλικά, που φορούσαν αμερικανικές φόρμες εκσ τρατείας και επέβαιναν σε αμερικανικά Jeep, ε- πρόκειτο να προχωρήσουν κατά μ ικρές ομάδες μό­λις θα έσπαζε το μέτωπο, για να κόψουν τηλεφ ω νι­κά καλώδια, να γυρίσουν σήματα κυκλοφορίας, να κρεμάσουν κόκκινες τα ιν ίες για να δείχνουν ότι οι δρόμοι είναι ναρκοθετημένοι και να δημιουργή­σουν σύγχυση κατά οποιονδήποτε τρόπο μπορού­σαν.» Στο δ εύ τερ ο κύμα ολόκληρη η 150 Ταξιαρχία Πάντσερ με πληρώματα, τα οποία επίσης θα έ φ ε ­ραν αμερικανικές στολές, επρόκειτο να περάσει και να καταλάβει τις ζω τικές γέφ υρ ες του Μεύση. Επιπρόσθετα, μια δύναμη 1.000 αλεξιπτωτιστών υπό τον συνταγματάρχη Φρήντριχ φον ντερ Χάι-

ντε, βετεράνο τη ς αεραποβατικής εφόδου στην Κρήτη, θα έπ εφ τε πίσω από τις αμερικανικές γραμ­μές, με τη διπλή αποστολή να ανοίξει το υς δρό­μους για τα γερμανικά άρματα και να το υς φράξει για τις αμερικανικές ενισχύσεις.

Επρόκειτο ουσιαστικά για την ίδια διαδρομή, τη ν οποία είχαν ακολουθήσει τα γερμανικά άρματα το ν Μάιο του 1940, αλλά από το υς Γερμανούς στρα­τηγούς δεν δ ιέφ ευγε η λεπ τομέρεια ότι τό τε η Wehrmacht είχε χρησιμοποιήσει 44 μεραρχίες για το εγχείρημα (που αργότερα έγιναν 71). Το 1944 ο Χίτ­λερ ή θ ελε να επαναλάβει τον άθλο με 28 μόνο με­ραρχίες εναντίον ενός αντιπάλου ασύγκριτα ισχυ­ρότερου και πιο ευκίνητου από το υς Αγγλογάλ- λους του 1940. Η αντίδραση των ανώτατων αξιωμα­τικών τη ς Wehrmacht στην προτεινόμενη επίθεση είχε δ ιάφορες βαθμίδες. Ολοι διέκριναν καθαρά πως, όπως είχε συμβεί και με τη ν επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» πριν από τρεισήμισι χρόνια, οι στόχοι του σχεδίου υπερέβαιναν τα διαθέσιμα μ έ­σα. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Χάιντς Γκουντέριαν, δ ιαμαρτυρήθηκε για διασπάθιση δυ­νάμεων την ώρα που αναμενόταν μεγάλη επίθεση των Σοβιετικών στην Ανατολή, αλλά ο Χ ίτλερ το ν α­ποστόμωσε: «Δεν χρειάζετα ι να προσπαθείτε να με δ ιδάξετε. Διοικώ τον Γερμανικό Στρατό σε πόλεμο επί π έντε χρόνια και έχω αποκτήσει μεγαλύτερη πείρα από οποιονδήποτε «κύριο» του Γενικού Επι­τελε ίου . Εχω μελετήσ ει το ν Κλαούζεβιτς και τον Μ όλτκε καθώς και όλα τα έργα του Σλήφεν. Είμαι περισσότερο στο πνεύμα από ό,τι εσείς».

Ο Ρούντστεντ χαρακτήρισε το σχέδιο «αναλα­μπή ιδιοφυίας», αλλά ταυτόχρονα το θεώ ρησε πο­λύ φ ιλόδοξο («αν ποτέ φθάσουμε στον Μεύση, θα πρέπει να πέσουμε γονυπετείς και να ευχαριστή­σουμε το ν θεό»), ενώ παραπονέθηκε πως οι δυνά­μεις του υπολείπονταν κατά 115.000 άνδρες της προβλεπόμενης σύνθεσής τους. Ο Μ όντελ απέρ- ριψε κα τ’ ιδίαν τη ν πρόταση («αυτό το αναθεματι-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Κ ραυγάζοντας δ ια τα γ ές , ένας Γ ΐρ μ α ν ό ς αξιω ματικός , που σ τέ κ ε τα ι δίπλα σε κ α τεσ τρ α μ μ ένο α μερ ικα νικό ημ ιερπ υστρ ιοψ όρο, π αροτρύνει το υ ς ά νδ ρ ες του να συνεχίσουν την έφοδό το υ ς . Κάθε μ ερ α ρ χ ία π άντσερ ε ίχ ε μια ικανοπ οιητική αναλογία π εζικού σ τις τά ξε ις της.

σμένο σχέδιο δεν έχει ο ύτε ένα πόδι για να στα­θεί!») και αντιπρότεινε μια δική του ιδέα για την κύκλωση των αμερικανικών μεραρχιών στην εισέ- χουσα του Ααχεν. Ακόμη και ο πιστός Ντήτριχ δια­τηρούσε τις αμφιβολίες του: «Αυτό που θ έλ ε ι ο Χίτλερ από εμένα είναι να διασχίσω έναν ποταμό, να καταλάβω τις Β ρυ ξέλλες και να συνεχίσω για να καταλάβω την Αμβέρσα! Και αυτό κατά τη διάρκεια τη ς χειρότερης εποχής του χρόνου, μέσα από τις Αρδέννες, όπου το χιόνι φθάνει ως το σ τήθος και δεν υπάρχει χώρος για να αναπτυχθούν τέσσερα άρματα το ένα πλάι στο άλλο, πόσο μάλλον τέσσ ε­ρις τεθω ρακισμένες μεραρχίες! Εκεί όπου δεν φω­τίζει πριν τις 08.00 και σκοτεινιάζει ξανά στις 16.00. Και με «μπαλωμένες» μεραρχίες που αποτελού­νται κυρίως από παιδιά και άρρωστους γέρους. Και όλα αυτά τα Χριστούγεννα!» Ο Χίτλερ, όμως, είχε ολοκληρώσει τις επιχειρησιακές διαταγές του σχε­δίου με τη ν ιδιόχειρη σημείωση: «Δεν πρόκειται να αλλαχθεί». Ο χαρτοπαίκτης ή θ ελε να τραβήξει το τελευ τα ίο του φύλλο.

Στον το μέα του οπλισμού και της συγκριτικής ,σχύος των αντιπάλων, οι Γερμανοί είχαν ομολο- γουμένως το προβάδισμα σε αρκετά σημεία. Αν και το αμερικανικό ημιαυτόματο τυφ έκ ιο Μ1 Garand των 0,30 in ήταν ανώτερο από τα αντίστοιχα γερμα­νικά όπλα, η Wehrmacht απολάμβανε μιας κρίσιμης και διαρκούς υπεροχής στα ελαφρά και βαρέα πο­λυβόλα, στα νεοεμφανιζόμενα αυτόματα τυφέκια εφόδου StG44, στα άρματα μάχης, στους κατα- στροφείς αρμάτων και στους φορητούς αντιαρμα­τικούς εκ το ξευ τές , στα πυροβόλα ευθ υτενού ς τροχιάς και στην ποικιλία ναρκών. Το γερμανικό άρ­μα Panther δ ιέθ ε τε ένα πυροβόλο υψηλής αρχικής ταχύτητας βλήματος των 75 mm, ενώ τα Tiger, που μπορούσαν να βάλλουν βλήματα των 88 mm, απο- τελούσαν το ν τρόμο των πεδίων μάχης σε Ανατολή και Δύση. Και οι δύο τύποι προστατεύονταν με α­

π οτελεσματική θωράκιση πάχους άνω των 100 mm, απέναντι στην οποία τα αμερικανικά bazooka και τα πυροβόλα των αρμάτων Sherman συγκέντρωναν λίγες π ιθανότητες επιτυχίας από μεγάλες αποστά­σεις. Εκεί όπου οι Γερμανοί υστερούσαν απελπιστι­κά έναντι των Συμμάχων ήταν βέβαια στην αεροπο­ρική ισχύ αλλά και στον τομέα των μηχανοκίνητων. Η Wehrmacht απλούστατα δεν δ ιέθ ε τε τον ανα­γκαίο αριθμό φορτηγών οχημάτων για να προωθή­σει και να μετα φ έρ ει τις τεράσ τιες π οσότητες πυ- ρομαχικών, καυσίμων και άλλων υλικών που χρειά­ζονταν για να συντηρηθεί ο ρυθμός μιας μεγάλης επίθεσης. Κατά παράδοξο τρόπο, παρά τις σημα­ν τικές τεχνολογικές καινοτομίες που είχε σημειώ­σει η γερμανική βιομηχανία, παράγοντας αεριω­θούμενα, υπεράρματα, πυραύλους και άλλα επα­ναστατικά όπλα, εντο ύ το ις για τις μεταφ ορές της διοικητικής μέριμνας είχε αφήσει τον Στρατό να βασίζεται σε ζωήλατα κάρα, τη ν ίδια στιγμή που οι Αμερικανοί μπορούσαν δίκαια να καυχηθούν ότι δ ιέθετα ν το ν πιο ευέλ ικτο στρατό του κόσμου.

Ελπίζοντας για την επιτυχία του σχεδίου του, ο Χ ίτλερ υπ έθετε πως οι Αμερικανοί θα αργούσαν να αντιδράσουν. Π ίστευε ίσως ότι ο Βρετανός πρωθυ­πουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ και ο Αμερικανός πρό­εδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ ασκούσαν τον ίδιο α­σφυκτικό έλεγχο στον ανώτατο διοικητή των Συμ­μαχικών Δυνάμεων στην Ευρώπη, στρατηγό Ντου- άιτ Αϊζενχάουερ, όπως ο ίδιος ο Φύρερ έπραττε με τους στρατηγούς του. Με βάση το υς υπολογισμούς του Χίτλερ, ο Αϊζενχάουερ δεν θα μπορούσε να δια- κόψει τις επ ιθετικές επιχειρήσεις, που είχε ήδη ξ ε ­κινήσει σε άλλα μέτωπα, χωρίς να λάβει τη σχετική έγκριση των πολιτικών προϊσταμένων του. Η Ανώτα­τη Δοίκηση της Wehrmacht πληροφορήθηκε από το ν Φύρερ ότι ο Αϊζενχάουερ θα χρειαζόταν τουλά­χιστον δύο ημέρες μέχρι να αντιληφ θεί το μέγεθος και τους σκοπούς της γερμανικής αντεπίθεσης. Στη συνέχεια, θα ακολουθούσαν δύο ή τρ εις η μ έ­ρες διαπραγματεύσεων και διαβουλεύσεων με το υς η γέτες τη ς Βρετανίας και των ΗΠΑ μέχρι να λάβει την έγκρισή τους για το υς κατάλληλους χει­ρισμούς. Εως τό τε, οι γερμανικές μονάδες κρού­σης θα είχαν κατά πάσα πιθανότητα διαβεί τον Μεύση, αν δεν είχαν ήδη κυριεύσει την Αμβέρσα.

Ακόμη όμως και αν ο Αϊζενχάουερ αποδεσμευ- όταν πολιτικά για να αντιδράσει, η πεποίθηση του Χ ίτλερ ήταν πως οι συμμαχικές δυνάμεις θα καθυ­στερούσαν πολύ στις κινήσεις τους. Σύμφωνα με τις αντιλήψ εις που επικρατούσαν εκείνη τη ν πε­ρίοδο στη «Φωλιά του Λύκου», οι Αμερικανοί στρα­τιώ τες δεν είχαν συνηθίσει να μάχονται στην άμυ­να και θα συναντούσαν σοβαρές δυσκολίες αφ ε­νός μέχρι να προσαρμοστούν στις συνθήκες που αυτή επιβάλλει και αφ ετέρου για να αντιδράσουν έγκαιρα και σωστά. Η τελευ τα ία φορά που οι μ ε­ραρχίες των ΗΠΑ δέχθηκαν επίθεση ήταν πριν από σχεδόν δύο χρόνια κατά τη μάχη τη ς Κασερίν, στη βόρεια Αφρική όπου λίγο έλειψ ε να διαλυθούν. Ο Φύρερ έ τρ εφ ε ενδόμυχη περιφρόνηση για τις μα­χητικές α ρ ετές τον Αμερικανών. Παρά τα σκληρά κτυπήματα που είχε δ εχθεί η Wehrmacht κατά τις μάχες στη Γαλλία το 1944, ο Χ ίτλερ εξακολουθούσε να αποδίδει τις ή τ τες τη ς στην καταθλιπτική υπεροχή των αντιπάλων τη ς σε υλικά μέσα και αε­ροπορική ισχύ. Υποστήριζε ό τι ο μέσος Αμερικανός στρατιώτης ήταν μη σκληραγωγη μένος, φτωχά εκ ­παιδευμένος, με κακή ηγεσία και με τάση προς τον πανικό.

Ο μό λις 29 ετώ ν α ντ/σ υ ν τα γμ α τά ρ χη ς των

SS, Γιόακιμ Πάιπερ, η γ ή θ η κ ε του ομώ νυμου

Σ υ γ κ ρ ο τή μ α το ς Μ άχης, η π ορεία του οποίου

σ η μ α δ εύ τη κ ε α νεξίτη λα από σω ρεία άνανδρων

εγκλημάτω ν. Σ τη φ ω τογραφ ία δ ια κ ρ ίν ετα ι το

διάσημο του Σ τα υ ρ ο ύ των Ιπποτών μ ε τά Ξιφών και

Φύλλων Δ ρ υ ό ς , το οποίο έ φ ε ρ ε ο Πάιπερ.

Ο Α μερ ικα νός υ π οσ τρ άτηγος Α λαν Τζόουνς, δ ιο ικη τή ς της

106 Μ ερ α ρ χ ία ς Π εζικού , σ υ νέδ εσ ε το όνομά του μ ε τη μ εγ α λ ύ τερ η κ α τα σ τρ ο φ ή που υπ έστη μονάδα των ΗΠΑ στην

Ευρώπη κ α τά τον Β ' Π αγκόσ μιο Π όλεμο .

ΜΕίΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΑΥΤΑΠΑΤΕΣΟι Αμερικανοί απέτυχαν παταγωδώς να σχηματίσουν μια λογική ε ­

κτίμηση με βάση τις πληροφορίες που στάχυολογούσαν. Στοιχεία που έφθασαν έως το γραφείο του Βρετανού αντιστράτηγου Κ ένεθ Στρον- γκ, ο οποίος εκτελούσ ε χρέη επ ιτελούς πληροφοριών για το ν Αϊζεν- χάουερ, έκαναν λόγο για μια επ ιθετική ενέργεια των Γερμανών στον άξονα Μ αλμεντύ-Λιέγη. Ενας Γερμανός αιχμάλωτος ανέφ ερε ότι είχε δει να ρυμουλκείτα ι υλικό γεφυροποιίας προς το μέτωπο κατά μήκος του Λουξεμβούργου. Α λλες πληροφορίες αποκάλυπταν πως το XLVII Σώμα Πάντσερ είχε λάβει διαταγές να καταλάβει τη ν πόλη Μπαστόν. ενώ σι συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών παραδέχονταν ότι δ εν ε ί­χαν ιδέα για το πού βρισκόταν το LVII Σώμα Πάντσερ κατά τους τελ ευ ­ταίους δύο μήνες! Η 5η Στρατιά Πάντσερ εξαφανίσθηκε μυστηριω- δώς από τη μάχη της Λωρραίνης και οι Σύμμαχοι είχαν χάσει τελείω ς τα ίχνη δύο επίφοβων σωμάτων πάντσερ των SS, τα οποία αποσύρθη­καν από το Ανατολικό Μέτωπο και κανείς δεν γνώριζε πού είχαν μετα ­κινηθεί. Οι λιγοστοί Γερμανοί αιχμάλωτοι ομολογούσαν ότι τις τ ε λ ευ ­τα ίες ημέρες «είχαν δει περισσότερα άρματα από ό,τι τα προηγούμε­να δύο χρόνια».

Η αλήθεια είναι ότι η μικρή διάρκεια της ημέρας εκείνη την εποχή του έτους, ο άσχημος καιρός και η έλλειψ η φιλικά προσκείμενου ντό ­πιου πληθυσμού στην «άλλη πλευρά του λόφου» στέρησαν στους Συμμάχους το πλούσιο υλικό πληροφοριών, το οποίοι συνήθως συνέ- λεγαν πριν από τις επιχειρήσεις τους. «Οι Γερμανοί έπαψαν να μάχο­νται πλέον σε εχθρικό έδαφος, όπως συνέβαινε στη Γαλλία», έλεγε ο Μπράντλεϋ, «όπου οι Γάλλοι πατριώτες μας ανέφεραν τις κινήσεις το υς και προστάτευαν τους πράκτορές μας που δρούσαν πίσω από τις εχθρ ικές γραμμές. Μέσα στο Ράιχ η Wehrmacht βρισκόταν στο πά­τριο έδαφος, μεταξύ του λαού της και οι πληροφοριοδότες θεω ρού­ντο προδότες. Υπήρχαν δε πάρα πολύ λίγοι. Το αποτέλεσμα ήταν η ροή πληροφοριών από τις γερμανικές γραμμές να περιοριστεί σε ελά­χιστες σταγόνες». Ο επικεφαλής τη ς 12ης Ομάδας Στρατιών, όμως. παραδέχθηκε με αφοπλιστική ειλικρίνεια και το δικό του μερίδιο ευ­θύνης: «Την εποχή εκείνη διοικούσα 750.000 άνδρες σε μέτωπο 345 km. Μου ήταν αδύνατο ακόμη και να διαβάσω απλώς όλα τα δελτία πληροφοριών των μονάδων που υπάγονταν σε εμένα».

Πώς ήταν άραγε δυνατό ένα έθνος, όπως το γερμανικό, που αριθ­μούσε έναν πληθυσμό 85 εκατομμυρίων ανθρώπων και το οποίο είχε ήδη χάσει έως τό τε περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια άν­δρες στα πεδία των μαχών, που πιεζόταν ασφυκτικά από τρία μέτωπα και σφυροκοπείτο νύκτα και ημέρα από τα βομβαρδιστικά αεροπλά­να, να σχηματίσει δύο νέες στρατιές και να παραγάγει τα αναγκαία ό­πλα για να τις εξοπλίσει; Πώς θα κατόρθωνε η Wehrmacht, η οποία βρι­σκόταν σε μόνιμη υποχώρηση από τα μέσα του 1943, να αναλάβει και πάλι την πρωτοβουλία των κινήσεων και να περάσει στην επίθεση: Και, τέλος, γιατί η Γερμανία θα αποφάσιζε να εκτο ξεύσ ει μια τόσο με­γάλη έφοδο (που σίγουρα θα ήταν η τελευ τα ία της) σε μια περιοχή που δεν έχαιρε καμίας στρατηγικής σημασίας;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερω τήματα φανερώνουν, γιατί οι αμερι-

Α μερικανός π ολυβολητής BAR, Α ρ δ ένν ες 1944.Α π ε ικ ο ν ίζ ε τα ι έ ν α ς ο π λ ίτη ς το υ 23 ου Τ εθ ω ρ α κ ισ μ ένο υ Τάγματος

Π ε ζ ικ ο ύ , κ α τά τη ν π ερ ίο δ ο τη ς μ ά χ η ς τω ν Α ρδ εννώ ν. Φ έρ ε ι τα α π ο λύ τω ς α π α ρ α ίτη τα , α φ ο ύ γ ια α ρ κ ε τό δ ιά σ τη μ α ο ι Α μ ερ ικ α ν ο ί

σ τρ α τ ιώ τε ς π α ρ έμ ε ιν α ν απ ομ ονω μ ένοι κα ι δ ε ν ε ίχ α ν το ν κ α τά λ λ η λ ο ρ ο υ χ ισ μ ό . Η λ ε υ κ ή χ ε ιμ ε ρ ιν ή σ το λ ή π α ρ α λ λ α γ ή ς , τη ν ο π ο ία φ ο ρ ο ύ σ α ν

επ άνω από τη ν τυ π ικ ή χ ε ιμ ε ρ ιν ή , π ρ ο έρ χ ε τα ι από το ν Β ρ ε τα ν ικ ό Σ τρ α τό , κ α θ ώ ς δ ε ν υ π ή ρ χα ν δ ια θ έ σ ιμ ε ς α μ ε ρ ικ α ν ικ ές . Το κ ρ ά ν ο ς Μ1,

χ ρ ώ μ α το ς σ κ ο ύ ρ ο υ π ρ ά σ ινο υ , τ ο π ο θ ε τ ε ίτ α ι επ άνω από το ν μ ά λ λ ινο σ κ ο ύ φ ο . Φ έρ ε ι ιμ ά ν τες ε ξ ά ρ τυ σ η ς Μ 1936, ενώ υ π ά ρ χ ο υ ν σ υ ν ο λ ικ ά 12

φ υ σ ιγ γ ιο θ ή κ ε ς γ ια το ο π λ ο π ο λ υ β ό λ ο BAR. Τα χ έ ρ ια ε ίν α ι π ρ ο σ τα τευ μ έν α μ ε τυ π ικ ά μ ά λ λ ιν α γ ά ν τ ια , εν ισ χ υ μ έν α μ ε δ έρ μ α σ τις

π αλάμ ες . Οι υ ψ η λ έ ς μ π ό τες (12 ιν τσ ώ ν) ε ίν α ι τ ε λ ε υ τ α ίο υ τύ π ο υ , κ α τα σ κ ε υ α σ μ έ ν ε ς από κ α ο υ τσ ο ύ κ (σ τα κ α τώ τε ρ α σ η μ ε ία ) κα ι δ έρ μ α

(σ τα σ η μ ε ία επ άνω απ ό το ν α σ τρ ά γ α λο ). Σ ε α ν τ ίθ ε σ η μ ε τ ις π α λ α ιό τε ρ ε ς - απ ό κ α ο υ τσ ο ύ κ κ α ι κ α ρ α β ό π α ν ο - μ π ό τες , ή τα ν ά ν ε τ ε ς

κ α ί δ α ν ικ έ ς γ ια μ ε γ ά λ ε ς π ο ρ ε ίε ς .

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

κανικές υπηρεσίες πληροφοριών εξαπ ατήθηκαν σε τόσο μεγάλη έ ­κταση. Αποδεικνύουν ότι η Γερμανία κατόρθωσε για μια ακόμη φορά να επιβεβαιώσει τόσο τις δεινές ικανότητές της στη διεξαγωγή πολέ­μου, όσο και το στάδιο τη ς απόγνωσης, στο οποίο είχε π ερ ιέλθει στα τέλη του 1944. Περισσότερο, όμως, από κάθε τι άλλο καταμαρτυρούν ότι ο ευκολότερος τρόπος για να πετύχει κανείς έναν αιφνιδιασμό ε ί­ναι να επιχειρήσει κάτι που ξεφ εύγε ι τελείω ς από τα όρια της λογικής.

Η γνωστή ησυχία εξακολουθούσε να βασιλεύει στις Αρδέννες. Από τις 15 Δεκεμβρίου έβρεχε ασταμάτητα και το έδαφος είχε μετα- τραπεί σε μια θάλασσα λάσπης. Εκείνη την ημέρα μια πολική αέρια μάζα κατέφθασε επάνω από την περιοχή, μ εταφ έροντας υγρασία από τον Ατλαντικό. Το ύψος Βροχής στις αρχές του χειμώνα στην περιοχή τον Αρδεννών ανέρχεται συνήθως στα 100 cm, ενώ σε ορισμένα ση­μεία, όπως η Μπαστόν, η θερμοκρασία παραμένει κάτω από το μηδέν για 145 ημέρες τον χρόνο κατά μέσο όρο. Οι χιονοπτώσεις σε αυτά τα δάση είναι τόσο ξαφ νικές και σφοδρές, ώστε μπορούν να σχηματί­σουν ένα στρώμα χιονιού πάχους 30 cm μέσα σε ένα 24ωρο! Η ομίχλη κάλυπτε ήδη τις κορυφές των χιονισμένων δένδρων στα μέσα Δ εκεμ ­βρίου 1944.

Την ίδια ημέρα, κατά τη ν οποία τα πάντσερ ετοιμάζονταν να εξορ- μήσουν, ο Μ οντγκόμερυ α ιτήθηκε να λάβει τη χριστουγεννιάτικη ά­δειά του. Από την έδρα του ανώτατου διοικητή στο Παρίσι έως τις ο­μάδες στρατιών, τα επ ιτελεία των σωμάτων, το υς δ ιο ικητές μεραρ­χιών αλλά και το υς απλούς πεζούς που προσπαθούσαν να προφυλα- χθούν από το κρύο μέσα στα ορύγματά τους τη νύκτα της 15ης Δ ε­κεμβρίου 1944, ο ύ τε ένας άνθρωπος στο συμμαχικό στρατόπεδο δεν περίμενε πως θα μπορούσε ποτέ η Wehrmacht να εξαπολύσει μια τόσο μαζική αντεπίθεση. Πίστευαν ακράδαντα πως κάτι τέ το ιο ήταν πέρα από τις δ υ να τό τη τες των στρατευμάτων τη ς και τις ε ­π ικρατούσες καιρικές συνθήκες. Και όμως, στις δασώ­δεις περιοχές του Σνέε Α'ίφελ, όπου συναντώνται τα σύ­νορα της Γερμανίας, του Βελγίου και του Λ ουξεμβούρ­γου, οι Γερμανοί είχαν καταφέρει να συγκεντρώσουν μυστικά 240.000 άνδρες και εκα το ντά δες άρματα, όντας έτο ιμοι να κα τευθύ ­νουν αυτόν τον όγκο εναντίον των 83.000 Αμερικανών που βρίσκο­νταν στις Αρδέννες. Οι ΗΠΑ επρόκειτο να υποστούν έναν αιφνιδιασμό χειρότερο από εκείνον του Περλ Χάρμπορ, δεχόμενες ένα πλήγμα που θα οδηγούσε το ν στρατό τους στο χείλος τη ς καταστροφής.

Πλησιάζοντας στο στάδιο τη ς υλοποίησης, η επιχείρηση μ ετονο ­μάσθηκε σε «Φθινοπωρινή Ομίχλη», λαμβάνοντας το όνομα μιας ε ­ναλλακτικής επίθεσης, την οποία είχε προτείνει ο Μ αντώ υφελ στον Φύρερ. Η τελευτα ία ενημερω τική σύσκεψη της ανώτατης στρατιωτι­κής ηγεσίας με το ν Χ ίτλερ πραγματοποιήθηκε στο αρχηγείο του Ρού­ν τσ τεν τ στο κάστρο Τσήγκενμπεργκ κοντά στη Φρανκφούρτη, στις 12 Δεκεμβρίου. Ο Ραιημόν Καρτιέ έχει δώσει τη γλαφυρότερη ίσως περι­γραφή για το κλίμα που επικράτησε σε εκείνη τη σύσκεψη: «Ο Χίτλερ συγκέντρωσε όλους τους δ ιο ικητές σωμάτων και μεραρχιών που ε- πρόκειτο να λάβουν μέρος στην επίθεση. Τα SS τους έκαναν σωματι­κή έρευνα, τους αφόπλισαν και τους στρίμωξαν σε αυτοκίνητα. Ο ύτε ένας δεν ή ξερ ε ποιος ήταν ο προορισμός τους... Τους κατέβασαν στο

Α μερικανός π εζό ς , 1944.Π ρ ό κ ε ιτα ι γ ια μ ια τυ π ικ ή σ το λ ή το υ α μ ερ ικ α ν ικ ο ύ π εζ ικ ο ύ , η οπ ο ία χ ρ η ο ιμ ο π ο ιή θ η κ ε σ τη μ ά χ η τω ν Α ρ δ εν ν ώ ν κα ι μ έχ ρ ι το τ έ λ ο ς το υ Β ' ΠΠ. Φ ο ρ ά ει το χ ιτώ ν ιο ε κ σ τρ α τ ε ία ς Μ 1941, χ ρ ώ μ α το ς o live green, το οποίο ήταν α ν τ ια ν εμ ικ ό . Το μ ά λ λ ινο π α ν τελ ό ν ι, χ ρ ώ μ α το ς o live drab, ε ισ ή χ & η σ το ν Α μ ερ ικ α ν ικ ό Σ τρ α τό το 1937 κ α ι σ υ ν α ν τά τα ι έω ς το τ έ λ ο ς το υ Β 1 ΠΠ. Φ έρ ει μ ε τα λ λ ικ ό κ ρ ά ν ο ς τύ π ο υ Μ 1, χ ρ ώ μ α το ς o live green κα ι τυ φ έ κ ιο τύ π ο υ Garand. Το κ α σ κ ό λ ε ίν α ι χ ρ ώ μ α το ς σ κ ο ύ ρ ο υ π ρ άσ ινου , ενώ τα γ ά ν τ ια π ου π ιθ α ν ό ν α π ο τε λ ο ύ ν “λ ά φ υ ρ α "π ο λ έ μ ο υ από κ ά π ο ιο ν Γερμανό α ξ ιω μ α τικ ό , ε ίν α ι γ κρ ι. Π α ρ ό μ ο ιες σ το λ έ ς έ φ ε ρ α ν και οι Γερμ ανο ί "κ α τα δ ρ ο μ ε ίς " το υ Σ κ ο ρ τσ έ ν υ , ό τα ν ά ρ χ ισ ε η ε π ίθ ε σ η κ α τά τω ν Α ρδ εννώ ν. Α υ το ί ο ι α γ γ λ ο μ α θ ε ίς " ε ιδ ικ ο ί α ν ιχ ν ε υ τ έ ς " μ ε τ ις α μ ε ρ ικ α ν ικ ές σ το λ έ ς σ κοπ ό ε ίχ α ν τη ν π α ρ απ λά ν η σ η κ α ι τη δ η μ ιο υ ρ γ ία σ ύ γ χ υ σ η ς σ τ ις γραμ μ ές τω ν Α μ ερ ικ α ν ώ ν σ τρ α τιω τώ ν. Ω ς σ η μ εία α ν α γ ν ώ ρ ισ η ς μ ε τα ξ ύ το υ ς ε ίχ α ν το χρώ μ α το υ κ α σ κ ό λ (μπλε ή κ ό κ κ ιν ο ), το λ υ μ έν ο υ π οσ ιάγω νο κ α ι το κ τύπ ημ α το υ κ ρ ά ν ο υ ς . Γρ ήγορα όμω ς έ γ ιν α ν α ν τ ιλ η π το ί, κα ι ο ι π ε ρ ισ σ ό τε ρ ο ι ε κ τ ε λ έ ο τ η κ α ν ως κ α τά σ κ ο π ο ι με σ υ ν ο π τ ικ ές δ ια δ ικ α σ ίε ς .

22

Αμερικανικά αποσπάσματα,

τα οποία πολλές φορές δεν

υπερέβαιναν σε αριθμό τους ΙΟάνδρες,

ανταπέδιδαν τα πυρά με φονική ακρίβεια, καλυπτόμενα πίσω

από αγροικίες, σταύλους, φράκτες,

δένδρα, όχτους δρόμων ή πίσω από τα παραδοσιακά πέτρινα

καπηλειά που συνήθιζαν να κτίζουν

οι Βέλγοι στα σταυροδρόμια

των χωριών.

μικροσκοπικό καταφύγιο. Οι στρατηγοί των SS πα- ρεκλήθησαν να μείνουν όρθιοι, ενώ οι στρατηγοί του Στρατού να καθίσουν. Το τελευτα ίο δεν ήταν τιμή που τους έκαναν, αλλά μέτρο ασφαλείας. Πί­σω από τη ν πλάτη κάθε καρέκλας σ τεκόταν όρθιος ένας άνδρας των SS με το χέρι στη λαβή του περι­στρόφου του. «Ούτε ένας από εμάς» είπε αργότε­ρα ο Φριτς Μπαγιερλάιν, «δεν θα τολμούσε να δια­κινδυνεύσει να βγάλει το μαντίλι του. Μια τέτο ια κίνηση θα ήταν σαν να έβγαζε το σάβανό του». Με τρεμάμενο χέρι ο Χ ίτλερ κρατούσε το χαρτί, στο ο­ποίο είχε ήδη από νωρίς καταγράψει το ν λόγο του. Η ομιλία του, που έγινε απέναντι στο βουβό και τρομοκρατημένο ακροατήριο των στρατηγών, διήρκεσε δύο ώρες».

«ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΟΜΙΧΛΗ» ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

Η γερμανική επίθεση άρχισε στις 05.30 τα ξη ­μερώματα τη ς 16ης Δεκεμβρίου 1944 με μια σύντο­μη, αλλά εξα ιρετικά σφοδρή προετοιμασία πυρο­βολικού, η οποία διήρκεσε 20 λεπτά. Τα μαύρα στίγματα από το υς κρατήρες των οβίδων που πολ- λαπλασιάζονταν γέμισαν το πάπλωμα χιονιού που κάλυπτε τις Αρδέννες, Ταυτόχρονα, οι προβολείς του γερμανικού αντιαεροπορικού πυροβολικού έ ­ριχναν τις φω τεινές δέσμες τους προς τα σύννε­φα, ώστε οι αντανακλάσεις να δημιουργούν ένα τ ε ­χνητό σεληνόφως που θα διευκόλυνε το πεζικό. Ο καιρός ήταν κρύος και ομιχλώδης. Οι Αμερικανοί δ εν κατείχαν μια συνεχή αμυντική γραμμή, αλλά α­πλώς διάσπαρτους θύλα κες κι αυτό αποτέλεσε μια από τις α ιτίες, για την οποία οι Γερμανοί κατάφεραν σε κάποιους άξονες να προχωρήσουν σε βάθος, χωρίς να συναντήσουν αξιόλογη αντί­σταση. «Ο φον Ρούντστεντ μας βρήκε πλήρως ε ­μπλεκόμενους, χωρίς να έχουμε ο ύτε μια μεραρχία ως εφ εδρεία για τη 12η Ομάδα Στρατιών» ομολό­γησε ο Μπράντλεϋ.

Υφιστάμενες απόλυτο αιφνιδιασμό οι αμερικα­νικές μονάδες (πολλές από τις οποίες βρίσκονταν σε ανοχύρωτα χωριά) αποκόπηκαν, συνεθλίβησαν από τους υπέρτερους αριθμούς των επιτιθέμενω ν

και ε ίτε εξοντώ θηκαν ε ίτε υποχρεώθηκαν σε πα­ράδοση. Συχνά τα μεγαλύτερα προβλήματα που α­ντιμετώπιζαν σε εκείνη την αρχική φάση οι γερμα­ν ικές φάλαγγες ήταν η κακή κατάσταση των λίγων δρόμων και το κυκλοφοριακό χάος. Οπου, όμως, η Wehrmacht συνάντησε στο πέρασμά της μεγαλύτε­ρα αμερικανικά τμήματα σε καλά προετοιμασμένες θέσ εις, υποχρεώθηκε να δ ιεξαγάγει σφοδρές μά­χες για να συνεχίσει την προέλασή της.

Αμερικανικά αποσπάσματα, τα οποία πολλές φ ορές δεν υπερέβαιναν σε αριθμό τους 10 άνδρες. ανταπέδιδαν τα πυρά με φονική ακρίβεια, καλυ­πτόμενα πίσω από αγροικίες, σταύλους, φράκτες, δένδρα, όχτους δρόμων ή πίσω από τα παραδοσια­κά πέτρινα καπηλειά που συνήθιζαν να κτίζουν οι Βέλγοι στα σταυροδρόμια των χωριών. Γραφείς, μά­γειροι και άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας ή άλλων υπηρεσιών των μετόπισθεν απάρτιζαν πολ­λά από τα αυτοσχέδια αυτά τμήματα πολεμιστών. Το γερμανικό πεζικό, το οποίο απ οτελείτο σε μεγά­λη αναλογία από άπειρους νεοσύλλεκτους, εκ τό ­ξευ ε εναντίον αυτών των μικρών «Αλαμο» απανω­τέ ς εφόδους, αδιαφορώντας για τις απώλειες και, όπως ήταν φυσικό, θερ ιζόταν από τα εύστοχα πυ­ρά.

Τελικά, χάρη στην αριθμητική υπεροχή το υς οι Γερμανοί εξουδετέρω σαν αυτούς τους θύλακες α­ντίστασης, αλλά οι Αμερικανοί είχαν π ετύχει να επι­βραδύνουν το ν εχθρό. Τη νύκτα της 16ης Δ εκεμ ­βρίου η Wehrmacht διαπίστωσε με απόγνωση ότι εί­χε ήδη παρεκκλίνει αρκετά από το προσεκτικά κα­ταρτισμένο χρονοδιάγραμμά της. Ωστόσο, ο Γκαί- μπελς κραύγαζε από το γερμανικό ραδιόφωνο πως «η Wehrmacht έχει εξαπολύσει τη μεγάλη επίθεσή της. Θα καταστρέψουμε το ν εχθρό και θα κόψου­με τις γραμμές συγκοινωνιών του. Στόχος μας είναι το Παρίσι!»

Σε ολόκληρο το ν τομέα των Αρδεννών η ομί­χλη απλωνόταν λίγα μέτρα επάνω από το έδαφος, παρεμποδίζοντας για μια εβδομάδα κάθε επέμβα­ση μεγάλης έκτασης από τη συμμαχική αεροπορία. Τα μετεω ρολογικά ανακοινωθέντα μιλούσαν συνε­χώς για «χαμηλές πυκνές νεφώσεις», οι οποίες ό ­μως δεν περιόριζαν την ορατότητα των γερμανι-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

κών τεθωρακισμένων φαλαγγών που ξεχύνονταν σαν ποτάμι λάβας από τις στενωπούς των Αρδεν­νών. Κάτω από αυ τές τις συνθήκες δεν ήταν παρά­ξενο που οι δυνάμεις του Ρούντστεντ κατόρθωσαν να δημιουργήσουν γρήγορα μέσα στην αντίπαλη διάταξη ένα ρήγμα πλάτους 64 km, πολύ περισσό­τερο αφού υπερτερούσαν αριθμητικά έ ξ ι προς ένα στα κρίσιμα σημεία.

Στον Βορρά, μεταξύ Μονσχάου και Λοσχάιμ, η αμερικανική 99η Μεραρχία Πεζικού, που είχε φθά- σει πρόσφατα στην Ευρώπη, και η έμπειρη 2η Μ ε­ραρχία όχι μόνο καθυστέρησαν το υς Γερμανούς, αλλά και τους σταμάτησαν αποφασιστικά με τη ν πεισματώδη άμυνά τους στην κορυφογραμμή Ελ- σενμπορν. Αυτή η σειρά χαμηλών υψωμάτων βρι­σκόταν ακριβώς επάνω στη νοητή ευθεία, που συ­ν έδ εε το Σνέε Α ϊφελ με την κατεύθυνση της Αμ­βέρσας, και αποτελούσε πρωταρχικό α ντικειμενι­κό σκοπό τη ς 6ης Στρατιάς Πάντσερ των SS. Η 12η, η 277 και η 326 Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων» ε ­ξακόντισαν μάταιες εφόδους αυτοκτονίας ενα­ντίον των λόφων, από τους οποίους αμύνονταν γενναία τα 393 και 394 Αμερικανικά Σύνταγμα. Σε πολλές περιπτώσεις οι Γερμανοί πλησίασαν τόσο τις θ έσ εις των αντιπάλων τους, ώστε οι νεκροί τους σωρεύονταν μέσα στα αμερικανικά χαρακώ­ματα. Ενας Αμερικανός χειριστής όλμου ρύθμισε το όπλο του να βάλλει σε τόσο μεγάλη γωνία, ώστε τα βλήματα να εκ το ξεύ ο ντα ι εναντίον του εχθρού που απείχε μόλις οκτώ μέτρα! Το μόνο κέρδος των Γερμανών ήταν η κατάληψη του χωριού Λοσχάιμ, αλλά απέτυχαν πλήρως να ανοίξουν τη Rollbahn C για να προχωρήσει μέσω αυτής η «Hitlerjugend».

Νότια του Λοσχάιμ βρισκόταν η ομώνυμη διά­βαση, όπου περισσότερο από ό ,τι σε οποιονδήποτε άλλο τομέα του μετώπου, η πλάστιγγα των δυνάμε­ων έκλ ινε αποφασιστικά υπέρ των Γερμανών. Ακό­μη και εκεί, όμως, η 3η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών απέτυχε να διασπάσει την άμυνα τη ς 14ης Ομάδας (Σύνταγμα) Ιππικού. Με τη ν έλευση του σκοταδιού το πεζικό της 6ης Στρατιάς Πάντσερ των SS δεν ε ί­χε καταφέρει να δημιουργήσει το επ ιθυμητό ρήγ­μα και τα πληρώματα των 642 αρμάτων και αυτοκι­νούμενων πυροβόλων του Ντήτριχ, τα οποία περί-

Σ τ ις 25 Δ εκ εμ β ρ ίο υ 1944 οι Γερμανοί εξα κ ο λο υ θ ο ύ σ α ν να προχωρούν, αλλά από την επ ομένη την π ρω τοβουλία κινήσεω ν α νέλαβαν οι Σύμμαχοι. Τα π άντσερ σ τα μ ά τη σ α ν επ τά χ ιλ ιό μ ετρ α μακρ ιά από το Ντινάν μ ε μ εγ ά λ ες α π ώ λειες. Οι τρ ε ις α υ τέ ς φ ω το γρ α φ ίες, οι οπ οίες φ ανερώ νουν το μ έ γ ε θ ο ς των ζημιών που υπ έστησαν οι γερ μ α νικ ές μ ηχα νοκ ίνη τες φ ά λ α γ γ ες , ελ ή φ θ η σ α ν κοντά στο Λ ο υ ξεμ β ο ύ ρ γο . Α μ ερ ικα νο ί σ τρ α τιώ τες εικο ν ίζο ντα ι να π ερ ιερ γ ά ζο ντα ι κ α τεσ τρ α μ μ ένα τεθω ρ α κ ισ μ ένα οχήμα τα της Ταξιαρχίας Π άντσ ερ «Fuehrergrenadier», τα οποία τέθ η κ α ν εκ τό ς μάχης σ το χω ριό Χ ά ιντερ σ α ϊντ. Α ρ ισ τερ ά φ α ίν ετα ι ένα Panther, δ εξ ιά ένα Sturm geschütz IV και κάτω ένα SdKfz 251.

μεναν τη σειρά το υς λίγο πιο πίσω, είχαν αρχίσει να εκνευρίζονται.

ΤΑ SS ΚΤΥΠΟΥΝ ΜΕ ΛΥΣΣΑΤο πρωί της 17ης Δ εκεμβρίου ο «Ζεπ» Ντήτριχ

είχε πια εξαντλήσ ει τη ν υπομονή του με τις άκαρ­πες εφόδους του πεζικού του και αποφάσισε να δ ιοχετεύσει αμέσως στη μάχη τα τεθωρακισμένα του. Οι πολεμιστές τη ς 12ης Μεραρχίας Πάντσερ SS «Hitlerjugend» ενεπλάκησαν σε φονικές μάχες εκ του συστάδην με τα τμήματα τη ς 2ης και 99ης Μεραρχίας Πεζικού των ΗΠΑ, τα οποία προσπα­θούσαν αλληλοβοηθούμενα να κρατήσουν υπό τη ν κατοχή το υς τα πυρπολημένα χωριά Ρόχεραθ και Κρίνκελτ. Η ομίχλη ήταν αδιαπέραστη και η ο­ρατότητα σχεδόν μηδενική.

Μ ικρές ομάδες θαρραλέων Αμερικανών, οπλι­σμένων με bazooka, επέτρεπαν στα γερμανικά άρ­ματα να τις προσπεράσουν και έπειτα τα προσέ­βαλλαν από μικρές αποστάσεις. Σε άλλες περιπτώ­σεις, οι αρματιστές των SS οδηγούσαν τα τεθω ρα­κισμένα τους κατευθείαν επάνω στις θέσ εις των Α­μερικανών και τους έλιωναν με τις ερπύστριές

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

24

Ε φ οδ ιασμένο ι πια μ ε τις λ ε υ κ ές χ ε ιμ ερ ιν ές σ τολές π αραλλαγής, οι Α μερ ικα νο ί π έρασαν στην α ντεπ ίθ εσ η τον Ιανουάριο το υ 1945. Το δριμύ ψύχος κ α θ ισ το ύ σ ε πολύ δύσκολη τη διαβίωση των στρατιω τώ ν. Το φ α γη τό πάγωνε μ έχ ρ ι να μ ε τα φ ε ρ θ ε ί στην πρώτη γραμμή, όπως επ ίσης και το νερό μ έσ α στα π αγούρια. Το να α π ο κ ο ιμ η θ ε ί κανείς στο χαράκω μά του εν ε ίχ ε το ν κίνδυνο να ξυπ νήσει μ ε κρυοπ αγήματα στα άκρα. Το λάδ ι των όπλων έπ ηζε. Το να σ κάψ ει κάποιος μια τρύπα στο έδ α φ ο ς , που από το ψύχος ε ίχ ε μ ε τα τρ α π ε ί σε γρανίτη , ήταν σχεδόν α δύνα το .

τους. Παρά τις πολύωρες οδομαχίες, που δ ιεξή- χθησαν κυρίως με χειροβομβίδες, ξιφολόγχες και μαχαίρια, η «Hitlerjugend» δεν κατάφερε να ανοίξει δρόμο μέσα από τα δύο χωριά. Οπισθοχωρώντας όσο χρειαζόταν για να καταλάβουν θέσ εις στην κο- ρυφογραμμή Ελσενμπορν και να υπσστηριχθούν από τις πυροβολαρχίες τους, οι οποίες βρίσκονταν κρυμμένες πίσω της, οι Αμερικανοί απέκλεισαν τον σ υντομότερο δρόμο του Χ ίτλερ προς την Αμβέρ­σα.

Η κορυφογραμμή Ελσενμπορν έμ ελλε να απο- τελέσ ει τον νέο λόφο Λιτλ Ράουντ Ton του Αμερι­κανικού Στρατού - το ύψωμα που με τη ν αλύγιστη άμυνα τη ς φρουράς του θα έσπαζε τα κύματα των επ ιτιθέμενω ν και θα τους εξανέμ ιζε κάθε ελπίδα για τη νίκη, όπως ακριβώς είχε συμβεί και για τους Νότιους στην επική μάχη του Ιουλίου 1863. Ο Ντή- τρ ιχ κατεύθυνε εναντίον τη ς κάθε διαθέσιμη μο­νάδα του, χωρίς να επ ιδείξει κανένα έλεος ούτε για το ν εχθρό ούτε για τους ίδιους τους άνδρες του. Δεν μπόρεσε, ωστόσο, να τη ν κυριεύσει. Τμήματα τη ς έμπειρης 1ης Μεραρχίας Πεζικού των ΗΠΑ προστέθηκαν σύντομα στις τά ξεις των αμυνόμε­νων, συντρίβοντας τις εφόδους του εχθρού.

Το πρακτικό αποτέλεσμα της άκαμπτης άμυ­νας των τριών αμερικανικών μεραρχιών στο Ελσεν­μπορν (που θυσίασαν 6.000 άνδρες τους για να α- ντισταθούν) ήταν να δ ιο χετευθ εί η γερμανική επί­θεση νοτιότερα, ακριβώς όπως ένας φθινοπωρινός χείμαρρος αναζητά ευκολότερο έδαφος για να ξε- θυμάνει τα ορμητικά νερά του. Αντί να ακολουθή­σει την άμεση βορειοδυτική κατεύθυνση του ά ξο ­να Ναμύρ - Αμβέρσας, ο Ν τήτριχ υποχρεώθηκε να συμπιεστεί νοτιοδυτικά, προς τον Μεύση και το Ντινάν, οδηγώντας τη «Hitlerjugend» εναντίον της θεω ρητικά αδύναμης 14ης Ομάδας Ιππικού.

Ουσιαστικά, η αλλαγή αυτή σήμαινε ότι η επί­θεση του Χ ίτλερ δεν είχε πια στρατηγικό αντικει­μενικό σκοπό, κάτι που δεν δ ιέφυγε από τη ν προ­

σοχή τόσο του Ρούντστεντ όσο και του ίδιου του Ντήτριχ. Από τις 17 Δεκεμβρίου και μετά αναζητού­σαν πλέον μια «μικρή λύση», που δεν ήταν άλλη από την επ ίτευξη κάποιων περιορισμένων εδαφι­κών κερδών και τη ν πρόκληση όσο το δυνατόν σο­βαρότερων απωλειών προσωπικού στον αντίπαλο. Τα φιλόδοξα σχέδια για την ανατροπή της πορείας του πολέμου ήταν πια ανέφικτα. Βέβαια, ο Χίτλερ εξακολουθούσε να πιέζει τα στρατεύματά του για την κατάληψη του Μεύση και τη ν προέλαση προς τη ν Αμβέρσα, αλλά χωρίς την κατοχή της κορυφο- γραμμής Ελσενμπορν η Wehrmacht δεν μπορούσε να φθάσει πολύ μακριά.

Ο ΜΑΝΤΩΥΦΕΛ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙΝ οτιότερα των ευνοούμενω ν Waffen SS, η 5η

Στρατιά Πάντσερ του Μαντώυφελ, αν και α ντιμε­τώπισε παρόμοια προβλήματα, κατόρθωσε μια θ ε ­αματική διάσπαση, προσβάλλοντας μάλιστα ένα μέτωπο διπλάσιου μήκους απ’ ό,τι η βη Στρατιά των SS και με λ ιγό τερες δυνάμεις. Η αμερικανική 106 Μεραρχία Πεζικού (επονομαζόμενη «Τα Χρυσά Λιο­ντάρια») είχε τα τρία συντάγματά τη ς (422, 423 και 424) ανεπτυγμένα στο Σνέε Α ϊφελ σε μήκος 35 km. Το κυριότερο μειονέκτημά της, όμως, ήταν η έλλ ε ι­ψη συνεκτικών δεσμών μεταξύ του προσωπικού της. Οσο βρισκόταν στις ΗΠΑ για εκπαίδευση, η μονάδα είχε πέσει θύμα τη ς γνωστής καταστρεπτι­κής για το ηθικό πρακτικής του Αρχηγείου Στρα­τού, που επέβαλλε τη ν απόσπαση μέχρι και των 2/3 των ανδρών μιας θεω ρητικά έτο ιμης μεραρχίας, προκειμένου να τους κατανείμει σε άλλες μονάδες ως «πυρήνες» για τη συγκρότηση νέων μεραρχιών. «Μόλις που πρόλαβα να γνωρίσω τους άνδρες της διμοιρίας μου πριν εμπλακούμε σε μάχη» ομολο­γούσε ένας αξιωματικός της. «Δεν γνώριζα καν τους υπαξιωματικούς μου, στους οποίους θα έπρε- πε να βασίζομαι. Ημασταν ένα συνονθύλευμα αν-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Λ ο χ /α ς αμερ ικα νικού Π εζικο ύ , 1944-1945.0 σ υ γ κ εκ ρ ιμ έν ο ς τύ π ο ς εμ φ α ν ίζ ε ι τη ν τ ε λ ικ ή μ ο ρ φ ή τη ς α μ ερ ικ α ν ικ ή ς σ το λ ή ς σ τη ν Ευρώ πη π ρ ο ς το τ έ λ ο ς το υ Β 'Π Π , α λλά κ α ι μ ε τα π ο λ εμ ικ ά . Η σ το λ ή μ ά χ η ς Μ 1943, κ α τα σ κ ευ α σ μ έν η απ ό β α μ β α κερ ή π ο π λ ίνα χ ρ ώ μ α το ς olive green, ή τα ν α ν τ ια ν εμ ικ ή κ α ι σ ε μ εγ ά λο β α θ μ ό α δ ιά β ρ ο χ η . Ε χ α ψ ε π ρ α κ τ ικ ή ς σ χ εδ ία σ η ς , μ ε χ ιτώ ν ιο που π ερ ιελ ά μ β α ν ε α ρ κ ε τ έ ς τσ έ π ε ς , ενώ , τρ ο π ο π ο ιώ ν τα ς το ν ε σ ω τε ρ ικ ό ρ ο υ χ ισ μ ό , μ π ο ρ ο ύ σ ε να φ ο ρ ε θ ε ί σ ε ό λ α τα κ λ ίμ α τα . Το μ ε τα λ λ ικ ό κ ρ ά ν ο ς Μ 1 τ ο π ο θ ε τ ε ίτ ο επ άνω από το μ ά λ λ ινο κ α σ κ έ το ("beanie ), ενώ τ ις π ε ρ ισ σ ό τε ρ ε ς φ ο ρ έ ς κ α τά τη δ ιά ρ κ ε ια τη ς μ ά χ η ς το υπ οσ ιά γω νο ή τα ν λ υ μ έν ο ή δ εμ ένο στο κ ρ ά νο ς . Α υ τό ή τα ν επ ιβ εβ λ η μ έν ο , κ α τά το υ ς Α μ ερ ικ α ν ο ύ ς , α φ ο ύ τα α έ ρ ια μ ια ς κ ο ν τ ιν ή ς έ κ ρ η ξ η ς θ α μ π ο ρ ο ύ σ α ν να ε κ τ ο ξ ε ύ σ ο υ ν το κ ρ ά ν ο ς μ ε δύναμ η κ α ι να τρ α υ μ α τίσ ο υ ν π ο λύ σ ο β α ρ ά το ν λ α ιμ ό το υ φ έ ρ ο ν το ς , σ ε π ερ ίπ τω σ η που το υ π οσ ιάγω νο ή τα ν δ εμ ένο . Η ζώ νη κ α ι οι ιμ ά ν τες τη ς ε ξ ά ρ τυ σ η ς ε ίν α ι Μ1936, ενώ το σ α κ ίδ ιο σ τα α ρ ισ τε ρ ά το υ ε ίν α ι τύ π ο υ Μ 6, σ χ εδ ια σ μ έν ο να φ έ ρ ε ι τη ν α ν τ ια σ φ υ ξ ιο γ ό ν ο π ρ οσω π ίδα Μ 4 (που π λ έο ν δ ε ν χ ρ η σ ιμ ο π ο ιε ίτο κα ι έ τσ ι το Μ 6 έ φ ε ρ ε ά λ λ α χ ρ ή σ ιμ α α ν τ ικ ε ίμ εν α ). Σ τα δ ε ξ ιά το υ ε ίν α ι α ν α ρ τη μ έν η μ ια α μ υ ν τ ικ ή χ ε ιρ ο β ο μ β ίδ α M k .ll, ενώ σ τα α ρ ισ τε ρ ά το π ο θ ε τ ε ίτ α ι ο φ α κ ό ς TL122C, π ου έ φ ε ρ α ν σ υ ν ή θ ω ς ο ι υ π α ξ ιω μ α τικ ο ί κ α ι οι δ ιο ικ η τ έ ς λόχω ν. Το υ π ο π ο λ υ β ό λ ο Thompson Μ1Α1 τω ν 0,45 in α π ο τε λ ε ί τη ν α π λ ο π ο ιη μ ένη έ κ δ ο σ η το υ Μ 1928Α1. Ε π ρ ό κ ε ιτο γ ια έ ν α από τα π ιο α γα π η τά όπ λα σ το υ ς υ π α ξ ιω μ α τικ ο ύ ς , α φ ο ύ δ ιέ θ ε τ ε μ εγ ά λ η ισ χ ύ α ν α χ α ίτ ισ η ς το υ ε χ θ ρ ο ύ σ ε μ ά χ ες κ ο ν τ ιν ώ ν απ οστάσεω ν.

θρώπων ξένων μεταξύ τους. Σίγουρα αυτό δεν μας Βοήθησε καθόλου.»

Το γερμανικό LXVI Σώμα Στρατού πραγματοποίησε Βολές πυροβολικού μ ικρότερης διάρκειας και αμέσως μετά οδήγησε γύρω από τον αντίπαλο τη 18η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέ­ρων» σε μια κλασική κίνηση λαβίδας. Το ένα σκέλος τη ς ηλά- γρας απώθησε τη 14η Ομάδα Ιππικού από τη διάβαση του Λο- σχάιμ, ενώ το άλλο διαχώρισε το 423 από το 424 Σύνταγμα, εξω ­θώντας το νοτιότερα. Στη συνέχεια, συναντήθηκαν και τα δύο στο Σαίνμπεργκ, έ ξ ι χ ιλιόμετρα πίσω από τα νώτα των Αμερικα­νών. Με τον τρόπο αυτό το 422 και το 423 Σύνταγμα βρέθηκαν πλήρως κυκλωμένα. Για την επιτυχία αυτή όμως δαπανήθηκε όλη η 16η Δεκεμβρίου κι έτσι το LXVI Σώμα δεν μπόρεσε να συ­νεχίσει την πορεία του και να καταλάβει το πολύ σ ημαντικότε­ρο Σαιν Βιτ μέσα στις πρώτες 24 ώρες. Το 424 Σύνταγμα Πεζι­κού (ΣΠ), το οποίο βρισκόταν νοτιότερα, απέφυγε τη μοίρα ίων υπόλοιπων συναδέλφων του, καθώς χρειάσθηκε να αντι­μετωπίσει μόνο τη ν άπειρη 62η Μεραρχία «Λαϊκών Γρενα­διέρων» και λίγα άρματα.

Αμέσως νοτιότερα, η 28η Μεραρχία Πεζικού με ένα μόνο Σύνταγμά τη ς (112) ήλθε αντιμέτωπη με ολόκλη­ρο το ν όγκο του LVIII Σώματος Πάντσερ. Ε κμεταλλευ­όμενο τα τεχνη τά κωλύματα του τμήματος της γραμμής «Ζίγκφρηντ» που είχε καταλάβει, το 112 Σύνταγμα συγκρότησε τους Γερμανούς για 36 ώ­ρες, πριν η 116 Μεραρχία Πάντσερ μπορέσει να κερ ­δίσει ένα προγεφύρωμα στον Ουρ. Το ίδιο συνέβη και πιο κάτω, όπου το 109 Σύνταγμα για τέσσερις η μέρες ε- π ιδόθηκε σε έναν απελπισμένο αγώνα απέναντι στην 352 Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων» και τη ν 5η Αλεξιπτωτιστών, πριν αναδιπλωθεί προς τις γραμμές της 9ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας (ΤΘΜ).

Οι ελπίδες του Μ αντώ υφελ για μια αποφασιστική διείσδυ­ση περιορίστηκαν πλέον στο XLVII Σώμα Πάντσερ, το οποίο πε- ριελάμβανε στη σύνθεσή του δύο από τις καλύτερες μεραρ­χίες πάντσερ τη ς Wehrmacht, τη 2η και τη «Lehr». Τις υποστήρι­ζε επίσης η 26η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων», η οποία θ ε ­ωρείτο η καλύτερη μονάδα πεζικού των Γερμανών σε ολόκληρο το μέτωπο των Αρδεννών. Οι δυνάμεις αυτές έπληξαν, σαν σι-

25

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Οι ά νδρ ες τη ς 1ης και της 3ης Σ τρ α τ ιά ς συναντή& ηκαν κοντά στο Ο υφ α λίζ σ τις 16 Ια νουαρίου 1945.

Η καταστροφή που υπέστη η 106

Μεραρχία Πεζικού ήταν τόσο

ολοκληρωτική, ώστε το Αρχηγείο του

J -0 ΑμερικανικούΣτρατού αποφάσισε

αρκετές ημέρες μετά τη μάχη των

Αρδεννών να μη την ανασυστήσει.

δερένια γροθιά, το τρ ίτο οργανικό σύνταγμα τη ς 28ης Μεραρχίας Πεζικού (110). Α ντίθετα με το ν Ντήτριχ, ο Μ αντώυφελ ήταν αποφασισμένος να φθάσει το συντομότερο δυνατό στην Μπαστόν, που αποτελούσε το πρώτο κρίσιμο σκαλοπάτι για το ν έλεγχο των Αρδεννών. Ετσι, έλαβε τη ν κα τ’ ε ­ξαίρεση έγκριση του Χ ίτλερ να εμπ λέξει τα πά­ντσερ του οπό τις πρώτες κιόλας ώρες στη μάχη. Εως τις 18 Δεκεμ-βρίου το 110 Σύνταγμα είχε πά- ψει να υφίσταται ως οργανωμένη μονάδα, καθώς παρέμεναν ζωντανοί μόνο 587 από τους αρχικούς 3.117 αξιωματικούς και άνδρες.

Ασκώντας αυτή τη ν αφόρητη πίεση, οι Γερμα­νοί ανέτρεψαν την 28η ΜΠ των ΗΠΑ, απώθησαν τις π ενιχρές εφ εδρ είες , που εμφάνισε στον δρόμο το υς ο Μ ίντλτον, και συνέχισαν προς τα δυτικά, ό­που όμως βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα απρόβλε­πτο εμπόδιο. Τα υλικά γεφύρωσης του ποταμού Ουρ δεν είχαν προωθηθεί έγκαιρα στην πρώτη γραμμή, με αποτέλεσμα οι μεραρχίες πάντσερ να αναλώσουν πολλές πολύτιμες ώρες ακινητοποιη- μ ένες στην ανατολική όχθη, έως ότου το Μηχανικό στήσει τις πλωτές του γέφ υρες. Αργά το απόγευ­μα, όμως, η 2η Μεραρχία Πάντσερ κατάφερε να ε- γκαταστήσει μ ερ ικές γέφ υρες επάνω στον Ουρ σχεδόν αμαχητί. Κατόπιν, ξεχύθ ηκε στο νότιο τμ ή ­μα του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου, κατευθυνόμενη προς τη ν Μπαστόν μαζί με το πεζι­κό που τη συνόδευε. Υποχρεώθηκε, όμως, να διε- ξαγάγει σφοδρές μάχες στις κωμοπόλεις Μάρναχ και Χόσινγκεν, για να αποκτήσει και πάλι ελ ευ θ ε ­ρία κινήσεων.

Ευρισκόμενοι μ ετα ξύ των δύο επιθετικών μα­ζών του Ν τήτριχ και του Μαντώυφελ, οι Αμερικανοί εξακολουθούσαν να διατηρούν το βασικό κέντρο αντίστασής τους στο Σαιν Βιτ. Σύντομα, όμως, αυ­τό ς ο κόμβος κυκλώθηκε από Βορρά και Νότο. Στις 20 Δεκεμβρίου ο Ντήτριχ επανέλαβε ένα άλμα 20 km, διασχίζοντας την περιοχή του Γκραντμενίλ και αποκλείοντας τη ν οδό Λιέγης-Μπαστόν, ενώ ο Μα­ντώ υφ ελ προσπερνούσε τις μ ικρές λουξεμβουρ- γιανές πόλεις Β ιλτζ και Κλερβώ. Οι Σύμμαχοι ήταν υποχρεωμένοι να διεξαγάγουν τη μάχη στα τυφλά, σ τερούμενοι της βοήθειας των αναγνωριστικών α­εροσκαφών τους λόγω τη ς επικρατούσας κακοκαι-

ριας.Η 17η Δ εκεμβρίου έμ ελλ ε να αποδειχθεί πιο

προσοδοφόρα ημέρα για το υς Γερμανούς. Τα ρήγ­ματα, τα οποία είχαν επιδιώξει οι στρατηγοί της Wehrmacht τη ν προηγούμενη, άρχισαν να εμφανί­ζονται, καθώς οι αμερικανικές δυνάμεις, κατάκο­πες, λιγοστές και ανεπαρκώς εξοπλισμένες, υπο­χρεώ θηκαν σταδιακά ε ίτε να συμπτυχθούν με κά- ποια τάξη ε ίτε να παραδοθούν. Το Μάρναχ περιήλ- θ ε σε διαφορετικό έλεγχο δύο φ ορές πριν η αριθ­μητική υπεροχή των Γερμανών σε άρματα και αυτο­κινούμενα πυροβόλα το υς παράσχει τη νίκη. Το 110 Σύνταγμα τη ς 28ης Μεραρχίας ενιοχύθηκε με 17 άρματα Sherman και επιχείρησε να εδραιω θεί στη1, κωμόπολη, αλλά χωρίς επιτυχία. Οταν πια κάθε ελ­πίδα είχε χαθεί, ο δ ιο ικητής του ζήτησε από το αρ­χηγείο του VIII Σώματος να του επ ιτρέψ ει να υπο­χωρήσει, αλλά η απάντηση του Μ ίντλτον ήταν αρ­νητική. Αποκομμένο πλέον το αμερικανικό σύνταγ­μα έδωσε την ύστατη μάχη του σε ένα κάστρο του 12ου αιώνα στο Κλερβώ, όπου οι τελευ τα ίο ι επιζώ- ν τες αιχμαλωτίστηκαν.

Ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα δέχθηκαν οι Σύμ­μαχοι στο Σνέε Αϊφελ. Αφού δεν κατέστη δυνατό', να απεγκλωβιστούν ύστερα από μια καθυστερημέ­νη αντεπίθεση τη ς 7ης αμερικανικής TOM, τα απο­κομμένα συντάγματα 422 και 423 της 106 Μ Π στο Σνέε Α ϊφελ προσπάθησαν επί ματαίω να διαρρή- ξουν μόνα το υς τον θανάσιμο κλοιό. Μπροστά στο αδιέξοδο και προκειμένου να αποφύγουν άσκοπη απώλεια ανθρώπινων ζωών, οι δ ιο ικητές τους Τσαρλς Κάβεντερ και Τζωρτζ Ντεσενώ, στις 19 Δ ε­κεμβρίου δ ιέταξαν τα συντάγματα να καταθέσουν τα όπλα. Ετσι, οι 6.800 άνδρες τους έπεσαν στα χέ­ρια των Γερμανών. Επρόκειτο για τη δ εύ τερη μεγα­λύτερη παράδοση αμερικανικών δυνάμεων στην ι­στορία των ΗΠΑ μετά από τη ν παταγώδη αποτυχία στο Μπαταάν. Η καταστροφή που υπέστη η 106 Μ ε­ραρχία Πεζικού ήταν τόσο ολοκληρωτική, ώστε το Αρχηγείο του Αμερικανικού Στρατού αποφάσισε α ρ κετές η μέρες μετά τη μάχη των Αρδεννών να μη τη ν ανασυστήσει. Η 106 είχε έτσ ι το θλιβερό προ­νόμιο να είναι η μοναδική αμερικανική μεραρχία, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς ως μονάδα από το υς Γερμανούς κατά τον Β1 Παγκόσμιο Πόλεμο.

Καθώς οι τέσσερις μεραρχίες των SS συνωστί­ζονταν για να χρησιμοποιήσουν τη μοναδική καλή αρτηρία προς τα δυτικά (μέσω Μ αλμεντύ), το ά­νοιγμα τη ς δ εύ τερ η ς οδού, που διερχόταν από το Σαιν Βιτ, αποκτούσε μεγαλύτερη σημασία. Τα σχέ­δια τη ς OKW, όμως, προέβλεπαν τη ν κατάληψη της πόλης από τη 18η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέ­ρων». Αν είχαν χρησιμοποιηθεί αποφασιστικά τα πάντσερ, θα μπορούσαν αναμφίβολα να είχαν ε ι­σβάλει στο Σαιν Βιτ κατά τις πρώτες 48 ώρες. Ε- π ρόκειτο για μια ακόμη περίπτωση, κατά τη ν οποία ο Γιοντλ απέτυχε να διαθέσει το ν σωστό όγκο και τύπο δυνάμεων, προκειμένου για την επ ίτευξη ε ­νός αντικειμενικού σκοπού. Υπολόγιζε, ίσως, πως η αποδιάρθρωση του μετώπου τη ς 1ης Αμερικανικής Στρατιάς δεν θα τη ς επέτρεπε να οργανώσει μια ι­σχυρή άμυνα.

Οι Αμερικανοί στρατιώτες, όμως, οι οποίοι μά­χονταν «μέσα στον κυκλώνα», είχαν διαφορετική άποψη. Διάσπαρτες μικρές ομάδες χαμηλόβαθμων αξιωματικών, υπαξιωματικών και απλών στρατιω­τών του Αμερικανικού Στρατού, πολλοί από τους οποίους ήταν ε ίτε νεόκοποι στο θ έα τρ ο των μαχών ε ίτε εξουθενω μένο ι βετεράνοι που είχαν πολεμή-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

σει ακατάπαυστα επί έ ξ ι μήνες, απέδειξαν στον Χ ίτλερ και τη ν Ανώτατη Γερμανική Διοίκηση πόσο εσφαλμένα είχαν εκτιμήσει τη μαχητική αξία του α­ντιπάλου τους. Στις 21 Δ εκεμβρ ίου οι Γερμανοί κα- τάφ εραν να καταλάβουν το Σαιν Βιτ, αφού πρώτα οδήγησαν εναντίον του δύο μεραρχίες «Λαϊκών Γρεναδιέρων» και αρκετά άρματα Tiger. Οι Αμερ ι­κανοί έχασαν 6.000 από το υς 22.000 υπερασπιστές αυτής τη ς πόλης.

Ο Χ ότζες ανέσ τειλε κάθε επ ιθετική ενέργεια προς τον Ρόερ και χρησιμοποίησε α υ τές τις δυνά­μεις για να υπερασπίσει το πλευρό του θύλακα, που δημιουργούσε η γερμανική προώθηση στις Αρδέννες. Παράλληλα, έδωσε στον Γκέροου τη ν ά­δεια να αμυνθεί με όποιον τρόπο θεωρούσε κα­ταλληλότερο. Το γερμανικό LXVII Σώμα διεύρυνε την επίθεσή του προς Βορρά, αλλά η συμφόρηση στις διαβάσεις του Ουρ εξακολουθούσε να αργο- πορεί το υς Γερμανούς. Η 116 Πάντσερ κατόρθωσε να καταλάβει και μια άθικτη γέφ υρα στον ποταμό, αλλά οι άνδρες του Μηχανικού τη ς ανακάλυψαν πως δεν μπορούσε να α ν τέ ξε ι το υς 4 5 1 που ζύγιζαν τα άρματα Panther. Ετσι, ο Μ αντώ υφελ τη διοχέ­τευσ ε προς το Ντάσμπουργκ για να διαπεραιωθεί από τη γέφ υρα που χρησιμοποιούσε και η 2η Πά­ντσερ.

Η ΤΡΕΛΗ ΚΟΥΡΣΑΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΜΑΧΗΣ ΠΑΪΠΕΡ

Ο συνωστισμός των δύο σωμάτων πάντσερ των SS στους Βαθιά σκαμμένους δρόμους δημιουρ­γούσε μια απίστευτη συμφόρηση δυνάμεων και ου­σιαστικά καθιστούσε αδύνατη τη συμμετοχή των μεραρχιών «Hohenstaufen» και «Das Reich» στην πρώτη γραμμή. «Ο Ντήτριχ και οι ναζί στρατηγοί πληρώνουν τώρα τη ν απειρία των επ ιτελείων το υς και τη ν ισχυρογνωμοσύνη τους, που τους οδηγεί να αρνηθούν τη Βοήθεια των επαγγελματιών στρα­τιωτικών» αναφέρει ο Καρτιέ. Υπήρχε, όμως, το υ ­λάχιστον ένας αξιωματικός των SS, ο οποίος ήταν αποφασισμένος να μην επ ιτρέψ ει την ακινητοποίη- σή του εξα ιτίας του κυκλοφοριακού χάους που επι­

κρατούσε στις ελάχιστες διαθέσ ιμες Rollbahnen. Ο αντισυνταγματάρχης Γιόακιμ Πάιπερ ήταν βετερά ­νος του Ανατολικού Μετώπου και δεν ανήκε στην κατηγορία των ανθρώπων, που θα μπορούσαν να καμφθούν ακόμη και από τις μεγαλύτερες αντιξοό­τη τες . Αποστολή του Συγκροτήματος Μάχης του (Kampfgruppe) ήταν να κινηθεί ανεξάρτητα και με ταχύτητα , σαν οβίδα πυροβόλου, κατά μήκος της Rollbahn D προς τα μετόπισθεν των Αμερικανών, προκαλώντας στον εχθρό τέ το ια σύγχυση, ώστε να μη μπορεί να αντιδράσει. Ο ίδιος ο διο ικητής της «Leibstandarte», στρατηγός Κράμερ, τον είχε συμ­βουλεύσει: «Οδήγησε γρήγορα και κράτα χαλαρά τα χαλινάρια!»

Ο Πάιπερ ακολούθησε κατά γράμμα τη ν εν το ­λή, ωθώντας προς τα εμπρός, με ακατάβλητη ενερ ­γητικότητα , το Συγκρότημά του, το οποίο αποτε- λ είτο από 5.000 έμπειρους άνδρες με 120 άρματα PzKpfw IV, Panther, Tiger και μερικά γιγαντιαία Jagdtiger. Δ εν δίστασε να αναγκάσει άλλες γερμα­ν ικές μονάδες, τ ις οποίες συνάντησε κατά τη ν πο­ρεία του, να κατευθύνουν τα οχήματα τους προς τα χαντάκια των δρόμων, προκειμένου να δ ιευκο­λυνθεί η κίνηση των βαρέων τεθωρακισμένων του. Παρά το γεγονός ότι, όταν είχε μελετήσ ει για πρώ­τη φορά τη Rollbahn D στον χάρτη, είχε δηλώσει πως «αυτός ο δρόμος δεν είναι για άρματα μάχης αλλά για ποδήλατα!», ο Πάιπερ συνέχισε ανελέητα τη ν προέλασή του. Οταν, μάλιστα, συνάντησαν ένα παλαιό γερμανικό ναρκοπέδιο κοντά στο Λοσχάι- μεργκαμπεν, δ ιέ τα ξε το υς άνδρες του να μη στα­ματήσουν καθόλου, αλλά να το διασχίσουν. Ο Πάι- περ έχασε με αυτόν τον τρόπο δέκα οχήματα αλλά καθόλου χρόνο! Α υτές οι παράτολμες αποφάσεις ευθύνονταν ως έναν Βαθμό για τον θρύλο που είχε δημιουργηθεί γύρω από το όνομά του. Στο Λάνζε- ραθ απέσπασε μερικούς στρατιώτες από την ακι- νητοποιημένη 3η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών και τοπ οθετώ ντας τους επάνω στα άρματα συνέχισε τη ν τρελή πορεία του. Ε κμεταλλευόμενος τη σύγ­χυση του αντιπάλου, προσκολλήθηκε στην «ουρά» μιας αμερικανικής φάλαγγας που υποχωρούσε και λίγο αργότερα τη ν αιφνιδίασε απόλυτα καταστρέ- φοντας 50 οχήματά τη ς και συλλαμΒάνοντας πολ­λούς αιχμαλώτους.

Α ν τίθ ε τα μ ε ό ,τ ι π ίσ τευ ε ο Χ ίτλ ερ , ο Α μερικανός

σ τρ α τιώ τη ς α π ο δ ε ίχθ η κε σκληρός και γενναίος

αντίπ αλος, εμ φ ο ρ ο ύ μ εν ο ς από υπέροχο πνεύμα μονάδας και

α υ το θ υ σ ία που δεν υπ ολειπ όταν εκ είνη ς των πιο

φανατικώ ν SS. Σ τη φ ω τογρα φ ία δ ια κ ρ ίν ετα ι ο σ τρ α τιώ τη ς Π ά τρ ικ Σ η τη ς

87ης Μ ερ α ρ χ ία ς Π εζικού , α π ορροφ ημένος μ ε τον

κ α θα ρ ισ μ ό το υ BAR του σε ένα δ ιά λειμ μα τη ς μάχης των

Αρδεννών.

Π α λ εύ ο ντα ς μ ε τα σ το ιχεία τη ς φ ύσης, το αμερικανικό

Μ ηχανικό έδω σε τον δικό το υ τιτά ν ιο αγώ να,

π ροκειμένου να ανακόψ ει τη ν π ροέλαση τη ς

Wehrmacht, εκ τελ ώ ν τα ς ένα π λήθος κ α τα σ τρ οφ ώ ν και

υπ ονομεύσεω ν κ α τά μήκος των γερμανικώ ν

δρομολογίω ν. Σ ύ νθ η μ ά του ή τα ν : «Ο δυναμ ίτη ς είναι ο

εχ θ ρ ό ς τη ς κίνησης!»

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

28

Οι γέφυρες ανατινάσσονταν η μια μετά την άλλη, αλλά

η Wehrmacht επέμενε να προχωρεί.

Πολλοί από τους Γερμανούς

στρατιώτες ήταν βετεράνοι του

Ανατολικού Μετώπου και φορούσαν λευκές στολές παραλλαγής,

που τους εξασφάλιζαν θαυμάσια

προσαρμογή στο χιονοσκεπές

τοπίο.

Στις 17 Δεκεμβρίου η έλλειψ η καυσίμων τον ε ­μπόδισε να εκμ ετα λλευ θ ε ί έγκαιρα μια κρίσιμη α­δυναμία των Αμερικανών, η οποία παρουσιάστηκε στο μέτωπο τη ς 14ης Ομάδας Ιππικού. Αναζητώ­ντας απεγνωσμένα δ ιέξοδο για το Συγκρότημα Μά­χης του, ο Πάιπερ στράφηκε προς το Μπούλιν- γκεν, όπου είχε πληροφορίες ότι θα έβρισκε μια α­μερικανική αποθήκη καυσίμων. Οι Αμερικανοί αιφ- νιδιάστηκαν εκ νέου από την ξαφνική εμφάνιση των τεράστιων γερμανικών αρμάτων. Αφού υπο­χρέωσε 30 Αμερικανούς αιχμαλώτους, τους οποί­ους συνέλαβε εκεί, να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ των πάντσερ του με 189.300 λίτρα καυσίμων, ο Πάι- περ το υς εκ τέλεσ ε όλους. Εχοντας διεισδύσει βα­θιά στα εχθρικά μετόπισθεν, ο αντισυνταγματάρ- χης των SS είχε χάσει τη ν επαφή του με το αρχη­γείο τη ς «Leibstandarte» και έτσι δ εν γνώριζε ότι ο κύριος όγκος της 6ης Στρατιάς Πάντσερ είχε καθη­λωθεί μπροστά στην κορυφογραμμή Ελσενμπορν. Αν σε εκείνη τη φάση το Συγκρότημα Μάχης Πάι- περ κατευθυνόταν προς Βορρά, θα μπορούσε εύ ­κολα να αποκόψει τις αμερικανικές μεραρχίες, οι οποίες αμύνονταν τόσο πεισματικά, και να σφραγί­σει τη ν τύχη 30.000 Αμερικανών. Αντίθετα, όμως, α­κολούθησε πιστά τις αρχικές δ ιαταγές που είχε λά­βει και συνέχισε δυτικά.

Το απόγευμα τη ς 17ης Δ εκεμβρ ίου λοξοδρόμη­σε προς τη ν κωμόπολη Μπωνέζ, κοντά στο Μαλμε- ντύ, όπου δολοφόνησε και πάλι εν ψυχρώ 71 Αμερ ι­κανούς αιχμαλώτους. Η είδηση αυτής τη ς σφαγής δ ιαδόθηκε σαν πυρκαϊά σε ολόκληρο το μέτωπο και χαλύβδωσε τη ν απόφαση των αμερικανικών στρατευμάτων να αντισταθούν στην επίθεση των πάντσερ και να το υς φράξουν το ν δρόμο προς τον ποταμό Μεύση. Παράλληλα, σήμανε και τον παρα­μερισμό οποιωνδήποτε ηθικών ενδοιασμών, που θα μπορούσαν να διακατέχουν έως τό τε τους Α με­ρικανούς σ τρατιώτες σχετικά με τη μεταχείριση των ανδρών των SS, οι οποίοι περιέρχονταν στο έ ­λεο ς τους.

ΠΕΙΣΜΑΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑΤο αμερικανικό Μηχανικό αγωνίστηκε με ηρωι­

κή αυτοθυσία για να ανακόψει τη γερμανική προέ­λαση και να κερδίσει λίγο πρόσθετο χρόνο για τη διοίκηση τη ς 1ης Στρατιάς. Οι Γερμανοί προχωρού­σαν μέσα σε μια κόλαση λάσπης, χιονιού και ναρ­κών, με το υλικό τους να φθάνει στα έσχατα όρια τη ς αντοχής του. «Πολλοί από το υς πεζούς είναι κατακουρελιασμένοι» γράφει ο Καρτιέ. «Η ύστατη έξοδος της π ολιορκημένης Γερμανίας προς το χει­μωνιάτικο τοπίο των Ανω Αρδεννών μοιάζει περισ­σότερο με μια σελίδα τη ς υποχώρησης στη Ρωσία παρά με τη ν ανοιξιάτικη εξόρμηση των στρατιών που ο Ρούντστεντ είχε πραγματοποιήσει άλλοτε». Οι γέφ υρ ες ανατινάσσονταν η μια μετά την άλλη, αλλά η Wehrmacht επ έμενε να προχωρεί. Πολλοί από τους Γερμανούς σ τρατιώτες ήταν βετεράνοι του Ανατολικού Μετώπου και φορούσαν λευ κές στολές παραλλαγής, που τους εξασφάλιζαν θαυ­μάσια προσαρμογή στο χιονοσκεπές τοπίο. Σύντο­μα οι Αμερικανοί αντιλήφθηκαν τη σημασία αυτού του π λεονεκτήματος και έσπευσαν να αφαιρέσουν όσα λευκά σεντόνια έβρισκαν στα βελγικά σπίτια, για να τα χρησιμοποιήσουν ως πρόχειρους μαν­δύες καμουφλάζ.

Παρά το φ ιλόδοξο σχέδιο του Χ ίτλερ οι αγγλο­μαθείς κομμάντος του Σκορτσένυ ελάχιστα πράγ­

ματα πέτυχαν. Οι Σύμμαχοι βρίσκονταν σε διαρκή εγρήγορση, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτόν το ν πρωτόγνωρο και πονηρό αντίπαλο, και κατάφε- ραν πράγματι να περιορίσουν τη δράση του. «Οι περισσότεροι από τους άνδρες του εχθρού, που ή­ταν ντυμένο ι με αμερικανικές στολές, ε ξο υ δ ε τε ­ρώθηκαν πριν φθάσουν στον Μεύση, όχι όμως πριν αναγκάσουν 500.000 Αμερικανούς να αλληλοϋπο- βλέπονται, όταν συναντούντο στους δρόμους» έ­λ εγε ο Μπράντλεϋ. «Τρεις φορές διατάχθηκα να α­ποδείξω τη ν τα υ τό τητά μου σε προσεκτικούς πε­ζούς που με σταμάτησαν». Το τίμημα που έμελλε να καταβάλουν όμως οι Γερμανοί κομμάντος ήταν πολύ βαρύ. Οσοι συνελήφθησαν ενδεδυμένο ι με α­μερικανικές στολές, τυφεκίσ τηκαν επί τόπου με συνοπτικές διαδικασίες.

Στις 22 Δ εκεμβρ ίου το ραδιόφωνο του Βερολί­νου ανακοίνωσε θριαμβευτικά τη διάβαση του Ουρ, την κατάληψη του Σαιν Βιτ και την αιχμαλω­σία 20.000 Αμερικανών, που έλαβαν χώρα από τις 16 Δεκεμβρίου έως τό τε. Η 116 Μεραρχία Πάντσερ. η οποία είχε ανασυγκροτηθεί έπειτα από τις βα­ρ ιές απώλειες που υπέστη στη Νορμανδία, κατέλα­βε το Ουφαλίζ - στον δρόμο που συνέδεε το Αρλόν με τη Λιέγη. Οι αιχμές του XLVII Σώματος Πάντσερ (μεραρχίες πάντσερ «Lehr» και 2η) προήλαυναν ε ­πίσης προς το Σαιν Υμπέρ και τη νύκτα τη ς 19ης Δ εκεμβρ ίου εμφανίσθηκαν μπροστά στην Μπα- στόν. Στον Νότο η 7η Στρατιά του Μπραντενμπέρ- γκερ κατάφερε να σημειώσει μερ ικές διεισδύσεις τοπικού χαρακτήρα. Σε όλο το μήκος του μετώπου οι Αμερικανοί εξακολουθούσαν για ημέρες να τ ε ­λούν σε κατάσταση σύγχυσης και, σε μερ ικές περι­πτώσεις, πανικού. Η 6η Στρατιά των SS κατέλαβε το Μ αλμεντύ, το Σταβελό και το Τρουά Πον, αλλά έως τις 21 Δ εκεμβρ ίου απείχε ακόμη 30 km από τον πρώτο αντικειμενικό τη ς σκοπό, τη Λιέγη. Το ρήγ­μα των Γερμανών επ εκτεινόταν συνεχώς σε μεγα­λύτερο δάθος χάρη στην τόλμη του Μαντώυφελ.αλλά δεν προσελάμβανε και το ανάλογο πλάτος.

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΟ στρατηγός Ομάρ Μπράντλεϋ βρισκόταν στο

Λουξεμβούργο τη νύκτα τη ς 15ης Δεκεμβρίου. Το επόμενο πρωί δεν αντελήφθη τίποτα σχετικά με τη μεγάλη γερμανική αντεπίθεση (ο εχθρός είχε φθά- σει 30 km από το αρχηγείο του) και μ ετέβη οδικώς στις Βερσαλλίες για να συναντηθεί με τον Αϊζενχά- ουερ. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο διοι­κητής της 12ης Ομάδας Στρατιών να μην έχει πρό­σβαση στις πληροφορίες σχετικά με τη ν εξέλ ιξη τη ς μάχης για σχεδόν 24 κρίσιμες ώρες. Οταν έ- φθασε στο ξενοδοχείο Τριανόν Παλάς, όπου έ ­δρευε το επ ιτελείο του Αϊζενχάουερ, βρήκε τον «Αϊκ» σε εξα ιρετικά καλή διάθεση, που ίσως οφει- λόταν στην πρόσφατη προαγωγή του. Προς το σού­ρουπο ένας αξιωματικός των πληροφοριών κατέ- φθασε για να τους ενημερώσει. Μια αντεπίθεση των Γερμανών είχε λάβει χώρα κατά τις πρωινές ώ­ρες στις Αρδέννες. Ο Μπράντλεϋ π ροέτρ εξε να χα­ρακτηρίσει το συμβάν ήσσονος σημασίας, π ιστεύο­ντας ότι επρόκειτο για παραπλανητική κρούση, που σκοπό είχε να ανατρέψ ει τα επ ιθετικά σχέδια τη ς 1ης Στρατιάς. Μια ώρα αργότερα, όμως, οι ανώ­τα το ι Αμερικανοί αξιωματικοί έλαβαν ένα νέο και πιο ανησυχητικό μήνυμα: είχε διαπιστωθεί ό τι το υ ­λάχιστον 12 γερμανικές μεραρχίες συμμετείχαν στην επίθεση, από τις οποίες οι οκτώ δεν είχαν α-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

ναγνωριστεί παλαιότερα στο μέτωπο των Αρδεν­νών.

Παρά τον ολοφάνερα απειλητικό τόνο των πλη­ροφοριών ο Μπράντλεϋ εξακολουθούσε να μη θ ε ­ωρεί τη γερμανική επίθεση ως κάτι το σοβαρό. Ο Αϊζενχάουερ είχε άλλη άποψη. Η έλλειψ η οποιου- δήποτε στόχου στρατηγικής σημασίας στην περιο­χή των Αρδεννών τον οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι ο Ρούντστεντ δεν εκδήλωνε απλά μια τοπική α­ντεπ ίθεση, αλλά μια μαζική επίθεση μεγάλης έκ τα ­σης, η οποία ίσως να είχε αντικειμενικούς σκοπούς σε βάθος. Μ ελετώ ντας αμέσως τον χάρτη, διαπί­στωσε ότι σι αμερικανικές 7η και 12η Τεθωρακισμέ­νες Μ εραρχίες είχαν αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή για να αναπαυθούν και να ανασυγκροτη­θούν, προκειμένου να συμμετάσχουν ενεργά στις συμμαχικές επ ιθέσεις που επρόκειτο να αρχίσουν λίγες ημέρες αργότερα. Ο Αϊζενχάουερ δ ιέτα ξε τον Μπράντλεϋ να σ τείλει άμεσα τη ν 7η Τεθωρακι­σμένη (ΡΧάσμπρουκ) στον κόμβο του Σαιν Βιτ στις βόρειες Αρδέννες και τη 12η στο Εχτερναχ στον Νότο. Ο Μπράντλεϋ, που ήταν ακόμη εκ τό ς κλίμα­τος, απάντησε πως ο Πάττον θα διαμαρτυρόταν έ ­ντονα για την απόσπαση αυτών των δύο τεθω ρακι­σμένων μεραρχιών από τη ν 3η Στρατιά του, χωρίς τις οποίες δεν θα μπορούσε να επιχειρήσει τη δική του επίθεση. «Να του πεις» απάντησε ο Αϊζενχάου- ερ, «πως ο Αϊκ κάνει κουμάντο σε αυτόν τον ανα­θεματισμένο πόλεμο».

Με αυτή τη σ κηνοθετημένα σκληρή στάση του ο ανώτατος διο ικητής των Συμμάχων είχε ήδη θ έ ­σει τα θεμέλια , επάνω στα οποία θα κερδιζόταν η μάχη των Αρδεννών. Η εκτίμησή του για την απο­στολή της 7ης Τεθωρακισμένης στο Σαιν Βιτ απο­δείχθηκε απόλυτα ορθή και διαδραμάτισε αποφα­σιστικό ρόλο, παρεμποδίζοντας το ν Ντήτριχ να διασπάσει στο σημείο εκείνο το βόρειο μέτωπο και να κα τευ θυ νθεί προς την Αμβέρσα. Την περίοδο ε ­

κείνη ο Χότζες ετοιμαζόταν να εξαπολύσει άλλη μια επίθεση προς τα φράγματα του Ρουρ και ο Πάτ­τον σκόπευε να πράξει το ίδιο προς τη βιομηχανική περιοχή του Σάαρ. Αντίθετα, πριν ακόμη πέσει το σκοτάδι στις 16 Δεκεμβρίου, ο Αϊζενχάουερ προτί­μησε να στρέψει και τις δύο αμερικανικές σ τρατιές σε αμυντικές επιχειρήσεις στα δάση των Αρδεν­νών, ανατρέποντας έτσι μια από τις βασικές προϋ­ποθέσεις του Χ ίτλερ για τη ν επιτυχία τη ς αντεπί­θεσής του: αντί να χάσει πολύτιμο χρόνο, η συμμα­χική Ανώτατη Διοίκηση είχε αντιδράσει άμεσα, χω­ρίς να περιμένει το αποτέλεσμα των διαβουλεύσε- ων με τη ν πολιτική ηγεσία. Παρά τα λάθη που είχε διαπράξει πριν από τη 16η Δεκεμβρίου σε ό,τι αφο­ρούσε τις προθέσεις και τις δυνα τό τη τες τη ς Wehrmacht, ο Αϊζενχάουερ ήταν εκείνος που απο­σόβησε την καταστροφή, αντιλαμβανόμενος γρή­γορα και με σπάνια διαύγεια πνεύματος τόσο τη σημασία τη ς επίθεσης όσο και τον κίνδυνο που αυ­τή αντιπροσώπευε. Ηταν ίσως ο μοναδικός, που σε ένα τόσο πρώιμο στάδιο δ ιέκρινε ακόμη και τις ευ ­καιρίες, που προσέφερε στους Συμμάχους η παρά­τολμη ενέργεια του Χίτλερ. Σε μια επιστολή του προς το Υπουργείο Στρατιωτικών των ΗΠΑ στις 17 Δεκεμβρίου ανέφ ερε πως «αν τα πράγματα πάνε καλά, όχι μόνο θα σταματήσουμε τη ν επίθεση, αλ­λά και θα μπορέσουμε να την εκμ ε τα λ λ ευ θ ο ύ μ ε» .

Εξετάζοντας δ ιεξοδικά τους χάρτες του, ο «Αϊκ» συνέχισε να δίνει ασταμάτητα διαταγές, τις οποίες το επ ιτελείο του κατέγραφε επιμελώς. Ε­σ τειλε τη μισή 10η Τεθωρακισμένη Μεραρχία (Ουί- λιαμ Μόρρις) προς τον οδικό κόμβο τη ς Μπαστόν (του οποίου την αξία για τις επερχόμενες επιχειρή­σεις εκτίμησε αμέσως), ενώ δ ιέτα ξε τις 101 και 82η Α ερο μετα φ ερό μενες Μ εραρχίες, οι οποίες ανα­παύονταν στη Ρενς έπειτα από τις σφοδρές μάχες που έδωσαν στην Ολλανδία, να ετοιμαστούν άμεσα για να μεταβούν στην Μπαστόν και στο Ουφαλίζ α-

Ενα σ τρ α τιώ τη ς τη ς 7ης Τ εθ ω ρ α κ ισ μ ένη ς Μ ερ α ρ χ ία ς

ανάμεσα στα ερ είπ ια τη ς πόλης το υ Σ α ιν τ Β ιτ . Οι

α ν τίξο ες κα ιρ ικές σ υνθήκες και ο βαρύς χειμώ νας των

Α ρδεννώ ν π ροξένησαν και σ το υ ς δύο αντιπ άλους πολύ

μ εγ ά λ ες φ θ ο ρ ές .

29

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ενας άνδρας το υ αμερικανικού Μ ηχανικού το π ο θ ε τε ί μ ε προσοχή μ ια α ντια ρ μ ατική νάρκη των 4,5 kg στον δρόμο που α να μ ένετα ι να α κολουθήσ ουν οι Γερμανοί.

30

Μια παροδική βελτίωση του καιρού,

που αύξησε την ορατότητα στα

1.000 ιπ, επέτρεψε στη συμμαχική

αεροπορία να επέμβει και η δράση της

υπήρξε καταλυτική. Οι ημέρες του

Συγκροτήματος Μάχης Πάιπερ ήταν

πια μετρημένες.

ντίστοιχα. Επειδή οι άσχημες καιρικές συνθήκες α­π έκλειαν οποιαδήποτε σκέψη για ρίψη των μονά­δων αυτών με αλεξίπτωτα, ο Αϊζενχάουερ χρησιμο­ποίησε για την προώθησή το υ ς το αμερικανικό «μυστικό όπλο» που τόσο εποφθαλμιούσε η Wehrmacht: τα πολυάριθμα φορτηγά των 2 ,51.

Η αμερικανο-γαλλική 6η Ομάδα Στρατιών ανέ- λαθε το καθήκον να επ εκτε ίνε ι τις μονάδες της προς Βορρά για να αναλάβει τη φύλαξη μεγάλου μέρους των τομέω ν της 3ης Στρατιάς, ώστε ο Πάτ- το ν να μπορεί με τη σειρά του να αποδεσμεύσει τουλάχιστον δύο από τα τρία σώματά του για επι­χειρήσεις προς τη ν κατεύθυνση των Αρδεννών. Στις 18 Δεκεμβρίου ο Αϊζενχάουερ έσ τειλε στους ανώ τερους δ ιο ικη τές το ακόλουθο σήμα: «Ο ε ­χθρός πραγματοποιεί μια κύρια ώθηση και δ ιαθέ­τε ι ακόμη τεθω ρακισμένες εφ εδ ρ είες που δεν έ ­χουν εμπλακεί. Φαίνεται ό τι είναι έτο ιμος να δ ιαθέ­σει ολόκληρη την τεθω ρακισμένη εφ εδρεία του για να σημειώσει επιτυχία. Πρόθεσή μου είναι να λάβουμε άμεσα μέτρα, ώστε να ανακόψουμε τη ν ε ­χθρική προέλαση κι έπειτα να εκτο ξεύσ ου με μια α­ντεπίθεση χωρίς χρονοτριβή με όλες τις δυνάμεις μας βόρεια του Μοζέλα».

Η ΑΝΑΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣΣτον βόρειο το μέα το αμερικανικό V Σώμα (1η,

2η, 9η και 99η Μεραρχία Πεζικού) εξακολουθούσε να προβάλλει σθεναρή αντίσταση. «Αν μπορούσα­με να περιορίσουμε τη διείσδυση του φον Ρού­ν τσ τεν τ μέσα στο εύρους 50 km άνοιγμα μεταξύ Μ αλμεντύ και Μπαστόν» έλεγε ο Μπράντλεϋ, «πι­θανώς να αναγκάζαμε το ν εχθρό να εμφιαλώσει τη δύναμή του μέσα στις Αρδέννες, όπου η φύση του εδάφ ους θα την κατέσ τρεφ ε. Μ εταξύ των δύο αυ­τών σημείων υπήρχαν μόνο τρ εις μέτρ ιο ι δρόμοι, σαν μαίανδροι, που κατευθύνονταν δυτικά προς το ν Μεύση».

Στο μεταξύ, το Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ προχωρούσε προς το Αινεβίλ. Οι δ ιαταγές, που α­κολουθούσε ο παράτολμος αξιωματικός των SS, προέβλεπαν πορεία μέσω δευ τερευ όντω ν δρόμων για άλλα 75 km έως το Ουί στον Μεύση. Εάν, όμως, ο Πάιπερ σ τρεφόταν λίγα χ ιλιόμετρα βορειότερα, στο Μ αλμεντύ, θα μπορούσε να ακολουθήσει πλέ­ον τη Rollabhn C και τα 50 km ασφαλτοστρωμένου δρόμου έως τη Λιέγη. Υπήρχε ακόμη η πιθανότητα να «αποκεφαλίσει» με ένα τυχερό πλήγμα τη ν 1η Στρατιά, κυριεύοντας το αρχηγείο τη ς στο Σπα, ενώ θα μπορούσε να καταλάβει άθικτα 9.500.000 λί­τρα καυσίμων των Αμερικανών που βρίσκονταν στην περιοχή, ώστε στο μέλλον να μη συντρέχουν λόγοι ανησυχίας σχετικά με το πετρέλαιο. Βέβαια, η Rollabhn C είχε α να τεθεί στα Συγκροτήματα Μά­χης Κούλμαν, Μπρέμερ και Κράουζε της «Hitlerjugend», αλλά εκείν ες δεν είχαν διανύσει πα­ρά ελάχιστα χ ιλιόμετρα μετα ξύ του Κ ρίνκελτ και του Μπούτγκενμπαχ, όπου και καθηλώθηκαν μέσα στα χιόνια.

Ο Πάιπερ, όμως, δ εν το γνώριζε και π ίστευε πως οι συνάδελφοι τη ς 12ης SS έποντο με μικρή καθυστέρηση. Ετσι, απέφυγε να χρησιμοποιήσει τη ν κατά πολύ συντομότερη Rollabhn C και παρέ- μεινε προσκολλημένος στη δική του Rollabhn D. Φθάνοντας στο Σταβελό, τα τρία άρματα τη ς ε ­μπροσθοφυλακής του προσέκρουσαν σε νάρκες και δέχθηκαν σποραδικά πυρά του εχθρού. Το α- πόσπασμα ανέφ ερε στον Πάιπερ ότι το Σταβελό ή-

Η σκληρή π λευρά το υ πολέμου.Ενας Α μερικανός σ τρ α τιώ τη ς του Μ ηχανικού κ ε ίτα ι νεκρός μέσ α σε ένα βαρύ φ ορ τη γό , κτυπ η μένος θ ανάσ ιμ α από επ ίθεσ η γερμανικού μ αχ ητικού .

ταν καλά οχυρωμένο και ότι θα χρειαζόταν οργα­νωμένη επίθεση για να καταληφθεί. Εχοντας παρα- μείνει άυπνος επί 36 ώρες, ο Πάιπερ πίστεψε τους άνδρες του και αποφάσισε να π ερ ιμένει τη ν άφιξη των Tiger της οπισθοφυλακής του, χάνοντας πολύ­τιμο χρόνο.

Η μοιραία αυτή καθυστέρηση του Συγκροτήμα­το ς Μάχης Πάιπερ έδωσε στον Χ ότζες το χρονικόπεριθώριο να προωθήσει τις δυνάμεις του για να ε­μποδίσει κάθε περαιτέρω προέλαση των Waffen SS. Το πρωί τη ς 18ης Δεκεμβρίου, και ενώ η ορατότηταήταν ακόμη περιορισμένη στα 100 m, τα Tiger ίου Πάιπερ πλησίασαν τις γ έφ υ ρ ες των ποταμών Σαλμ και Αμπλέβ στο Τρουά Πον, αλλά εκεί τα περίμενε η απογοήτευση. Τα αμερικανικά τάγματα Μηχανικού με ηρωικές προσπάθειες μέσα στην κακοκαιρία το ύς έκλειναν τον δρόμο, παρακωλύοντας κάθε α- πόπειρά τους να ελιχθούν γύρω από τα φυσικά ε ­μπόδια. Οι γέφ υρ ες τινάχθηκαν στον αέρα και τα πάντσερ άρχισαν να τρ ιγυρίζουν στην ανατολική ό­χθη, σαν πανικόβλητα προϊστορικά θηρία, αναζη­τώ ντας άλλο σημείο διαπεραίωσης. Οργισμένοι οι άνδρες των Waffen SS δολοφόνησαν για ασήμα­ν τες αφορμές 101 Βέλγους π ολίτες στην περιφέ­ρεια του Σταβελό. Παρόλες τις δυσκολίες το I Σώ­μα των SS κατέλαβε στις 19 Δεκεμβρίου τις Τρεις Γέφυρες και έφθασε στο χωριό Λα Γκλεζ, το οποίο δέσποζε επάνω από τη ν πεδιάδα τη ς Λιέγης.

Οι Σύμμαχοι, όμως, βαθμιαία συνέρχονταν από το σοκ. Εξορμώντας από τη ν κοιλάδα του Αμπλέβ και τη δεξιά όχθη του Ουρτέ, η ξεκούραστη αμερι­κανική 30ή Μεραρχία Πεζικού (υποστράτηγος Λέ- λαντ Χομπς), η οποία ήταν πλήρης σε προσωπικό κατά 97%, όχι μόνο απώθησε την περίφημη «Leibstandarte», ανακαταλαμβάνοντας το Σταβελό, αλλά και πέτυχε να αποκόψει τα επικεφαλής στοι­χεία της. Μια παροδική βελτίωση του καιρού, που αύξησε τη ν ορατότητα στα 1.000 m, επ έτρεψ ε στη

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

m m HRB

Σπς 19 Δεκεμβρίου, καθώς οι δυνάμεις του Μ αντώ υφελ πλησίαζαν τη ν Μπαστόν από κάθε πλευρά και η αμερικανική 101 Α ερομεταφ ερόμενη Μεραρχία κατέφ θανε για να οχυρωθεί στην πόλη με τους 11.840 άνδρες της, ο Αϊζενχάουερ συνα- ν τή θ η κε με το υς υφιστάμενους δ ιο ικητές του σε μια κρύα και υγρή αίθουσα στρατοπέδου στην πε­ριοχή του Β ερντέν , εκεί όπου κατά τον Α1 Παγκό­σμιο Πόλεμο ο Γαλλικός και ο Γερμανικός Στρατός αιμορράγησαν μέχρι θανάτου. Στο δωμάτιο υπήρ­χε μόνο μια μικρή ξυλόσομπα για να καταπολεμη­θ ε ί η παγωνιά. Οι Αμερικανοί στρατηγοί εισήλθαν με πρόσωπα σκυθρωπά, συναισθανόμενοι τις ευ ­θ ύνες τους για αυτή τη δυσάρεστη εξέλ ιξη . Κρα­τούσαν όλοι τα κεφάλια το υς σκυμμένα επάνω από τις κούπες με το ν καφέ. Ο Αϊζενχάουερ μπήκε στο δωμάτιο, κο ίτα ξε με δυσαρέσκεια τους απογοη­τευμένο υς στρατηγούς του και τους φώναξε με τόλμη: «Η παρούσα κατάσταση θα πρέπει να θεω ­ρηθεί σαν μια ευκαιρία για εμάς και όχι σαν μια κα­ταστροφή. Θα υπάρχουν μόνο αισιόδοξα πρόσωπα σε αυτό το τραπέζι συσκέψεων!» Ο Π άττον ήταν ο πρώτος που ανταποκρίθηκε στο μήνυμα με κάπως υπερβολικό ενθουσιασμό: «Ας έχουμε τα κότσια να αφήσουμε το υς μπάσταρδους να φθάσουν ως το Παρίσι. Επειτα θα το υς αποκόψουμε και θα τους κάνουμε κομμάτια». Ο Αϊζενχάουερ, όμως, α­πάντησε ότι δ εν σκόπευε να αφήσει τους Γερμα­νούς να ξεμυτίσ ουν από τη γραμμή «Ζίγκφρηντ» α­τιμώρητοι. Απευθυνόμενος στον Πάττον, το ν δ ιέ ­τα ξε να τροποποιήσει την κατεύθυνση της επ ίθε­σής του κατά 90 μοίρες από ανατολικά σε βόρεια, να είναι έτο ιμος να ξεκινήσ ει σε τρ εις ημέρες και να κτυπήσει προς την Μπαστόν με δύναμη τουλά­χιστον τριών μεραρχιών.

Στις 20 Δεκεμβρίου ο «Αϊκ» προχώρησε σε μια απόφαση, η οποία έμ ελλε να έχει σοβαρές συνέ­πειες αργότερα, φθάνοντας μέχρι του σημείου να απειλήσει την ομόνοια του συμμαχικού στρατοπέ­δου. Ανέθεσε στον Μ οντγκόμερυ τη διοίκηση όλων των αμερικανικών δυνάμεων βόρεια του θύλακα

συμμαχική αεροπορία να επέμβει και η δράση της υπήρξε καταλυτική. Οι ημέρες του Συγκροτήματος Μάχης Πάιπερ ήταν πια μετρημένες. Στις 24 Δ ε­κεμβρίου η ισχυρή αυτή αιχμή των Waffen SS βρέ­θηκε σχεδόν κυκλωμένη στο Στουμόν από την 30ή Μεραρχία Πεζικού, την 3η Τεθωρακισμένη και την 82η Αερομεταφερόμενη, ενώ, παράλληλα, αντιμε­τώπιζε έλλειψ η καυσίμων. Το αμερικανικό πυροβο­λικό έβαλλε εναντίον της, ρυθμίζοντας τους πυρο­σωλήνες των οβίδων του με τέ το ιο τρόπο, ώστε να εκρήγνυντα ι επάνω από τα κεφάλια των Γερμανών, «καταιονίζοντάς» τους με βροχή θανατηφόρων θραυσμάτων. Ο Πάιπερ υποχρεώθηκε να λάβει τη μοναδική απόφαση, η οποία θα εξασφάλιζε τη σω­τηρία στους 800 επιζώντες που είχαν απομείνει από την αρχική του δύναμη, και έτσι, εγκαταλείπο- ντας τα 39 τεθωρακισμένα οχήματά του, υποχώρη-σε.

ΟΙ ΕΠΤΑ ΔΡΟ Μ Ο Ι ΤΗΣ ΜΠΑΣΤΟΝΣτο μεταξύ, μια τραγική κατάσταση εξελισσό­

ταν στην Μπαστόν, από όπου διερχόταν ο μεγάλος δρόμος Λουξεμβούργου - Βρυξελλών. Η πόλη συνι- στούσε έναν από τους σημαντικότερους κόμβους στις Αρδέννες, ένα πραγματικό κλειδί για τις συγκοινωνίες τη ς περιοχής. Μια διακλάδωση του κύριου δρόμου κατευθυνόταν προς τη Λιέγη, ενώ π έντε άλλοι δρόμοι οδηγούσαν ακτινωτά προς το Κλερθώ, το Σαιν Ουμπέρ, το Νεφσατώ, τη Μ αρτε-λάνζ και το Ετελμπρύκ. Το 1940 οι Γερμανοί είχαν κατορθώσει να καταλάβουν αμαχητί την Μπαστόν από το πρώτο κιόλας 24ωρο της επίθεσής τους, ε ­ξασφαλίζοντας έτσι τον άμεσο έλεγχο του νευραλ­γικού κέντρου των Αρδεννών. Η σημασία της κατο­χής αυτού του στυλοβάτη τη ς αμερικανικής άμυ­νας ήταν απείρως μεγαλύτερη μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Ο Μ αντώ υφελ «μπορούσε να συνεχί­σει τη ν πορεία του προς τον Μεύση, αλλά διατη- ρρύσε τό τε στο ασθενές αρτηριακό του σύστημα έναν επικίνδυνο θρόμβο» (ΡΚαρτιέ).

Σ τη μάχη των Αρδεννώ ν το αμερικανικό

π υροβολικό ε π έδ ε ιξε για μ ια α κ ό μ η φ ο ρ ά τη

γνω σ τή φονική α π ο τελ εσ μ α τικ ό τη τά

το υ . Το οβ ιδοβόλο 105 mm, το οποίο

απ ο τελο ύ σ ε το βασικό όργανο π υρός του ,

μπ ορούσε να εκ το ξε ύ σ ε ι μια οβίδα βάρους 15 kg

σε μια μ εγ ίσ τη απόσταση 11 km.

Η εξό ρ μ η σ η τη ς 3ης Σ τρ α τιά ς του Π ά ττο ν κ α τό ρ θ ω σ ε να διασπάσει τον γερμανικό κλοιό γύρω από την Μ π αστόν σ τις 26 Δ εκ εμ β ρ ίο υ 1944, έπ ε ιτα από σ κληρ ές μ ά χ ες στα νότια της πόλης, οι οπ οίες δ ιεξή χ θ η σ α ν μέσ α σε ένα χιονοσ κεπ ές πεδίο.

που είχε δημιουργήσει η γερμανική επίθεση, με το σκεπτικό ότι ο εχθρός είχε ήδη π ετύχει να διαιρέ­σει με τέ το ιο τρόπο τη ν 1η Στρατιά, ώστε η επικοι­νωνία μεταξύ του Χ ότζες και του Μπράντλεϋ να καθίσταται πλέον προβληματική. Επειδή το αρχη­γείο του Μπράντλεϋ βρισκόταν νότια του θύλακα, ο Αϊζενχάουερ θεώρησε λογικό να αναθέσει στον Βρετανό στρατάρχη εκείνο το τμήμα των αμερικα­νικών δυνάμεων, το οποίο βρισκόταν από τη ν άλλη πλευρά τη ς γερμανικής αιχμής. Το αποτέλεσμα ή ­ταν να παραχωρηθεί στον Μ οντγκόμερυ το μεγα­λύτερο μέρος της αμερικανικής 1ης Στρατιάς και ολόκληρη η 9η του Σίμπσον με συνέπεια, όπως είπε ο Μπράντλεϋ, «η διοίκηση του Μ οντγκόμερυ να ε- π εκταθεί σε τέσσερις στρατιές, ενώ εγώ παρέμει- να προσωρινά μόνο με την 3η του Πάττον». Ο αρχη­γός τη ς 12ης Ομάδας Στρατιών δ ιαμαρτυρήθηκε έ ­ντονα προς το ν Αϊζενχάουερ, όταν ο τελευτα ίος του ανακοίνωσε τη σχετική απόφασή του από το τηλέφωνο, υποστηρίζοντας πως μια τέτο ια ενέρ ­γεια θα αποτελούσε κόλαφο για το κύρος τη ς αμε­ρικανικής διοίκησης.

Ο Αϊζενχάουερ, όμως, ενδ ιαφερόταν μόνο για το αποτέλεσμα και είχε ήδη π ετύχει να εμπ λέξει στις Αρδέννες 335.000 Αμερικανούς στρατιώτες. To XVIII Α ερομεταφ ερόμενο Σώμα του Μάθιου Ρί- τζγουεη (106 Μεραρχία Πεζικού, 7η Τεθωρακισμέ­νη και 82η Α ερομεταφ ερόμενη) τά χθηκε στα δεξιά του V Σώματος, ενώ το VII Σώμα (Κόλινς) ανέπ τυξε τις τέσσερις μεραρχίες του σε μια προέκταση προς το Μαρς και το Χοτόν. Για κάθε ενδεχόμενο η 11η Τεθωρακισμένη Μεραρχία (Κίλμπερν), η 84η Πεζι­κού (Μπόλιν) και η 17η Α ερομετα φ ερόμενη (Μίλεϋ) κατέλαβαν θέσ εις μετα ξύ του Ντινάν και του Ζιβέ, αποκλείοντας τη ν πρόσβαση προς τις γέφ υρες του Μεύση. Ο Μ οντγκόμερυ μετακίνησε το XXX Σώμα του Μπράιαν Χόρροκς (43η, 51η, 53η Μεραρχία Πε­ζικού και Τεθωρακισμένη Μεραρχία τη ς Φρουράς) μετα ξύ Βρυξελλών και Μάαστριχτ. Ο Πάττον προέ- βη άμεσα σε απαγκίστρωση του III (Μίλικιν) και XII

Σώματος (Εντυ) από το Σάαρ, κατευθύνοντάς τα προς τις Αρδέννες, ενώ το άτυχο VIII Σώμα του Μί- ν τλ τον υπαγόταν επίσης στις δ ιαταγές του. Η μαζι­κή και πολύπλοκη αυτή μετακίνηση έ ξ ι πάνοπλων μεραρχιών σε βάθος 80-100 km ολοκληρώ θηκε στις 22 Δεκεμβρίου, οπότε η 5η Μεραρχία Πεζικού (Ιρβιν) ξεκίνησ ε την αντεπίθεσή τη ς κατά του Ντή- τρ ιχ με τη ν 4η Τεθωρακισμένη (Γκάφεϋ) να πασχί­ζει να απελευθερώσει τη φρουρά τη ς Μπαστόν.

Στην κρίσιμη εκείνη φάση ο Χ ίτλερ θα μπορού­σε να δώσει νέα πνοή στην επίθεσή του, η οποία κινδύνευε να αποτελματω θεί, εάν μ ετέφ ερ ε το II Σώμα Πάντσερ των SS από τη ν 6η Στρατιά στην 5η. η οποία σημείωνε ταχύτερη πρόοδο. Η άρνησή του να προβεί σε αυτή τη ν ενέργεια, όμως, πήγαζε τό ­σο από τον φόβο του μήπως τρω θεί το γόητρο του κόμματος, όσο και από την αντιπάθειά του προς τη ν ηγεσία του Στρατού, στην οποία δεν ή θ ελε να προσθέσει ν έες δάφνες.

Η ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ

Προς απογοήτευση το ν Συμμάχων η κακοκαι­ρία συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση. «Κάθε πρωί ο Βάντεμπεργκ καθόταν αμίλητος, ενώ στα περισσό­τερα από 100 συμμαχικά αεροδρόμια από τη Σκω­τία ως τις Β ρυξέλλες, τα 4.000 μαχητικά μας ανέμε­ναν τη λήξη τη ς συνωμοσίας του φον Ρούντστεντ με τον καιρό» έλεγε ο Μπράντλεϋ. Εκμεταλλευό­μενα τη ν περίσταση, τα γερμανικά άρματα συνέχι­ζαν τη ν πορεία το υς προς το ν Μεύση παρά τη γεν ­ναία αντίσταση του εχθρού και τις εδαφ ικές δυ­σχέρειες. Στο νότιο άκρο του το μέα του Μ ίντλτον. όπου το Λουξεμβούργο κατέληγε στους αμπελώ­νες τη ς κοιλάδας του Μοζέλα, η 4η Μεραρχία του Μπάρτον είχε καταπονηθεί σοβαρά, αλλά δεν είχε διασπαστεί. Η άτυχη 28η, παρότι ανετράπη από ταπρώτα γερμανικά κύματα εφόδου, χωρίστηκε σε μι-κρά επιβραδυντικά τμήματα, τα οποία, περιπλανώ-

μενα μέσα στα δάση κατάφεραν επί τρ εις ημέρες να φ θείρουν και να καθυστερήσουν το ν εχθρό.

Η 116 Πάντσερ βρέθηκε αντιμέτωπη με την ξεκούραστη 84η αμερικανική ΜΠ και υποχρεώθη­κε να σταματήσει στο Β ερντέν, μεταξύ Χοτόν και Μαρς. Οι Αμερικανοί εξαπέλυσαν εναντίον τη ς ε- ξουθενωτικό φραγμό πυροβολικού. «Ηταν ο βαρύ­τερ ο ς καταιγισμός που είχαμε δει ποτέ» έλεγε έ ­νας στρατιώτης της 84ης. «Οταν τα πυρά σταμάτη­σαν, οι οιμωγές των τραυματισμένων και ετο ιμοθ ά ­νατων Γερμανών έφθαναν ως τις γραμμές μας. Λυ­πόμασταν εκείνους τους φτωχούς ανθρώπους». ΗΜεραρχία Πάντσερ «Lehr», ωστόσο, κυρίευσε το Σαιν Υμπέρ, κατέλαβε τη Ροσφόρ και έσ τειλε τις ε ­μπροσθοφυλακές τη ς έως το Σιρνιόν, 20 km από το Ντινάν. Η 2η Πάντσερ ακινητοποιήθηκε επί 36 ώρες λόγω έλλειψης καυσίμων, αλλά τέθηκε πάλι σε κί­νηση στις 22 του μηνός και, αφού συνέτριψε μια πρόχειρη γραμμή άμυνας των Αμερικανών μεταξύ Μαρς αν Φαμέν και Ροσφόρ, εμφανίσθηκε στο Φουά νοτρ Νταμ σε απόσταση Βολής από τον Μ εύ­ση!

Οι Σύμμαχοι γνώριζαν τώρα τις προθέσεις των Γερμανών. Το παραδοσιακό δόγμα του Αμερικανι­κού Στρατού για αντιμετώπιση παρόμοιας κατά­στασης εξα ιτίας εχθρικής διείσδυσης προέβλεπε ενέργειες σε τρία στάδια. Κατά τη ν αρχική φάση, οι αμυνόμενες δυνάμεις θα έπρεπε να διατηρήσουν σταθερά τα πλευρά του ρήγματος, εμποδίζοντας τον εχ-θρό να διευρύνει τη διάσπαση καιπεριορίζο-ντας το εύρος του θεάτρου των επιχειρήσεων, Α­μέσως μετά, ο Στρατός των ΗΠΑ όψειλε να επ ιτύ­χει την κατοχή και εξασφάλιση κομβικών σημείων (όπως το Σαιντ Βιτ και η Μπαστόν στις Αρδέννες), από όπου θα μπορούσε να απαγορεύσει στον αντί­παλο τη χρήση κρίσιμων αρτηριών, να ελαττώσει έ ­τσι τη ν ορμή του, να πολλαπλασιάσει τις δυσκολίες ανεφοδιασμού του, να τον καθυστερήσει και να τον αναγκάσει να παρακάμψει αυτές τις φρουρές χάνοντας χρόνο, δεσμεύοντας δυνάμεις και φθεί- ροντας τα οχήματά του. Το τελ ικό βήμα θα ήταν η διενέργεια συντονισμένων αντεπιθέσεων στα πλευρά, με στόχο να αποκοπεί ο εχθρικός θύλα ­κας και να καταστραφούν οι εμπροσθοφυλακές ή τουλάχιστον να υποχρεωθούν σε άμεση σύμπτυξη. Ο Μπράντλεϋ περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο τη διακαή επιθυμία του Πάττον να εφαρμόσει αυτό το δόγμα και να αρχίσει την αντεπίθεσή του: «Αναψε ένα πούρο και έδ ε ιξε προς τον θύλακα που είχε σημειωθεί στον χάρτη, εκεί που αυτός διασπούσε τις λεπ τές γαλάζιες γραμμές της δ ιάταξής μας». «Μπραντ» μου είπε, «αυτή τη φορά οι Γερμανοί έ ­θαλαν το κεφάλι τους μέσα σε μια μηχανή του κι­μά, τη ς οποίας το ν μοχλό κίνησης θα κρατώ εγώ» .

Σε τρ ε ις ημέρες από την έναρξη τη ς μάχης των Αρδεννών, και καθώς ο Μ αντώυφελ ολοκλήρωνε τον κλοιό του γύρω από το σταυροδρόμι της Μπα­στόν εγκλω βίζοντας μέσα στην πόλη τη ν 101 Αερο- μεταφ ερόμενη Μεραρχία και τη Διοίκηση Μάχης «Β» της 10ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, οι Α με­ρικανοί είχαν π ετύχει να σφραγίσουν τα πλευρά του θύλακα και να κατευθύνουν προς την περιοχή τη ς κρίσης πολυάριθμες εφ εδρ είες πολύ γρηγορό­τερα από ό,τι θα μπορούσαν να αναμένουν οι Γερ­μανοί. Μόνο στις 17 Δεκεμβρίου κινήθηκαν προς τις Α ρδέννες 11.000 φορτηγά με 60.000 άνδρες και μεγάλες π οσότητες εφοδίων, ενώ τη ν πρώτη εβδο ­μάδα τη ς μάχης οι Σύμμαχοι είχαν καταφέρει να ε ­μπλέξουν εκτό ς από τις δυνάμεις προκάλυψης και

Η εγ ω κ εντρ ικ ή στάση του Β ρ ετα ν ο ύ σ τρ α τά ρ χη σερ Μ π έρ να ρ ντ Μ ο ντγ κό μ ερ υ

(κ έντρ ο ) σ την κρίση των Α ρδεννώ ν π ροκάλεσε πικρόχολα σχόλια εκ

μ έρ ο υ ς των Αμερικανώ ν και έ θ ε σ ε σε κίνδυνο το

κλίμα αρμονικής σ υνεργασ ίας μ ε τα ξύ των

Συμμάχων.

Ο σ τρ α τη γ ό ς Ν το υ ά ιτ Α ϊζενχά ουερ α π έκ τη σ ε το π έμπ το άσ τρ ο σ τις επ ω μίδες το υ την ίδια ημ έρ α που σ η μ ειώ θ η κε η έναρ ξη τη ς γερμανικής αν­τεπ ίθ εσ η ς . Αν και α π έτυ χε να εκ τιμ ή σ ε ι δεόντω ς τις π ροειδοπ οιήσεις των υπηρεσιώ ν πληροφοριώ ν του , έλ α β ε κ ά θ ε α π α ρ αίτητο μ έ τρ ο για να ανα χα ιτίσ ει και να ε ξο υ δ ετερ ώ σ ε ι την π ροώ θηση τη ς W ehrm acht σ τις Α ρ δ έννες.

άλλους 250.000 άνδρες και 50.000 οχήματα κάθε ε ί­δους. Οι ελπίδες του Χ ίτλερ για το σοκ και την κα­θ υσ τερημένη αντίδραση των Αμερικανών είχαν κα- ταρρεύσει.

Αντίθετα οι Γερμανοί κινούντο κατά κανόνα α­πελπιστικά αργά. Οι παγωμένοι δρόμοι, το άφθονο χιόνι που κάλυπτε τα πάντα, οι χρόνιες ελλείψ εις σε καύσιμα και η εντε ινόμ ενη αμερικανική αντί­σταση απορρύθμισαν πλήρως το χρονοδιάγραμμά τους. «Μετά από τετρ α ήμ ερ ες βίαιες επιθέσεις, ο εχθρός δεν είχε ακόμη χαλαρώσει τη λαδή του Χό­τζες στο Μ αλμεντύ, ο ύτε είχε διώξει τη ν 7η Τεθω­ρακισμένη Μεραρχία δυτικά του Σαιν Βιτ» α νέφ ε­ρε ο Μπράντλεϋ. Η Wehrmacht αφενός κατέβαλλε το τίμημα για τον ανεπαρκή αριθμό φορτηγών αυ­τοκινήτω ν που είχε στις τά ξε ις της και αφ ετέρου αδυνατούσε πλέον να εφοδιάσει με καύσιμα τις π ροωθημένες αιχμές της, οι οποίες παρουσίαζαν

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Α νδρες του Σου Τεθω ρακισμένου

Σ υ ν τά γ μ α το ς των SS μπροστά σε φ λεγό μ ενο

αμερικανικό Jeep. Π ρ ο σ έξτε το

μ έ γ ε θ ο ς τη ς χλαίνης το υ μ εσ α ίο υ νεαρού

άνδρα της φ ω τογρα φ ία ς.

34

Ο επικεφαλής της «Lehr»,

στρατηγός Φριτς Μπαγιερλάιν, ο

οποίος είχε πολεμήσει στην Αφρική υπό τον Ρόμμελ, υπέπεσε σε μια σειρά θανάσιμων

σφαλμάτων όταν προσέγγισε

επιφυλακτικά την Μπαστόν, τη στιγμή που θα μπορούσε με

μια αποφασιστική έφοδο να την

καταλάβει.

αυξημένη κατανάλωση λόγω του δύσβατου εδά­φους και των ελικοειδών οδών. Κοντά στο Σταβελό ένας Αμερικανός ταγματάρχης διασκόρπισε χιλιά­δες γαλόνια πετρελαίου σε έναν βυθισμένο δρόμο και τα πυρπόλησε, με σκοπό να ανακόψει τη ν προ­έλαση των γερμανικών αρμάτων. Οι γερμανικές ε ­μπροσθοφυλακές ακινητοποιήθηκαν χωρίς να έ ­χουν ο ύτε σταγόνα καυσίμου στα ρεζερβουάρ τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι απείχαν μόλις ένα χι­λ ιόμετρο από τη μεγαλύτερη αποθήκη καυσίμων του Αμερικανικού Στρατού στην Ευρώπη. Τα 90 βα­ρέα άρματα Königstiger των 68 t, στα οποία τόσα πολλά είχε εναποθέσει η γερμανική προπαγάνδα, υφίσταντο συνεχείς βλάβες κατά τη διαδρομή το υς μέσα από τους δαιδαλώδεις δρόμους των Αρ­δεννών, που ήταν στενοί, με μεγάλη κλίση, κακο- συντηρημένοι και καλυμμένοι με πάγο.

Κατά τη διάρκεια τη ς μάχης, οι τέσσερις γερμα­νικές στρατιές ενισχύθηκαν με τα επ ιτελεία αρχικά και κατόπιν με τα οργανικά στοιχεία των εφεδρειώ ν τους: τη ς 9ης Μεραρχίας Πάντσερ (Ελβερφελντ), τη ς 3ης (Ν τένκερ) και 15ης Μεραρχίας Παντσερ- γκρεναντίερ (Ντέκερ), π έντε μεγάλων μονάδων πε­ζικού και των Ταξιαρχιών Πάντσερ «Fuehrerbegleit» (Ρέμερ) και «Fuehrergrenadier» (Κάλερ). Ο καιρός, ό­μως, ήταν τόσο άσχημος (ο χειρότερος των τε λ ευ ­ταίων 50 ετών κατά μερικούς παρατηρητές), ώστε κάθε ιδέα για κίνηση τροχοφόρων ή ακόμη και ερ- πυστριοφόρων οχημάτων εκτός οδών έπρεπε να ε- γκαταλειφθεί, με αποτέλεσμα οι επ ιτιθέμενοι να παραμένουν στενά προσκολλημένοι στους ελάχι­στους δρόμους. Πυκνό χιόνι έπ εφ τε επίσης στις ο­δούς ανεφοδιασμού των Γερμανών από το Σνέε Αϊ- φελ. Το σημαντικότερο, όμως, ήταν ότι όσο τα κομ- βικά σταυροδρόμια των Αρδεννών παρέμεναν σε ε ­χθρικά χέρια, η Wehrmacht δεν είχε πολλές πιθανό­τη τες νίκης. Ο χρόνος κυλούσε εναντίον της.

Ο Μ αντώυφελ τοπ οθέτησε τελικά μπροστά στην Μπαστόν τη ν αρκετά ισχυρή 26η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων» μαζί με ένα σύνταγμα της

Μεραρχίας Πάντσερ «Lehr», ενώ δ ιέτα ξε τις υπό­λοιπες μονάδες του να συνεχίσουν χωρίς ανάπαυ­λα την προώθησή το υς προς το ν Μεύση, αντιλαμ- βανόμενος τη ν κρισιμότητα της κατάστασης. Ο ε ­π ικεφαλής τη ς «Lehr», στρατηγός Φριτς Μπαγιερ- λάιν, ο οποίος είχε πολεμήσει στην Αφρική υπό τον Ρόμμελ, υπέπεσε σε μια σειρά θανάσιμων σφαλμά­των όταν προσέγγισε επιφυλακτικά την Μπαστόν, τη στιγμή που θα μπορούσε με μια αποφασιστική έ- φοδο να την καταλάβει. Πληροφορούμενος από έ-ναν Βέλγο χωρικό πως στην πόλη βρίσκονταν στοι­χεία μιας αμερικανικής τεθω ρακισμένης μεραρ­χίας, ο Μπαγιερλάιν αποφάσιοε να μη διακινδυνεύ­σει άμεση κρούση, αλλά να περιμένει έως τη ν αυ­γή. Οταν με το πρώτο φως επιχείρησε να παραβιά­σει τη ν είσοδο τη ς πόλης, προσέκρουσε στο πρώτο τάγμα τη ς 101 Α ερομεταφ ερόμενης, το οποίο τον σταμάτησε χρησιμοποιώντας μερικά αντιαρματικά πυροβόλα το ν 76 mm. Ο Μπαγιερλάιν διέπραξε το δ εύ τερο λάθος του, όταν πίστεψε πως ο κρότος των αμερικανικών βαρέων όπλων προερχόταν από πυροβόλα αρμάτων. Αποφάσισε έτσι να μη πιέσει περισσότερο, αλλά να περιμένει ενισχύσεις.

Πριν εκ το ξεύσ ει τη γενική έφοδό του κατά της πόλης, ο Γερμανός στρατηγός Χάιντς Κόκοτ, ο ο­ποίος ηγείτο τη ς 26ης Μεραρχίας «Λαϊκών Γρενα­διέρων», έκρ ινε σκόπιμο να αποστείλει στους πο- λιορκη μένους ένα έγγραφο, ζητώ ντας τους να πα- ραδοθούν. Στις 150 λ έξε ις του τελεσίγραφου, ο τα-ξίαρχος Μακ Ωλιφ, υποδιοικητής της Μεραρχίας, απάντησε με μια μόνο λέξη , η οποία ήταν αρκετή για να το ν εγγράψει στο πάνθεον των ηρώων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου: «Nuts!» («Καρύδια!»).

Οι υπερασπιστές της Μπαστόν μπορούσαν δι­καιολογημένα να κρατούν τόσο αγέρωχη στάση, ε ­πειδή γνώριζαν πως η 3η Στρατιά εντό ς ολίγου θα ολοκλήρωνε τη ν εντυπωσιακή περιστροφή τη ς κα­τά 90 μοίρες και θα ε κ τό ξευ ε την αντεπίθεσή της. Περισσότερα από 133.000 οχήματα του Πάττον βρί­σκονταν σε πυρετώδη κινητικότητα . «Από τα παρά-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

θυρα του γραφείου μου» έλεγε ο Μπράντλεϋ «πά­νω από τις χαράδρες, στων οποίων το υς βράχους είχαν α νεγερθεί οι μεσαιωνικές φυλακές και τα φρούρια του Λουξεμβούργου, μπορούσα να απα­ριθμώ τις φάλαγγες, καθώς διέρχονταν από τις το ­ξο ειδ είς π έτρ ινες γέφ υρες. Μ ε τα αδιάβροχά τους . εμάτα ακόμη από τη λάσπη του Σάαρ, οι άνδρεςτη ς 3ης Στρατιάς προσπαθούσαν συνωθούμενοι να αποφύγουν το διαπεραστικό ψύχος. Μέρα και νύκτα περνούσαν με πάταγο αυτές οι φάλαγγες από τις λιθόστρω τες οδούς τη ς πόλης, έως ότου στις 21 Δεκεμβρίου μια νέα χιονόπτωση έπνιξε το υς ήχους τους και διέρχονταν πλέον αθόρυβα, σαν φαντάσματα».

Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣΗ νύκτα της 22ας Δ εκεμβρίου προέκυψε ιδιαί­

τερα παγερή, ωστόσο το επόμενο πρωί η ατμό­σφαιρα ήταν κρυστάλλινα διαυγής. Η ομίχλη διαλύ­θ ηκε και η χαμηλή νέφωση, που π ροστάτευε ως τό ­τ ε σαν φυσική παραλλαγή τις κινούμενες φάλαγ- . ες τη ς Wehrmacht, τις άφησε θανάσιμα πλέον ε ­κ τεθ ε ιμ έν ες σε μια προσβολή από τον αέρα. Οι Α­φ ρ ικα νο ί άδραξαν τη ν ευκαιρία να απογειώσουν• άθε μαχητικό αεροσκάφος που δ ιέθεταν, κτυπώ-■ τας ανελέητα τα πάντσερ. «Μέσα σε μια ώρα ο α- ΕΜς δονείτο από τους θορύβους των αεροσκα­φών μας» θριαμβολογούσε ο Μπράντλεϋ. «Κι αν α-■ 5αη ο φον Ρούντστεντ συνέχιζε να προωθεί τις λι- -ο κ ιονο ύσ ες φάλαγγες του προς το ν Μεύση, δεν τα μπορούσε πλέον να υποστηρίξει τα τμήματά το υ όσο εμείς θα τα πλήτταμε από το ν αέρα». Ενας ιλλ ο ς παρατηρητής έγραφε: «Εν ριπή οφθαλμού οι μοίρες των συμμαχικών αεροπλάνων επέπεσαν στο πεδίο της μάχης και στα μετόπισθεν τη ς Ομά­δας Στρατιών «Β» και φαινόταν πως ολόκληρη η τσκτική και στρατηγική αεροπορία των Αγγλοαμε- :.κανών είχε τ ε θ ε ί επί ποδός».

Ο καιρός βελτιώ θηκε αρκετά, ώστε οι Σύμμα- ϊ 3ΐ να πραγματοποιήσουν 294 εξόδους τη ν 23η Δ ε ­

κεμβρίου και 5.012 εξόδους την 24η Δεκεμβρίου, υποβάλλοντας σε ένα α νηλεές σφυροκόπημα αε­ροδρόμια, οδικούς κόμβους, σιδηροδρομικές ε ­γκαταστάσεις, γέφ υρ ες και κυρίως τα σ τρατεύμα­τα τη ς Wehrmacht, τα οποία έτυχε να βρίσκονται σε κίνηση. Αεροσκάφη εξοπλισμένα με ρο υ κέτες πε- τούσαν διαρκώς επάνω από τα δρομολόγια λογιστι­κής υποστήριξης των γερμανικών δυνάμεων, ε ξο ­λοθρεύοντας τις εφοδιοπομπές τη ς 5ης και 6ης Στρατιάς. Στις 28 Δεκεμβρίου, τουλάχιστον 2.000 αεροσκάφη εξακολουθούσαν να π ετούν επάνω από το πεδίο της μάχης, απαγορεύοντας οποιαδή- ποτε κίνηση μεγάλης μονάδας στο έδαφος. Κάτω από την πίεση αυτής της, εξα ιρετικής σφοδρότη- τας, αεροπορικής αντεπ ίθεσης των Συμμάχων, η ο­ποία εκτεινό τα ν σε βάθος τουλάχιστον 200 km από τη ν πρώτη γραμμή, η φιλόδοξη αντεπίθεση του Μ όντελ περιορίστηκε, σύμφωνα με τα ανακοινωθέ- ντα της γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης, στη στα­θεροποίηση των θέσεών της.

Σε μια μεγαλειώδη επιχείρηση ρίψης εφοδίων από το ν αέρα προς τους άνδρες της 101 Αερομε- τα φ ερόμ ενης Μεραρχίας, 241 μεταγωγικά αερο­σκάφη C-47 γέμισαν την Μπαστόν με παλέτες που περιείχαν καύσιμα, πυρομαχικά, ιατροφαρμακευτι­κό υλικό και τρόφιμα. Η πολιορκημένη φρουρά δ ιέ­θ ε τ ε τόσο το αδάμαστο θάρρος όσο και τα ανα­γκαία υλικά μέσα για να παρατείνει τη ν αντίστασή της. Οι Αμερικανοί εόρτασαν τα Χριστούγεννα με τη ν Μπαστόν σταθερά στην κατοχή τους. Οι τ ε ­λευτα ίοι σπασμοί τη ς γερμανικής επίθεσης εκδη ­λώθηκαν ανήμερα της μεγάλης εορτής, αλλά είχαν ως μοναδικό αποτέλεσμα να σπείρουν τα περίχωρα τη ς πόλης με τα νεκρά σώματα των άτυχων «Λαϊ­κών Γρεναδιέρων».

Η αμερικανική προέλαση από τα νότια σημείω­νε αργή αλλά σταθερή πρόοδο παρά το βαθύ χιόνι και τους αδιάβατους σχεδόν δρόμους. Από τις 23 Δεκεμβρίου ο ήλιος καταύγαζε το χειμερινό τοπίο και ο Πάττον ακούσθηκε να σχολιάζει ενθουσια­σμένος: «Θαυμάσιος καιρός για να σκοτώνεις Γερ-

Α νδρες των SS εξο ρμ ούν , προσπερνώ ντας

κ α τεσ τρ α μ μ έν α αμερικανικά ο χήμα τα .

Το δίκα ιο το υ ισχυρού. Σ ε κάποια πολίχνη κοντά σ τα γερμα νο-

βελγικά σύνορα ένας Γερμανός δ ο κ ιμ ά ζει τ ις κ ά λ τσ ες και τις μ π ό τες που αψ αίρ εσ ε από το

πτώμα το υ άνδρα που δ ια κ ρ ίνετα ι σ το α ρ ισ τερ ό τμήμα

της φ ω τογρα φ ία ς.

36

Ο Μ οντγκόμερυ ήταν εξαιρετικά

υπερόπτης, αλαζόνας και σαρκαστικός και,

το χειρότερο από όλα, υπερβολικά

επιφυλακτικός στην κατάστρωση και την

εκτέλεση των επιχειρήσεων,

γεγονός που τον καθιστούσε τον πλέον ακατάλληλο άνθρωπο για να διεξαγάγει το είδος της ευέλικτης

αντεπίθεσης εις βάρος των Γερμανών

που ή θελε ο Αϊζενχάουερ.

μανούς!» 0 αριθμός των Γερμανών αιχμαλώτων άρ­χισε να διογκώνεται, ενθυμ ίζοντας τη ν εποχή της φ ρενήρους καταδίωξης στις πεδιάδες τη ς Γαλλίας. Στις 26 Δ εκεμβρ ίου τα Sherman τη ς 4ης Τεθωρακι­σμένης Μεραρχίας του Χιου Γκάφεϋ διείσδυσαν έως τη ν πόλη και έθεσαν τέρμα στην επταήμερη πολιορκία της. Με κόστος 482 νεκρών και 2.449 τραυματιών ο Μακ Ωλιφ είχε συγκροτήσει τις απε­γνω σμένες εφ όδους τριών γερμανικών μεραρχιών για μια ε6δομάδα. Απ ογοητευμένη η Γερμανική Δι­οίκηση δ ιέτα ξε όλες τ ις δυνάμεις της, οι οποίες βρίσκονταν δυτικά τη ς Μπαστόν, να συμπτυχθούν εσπευσμένα, αλλά όχι πριν δώσουν έναν λυσσαλέο αμυντικό αγώνα. Το ανακοινωθέν τη ς OKW άλλαξε πια φρασεολογία και ανέφ ερε ότι οι Σύμμαχοι ε ί­χαν εμπ λέξει 24 μεραρχίες και από τις δύο παρειές του θύλακα, με σκοπό να υπερτονίσουν ότι η Wehrmacht είχε μεταπέσει πια υποχρεωτικά στην ά­μυνα.

ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΑΛΛΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΑ

Θα μπορούσαν άραγε οι Σύμμαχοι να «αποκε­φαλίσουν το γερμανικό θηρίο που τόλμησε να ξ ε ­προβάλει από τη γραμμή Ζίγκφρηντ»; Είναι σαφές ό τι ο Αϊζενχάουερ επεδίωκε ακριβώς αυτή τη ν έ ­κβαση, προσπαθώντας να πλήξει τον θύλακα από τα πλευρά, ώστε να παγιδεύσει τα γερμανικά άρμα­τα και να εμποδίσει το ν Ρούντστεντ να τα αποσύ­ρει εγκαίρως, ακόμη και αν ο τελευ τα ίο ς προτιμού­σε να θυσιάσει το πεζικό του γΓ αυτόν τον σκοπό. Δυστυχώς, όμως, για τους Συμμάχους το επ ιθετικό σκέλος της μάχης των Αρδεννών δεν είχε ανάλογη επιτυχία με τη ν έξοχη αμυντική προσπάθεια και ο Α ϊζενχάουερ φ έρ ει το μεγαλύτερο ίσως μέρος της ευθ ύνης για το ν άσχημο συντονισμό. Η απόφασή του να δ ιατάξει τη ν υπαγωγή των αμερικανικών δυ­νάμεων βόρεια του θύλακα στον Μ οντγκόμερυ α­π οδείχθηκε από τη ν εξέλ ιξη των πραγμάτων ένα μεγάλο λάθος. Αν και θεω ρητικά φαινόταν λογική

ενέργεια, εν το ύ το ις στην πράξη π ερ ιέπ λεξε απίθα­να τη ν κατάσταση. Ο Μ οντγκόμερυ ήταν εξα ιρετι­κά υπερόπτης, αλαζόνας και σαρκαστικός και, το χειρότερο από όλα, υπερβολικά επιφυλακτικός στην κατάστρωση και τη ν εκτέλεσ η των επιχειρή­σεων, γεγονός που το ν καθιστούσε το ν πλέον ακα­τάλληλο άνθρωπο για να διεξαγάγει το είδος της ευέλ ικ τη ς αντεπίθεσης εις βάρος των Γερμανών που ή θ ελε ο Αϊζενχάουερ.

Αναλαμβάνοντας τη διοίκηση, ο Μ οντγκόμερυεμφανίσθηκε στο αρχηγείο της 1ης Στρατιάς μαι-νόμενος από «ιερή οργή» για την υποτιθέμενη ανι­κανότητα των Αμερικανών να χειριστούν την κρί­ση. Μάλιστα, ο Βρετανός στρατάρχης ισχυρίσθηκε αργότερα πως «ο Χότζες φαινόταν ευτυχής που ε­πιτέλους είχε κάποιον να του δίνει σαφείς διατα­γές». Στην πραγματικότητα ο Μ οντγκόμερυ μάλ­λον αρκέστηκε να παρακολουθεί απλώς το ν Χό­τζες να συντονίζει τις ενέργειες τη ς Στρατιάς του. αφού οι σχετικές οδηγίες και το σχέδιο της αντεπί­θεσης είχαν ήδη εκπονηθεί από τον Αϊζενχάουερ. Η φιλοσοφία ήταν απλή: «κρα τηθείτε στην κορυ- φογραμμή Ελσενμπορν, σταματήστε το υς Γερμα­νούς πριν φθάσουν στον Μεύση και ετο ιμασ τείτε για μια αντεπίθεση στα πλευρά του σχηματιζόμε- νου θύλακα».

Στις 27 Δεκεμβρίου ο Αϊκ εξακολουθούσ ε να πιέζει το υς υφιστάμενους του να ξεκινήσουν επι­τέλο υς τη ν αντεπίθεσή τους, αλλά μόνο ο Πάττον έδειχνε έτο ιμος να πράξει κάτι. Ο Μ οντγκόμερυθεωρούσε ότι οι Γερμανοί δεν είχαν εξαντλήσει τη ν ισχύ τους, ό τι π ιθανότατα θα κατέβαλαν μια τελευ τα ία μεγάλη προσπάθεια για να προωθηθούν και συνεπώς οι Σύμμαχοι θα έπρεπε πρώτα να απο- κρούσουν και να συγκροτήσουν αυτή τη νέα επ ίθε­ση και έπειτα να εκτοξεύσουν τη δική τους. Υπο­στήριζε, επίσης, ότι οι Σύμμαχοι όφειλαν να κτυπή- σουν τον θύλακα στο δυτικό άκρο του και ακολού­θως να τον συμπιέσουν προς τα ανατολικά, μια σκέψη - ανάθεμα για το υς Αμερικανούς διοικητές, οι οποίοι ονειρεύονταν μια κλασική ευκαιρία πλευ-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

Αμερικανοί α ιχμ άλω το ι συνο δεύοντα ι από αξιω ματικούς τη ς 1ης Μ ερ α ρ χ ία ς Π ά ν τσ ερ των SS.

:3κόπησης του αντιπάλου. Στο μεταξύ, βρετανικά -οματα κατέφθασαν βιαστικά από την Ολλανδία,- α να συνδράμουν την κατάκοπη 1η Στρατιά στοαφράγισμα του δόρειου πλευρού. Οι Σύμμαχοι εί- ,· uv εμπ λέξει πια 19 μεραρχίες στη μάχη των Αρ­δεννών.

Η 5η Στρατιά Πάντσερ πλησίασε ακόμη περισ­σότερο στον Μεύση, φθάνοντας την παραμονή tjjv Χριστουγέννων επτά χιλιόμετρα μακριά από την κοίτη του ποταμού και καταλαμβάνοντας νέα εδάφη στις περιοχές Χοτόν, Ροσφόρ, Σαιν Υμπέρ• αιΛεμπραμόν. Η 2η Μεραρχία Πάντσερ όμως, που αποτελούσε την εμπροσθοφυλακή της, δ εν μπό­ρεσε να προχωρήσει περισσότερο. Συνάντησε _προστά τη ς τη ν αμερικανική 2η Τεθωρακισμένη ϊερ α ρ χ ία του Ερνυ Χάρμον, η οποία τη ς έκλεινε ερμητικά τη δίοδο προς το Ντινάν. Σε μια αλυσιδω­τή σειρά αρματομαχιών, που έλαβαν χώρα τις πα­ραμονές των Χριστουγέννων, η 2η Μεραρχία Πά- .τσερ κατακερματίσ τηκε κυριολεκτικά, χάνοντας όλα τα άρματα και τα αυτοκινούμενα πυροβόλα τη ς (ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνονταν και 31 πολύτιμα Tiger και Panther) και αφήνοντας στο -,εδίο της μάχης 2.500 νεκρούς, 1.050 αιχμαλώτους <αι 405 κατεστραμμένα οχήματα κάθε είδους. Στην προσπάθειά τη ς να βοηθήσει, η Πάντσερ

.ehr» υπέστη παρόμοια εκατόμβη από τα βρετανι­κά μαχητικά Typhoon, ενώ και η «Das Reich», η ο­ποία απείλησε προς στιγμή τον κόμβο του Μανχάι, αποκρούστηκε. Ο Χάρμον έσ τειλε προς το αρχη­γείο τη ς 12ης Ομάδας Στρατιών το ακόλουθο λα­γωνικό σήμα: «Προσβάλαμε κατά μέτωπο τη 2η Μεραρχία Πάντσερ για τρ εις η μέρες και τη ν απο- δεκατίσαμε. Μεγάλη σφαγή!»

Στις 28 Δ εκεμβρ ίου η ομίχλη σκέπασε πάλι τις Αρδέννες, καθηλώνοντας τα συμμαχικά αεροσκά­φη και δίνοντας μια ανάσα στην εξουθενω μένη .Vehrmacht. Η κρίση όμως είχε παρέλθει. Ο Αίζενχά- ουερ είχε σχεδόν εξαντλήσ ει τα αποθέματα τη ς υ­πομονής του με τους Βρετανούς και εξέφ ρασ ε τη ν ανακούφισή του, όταν π ληροφορήθηκε πως ο Μο-

, , Γερμανοί π εζοί, κ α τά τηντγκομερυ θα περνούσε τελικά στην αντεπίθεση δ ιά ρ κεια ανάπαυλας απότη ν παραμονή τη ς Πρωτοχρονιάς. Ο Βρετανός κάποια μάχη, συγκεντρώ νουν στρατάρχης, όμως, είχε διατυπώσει απλώς μια αι- καύσιμα από αμερικανικάσιόδοξη εκτίμηση. Στις 30 Δ εκεμβρ ίου ενημέρω σε α π ο θ έμ α τα . 37το ν ανώτατο διοικητή οτι δ εν ηταν σε θεση να ξε - κ ® ·κινήσει τη ν έφοδό του πριν τις 3 Ιανουαρίου 1945 και απαίτησε για πολλοστή φορά να του παραχωρη- θ ε ί η διοίκηση του συνόλου των χερσαίων συμμαχι­κών δυνάμεων, μια αξίωση που συνάντησε τη ν απε­ρίφραστη άρνηση του προϊστάμενού του.

Τελικά, η συμμαχική επίθεση εκδηλώ θηκε στις 3 Ιανουαρίου και από λάθος κατεύθυνση, αφού ο Μ οντγκόμερυ επέμεινε να πλήξει τους Γερμανούς μετωπικά, για να τους απομακρύνει από το ν Μ εύ­ση, αντί να τους κτυπήσει προς τον ποταμό Ουρ. Η ορατότητα εκείνη την ημέρα ήταν περιορισμένη στα 45 m, αλλά το απόγευμα ο καιρός βελτιώ θηκε επιτρέποντας την παρατήρηση μέχρι τα 1.400 m.Χιόνιζε, όμως, κάθε ημέρα για ολόκληρη τη ν επό­μενη εβδομάδα και σημειώθηκαν τουλάχιστον δύο σφοδρές χ ιονοθύελλες.

Μ εταξύ του Ντάικιρχ και του Μ αρτελάνζ η πίε­ση της 3ης Στρατιάς είχε υποχρεώσει τον Μαντώυ­φ ελ να επαναφέρει στη βόρεια όχθη του ποταμού Συρ τα στοιχεία που είχε ωθήσει παράτολμα προς Νότο. Από τη ν άλλη πλευρά, η επιχείρηση «Bodenplatte», η οποία εξαπολύθηκε την Πρωτο­χρονιά του 1945, αποδείχθηκε δίκοπο μαχαίρι για τη Luftwaffe. Αν και οι Γερμανοί πιλότοι κατόρθω ­σαν να καταστρέψουν περισσότερα από 150 συμ­μαχικά αεροσκάφη στο έδαφος, η ζημία αυτή μπο­ρούσε να αποκατασταθεί μέσα σε δύο εβδομάδες.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

38

Το παγω μένο σώμα ενός νεκρού Γερμανού π ρ ο ξενεί αμηχανία στον σ τρ α τιώ τη , του οποίου η έκφ ραση υποδηλώ νει απορία και φόβο μαζί.

Οι συντριπτικές απώλειες της Luftwaffe, όμως, α- νήλθαν σε 300 αεροσκάφη και 250 χειριστές, ήταν δυσαναπλήρωτες και σήμαναν τη θανατική καταδί­κη του στόλου των καταδιωκτικών της.

ΣΥΜΜΑΧΙΚΕΣ ΕΡΙΔΕΣ ΚΑΙ Η ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΓΝΩΣΗ

Σε μια σ υνέντευξη τύπου που παραχώρησε στις 7 Ιανουαρίου, ο Μ οντγκόμερυ κατόρθωσε να δυναμιτίσει και πάλι το κλίμα, ισχυριζόμενος πως ήταν αυτός που κέρδισε τη μάχη των Αρδεννών, προχωρώντας μάλιστα σε λεπ τομερή ανάλυση του πώς κατάφερε αυτό το «επίτευγμα». Συγκεκριμένα δήλωσε: «Αμέσως μόλις είδα τι συνέβαινε, έλαβα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσω πως ακόμη κι αν οι Γερμανοί έφθαναν στον Μεύση δεν θα κα­τόρθωναν να το ν περάσουν. Προέβην σε τέ το ιε ς κινήσεις, ώστε να πετύχω την πιο ισόρροπη ανά­πτυξη δυνάμεων για να αντιμετωπίσω το ν επερχό- μενο κίνδυνο. Σκεφ τόμουν πιο μπροστά». Επιζή­μιο, όμως, για το υς Συμμάχους ήταν πως στην π ραγματικότητα οι Βρετανοί δ εν είχαν επιχειρήσει παρά ελάσσονες κινήσεις αναδιάταξης. Στην ίδια σ υνέντευξη ο Μ οντγκόμερυ υποστήριξε επίσης

ότι, εμπλέκοντας τα βρετανο-καναδικά σ τρατεύμα­τα στη μάχη, έσωσε τους Αμερικανούς από βέβαιη καταστροφή. Κ ατέληξε λέγοντας ότι η μάχη των Αρδεννών ήταν «μια από τις περίπλοκες», που είχε αντιμετωπίσει, ανάλογη με εκείνη του Ελ Αλαμέιν και ό τι «οι Αμερικανοί σ τρατιώτες είναι εξα ίρετο ι μαχητές, όταν έχουν τη σωστή διοίκηση».

Η τελευ τα ία παρατήρηση επέσυρε τη μήνι των Αμερικανών στρατηγών, οι οποίοι θα πρέπει να συμμερίζονταν απόλυτα το σχόλιο του Πάττον: «Αν δεν ήταν ο Μ οντγκόμερυ, θα είχαμε παγιδεύσει ο­λόκληρο το ν Γερμανικό Στρατό. Θα ήθελα βέβαια από τον Αϊζενχάουερ να ρισκάρει περισσότερο, αλ­λά ο «Αϊκ» ήταν σίγουρα λιοντάρι συγκρινόμενος με τον Μ ό ν τυ » .

Οι συγκλίνουσες επ ιθέσεις των Συμμάχων προς το Ουφαλίζ κέρδιζαν έδαφος και στις 8 Ιανου- αρίου ο Χ ίτλερ δ ιέ τα ξε όλες τ ις μεραρχίες του, οι οποίες είχαν συμμετάσχει στην επιχείρηση «Φθινο­πωρινή Ομίχλη», να υποχωρήσουν. Η βη Στρατιά Πάντσερ των SS έλαβε τη ν άγουσα για τη ν Ουγγα­ρία, προκειμένου να αναχαιτίσει μια μεγάλη σοβιε­τική επίθεση που είχε εκδηλω θεί εκεί. Σχεδόν ταυ­τόχρονα η επ ιθετική επιχείρηση «Βόρειος Ανε­μος», η οποία είχε εξαπολυθεί στις 31 Δεκεμβρίου 1944 εναντίον τη ς αμερικανικής 100 Μεραρχίας Πεζικού με απώτερο στόχο τη ν ανακατάληψη του Στρασβούργου, είχε εκπνεύσει με απώλειες άλλων25.000 ανδρών. Κατά συνέπεια, όλα τα όνειρα της Wehrmacht για μια δεύ τερ η Δουνκέρκη των Συμμά­χων είχαν ναυαγήσει. Στις 12 Ιανουαρίου ο Κόκκι­νος Στρατός εξαπέλυσε στο Ανατολικό Μέτωπο τη νέα γιγαντιαία επίθεσή του, η οποία θα το ν προω­θούσε από τον Βιστούλα στον Ο ντερ. Τέσσερις η­μέρες αργότερα οι λαβίδες Αμερικανών και Βρετα­νών ενώθηκαν στο Ουφαλίζ. Μέχρι τις 28 Ιανουαρί- ου 1945 το Δυτικό Μέτωπο είχε αποκατασταθεί στα όρια, στα οποία εκτεινό τα ν πριν από τη γερμανική επίθεση, ενώ στην Αμβέρσα ο ποταμός εφοδίων που κατέφθαναν στην Ευρώπη για τις συμμαχικές δυνάμεις, εκφορτω νόταν απρόσκοπτα, σφραγίζο­ντας τη μοίρα του Γ' Ράιχ.

Η μάχη των Αρδεννών ανήκε πια στην Ιστορία, αλλά ο κίνδυνος, που είχε επισκιάσει το υς Συμμά­χους, προκάλεσε ζωηρή εντύπωση σε ολόκληρο το ν κόσμο. Ακόμη και ο Μπράντλεϋ υποχρεώθηκε να παραδεχθεί πως «το σχέδιο του φον Ρούντστε- ν τ συντάχθηκε με τη ν επ ιδεξιό τητα και τη ν ικανό­τη τα ενός εξα ίρετου τακτικού ηγέτη , Πραγματικά, αν τα γερμανικά μέσα δεν ήταν τόσο ολοσχερώς α­νεπαρκή για το ν σκοπό, με το ν οποίον τα επιφόρτι­σε ο Χίτλερ, ο Ρούντστεντ θα μας προξενούσε πο­λύ μεγαλύτερες δυσκολίες από όσες μας π ροξένη­σε».

Επρόκειτο αναμφίβολα για τη μεγαλύτερη μά­χη που έλαβε χώρα στο Δυτικό Μέτωπο κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μεγαλύτερη που δ ιεξή- γαγε ποτέ ο Αμερικανικός Στρατός. Το κόστος σε ανθρώπινες ζωές ήταν τρομακτικό. Από τους600.000 Αμερικανούς στρατιώτες, οι οποίοι ενεπλά- κησαν στις φονικές συγκρούσεις, 10.276 σκοτώθη­καν, άλλοι 23.218 αιχμαλωτίστηκαν ή αγνοούντο έ- κ το τε και 47.493 τραυματίστηκαν. Το μέγεθος αυ­τών των απωλειών ισοδυναμεί με το σύνολο των ανδρών που έχασαν οι ΗΠΑ στο Β ιετνάμ κατά την τετρ α ετία 1965-1969, ενώ ήταν διπλάσιο από τις α­πώλειες των Βορείων στην περίφημη μάχη του Γκέττυσμπεργκ, η οποία θεω ρείτα ι το σημείο κα­μπής για τον Αμερικανικό Εμφύλιο.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Για τους Γερμανούς τα αποτελέσματα της μά­χης των Αρδεννών ήταν ακόμη πιο καταστροφικά. «Θέλησα να σταματήσω τη ν επίθεση σε ένα αρχικό στάδιο» έλεγε αργότερα ο Ρούντστεντ, «όταν ήταν φανερό πως δεν θα μπορούσε να φθάσει στον σκο­πό της, αλλά ο Χ ίτλερ επ έμενε με μανία ότι έπρεπε να συνεχισθεί. Επρόκειτο για ένα Στάλινγκραντ No 2». Οι δυνάμεις, τις οποίες με τόσο κόπο εξο ικονό­μησε η Wehrmacht «ξύνοντας το ν πάτο του βαρελι­ού», σπαταλήθηκαν άσκοπα για την παρανοϊκή έ ­μπνευση του Χ ίτλερ. Οι Γερμανοί έχασαν πάνω από100.000 άνδρες και 800 άρματα. Είναι χαρακτηρι­στικό ότι, στο τελευ τα ίο δίμηνο του 1944,2.300 νέα τεθωρακισμένα έλαβαν τη ν άγουσα για το Δυτικό Μέτωπο, ενώ μόνο 920 κατευθύνθηκαν προς την Ανατολή. Οπως είχε αποδειχθεί με το ν Ναπολέο- ντα στο Μαρέγκο, τον Ουέλιγκτον και τον Μπλύ- χερ στο Βατερλώ, τον Χ ίτλερ στη Γαλλία το 1940 και το ν Μ οντγκόμερυ σε κάθε μάχη που είχε δώ­σει, η ύπαρξη εφεδρειώ ν συνιστούσε το κλειδί τη ς νίκης. Μ ετά τις Α ρδέννες η Γερμανία δεν είχε κα­μία.

Με το ίδιο θάρρος, όμως, με το οποίο π ολέμη­σαν οι Αμερικανοί, αγωνίστηκε στην τελευ τα ία μ ε­γάλη τη ς επίθεση και η Wehrmacht. Με εξαίρεση τις ω μότητες των SS, οι Γερμανοί σ τρατιώτες πολέμη­σαν με πείσμα και γεννα ιότητα για τη νίκη. Αξιωμα­τικοί τη ς 3ης Στρατιάς των ΗΠΑ είχαν εκφράσει τη ν περιφρόνησή τους για τα στρατεύματα που παρέτασσαν οι Γερμανοί στη γραμμή «Ζίγκφρηντ», θεωρώντας ότι δεν ήταν «τίποτα περισσότερο από Πολωνούς με έλκη». Ωστόσο, οι δυνάμεις που συ­γκεντρώ θηκαν για τη ν αντεπίθεση των Αρδεννών αποτελούντο σε υψηλό ποσοστό από φανατικούς νεαρούς Γερμανούς. Στο γερμανικό νεκροταφείο του Λουξεμβούργου, όπου οι πεσόντες της Wehrmacht κατά τη μάχη των Αρδεννών έχουν το ­π οθετηθεί ανά τέσσερις σε κάθε μνημείο, οι σκα­λισμένες επ ιτύμβιες επιγραφές φανερώνουν πως η αλήθεια ήταν διαφορετική: η πιο συνηθισμένη η­μερομηνία γέννησης μεταξύ των θυμάτω ν είναι το 1928 και αμέσως μετά ακολουθεί το 1929. Αντίθε­τα, στο νεκροταφείο των Αμερικανών, το οποίο βρίσκεται στην ακριβώς απέναντι πλευρά του δρό­μου, σχεδόν όλοι οι π εσόντες αναφέρετα ι πως ε ί­χαν γ εννη θ εί μ ετα ξύ του 1918 και 1925. Η αντεπί­θεση του Χ ίτλερ στις Α ρδέννες θα μπορούσε κυ­ριολεκτικά να χαρακτηριστεί ως μια «παιδική σταυ­ροφορία».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) J. Arnold: ARDENNES 1944, O sprey, 1996.(2) E. Bayer: Ο Π Ο Λ Ε Μ Ο Σ ΤΩΝ ΤΕΘ ΩΡΑΚΙΣΜ ΕΝΩΝ, Σ τρ α τιω τικ ές Εκδόσ εις ΓΕΣ, 1964.(3) R. B lunt: FOOT SOLDIER, S arpedon, 2001.(4) 0 . B radley: Η ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ ΕΝ Ο Σ ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΥ, Σ υμπ λη ρω ματικές Ε κδόσεις Σ τρ α τιω τικώ ν Π εριοδικώ ν, 1962.(5) D. B urgett: SEVEN ROADS TO HELL, Presidio Press, 1999.(6) R. C artier: Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ TOY ΔΕΥΤΕΡΟ Υ Π Α ΓΚ Ο ΣΜ ΙΟ Υ Π Ο Λ ΕΜ Ο Υ, Ε κδόσεις Πάπυρος,1964.(7) W. Cavanagh: A TOUR O F THE BULGE BATTLEFIELD, Pen & Sword, 2001.(8) DESCENT INTO NIGHTMARE, Tim e-Life Books, 1992.(9) T. D onnelly an d S. Naylor: CLASH O F CHARIOTS, Berkley, 1996.(10) P. Elstob: BASTOGNE: THE ROAD BLOCK,

B allantine Books, 1969.(11) H. Essam e: PATTON, C om bined Books, 1998.(12) C. d ’ Este: PATTON’S FINEST HOUR , M ilita ry H istory Q uarterly , Spring 2001.(13) D. G oldstein, K. Dillon and M . Wenger: NUTS! THE BATTLE O F THE BULGE, B rassey’s, 1994.(14) M . G reen an d G. Green: PATTON AND THE BATTLE O F THE BULGE, M B I, 1999.(15) S. H a rt an d R. H art: W EAPONS AND FIGHTING TACTICS O F THE WAFFEN-SS, M B I, 1999.(16) C. H earn : THE AMERICAN SOLDIER IN WORLD WAR II, M B I, 2000.(17) S ir B. L idell-H art: ΙΣΤΟ ΡΙΑ TOY ΔΕΥΤΕΡΟ Υ Π Α ΓΚ Ο Σ Μ ΙΟ Υ ΠΟ Λ ΕΜ Ο Υ, Ε κδόσεις Κ αραβία, 1977.(18) P. M ansoor: THE Gl OFFENSIVE IN EUROPE, U niversity P ress o f Kansas, 1999.(19) J. S traw son: HITLER AS MILITARY COMMANDER, B arnes & Noble, 1995.(20) THE BATTLE O F THE BULGE, Tim e-Life Books, 1998.(21) W. Warlimont: INSIDE HITLER’S HEADQUARTERS, Presidio Press, 1964.(22) G. W illiam son: SS: THE BLOOD-SOAKED SOIL, M otorbooks, 1995.(23) H . W inters: BATTLING THE ELEMENTS, John H opkins U niversity Press, 1998.

Τραυματίας μ ε τα φ έ ρ ε τα ι στα μ ετό π ισ θ εν , επάνω σε

ερ π υσ τρ ιοφ όρ ο όχημα S tudebaker Μ 29 Weasel. To Μ 29 ήτα ν κ ατα σ κευασ μ ένο

για να κ ινε ίτα ι σε χιονοσκεπ ή εδά φ η .

39

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΤΑ ΑΡΜΑΤΑ ΤΩΝΓΙΑΝΝΗΣ ΤΕΡΝΙΩΤΗΣ

ΕΓΧΡΩΜ Α ΣΧΕΔ ΙΑ ΑΡΜΑΤΩΝ: Δ η μ ή τρ η ς Χαδούλας - ΙΣΤΟ ΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ: Σ τέ λ ιο ς Δ εμ η ρ ά ς. - ' ..0&Α&Ι...I * * #·*̂ *' . ^ · ' ■·» » Hr Bk» ]

r ■’ " 4 V* ■« ; 0 " “ Λ,

A N KAI 01 ΑΚΡΑΙΕΣ ΧΕΙΜ ΕΡΙΝΕΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ

ΜΑΧΗΣ ΔΕΝ ΕΥΝΟΟΥΣΑΝ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ

ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ,ΤΑ ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ

ΧΡΗΣΙΜ ΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΕΝΤΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΕ

ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΥΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΤΙΠΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ

ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ.

Γερμανικό άρμα μάχης Tiger I, κατάλο ιπ ο τη ς μ άχης των

Αρδεννώ ν, όπως π α ρ έμ εινε σε μια περιοχή το υ Β ελγ ίου , όπου

σ υ ν τη ρ ή θ η κ ε και β ά φ τη κ ε πάλι μ ε π αραλλαγή τη ς επ οχής του

π ολέμου.ΑΝΤΙΠΑΛΩΝΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ

Περιμένοντας τα γερμανικά άρματα που προελαύνουν στις Αρδέννες. Ενα Μ4Α1 Sherman σε κάλυψη σκάφους για προστασία στο σκαμμένο έδαφος και με παρηλλαγμένο τον πύργο του.

01 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΡΜΑΤΩΝΤο πρωινό της 16ης Δεκεμβρίου 1944, οι α­

μερικανικές δυνάμεις, που βρέθηκαν αντιμέ­τωπες με τη γερμανική επίθεση στις Α ρδέν­νες ανεπτυγμένες σε ένα μέτωπο 170 περί­που χιλιομέτρων, αποτελούντο από πέντε πε­ρίπου μεραρχίες με συνολική δύναμη 83.000 ανδρών. Ο διαθέσιμος βαρύς οπλισμός από τους Αμερικανούς στην περιοχή ανερχόταν

σε 242 άρματα μάχης (κυρίως Μ4 Sherman, 182 καταστροφείς αρμάτων και 394 πυροβό­λα).

Οι Γερμανοί είχαν συγκεντρώσει κατά την αρχική φάση της μάχης πέντε τεθωρακισμέ­νες μεραρχίες που απαρτίζονταν από 500 πε­ρίπου μέσα και βαρέα άρματα μάχης, 13 με­ραρχίες πεζικού και είχαν υποστήριξη από 1.900 πυροβόλα και ρουκετοβόλα. Από την αρχή, λοιπόν, η γερμανική υπεροπλία σε δυ­νάμεις αρμάτων, έναντι των Αμερικανών, ή ­ταν συντριπτική με αναλογία δύο προς ένα. Αν υπολογιστούν και οι δυνάμεις των κατα- στροφέων αρμάτων και αυτοκινούμενων πυ­ροβόλων, η αναλογία αυτή γινόταν ακόμα με­γαλύτερη, τέσσερα προς ένα υπέρ των Γερμα­νών πάντα.

Μέχρι τις αρχές του Ιανουαρίου 1945, που εκδηλώ θηκε η συμμαχική αντεπίθεση, οι Γερ­μανοί είχαν διοχετεύσει στη μάχη συνολικά ο­κτώ τεθωρακισμένες μεραρχίες, 20 μεραρ­χίες πεζικού και δύο μηχανοκίνητες ταξιαρ­χίες. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, οι Αμερι­κανοί είχαν διαθέσει στις Αρδέννες οκτώ τε­θωρακισμένες, 16 μηχανοκίνητες και δύο αε- ρομεταφερόμενες μεραρχίες. Η πλειοψηφία των γερμανικών τεθωρακισμένων μεραρχιών αριθμούσε περίπου 14.000 άνδρες και δ ιέθε­τε 90 με 100 μέσα άρματα μάχης. Στο αντίθε­το στρατόπεδο, η 2α και η 3η Τεθωρακισμένη Μεραρχία του Αμερικανικού Στρατού διέθετε ενισχυμένο αριθμό ανδρών και αρμάτων (14.000 άνδρες και 232 μέσα και ελαφρά άρ­ματα μάχης). Οι υπόλοιπες αμερικανικές τε­

Γερμανικά τεθωρακισμένα του αποσπάσματος μάχης του Πάιπερ εισέρχονται στην κωμόπολη Χόνσφελντ τον Βελγίου κατά τις πρώτες ημέρες της επίθεσης στις Αρδέννες. Αριστερά στη φωτογραφία μερικοί γρεναδιέροι ερευνού^ένα εγκαταλελειμμένο αμερικανικό ημ)ε^πφφί&^όρο.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

θωρακισμένες μεραρχίες αριθμούσαν δύνα­μη 10.666 ανδρών και 186 αρμάτων η καθεμία. Γίνεται, έτσι, φανερό ότι, μέχρι τον Ιανουά­ριο, οι Αμερικανοί είχαν διοχετεύσει στη μά­χη, υποστηρίζοντας την αντεπίθεσή τους, με­γαλύτερο αριθμό αρμάτων από τους Γερμα­νούς, οι οποίοι ωστόσο διατηρούσαν ακόμα την ποιοτική υπεροχή κατά τις αρματομα- χίες, χρησιμοποιώντας άρματα τύπου Panther, Tiger και Königstiger που είχαν στη διάθεσή τους.

Απέναντι στα πανίσχυρα πυροβόλα και στη 6αριά θωράκιση αυτών των γερμανικών αρμάτων, οι Αμερικανοί είχαν να αντιπαρατά- ξουν κυρίως τα Μ4 Sherman, τα ελαφρά άρμα­τα Μ3Α1 και M5A1/Stuart, καθώς και τους ερ- πυστριοφόρους καταστροφείς αρμάτων Μ10, Μ18 και Μ36 που διέθεταν.

Το Sherman ήταν ένα άρμα ήδη δοκιμα­σμένο στις μάχες. Οι πρώτες μηχανικές του αδυναμίες είχαν αντιμετωπισθεί με τροπο­ποιήσεις και έτσι το βραχύκαννο πυροβόλο των 75 mm, που διέθεταν τα πρώτα μοντέλα Μ4Α1, με την εξέλιξή τους σε Μ4Α1Ε8 και Μ4Α3 αντικαταστάθηκε με νέο, ισχυρότερο μακρύκαννο πυροβόλο των 76,2 mm. Επίσης, ένας αριθμός από Sherman είχε τροποποιηθεί για να φέρει ακόμα πιο βαριά θωράκιση. Τα τροποποιημένα άρματα ονομάστηκαν "Jumbo" (Μ4Α3Ε2). Αυτά τα άρματα είχαν χρη ­σιμοποιηθεί στις μάχες του φθινοπώρου του 1944 και αποδείχθηκαν τόσο επιτυχημένα, ώ­στε ο στρατηγός Πάττον διέταξε να χρησιμο­ποιούνται ως "αιχμή του δόρατος" στις επιθέ­σεις των Αμερικανών, που προσπαθούσαν να λύσουν την πολιορκία της Μπαστόν.

Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν στις Α ρδέν ­νες τρεις κύριους τύπους αρμάτων. Τα Panzer IV, τα πρώτα μοντέλα των οποίων είχαν γνω­ρίσει πολεμική δράση από το 1940, ζύγιζαν 27 t και είχαν σχετικά μικρότερη θωράκιση από τα Sherman, αλλά την ίδια ταχύτητα σε επίπε­δο έδαφος. Στις Αρδέννες χρησιμοποιήθη- καν κυρίως PzKpfw IV Ausf G, J και Η, των ο­ποίων τα μακρύκαννα πυροβόλα 75 mm των ο­ποίων ήταν αρκετά αποτελεσματικά εναντίον των αμερικανικών αρμάτων.

Τα PzKpfw V Panther, από τα καλύτερα γερ ­μανικά άρματα του πολέμου, είχαν αρχίσει να κατασκευάζονται από το 1943, ως αντιστάθμι­σμα για τα επιτυχημένα σοβιετικά άρματα Τ- 34. Είχαν παρουσιάσει, όμως, λόγω της βιαστι­κής και εντατικής βιομηχανικής τους παρα­γωγής, αρκετές μηχανικές ατέλειες, από τις οποίες μερικές μόνο είχαν αντιμετωπισθεί. Τα Panther ζύγιζαν περίπου 45 t και διέθεταν θω­ράκιση και οπλισμό ανώτερο των αμερικανι­κών Sherman.

Τα Tiger (PzKpfw VI) είχαν επίσης σχεδια­στεί και κατασκευασθεί ως απάντηση στα βα­ριά σοβιετικά άρματα, αλλά η παραγωγή τους αντιμετώπισε αρκετά κατασκευαστικά προ­βλήματα. Είχαν βάρος 57 t και παχύτερη θω­ράκιση από τα Panther, διαθέτοντας ακόμα και θωράκιση στο άνω μέρος του σκάφους και του πύργου τους για να αντέχουν σε πλήγματα από τον αέρα. Η ταχύτητά τους ή ­ταν περίπου ίδια με αυτή των Sherman, ενώ ή ­ταν εφοδιασμένα με πανίσχυρα αντιαρματικά

Στις Αρδέννες τα αμερικανικά πληρώματα βάψουν πρόχειρα τα Sherman τους με λευκό χρώμα για καλύτερη παραλλαγή στοχιονισμένο περιβάλλον.

43

Μέσα στα χιονισμένα δάση των Αρδεννών ένα Μ4Α3 Sherman προσπερνάει ένα κατεστραμμένο γερμανικό Panzer IV, που έχει βγει έξω από τον στενό δρόμο.

πυροβόλα των 88 mm. Ενα βαρύτερο ακόμα άρμα, το Königstiger (King Tiger), χρησιμοποιή- θηκε σε μικρούς αριθμούς στη μάχη των Α ρ­δεννών, από ειδικά γερμανικά αποσπάσματα του στρατού και των SS . Τα θαυμάσια αυτά άρματα χρησιμοποιούσαν επίσης ως κύριο ο­πλισμό τους το πυροβόλο των 88 mm. Το ειδι­κό απόσπασμα μάχης της 1ης Μεραρχίας Πά­ντσερ των SS , που διοικούσε ο αντισυνταγ- ματάρχης Γιόακιμ Πάιπερ, διέθετε μια επι- λαρχία (S S Abteilung 501) με 42 Königstiger. Αυ­τό το απόσπασμα μάχης είχε επιπλέον στη διάθεσή του 100 άρματα Pz IV και Panther, κα­θώς και ένα μηχανοκίνητο τάγμα γρεναδιέ­ρων του 2ου Συντάγματος των SS , όπως και αρκετά ερπυστριοφόρα αυτοκινούμενα πυ­ροβόλα. Μαζί με τη μονάδα αυτή δρούσε και μια ομάδα δύναμης 500 ανδρών του Σκορτσέ- νυ, που διέθετε μερικά άρματα Sherman και

Αρματα και οχήματα της αμερικανικής 2ας Τεθωρακισμένης Μεραρχίας εισέρχονται στην

Ντοσάμπ του Βελγίου λίγο μετά τη συμμαχική αντεπίθεση στις Αρδέννες.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ένα μικρό αριθμό από Panther, τα οποία είχαν τροποποιηθεί για να μοιάζουν με αμερικανι­κούς ερπυστριοφόρους καταστροφείς αρμά­των Μ10.

Για τον σκοπό αυτό είχαν αφαιρεθεί οι πυργίσκοι των αρχηγών πληρωμάτων από τα Panther και στη θέση τους είχε συγκολληθεί από ένα ζεύγος μεταλλικών καλυμμάτων, που άνοιγαν προς τα πλάγια. Επίσης, μεταλλικά ε­πίπεδα ελάσματα είχαν συγκολληθεί στα πλαϊνά τμήματα των πύργων και του σκάφους κάθε άρματος και είχαν Βαφτεί με χακί χρώμα και άσπρα άστρα, ενώ τα πληρώματά τους ή­ταν ενδεδυμένα με αμερικανικές στολές.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάποιες φάσεις της μάχης των Αρδεννών συμμετεί­χαν περιορισμένα στην περιοχή του Φουά Νο- τρ Νταμ και του Σινέ, βρετανικά αποσπάσμα- τα αρμάτων από την 29η και 33η Τεθωρακι-

Το Μ 18 αποδείχθηκε ένας από τους καλύτερους καταστροφείς αρμάτων, πουχρησιμοποιήθηκαν κατά τον Β ’ΠΠ, αφού συνδύαζε ικανοποιητική ισχύ πυράς με ευελιξία και αξιοπιστία. Το άρμα έφερε ένα πυροβόλο των 76 mm και ήταν εξαιρετικά ευέλικτο και γρήγορο. Τον συγκεκριμένο καταστροφέα αρμάτων απέκτησε η R.J. Fleming Associates από την πρώην Γιουγκοσλαβία, όταν η τελευταία αποφάσισε να μειώσει τον εξοπλισμό της.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Τα άρματα Μ4 Sherman με βραχύκαννα πυροβόλα των 75 mm αποτελούσαν τη "ραχοκοκκαλιά" των αμερικανικών τεθωρακισμένων μονάδων που συμμετείχαν στη μάχη των Αρδεννών.

Ενα Shermanεγκαταλελειμμένο μετά τη μάχη των Αρδεννών, όπως απέμεινε στην αγροτική περιοχή μεταξύ Μαγκοστέρ και Μπεφέ του Βελγίου, μέχρι τη δεκαετία του 1970.

PANZER Μ PANTHER Ausf GΤο άρμα μάχης «Πάνθηρας», το οποίο έφερε επικλινή θωράκιση και είχε μεγάλη δύναμη πυρός, αποτέλεσε τη γερμανική απάντηση στην παραγωγή του σοβιετικού άρματος Τ-34. Ο «Πάνθηρας»

πραγματοποίησε εσπευσμένα (τον Μάρτιο του 1943 ο Γκουντέριαν είχε προειδοποιήσει τον Χίτλερ ότι δεν ήταν τελείως έτοιμος για επιχειρησιακή δράση) την πρώτη του εμφάνιση στη μάχη του Κουρσκ,

καθώς εκεί τα περισσότερα άρματα τέθηκαν εκτός μάχης περισσότερο λόγω μηχανικών προβλημάτων παρά εξαιτίας των εχθρικών βλημάτων. Γρήγορα τα αρχικά προβλήματα επιλύθηκαν και ο «Πάνθηρας»

αναδείχθηκε σε ένα άρμα. το οποίο συνδύαζε εξαιρετική θωράκιση και ισχύ πυρός. Η συνολική παραγωγή ανήλθε στα 5.508 άρματα, εκ των οποίων τα 3.740 ανήκαν στον τελευταίο τύπο AusfG. Ο

«Πάνθηρας» τύπου G είχε βάρος 44,8 ί, ταχύτητα 54 km/h, μέγιοτη θωράκιση 120 mm (στον πύργο) και ήταν οπλισμένος με ένα πυροβόλο των 75 mm, δύο πολυβόλα των 7,92 mm, ενώ έφερε και ένα στον

πύργο (όχι πάντοτε) για αντιαεροπορική προστασία. Το εικονιζόμενο άρμα είναι ένα Panther Ausf G της 1ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS, ακριβώς όπως έδρασε τον Δεκέμβριο του 1944 στη μάχη των Αρδεννών.

Φέρει το τελευταίου τύπου ασπίδιο του πυροβόλου με την πρόσθετη θωράκιση και τρίχρωμη παραλλαγή dark yellow (βασικό χρώμα), dark green και red brown. Ο κωδικός στον πύργο δηλώνει πως

πρόκειται για το 2ο άρμα, της 3ης Ιλης, της 1ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS.

f f i »

PzKplw V Ausf G PANTHER, μετασκευασμένος σε M10Αν και το αρχικό σχέδιο των Γερμανών για τη μάχη των Αρδεννών προέβλεττε τη χρησιμοποίηση αυθεντικού αμερικανικού εξοπλισμού, εντούτοις δεν υπήρχαν αρκετά δία&έσίμα αιχμαλωτισμένα οχήματα και τεθωρακισμένα. Ετσι, με διάφορους τρόπους προσπάθησαν να μεταμφιέσουν γερμανικά οχήματα και άρματα σε αμερικανικά. Σε πολλές περιπτώσεις, απλώς τα έβαφαν με olive drab και προσέθεταν λευκά αστέρια. Το εικονιζόμενο άρμα είναι ένας "Πάνθηρας"τύπου G, μεταμφιεσμένος (μετασκευασμένος) σε καταστροφέα αρμάτων Μ10. Πρόκειται για μία μετασκευή αρκετά επιτυχημένη, η οποία έγινε αφαιρώντας τις πλαϊνές ποδιές, προσθέτοντας θωράκιαη κατάλληλου οχήματος οτις πλευρές του πύργου, βάφοντας τον με olive drab και τοποθετώντας λευκά αστέρια στον πύργο και τον εμπρόσθιο θώρακα. Οπως όλα τα μεταμφιεσμένα οχήματα της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ φέρει ένα κίτρινο τρίγωνο στο οπίσθιο τμήμα του. Στο εμπρόσθιο τμήμα αναγράφονται οι κωδικοί «5Δ 10Δ», «ΧΥ» και «Β4», οι οποίοι υποτίθεται ότι δήλωναν πως το όχημα ανήκε στη 2η Ιλη, του 10ου Τάγματος Τεθωρακισμένων, της 5ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας. Στην πραγματικότητα, το άρμα ανήκε στην 4η Ιλη, στο 11ο Σύνταγμα Πάντσερ, της 6ης Μεραρχίας Πάντσερ. Διοικητής του άρματος ήταν ο λοχαγός Πέτερ Μαντ και το εν λόγω άρμα εκτελούσε χρέη αρχηγού ουλαμού. Αν και το πλήρωμα ήταν ενδεδυμένο με τις κλασικές μαύρες στολές των Πάντσερ, οι στρατιώτες έφεραν εξωτερικά αμερικανικά χιτώνια και παντελόνια. Κατευθυνόμενο προς το Μαλμεντύ. στις 21 Δεκεμβρίου 1944, έπεσε επάνω σε νάρκη. / πό το πλήρωμα διεσώθη μόνο ο Μαντ.

JAGDPANZER IV Ausf Η (SdKfz 161)Το Jagdpanzer IVήταν το τελευταίο σχέδιο καταστροφέα αρμάτων, το οποίο βασίσθηκε σε σκάφος άρματος (Ρζ IV). Τα εξαίρετα χαρακτηριστικά του πυροβόλου σε συνδυασμό με την ευελιξία, τη χαμηλή σιλουέτα, καθώς και τη στιβαρή υπερκατασκευή προσέφεραν στους Γερμανούς έναν άξιο απόγονο των StuG III και StuG IV. Το Jagdpanzer IV χρησιμοποιήθηκε τόσο στο Ανατολικό όσο και στο Δυτικό Μέτωπο, με ιδιαίτερη επιχειρησιακή δράση στη Νορμανδία, έως το τέλος του πολέμου. Το συγκεκριμένο άρμα φέρει μονόχρωμη παραλλαγή panzer grey (στα τέλη του πολέμου χρησιμοποιείτο ό,τι απόθεμα υπήρχε) και είναι καλυμμένο με αντιμαγνητική πάστα zimmerit. Ο αριθμός 213 δηλώνει πως πρόκειται για το 3ο άρμα του 1ου Ουλαμού, της 3ης Ιλης, της 116 Μεραρχίας Πάντσερ, που έλαβε μέρος στη μάχη των Αρδεννών τον Δεκέμβριο του 1944.

σμένη Ταξιαρχία, όπως και μονάδες της Τεθω­ρακισμένης Μεραρχίας της Φρουράς. Οι Β ρ ε ­τανοί χρησιμοποίησαν στις Αρδέννες κυρίως άρματα Sherman Firefly με μακρύκαννα πυρο­βόλα 17 pdr με βλήματα υψηλής αρχικής τα­χύτητας.

KÖNIGSTIGER: ΤΟ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟ ΑΡΜΑ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Τον Ιούνιο του 1944, δώδεκα γερμανικά Tiger έθεσαν εκτός μάχης μια βρετανική τε­θωρακισμένη ταξιαρχία στη Νορμανδία, κα- ταστρέφοντας 25 άρματα μάχης, 14 ημιερπυ-

στριοφόρα τεθωρακισμένα και 15 Bren Carrier σε λιγότερο από δέκα λεπτά της ώρας! Ετσι, οι Σύμμαχοι στο Δυτικό Μέτωπο πήραν μια πρώτη γεύση της υπεροχής αυτού του γερμα­νικού υπερ-άρματος στο πεδίο της μάχης.

Εξι μήνες αργότερα, οι Αμερικανοί στρα­τιώτες στις Αρδέννες αντιμετώπισαν περίπου 250 Tiger, ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβά- νονταν 42 καινούρια Königstiger, τα οποία διέ­θεταν βαρύτερη κεκλιμένη θωράκιση, ικανή να αντισταθεί σε πλήγματα και των, μεγαλύ­τερου διαμετρήματος, αντιαρματικών πυρο­βόλων των Συμμάχων.

Τα Königstiger με το περίφημο μακρύκαννο

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Κατά τις πρώτες ημέρες της γερμανικής επίθεσης, ένα

Panther κινείται σε ένα χιονισμένο δρόμο δίπλα σε ένα

δάσος των Αρδεννών.

Ελαφρύ άρμα Μ5Α1. Κατασκευάστηκαν ως εξέλιξη

. _ των ελαφρών αρμάτων Μ3Α1,4θ φέροντας τον ίδιο κύριο οπλισμό

mm από πυροβόλο των 37 mm.

Ενα από τα Königstiger του αποσπάσματος Πάιπερ εγκαταλελειμμένο κοντά στο Λα Γκλιζ, ενώ το περιεργάζονται με δέος μερικοί Αμερικανοί στρατιώτες.

αντιαρματικό πυροβόλο τους, υψηλής αρχι­κής ταχύτητας των 88 mm, με βλήματα βά­ρους 10 kg, μπορούσαν να διατρήσουν εύκο ­λα τη θωράκιση των αμερικανικών Sherman, ακόμα και σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός χιλιομέτρου.

Αυτά τα άρματα, με μετωπική θωράκιση πάχους 150 mm (και 180 mm στον πύργο τους), ήταν πρακτικά άτρωτα σε οποιαδήποτε οβίδα πυροβόλου όλων των Sherman, ακόμα και από μικρή απόσταση. Ενας Αμερικανός λοχίας, αρχηγός πληρώματος άρματος στις Α ρδέν­νες, ανέφερε ότι έπληξε από μικρή απόσταση ένα ακινητοποιημένο Königstiger με 14 βολές του πυροβόλου του, χωρίς να μπορέσει να το εξουδετερώσει!

Το Königstiger διέθετε επίσης ως δευτε- ρεύοντα οπλισμό τρία πολυβόλα 7,92 mm: ένα στο σκάφος, ένα συζυγές του πυροβόλου στον πύργο και ένα ακόμα σε βάση στη θυρί­δα του αρχηγού πληρώματος.

Η μόνη αποδοτική τακτική που είχαν υιο­θετήσει τα αμερικανικά Sherman, όταν αντι­μετώπιζαν ένα Königstiger, ήταν να προσπαθή­σουν να το κυκλώσουν κατά ομάδες, αποφεύ- γοντας μετωπική εμπλοκή και να προσπαθή­σουν να το πλήξουν στο οπίσθιο μέρος των καλυμμάτων του κινητήρα του, όπου η θωρά­κιση έφθανε μόνο τα 50 mm σε πάχος. Η τα­κτική όμως αυτή επεφύλασσε επιπτώσεις και για τα αμερικανικά άρματα, που πλήρωναν, σχεδόν πάντοτε, με δικές τους απώλειες την καταστροφή του πανίσχυρου αντιπάλου

Αμερικανικός καταστροφέας αρμάτων Μ18 Hellcat. Εφερε αντιαρματικό πυροβόλο υψηλής αρχικής

ταχύτητας των 76 mm.

τους.Τα Königstiger παρά το μεγάλο τους βάρος

δεν αποτελούσαν ένα δυσκίνητο και αργοκί­νητο άρμα στο πεδίο της μάχης: οι πολύ πλα­τιές ερπύστριές του τού παρείχαν σταθερό­τητα στην κίνηση σε μαλακό έδαφος. Επίσης, το άριστο σύστημα διεύθυνσης που διέθετε, επέτρεπε στο άρμα αυτό γρήγορες στροφές επί τόπου, που επιτύγχανε αντιστρέφοντας την περιστροφή της μιας ερπύστριας, ενώ η άλλη εξακολουθούσε να κινείται προς τα ε ­μπρός.

Αλλά, το δραστικότερο ίσως πλεονέκτημα του Königstiger έναντι των αντιπάλων του ή ­ταν ο φόβος που προκαλούσε η παρουσία του στη μάχη. Τα περισσότερα πληρώματα των α­μερικανικών Sherman απέφευγαν γενικώς τιςεμπλοκές με όλα τα Tiger, θεωρώντας το αντί­θετο βέβαιη αυτοκτονία!

ΤΑ ΑΡΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΑ ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ '44

Μερικές ημέρες μετά τη γερμανική επίθε­ση στις Αρδέννες ο στρατιώτης του 289 Συ ­ντάγματος της αμερικανικής 75ης Μεραρχίας Πεζικού, Ντάνιελ Σάην, καθισμένος σε ένα α­νάχωμα ενός αγροτικού δρόμου έξω από το

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Βρετανικό άρμα αμερικανικής κατασκευής Sherman Firefly, ειδικά τροποποιημένο για να φέρει το ισχυρό αντιαρματικό πυροβόλο των 17 pdr (76,2 mm). Από τις λίγες βρετανικές μονάδες που συμμετείχαν στη μάχη των Αρδεννών.

Γκραντμενίλ του Βελγίου, μαζί με μια ομάδαανδρών του λόχου του, ξαγρυπνούσε μέσα στην παγωμένη νύκτα, περιμένοντας τον ε- χθρό.

Λίγο μετά τα μεσάνυκτα , από μια στροφ ή του κοντινού χωματόδρομου ακούσθηκε θ ό ­ρυβος μηχανών και κροτάλισμα ερπυστριών από άρματα που πλησίαζαν προς το μέρος τους. Σύντομα, καθώς οι σκοτεινές σιλουέ- τες των αρμάτων διαγράφηκαν κοντά τους, οι Αμερικανοί κατάλαβαν ότι επρόκειτο για τρία γερμανικά Tiger και έσπευσαν πανικόβλητοι να καλυφθούν. Για όσους βρίσκονταν στα δ ε ­ξιά του δρόμου, ήταν εύκολο να σκαρφαλώ­σουν στα τυφλά μια μικρή πλαγιά και να κρυ­φθούν πίσω από βράχους, θάμνους και δέν ­δρα. Για αυτούς όμως που ήταν στα αριστερά, δεν απέμενε παρά να αναζητήσουν κάλυψη σε μία τάφρο αποστράγγισης των όμβριων υ- δάτων δίπλα στον δρόμο, στην οποία τα νερά είχαν ήδη παγώσει. Καθώς μερικοί άνδρες πηδούσαν βιαστικά μέσα, μαζί με αυτούς και ο Σάην, ο πάγος έσπασε και όλοι βράχηκαν από τα παγωμένα λασπόνερα. Καθώς τα Tiger πλησίαζαν ακόμα περισσότερο και τη στιγμή που το επικεφαλής άρμα περνούσε ακριβώς δίπλα από τους κρυμμένους στρατιώτες, κά­ποιος Αμερικανός από την πλαγιά ψηλότερα Θάλθηκε πανικόβλητος να πυροβολεί με το τυφέκιο Μ1 εναντίον τους. Οι βολίδες άρχι­σαν να εξοστρακίζονται κουδουνίζοντας πά­νω στα τοιχώματα του πύργου, καθώς το άρ­μα σταματούσε απότομα.

Ο πύργος του Tiger άρχισε να στρέφεται και το πυροβόλο να ανυψώνεται απειλητικά προς τις θέσεις των Αμερικανών, "ραντίζο­ντας" την πλαγιά με ριπές πολυβόλου αλλά και βολές των 88 mm με εκρηκτικά βλήματα.

Η τάφρος, στην οποία είχε καταφύγει ο Σάην, απείχε ελάχιστα από το γερμανικό άρ­μα. Οι κρυμμένοι στρατιώτες κοίταξαν ολόγυ­ρά τους σαν παγιδευμένα αγρίμια αναζητώ­

ντας σωτηρία. Δ εν υπήρχε όμως τρόπος για να ξεφύγουν από εκεί και έτσι παρέμειναν σκυμμένοι στο βάθος της τάφρου, βουτηγμέ­νοι στις λάσπες, σφίγγοντας τα όπλα τους και ελπίζοντας να τελειώσουν όλα σύντομα. Ο θόρυβος από τις βολές του πυροβόλου, τις ριπές και τη μηχανή του άρματος δίπλα τους ήταν εκκωφαντικός, ενώ από την πλαγιά λίγο πιο πάνω μόλις ακούγονταν οι κραυγές πόνου από τους πληγωμένους συναδέλφους τους.

Μετά από λίγη ώρα το Tiger σταμάτησε ε ­πιτέλους να πυροβολεί και άρχισε να κινείται αργά, με την όπισθεν, προς τα δύο άλλα άρ­ματα, που είχαν σταθεί λίγο μακρύτερα. Μ ό­λις είχε απομακρυνθεί μερικές δεκάδες μέ­τρα, το Tiger δέχθηκε μια βολή από αμερικα­νικό Bazooka στο οπίσθιο μέρος του κινητή­ρα του και ανεφλέγη.

Τα δύο άλλα άρματα βλέποντας τη λάμψη

Στην περιοχή του Μαλμεντύ τον Δεκέμβριο

του 1944, μια ομάδα Αμερικανών στρατιωτών

προσπερνάει ένα Königstiger που καίγεται.

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ ΑΧΕΣ

Αμερικανικό ημιερπυστριοφόρο

τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού,

τύπου Μ2Α1. Τέτοια οχήματα χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε

μεγάλους αριθμούς από τους Συμμάχους στις

Αρδέννες, ως φορείς όλμων 81 mm και ως φορείς

τετραπλών αντιαεροπορικών πολυβόλων 0,50 in. Το

συγκεκριμένο όχημα φέρει οπλισμό δύο πολυβόλων

Browning (ένα 0,50 in και ένα 0,30 in).

και τις εκρήξεις, έσπευσαν να κάνουν μετα­βολή και απομακρύνθηκαν προς τις γραμμές τους. 0 κίνδυνος για τους Αμερικανούς στρα­τιώτες, για την ώρα, είχε περάσει. Ο Σάην ξε­πρόβαλε διατακτικά, παγωμένος και μουδια­σμένος, από την τάφρο. Οι αρβύλες του και το μάλλινο παντελόνι της στολής του θα πα­ρέμεναν μουσκεμένα για πολλές ημέρες ακό­μα.

01 "ΠΑΝΘΗΡΕΣ" ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙΟ νεαρός στρατιώτης Φρίντριχ Χολμ με

κόπο μπορούσε να συγκροτήσει τον ενθου ­

σιασμό και την ανυπομονησία του. Επιτέ­λους, θα έπαιρνε μέρος σε μία μάχη! Επρόκει- το για το σημαντικότερο γεγονός στη σύντο­μη μέχρι τότε ζωή του. Από την ηλικία των 10 ετών είχε καταταγεί στη «Χιτλερική Νεο­λαία», ενώ στα δεκαέξι του, ανταποκρινόμε- νος στο κάλεσμα της πατρίδας του, κατατά­χθηκε στα SS . Μετά από σύντομη εκπαίδευ­ση, υπηρετούσε πλέον ως μέλος πληρώματος σε άρμα Panther της 12ης Μεραρχίας Πά­ντσερ των S S «Hitlerjugend», γεγονός που τον έκανε να αισθάνεται ιδιαίτερα υπερήφανος.

Η μεγάλη επίθεση στις Αρδέννες, η οποία θα μπορούσε να χαρίσει τη νίκη στη Γερμανία, είχε αρχίσει πριν από τέσσερις ημέρες, αλλά μέχρι τότε η μονάδα του Χολμ δεν έκανε τί­ποτε άλλο από το να προσπαθεί να προωθη­θεί προς το μέτωπο, μέσα από χιονισμένους δρόμους, πλημμυρισμένους από οχήματα, άρματα, εφόδια και συντρίμμια που άφηναν πίσω τους οι Αμερικανοί υποχωρώντας.

Αλλά τώρα, επιτέλους, τα άρματα της ίλης του βρίσκονταν παρατεταγμένα στις παρυ­φές ενός χιονισμένου πυκνού δάσους, προε­τοιμάζοντας μία επίθεση εναντίον αμερικανι­κών θέσεων στις συστάδες άλλων δένδρων, μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα, στις οποίες έφθανε κανείς διασχίζοντας ένα ξέ- φωτο. Οι γρεναδιέροι των SS , οι οποίοι θα συ­νόδευαν τα άρματα στην επίθεση, είχαν λάβει τη θέση τους στο οπίσθιο τμήμα των Panther, αλλά και πίσω από αυτά. Με το που δόθηκε η διαταγή για κίνηση, ο Μούλερ, ο 19χρονος ο-

48

Ενα από τα Tiger II (Königstiger) του ειδικού Συγκροτήματος Μάχης Πάιπερ, συντηρημένο, όπως παρέμεινε στο Λα Γκλιζ του Βελγίου μετά τη μάχη.

PANZERKAMPFWAGEN TIGER Ausf Β ή KÖNIGSTIGERΑν και η επίσημη ονομασία του «Βασιλικού Τίγρη» είναι Tiger II, έχει επικρατήσει αυτή του Königstiger.

Θεωρείται ένα από τα καλύτερα γερμανικά άρματα του Β ' Παγκοσμίου Πολέμου από πλευράς δωράκίσης και ισχύος πυράς. Υστερούσε όμως ως προς την ευελιξία και είχε ευαισθησία στα μηχανολογικά τμήματα,

αφού η παραγωγή γινόταν πολλές φορές βεβιασμένα. Το βάρος του με εξοπλισμό μάχης έφθανε τους 69,8 t, ο δωδεκακύλινδρος κινητήρας του Maybach HL230P30 των 2.300 cc απέδιδε 700 hp και η ταχύτητά του

άγγιζε τα 38 km/h (σε δρόμο) ή τα 20 km/h (εκτός δρόμου). Το πάχος της θωράκισής του κυμαινόταν από 80 mm έως 180 mm (εκτός της οροφής του πύργου που είχε θωράκιοη 42 mm). Ο «Βασιλικός Τίγρης» ήταν

αδιαπέραστος σε βολές από μπροστά, εκτός από βολές του πυροβόλου των 17pdr. Εφερε το ακαταμάχητο πυροβόλο των 88 mm KwK43 L/71, το οποίο θεωρείτο το απόλυτο αντιαρματικό της εποχής, αφού

μπορούσε να διατρήσει μετωπικό θώρακα 153 mm στα 2.000 m. Τον οπλισμό του συμπλήρωναν δύο πολυβόλα MG34 των 7,92 mm. Πολλές φορές έφερε και ένα MG34 στην οροφή του πύργου για

αντιαεροπορική προστασία. Το εικονιζόμενο άρμα είναι το 2ο όχημα, του 3ου Ουλαμού, της 3ης Ιλης της 501 Επιλαρχίας Βαρέων Αρμάτων των SS (Schwere SS Panzer Abteilung 501), όπως επιχειρούσε στις

Αρδέννες τον Δεκέμβριο του 1944. Αν και αρχικά το εν λόγω άρμα ανήκε στο Schwere SS Panzer Abteilung 509, τελικά εντάχθηκε στο 501 για να συμπληρώσει τη δύναμη των 45 αρμάτων Tiger II, που προορίζονταν

για την επίθεση στις Αρδέννες. Φέρει τρίχρωμη παραλλαγή με βασικό χρώμα το red primer και λωρίδεςακανόνιστου σχήματος από olive green (RAL 6003) και dark yellow (RAL 7028).

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΑΣ ΑΡΜΑΤΩΝ Μ10Α1Το αμερικανικό Gun Motor Carriage Μ10 αποτελεί τον επιτυχημένο συνδυασμό του πυροβόλου των 76 mm επάνω σε σκάφος Sherman.Η υπερκατασκευή επανασχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπσρεί να φέρει τον νέο μεγαλύτερο πύργο. Το 50άρι Browning στον πύργο παρείχε κάποια αντιαεροπορική προστασία. Το εικονιζόμενο άρμα φέρει τον κινητήρα και το σύστημα κίνησης του Μ4Α3 και ήταν το πιο διαδεδομένο στον Αμερικανικό Στρατό. Φέρει το όνομα «Spirit of Atlanta» στη δεξιά του πλευρά και τη σημαία του Νότου στον πύργο. Το χρώμα του είναι olive drab, ενώ τα λευκά αστέρια είναι αυτά με τον δακτύλιο. Ελαβε μέρος στη μάχη της Μπαστόν τον χειμώνα του 1944-45.

SHERMAN M4A3(76)WΤο εικονιζόμενο τεθωρακισμένο διοικείτο από τον ταγματάρχη Κρέιτον Αμπραμς (Creighton Abrams). Ανήκε στην 37η Επιλαρχία

Τεθωρακισμένων της 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις στην Μπαστόν, τον Δεκέμβριο του 1944. Ο Αμπραμς είχε ήδη διοικήσει τρία παλαιότερου τύπου Sherman, τα οποία όμως είτε καταστράφηκαν είτε υπέστησαν μηχανική βλάβη, προτού αποκτήσει το πρώτο του Sherman των 76 mm, τον Νοέμβριο του 1944 κατά τη διάρκεια της μάχης στη Λωρραίνη. Ολα τα τεθωρακισμένα του ονομάζονταν Thunderbolt (το εν λόγω Thunderbolt IV) και έφεραν το ίδιο διακριτικό σε λευκό και κόκκινο χρώμα. Διακρίνεται το κλασικό olive

drab χρώμα του, ενώ διατηρεί τα λευκά αστέρια στον πύργο και στο σκάφος, παρόλο που τα περισσότερα τεθωρακισμένα της μεραρχίας του τα είχαν αφαιρέσει. Ο λόγος γι' αυτό ήταν απλός: τα λευκά αστέρια παρείχαν σημείο στόχου στα αντίπαλα πληρώματα των τεθωρακισμένων

και των αντιαρματικών όπλων. Ο Αμπραμς θεωρείται ένας από τους καλύτερους διοικητές μονάδας τεθωρακισμένων και δίκαια χαρακτηρίζεται ως ο Αμερικανός άσσος των τεθωρακισμένων κατά τη διάρκεια του πολέμου. Πράγματι, η Επιλαρχία του ενεπλάκη στις

περισσότερες αρματομαχίες από κάθε άλλη μονάδα, ενώ το πλήρωμά του κατήγαγε τις περισσότερες επιτυχίες στη μονάδα

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

προς τον οδηγό και τον πυροβολητή. Ο κινη­τήρας του Panther λειτουργούσε έντονα, «α- γκομαχώντας» εξαιτίας των ελιγμών και των επιταχύνσεων, στην προσπάθεια να διασχί­σουν το πεδίο της μάχης. Ξαφνικά, και ενώ εί­χαν σχεδόν διασχίσει το ξέφωτο, το βαρύ άρ­μα σταμάτησε, ο πύργος του περιστράφηκε αργά και το πυροβόλο του εξαπέλυσε μία βο­λή.

Ως απάντηση στη βολή, ο Χολμ αισθάνθη- κε μία τρομερή έκρηξη επάνω στο Panther, η εκτόνωση της οποίας τον ακινητοποίησε στο βάθος του καθίσματος του, παραλυμένο από το σοκ και τον φόβο! Οταν σε λίγο άνοιξε τα μάτια του, αντίκρισε τον Μούλερ πεσμένο δί­πλα του νεκρό, ενώ το εσωτερικό του άρμα­τος είχε γεμίσει πυκνούς μαύρους καπνούς. Ανοίγοντας βιαστικά τη θυρίδα επάνω από τη θέση του, προσπάθησε να συρθεί έξω από τον καιόμενο «Πάνθηρα»... και βρέθηκε αντι­μέτωπος με την κάννη του πιστολιού 0,45 in ε ­νός Αμερικανού που είχε πλησιάσει. Ο Φρί- ντριχ Χολμ, 16 μόλις ετών, είχε γίνει αιχμάλω­τος πολέμου!

Λίγο μακρύτερα, ο Χάινζ, αρχηγός πληρώ­ματος ενός άλλου γερμανικού άρματος της ί­διας ίλης, επεσήμανε τον αμερικανικό κατα- στροφέα αρμάτων Μ10, ο οποίος είχε μόλις πλήξειτο άρμα του Χολμ. «Οπισθεν!» ούρλια- ξε στην ενδοεπικοινωνία, ενώ προς τον οδη­γό του: «Γρήγορα-γρήγορα!». Το βαρύ άρμα σταμάτησε απότομα την κίνησή του και ο ό­γκος του ταλαντεύθηκε για λίγο εξαιτίας της αδράνειας. Επειτα, καθώς άρχισε να κινείται προς τα πίσω, ο Γκύντερ Μπέρμαν, ο πυροβο­λητής του, άκουσε το απαίσιο σφύριγμα του βλήματος του εχθρικού αντιαρματικού πυρο­βόλου, που πέρασε μερικά εκατοστά μπρο­στά από τη θω ράκισή τους. Δ ε ν υπ ήρχε χ ρ ό ­νος για σκέψεις και συναισθήματα, καθώς οπύργος του Panther άρχισε να στρέφεται αργά προς το μέρος του παρ' ολίγον εκτελεστήτους. 0 Γκύντερ κόλλησε το μάτι του στο σκοπευτικό του, περιμένοντας να σταματήσει ο πύργος, για να μπορέσει να διακρίνει τον στόχο του στον νηματόσταυρο. «Να το, το βλέπεις... στα αριστερά του φράκτη!», του φώναξε ο αρχηγός πληρώματος. Ο π υ ρο βο ­λητής είχε ήδη εντοπίσει τον καταστροφέα αρμάτων του εχθρού, που προσπαθούσε με­τά από τη βολή εναντίον τους να αλλάξει θ έ ­ση, κινούμενο προς το μέρος μιας συστάδας δένδρων του δάσους για κάλυψη. Ο Γκύντερείχε μερικά δευτερόλεπτα καιρό για να μελε­τήσει μία προσεκτική βολή εμπρός από την τροχιά κίνησης του Μ 10. Επειτα, χωρίς δι­σταγμό, πάτησε τη σκανδάλη... Η βολή από το αντιαρματικό πυροβόλο KwK42 των 75 mm τράνταξε τον «Πάνθηρα». Καθώς ο γεμιστής άνοιξε το κλείστρο και ο κάλυκας εκτινάχθη­κε προς τα έξω, γεμίζοντας καπνό και έντονη μυρωδιά κορδίτη το εσωτερικό του πύργου, ακούσθηκε η θριαμβευτική κραυγή του Χάινζ, που επιβεβαίωνε την επιτυχία της βο­λής τους: είχαν πλήξει τον στόχο τους στο ση­μείο ένωσης του πύργου με το σκάφος. Η βί­αιη έκρηξη που ακολούθησε, εκσφενδόνισε, σαν σπιρτόκουτο τον ελαφρά θωρακισμένο πύργο του αμερικανικού άρματος. Ο πύργος

δηγός του άρματος, στο οποίο υπηρετούσε ο Χολμ, μετακίνησε τον «Πάνθηρα» από την κάλυψη των δένδρων και άρχισαν να διασχί­ζουν γρήγορα το ανώμαλο έδαφος του ξέφω- του, βαδίζοντας εναντίον των εχθρικών θ έ ­σεων. Η καρδιά του νεαρού Φρίντριχ κτυπού- σε τώρα δυνατά και η αδρεναλίνη του είχε α­νέβει στα ύψη. Στο άρμα ήταν επιφορτισμέ­νος με τα καθήκοντα του ασυρματιστή/πολυ­βολητή στο πολυβόλο των 7,92 mm του σκάφους, αλλά, όσο και αν προσπαθούσε μέ­σα από τη θυρίδα παρατήρησης μπροστά του να ανιχνεύσει κάποιο ίχνος του εχθρού για να πυροβολήσει, στάθηκε αδύνατο.

Από τα ακουστικά του και το κύκλωμα εν ­δοεπικοινωνίας μπορούσε να ακούει τον αρ­χηγό πληρώματος του, τον 20χρονο λοχία Βένκελ , να δίνει οδηγίες στον οδηγό για τις κινήσεις τους. Και τότε, ξαφνικά, άρχισαν να εκρήγνυνται οβίδες τριγύρω τους, σηκώνο­ντας τεράστιους πίδακες από χώμα, χιόνι και καπνούς: ήταν το αμερικανικό πυροβολικό, το οποίο προσπαθούσε να αναχαιτίσει την ε ­πίθεσή τους. Ο Χολμ άκουγε τα θραύσματα των βλημάτων να κτυπούν με μανία τη θωρά­κιση του άρματος, καθώς και τις βολίδες των ελαφρών όπλων που εποστρακίζονταν επάνω τους.

Ο Βένκελ τώρα ούρλιαζε τις διαταγές του

Μετά τη μάχη στις Αρδέννες, κατεστραμμένα άρματα Tigert. Διακρίνεται η "πεταλοειδής" κατασκευή των βαρέως θωρακισμένων πύργων τους.

Ενας από τους "Πάνθηρες" της

ομάδας του Σκορτσένυ που είχαν

μεταμφιεστεί, με επικολλημέ να

πλευρικά μεταλλικά ελάσματα στον πύργο και στο

σκάφος τους, χακί χρωματισμό και

λευκά άστρα, για να μοιάζουν με τους

αμερικανικούς καταστροφείς αρμάτων Μ10.

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ ΑΧΕΣ

του Panther άρχισε να περιστρέφεται και πάλι, καθώς ο Χάινζ και ο Μπέρμαν ερευνούσαν βιαστικά από τα περισκόπιά τους τις παρυφές του δάσους στις αμερικανικές γραμμές. Γνώ- ριζαν καλά ότι οι καταστροφείς αρμάτων δρούσαν σχεδόν πάντα σε ζευγάρια ή σε συν­δυασμό με άλλα αντιαρματικά πυροβόλα. Γρήγορα ο Χάινζ επεσήμανε τη θέση ενός ρυ- μουλκούμενου αντιαρματικού πυροβόλου, πιθανώς των 57 mm και, χωρίς καν να ξεκολ­λήσει τα μάτια του από το περισκόπιό του, διέταξε τον γεμιστή του πυροβόλου να βάλει εναντίον του. Με μία γρήγορη κίνηση ο γεμι­στής άρπαξε ένα εκρηκτικό βλήμα από τα α­ποθέματα πυρομαχικών περιφερειακά του πύργου και το έσπρωξε βαθιά μέσα στο κλεί­στρο του πυροβόλου, που έκλεισε σχεδόν α­μέσως με βαρύ μεταλλικό θόρυβο. Στα επό­μενα δευτερόλεπτα, ο Μπέρμαν πυροδότησε για μία ακόμα φορά το 75άρι του Panther, πα­ρακολουθώντας με άγρια χαρά το βλήμα να ε- κρήγνυται σχεδόν επάνω στο εχθρικό πυρο­βόλο, σκορπίζοντας τριγύρω τα κομμάτια του <αι σκοτώνοντας ακαριαία το πλήρωμά του...

ΕΝΑΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΓΙΑ TA TIGERΟι Αμερικανοί, μόνο κατά τα τέλη του πο­

λέμου στην Ευρώπη, κατάφεραν να αντιπα- ρατάξουν ένα άρμα σχετικά ιαάξιο με τα γερ ­μανικά Tiger: επρόκειτο για το Μ26 Pershing.

Τα άρματα αυτά, βά ρους 41 t, είχαν θωρά- κιση πάχους έως 112,5 mm και ήταν εξοπλι­σμένα με ένα θαυμάσιο αντιαρματικό πυρο­βόλο των 90 mm. Τα πρώτα που γνώρισαν πο­λεμική δράση στην Ευρώπη έμελλε να ήταν αερικά Pershing, που έφθασαν στο λιμάνι της Αμβέρσας στα μέσα του Ιανουαρίου 1945. Μοιράσθηκαν μεταξύ της 3ης και της 9ης Α­μερικανικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας και στάλθηκαν για αξιολόγηση αμέσως στο μέτω­πο, κατά τις τελευταίες ημέρες της μάχης

των Αρδεννών.Στην πρώτη τους εμπλοκή με τους Γερμα­

νούς, το πρώτο από αυτά έπεσε θύμα ενός Tiger κατά τη διάρκεια μιας νυκτερινής μάχης ανάμεσα στα ερείπια ενός βελγικού χωριού: το Pershing με το όνομα "Fireball" εκτέθηκε α­δέξια σε ένα ανοικτό σημείο ανάμεσα στα χα­λάσματα. Η μεγάλη σιλουέτα του, φωτισμένη από τη λάμψη μιας πυρκαγιάς σε ένα σπίτι, ε- πισημάνθηκε από ένα Tiger που καιροφυλα- κτούσε σε μια γωνία, 60 μόλις μέτρα μακρύτε- ρα. Το γερμανικό άρμα εξαπέλυσε εναντίον του τρεις συνεχόμενες βολές με διατρητικά πυρομαχικά. Το πρώτο βλήμα των 88 mm διέ- τρησε το ασπίδιο του πυροβόλου του Pershing, σχεδόν στο σημείο που προβάλλει η κάννη του συζυγούς πολυβόλου 0,30 in και σκότωσε ακαριαία τον πυροβολητή και τον γεμιστή του άρματος. Η δεύτερη βολή του Tiger προσέκρουσε στην κάννη του πυροβό­λου του Pershing και τη διέλυσε. Το ωστικό κύ-

Βαρύ άρμα Tigert. Από τα πιο αποτελεσματικά

γερμανικά οπλικά συστήματα του πολέμου. Για μία ακόμα

φορά, η μαζική παρουσία του στην επίθεση των

Αρδεννών έσπειρε τον φόβο και τον πανικό στους

Αμερικανούς στρατιώτες.

51

Η βελτιωμένη έκδοση του Sherman, το Μ4Α1Ε8 με μακρύκαννο αντιαρματικό πυροβόλο των 76,2 mm, φαρδύτερες ερπύστριες και τροποποιημένο σύστημα ανάρτησης.

—.......

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Αμερικανικό άρμα μάχης Μ26 Pershing. Το ισχυρό αντιαρματικό πυροβόλο του, των 90 mm, και η βαριά θωράκισή του το ανέδειξαν

ισάξιο αντίπαλο των γερμανικών Tiger. Δυστυχώς για τους Αμερικανούς τα πρώτα Pershing έφθασαν στο Ευρωπαϊκό Μέτωπο αργά, στις αρχές του 1945, και μόνο ελάχιστα από αυτά γνώρισαν περιορισμένη δράση

κατά τις τελευταίες ημέρες της μάχης των Αρδεννών.

Μέσο άρμα μάχης Μ4Α1 Sherman. Το σκάφος, όπως και ο πύργος, είναι χυτής κατασκευής. Φέρει πυροβόλο 75 mm και διακριτικά της 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας.

52

μα της έκρηξης εκσφενδόνισε έξω από το κλείστρο ένα βλήμα 90 mm, που ήταν ήδη το ­ποθετημένο, το οποίο με τη σειρά του εξερ- ράγη στο εσωτερικό του πύργου. Η τρίτη γερ ­μανική βολή αποτελείωσε το καταδικασμένο αμερικανικό άρμα, τινάζοντας στον αέρα σαν τραπουλόχαρτο το δεξιό τμήμα του πύργου του. Ατυχώς για το Tiger αυτό, καθώς οπισθο­χωρούσε από το σημείο της μάχης για να απο- φύγει τυχόν αντίποινα από τους Αμερικα­νούς, αποκλείστηκε με την όπισθεν μέσα σε ένα μεγάλο σωρό ερειπίων και το πλήρωμά του αναγκάσθηκε να το εγκαταλείψει.

Λίγο αργότερα, όταν ξημέρωσε, ένα ακό­μα Pershing της 3ης Τεθωρακισμένης Μεραρ­χίας, με αρχηγό πληρώματος τον λοχία Νικ Μασλόνικ, επιχειρούσε κοντά στην ίδια πε­ριοχή, όπου μια αμερικανική φάλαγγα τεθω­ρακισμένων είχε καθηλωθεί από τα πυρά ε­νός μόνο άλλου Tiger, που έβαλλε εναντίον τους.

Καθώς οι απώλειες για τους Αμερικανούς αυξάνονταν, ο διοικητής της μονάδας ρώτη­σε τον Μασλόνικ αν ήταν διατεθειμένος να προσπαθήσει να εξουδετερώσει το εχθρικό άρμα. Ερποντας ο λοχίας και ο διοικητής του πλησίασαν προσεκτικά στην κορυφή ενός κο­ντινού υψώματος, για να επισημάνουν τη θ έ ­ση του αντιπάλου τους. To Tiger μερικές εκα­τοντάδες μέτρα μακρύτερά τους, έχοντας καλυμμένο το σκάφος του σε φυσικό ανάχω­μα, έβαλλε εκ του ασφαλούς εναντίον οποι- ουδήπ οτε οτόχου προσπ αθούσε να πλησιά­σει προς το μέρος του.

Ο Μ ασλόνικ δ έ χ θ η κ ε τη ν π ρόκληση και ε ­ξήγησε στο πλήρωμά του την τακτική που θαακολουθούσαν: αμέσως μόλις θα είχαν οπτι­κή επαφή με το Tiger, θα έριχναν εναντίον του δύο διατρητικά βλήματα (ΑΡ), ένα ακόμα βλήμα εκρηκτικό (HE) και θα αποσύρονταν χωρίς να εκτεθούν περισσότερο.

To Pershing άρχισε να κινείται προσεκτικά

Κατά τις τελευταίες ημέρες της μάχης, ένα αμερικανικό φορτηγό

όχημα GMC προσπερνάει ένα Tiger, που έχει γείρει αχρηστευμένο στην άκρη

του δρόμου, βυθισμένο στο μαλακό έδαφος.

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ ΑΧΕΣ

Λεπτομέρεια εσωτερικού πύργου άρματος Μ4Α1Ε8 Sherman από τη Θέση του πυροβολητή. Από τα αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται το κλινόμετρο και το κλείστρο του πυροβόλου με τον προφυλακτήρα του, το σκοπευτικό και η υδραυλική αντλία για την περιστροφή του πύργουκαι τ η ν α νύ ψ ω σ η τ ο υ π υ ρ ο β ό λ ο υ .

Εσωτερικό ενός πύργου Sherman από τη Θυρίδα του

αρχηγού πληρώματος. Διακρίνεται δεξιά το

διπλωμένο κάθισμα του αρχηγού με τα κιάλια του.

Ακριβώς από κάτω φαίνονται

προς ένα σημείο, από όπου ο Μασλόνικ έλπι­ζε ότι θα μπορούσε να σκοπεύσει επάνω στον πύργο του εχθρικού άρματος, πριν γίνουν α­ντιληπτοί. Τη στιγμή που έφθαναν ακριβώς στο σημείο από όπου θα επιχειρούσαν τις Θο­λές, το Tiger αποφάσισε ξαφνικά να αλλάξει θέση μάχης βγαίνοντας και υπερπηδώντας το ανάχωμα, πίσω από το οποίο ήταν καλυμ­μένο μέχρι τότε. Αυτό ήταν αρκετό για το πλήρωμα του Pershing, που αμέσως εξαπέλυ­σε ένα βλήμα ΑΡ, το οποίο καρφώθηκε στο ε ­κτεθειμένο "μαλακό υπογάστριο" του Τίγρη, εξουδετερώνοντάς το. Η δεύτερη Θολή του αμερικανικού άρματος ανατίναξε τη δεξιά ερ ­πύστριά του, ενώ η τρίτη βολή HE εξερράγη επάνω στον πύργο του, σκοτώνοντας ακαρι­αία το πλήρωμα που προσπαθούσε να το ε- γκαταλείψει.

Επιτέλους, σχεδόν μετά από τρία χρόνια που επιχειρούσε το Tiger στα πεδία μαχών της Ευρώπης, είχε Θρει έναν ισάξιο αντίπαλο! Πα­ρόλα αυτά, όμως, τα πανίσχυρα γερμανικά άρματα και οι εξελιγμένοι συγγενείς τους, τα Königstiger, συνέχιζαν να πολεμούν και να κα­ταστρέφουν δεκάδες συμμαχικά άρματα έως το τέλος του πολέμου.

(3) AFTER THE BATTLE MAGAZINE. Battle of Britain International Ltd, England, vo 4.(4) Thomas Berndt: AMERICAN TANKS OF WORLD WAR II, Motor Books, International, USA, 1994.(5) THE BATTLE OF THE BULGE, Time-Life Books, Alexandria Virginia, USA, 1982.(6) Ραιημόν Καρπέ: ΙΣΤΟΡΙΑ TOY ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, Πάπυρος, ΑΘήναι, 1966.(7) Προσωπική αφήγηση των βετεράνων της μάχης των Αρδεννών:- Ντάνιελ Σάην- Γουίλιαμ Μακένζι- Νικ Μασλόνικ.

το κάΘισμα του πυροβολητή και άλλοι μηχανισμοί

ελέγχου του πυροβόλου και ενδοεπικοινωνίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) George Forty: GERMAN TANKS OF W.W. 2, Arms and Armour Press, London, 1987.(2) D.M. Goldstein, KM. Dillon and M. Wenger: NUTS! THE BATTLE OF THE BULGE, Prange Enterprises, USA 1994.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Από δεξιά: Ο δόκιμος Γκύντερ Μπίλινγκ, ο Λοχ/ας Βίλχελμ Σμιτ και ο δεκανέας Μάνψρεντ Πέρνας δευτερόλεπτα πριν από την εκτέλεσή τους.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «GREIF»ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΔΡΟΜΕΙΣ ΣΤΑ

Αρδέννες, Χριστούγεννα 1944, γερμανική προκήρυξη.

Η ΕΙΔΗΣΗ ΠΩΣ 01 ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΤΕΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΑΡΔΕΝΝΕΣ

ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΣΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΕΝΑ ΑΙΣΘΗΜ Α ΠΑΝΙΚΟΥ.

ΩΣΤΟΣΟ, 0 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΦΟΒΟΣ ΣΤΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑ

ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΕ, ΟΤΑΝ ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΕΚΑΔΕΣ

ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΔΡΟ Μ ΕΙΣ ΑΝΕΛΑΒΑΝ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΜΙΑ

ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ

Β ’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «GREIF» (ΓΥΠΑΣ).

ΙΑ Κ Ω Β Ο Σ Χ Ο Ν Δ Ρ Ο Μ Α Τ ΙΔ Η ΣΔιπλ. Στρατιωτικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Ααχεν

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ ΑΧΕΣ

Ο αντ/συνταγματάρχης Οττο Σκορτσένυ υπήρξε ένας από τους πιο φημισμένους άνδρες της Γερμανίαςκαι ήταν ο οργανωτής και διοικητής της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ.

ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΝ55

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

δρυθείσα μονάδα.Οι άνδρες της μονάδας, που θα ήταν εθελο­

ντές, έπρεπε να επιλεγούν με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:• Αριστη σωματική διάπλαση, κατάλληλοι για ειδι­κές αποστολές, έντονη προσωπικότητα και πνευ­ματική διαύγεια.• Αριστα εκπαιδευμένοι σε μάχες σώμα με σώμα.• Πολύ καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας με αμε-ρικανική προφορά και ιδιαίτερες γνώσεις της αμε-ρικανικής στρατιωτικής ορολογίας.

Η παραπάνω διαταγή κοινοποιήθηκε προς όλες τις μονάδες και υπηρεσίες. Οι εθελοντές θα πα­ρουσιάζονταν στο διοικητήριο του αντισυνταγμα- τάρχη Σκορτσένυ στο Φρήντενταλ, κοντά στο Βε­ρολίνο.

Πέντε ημέρες αργότερα το περιεχόμενο του τηλεγραφήματος γινόταν γνωστό στις συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών και αυτό αποτέλεσε ένα πραγματικό "δώρο" του Επιτελείου της Wehrmacht, αφού η συγκεκριμένη διαταγή έκανε λόγο για «α­νεύρεση εθελοντών», ανέφερε τη γενική τοποθε­σία, στην οποία θα χρησιμοποιούντο οι αγγλομα­θείς Γερμανοί («Δυτικό Μέτωπο»), τον σκοπό («ει­δικές επιχειρήσεις»), καθώς και τον διοικητή τους («αντισυνταγματάρχης Οττο Σκορτσένυ»),

Ο ίδιος ο Σκορτσένυ έγινε έξαλλος όταν το πληροφορήθηκε και, όπως έγραψε χαρακτηριστικά στην αυτοβιογραφία του, «ήταν περίπτωση ηλιθιό­τητας που είναι χειρότερη από προδοσία». Ωστό­σο, επειδή η ηγεσία των Συμμάχων αγνόησε το υ- ποκλαπέν μήνυμα, οι Γερμανοί κατάφεραν και προ­χώρησαν απρόσκοπτα στο φιλόδοξο σχέδιό τους, Η επιχείρηση «Greif» (Γύπας) ήταν μια προσωπική ι­δέα του Χίτλερ, την οποία εμπνεύσθηκε από μία ε­πιχείρηση των Συμμάχων.

Τον Οκτώβριο του 1944, οι Αμερικανοί Ranger μεταμφιεσμένοι σε Γερμανούς στρατιώτες, είχαν διεισδύσει στην πόλη του Ααχεν στα γερμανοολ- λανδικά σύνορα και κατέλαβαν κάποια γερμανικά

Χριστούγεννα 1944 στις Αρδέννες. Η τελευταία

προσπάθεια του Χίτλερ να αναλάβει την πρωτοβουλία

στο Δυτικό Μέτωπο.

Μ ια ώρα μετά τα μεσάνυκτα της 26ης Ο­κτωβρίου 1944, εστάλη ένα τηλεγράφη­μα από το αρχηγείο του Χίτλερ με απο­δέκτες όλες τις μονάδες της Wehrmacht, με εξαίρε­

ση τις αποκλεισμένες φρουρές των οχυρών του Ατλαντικού (Λωριάν, Σαιν Ναζαίρ, Λαροσέλ, Ρουα- γιάν), αυτών που βρίσκονταν στα νησιά της Μάγ­χης και τις μονάδες των αλλοδαπών εθελοντών. Το τηλεγράφημα του Φύρερ διέτασε τη συγκρότηση μιας ειδικής μονάδας, που θα χρησιμοποιείτο σε ειδικές αναγνωριστικές επιχειρήσεις του Δυτικού Μετώπου. Η μονάδα αυτή θα είχε δύναμη ανδρών ίση περίπου με δύο συντάγματα. Ολα τα διαθέσιμα αμερικανικά λάφυρα, που βρίσκονταν στα χέρια των Γερμανών, όφειλαν να παραδοθούν στη νεοϊ-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

?υλάκια ανατολικά της πόλης, στο Στόλμπεργκ και το Εσβάιλερ. Η επιτυχία της επιχείρησης αυτής ο­δήγησε τον Χίτλερ στην πραγμάτωση της ιδέαςτου.

Εκπαίδευση των Γέρμα. _ . εθελοντών στο στρατόπεδό τον Γκράφενβορ. τον Νοέμβριο του 1944.

Η ΓΕΝΝΗΣΗΤΗΣ PANZERBRIGADE 150

Στις 22 Οκτωβρίου ο Χίτλερ συναντήθηκε με τον αντισυνταγματάρχη Σκορτσένυ στο Γενικό Αρ­χηγείο. Ο Σκορτσένυ καταγόταν από τη Βιένη και ασκούσε το επάγγελμα του μηχανικού. Το 1939 εί­χε καταταγεί στην προσωπική φρουρά του Χίτλερ (Leibstandarte), όπου υπηρέτησε ως τεχνικός αξιω­ματικός στην υπηρεσία ασφαλείας του Φύρερ. Από τότε ειδικεύτηκε στις ειδικές επιχειρήσεις, στη δημιουργία ομάδων σαμποτέρ κ.ά.

Υπήρξε συμμαθητής του Ερνστ Καλτενμπρού- νερ, που την εποχή εκείνη ήταν αρχηγός της Κε­ντρικής Υπηρεσίας Ασφαλείας του Ράιχ (RSHA), και έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής ύστερα από την απελευ­θέρωση του Μουσολίνι από την έπαυλη του Γκραν Σάσσο, τον Σεπτέμβριο του 1943. Παρόλο που ο βαθμός του, του όμπερστουρμπαν-φύρερ, αναλο- γικά ήταν ίδιος με αυτόν του αντισυνταγματάρχη της Wehrmacht, στην πραγματικότητα ο Σκορτσένυ είχε μεγαλύτερες δικαιοδοσίες και αρμοδιότητες από πολλούς ανώτερους αξιωματικούς του Στρα­τού.

Ετσι, ο Χίτλερ του ανέθεσε προσωπικά να δημι­ουργήσει μια ολόκληρη τεθωρακισμένη ταξιαρχία, με αμερικανικά άρματα και άνδρες ενδεδυμένους με αμερικανικές στολές. Αποστολή της PanzerBrigade 150 θα ήταν μια επανάληψη του αιφ­νιδιαστικού εγχειρήματος του 1940, που κατέληξε οτην κύκλωση της Δουνκέρκης, στα αμερικανικά μετόπισθεν.

Σε πρώτη φάση, η 150 Ταξιαρχία Πάντσερ θα εκμεταλλευόταν το ρήγμα που θα δημιουργείτο από το Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ, που τελούσε υπό την ηγεσία ενός από τους πιο ικανούς και γεν­ναίους Γερμανούς διοικητές, του αντισυνταγμα- τάρχη Γιόακιμ Πάιπερ. Στόχος της επιχείρησης ή­ταν η εξασφάλιση ορισμένων σημαντικών γεφυρών ι κόμβων) του ποταμού Μάας, πριν προλάβουν να τις ανατινάξουν οι Αμερικανοί, ώστε να προελά- σουν ταχύτατα προς την Αμβέρσα οι επερχόμενες γερμανικές μεραρχίες.

Εκτός όμως από την PanzerBrigade 150, σχημα­τίστηκε και μια άλλη μικρότερη ειδική μονάδα, η ο­ποία θα συμμετείχε στην όλη επιχείρηση ως προ­πομπός της πρώτης. Οι άνδρες αυτής της μονάδας φέροντας αμερικανικές στολές θα διείσδυαν πίσω από τις συμμαχικές γραμμές, προκαλώντας δολιο­φθορές, θα παραπλανούσαν με ψευδείς οδηγίες

τις συμμαχικές μονάδες, θα κατέστρεφαν τις γραμμές επικοινωνιών και, σε κάθε περίπτωση, θα διευκόλυναν τη γερμανική επίθεση. Η παράπλευρη αυτή επιχείρηση έλαβε την κωδική ονομασία "Münze" (Νόμισμα).

Η προβλεπόμενη δύναμη της PanzerBrigade 150 ανερχόταν σε 3.300 άνδρες. Ωστόσο, οι εθελοντές που παρουσιάστηκαν ήταν μόνο 600, από τους ο­ποίους μόνο οι 10 μιλούσαν άπταιστα αγγλικά. Από τους υπόλοιπους 40 μιλούσαν αρκετά καλά, 150 μπορούσαν να γίνουν κατανοητοί, 200 μιλούσαν σπαστά ή σχεδόν καθόλου και οι υπόλοιποι είχαν ελάχιστες γνώσεις. Επιπροσθέτως, η συγκέντρωση του υλικού, που ήταν απαραίτητο για την υλοποίη­ση του σχεδίου, υπήρξε απογοητευτική. Διατίθε- ντο μόνο δύο άρματα Sherman και μερικά ημιερπυ- στριοφόρα.

Ως εκ τούτου, το φιλόδοξο αυτό σχέδιο ήταν α­δύνατο να πραγματοποιηθεί και ο Σκορτσένυ πε- ριορίσθηκε στη συγκρότηση τριών ολιγάριθμων τμημάτων με τις ονομασίες X, Υ, Ζ, τα οποία προι­κοδότησε με πέντε Panther διασκευασμένους σε α­μερικανικούς καταστροφείς αρμάτων Μ-10, καθώς

Παρόλο που ο βαθμός του,

του όμπερστουρμπαν- φύρερ, αναλογικά

ήταν ίδιος με αυτόν του

αντισυνταγματάρχη της W ehrniacht, στην

πραγματικότητα ο Σκορτσένυ είχε

μεγαλύτερες δικαιοδοσίες και

αρμοδιότητες από πολλούς ανώτερους

αξιωματικούς του Στρατού.

Εκπαίδευση της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Γερμανικό άρμα μάχης τύπου Panther της 150 Ταξιαρχίας

Πάντσερ. Είναι τροποποιημένο ώστε να μοιάζει με τον

αμερικανικό καταστροφέα αρμάτων Μ-10.

58

Οι εθελοντές είχαν προειδοποιηθεί ότι

η αποστολή τους ήταν άκρως απόρρητη και

παρέδωσαν τις στρατιωτικές

ταυτότητες και τα προσωπικά τους αντικείμενα στους

φρουρούς του στρατοπέδου.

και με λίγα γερμανικά πυροβόλα εφόδου, με αμερι­κανικές αποχρώσεις και σήματα.

Οι σχηματισμοί αυτοί είχαν την ακόλουθη διά­ταξη:• Τμήμα δολιοφθοράς: με ομάδες 5-6 ανδρών που θα επιτίθεντο σε αποθήκες καυσίμων και πυρομα- χικών και θα εξασφάλιζαν όσες γέφυρες μπορού­σαν.• Τμήμα κομάντος: με ομάδες 3-4 ανδρών που θα κατέστρεφαν τις εχθρικές επικοινωνίες και θα διέ- σπειραν ψευδείς ειδήσεις ανάμεσα στους Αμερι­κανούς, προκαλώντας πανικό και χάος.• Τμήμα παρατηρητών: με ομάδες 3-4 ανδρών που θα διείσδυαν βαθιά στις συμμαχικές γραμμές προς τα δυτικά και θα μετέδιδαν πληροφορίες για τον ο­πλισμό, τις θέσεις πυροβολικού και τις κινήσεις των εχθρικών μονάδων. Παράλληλα, οι άνδρες του τμήματος αυτού θα έδιναν λανθασμένες διαταγές στα αμερικανικά στρατεύματα, θα άλλαζαν τους δείκτες πορείας των οδών και των περιοχών των ναρκοπεδίων και, γενικότερα, με παραποιημένες οδικές σημάνσεις θα δημιουργούσαν κυκλοφορια- κή σύγχυση. Για λόγους ασφαλείας η επιχείρηση «Greif» ανακοινώθηκε λίγες ημέρες πριν από την ε­πίθεση στις Αρδέννες στον διοικητή της 6ης Στρα­τιάς SS, Ντήτριχ, και στον διοικητή του I Σώματος Πάντσερ των Waffen SS, από τις γραμμές του οποί­ου θα εξορμούσαν τα τμήματα.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΓΚΡΑΦΕΝΒΟΡ

Οι εθελοντές που προέρχονταν απ’ όλους τους κλάδους των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμε­ων, αρχικά έφθασαν στην πόλη Φράιντεταλ, για να μεταφερθούν στη συνέχεια σιδηροδρομικώς στο Κέντρο Εκπαίδευσης του Γκράφενβορ στη Βαυα­ρία. Οι εθελοντές είχαν προειδοποιηθεί ότι η απο­στολή τους ήταν άκρως απόρρητη και παρέδωσαν τις στρατιωτικές ταυτότητες και τα προσωπικά τους αντικείμενα στους φρουρούς του στρατοπέ­δου.

Ενας από τους εθελοντές της ομάδας των πα­ρατηρητών, ο λοχίας Χάιντς Ρόντε, αρκετά χρόνια αργότερα θα θυμόταν:

«... Στα μέσα Οκτωβρίου 1944, βρισκόμουν, ύ­στερα από έναν ελαφρύ τραυματισμό μου, στο Αμ­βούργο ως εκπαιδευτής ασυρμάτων μιας μονάδας

διαβιβάσεων. Ανάμεσα στις συνηθισμένες διατα­γές που έφθαναν καθημερινά στη μονάδα μου, ήλ­θε και μία πολύ παράξενη, που ζητούσε εθελοντές με γνώσεις αγγλικής για ειδική αποστολή. Αρχικά, νόμισα ότι θα ήταν κάποια από τις αποστολές ανα­γνώρισης και ανάκρισης αιχμαλώτων και, επειδή τη θεώρησα ακίνδυνη, δέχθηκα να ουμμετάσχω - πράγμα για το οποίο μετάνιωσα αργότερα.

Ετσι, ύστερα από τα καθιερωμένα τεστ γλώσ­σας που περάσαμε, μόνο εγώ κι ένας άλλος κριθή- καμε ικανοί και μας εφόδιασαν με φύλλα πορείας για το Ράπενμπεργκ της Βαυαρίας, όπου υπήρχε ένα Κέντρο Εκπαίδευσης κοντά στο Γκράφενβορ. Το ταξίδι ήταν μακρύ και κουραστικό, αφού διασχί­σαμε ολόκληρη τη Γερμανία. Η αμαξοστοιχία ήταν γεμάτη από άνδρες της Wehrmacht όλων των όπλων και των βαθμών.

Οι στάσεις μας ήταν ελάχιστες. Σε έναν σταθ­μό νότια του Μπάυρουτ, κι ενώ είχε νυκτώνει και γείραμε να αποκοιμηθούμε, μας ξύπνησαν τα με­γάφωνα που επίμονα καλούσαν εκείνους που προ­ορίζονταν για το κέντρο του Ράπενμπεργκ, να κατε- βούν από την αμαξοστοιχία και να παρουσιαοθούν αμέσως στη διοίκηση του σταθμού.

Συγκεντρωθήκαμε καμιά τριανταριά, αλλά το θέαμα που παρουσιάζαμε ήταν ασυνήθιστο: ανάμεσά μας ήταν ένας πλοίαρχος, ένας σμηνίας της Luftwaffe, ένας υπολοχαγός του πεζικού και πολλοί άλλοι στρατιώτες των Waffen SS. Κι ενώ σχηματίσαμε φάλαγγα για να προχωρήσουμε προς το γραφείο διοίκησης, ο πλοίαρχος φον Μπέερ, που μαζί του θα συνδεόμουν αργότερα, βγήκε απότη φάλαγγα και προχώρησε μπροστά. /Iίγο αργότε­ρα γύρισε πίσω με δύο αξιωματικούς των SS, που μας ανακοίνωσαν απλά και ξεκάθαρα πως από ε­κείνη τη στιγμή ανήκαμε στην PanzerBrigade 150, μια μονάδα με άκρως απόρρητο χαρακτήρα, κι ότιda 'πρεπε να παραδώοουμε οτον πλοίαρχο Μπέερ τις ταυτότητες και τα φύλλα πορείας μας.

Στη συνέχεια ανεβήκαμε σε δύο φορτηγά αυ­τοκίνητα και συνεχίσαμε το ταξίδι μας. Υστερα από δύο ώρες κι αφού εγκαταλειφαμε τους πολυσύ­χναστους δρόμους, φθάσαμε σε έναν στρατώνα που φωτιζόταν αμυδρά και ήταν αυστηρά φρου- ρούμενος. Οι προσπά&ειές μας να πιάσουμε κου­βέντα με τους βλοουρούς φρουρούς απέτυχαν ε- ξαιτίας του ότι όλοι τους ήταν Ουκρανοί εθελο­ντές των SS, οι οποίοι δεν γνώριζαν ούτε μία λέξη

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

14 Δεκεμβρίου 1944: η PanzerBrigade 150 στο δάσος του Μπλανκεχάιμ.

γερμανικά και είχαν διαταγή να πυροβολήσουν α­μέσως όποιον έβγαινε απ’ αυτό χωρίς άδεια...».

Η « Μ Ο Ν Α Δ Α Σ Τ ΙΛ Α Ο Υ »Από τους 600 εθελοντές, μόνο 120 επιλέχθη-

καν ως «ομιλητές» και παρουσιάστηκαν στη «Μο­νάδα Στίλαου». Η αποστολή της μονάδας αυτής θα συμπεριελάμβανε συγκεκριμένους στόχους, όπως αναγνωρίσεις και δολιοφθορές, καθώς και τη διά­δοση παραπλανητικών διαταγών στις αμερικανικές μονάδες.

Ο λοχίας Χάιντς Ρόντε, συνεχίζοντας τη διήγη­σή του, αναφέρει πως το κατάλυμά του βρισκόταν στον λόχο διοίκησης του λοχαγού Στίλαου.

«... Από την αρχή μου έκανε εντύπωση το κλί- ja συντροφικότητας και η φιλική ατμόσφαιρα που υπήρχε ανάμεσα στους άνδρες αυτής της μονά­δας. Το πρώτο διάστημα ασχοληθήκαμε με την εκ­μάθηση της αγγλικής, δίνοντας έμφαση στα γλωσ­σικά ιδιώματα των Αμερικανών και την αμερικανι­κή προφορά...».

Στη συνέχεια, ακολούθησαν επισκέψεις σε στρατόπεδα Αμερικανών αιχμαλώτων, καθώς και προβολές αμερικανικών ταινιών, ιδιαίτερα, πολεμι­κών. Επειδή οι Γερμανοί εμφάνιζαν μια πολύ πει- 3αρχημένη και συγκροτημένη συμπεριφορά που, οε αντίθεση με τη χαλαρότητα της πειθαρχίας των

Γιάνκηδων», ενδεχομένως να τους πρόδιδε, ο Σκορτσένυ προέτρεψε τους άνδρες του να μα­σούν τσίχλα, να έχουν τα χέρια τους στις τσέπες <αι γενικότερα να συμπεριφέρονται με θράσος και αυθάδεια, στοιχεία που για τους Γερμανούς χαρα- ιαήριζαν τον μέσο Αμερικανό στρατιώτη. Αδειες, αλληλογραφία, καθώς και οποιαδήποτε επαφή έξω από το στρατόπεδο, απαγορεύθηκαν. Ηδη από τις τρώτες ημέρες φάνηκε ότι οι προειδοποιήσεις αυ­τές δεν συνιστούσαν απλώς εκφοβισμό. Ενας εθε- \οντής οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα, ε­πειδή σε γράμμα, που έστειλε στην κοπέλα του, α- . έφερε τον σκοπό της αποστολής του.

Για τον λοχία Ρόντε ο πραγματικός πόλεμος _όλις τώρα άρχιζε.

_ , , Γερμανοί στρατιώτες κατά«... Την ιδια ήμερα μας χώρισαν σε δυο τμήμα- Την αναμονή της επ& εσης.

τα. Η πρώτη ομάδα (των σαμποτέρ) εφοδιάσθηκε με δέκα αμερικανικά άρματα μάχης. Η δεύτερη ο­μάδα, όπου ανήκα κι εγώ, ήταν κατασκοπευτική, ε­φοδιασμένη με έξι αμερικανικά Jeep και γερμανι­κούς πομπούς και δέκτες. Στις επόμενες ημέρες η ομάδα μας χωρίστηκε σε τέσσερα πληρώματα Jeep, που ονομάσθηκαν ομάδες «μακράς απόστα­σης» και «μικρής απόστασης»...».

Ηδη οι Γερμανοί διέπραξαν το πρώτο σημαντι­κό λάθος, καθώς ο αμερικανικός κανονισμός προέ- βλεπε πληρώματα 2 ή 3 το πολύ ανδρών, ενώ τα γερμανικά πληρώματα ήταν τετραμελή. Μια λεπτο­μέρεια που θα τους στοίχιζε αργότερα. Το πλήρω­μα των Jeep θα αποτελείτο από τον οδηγό, τον κα- ταστροφέα ή διαβιβαστή (ανάλογα με την αποστο­λή), τον διερμηνέα, ο οποίος θα μιλούσε απαραίτη­τα άπταιστα αγγλικά και θα διεξήγε την πιθανή συ­νομιλία με τον εχθρό, και τον επικεφαλής του πλη­ρώματος.

Τα πληρώματα των Jeep θα παρίσταναν άνδρες της αμερικανικής 5ης Μεραρχίας. Ως σήματα ανα-

ΜΕΓΑΑΕΣ Μ ΑΧΕΣ

17 Δεκεμβρίου 1944.Ο Πάιπερ σε αμφίβιο Volkswagen στα γερμανο- βελγικά σύνορα.

60

γνώρισης από τους προελαύνοντες Γερμανούς, στα καπό των οχημάτων είχαν θαφτεί τα γράμματα «CD» «ΧΥ» ή «Ζ», ανάλογα με την περιοχή που θα δρούσαν. Επιπλέον, κάθε μέλος της ομάδας θα φο­ρούσε ένα ροζ ή μπλε φουλάρι, θα είχε το δεύτερο κουμπί του τζάκετ του ξεκούμπωτο, ενώ θα κτυ- πούσε ελαφρά δύο φορές το κράνος του με το δεξί του χέρι, ώστε να είναι βέβαιοι οι Γερμανοί ότι ε- πρόκειτο για φίλια τμήματα.

Αποστολή των ομάδων αυτών θα ήταν η ανα­γνώριση μεγάλου βάθους και συγκεκριμένα η άφι­ξη επί των γεφυρών του Χουϊ, Αμάι και Ενζίς επί του Μεύση, όπως και η αποστολή αναφορών για τη δραστηριότητα των αμερικανικών δυνάμεων σε αυτές. Αλλες τρεις ομάδες θα αναγνώριζαν περιο­χές πολύ κοντά στην πρώτη γραμμή, ώστε να ενη­μερώσουν τη γερμανική διοίκηση για ενδεχόμενα οδοφράγματα και αντιαρματικές ενέδρες που θα εντόπιζαν στους ορεινούς δρόμους των Αρδεννών. Επίσης, ήταν εφοδιασμένοι με λευκή μπογιά, με την οποία θα σημείωναν τα ασφαλή δρομολόγια. Τέλος, οι υπόλοιπες ομάδες ανέλαβαν έναν πιο ει­δικό ρόλο, την εκτέλεση δολιοφθορών στα συμμα­χικά μετόπισθεν, καθώς και τη μεταφορά 30 εκα­τομμυρίων πλαστών γαλλικών και βελγικών φρά­γκων. Με τα χρήματα αυτά οι πράκτορες του αντι- συνταγματάρχη Χέρμαν Γκίσκες, ενός από τους πιο δραστήριους αξιωματικούς των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, θα δωροδοκούσαν τους Γάλ­λους και Βέλγους κομμουνιστές εργάτες σιδηρο­δρόμων και λιμενεργάτες, προκειμένου να απερ- γήσουν από τις 16 Δεκεμβρίου έως τα Χριστούγεν­να, ώστε να παρεμποδιστεί ή ακόμα και να παραλύ­

σει το σύστημα διοικητικής μέριμνας των Συμμά­χων στην Αμβέρσα.

Στο Βέλγιο, η φιλοδυτική κυβέρνηση Πιερλό α­ντιμετώπιζε ήδη από το φθινόπωρο το μεγάλο πρό­βλημα του αφοπλισμού των κομμουνιστών αντι­στασιακών, που με τις ευλογίες της Μόσχας προέ-βαιναν σε απεργίες, δυναμικές κινητοποιήσεις και συμπλοκές με την τοπική αστυνομία.

Ο ΑΘΕΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣΟ Χίτλερ είχε απαγορεύσει με ποινή θανάτου

στους ελάχιστους ανώτερους αξιωματικούς, που γνώριζαν για την επιχείρηση των Αρδεννών, να α- φήσουν να διαρρεύσει η παραμικρή πληροφορία. Οι στρατάρχες φον Ρούντστεντ και Μόντελ, που α­νέλαβαν την ηγεσία της επίθεσης, υπέγραψαν πρωτόκολλο τιμής, σχετικά με τη μυστικότητα της επιχείρησης, ενώ σε κάθε ειδική υπηρεσία κοινο- ποιήθηκε διαφορετικό μυστικό συνθηματικό όνο­μα γι’ αυτήν, που θα άλλαζε κάθε δύο εβδομάδες.

Μέχρι τον Δεκέμβριο, το συνθηματικό όνοματης επιχείρησης ήταν «Φρουρά του Ρήνου», αλλά πολύ γρήγορα άλλαξε σε «Φθινοπωρινή Ομίχλη», κάτι που προκάλεσε σύγχυση, επειδή η ίδια ονομα­σία χρησιμοποιήθηκε κατά την εκκένωση της κοι­λάδας του Πάδου, το 1944.

Από το βράδυ της 10ης Δεκεμβρίου 1944, ο ρα­διοσταθμός του Λουξεμβούργου που είχε περιέλ-θει στον έλεγχο των Συμμάχων, μετέδιδε καθημε­ρινά, στις προπαγανδιστικές του εκπομπές που α­φορούσαν τη Wehrmacht, κωδικοποιημένες ειδή­σεις, όπως: «Ο στρατιώτης Οττο Μάγιερ χαιρετά τη

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

θεία Εμυ». Οι ειδήσεις αυτές προέρχονταν από τις συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών και είχαν ως αποδέκτες βελγικές και ολλανδικές ομάδες αντί­στασης, που δρούσαν σε περιοχές που κατείχαν α­κόμα οι Γερμανοί.

Οι άνδρες αυτοί ανήκαν σε μια αντιστασιακή οργάνωση που στρατολογούσε τα μέλη της από τους εργάτες της οργάνωσης «Τοντ», που είχε α- ναλάβει τη δημιουργία και την κατασκευή τηςΓραμμής Ζίγκφρηντ.

Ο αρχηγός της ζήτησε επίμονα από το κέντρο την επιβεβαίωση των πληροφοριών που μετέδωσε ο ραδιοσταθμός του Λουξεμβούργου. Οι Σύμμαχοι απάντησαν επαληθεύοντας την πληροφορία ότι συγκέντρωσαν στρατεύματα στην αντίστοιχη πε­ριοχή. Δεν γνώριζαν όμως ότι η δήθεν αντιστασια­κή εκείνη οργάνωση είχε δημιουργηθεί από τους ί­διους τους Γερμανούς και ότι αποτελούσε, με την κωδική ονομασία «Χάιντριχ», μία από τις πολλές παραπλανητικές ενέργειες των Γερμανών για την προετοιμασία της μάχης των Αρδεννών.

Τα ξημερώματα της 15ης Δεκεμβρίου, τέθηκε σε εφαρμογή η επιχείρηση «Νόμισμα» με δύο Jeep που είχαν πλήρωμα επτά άνδρες (τρεις και τέσσε­ρις αντίστοιχα), οι οποίοι φορούσαν αμερικανικές στολές και κατευθύνθηκαν προς το χωριό Χού- ντσφελντ.

0 Χάιντς Ρόντε, συνεχίζοντας την αφήγησή του, αναφέρει:

«... Το βράδυ της 13ης Δεκεμβρίου, η πρώτη;άΛαγγα της Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας ξεκίνησε_ιέσα σε μια τρομακτική χιονοθύελλα. Λίγο πριναπό τα χαράματα το κύριο σώμα είχε αφιχθεί στο προστατευόμενο σημείο, εκεί όπου άρχιζαν τα δά­ση του Μπλακενχάιμ. Η ομάδα μας (οι καταδρο­μείς) δεν στρατσπέδευοε μαζί με τους άλλους, αλ- '.ά περίμενε στα μικρά ατομικά αντίσκηνα να ειδο­ποιηθεί για το τι θα γινόταν από εκεί και πέρα.

Σε λίγο ήλθε ένας χαμογελαστός αξιωματικός «■αι μερικοί άνδρες που κουβαλούσαν πολλά κιβώ­τια. Υστερα από μερικά λεπτά εμφανίσθηκαν ο δι­οικητής μας, λοχαγός Στίλαου, και ο πλοίαρχος Ίπέερ. Παρουσία των δύο ανδρών τα κιβώτια ανοί- χθηκαν κι αυτό που είδαμε μας έκανε να ξεχάσου- _ε την κούρασή μας. Το ένα κιβώτιο ήταν γεμάτο με αμερικανικά τσιγάρα, καφέ και κάθε είδους κον­σέρβες.

Τα εφόδια μοιράσθηκαν με τη συνηθισμένη πρωσική σχολαστικότητα κι ύστερα ανοίξαμε το δεύτερο κιβώτιο, που το περιεχόμενό του θα μπο­ρούσε, τουλάχιστον εμένα, να μου εξασφαλίσει το υπόλοιπο της ζωής μου: ήταν γεμάτο με δολάρια και λ ίρ ις . Αφού τα μοιραστήκαμε με την εντολή να τα δίνουμε στους Αμερικανούς φρουρούς για δω­ροδοκία, ανοίξαμε και το τρίτο κιβώτιο.

Αυτό ήταν γεμάτο με ολοκαίνουριους αναπτή­ρες. Δεν είχαν τίποτε το ξεχωριστό, μέχρι τη στιγ­μή, που ο διοικητής μας είπε ότι στην αποθήκη της βενζίνης τους υπήρχε υδροκυάνιο, που θα μπο­ρούσε να μας βγάλει «από τη δύσκολη θέση» στην περίπτωση που θα μας έπιαναν αιχμαλώτους. Ο •οχαγός ήταν ψύχραιμος και ευγενικός, ενώ δεν παρέλειψε να μας καληνυκτήσει και να μας ευχη­θεί... καλή όρεξη.

Οταν πια μείναμε μόνοι με τα «δώρα» μας, συ­νειδητοποιήσαμε ότι θα συμμετείχαμε σε μια τρε­λή επιχείρηση. Αυτή η αποστολή ήταν μια καθαρή επιχείρηση αυτοκτονίας και δεν γνωρίζαμε αν θα έπρεπε να είχαμε πάρει την απόφαση πως ήμα­

σταν από εκείνη τη στιγμή κιόλας νεκροί...».Η γερμανική επίθεση που εκδηλώθηκε τη 16η

Δεκεμβρίου σύντομα σημείωσε τις πρώτες επιτυ­χίες, με αιχμή το Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ που πραγματοποίησε βαθιά διείσδυση. Την 20ή Δεκεμ­βρίου οι ομάδες Χ,Υ και Ζ επεχείρησαν να καταλά­βουν τη μικρή κωμόπολη Μαλμεντύ δυτικά του Αα- χεν, αλλά αποκρούσθηκαν από τους Αμερικανούς, έχοντας υποστεί βαριές απώλειες.

«... Το απόγευμα της 15ης Δεκεμβρίου 1944, ξεκινήσαμε, ανεξάρτητα από την υπόλοιπη Ταξιαρ­χία, για το Κελ. Ο πλοίαρχος Μπέερ είχε διατάξει να παρουσιαοθούμε σ’ αυτόν προσωπικά, στη διοί­κηση του 1ου Τεθωρακισμένου Σώματος SS.

Από εκεί μας έστειλαν στα προκεχωρημένα φυλάκια του Πάιπερ, που ήταν εξοπλισμένα με τους θωρακισμένους κολοσσούς, τα Königstiger. Τα άρματα θα αναλάμβαναν την προστασία μας σε λί­γες ώρες, στην άλλη πλευρά του μετώπου.

Μας είχαν απαγορεύσει να μιλούμε, ακόμα και να καπνίζουμε, επειδή βρισκόμασταν μόλις 100 μέτρα μακριά από τις αμερικανικές γραμμές. Οι ώ­ρες πριν από την επίθεση (που είχε ορισθεί για τις 05.15 ακριβώς το πρωί της 16ης Δεκεμβρίου 1944) είναι ατελείωτες για τον κάθε στρατιώτη του μετώ­που. Είναι ώρες, κατά τις οποίες βασιλεύει τρομε­ρή υπερένταση και ανησυχία. Λίγες ώρες πριν από την ώρα X αποχαιρετήοαμε με ένα σιωπηλό σφίξι­μο του χεριού τους συντρόφους μας κι ανεβήκαμε στο Jeep μας...».

Κάθε Jeep συνοδευόταν κι από ένα άρμα μά­χης. Ο διοικητής του άρματος συνοδείας του λοχία Ρόντε, ένας νεαρός αξιωματικός της Μεραρχίας SS «Hitlerjugend», είχε ως αποστολή να οδηγήσει τη μικρή ομάδα 500 μέτρα μέσα στο εχθρικό έδαφος. Από εκεί και πέρα θα άρχιζε το επικίνδυνο ταξίδι στα αμερικανικά μετόπισθεν.

«... Ωρα 05.15. Με απόλυτη ακρίβεια, βρεθήκα­με ξαφνικά μέσα σε κόλαση φωτιάς. Μαζί με εκα­τοντάδες εκτυφλωτικούς προβολείς, που έπεφταν από τα υψώματα του Χόενφεν κι έριχναν το φως τους σαν νεκρικά δάκτυλα επάνω στις αμερικανι­κές γραμμές, άρχισε και ένα πανηγύρι φωτιάς από τα πυροβόλα και τις ρουκέτες, που όμοιό του δεν είχαμε ξαναδεί σε καμία επίθεση έως τώρα. Το χα­ρακτηριστικό σφύριγμα των οβίδων, που περνού­σαν επάνω απ’ τα κεφάλια μας, μας έδινε να κατα­λάβουμε ότι βρισκόμασταν πολύ κοντά στις εχθρι­κές γραμμές. Μια σειρά από φωτοβολίδες, καθώς και το μουγκρητό απ’ τις μηχανές των αρμάτων μας που προχωρούσαν, άλλαξε το σκηνικό. Ξαφνι­κά, ύστερα από 50μέτρα, το άρμα, που πίσω του ή­ταν σχεδόν κολλημένο το Jeep μας, σταμάτησε. Συνειδητοποιήσαμε όλοι ότι από εκείνη τη στιγμή μπαίναμε στη νεκρή ζώνη κι έπρεπε να ξεφορτω­θούμε τις στολές των αλεξιπτωτιστών που φορού­σαμε. Για τον οδηγό μας, η συγκεκριμένη πορεία και η αλλαγή της στολής του ήταν ένας ακροβατι­κός άθλος, επειδή δεν έπρεπε για κανένα λόγο να σταματήσουμε. To Jeep μας χοροπηδούσε σαν α­γριοκάτσικο κι ο οδηγός μας πατούσε συνέχεια γκάζι, ενώ ο συνοδηγός, που καθόταν δίπλα του, προσπαθούσε ξετρελαμένος να τον καθοδηγεί, για να αποφεύγει τα εμπόδια και τις λακκούβες. Πολύ γρήγορα είδαμε μπροστά μας το πρώτο φλεγόμενο αμερικανικό αυτοκίνητο. Είχαμε αφήσει τα άρματα μάχης που μας συνόδευαν πολύ πίσω και φορού­σαμε πλέον τα μεταλλικά αμερικανικά κράνη μας. Σε κάποια στιγμή συναντήσαμε μερικούς Αμερικα-

Τα αντικείμενα που βρέ&ηκαν στις 18-12-

1944 στο Jeep του δόκιμου Γκύντερ

Μπίλινγκ. Ασύρματος, δυναμίτιδα, αναπτήρας και χάπι υδροκυανίου. 61

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ ΑΧΕΣ

Ο λοχίας Χάιντς Ρόντε το 1944.

62

Ενα Jeep εισχώρησε στο Μαλμεντύ και

ανέφερε στον Σκορτσένυ και στον Πάιπερ ότι η πόλη

ήταν ανοχύρωτη, ενώ μία άλλη ομάδα Γερμανών της

PanzerBrigade 150 παρίστανε τους

στρατονόμους σε ένα σταυροδρόμι,

κατορθώνοντας να στείλει σε

διαφορετική κατεύθυνση ένα

ολόκληρο αμερικανικό

σύνταγμα, το οποίο έσπευδε για να

ενισχύσει το μέτωπο.

νούς στρατιώτες που προσπαθούσαν βιαστικά να στήσουν ένα αντιαρματικό πυροβόλο. Με ικανο­ποίηση διαπιστώσαμε ότι η εμφάνισή μας δεν είχε τίποτα το διαφορετικό από τους άλλους Αμερικα­νούς που βλέπαμε γύρω μας, εκτός ίσως απ' το ότι εκείνοι ήταν πιο λασπωμένοι από μας. Ενας λο­χίας τους προσπάθησε να μας υποχρεώσει να κά­νουμε κάποια αγγαρεία, μάταια όμως, γιατί, όπως του φωνάξαμε, είχαμε αυστηρές διαταγές κι άλλω­στε δεν ανήκαμε στη μονάδα του...

Τον προσπεράσαμε και πιο κάτω πέσαμε επά­νω σε έναν γιγαντόσωμο άνδρα της Στρατιωτικής Αστυνομίας, όπως έδειχναν η άσπρη γραμμή γύρω απ' το κράνος του και τα αρχικά «ΜΡ» που είχε στο περιβραχιόνιό του. Στεκόταν δίπλα σε μια μοτοσι­κλέτα και μας έκανε νόημα να ακολουθήσουμε ένα παρακλάδι του δρόμου που κατευθυνόμασταν. Το πυροβολικό σφυροκοπούσε κυριολεκτικά την κε­ντρική αρτηρία, κι έτσι ευχαριστήσαμε τον Αμερι­κανό για τη φροντίδα και τη σπουδή που επέδειξε, για να μας σώσει από τις «δικές μας» οβίδες. Ολοι είχαμε την αγωνία ότι οι Αμερικανοί θα αναγνώρι­ζαν από χίλια μέτρα μακριά τα γερμανικά χαρακτη­ριστικά μας, αλλά ο ασταμάτητος βομβαρδισμός, ο ελάχιστος φωτισμός κι η σύγχυση, που επικρατού­σε στις τάξεις του εχθρού, μας διευκόλυναν αφά­νταστα εκείνες τις πρώτες ώρες και σιγά-σιγά ξα­ναβρίσκαμε την αυτοπεποίθησή μας, διαπιστώνο­ντας ότι η μεταμόρφωσή μας υπήρξε τέλεια...«.

ΠΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΥΣΤΕΡΙΑΗ πορεία των «αμερικανοντυμένων» Γερμανών

συνεχίσθηκε επί έξι ώρες έως ότου ο Ρόντε και οι σύντροφοί του εντόπισαν τον κύριο δρόμο που ο­δηγούσε στον στόχο τους: την πόλη Χουϊ και τη γέ- φυρά της επί του ποταμού Μάας. Ξημέρωνε και το πυκνό χιόνι που έπεφτε, έδινε στη μικρή πεδιάδα μια θλιβερή όψη. Εκατοντάδες προβολείς από κά­θε είδους οχήματα που κινούντο στους λασπωμέ­νους δρόμους, φώτιζαν την γκρίζα ατμόσφαιρα.

Η ομάδα των Γερμανών καταδρομέων άδραξε την ευκαιρία και έστειλε το πρώτο μήνυμα με τον ασύρματο για την επιτυχή διείσδυση στις εχθρικές γραμμές. Το γεγονός ότι το κέντρο απάντησε, τους γέμισε χαρά και ικανοποίηση.

Στο μεταξύ κι ενώ τα Jeep μακράς ακτίνος προ­σπαθούσαν να διεισδύσουν στα αμερικανικά μετό­πισθεν, τα Jeep μικρής ακτίνος διεξήγαν μια δυ­σκολότερη ίσως αποστολή κοντά στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Η πρώτη σημαντική επιτυχία σημειώθηκε, όταν μια ομάδα δολιοφθορέων ανα­κάλυψε και έκοψε τη γραμμή επικοινωνίας μεταξύ του διοικητή της 1ης Στρατιάς, στρατηγού Χότζες, στη λουτρόπολη Σπα και του στρατηγού Μπρά­ντλεϋ, διοικητή της 12ης Ομάδας Στρατιών, στην πόλη Ναμύρ.

Αποτέλεσμα της διακοπής των επικοινωνιών υ­πήρξε η απομόνωση του Χότζες και της Στρατιάς του και μάλιστα τη στιγμή που οι Αμερικανοί είχαν δεχθεί το κύριο βάρος της γερμανικής επίθεσης.

Ενα Jeep εισχώρησε στο Μαλμεντύ και ανέφε­ρε στον Σκορτσένυ και στον Πάιπερ ότι η πόλη ή­ταν ανοχύρωτη, ενώ μία άλλη ομάδα Γερμανών της PanzerBrigade 150 παρίστανε τους στρατονόμους σε ένα σταυροδρόμι, κατορθώνοντας να στείλει σε διαφορετική κατεύθυνση ένα ολόκληρο αμερικανι­κό σύνταγμα, το οποίο έσπευδε για να ενισχύσει το μέτωπο.

Σκορτσένυ και Χίτλερ. Οι εμπνευστές της επιχείρησης "Γύπας

Ανυποψίαστη, η ομάδα του διαβιβαστή Ρόντε διείσδυε όλο και βαθύτερα στα μετόπισθεν, εκμε­ταλλευόμενη το γενικότερο χάος που είχε προκλη- θεί. Η ομάδα διατηρούσε το ψυχολογικό πλεονέ­κτημα ότι είχε περάσει απαρατήρητη από τουςπρώτους Αμερικανούς σκοπούς.

Το πόσο απατηλή ήταν όμως εκείνη η αυτοπε­ποίθηση, διαπιστώθηκε πολύ σύντομα. Ο Χάιντς Ρόντε, συνεχίζοντας τη διήγησή του, δικαιολογή-θ η κε :«... Πώς μπορούσαμε όμως να ξέρουμε ότι το πλήρωμα ενός αμερικανικού Jeep αποτελείτο πάντα από δύο ή το πολύ τρεις άνδρες κι ότι τα φα­νάρια του ήταν ή όλα αναμμένα ή ολότελα σβηστά κι όχι, όπως τα δικά μας, σκεπασμένα με ύφασμα δήθεν για καμουφλάζ;

Ετσι ταξιδεύαμε με το προδοτικό αυτό Jeep ο ­λότελα ανυποψίαστοι, για τη μικρή πόλη Χουϊ στον Μεύση... Με δυσκολία προχωρούσαμε στον κε­ντρικό δρόμο ανάμεσα σε πυκνές φάλαγγες αμερι­κανικών οχημάτων.

Σε μια στιγμή, ο οδηγός ενός Sherman μας ά­φησε να τον προσπεράσουμε κι έτσι κερδίσαμε λί­γο απόσταση. Ενα επεισόδιο συγκινητικό ήταν, ό­ταν ξαφνικά βρεθήκαμε πίσω από ένα φορτηγό γε­μάτο Γερμανούς αιχμαλώτους που κοίταζαν το Jeep μας. Οι περισσότεροι ωστόσο δεν φαίνονταν διόλου θλιμμένοι, αντίθετα θα έλεγα, φαίνονταν μάλλον ευχαριστημένοι, αφού είχαν απαλλαχθεί μια και καλή από τον πόλεμο...

Πολύ συχνά στις διασταυρώσεις προκαλούντο φρακαρίαματα της κυκλοφορίας και παρακολου­θούσαμε τους άνδρες της Στρατιωτικής Αστυνο­μίας να ρυθμίζουν την κίνηση της φάλαγγας με τους φορητούς ασυρμάτους τους.

Ηταν κιόλας απόγευμα, ενώ η άφιξή μας στο σημείο προορισμού είχε προγραμματισθεί για το

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

μεσημέρι. Τότε, τα οχήματα γύρω μας άναψαν τα φανάρια τους και μόνο τότε αντιληφ&ήκαμε πως το καμουφλάρισμα των φαναριών μας μπορούσε /α μας προδώσει. Ωστόσο, επειδή δεν είχαμε τη δυνατότητα να σταματήσουμε, βγήκαμε στην άκρη του δρόμου, προσποιούμενοι ότι πά&αμε κάποια βλάβη, σηκώσαμε το καπό και αφαιρέσαμε πολύ γρήγορα τα καλύμματα των φαναριών του Jeep. Την ίδια στιγμή, ένας πανύψηλος λοχαγός στάθηκεπλάι μας και μας ρώτησε αν χρειαζόμασταν βοή­θεια. Του είπαμε ότι μάλλον δεν θα’ ταν κάτι σοβα­ρό κι ο οδηγός μας έβαλε δοκιμαστικά τη μηχανή μπροστά...

Ο λοχαγός έφυγε κι εμείς συνεχίσαμε τον δρόμο μας. Τότε συνειδητοποιήσαμε τον κίνδυνο που &’ αντιμετώπιζαν οι συνάδελφοί μας, που πι­θανότατα δεν Θα είχαν αντιληφ&εί τη διαφορά των ί>αναριών τους, Παρά την αυστηρή διαταγή που εί­χαμε να επικοινωνούμε όσο γινόταν λιγότερο με το αρχηγείο (από φόβο μήπως αποκαλυφ&εί η ασυρ- ματική επαφή), ειδοποιήσαμε αμέσως για τον κίν-iuvo, Οπως μάθαμε αργότερα, η προειδοποίησή~ας έφθασε αργά, γιατί κιόλας είχαν αναγνωρι­στεί και συλληφθεί δύο από τις ομάδες...».

Κι ενώ η αγωνία για το πλήρωμα του Jeep κορυ- ^ωνόταν, οι εξελίξεις στην περιοχή των Αρδεννών "ταν ραγδαίες. Η επίθεση της 1ης Μεραρχίας Πά- ντσερ των SS είχε «βαλτώσει» εξαιτίας μιας απί­στευτης κυκλοφοριακής συμφόρησης στους στε­νούς πλημμυρισμένους δρόμους μέσα στα δάση.

Στις 5.30 το απόγευμα της 16ης Δεκεμβρίου το_eep του Ρόντε έφθασε στο Χουϊ και οι Γερμανοί α-ντίκρισαν την πολύτιμη γέφυρα επί του Μάας. Η πόλη ήταν κατακλυσμένη από οχήματα του ε­χθρού που κινούντο με μεγάλο θόρυβο δυτικά. Οι "ερμανοί έσβησαν τα φώτα και κρύφτηκαν πίσω από θάμνους στο παρακείμενο δάσος. Τρεις από τους επιδρομείς προχώρησαν πεζή προς τη γέφυ- οα. Ο οδηγός παρέμεινε στο Jeep. Αθέατοι οι τρεις "ερμανοί πλησίασαν περίπου 70-80 μέτρα προς τον “.οταμό. Εκεί ανακάλυψαν ότι η γέφυρα φρουρείτο από μια μονάδα της Στρατιωτικής Αστυνομίας που δ.έθετε έναν προβολέα αλλά καθόλου αντιαρματι-• ά όπλα. Ο προβολέας, που ερευνούσε εξονυχιστι­κά την αντίπερα όχθη, ανάγκασε τους Γερμανούς ■ α απομακρυνθούν γρήγορα. Τα νέα θα ήταν ευχά- ;.στα για τον Σκορτσένυ και τη γερμανική διοίκη­ση. αν θα μπορούσε τελικά να επιτευχθεί ένα ρήγ- 4α στο μέτωπο.

Τις πρώτες δύο νύκτες της επίθεσης όλα τα _eep της «Μονάδας Στίλαου» διείσδυσαν ανάμεσα στις αμερικανικές γραμμές που είχαν διασπασθεί. HI δράση των ειδικά εκπαιδευμένων ανδρών προ-• άλεσε ένα ατελείωτο χάος. Εθεσαν εκτός μάχης, αγγελιοφόρους, αξιωματικούς συνδέσμους, ταχυ­δρόμους, μετέφεραν ψευδείς διαταγές, ενώ τοπο­θέτησαν κόκκινες ταινίες επάνω στους δρόμους• ια να υποδουλώσουν τη δήθεν ύπαρξη ναρκοπε- r.cov, αιφνιδιάζοντας μονάδες ασυρμάτων και πλη­ροφοριών.

Στις 17 Δεκεμβρίου, σε ένα σταυροδρόμι έξω ιπό το χωριό Μοντ Ριζί, δύο Αμερικανοί στρατονό- _οι ανακάλυψαν ότι κάποιοι είχαν αλλάξει την κα- -εύθυνση των πινακίδων, με αποτέλεσμα το 16ο Σύνταγμα της 1ης Μεραρχίας Πεζικού να κατευ- Γ.νθεί στο Μαλμεντύ και όχι στον πραγματικό του ■ροορισμό, δηλαδή στο Βαϊμές. Οι Αμερικανοί στρατονόμοι έφθασαν ακριβώς τη στιγμή που οι "ερμανοί «στρατονόμοι» απομακρύνονταν με τα­

χύτητα από τη διασταύρωση. Το ίδιο βράδυ, μερικά χιλιόμετρα μακρύτερα, στην πόλη του Σταβελότ, κάποιοι καταστροφείς του Μηχανικού προετοίμα­ζαν μια μεγάλη οδική γέφυρα για ανατίναξη. Κανέ­νας από τους παριστάμενους Αμερικανούς στρα­τιώτες δεν κατάλαβε ότι επρόκειτο για μεταμφιε­σμένους Γερμανούς, οι οποίοι τελικά διατήρησαν τη γέφυρα άθικτη για το επερχόμενο «Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ».

Η επιχείρηση τελικά αποκαλύφθηκε στις 18 Δε­κεμβρίου. Ενας Αμερικανός της Στρατιωτικής Α­στυνομίας, στο χωριό Αϊβάιγ, νότια της Λιέγης, ζή­τησε από τρεις «Αμερικανούς» στρατιώτες ενός Jeep να του πουν το σύνθημα. Οι τρεις επιβάτες δεν το γνώριζαν και συνελήφθησαν αμέσως. Αν η ι­στορία διατήρησε στις σελίδες των βιβλίων της το συμβάν της 18ης Δεκεμβρίου, αυτό οφείλεται χω­ρίς αμφιβολία στο γεγονός ότι η ταυτότητα των τριών ανδρών, καθώς και ολόκληρο το σχέδιο του Σκορτσένυ αποκαλύφθηκαν. Επρόκειτο για τον Γερμανό δόκιμο Γκούντερ Μπίλινγκ ή αλλιώς στρα­τιώτη α’ τάξης Τσάρλς Β. Λώρενς, τον λοχία Βίλ- χελμ Σμιτ ή στρατιώτη α’ τάξης Τζώρτζ Σένζεμπαχ και τον δεκανέα Μάνφρεντ Πέρνας ή αλλιώς στρα­τιώτη α’ τάξης Κλάρενς Βαν Ντερ Βερτ.

Στο Jeep ανακαλύφθηκαν προσφάτως τυπωμέ­να χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων (που είχαν τυπωθεί από παραχαράκτες σε ένα γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης), δύο υποπολυβόλα Sten, ένα γερμανικό πιστόλι Walther, δύο Colt, ένας πομποδέκτης, πλαστικά εκρηκτικά, έξι αμερικανι­κές χειροβομβίδες, καθώς και αναπτήρες με δηλη­

Στο πρόσωπο του καταπονημένου αυτού

άνδρα των Waffen SS διακρίνεται η

αβεβαιότητα και η αγωνία για την έκβαση

της επιχείρησης.

63

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ο Γιόακιμ Πάιπερ, διοικητής ΟΛ του Συγκροτήματος μάχης

Πάιπερ, με τη στολή του αντισυνταγματάρχη των SS.

τήριο.Κατά την ανάκριση, ο λοχίας Σμιτ «ομολόγησε»

ότι αποστολή τους ήταν να δολοφονήσουν τον Α­μερικανό στρατηγό Αϊζενχάουερ στο Παρίσι! Η «α­ποκάλυψη» του Σμιτ οδήγησε τους Συμμάχους σε μια τρομερή σύγχυση και δημιούργησε τόσο τρα­γελαφικές εξελίξεις, ώστε παραλίγο να παραλύσει η συμμαχική διοίκηση.

Οι τρεις άνδρες του Σκορτσένυ, αφού ανακρί- θηκαν, εκτελέσθηκαν στις 23 Δεκεμβρίου. Ωστό­σο, η σύλληψή τους έδωσε το έναυσμα για να λη- φθούν αυστηρά μέτρα προστασίας και ασφάλειας. Ομάδες της Αντικατασκοπείας και της Στρατιωτι­κής Αστυνομίας περιπολούσαν μέρα και νύκτα, σταματώντας και ελέγχοντας κάθε αγγελιοφόρο και οποιοδήποτε ύποπτο όχημα. Ολοι, με τα χέρια ψηλά και το πιστόλι στη βάση του κρανίου, έπρεπε να απαντήσουν γρήγορα και χωρίς ίχνος ξενικής προφοράς στις πιο απίθανες ερωτήσεις. Τα συνθή­ματα και οι ταυτότητες δεν είχαν πια καμία αξία.

Στον πανικό των Αμερικανών συνετέλεσε κι ένα άλλο απροσδόκητο γεγονός, που συνέβη στις 18 Δεκεμβρίου. Σε μια διασταύρωση κοντά στο Πο­τέ, Αμερικανοί στρατονόμοι ρώτησαν τους επιβά­τες ενός οχήματος πού ανήκαν. Ο «ομιλητής» των επιδρομέων του Στίλαου απάντησε ψύχραιμα ότι ή­ταν άνδρες του «5ου Λόχου». Το όχημα, στο οποίο επέβαιναν, ήταν ένα αυτοκινούμενο πυροβόλο μιας ίλης αναγνώρισης του 18ου Συντάγματος Ιππι­κού. Το αμερικανικό ιππικό όμως χρησιμοποιεί τον χαρακτηρισμό «ίλη» και όχι «λόχο» (troop και όχι company). Η λανθασμένη απάντηση είχε ως αποτέ­λεσμα την αναγνώριση της πραγματικής ταυτότη­τας των Γερμανών. Ακολούθησε σύντομη μάχη, κα­τά την οποία σκοτώθηκαν όλοι οι καταδρομείς.

Η «ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ» ΤΟΥ ΑΙΚ ΚΑΙ 01 «ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ» ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας σε ένα οδό­φραγμα της οδού Ν32 κοντά στο Μαλμεντύ, οι Αμε­ρικανοί διέκριναν ένα Jeep με έξι Αμερικανούς. Τον επικεφαλής στρατονόμο παραξένεψε η συμπερι­φορά και η στάση δύο επιβατών του οχήματος, οι οποίοι κάθονταν επάνω στο καπό. Στην πραγματι­κότητα, επρόκειτο για αιχμαλώτους των υπόλοι­πων τεσσάρων, που ήταν Γερμανοί κομάντος. Οι τε­λευταίοι έλπιζαν ότι με την, υπό απειλή, βοήθεια των αιχμαλώτων θα ξεπερνούσαν την καχυποψία των Αμερικανών στρατονόμων. Η εξέλιξη ωστόσο δεν τους δικαίωσε. Οι αιχμάλωτοι πήδηξαν από το όχημα φωνάζοντας ότι οι συνοδοί τους ήταν Γερ­μανοί. Οι φρουροί του οδοφράγματος άνοιξαν αμέ­σως πυρ εναντίον των αιφνιδιασθέντων Γερμανών, με αποτέλεσμα ένας από αυτούς να σκοτωθεί και οι υπόλοιποι να.αιχμαλωτισθούν.

Η «πληροφορία» ότι γερμανικές ομάδες κατα­δρομέων κατευθύνονταν προς το Παρίσι για να δο­λοφονήσουν τον Αϊζενχάουερ, προξένησε ακόμα μεγαλύτερο πανικό στους Αμερικανούς. Η είδηση αυτή, αφού διανθίστηκε με προσθήκες και φαντα­στικές λεπτομέρειες, δημιούργησε την εντύπωση ότι οι Γερμανοί ετοίμαζαν ένα τεράστιο σχέδιο δο­λοφονιών και δολιοφθορών στα συμμαχικά μετόπι­σθεν με σημαντικότερο στόχο τον στρατηγό Αϊζεν- χάουερ. Ο στρατιωτικός ραδιοσταθμός του Καλαί μετέδωσε ότι είχαν συλληφθεί 250 Γερμανοί κομά­

ντος, ενώ από τη Νίκαια έφθασε η είδηση ότι Γερ­μανοί καταδρομείς λεηλάτησαν μια τράπεζα. Η αγ­γλική εφημερίδα «Νταίηλη Τέλεγκραφ» έγραψε, σε ανταπόκριση από το Παρίσι, ότι συνελήφθησαν στη Γαλλία Γερμανοί που μιλούσαν θαυμάσια αγγλικά και ήταν οπλισμένοι με μαχαίρια. Οι συλληφθέντες ομολόγησαν ότι αποστολή τους ήταν να παρασύ­ρουν μοναχικούς Αμερικανούς στρατιώτες και να τους δολοφονούν.

Ταυτόχρονα με τη γερμανική επίθεση ξεκίνησε και η τελευταία αποστολή Γερμανών αλεξιπτωτι­στών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη φον ντερ Χάιντε. Οι αλεξιπτωτιστές, πέφτοντας στην περιοχή του Φράνγκορσαμ στα αμερικανικά μετόπισθεν, δεν στάθηκαν τυχεροί. Ο δυνατός αέρας και η απειρία των πιλότων τους διασκόρπισαν και ο φον ντερ Χάιντε αιχμαλωτίσθηκε.

Το «Cafe de la Paix» στο Παρίσι, όπου κατά τις ο­μολογίες των συλληφθέντων θα πραγματοποιείτο η «συνάντηση» των ανθρώπων του Σκορτσένυ, πε- ρικυκλώθηκε από τη Στρατιωτική Αστυνομία και από άρματα μάχης. Ο πανικός και η σύγχυση «δεν σεβάστηκε» ούτε τους στρατηγούς, οι οποίοι ενε- πλάκησαν σε τραγελαφικά περιστατικά.

Ο στρατηγός Ρ Λίτλτζων, επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο «Αστάρια» όπου διέμενε, συνάντησε έ­ναν λόχο στρατιώτες με προτεταμένα τα όπλα να ψάχνουν τα δωμάτια των πανικόβλητων ενοίκων.

Ο ίδιος ο Αϊζενχάουερ σε κάθε μετακίνησή του συνοδευόταν από μια ολόκληρη κουστωδία από δεκάδες στρατονόμους, οι οποίοι δεν άκουγαν ού­τε στο ελάχιστο τις διαμαρτυρίες του αρχιστράτη­γου ότι ο φόβος τους για μια πιθανή δολοφονία του ήταν υπερβολικός!

Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες «υποχρέ­ωσαν» τον συνταγματάρχη Ο.Μ. Σμίθ, που είχε κα­ταπληκτική ομοιότητα με τον Αϊζενχάουερ, να υπο-δυθεί τον σωσία του στρατηγού, φορώντας τη στο-λή του και κυκλοφορώντας με το αυτοκίνητό τουανάμεσα στο αρχηγείο του Φοντενεμπλώ και στην κατοικία του στο Σαιν Ζερμαίν αν Λαι.

Ο υποστράτηγος Μπρους Κλαρκ, διοικητής της 7ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, συνελήφθη κατά τη διάρκεια της μάχης του Σαιν Βιτ στις 20 Δεκεμ­βρίου από Αμερικανούς στρατονόμους. Οταν δια- μαρτυρήθηκε ότι ήταν ο διοικητής της 7ης ΤΘΜ, έ­λαβε την οργισμένη απάντηση ενός στρατονόμουαπό την Αλαμπάμα: «Σκάσε ...είσαι ένας από τους άνδρες του Σκορτσένυ. Μας είχαν προειδοποιήσει για έναν Γερμαναρά που παρίστανε τον στρατηγό». Κι ενώ η μάχη στο Σαιν Βιτ έφθανε στην πιο κρίσι­μη καμπή της, ο διοικητής μιας ολόκληρης μεραρ­χίας που λάμβανε μέρος, κρατείτο επί πέντε ώρες από μερικούς καχύποπτους στρατονόμους!

Παντού κυκλοφορούσαν φήμες και διαδόσεις για πράκτορες του εχθρού, που ήταν έτοιμοι να καταλάβουν και τα πιο απίθανα σημεία. Στη Βρετα­νία λόγου χάρη οι αρχές κινητοποιήθηκαν, καθώς υπήρξαν φήμες ότι εθεάθησαν στα ορεινά της Σκωτίας πράκτορες του Σκορτσένυ, οι οποίοι θα συνεργάζονταν με αδιάλλακτους Σκωτσέζους ε- θνικιστές εναντίον των Αγγλων, ενώ στην Αθήνα, όπου μαίνονταν ακόμα οι μάχες, στήθηκαν οδο­φράγματα για να ...εντοπίσουν Γερμανούς που θα ανατίναζαν το φράγμα του Μαραθώνα!

Στο τελευταίο συνετέλεσε μια ραδιοφωνική εκπομπή της 17ης Δεκεμβρίου 1944. Την ημέρα ε­κείνη, ο γερμανικός ραδιοφωνικός σταθμός «Ολύ-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

1 1

μπια» του Μπρέσλαου της Σιλεσίας μετέδωσε τιςδηλώσεις του προέδρου της «αυτοεξόριστης» ελ­ληνικής κυβέρνησης, Εκτορα Τσιρονίκου, ότι «ο Γ Παπανδρέου βρίσκεται επικεφαλής σπείρας επι­δρομέων και ότι οι Ελληνες της Βιένης τίθενται στο πλευρό του ελληνικού λαού που συνεχίζει τον αγώνα για την ελευθερία του». Στη συνέχεια, μίλη­σε ο Ευάγγ. Κυριάκης, ο υπεύθυνος της ελληνικής εκπομπής του ραδιοσταθμού, και με το γνώριμο ύ­φος συνέστησε στους Ελληνες υπομονή για δύο μήνες, οπότε θα επέστρεφαν μαζί με τον Γερμανι­κό Στρατό «ως ελευθερωτές»!

Ο πανικός μετατράπηκε σε παροξυσμό, με α­ποτέλεσμα οι Αθηναίοι να αναζητούν Γερμανούς - φαντάσματα στους δρόμους της πρωτεύουσας. Εν τω μεταξύ, οι δραστηριότητες των ανδρών του Στί­λαου συνεχίζονταν, καθώς βρισκόταν σε εξέλιξη η μάχη των Αρδεννών. Σταδιακά, νέα απίθανα περι­στατικά είδαν το φως της δημοσιότητας. Σε ένα ο­δόφραγμα, εμφανίσθηκε ξαφνικά ένα Jeep, το ο­ποίο κινείτο με μεγάλη ταχύτητα προς έναν ναρκο­θετημένο παράδρομο. Στις φωνές των Αμερικανών οι επιβάτες του Jeep δεν αντέδρασαν. Μερικά δευ­τερόλεπτα αργότερα ακούστηκαν εκρήξεις από το βάθος του στενού δρόμου. Οι Αμερικανοί, που έ- τρεξαν να βοηθήσουν το πλήρωμα του οχήματος, ανακάλυψαν κάτω από τις στολές των νεκρών το έμβλημα των SS, με αποτέλεσμα να δοθούν νέες διαστάσεις στις φήμες για τη δράση των επιδρομέ­ων του Σκορτσένυ.

Ενα ακόμα Jeep έπεσε στα χέρια των Αμερικα­νών, όταν το πλήρωμά του σταμάτησε σε κάποιο σταθμό ανεφοδιασμού και ζήτησε «petrol» αντί «gasoline» για το όχημα. Ηδη είχαν συλληφθεί ορι­σμένοι Γερμανοί με αμερικανικές στολές και οι Α­μερικανοί είχαν γίνει σχεδόν υστερικοί από καχυ­ποψία. Χωρίς αμφιβολία κάποιοι «μεταμφιεσμένοι Γερμανοί» που σκοτώθηκαν ή συνελήφθησαν, ή­ταν αληθινοί Αμερικανοί, που απλώς έπεσαν θύμα­τα της υστερίας των συντρόφων τους.

Επειδή η από αέρος αναγνώριση ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, η γερμανική διοίκηση είχε ανάγκη άμε­σης πληροφόρησης για τον στόχο της συμμαχικής αντεπίθεσης μετά την αιφνίδια γερμανική προσβο­λή.

Στην ομάδα του λοχία Ρόντε ανήκαν ακόμα ο δεκανέας Μοορχάουπτ, ο «ομιλητής» και ο υπολο- χαγός Πέτερ, που παρίστανε τον Αμερικανό στρα­τιώτη. Για την τελευταία τους αποστολή, ο Ρόντε κατέθεσε:

«... Κατά τα μεσάνυκτα, ένα φορτηγό μάς μετέ­φερε κοντά στο μέτωπο, στο αρχηγείο ενός γερ­μανικού συντάγματος. Ενώ πηδούσαμε από την κα- ρότσα του φορτηγού, εκπυρσοκρότησε το όπλο του Μοορχάουπτ και τον τραυμάτισε ελαφρά στο κεφάλι.

Προχωρήσαμε γύρω στα 600 μέτρα μέσα στο δάσος. Δεξιά μας υπήρχε ένα μικρό ποτάμι, που, απ’ όσο θυμάμαι, έπρεπε να ήταν ο Ρουτ. Φθάσαμε στις θέσεις μάχης του συντάγματος. Ο διοικητής Αππελ κι ο υποδιοικητής του Κόχερσαϊντ θα μας συνόδευαν μέχρι τις πρώτες θέσεις των ανιχνευ­τών. Μας εξήγησαν ότι, αν φθάναμε στην απέναντι πλευρά και στο μεταξύ μας σταματούσε καμιά πε­ρίπολος, θα ’πρεπε να πούμε ότι είχαμε διαταγή να έλθουμε σε επαφή με τον λοχαγό Κήτνερ, του 5ου Λόχου, της 82ας Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας. Το δικό μας σύνθημα ήταν «σπίτι-ποντικός» (χά· ους-μάους), που στα γερμανικά πρσφέρεται όπως και στα αγγλικά. Το αμερικανικό σύνθημα δεν το γνωρίζαμε. Ηταν μια σκοτεινή και παγωμένη νύκτα και βρισκόμασταν κάτω από τα αδιάκοπα πυρά των αμερικανικών όλμων. Ετσι, περιμέναμε για λίγο στην άκρη του δάσους, για να εκμεταλλευθούμε κάποια διακοπή. . ■

Ξεκινήσαμε τρέχοντας, περάσαμε το ξέφωτο και το ποταμάκι, επάνω σε μια δοκό που στηριζό­ταν στο παγωμένο νερό, και προχωρήσαμε πάλι στο δάσος της απέναντι όχθης. Οι ανιχνευτές εί­χαν αποκοιμηθεί κι ο συνταγματάρχης Αππελ τους

Ευτυχισμένες ημέρες στις Αρδέννες. Αδειούχοι

Αμερικανοί στρατιώτες σε αναμονή οδηγιών σχετικά με

τον χώρο όπου 9α καταλύσουν στη μικρή βελγική πόλη

Κλερβώ. Τις «διακοπές» των Αμερικανών στρατιωτών

διέκοψαν με τον πλέον απόλυτο τρόπο οι

καταδρομείς του Σκορτσένυ.

65

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

66

Ο Μοορχάουπτ εξήγησε τότε ότι

ήμασταν περίπολος της 82ας Μεραρχίας κι ότι αναζητούσαμε

τη μονάδα μας.Κι ο Αμερικανός απάντησε: «82α,

είπες; Θέλεις να πεις 81η!» «όχι, 82α»,

επέμεινε ο Μοορχάουπτ. Στην

πραγματικότητα, δεν υπήρχε 81η

Μεραρχία, αλλά εμείς δεν το ξέραμε.

ξύπνησε εκνευρισμένος.Προχωρούσαμε σε φάλαγγα κατ’ άνδρα. Μπρο­

στά πήγαινε ο Στίλαου και τελευταίος εγώ. Είχαμε συνεννοη9εί πως, μόλις περνούσαμε το πρώτο α­μερικανικό προκεχωρημένο φυλάκιο, θα χωριζό­μασταν. Ο Στίλαου θα ακολουθούσε την κατεύθυν­ση που είχαμε τώρα, ο Σμιτ στα δεξιά κι εγώ αρι­στερά. Δεκαπέντε λεπτά μετά τα μεσάνυκτα, είδα τον Στίλαου να πέφτει ξαφνικά κάτω και ύστερα να σηκώνεται πάλι και να κατευθύνεται προς τους άν­δρες της ομάδας του. Στα 60 μέτρα περίπου πιο μακριά υπήρχε ένα ανάχωμα. Εκείνη τη στιγμή, κά­ποιος μας φώναξε από εκεί αγγλικά: «Τι είστε;». Καλυφθήκαμε και, τότε, ο Μοορχάουπτ σηκώθηκε και πήγε προς το μέρος της φωνής, ρωτώντας: «Ε­σείς ποιοι είστε;». Η φωνή από το ανάχωμα ακού- σθηκε πιο αυστηρή: «Δώστε μας αμέσως τα στοι­χεία σας». Ο Μοορχάουπτ εξήγησε τότε ότι ήμα­σταν περίπολος της 82ας Μεραρχίας κι ότι αναζη­τούσαμε τη μονάδα μας. Κι ο Αμερικανός απάντη­σε: «82α, είπες; Θέλεις να πεις 81η!» «όχι, 82α», ε- πέμεινε ο Μοορχάουπτ. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε 81η Μεραρχία, αλλά εμείς δεν το ξέραμε. «Υστερα είδαμε ότι πίσω από το ανάχωμα ήταν δύο Αμερικανοί, που μας έδειξαν τον δρόμο για τις θέ­σεις της 82ας Μεραρχίας, που περνούσε λίγο πιο κάτω. Στο σημείο αυτό, ο Μοορχάουπτ εξαφανί­σθηκε. Είχε τρομοκρατηθεί κυριολεκτικά...

Τα δένδρα του δάσους, που σε λίγο τα αφήσαμε πίσω μας, κατέβαιναν μέχρι τον δρόμο. Ξαφνικά, πάλι ακούοαμε πίσω απ’ τα δένδρα μια συνθηματι­κή φωνή. Ο Μοορχάουπτ πάλι απάντησε ότι ήμα­σταν προκεχωρημένη περίπολος κι ότι είχαμε χά­σει τον δρόμο μας.

Μετά από πορεία μιάμισης ώρας, φθάσαμε σε ένα χωριό, απ’ όπου μπορέσαμε να δούμε πολλά άρματα. Το χωριό ήταν κυριολεκτικά πλημμυρισμέ­νο από άρματα, και τα πληρώματά τους κοιμούνταν μέσα σε «σλήπινγκ-μπαγκς» πλάι στις ερπύστριες. Μερικοί μας κοίταζαν περίεργα, αγουροξυπνημέ­νοι , γιατί περπατούσαμε πολύ στρωτά και καθόλου αμερικάνικα, φθάνοντας στη μέση του χωρίου εί­δαμε μια λίμνη, που τώρα ήταν παγωμένη και γεμά­τη με μεταφορείς για άρματα. Γύρω-γύρω ήταν πολλά πυροβόλα. Ενώ αποτυπώναμε στη μνήμη μας όσα βλέπαμε, ακούοαμε μια σκοπιά να μας φωνάζει: «Σε ποια μονάδα πηγαίνετε;». Ο Μοορχά­ουπτ απάντησε: «Στον 5ο Λόχο, λοχαγός Κήτνερ». «Καλά, περάστε!».

Βγαίνοντας απ’ το χωριό, είδαμε πάλι άρματα, παρατεταγμένα σαν πιόνια σε τεράστια σκακιέρα, που, καθώς φαίνεται, ήταν έτοιμα για επίθεση. Προηγουμένως, είχαμε παρατηρήσει ότι τα πυρά του πυροβολικού μας δεν είχαν μέσα στην ακτίνα τους το χωριό, πράγμα που φυσικά θα φροντίζαμε να διορθώσουμε κατά την επιστροφή μας. Σε τρία τέταρτα της ώρας πορεία πιο κάτω, υψωνόταν ένα μοναχικό σπίτι πλάι στον δρόμο. Ηταν η διοίκηση της Μεραρχίας. Ο σκοπός μάς πρότεινε το όπλο του, όταν είδε ότι δεν ξέραμε το σύνθημα. Ο Μο­ορχάουπτ τον πλησίασε και του εξήγησε ότι ήμα­σταν από το χωριό εκεί πίσω κι ότι χάσαμε τον δρόμο μας. Τώρα ακολουθούσαμε τούτη την πο­ρεία, που μας έδειξαν, για να μη ξαναχαθούμε. Μας άφηοε και περάσαμε. Πιο κάτω, στον δρόμο, συναντήσαμε άλλον Αμερικανό, που τον ρωτήσαμε πώς λεγόταν το επόμενο χωριό. Εμεινε κατάπλη­κτος: «Μα εκεί πέρα βρίσκονται οι Γερμανοί!», μας είπε. Βγήκαμε αμέσως απ’ τον δρόμο και χωθήκα­

με σε ένα σύδενδρο, όπου μείναμε κρυμμένοι ολό­κληρη την ημέρα, χωρίς να μετακινηθούμε, για να μη μας δουν τα αμερικανικά αναγνωριστικά αερο­πλάνα που πετούσαν πολύ χαμηλό. Τη νύκτα, στις 2.30μετά τα μεσάνυκτα, ξεκινήσαμε πάλι, για την ε­πιστροφή. Ηταν ξαστεριά και το χιόνι γύρω μας φεγγοβολούσε. Φθάσαμε στο διοικητήριο της Με­ραρχίας, όταν ξαφνικά πετάχθηκαν μπρος μας τρεις σκιές: «Αλτ! Ποιοι είστε;». Ο Μοορχάουπτ τρομαγμένος είπε το αμερικανικό όνομά του. Μας διέταξαν να πλησιάσουμε σε απόσταση δέκα μέ­τρων και τότε είδαμε πως ήταν ένας λοχίας και δύο στρατιώτες της φρουράς. «Από πού έρχεστε;», ρώ­τησε πάλι ο λοχίας. «Απ’ το δάσος», απάντησε ο Μοορχάουπτ. Πλησιάσαμε ακόμα πιο κοντά. «Ο Α­μερικανός μάς ρώτησε τη μονάδα μας και τη με­ραρχία μας κι ύστερα μας ζήτησε να τον ακολου­θήσουμε ως τον αξιωματικό του. Ενώ ο Μοορχάου­πτ κι εγώ μπήκαμε στο μεγάλο σπίτι, ο Πέτερ έμει­νε έξω με τους δύο στρατιώτες. Ξέραμε ότι δεν μι­λούσε σχεδόν καθόλου αγγλικά κι η αγωνία μας ή­ταν μεγάλη. Ο Μοορχάουπτ. έχοντας ξαναβρεί την ψυχραιμία του, απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις που του έκανε ο Αμερικανός λοχαγός και μάλιστα με ιδιωματισμούς (είχε μεγαλώσει στην Αμερική). Ο λοχαγός μάς είπε πού βρισκόταν το διοικητήριο του λοχαγού Κήτνερ που ζητούσαμε, και μας έδω­σε το σύνθημα της περιοχής: «ρέιντζερ-όραντζ», για να μην έχουμε άλλες παρανοήσεις. Ολην αυτή την ώρα εγώ δεν μιλούσα καθόλου, ενώ σκεφτό­μουν τι να κάνει έξω ο καημένος ο Πέτερ. Με χαρά μας τον είδαμε έξω να κάθεται και να μας περιμέ­νει στην άκρη του δρόμου, μακριά απ’ τους άλλους στρατιώτες.

Αργότερα μας είπε ότι τον ρώτησαν από πού έρχεται κι εκείνος απάντησε: «απ' το δάσος!», ό­πως άκουσε τον Μοορχάουπτ να λέει. Τον ξαναρώ- τησαν τι κάναμε τέτοιαν ώρα στο δάσος κι εκείνοςτους απάντησε απότομα να τον παρατήσουν ήσυ-χο, και, πηγαίνοντας πιο κάτω, προσποιήθηκε ότι ήθελε να κάνει την «ανάγκη του». Κάποιος στρα­τιώτης παρατήρησε ωστόσο ότι τα αγγλικά του ή­ταν κάπως περίεργα, μα το πράγμα δεν είχε συνέ- χεια.

Φθάσαμε πάλι στο χωριό με τα άρματα και το πυροβολικό. Εκεί είδαμε την εκτόξευση μιας γερ­μανικής ρουκέτας Raul, που οι Αμερικανοί την κυ­νηγούσαν σαν τρελοί, για να δουν πού θα πέσει.Πιο κάτω μας πρόλαβαν δύο Jeep, που νομίσαμεότι μας κυνηγούσαν και φοβηθήκαμε ότι έφθασε πια το τέλος μας. Αλλά τα Jeep μάς προσπέρασαν και εξαφανίσθηκαν μέσα στη νύκτα. Βιαζόμασταν τόσο πολύ να γυρίσουμε, ώστε περάοαμε μεο’ από ένα ναρκοπέδιο, που, όταν ερχόμασταν, το είχαμε αποφύγει. Κοντά στο ναρκοπέδιο συναντήσαμε πά­λι έναν Αμερικανό, κι ο Μοορχάουπτ του εξήγησε ότι είχαμε συνοδεύσει έναν Γερμανό αξιωματικό αιχμάλωτο στα μετόπισθεν.

Φθάνοντας στις σκοπιές των ανιχνευτών μας, μάταια φωνάξαμε το σύνθημα. Τελικά βρήκαμε ένα νεκρό Γερμανό στρατιώτη και καταλάβαμε ότι οι α­νιχνευτές μας είχαν εγκαταλείψει αυτές τις Θέ­σεις. Φθάσαμε πάλι στο ποταμάκι και το διασχίσα­με από το παγωμένο σημείο του. Πίσω μας ερχόταν ο Πέτερ. Ξαφνικά ακούσαμε έναν παφλασμό και τον είδαμε να πέφτει μέσα στο νερό. Βγήκε έξω τρέχοντας και ουρλιάζοντας απαίσια. Ετρεχε τόσο πολύ που με δυσκολία τον προφτάσαμε. Τον είδαμε να έχει ξεσπάσει σε λυγμούς. Ολη τούτη η υπερέ-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

νταση του κλόνισε τα νεύρα. Ξαφνικά είδαμε τρεις φρουρούς κι ο Μοορχάουπτ τους φώναξε «αλτ» με αγγλική προφορά, μα εγώ κατάλαβα πως ήταν Γερ­μανοί και τότε βγάλαμε κι οι τρεις το κράνος μας, όπως είχαμε συμφωνήσει, για αναγνωριστικό ση­μάδι. Είχαμε φ&άσει πια στις γραμμές μας...«.

Οταν ο πόλεμος τελείωσε, εκτός από τον Χάι- ντς Ρόντε, μόνο τρεις άνδρες της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ βρίσκονταν στη ζωή...

Τα περιστατικά, που αφορούσαν τις δραστηριό­τητες των ανδρών του Σκορτσένυ, δεν είχαν σχέση μόνο με τη μονάδα Στίλαου. Υπήρχαν γερμανικές μονάδες που χρησιμοποίησαν περιπολίες μεταμ­φιεσμένων «Αμερικανών» σε αποστολές αναγνώρι­σης μικρού βάθους ή ως ανιχνευτές και οδηγούς. Το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου η PanzerBrigade 150 έστειλε μία περίπολο επτά μεταμφιεσμένων Γερμα­νών στην περιοχή του Μαλμεντύ. Λίγο μετά τα με- σάνυκτα συνάντησαν τον αρχιλοχία Ντάνιελ Μπαρ- μπούζι του 120 Συντάγματος Πεζικού, στον οποίο δήλωσαν ότι «ήταν παρατηρητές του πυροβολι­κού», 0 Μπαρμπούζι, ωστόσο, παρατήρησε την ξε­νική προφορά του συνομιλητή του και το γεγονός ότι δεν είχαν ασυρμάτους. Αμέσως σήμανε συνα­γερμό και οι Γερμανοί συνελήφθησαν χωρίς να προ­βάλουν αντίσταση. Στην ανάκριση αποκάλυψαν ότι ανήκαν στην PanzerBrigade 150, η οποία είχε ενσω­ματωθεί στην 1η Μεραρχία Πάντσερ SS. Η τύχη τους στη συνέχεια ήταν αναμενόμενη. Οδηγήθη- -;αν στο εκτελεστικό απόσπασμα και εκτελέσθηκανjx; κατάσκοποι.

Ο ραδιοσταθμός Radio Kalai ανέφερε επίσης ότι συνελήφθησαν συνολικά 250 μεταμφιεσμένοι Γερμανοί, ωστόσο ο Σκορτσένυ στα απομνημονεύ­ματά του περιορίζει τον αριθμό των ανδρών του, που επιχείρησαν πίσω από τις συμμαχικές γραμ­μές, σε 20. Φαίνεται, λοιπόν, ότι πρέπει να συνελή- ρθησαν και δεκάδες αληθινοί Αμερικανοί, οι οποί­οι έπεσαν θύματα της γενικότερης σύγχυσης που είχε προκληθεί.

Σε κάθε περίπτωση επιβεβαιωμένες πληροφο­ρίες υπάρχουν μόνο για την ομάδα των Σμιτ, Μπί- ■..νγκ και Περνάς, που εκτελέσθηκαν στον οικισμό Χενρί Σαπέλ στις 23 Δεκεμβρίου 1945, και για την περίπολο των επτά μεταμφιεσμένων Γερμανών, οι οποίοι συνελήφθησαν από τους άνδρες του 120 Α­μερικανικού Συντάγματος Πεζικού.

Ολοι εκείνοι οι κίνδυνοι που διήλθαν οι άνδρες του Σκορτσένυ στις χιονισμένες Αρδέννες, τελικά αποδείχθηκαν άνευ ουσίας για την καθεαυτή επι­χείρηση «Wach um Rhein». Το Συγκρότημα Μάχης Ίάιπερ δεν έφθασε ποτέ τους στόχους του, η Αμ­βέρσα δεν κατελήφθη και η συμμαχική αντίδραση -ετά τον πρώτο αιφνιδιασμό υπήρξε βίαιη και κα­θολική. Οταν βελτιώθηκε ο καιρός, συμμετείχε στη μάχη και η Αμερικανική Αεροπορία, η οποία έ­δωσε συν τοις άλλοις και το τελικό πλήγμα στα σχέδια του Χίτλερ, ο οποίος πίστευε ότι θα μπο- οούσε να απειλήσει τους Αγγλους και τους Αμερι­κανούς με μια νέα Δουνκέρκη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΑν και η αντεπίθεση στις Αρδέννες αντικατο-

-τρίζει μία μάταιη προσπάθεια ανάσχεσης της συμμαχικής προέλασης, εντούτοις η δράση των λί-• j v αυτών αποφασισμένων ανδρών απέδειξε για α-• ομα μία φορά ότι το θάρρος, η επινοητικότητα, η• ητάλληλη εκπαίδευση και η ψυχολογική ετοιμό­

τητα είναι μερικά απο τα απαραίτητα εκείνα στοι­χεία, που καθιστούν έναν στρατό αξιόμαχο και ταυ­τόχρονα θανάσιμη απειλή για οποιονδήποτε αντί­παλο.

Σε κάθε περίπτωση, η ιδέα του Χίτλερ σχετικά με τους μεταμφιεσμένους Γερμανούς και ιδιαίτερα με την ομάδα Στίλαου απέβη επιτυχής σε ό,τι αφο­ρά την επιχείρηση «Νόμισμα». Παρόλο που μόνο 28 από τους εθελοντές της PanzerBrigade 150, ενδε- δυμένοι με αμερικανικές στολές, μπόρεσαν να δι- εισδύσουν στις συμμαχικές γραμμές, κατάφεραν ωστόσο να σπείρουν τον όλεθρο και τον πανικό με­ταξύ των Συμμάχων. Περισσότερο καταστροφικές όμως, ακόμη και από τις υλικές ζημίες, αποδείχθη­καν οι ψυχολογικές επιπτώσεις που προκλήθηκαν από την επιχείρηση αυτή, ειδικότερα κατά τις πρώ­τες κρίσιμες ώρες της επίθεσης, όταν παρέλυσε σχεδόν η συμμαχική διοίκηση. Η σύγχυση που προ- έκυψε ήταν τόση, ώστε για πολύ καιρό οι Αμερικα­νοί εξακολουθούσαν να συλλαμβάνουν ο ένας τον άλλον, πολεμώντας έναν αθέατο εχθρό.

Ο ίδιος ο Σκορτσένυ επικηρύχθηκε από τους Συμμάχους και χαρακτηρίσθηκε ως «ο πιο επικίν­δυνος άνδρας της Ευρώπης».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) William Κ. Goolrick, Ogden Tanner: DIE ARDENNENOFFENSIVE, Bechtermunz-Verlag 1994.(2) Jung Hermann: DIE ARDENNENOFFENSIVE 1944/45, Verlag Musterschmidt, Frankfurt 1971.(3) Haupt Werner: RUCKZUG IM WESTEN 1944, Motorbuch Verlag, Stuttgart 1978.(4) Janusz Piekalkiewicz: SPIONE, AGENTEN SOLDATEN, Herbig Verlag, München 1988.(5) Περιοδ. "ΠΟΛΕΜΟΣ KAI ΙΣΤΟΡΙΑ", τεύχ. 38, Φεβρ. 2001.(6) Λίντελ Χαρτ: ΙΣΤΟΡΙΑ Β ' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, έκδοση 7ου ΕΓ/ΓΕΣ 1991.(7)Περιοδ. ΙΣΤΟΡΙΑ", τεύχ. 21, Μάρτ. 1970, έκδ. Πάπυρος Πρεςς.

Η Μάρλεν Ντήτριχ, σε περιοδεία στην περιοχή των Αρδεννών, μοιράζει

αυτόγραψα σε χαμογελαστούς

Αμερικανούς. Λίγες εβδομάδες μετά οι

μεταμφιεσμένοι Γζρμανοί Θα σκορπούσαν τον πανικό μεταξύ των

Συμμάχων.

67

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Samt

ΣΤΙΣ 16 ΔΕΚΕΜ ΒΡΙΟ Υ 1944,

ΟΤΑΝ Ο ΧΙΤΛΕΡ ΕΠΛΗΞΕ ΤΟΝ

«ΗΣΥΧΟ» ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ,

Η LUFTWAFFE ΔΙΕΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΑΠΟ ΟΣΑ ΕΙΧΕ ΧΡΗΣΙΜ ΟΠΟΙΗΣΕΙ

ΤΟ 1940 ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ. ΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ

ΕΒΔΟΜ ΑΔΕΣ, 01 ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΘΑ ΑΝΤΙΜ ΕΤΩΠΙΖΑΝ ΔΥΟ ΣΥΜΜΑΧΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΝ,

ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΕΣΑΠΟ 6.000 ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΚΑΙ ΒΑΡΕΑ Β Ο Μ Β ^Δ ΙΣ Τ ΙΚ Α . * *

Αμερικανικά μεταγωγικά C-47Skytrain πλησιάζουν την περικυκλωμένη Μπαστόν για να ρίξουν εφόδια.

ΟΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣΠΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ

ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΟΥΡΛΙΩΤΗΣ

Η LUFTWAFFEΗ προετοιμασία της Luftwaffe για την επίθεση στις Αρ-,

δέννες άρχισε (εν αγνοία της) από τον Σεπτέμβριο 1944, ό­ταν ο Χίτλερ ανέφβρε για πρώτη φορά την πρόθεσή του για

%ιία αντεπίθεση και εγγυήθηκε στους διοικητές του μία ισχυ­ρή υποστήριξη καταδιωκτικών. Στις εβδομάδες που ακολού­θησαν η σταδιακή ανάπτυξη :ης αεοοπορικής δύναμης«αι η συγκέντρωση των αναγκαίων εφοδίων καλύφθηκαν από μία μαζική αεροπορική εκστρατεία αναχαίτισης των συμμαχικών στρατηγικών Βομβαρδιστικών, που επισκέπτονταν καθημε- ρινά,τις γερμανικές πόλεις. Πίσω από αυτή την παραπλάνη- ση, οι Γερμανοί αεροπορικοί διοικητές προετοιμάσθηκαν για μία μεγάλη αμυντική αεροπορική επιχείρηση, «der Grosse Schlag» (το Μεγάλο Κ/τύπημα). Ο σχεδιασμός, η εκπαίδευση και ο εφοδιασμός εστιάζονταν στην άμυνα και οι αεροπορι­κοί διοικητές ανέπτυξαν τις δυνάμεις τους χωρίς σύνδεσμο με τις χερσαίες μονάδες, τις οποίες θα καλούντο να υποστη­ρίξουν. Για λόγους ασφαλείας, οι αεροπορικές Βάσεις εγκα­ταστάθηκαν ανατολικά του Ρήνου (μαζί με τα μεγαλύτερα α­

ποθέματα εφοδίωνφχκαι συγχωνεύθηκαν για να διευκολύ­ν ο υ ν τον κεντρικό έλεγχο και την έγκαιρη συγκέντρωση, Βα­

σική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των μεγάλων σχημα­τισμών. Προκεχωρημένα αεροδρόμια και αεροδρόμια δια- σποράς, απαραίτητα για την υποστήριξη των χερσαίων δυνά­μεων, δεν προετοιμάσθηκαν.

Οπως ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, έτσι και η οργανωτι­κή δομή έβριθε ελαττωμάτων. Η διαταγή επιχειρήσεων για την επίθεση της Ομάδας Στρατιών Β προς την ΑμΒέρσα όρι­ζε ότι προτεραιότητα της Lufi»affe ήταν η υποστήριξη των τεθωρακισμένων, που θα σχημάτιζ§ν την αιχμή του δόρα- τος, και οι επιθέσεις στις οδικές αρτηρίες, που θα αποτελού- σαν τους άξονες της προώθησης. Επόμενη προτεραιότητα ήταν η επίθεση εναντίον των αεροδρομίων, από όπου επιχει­ρούσαν εχθρικές τακτικές αεροπορικές μονάδες. Ο σχεδια- σμός για τον δεύτερο στόχο ξεκίνησε τον Νοέμβριο, αλλά ε- ξαιτίας του εκτεταμένου πέπλου μυστικότητας, που κάλυ­πτε τη χερσαία επίθεση, της αναποφασιστικότητας της διοί­κησης και των καιρικών συνθηκών δεν εκτελέσθηκε παρά

Ενα αμερικανικό αντιαεροπορικό Bofors 40

mm σε έναν λόφο του Λουξεμβούργου. Τα

αντιαεροπορικά πυρά ήταν υπεύ&υνα για την

καταστροφή πολλών δεκάδων γερμανικών

αεροσκαφών.

την 1η Ιανουαρίου 1945.Για την εκτέλεση των σχεδίων δεν υπήρχε

συγκεντρωμένη δομή στη διοίκηση Αεροπο­ρίας - Στρατού ή κοινό επιτελείο επιχειρήσε­ων. Ο αντιπτέραρχος Γιόζεφ Σμιτ, επικεφαλής της Luftwaffe στο Δυτικό Μέτωπο (Luftwaffen- Kommando West) οργάνωσε στην Ομάδα Στρα­τιών Β ένα γραφείο - συνδέσμου, μέσω του ο­ποίου διέρχονταν οι απαιτήσεις των στρατιω­τικών διοικητών για αεροπορικές επιθέσεις και από εκεί, με ασύρματο ή τηλέφωνο, έφθα­ναν στις μονάδες της Luftwaffe. Η άμεση υπο­στήριξη των χερσαίων δυνάμεων ήταν ευθύνη των καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών του 2ου Αεροπορικού Σώματος Δίωξης (II.Jagdkorps), υπό τον υποπτέραρχο Ντίτριχ Πελτς, το οποίο συγκέντρωνε περισσότερα από 900 καταδιω­κτικά, κυρίως Fw 190A/D/F και Bf 109G/K. Συνο­λικά, στις 16 Δεκεμβρίου η διάταξη μάχης της Luftwaffe περιελάμβανε μεταξύ άλλων: περί­που 50 αεριωθούμενα Me 262Α και 10 Ar 234Β, 60 βομβαρδιστικά Ju 88 και Ju 188, 390 αερο­σκάφη εγγύς υποστήριξης διαφόρων τύπων, περισσότερα από 1.500 μονοκινητήρια κατα­διωκτικά, 140 δικινητήρια καταδιωκτικά και 65 αναγνωριστικά. Αν και το άθροισμά τους έ ­φθανε τα 2.460 αεροσκάφη, μόνο 1.376 ήταν επιχειρησιακώς έτοιμα κάθε στιγμή.

Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΑπό την έναρξη των επιχειρήσεων στη

Νορμανδία, ο στρατηγός Αϊζενχάουερ (με βοηθό του τον Βρετανό πτέραρχο Τέντερ) ή ­ταν ταυτόχρονα αεροπορικός διοικητής για το θέατρο των επιχειρήσεων και διοικητής των χερσαίων δυνάμεων. Η διάθεση των αερο­πορικών πόρων ισοσταθμιζόταν μεταξύ των α­εροπορικών δυνάμεων, σι οποίες συνεργάζο­νταν στενά με τις αντίστοιχες χερσαίες διοι­κήσεις.

Στον τομέα των Αρδεννών υπεύθυνη για την τακτική υποστήριξη της αμερικανικής

12ης Ομάδας Στρατιών ήταν η αμερικανική 9η Αεροπορική Δύναμη, υπό τον αντιστράτηγο Χόυτ Βάντερμπεργκ. Οι κύριες υφιστάμενες διοικήσεις της ήταν η IX, η XIX και η XXIX Τα­κτική Αεροπορική Διοίκηση (Tactical Air Command ή TAC), καθεμία επιφορτισμένη με την τακτική υποστήριξη μίας Στρατιάς (1ης, 3ης και 9ης Στρατιάς αντίστοιχα). Ομοίως, στον τομέα της βρετανικής 21ης Ομάδας Στρατιών την αεροπορική υποστήριξη είχε α- ναλάβει η 2η Τακτική Αεροπορική Δύναμη (Tactical Air Force ή TAF) της RAF. Στην 9η Α ε­ροπορική Δύναμη α νήκε, επίσης, η IX Μ ερα ρ ­χία Βομβαρδισμού (Bombardment Division ήBD ), α π οτελούμενη από ελαφρά και μέσα β ο μ ­βαρδιστικά και η IX Διοίκηση Μεταφορών (Troop Carrier Command). Επιπλέον, η 8η Αερο­πορική Δύναμη, με βάσεις στην Αγγλία και επι­φορτισμένη κυρίως με τον στρατηγικό βομ­βαρδισμό, θα λάμβανε μέρος στις επιχειρή­σεις, συντονίζοντας τις ενέργειες της μέσω της 9ης Αεροπορικής Δύναμης.

Η 9η Αεροπορική Δύναμη συντόνιζε όλες τις δραστηριότητες υποστήριξης και εκχω­ρούσε σμηναρχίες καταδιωκτικών και βομ­βαρδιστικών στις κατάλληλες τακτικές διοική­σεις, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες. Κατό­πιν, οι υφιστάμενες TAC εκτελούσαν το σχέ­διο μάχης και συνεργάζονταν στενά με την α­ντίστοιχη στρατιά, για να διατηρήσουν τη συ­νοχή με τη μάχη που διεξαγόταν στην ξηρά, συντονίζοντας τις επιχειρήσεις μεταξύ τους και εντός των ορίων των στρατιών.

ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣΚατά την πρώτη εβδομάδα της γερμανικής

προώθησης, η συμμαχική αεροπορική κυριαρ­χία δεν έγινε ιδιαίτερα αισθητή στο πεδίο της μάχης, λόγω των καιρικών συνθηκών. Μόνο τις πρώτες τρεις ημέρες της επίθεσης σι αντίπα­λες αεροπορικές δυνάμεις συναντήθηκαν ε ­πάνω από το πεδίο μάχης, καθώς η Luftwaffe

Η 9η Αεροπορική Δύναμη συντόνιζε

όλες τις δραστηριότητες υποστήριξης και

εκχωρούσε σμηναρχίες

καταδιωκτικών και βομβαρδιστικών στις κατάλληλες τακτικές διοικήσεις, ανάλογα

με τις εκάστοτε ανάγκες.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

προσπαθούσε να διαπεράσει τα πυκνά χαμηλά σύννεφα, για να υποστηρίξει τις δυνάμεις στο έδαφος. Αυτό συνέβη στις 17 Δεκεμβρίου, ό­ταν ένας σχηματισμός από Fw 190, που μετέ­φεραν ρουκέτες, συνοδευόμενα από 24 Bf 109G επιτέθηκαν σε θέσεις του αμερικανικού πυροβολικού δυτικά του Μονσάου και αντιμε- τωπίσθηκαν από αμερικανικά Ρ-47 Thunderbolt. Τέσσερα Bf 109G καταρρίφθηκαν σε αυτή τη σύγκρουση. Την επόμενη ημέρα, τα αμερικανι­κά Ρ-47 κατέρριψαν άλλα τρία γερμανικά αε­ροσκάφη, ενώ δύο σμηναρχίες καταδιωκτικών- βομβαρδιστικών της IX TAC παρενέβησαν στις μάχες γύρω από το Σταβελό και το Μαλμεντύ. Τις τρεις πρώτες ημέρες της μάχης οι πιλότοι των Συμμάχων υποστήριξαν ότι κατέρριψαν 161 γερμανικά αεροσκάφη.

Ο εχθρικός καιρός, που δεν επέτρεψε στις χερσαίες δυνάμεις να έχουν την τακτική αεροπορική υποστήριξη, δεν σταμάτησε τα βαρέα βομβαρδιστικά. Από τις 18 Δεκεμβρίου η RA F ανέλαβε επιχειρήσεις με σκοπό την α­νάσχεση της γερμανικής προέλασης, βομβαρ­δίζοντας στόχους σε απόσταση 130 km ή ακό­μη πιο ανατολικά της γραμμής του μετώπου. Τα τετρακινητήρια βομβαρδιστικά Β-17 Flying Fortress και Β-24 Liberator της 8ης Αεροπορι­κής Δύναμης την ακολούθησαν. Η καταστρο­φή στο σιδηροδρομικό δίκτυο, που προξένη­σαν αυτοί οι βομβαρδισμοί κατά την πρώτη φάση της μάχης, δεν είναι εύκολο να αποδει- χθεί. \

Κατά τη διάρκεια της μάχης, τα πυκνά χα­μηλά σύννεφα, η καλυμμένη με χιόνια γη και η

Αμερικανοί άνδρες μίας μονάδας αντιαεροπορικών

(εξοπλισμένη με ημιερπυστριοφόρα Μ-16)

παρακολουθούν μία αερομαχία μεταξύ

γερμανικών και αμερικανικών καταδιωκτικών επάνω από τη

Μπαστόν. Τα αμερικανικά καταδιωκτικά συνόδευαν

μεταγωγικά, που μετέφεραν προμήθειες στην πόλη.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Μία άποψη των συν&ηκών του χειμώνα 1944-45. Τα αεροσκάφη είναι Β-26 Marauder της 386 Σμηναρχίας Βομβαρδισμού και φωτογραφήθηκαν στη βάση τους, στο Κλαστρ της Γαλλίας, γύρω στα Χριστούγεννα του 1944.

ρευστή κατάσταση στο έδαφος καθιστούσαν την πλοήγηση και την αναγνώριση των στό­χων από δύσκολη έως αδύνατη. Ενα βασικό στοιχείο της συμμαχικής αεροπορικής υπερο­χής ήταν οι επίγειοι σταθμοί ραντάρ, μία δυ ­νατότητα που η Luftwaffe αγνοούσε. Αντίθετα, ο ταξίαρχος Κεσάντα, διοικητής της IX TAC, «έκτισε» ένα πλήρες δίκτυο διοίκησης και ε ­λέγχου γύρω από τη νέα τεχνολογία, χρησιμο­ποιώντας το ραντάρ έγκαιρης προειδοποίη­σης μικροκυμάτων (microwave early warning ή M EW ) για τον έλεγχο των αεροσκαφών σε με­γάλες αποστάσεις και τα αντιαεροπορικά ρα­ντάρ SCR-584 για ακριβή εντοπισμό σε μικρές αποστάσεις. Ο συνδυασμός των δύο τύπων με ένα σκοπευτικό βομβαρδιστικού και έναν χάρ­τη του εδάφους παρείχε 300 μέτρα ακρίβεια στην πλοήγηση για έναν στόχο που βρισκόταν σε απόσταση 50 km.

Η αποτελεσματική χρήση του ραντάρ στις επιθέσεις εναντίον επίγειων στόχων απέβη καταστροφική για τον εχθρό, όπως αποδει- κνύει ένα επεισόδιο της μάχης κοντά στο Στα- βελό. Στις 18 Δεκεμβρίου η ομάδα του Πάιπερ πλησίαζε μία γέφυρα του ποταμού Λυν κοντά σε αυτή την πόλη του Βελγίου. Παρά τον κίν­δυνο, εξαιτίας της ομίχλης και της χαμηλής νέφωσης (κάτω από 35 m), ο λοχαγός Ρίτσαρντ Κάσιντυ και ο ανθυπολοχαγός Αμπραμ Τζάφε πέταξαν εθελοντικά με ένα ελαφρύ ανιχνευτι- κό αεροσκάφος για να ανακαλύψουν τη θέση των Γερμανών. Οδηγούμενοι από ένα ραντάρ MEW, κατόπιν από ένα SCR-584, οι πιλότοι α­νακάλυψαν την εχθρική πομπή και κάλεσαν α­

εροπορική υποστήριξη. Αεροσκάφη της 365 Σμηναρχίας Δίωξης μαζί με μία μοίρα από την 366 και 404 Σμηναρχία, πάλι με τη βοήθεια των ραντάρ, συνάντησαν το ανιχνευτικό και επιτέ-θηκαν στους άνδρες και τα οχήματα που βρί­σκονταν στο έδαφος. Οι ζημίες που προξένη­σαν ήταν ασήμαντες. Σημαντικότατη, ωστόσο,ήταν η δίωρη καθυστέρηση των Γερμανών, αρ­κετή ώστε οι άνδρες του μηχανικού να κατα­στρέψουν τη γέφυρα.

Εως τις 20 Δεκεμβρίου ο στρατηγός Αϊζεν- χάουερ είχε σχεδιάσει μία στρατηγική αντιμε­τώπισης της γερμανικής απειλής και τροπο­ποίησε τη δομή της διοίκησής του, αναθέτο­ντας τον βόρειο τομέα του μετώπου (1η και 9η Στρατιά) στην 21η Ομάδα Στρατιών, μεταφέ- ροντας αντίστοιχα τον επιχειρησιακό έλεγχο των IX και XXIX TAC από την 9η Αεροπορική Δύναμη στη 2η TAF.

Από τις 19 έως τις 23 Δεκεμβρίου ο καιρός ήταν ακατάλληλος για αεροπορικές επιχειρή­σεις σε όλη την περιοχή του μετώπου. Για τον λόγο αυτό, η διοίκηση της Luftwaffe αποφάσι­σε να διαθέσει τα αεροσκάφη, που προορίζο­νταν για την επίθεση στις Αρδέννες, στην ά­μυνα εναντίον των συμμαχικών βομβαρδιστι­κών που έπλητταν στόχους στο έδαφος της Γερμανίας. Αν και αυτή η χρήση των αεροσκα­φών μπορεί να ερμηνευθεί ως μία τυπική ε ­φαρμογή της ευελιξίας της αεροπορικής δύ ­ναμης, είχε ένα ανεπιθύμητο αποτέλεσμα γιατους Γερμανούς: οι προσπάθειες αναχαίτισης των βαρέων βομβαρδιστικών έστιασαν την προσοχή των Συμμάχων στην αύξηση του α-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ριθμού των διαθέσιμων αεροσκαφών της Luftwaffe.

Από τις 23 Δεκεμβρίου, με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών και με δεδομένη την αεροπορική κυριαρχία τους, οι συμμαχικές α­εροπορικές δυνάμεις έθεσαν τέσσερις συ­γκεκριμένους στόχους. Αρχικά, στα καταδιω- κτικά-βομβαρδιστικά ανατέθηκαν επιθέσεις στα τεθωρακισμένα, που προπορεύονταν της γερμανικής εισβολής. Ετσι, η IX TAC κατεύθυ- νε τη δράση της εναντίον των γερμανικών κύ­ριων οδών προέλασης, στα βόρεια του μετώ­που, και η XIX TAC ανέλαβε τις επιχειρήσεις στη νότια πλευρά, καθώς και την ανακούφιση της περικυκλωμένης Μπαστόν. Ο δεύτερος στόχος προέβλεπε την απομόνωση της περιο­χής Αρδεννών-Αϊφελ (η γερμανική πλευρά ίων Αρδεννών) από το υπόλοιπο σιδηροδρο­μικό δίκτυο. Την ευθύνη για αυτή την επιχεί­ρηση έφεραν τα ελαφρά και μέσα βομβαρδι­στικά της 9ης BD, η XXIX TAC και η 2η TAF της RAF. Εκτός από τις επιθέσεις εδάφους, τα κα­ταδιωκτικά της 9ης Αεροπορικής Δύναμης υ­ποστήριζαν την 9η BD στην περιοχή Αϊφελ πα­ρέχοντας συνοδεία, καταστολή των αντιαερο­πορικών και επιθέσεις εδάφους, οι οποίες α­κολουθούσαν την αποχώρηση των βομβαρδι­στικών. Ο τρίτος σκοπός του σχεδίου εγγύς υ­ποστήριξης ήταν η επιβράδυνση, η παρενόχληση και η διακοπή της οδικής κυ­κλοφορίας στην περιοχή Αρδεννών-Αϊφελ από τα μέσα και βαρέα βομβαρδιστικά της 8ης και 9ης Αεροπορικής Δύναμης. Για να α- νταποκριθεί στις άμεσες ανάγκες του μετώ­

που, η 8η Αεροπορική Δύναμη μετέφερε τον επιχειρησιακό έλεγχο της 2ης Μεραρχίας Βομβαρδισμού που διέθετε (2η BD) στην 9η Α­εροπορική Δύναμη. Η αλλαγή της διοίκησης ε ­πιτεύχθηκε σε μία ημέρα (κάτι που δεν είχε γί­νει τόσο εύκολα στην απόβαση στη Νορμαν- δία), επιδεικνύοντας το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των αεροπορικών διοικητών σε αυτή τη φάση του πολέμου. Τελικός σκοπός ήταν η απομόνωση της περιοχής της μάχης, με την καταστροφή των υλικών, εφοδίων και χώρων συγκέντρωσης στρατευμάτων στην περίμε­τρο της απομονωμένης περιοχής. Αυτός ήταν ο κύριος στόχος της 8ης Αεροπορικής Δύνα­μης, τα βομβαρδιστικά της οποίας (αψηφώ­ντας την ομίχλη που επικρατούσε σε πολλές βάσεις της Αγγλίας, στην οποία οφείλονταν πολλά ατυχήματα) επιτέθηκαν σε γέφυρες, σιδηροδρομικούς κόμβους και σημεία συγκέ­ντρωσης κατά μήκος του Ρήνου, ενώ τα κατα­διωκτικά της, αφού ολοκλήρωναν τα καθήκο­ντα συνοδείας των βομβαρδιστικών, πολυβο- λούσαν όσα τραίνα και φορτηγά αυτοκίνητα κινούντο ανατολικά του ποταμού. Τα αμερικα­νικά βομβαρδιστικά διοχέτευσαν 1.300 t βομ­βών στις εχθρικές γραμμές ανεφοδιασμού, ενώ 150 αεροσκάφη της Διοίκησης Βομβαρδι­στικών της RA F προσέβαλαν το σιδηροδρομι­κό δίκτυο γύρω από την Τριέρ, όπου αποβιβά­ζονταν ισχυρές δυνάμεις της γερμανικής 7ης Στρατιάς. Οι IX, X IX και XXIX TAC πραγματο­ποίησαν 294 εξόδους εναντίον στόχων κοντά στη γραμμή του μετώπου και η εμφάνιση πε­ρισσότερων από 350 μέσων βομβαρδιστικών,

Ενα Junkers Ju 52 από τα 112 αεροσκάφη (Ju 52 και Ju 88)

που 9α μετέφεραν 1.000 αλεξιπτωτιστές του

παλαίμαχου συνταγματάρχη Φρίντριχ φον ντερ Χέυντε

πίσω από τις αμερικανικές γραμμές. Μόνο 35

αεροσκάφη μπόρεσαν να ρίξουν περίπου 300 άνδρες,

οι οποίοι δεν κατάφεραν παρά να αφυπνίσουν τους

αμυνόμενους Αμερικανούς.Κάθε προσπάθεια της

Luftwaffe να εφοδιάσει τους άνδρες του φον ντερ Χέυντε και του Πάιπερ κατέληξε σε

αποτυχία.

73

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ο ταξίαρχος Ελγουντ Κεσάντα, διοικητής της IX TAC, στις 20 Δεκεμβρίου ορίσθηκε υπεύθυνος γιο την αεροπορική υποστήριξη στη βόρεια πλευρά του μετώπου. Πολλές από τις ιδέες του εφαρμόσθηκαν με πλήρη επιτυχία κατά τη μάχη των Αρδεννών.

Ο υποπτέραρχος Ντίτριχ Πελτς ήταν άμεσαυπεύθυνος για την εγγύς υποστήριξη των χερσαίων δυνάμεων. Κατά την εισβολή στην Πολωνία και τη Γαλλία επιχειρούσε με Ju 87 Stuka και αργότερα στη Μεσόγειο με δικινητήρια Ju 88.

κυρίως δικινητήριων Β-26 Marauder, έγινε πλέ­ον ο κανόνας.

Η Luftwaffe ήλθε αντιμέτωπη με ένα δίλημ­μα: θα έπρεπε είτε να συμμορφωθεί με το αρ­χικό σχέδιο και να υποστηρίξει τις χερσαίες μονάδες με επιθέσεις εδάφους ή να αναχαιτί­σει τις συμμαχικές επιθέσεις. Αποφασίστηκε η διανομή των διαθέσιμων μέσων. Από τις 800 εξόδους γερμανικών καταδιωκτικών της ημέ­ρας αυτής οι περισσότερες προορίζονταν για την αντιμετώπιση των στρατηγικών βομβαρδι­στικών. Αυτή η δραστηριότητα αντικατόπτριζε τη σύγχυση που επικρατούσε στη διοίκηση της Luftwaffe ως προς την κύρια αποστολή της και είχε ως αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί κα­νένας από τους δύο στόχους. Μικρές τοπικές επιτυχίες δεν κατάφεραν να επηρεάσουν το συνολικό αποτέλεσμα. Για τα δικινητήρια βομ­βαρδιστικά Β-26 Marauder της 9ης Αεροπορι­κής Δύναμης η 23η Δεκεμβρίου αποδείχθηκε η θλιβερότερη ημέρα όλου του πολέμου. Η 391 Σμηναρχία Βομβαρδισμού επιτέθηκε χω­ρίς συνοδεία (και χωρίς επιτυχία) στη σιδηρο­δρομική γέφυρα στο Αρβάιλερ, με αποτέλε­σμα την απώλεια 18 αεροσκαφών από τα πυρά των αντιαεροπορικών και των Fw 190Α-8. Σε μία σειρά επιδρομών, που πραγματοποιήθη- καν από την 9η Μεραρχία Βομβαρδισμού κατά τη διάρκεια της ημέρας, καταστράφηκαν συ­νολικά 35 Β-26 και ένα Α-20 Havoc, ενώ 186 επι­πλέον Β-26 υπέστησαν διαφόρων βαθμών ζη­μίες.

Με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών άρχισε ο ανεφοδιασμός της περικυκλωμένης Μπαστόν. Από τις 09:30 της 23ης Δεκεμβρίου έως το απόγευμα της 26ης Δεκεμβρίου, ημέ­ρα κατά την οποία η αμερικανική 4η Μεραρχία Τεθωρακισμένων έλυσε την πολιορκία, η IX Δι­οίκηση Μεταφορών εκτέλεσε 962 εξόδους, προμηθεύοντας τους αμυνόμενους με 8501 ε ­φοδίων. Χάρη στην προστασία που προσέφε- ραν τα καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά της XIX TAC, στο σύνολο της επιχείρησης χάθηκαν μό­νο 19 μεταγωγικά C-47.

Τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών εκμε- ταλλεύθηκε και η Luftwaffe. Τη νύκτα της 23ης προς 24η Δεκεμβρίου περισσότερα από 20 Ju 88 βομβάρδισαν την Μπαστόν, επιχειρώντας την πρώτη από μία σειρά επιδρομών εναντίον της πόλης. Τη νύκτα των Χριστουγέννων, ο βομβαρδισμός επαναλήφθηκε υπό τις λάμψεις φωτοβολίδων, τις οποίες εκτόξευσαν τα Ju 188 της Σμηναρχίας I./KG 66, που ειδικευόταν στην κατάδειξη στόχων. Σχεδόν δύο τόννοι βομβών έπληξαν την πόλη, θάβοντας 32 τραυματίες κάτω από τα ερείπια του νοσοκομείου και προ- καλώντας σημαντικές ζημίες. Από την επόμε­νη ημέρα η προσοχή των γερμανικών βομβαρ­διστικών εστιάσθηκε στα σημεία προώθησης των τμημάτων του στρατού. Ωστόσο, η γερμα­νική προέλαση σταμάτησε πριν τον ποταμό Μεύση και τη νύκτα της 29ης προς 30ή Δ εκεμ ­βρίου περισσότερα από 60 βομβαρδιστικά Ju 88, με τη βοήθεια των ανιχνευτών της I./KG 66, «επισκέφθηκαν» ξανά την απελευθερωμένη πλέον Μπαστόν κατά δύο κύματα, στη μεγαλύ­τερη γερμανική επιδρομή που έλαβε χώρα κα­τά τη μάχη των Αρδεννών. Οι νυκτερινοί βομ­βαρδισμοί της Μπαστόν εξέθεσαν ένα ασθε­

νές σημείο της συμμαχικής αεράμυνας: τα νυ­κτερινά καταδιωκτικά, για τα οποία ο στρατη­γός Μπράντλεϋ παρατήρησε: «Η εχθρική αε­ροπορία κατάφερε ξανά και ξανά να περάσει και να επιτεθεί στην πόλη με σοβαρά αποτελέ­σματα. Η (συμμαχική) δραστηριότητα των νυ­κτερινών καταδιωκτικών ήταν ανεπαρκής».

Η αυξημένη δραστηριότητα της Luftwaffe στις 23 Δεκεμβρίου προκάλεσε τη συμμαχική αντίδραση. Την παραμονή των Χριστουγέν­νων, οι συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις διο­χέτευσαν στη μάχη τον μεγαλύτερο αριθμό α­εροσκαφών που εμφανίσθηκαν σε μία ημέρα κατά τη μάχη των Αρδεννών. Οι αμερικανικές μονάδες εκτέλεσαν 1.138 τακτικές εξόδους, από τις οποίες 734 ήταν αποστολές άμεσης υ­ποστήριξης. Στα καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά προστέθηκαν 2.442 βομβαρδιστικά, από τα οποία 2.034 τετρακινητήρια βομβαρδιστικά κα- τευθύνθηκαν προς τη Γερμανία, επιχειρώντας τη μεγαλύτερη αεροπορική επίθεση που είχε γίνει ως τότε. Τα βομβαρδιστικά της 8ης Αερο­πορικής Δύναμης κατευθύνθηκαν προς τα γερμανικά αεροδρόμια στην περιοχή της Φρανκφούρτης, διαγράφοντας πορείες που έ ­φεραν τα αεροσκάφη επάνω από τις αμερικα­νικές θέσεις, προκειμένου να τονώσουν το η ­θικό των ανδρών στο έδαφος. Τα υπόλοιπα βα­ρέα βομβαρδιστικά έριξαν 1.521 t βόμβες στις γερμανικές γραμμές επικοινωνιών ανατολικά των Αρδεννών, σε σιδηροδρομικούς κόμβους και σε γέφυρες. Την ίδια ημέρα, η 2η TAF πραγ­ματοποίησε 1.243 εξόδους. Ακολούθησαν τρεις ημέρες ήπιου καιρού, που έδωσαν στα συμμαχικά καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά την ευκαιρία για μία συνεχή επίθεση εναντίον γερ­μανικών εφοδιοπομπών, οδικών κέντρων και θωρακισμένων οχημάτων. Συνολικά, κατά τις πέντε ημέρες έως τις 27 Δεκεμβρίου τα συμ­μαχικά αεροσκάφη εκτέλεσαν περισσότερες από 16.000 εξόδους.

Από τις 28 Δεκεμβρίου οι καιρικές συνθή­κες επιδεινώθηκαν ξανά, προσφέροντας στιςγερμανικές μεραρχίες μία ανάπαυλα από τις αεροπορικές επιθέσεις. Τις τελευταίες ημέ­ρες του έτους λιγότερα από 100 συμμαχικά α­εροσκάφη εμφανίζονταν κα θημερινά επάνω από το μέτωπο. Για διαφορετικούς λόγους, ό­μοια αναλογία παρατηρηθηκε στους δύο αντι­πάλους. Αν και τις πρώτες δέκα ημέρες της ε­πίθεσης τα γερμανικά αεροσκάφη, που απο­γειώνονταν καθημερινά, κυμαίνονταν από 600 έως 800, τις τελευταίες έξι ημέρες του Δ εκεμ ­βρίου η Luftwaffe είχε εκδιωχθεί προς τα ανα­τολικά και τα αεροσκάφη που καθημερινά κα- τέφθαναν στο μέτωπο αριθμούσαν από 60 έως 80.

Οι συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις εί­χαν σχεδιάσει μία άμυνα σε διαδοχικά επίπεδα, τα οποία οι πιλότοι της Luftwaffe έπρεπε να δια- περάσουν, για να βρεθούν στην περιοχή της μάχης. Τα καταδιωκτικά της 8ης Αεροπορικής Δύναμης αντιμετώπιζαν τα καταδιωκτικά της Luftwaffe, τα οποία συναντούσαν στον αέρα και καθημερινά πολυβολούσαν τα αεροδρόμιά τους. Το επόμενο εμπόδιο που συναντούσαν οι Γερμανοί πιλότοι, ήταν η 2η TAF και η XXIX TAC που κάλυπταν την περιοχή Αϊφελ. Τέλος, επάνω από το πεδίο μάχης, τα γερμανικά κατα-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

διωκτικά αντιμετώπιζαν τις IX και X IX TAC. Για να επιστρέψουν στη βάση τους οι Γερμανοί πι­λότοι έπρεπε να υπερπηδήσουν τα ίδια εμπό­δια, ενώ ταυτόχρονα ελλόχευε η πιθανότητα συμμαχικά αεροσκάφη να τους περίμεναν κο­ντά στα αεροδρόμιά τους. Πράγματι, υποβοη- θούμενοι από επίγεια ραντάρ και την υπηρε­σία υποκλοπής ασύρματων εκπομπών «Υ- Service», οι συμμαχικές μοίρες καταδιωκτικών ρύθμιζαν τον χρόνο τους, ώστε οι επιθέσεις στα εχθρικά αεροδρόμια να συμπίπτουν με την επιστροφή των αεροσκαφών της Luftwaffe. Αυτή η τακτική ήταν ιδιαίτερα επιτυχής ενα­ντίον αεριωθούμενων αεροσκαφών, τα οποία επιπλέον ήταν υποχρεωμένα να επιχειρούν από διαδρόμους καλυμμένους με σκυρόδεμα. Αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν τα συμμαχι­κά καταδιωκτικά κατά τη φάση της προσγείω­σής τους, πολλοί πιλότοι της Luftwaffe συ νετρί- βησαν λόγω έλλειψης καυσίμων.

ΕΝΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΗ 29η Δεκεμβρίου αποδείχθηκε μία ξεχω­

ριστή ημέρα για τον Γαλλοκαναδό πιλότο της RAF, Ντικ Ωντέ. Πιλότος από τον Οκτώβριο 1942, έως τις 28 Δεκεμβρίου 1944 ο σμηναγός Ωντέ είχε λάβει μέρος σε 52 αποστολές, χωρίς να έχει καταρρίψει εχθρικό αεροσκάφος. Αυ­τό θα άλλαζε την επόμενη ημέρα.

Λίγο μετά το μεσημέρι της 29ης Δεκεμβρί­ου τα Spitfire Mk IXE της 411 Μοίρας απογειώ­θηκαν από το Χες της Ολλανδίας και κατευ- θύνθηκαν προς το Οσναμπρουκ, με σκοπό να συμπλακούν με τη Luftwaffe, που προσπαθού­σε να υποστηρίξει τις χερσαίες δυνάμεις στις Αρδέννες. Ξαφνικά, ο Ωντέ, αρχηγός του «κί­τρινου» τμήματος, αντελήφθη 12 εχθρικά αε­ροσκάφη, τέσσερα Bf 109 και οκτώ Fw 190 που σχημάτιζαν μία ευθεία γραμμή, να πετούν σε χαμηλότερο ύψος. Ο σμηναγός τα ακολούθη­σε και από 200 μέτρα έβαλε εναντίον του τε­λευταίου αεροσκάφους, το οποίο τυλίχθηκε στις φλόγες και εξαφανίσθηκε μέσα σε ένα μαύρο καπνό. Ο Ωντέ απομακρύνθηκε, ώσπου διέκρινε ένα Fw 190, το οποίο και πλησίασε. Σε απόσταση 250 μέτρων πίεσε το κουμπί των ό­πλων του και παρακολούθησε τα βλήματα να κτυπούν το πιλοτήριο του εχθρικού αεροσκά­φους και την άτρακτο. Ο Γερμανός πιλότος φαινόταν λιπόθυμος. Ο Ωντέ συνέχισε να πλη­σιάζει έως τα 100 μέτρα, όταν το αεροσκάφος εξερράγη. Πίσω από το σημείο της έκρηξηςένα B f 109 έχανε στα θερά ύψος. Απότομα ο πι­λότος του τράβηξε το χειριστήριο, σε μια προ- σπάθειά του να κερδίσει ύψος. Ο Ωντέ, βρι- σκόμενος 300 μέτρα μακριά, έριξε μία σύντο­μη ριπή και ο στόχος του άρχισε ξανά να χάνει ύψος, κτύπησε στο έδαφος και διαλύθηκε σε εκατοντάδες φλεγόμενα κομμάτια. Στη συνέ­χεια, ο Ωντέ εντόπισε ένα Fw 190, που το κα­ταδίωκε ένα Spitfire, το οποίο με τη σειρά του καταδιωκόταν από ένα Bf 109. Ο Ωντέ αναγνώ­ρισε τον πιλότο, ο οποίος ανήκε στο δικό του «κίτρινο» τμήμα και του διεμήνυσε από τον α­σύρματο να εγκαταλείψει. Ο ίδιος βρέθηκε στην ουρά του Bf 109 και το ακολούθησε σε μία απότομη κάθοδο. Ο Γαλλοκαναδός πιλό­τος πίεσε ξανά το κουμπί των πολυβόλων του

και είδε το εχθρικό αεροσκάφος να κτυπά στο έδαφος και να αναφλέγεται. Αρκετά λεπτά αρ­γότερα, στην προσπάθειά του να ανασυντάξει το τμήμα του ο Ωντέ εντόπισε ένα Fw 190 να πετά σε ύψος 700 μέτρων και το Spitfire κατευ- θύνθηκε προς τον νέο στόχο του. Σε απάντη­ση ο Γερμανός πιλότος έστρεψε το ρύγχος του προς τον εχθρό του και οδηγήθηκε ενα­ντίον του σε μία πορεία που εξελισσόταν σε μετωπική σύγκρουση. Ο Ωντέ μείωσε την τα­χύτητα του αεροσκάφους του καιπερίμενε να βρεθεί εντός του βεληνεκούς των πυροβό­λων του. Σε απόσταση 200 μέτρων εκτόξευσε μία σύντομη ριπή. Αν και δεν συνειδητοποίησε το αποτέλεσμα των βολών του, το γερμανικό αεροσκάφος συνετρίβη στο έδαφος.

Οι επιτυχίες του Γαλλοκαναδού πιλότου ε ­πιβεβαιώθηκαν από άλλους πιλότους της Μοί­ρας και επικυρώθηκαν μετά από την ανάλυση του φιλμ της φωτογραφικής κάμερας του αε­ροσκάφους του. Ο Ντικ Ωντέ είχε επιτύχει πέ­ντε καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών σε μία αποστολή. Για το απίστευτο κατόρθωμά του, του απονεμήθηκε ο Σταυρός Διακεκριμέ­νων Υπηρεσιών. Τον Ιανουάριο απέδειξε ότι το γεγονός της 29ης Δεκεμβρίου δεν ήταν τυ­χαίο, καθώς πρόσθεσε στο ενεργητικό του α­κόμη πέντε επιτυχίες, συμπεριλαμβανομένου ενός Me 262 (ο Ωντέ σκοτώθηκε στις 3 Μαρτί­ου 1945, όταν το αεροσκάφος του κατερρί- φθη από αντιαεροπορικά πυρά κατά τη διάρ­κεια μιας επίθεσης εδάφους).

BODENPLATTEΤις τελευταίες ημέρες του έτους, η γερμα­

νική επίθεση στο έδαφος είχε χάσει την ορμή της. Στον αέρα, 200 πιλότοι είχαν σκοτωθεί τις τελευταίες 48 ώρες, μεταξύ των οποίων τέσ­σερις διοικητές σμηναρχιών και επτά διοικη­τές μοιρών. Καθώς ο γερμανικός θύλακας συρρικνωνόταν, η Luftwaffe δοκίμασε μία τε­λευταία φορά να μειώσει την αποτελεσματι- κότητα των συμμαχικών καταδιωκτικών-βομ- βαρδιστικών. Σε μια επιδρομή τα ξημερώματα της 1ης Ιανουαρίου 1945, 900 γερμανικά αερο­σκάφη πέρασαν τις γραμμές του μετώπου, πε- τώντας επάνω από τις κορυφές των δένδρων,

Ενα από τα Ρ-47 Thunderbolt που αποτελούσαν το

μεγαλύτερο μέρος της αμερικανικής τακτικής αεροπορίας στη δυτική

Ευρώπη.

Η 29η Δεκεμβρίου αποδείχθηκε μία

ξεχωριστή ημέρα για τον Γαλλοκαναδό

πιλότο της RAF, Ντικ Ωντέ. Πιλότος από τον 75

Οκτώβριο 1942, έως τις 28 Δεκεμβρίου 1944 ο σμηναγός

Ωντέ είχε λάβει μέρος σε 52 αποστολές,

χωρίς να έχει καταρρίψει εχθρικό

αεροσκάφος. Αυτό θα άλλαζε την επόμενη

ημέρα.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ενα μέλος των πληρωμάτων εδάφους απομακρύνει το χιόνι

από την πτέρυγα ενός Ju 88S (πι&ανώς της LG 1), σε μια

φωτογραφία που χρονολογείται από την περίοδο της μάχης των

Αρδεννών.

Ενα μεγάλο μέρος των γερμανικών απωλειών

της 1ης Ιανουαρίου (80 έως 150 αεροσκάφη)

οφειλόταν στα συμμαχικά

αντιαεροπορικά πυρά. Η αποτελεσματικότητά

« τους μπορεί να ' ® αποδοθεί στην υψηλή

κατάσταση ετοιμότητας των θέσεων

αντιαεροπορικού πυροβολικού κατά την

απογείωση και την προσγείωση

και επιτέθηκαν σε 18 συμμαχικά αεροδρόμια στο Βέλγιο, στην Ολλανδία και τη Γαλλία, ε- κτελώντας την επιχείρηση «Bodenplatte» (Βά ­ση Στήριξης) με μεικτά αποτελέσματα. Την πιο επιτυχή επιδρομή κατάφερε η Πτέρυγα JG 3 στο Αϊντχόφεν, όπου πιλότοι της Luftwaffe ε ­πιτέθηκαν κατά δύο κύματα από δύο διαφο­ρετικές κατευθύνσεις, τη στιγμή που οι Κανα­δοί πιλότοι δύο μοιρών τροχοδρομούσαν για να απογειωθούν. Ωστόσο, στις περισσότερες βάσεις τα αεροσκάφη είχαν ήδη απογειωθεί για τις πρώτες επιχειρήσεις της ημέρας. Η Πτέρυγα JG 2 συνέβαλε με περισσότερα από 90 αεροσκάφη, τα οποία, πετώντας χαμηλά, πέρασαν τη γραμμή του μετώπου κοντά στο Ααχεν. Στα 60 χιλιόμετρα, που τη χώριζαν από τον στόχο της, η Πτέρυγα έχασε περισσότερα από 12 αεροσκάφη από πυρά αντιαεροπορι­κών, που είχαν προειδοποιηθεί από επίγεια ραντάρ. Επάνω από τον στόχο τους, το αερο­δρόμιο στο Σεν Τροντ, ένας καταιγισμός πυ­ρών κάθε διαμετρήματος υποδέχθηκε τους Γερμανούς πιλότους, ενώ κατά την επιστροφή τους οι συμμαχικές δυνάμεις, στον αέρα και στο έδαφος, ήταν πλήρως προετοιμασμένες. Η επιχείρηση στοίχισε στην JG 2 απώλειες που έφθαναν το 40% της δύναμής της.

Από τις 08:00 έως τις 10:00, πολλές αερο­πορικές βάσεις και περισσότερα από 200 συμ­μαχικά αεροσκάφη (τα περισσότερα στο έδα­φος) είχαν καταστραφεί ή υποστεί ζημίες. Ω­στόσο, ο ανεπαρκής σχεδιασμός και η αδέξια εκτέλεση από άπειρα πληρώματα στοίχισαν στη Luftwaffe περισσότερα από 300 αεροσκά­φη και, το σπουδαιότερο, 232 πιλότους νε­κρούς, αγνοούμενους και τραυματίες.

Ο θλιβερός επίλογος γράφηκε, όταν περί­που 85 από τα αεροσκάφη της Luftwaffe κα- ταρρίφθηκαν κατά την επιστροφή τους από τα φιλικά πυρά των αντιαεροπορικών. Ο συ­ντονισμός μεταξύ των μονάδων αντιαεροπο­ρικού πυροβολικού και των καταδιωκτικών

στάθηκε εξαιρετικά δύσκολος καθ’ όλη τη διάρκεια της μάχης των Αρδεννών. Για την υ­ποστήριξη της χερσαίας επιχείρησης είχε δια­τεθεί ολόκληρο το 3ο Σώμα Αντιαεροπορικού Πυροβολικού του αντιπτέραρχου Βόλφγκαν- γκ Πίκερτ, ενώ για τον βέλτιστο συντονισμό των επιχειρήσεων όλες οι μονάδες αντιαερο­πορικού πυροβολικού του Στρατού και tco vSS είχαν περιέλθει στη διοίκηση του Luftwaffen- Kommando West. Αξιωματικοί-σύνδεσμοι της Luftwaffe τοποθετήθηκαν στις μονάδες αυτές με εντολή να πυροδοτήσουν φωτοβολίδες κί­τρινου χρώματος, τη στιγμή που θα λάβαιναντην κωδική λέξη «Goldregen» (Χρυσή Βροχή). Ηταν η προειδοποίηση ότι φίλια αεροσκάφη πλησίαζαν από τα μετόπισθεν. Για την επι­στροφή αυτών των αεροσκαφών καμία πρό­βλεψη δεν έγινε.

Ενα μεγάλο μέρος των γερμανικών απω­λειών της 1ης Ιανουαρίου (80 έως 150 αερο­σκάφη) οφειλόταν στα συμμαχικά αντιαερο­πορικά πυρά. Η αποτελεσματικότητά τους μπορεί να αποδοθεί στην υψηλή κατάσταση ε­τοιμότητας των θέσεων αντιαεροπορικού πυ­ροβολικού κατά την απογείωση και την προ­σγείωση. Σε αυτές τις φάσεις της πτήσης όλες οι θέσεις αντιαεροπορικών επανδρώνονταν σε κατάσταση συναγερμού και οι διαθέσιμοι πιλότοι καταδιωκτικών μοιράζονταν στα πλη­ρώματα αντιαεροπορικών, εκτελώντας καθή­κοντα αξιωματικών αναγνώρισης αεροσκα­φών, μία διαδικασία που είχε καθιερώσει ο δι­οικητής της IX TAC, ταξίαρχος Κεσάντα.

Από το νέο έτος οι διοικητές της συμμαχι­κής αεροπορίας συνεργάζονταν καθημερινά για τις επιχειρήσεις, από τη σχεδίασή τους έως την εκτέλεσή τους. Προωθημένοι αερο­πορικοί παρατηρητές συνόδευαν τις χερσαίες μονάδες για να εξασφαλίσουν τον συντονισμό των τακτικών επιχειρήσεων. Το πυροβολικό έ ­βαλλε ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να καταστείλει τα εχθρικά αντιαεροπορικά και

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Eva Arado Ar 234B-2 της Πτέρυγας KG 76. Πετώντας με περισσότερα από 800 km/h. τα αεροσκάφη της Πτέρυγας βομβάρδισαν ανενόχλητα συμμαχικούς στόχους, χωρίς ωστόσο καμία επίδραση στη μάχη.

με καπνογόνες οβίδες βοηθούσε τους πιλό­τους καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών στην α­ναγνώριση στόχων. Οι χειριστές των ραντάρ καθοδηγούσαν τα αεροσκάφη στις πτήσεις χωρίς ορατότητα και επιβεβαίωναν τους στό­χους τους, συσχετίζοντας τις θέσεις στο έδα­φος με την πορεία των αεροσκαφών. Ως απο­τέλεσμα, τα καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά υ­ποστήριζαν αποτελεσματικά τις συμμαχικές χερσαίες δυνάμεις, ακόμα και σε περιόδους έ­ντονης κακοκαιρίας.

Η επιχείρηση «Bodenplatte» σήμανε κάτι περισσότερο από ολοκληρωτική ήττα. Σύμφω­να με τον πτέραρχο Γκάλαντ: «Η Luftwaffe είχε δεχθεί το θανατηφόρο κτύπημα». Από τότε ηεμφάνιση της Luftwaffe σε σημαντικούς αριθ­μούς έγινε σπάνια και η αεροπορική μάχη μο­νομερής .

ΕΠΙΛΟΓΟΣΟι διαφορετικές στρατηγικές, δόγματα

και οργανώσεις των συμμαχικών και γερμανι­κών αεροπορικών δυνάμεων κατά τη μάχη των Αρδεννών αποκαλύπτουν δύο εικόνες της α­νάπτυξης της αεροπορικής ισχύος, μίας σω­στής και μίας λανθασμένης.

Η μετατόπιση των επιχειρησιακών προτε­ραιοτήτων, η έλλειψη συνδυασμένου αεροπο­ρικού και χερσαίου σχεδιασμού, το αβέβαιο δόγμα για τη χρήση της αεροπορικής δύνα­μης και η αδύναμη ανώτερη διοίκηση εξουδε­τέρωσαν την αποτελεσματική χρήση της Luftwaffe. Σε αυτά συνέβαλαν η απειρία του μεγαλύτερου μέρους των Γερμανών πιλότων σε σχέση με τους Αμερικανούς και Βρετανούς αντιπάλους τους, η έλλειψη καυσίμων, η μι­κρή επιχειρησιακή εμβέλεια των βαρυφορτω- μένων αεροσκαφών τους και η μεγάλη από­σταση των βάσεών τους από την περιοχή της επίθεσης.

Αντίθετα, οι Αμερικανοί πιλότοι είχαν εκ- μεταλλευθεί τη βρετανική εμπειρία στη βό­ρεια Αφρική και οι διοικητές τους είχαν διδα­χθεί από τους Βρετανούς συναδέλφους τους, υπό τις διαταγές των οποίων είχαν υπηρετή­σει. Ετσι, κατά τη μάχη των Αρδεννών η συμ­μαχική αεροπορία διατήρησε την αεροπορική υπεροχή, με την έννοια ότι η Luftwaffe δεν κα­τόρθωσε να παρακωλύσει σημαντικά καμία συμμαχική κίνηση στο έδαφος ή επιχείρηση. Σε ένα έγγραφο που ανακαλύφθηκε μετά τον πόλεμο, ο Γερμανός στρατάρχης Μ όντελ είχε καταγράψει την εξής δήλωση: «Ο νούμερο ένα εχθρός είναι η εχθρική αεροπορία, η ο­

ποία λόγω της απόλυτης κυριαρχίας της προ­σπαθεί να καταστρέψει τις επιθετικές μας δυ­νάμεις και το πυροβολικό μας με επιθέσεις καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών και ισχυρούς 6ομ6αρδισμούς και να καταστήσει αδύνατες τις κινήσεις μας στα μετόπισθεν».

Κατά τη διάρκεια της μάχης των Αρδεννών οι συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις κατάφε- ραν να επιφέρουν στη Luftwaffe ένα θανάσιμο πλήγμα, καθιστώντας ευκολότερη την απο­στολή των χερσαίων δυνάμεων στο έδαφος του Δυτικού και Ανατολικού Μετώπου για το 1945.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) After the Battle No 4, THE BATTLE OF THE BULGE, 1974.(2) William Ft. Carter, Colonel USAF: AIR POWER IN THE BATTLE OF THE BULGE: A THEATER CAMPAIGN PERSPECTIVE, Aerospace Power Chronicles, 1989 (μέσω internet).(3) Hugh M. Cole: THE ARDENNES: BATTLE OF THE BULGE, OCMH, Department of the Army, 1964 (μέσω internet).(4) William Goolrick, Ogden Tanner: THE BATTLE OF THE BULGE, Time-Life Books, 1979.(5) Dr. Alfred Price: LATE MARQUE SPITFIRE ACES 1942-45, Osprey Publishing Ltd, 1995.(6) Bruce Quarrie: THE ARDENNES OFFENSIVE, Osprey Publishing Ltd (Order of Battle Series No 4 και 5), 1999.(7) Jerry Scutts: B-26 MARAUDER UNITS OF THE EIGHTH AND NINTH AIR FORCES, Osprey Publishing Ltd, 1997.(8) John Weal: JU 88 KAMPFGESCWADER ON THE WESTERN FRONT, Osprey Publishing Ltd, 2000.

To Focke-Wulf Fw 190A-8 συνιστούσε το πιο

αποτελεσματικό αεροσκάφος που διέθετε η Luftwaffe για

επιθέσεις εδάφους. Το αεροσκάφος της φωτογραφίας

ανήκε στη Σμηναρχία III./JG 2.

77

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ ΑΧΕΣ

0 1 Α Ν Τ Ι Π Α Λ Ο Ι Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ε Σ

78

ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ ΓΚ ΕΡΝ Τ Φ ΟΝ Ρ Ο Υ Ν ΤΣΤΕ Ν Τ

λου εντυπωσιακός τύπος ή ­ταν ένας από τους καλύτε­ρους Γερμανούς διοικητές τεθωρακισμένων. Ο 44χρο- νος στρατηγός είχε ύψος 1,60 m και βάρος μόλις 55 kg! Η φυσική του κατάσταση, ω­στόσο, ήταν άριστη και, το σπουδαιότερο, ο Μαντώυ- φελ διέθετε ιδιαίτερη οξυ­δέρκεια και αντίληψη, που του επέτρεπαν να αντιδρά

Γκερντ φον Ρούντστεντ

Κανένας άλλος στρατιω­τικός δεν συνέδεσε περισ­σότερο το όνομά του με την αντεπίθεση του Χίτλερ στις Αρδέννες όσο ο 70χρονος στρατάρχης Γκερντ φον Ρούντστεντ. Ο αριστοκρατι­κής καταγωγής αξιωματικός της παλαιάς σχολής ήταν έ ­νας «τζέντλεμαν ως τα νύ­χια» και φυσικά ο επαναστά­της Χίτλερ τον αντιπαθού­σε. Αν και δεν ήταν Ναζί, ο Ρούντστεντ αισθανόταν ότι έπρεπε να επιτελέσει το κα­θήκον του ως πιστός στρα­τιώτης. Από την πρώτη ημέ­ρα του Β ' Παγκοσμίου Πολέ­μου είχε υπηρετήσει σε ανώ­τατες θέσεις της Wehrmacht. Αποπέμφθηκε δύο φορές από τον φύρερ, μία στη Ρω­σία και μία στη Δύση, και εί­χε ορκιστεί πως δεν θα απο­δεχόταν ποτέ πια να αναλά- βει κάποια νέα διοίκηση. Η πρόσκληση του Χίτλερ, ό­μως, στο Ράστενμπουργκ την 1η Σεπτεμβρίου 1944 τον οδήγησε και πάλι κάτω από τον περίεργο μαγνητι­σμό που ασκούσε ο δικτάτο­ρας. Ο φύρερ τον χρειαζό­ταν για το όνομά του και για την εμπιστοσύνη που ενέ­πνεε στο στράτευμα και τον γερμανικό λαό. Αλλά και ο ί­διος ο Ρούντστεντ ήταν πρόθυμος να προσφέρει: «Οταν τόσοι νεαροί στρα­τιώτες πολεμούν, ο γηραιό-

τερος Γερμανός στρατιώτης δεν μπορεί να κάθεται στο σπίτι του...» Γρήγορα έχασε κάθε αυταπάτη. Οι πραγμα­τικές αρμοδιότητές του ή­ταν μηδαμινές, αφού ο Χίτ­λερ ήλεγχε ακόμη και τις πα­ραμικρές λεπτομέρειες. Ο Ρούντστεντ ανάλωσε το με­γαλύτερο διάστημα της μά­χης των Αρδεννών πίνοντας κονιάκ και διαβάζοντας α­στυνομικά μυθιστορήματα.

Βάλτερ Μόντελ

πυροσβέστης του φύρερ»), επειδή καλείτο πάντα να σώ­ζει τη Wehrmacht από φαινο­μενικά αδιέξοδες καταστά­σεις. Ο Μόντελ πίεζε αφόρη­τα τους αξιωματικούς του να

αποδώσουν, αλλά αντιμετώ­πιζε με αγάπη τους απλούς στρατιώτες. Ηταν απόλυτα προσηλωμένος στο επάγ­γελμά του (γεγονός που μαρτυρούσε η ανέλιξή του από τη διοίκηση μεραρχίας σε εκείνη της ομάδας στρα­τιών μέσα σε τρία χρόνια), με ελάχιστους φίλους και α­νύπαρκτη κοινωνική ζωή, πι­στός χριστιανός και αφοσιω- μένος στην οικογένειά του.

Γιόζεφ Ντήτριχ

που. αν διατυπώνονταν από άλλον αξιωματικό, θα τον εί­χαν οδηγήσει στο απόσπα­σμα. Ο Ντήτριχ είχε διοική­σει στο παρελθόν την 1η Μεραρχία των S S «Leibstandarte Adolf Hitler» στην Ελλάδα και το Ανατολι­κό Μέτωπο. Οι περισσότεροι Γερμανοί αξιωματικοί δεν εί­χαν σε ιδιαίτερη εκτίμηση τις ικανότητές του. Ο Ρού­ντστεντ τον θεωρούσε «έ­ντιμο αλλά ηλίθιο- Τον Ιού ­λιο του 1943 ανήλθε στη δι­οίκηση σώματος και το 1944 ανέλαβε την 6η Στρατιά Πά­ντσερ.

ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ ΒΑΛΤΕΡ ΜΟΝΤΕΛ

Ο Χίτλερ συνήθιζε να προσδιορίζει τον Βάλτερ Μόντελ ως τον «καλύτερο στρατάρχη» του. Το σίγουρο είναι πως ήταν ένας από τους πιο ενδιαφέροντες. Γιος ενός δασκάλου ο Μό­ντελ έτρεφε βαθιά αφοσίω­ση στη χώρα του και στον Στρατό. Οι συνάδελφοί του τον θεωρούσαν έναν πολύ ε ­νεργητικό διοικητή και χαρι­σματικό τακτικό νου. Εγινε γνωστός περισσότερο ως δεξιοτέχνης της άμυνας («ο

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ SS ΓΙΟΖΕΦ ΝΤΗΤΡΙΧ

Ισως ο πιο ελλιπής τεχνι­κά από τους επικεφαλής στρατιών του Μόντελ ήταν ο διοικητής της 6ης Στρατιάς Πάντσερ, στρατηγός των SS , Γιόζεφ «Ζεπ» Ντήτριχ, ένας πρώην κρεοπώλης, βετερά-

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣΧΑΣΟ ΦΟΝ ΜΑΝΤΩΥΦΕΛ

Κανένας άνθρωπος, α­ντικρίζοντας τον μικροσκο- πικό στρατηγό Χάσο Εκαρντ φον Μαντώυφελ με πολιτικά ρούχα, δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι αυτός ο καθό-

νος του Βαυαρικού Στρατού που είχε συμμετάσχει στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μ έ­λος του Εθνικοσοσιαλιστι- κού Κόμματος από τη δεκαε­τία του 1920 και προσωπικός φίλος του Χίτλερ, ο Ντήτριχ χρημάτισε σοφέρ του Αδόλ- φου και αρχηγός της σωμα­τοφυλακής του. Η εγγύτητα και η οικειότητά του με τον Χίτλερ του επέτρεπαν να εκ­φέρει ελεύθερα απόψεις

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

0 1 Α Ν Τ Ι Π Α Λ Ο Ι Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ε Σ

με επιτυχία ακόμη και στις πιο ρευστές και αβέβαιες καταστάσεις. Κατά την ει­σβολή της Wehrmacht στη Ρωσία, ο Μαντώυφελ διοι­κούσε ένα απλό σύνταγμα, αλλά τον Νοέμβριο του 1942 ήταν ήδη μέραρχος υπό τις διαταγές του Ρόμμελ στην Τυνησία. Το διάστημα 1943- 44 διοίκησε με θαυμάσια α­ποτελέσματα την 7η Μεραρ­χία Πάντσερ και την περίφη­μη Μεραρχία «Μεγάλη Γερ­μανία», με αποτέλεσμα ο Χίτλερ να του αναθέσει α­πευθείας την 5η Στρατιά Πά­ντσερ προσπερνώντας το ε­πίπεδο της διοίκησης σώμα­τος!

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣΕΡΙΧΜΠΡΑΝΤΕΝΜΠΕΡΓΚΕΡ

Συγκρινόμενος με τους Ντήτριχ και Μαντώυφελ, ο στρατηγός Εριχ Μπραντεν-

μπέργκερ ήταν ο λιγότερο ευνοούμενος από τους τρεις διοικητές στρατιών του Μόντελ. Ως «προϊόν» του Γενικού Επιτελείου, ο Μπραντενμπέργκερ επέσυ­ρε τον φθόνο ή τα αρνητικά σχόλια άλλων Γερμανών α­ξιωματικών, που δεν είχαν την τύχη να φοιτήσουν σε αυτή τη σπουδαία Ακαδημία.

της εκστρατείας απελευθέ­ρωσης της Ευρώπης ως ανώ­τατος διοικητής, έχοντας υπό τις διαταγές του τέσσε­ρα εκατομμύρια άνδρες. Γεννημένος στις 14 Οκτω­βρίου 1890 στο Τέξας, ο Αϊ- ζενχάουερ αποφοίτησε 64ος από την τάξη του στη Στρα­τιωτική Ακαδημία του Ουέστ Πόιντ μεταξύ 164 συμμαθη­τών, αλλά δεν πρόλαβε να συμμετάσχει στον Α ’ Παγκό­σμιο Πόλεμο. Οι προαγωγές στο διάστημα του Μεσοπο­λέμου ήταν εξαιρετικά σπά­νιες και ο Αϊζενχάουερ παρέ- μεινε στον βαθμό του ταγ­ματάρχη για 15 χρόνια! Από το 1936 έως το 1940, ωστό­σο, ανέβηκε έξι βαθμούς και αμέσως μετά το Περλ Χάρ- μπορ ο Στρατός τού εμπι- στεύθηκε τη διεύθυνση του Τμήματος Επιχειρήσεων. Από τη θέση αυτή ο «Αϊκ» διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον στρατηγικό σχε­δίασμά των ενεργειών ανα­χαίτισης της Γερμανίας και της Ιαπωνίας και, όπως ήταν φυσικό, αποτέλεσε την υπ' αριθμόν ένα επιλογή των α- νωτέρων του για τη διοίκηση των αμερικανικών στρατευ­μάτων κατά την εκστρατεία τους εναντίον του Χίτλερ. Ο Αϊζενχάουερ ηγήθηκε της α­πόβασης στη βόρεια Αφρική (1942), της κατάληψης της Σικελίας (1943) και της μεγα­λειώδους απόβασης στη Νορμανδία (1944). Μετά τον πόλεμο ανέλαβε αρχηγός του Μικτού Επιτελείου, το 1951 ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ και το 1952 εξελέ- γη πρόεδρος των ΗΠΑ, θέση στην οποία παρέμεινε έως το 1960. Υπήρξε ο πρώτος Α­μερικανός πολιτικός που έ­κανε λόγο για το περίφημο «στρατιω τικοβ ιο μηχανικό σύμπλεγμα», ενώ στις σελί­δες της Ιστορίας έλαβε τη θέση του ως «ο κατάλληλος άνθρωπος, στην κατάλληλη θέση, τον κατάλληλο χρό­νο».

Ομάρ Μπράντλεϋ

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΟΜΑΡ ΜΠΡΑΝΤΛΕΫ

Ο Ομάρ Μπράντλεϋ ήταν επίσης γιος δασκάλου από το Μισούρι και παρά το ότι «έχασε» και αυτός την ευ­καιρία να συμμετάσχει στον Α1 Παγκόσμιο Πόλεμο, συνέ­χισε μία διακεκριμένη καριέ- ρα σε διάφορες σχολές του Στρατού των ΗΠΑ, χρηματί­ζοντας μάλιστα και διοικη­τής της Σχολής Πεζικού. Ε ­πειτα από ένα σύντομο πέ­ρασμα από τις διοικήσεις της 28ης και της 82ης Μ ε­ραρχίας, ο Μπράντλεϋ ανέ­λαβε αρχικά υπαρχηγός του Πάττον στο II Σώμα, όταν ήλ­θε η ώρα της δράσης στην Τυνησία, και λίγο αργότερα διοικητής του ίδιου σχηματι­σμού, με τον οποίο συνέβα­λε αποφασιστικά στην κατά­ληψη της Σικελίας. Κατά την απόβαση στη Νορμανδία ο Μπράντλεϋ ήλεγχε τα ηνία της 1ης Στρατιάς και κατό­πιν της 12ης Ομάδας Στρα­τιών. Σεμνός, ανιδιοτελής και με γνήσιο ενδιαφέρον για τους άνδρες του, ο Ομάρ Μπράντλεϋ υπήρξε ένας από τους «σταθερούς βρά­χους», στους οποίους μπο­ρούσε να βασίζεται ο Αϊζεν- χάουερ.

Ο Μαντώυφελ, ωστόσο, συ­νήθιζε να λέει για τον διοι­κητή της 7ης Στρατιάς πως είχε «τα χαρακτηριστικά ε­νός επιστήμονα» και πως ερ­χόταν σε πλήρη αντίθεση με τον Ντήτριχ. Ο Μπραντεν- μπέργκερ, διοικώντας την 7η Στρατιά, αξιοποίησε τους καρπούς μίας πλούσιας ε ­μπειρίας. Από το 1941 έως το 1943 είχε διοικήσει την 8η Μεραρχία Πάντσερ έχοντας ως σωματάρχη τον ιδιοφυή φον Μανστάιν και είχε λάβει μέρος σε πολλές σκληρές α­μυντικές μάχες του κεντρι­κού Ανατολικού Μετώπου. Τον Αύγουστο του 1943 ανέ­λαβε το δικό του Σώμα (XXIX) και το επόμενο έτος μεταπήδησε στη θέση του ε­πικεφαλής της 7ης Στρα­τιάς.

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΝΤΟΥΑΙΤ ΑΪΖΕΝΧΑΟΥΕΡ

Ο στρατηγός Ντουάιτ Αϊ- ζενχάουερ συγκαταλέγεται δικαιολογημένα στους πιο γνωστούς στρατιωτικούς η ­γέτες, αφού κατά τον Β ’ Πα­γκόσμιο Πόλεμο ηγήθηκε

79

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

0 1 Α Ν Τ Ι Π Α Λ Ο Ι Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ε Σ

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΚΩ ΡΤΝΕΫ ΧΟ ΤΖΕ Σ

Ο μετριοπαθής και χαμη­λών τόνων στρατηγός Κώρ- τνεϋ Χότζες δεν θα προ- σείλκυε ποτέ τα φώτα της

δημοσιότητας και το πιθανό­τερο είναι πως θα είχε τερ­ματίσει τη σταδιοδρομία του, χωρίς να τον γνωρίσει το ευρύ κοινό, αν η μάχη των Αρδεννών δεν τον έ ­φερνε με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο. Εισήλθε στο Ουέστ Πόιντ το 1904, αλλά αποχώρησε πριν ολοκληρώ­σει τις σπουδές του, επειδή απέτυχε στις εξετάσεις της γεωμετρίας. Παρέμεινε, ω­στόσο, στον Στρατό και υπη­ρέτησε στο Μεξικό υπό τον περίφημο στρατηγό Πέρσι- γκ, κυνηγώντας τον επανα­στάτη Πάντσο Βίλλα. Στον Α ’ Παγκόσμιο Πόλεμο παραση- μοφορήθηκε για ανδρεία και στη συνέχεια κατέλαβε διαδοχικά διάφορες επίζη­λες επιτελικές θέσεις. Τον Ιούνιο του 1944 ήταν υπαρ- χηγός του Μπράντλεϋ, τον

οποίο και διαδέχθηκε στη δι­οίκηση της 1ης Στρατιάς. Οι άνδρες του τον εμπιστεύο­νταν απόλυτα, επειδή γνώρι­ζαν ότι ήταν ο μοναδικός α­νώτατος Αμερικανός αξιω­ματικός στο ευρωπαϊκό θέα­τρο επιχειρήσεων, που στο παρελθόν είχε πολεμήσει σαν απλός στρατιώτης μέσα στη λάσπη Kat τα χαρακώμα­τα, και ο Χότζες ανταπέδιδε αυτή την εκτίμηση.

ΥΠΟΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΡΟ Ϋ Μ ΙΝ ΤΛ ΤΟ Ν

Ο υποστράτηγος Τρόυ Μίντλτον, του οποίου το VIII Σώμα δέχθηκε το μεγαλύτε­ρο βάρος της γερμανικής ε­φόδου στις Αρδέννες, ξεχώ­ριζε από τους συναδέλφους του, καθώς ήταν ο μόνος που είχε παραιτηθεί παλαιό- τερα από τον Στρατό. Εχο­ντας πολεμήσει στη Γαλλία το 1917-18 και έχοντας συσ­σωρεύσει 27 χρόνια υπηρε­σίας, ο Μίντλτον αποφάσισε να αποστρατευτεί το 1937, οπότε και ανέλαβε πρύτα­νης στο κρατικό Πανεπιστή-

Τρόυ Μίντλτον

μιο τής Λουιζιάνα, Η έκρηξη του πολέμου, όμως, ανέτρε­ψε το πρόγραμμά του και α- νακλήθηκε στην ενεργό υ­

πηρεσία. Ετσι, βρέθηκε να διοικεί την 45η Μεραρχία Πεζικού στη Σικελία. Εκεί τραυματίστηκε στο πόδι και νοσηλεύθηκε για μήνες σε στρατιωτικό νοσοκομείο των ΗΠΑ. Ο Αϊζενχάουερ, όμως, ήθελε οπωσδήποτε αυτόν τον ικανό αξιωματικό στο ευ­ρωπαϊκό θέατρο επιχειρήσε­ων και παρατήρησε πως: «0α προτιμούσα να έχω τον Τρόυ Μίντλτον να διοικεί το VIII Σώμα από ένα φορείο, παρά οποιονδήποτε άλλον απόλυτα υγιή στρατηγό».

Τζωρτζ Πάττον

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΖΩ ΡΤΖ ΠΑΤΤΟΝ

Ο θυελλώδης Τζωρτζ Πάττον αντιπροσώπευε σί­γουρα την πιο αντιφατική φι­γούρα της αμερικανικής δι­οίκησης κατά την εκστρα­

τεία στην Ευρώπη. Εξαιρετι­κά εγωιστής και κυνικός, ο Πάττον ήταν εξίσου εργατι­κός και επαγγελματίας με τους άλλους ανώτατους Α ­μερικανούς αξιωματικούς.

Η νοοτροπία του, όμως, ήταν πολύ διαφορετική, γε­γονός που ίσως να εξηγείται από το ότι ο Πάττον ήταν ο μόνος Αμερικανός στρατη­γός, ο οποίος δεν είχε ανά­γκη τον μισθό που του έδινε ο Στρατός για να επιδιώσει. Γόνος πλούσιας οικογένειας, θα μπορούσε κάλλιστα να εί­χε αναδειχθεί σε επιτυχημέ­νο επιχειρηματία, αλλά ο Πάττον επέμενε πως χρεια­ζόταν τον Στρατό όσο και ο Στρατός χρειαζόταν αυτόν. Οπως και ο Αϊζενχάουερ, ο Πάττον παρέμεινε 14 χρόνια στον βαθμό του ταγματάρ­χη, μέχρι που η έκρηξη του Β ’ Παγκοσμίου Πολέμου α­πογείωσε την καριέρα του. Πολέμησε στην Αφρική και τη Σικελία και το καλοκαίρι του 1944 οδήγησε την 3η Στρατιά που διοικούσε σε μία θεαματική «κούρσα» μέ­σα από τη Γαλλία. Αν και δεν τον ενδιέφερε ιδιαίτερα η υ­ψηλή στρατηγική, ήταν δει­νός τακτικός νους και δια-κρινόταν γΓ αυτό που ο Αϊ-ζενχάουερ θεω ρούσε το πο­λυτιμότερο χάρισμα ενός η ­γήτορα: «Να πιέζει αλύπηταγια το αποτέλεσμα».

Δημήτριος Σταυρόπουλ ος

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Α Γ Ν Ω Σ Τ Ε Σ Π Τ Υ Χ Ε Σ

ΤΑ ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ

•Τις πρώτες ημέρες της μεγάλης γερμανικής αντεπίθεσης οι αμερι­κανικές σημαίες εξαφανίσθηκαν ως δια μαγείας από ία παράθυρα των σπιτιών στο Βέλγιο και τη βό­ρεια Γαλλία, καθώς πολλοί ήταν ε­κείνοι που φοβήθηκαν πως οι Γερ­μανοί θα μπορούσαν να επιστρέ­φουν ως στρατεύματα κατοχής. Παρόμοια κρίση επικράτησε και στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρ-κης, όπου η ξέφρενη άνοδος πουακολούθησε την απελευθέρωση της Γαλλίας, μεχατράπηκε σε σχε­δόν κατακόρυφή πτώση.• Η ειρωνεία της τύχης ήταν πως ακριβώς την ημέρα που οι Γερμα­νοί εξαπέλυσαν τη μεγάλη αντεπί­θεσή τους στις Αρδέννες, ο Αϊζεν-χάουερ πληροφορήθηκε πως είχε προαχθεί σε στρατηγό πέντε αστέ­ρων. «Κάθε φορά που παίρνω αστέ­ρι δέχομαι επίθεση», σχολίασε στον Πάττον. Το τέταρτο άστρο το είχε λάβει στις αρχές του 1943, λίγο πριν την αντεπίθεση του Ρόμμελ στο Κασσερίν.• Οταν ο Αϊζενχάουερ ενημέρωσε τον Μπράντλεϋ ότι η 1 η Στρατιά θα υπαγόταν προσωρινά υπό τη διοί­κηση του Μοντγκόμερυ, ο τελευ­ταίος του απάντησε: «Αϊκ για τον Θεό! Δεν μπορώ να είμαι υπεύθυ­νος απέναντι στον αμερικανικό λαό αν κάνεις κάτι τέτοιο. Παραι­τούμαι!» Ο Αϊζενχάουερ του απά­ντησε αφοπλιστικά: «Εγώ και όχι εσύ, είμαι υπεύθυνος απέναντι στον αμερικανικό λαό. ΓΓ αυτό η παραίτησή σου δεν σημαίνει απο- λύτως τίποτα».• Η τακτική αναδιάταξη των Γερ­μανών πριν την επίθεση διήρκεσε σχεδόν τρεις μήνες και απέβη εξαι­ρετικά αποτελεσματική. Τα μέσα α­πόκρυψης των τρένων, τα οποία μετέφεραν δυνάμεις μπροστά στις Αρδέννες, ήταν σε τέτοιο βαθμό ά­ριστα, ώστε η Wehrmacht έχασε ε­ξαιτίας της δράσης της πανίσχυ­ρης συμμαχικής αεροπορίας μόνο οκτώ βαγόνια τον Σεπτέμβριο, 11 τον Οκτώβριο και τέσσερα τον Νο­έμβριο. Τα υπόλοιπα 14.000 βαγό­νια, που κινήθηκαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, έφθασαν ασφα­λή στον προορισμό τους.• Ως αρχική ημερομηνία εκδήλω­σης της επίθεσης είχε ορισθείη 1η Νοεμβρίου, αλλά οι Γερμανοί μετε- ωρολόγοι υποσχέθηκαν ευνοϊκότε­ρες καιρικές συνθήκες για τις 25 του ίδιου μήνα. Η συγκέντρωση

των απαραίτητων εφοδίων, όμως, καθυστέρησε κι έτσι η κρίσιμη ημέ­ρα αναβλήθηκε και πάλι για τις 10 Δεκεμβρίου, έπειτα για τις 15 και τελικά για τις 16. Οι αναβολές δεν επηρέαζαν ιδιαίτερα τον Χίτλερ. Η επίθεσή του εναντίον της Γαλλίας την άνοιξη του 1940 είχε αναβληθεί 16 φορές!• Τις παραμονές της επίθεσης μοι­ράσθηκε στις γερμανικές μονάδες κάρβουνο για τη θέρμανση των κα­ταλυμάτων τους, ώστε ο καπνός από τα καυσόξυλα να μη προδώσει την ύπαρξη μεγάλης συγκέντρω­σης σχηματισμών.• Οταν ο Αμερικανός στρατηγός Ομάρ Μπράντλεϋ πέρασε από έναν δρόμο του Λουξεμβούργου στις 17 Δεκεμβρίου 1944, παρατήρησε μία τεράστια αμερικανική σημαία που κυμάτιζε σε ένα επιβλητικό πέτρι­νο κτίριο. «Ελπίζω πως δεν θα μπο­ρέσει να την κατεβάσει ο εχθρός», του είπε ένας επιτελής του και συ­μπλήρωσε: «Νομίζετε πως θα πα­ραμείνουμε στο Λουξεμβούργο;» Ο Μπράντλεϋ του απάντησε: «Μπο- ρείς να στοιχηματίσεις ακόμη και τη ζωή σου ότι θα παραμείνουμε. Δεν πρόκειται να μετακινήσω το στρατηγείο μου, γιατί κάτι τέτοιο θα φόβιζε θανάσιμα τους πάντες».• Αμερικανικά ακροαστικά φυλά­κια στις Αρδέννες είχαν επισημάνει τον υπόκωφο ήχο κινητήρων αρμά­των από την απέναντι πλευρά, λί­γες ημέρες πριν από τη 16η Δεκεμ­βρίου. Οι παλαιότεροι στρατιώτες, όμως, καθησύχασαν τους νέους συναδέλφους τους, που επάνδρω­ναν τις σκοπιές: «Μη φοβάστε. Οι Γερμανοί απλά παίζουν δίσκους σε φωνογράφους για να σας τρομά­ξουν!»• Φανατικός Ναζί, ο Πάιπερ είχε δι­οικήσει στη Ρωσία μία μονάδα, η ο­ποία είχε αποκτήσει την προσωνυ­μία «Τάγμα του Πυρσού», επειδή κάποτε πυρπόλησε ολοσχερώς δύο χωριά μαζί με τους κατοίκους τους.• Στις αρχές Δεκεμβρίου 1944 το δημοφιλέστερο γεγονός στις Αρ­δέννες ήταν η περιοδεία της ηθο­ποιού Μάρλεν Ντήτριχ, η οποία μοίραζε αυτόγραφα με το κραγιόν της στους Αμερικανούς στρατιώ­τες που συνωστίζονταν για να τη θαυμάσουν.• Τις επιθετικές αιχμές του Ντή­τριχ στις Αρδέννες συνιστούσαν οι μεραρχίες των Waffen SS «Leibstandarte» και «Hitlerjugend», οι

Γίο να προφυλαχΘεί από το πολικό ψύχος που επικρατούσε στην περιοχή, ο Αμερικανός στρατιώτης της φωτογραφίας σκέπασε το κεφάλι του με ένα μάλλινο κάλυμμα. Μερικοί άνδρες άνοιγαν οπές στους ατομικούς τους υπνόσακους και τους έφεραν επάνω από τη στολή.

οποίες ήταν διάσημες για τη σκλη­ρότητα τους και την αδιαφορία τους για την τήρηση των εθιμικών κανόνων του πολέμου. Ενώ πολε­μούσε στη Ρωσία, η 1η S S εκτέλεσε κάποτε 4,000 Σοβιετικούς αιχμαλώ­τους ως αντίποινα για τη θανάτωση έξι δικών της ανδρών, ενώ η 12η SS είχε εκτελέσει εν ψυχρώ 64 Βρετα­νούς και Καναδούς αιχμαλώτους στη Νορμανδία, αφού πρώτα τους ανέκρινε.• Τον Οκτώβριο του 1943 ο Μο- ντγκόμερυ είχε αποδεχθεί ένα στοίχημα πέντε λιρών του Αϊζενχά- ουερ ότι ο πόλεμος στην Ευρώπη θα τελείωνε μέσα στο 1944. Στις 16 Δεκεμβρίου 1944 έστειλε στον «Αϊκ» μία επιστολή ζητώντας να πληρωθεί το συμβολικό ποσό.• Τις πρώτες ώρες της επίθεσης στον νότιο τομέα, ένας Αμερικανός διοικητής λόχου, που δεχόταν πυρά πυροβολικού, τηλεφώνησε στον σταθμό διοίκησης του τάγματος για να ειδοποιήσει πως ίσως οι Γερ­μανοί πλησίαζαν προς τα εκεί. Του απάντησε μία φωνή με βαριά γερ­μανική προφορά, λέγοντας: «Είμα­στε ήδη εδώ».• Χαρακτηριστική της σφοδρότη- τας της γερμανικής επίθεσης στον νότιο τομέα του μετώπου ήταν η κατανάλωση πυρομαχικών του α­μερικανικού 109 Συντάγματος Πε­ζικού. Χρησιμοποίησε μέσα σε ένα 24ωρο 280.000 φυσίγγια, 5.000 βλή­ματα όλμων, 3.000 χειροβομβίδες και 300 βλήματα bazooka!• Τρεις ημέρες μετά την εξόντωση

της αμερικανικής 106 Μεραρχίας Πεζικού, ο διοικητής της, υποστρά­τηγος Αλαν Τζόουνς, απαλλάχθηκε των καθηκόντων του. Διαβάζοντας τη σχετική διαταγή υπέστη καρδια­κή προσβολή και απομακρύνθηκε με φορείο προς τα μετόπισθεν. Ε ­πειτα από 27 χρόνια υπηρεσίας στο στράτευμα, ο Τζόουνς άντεξε λιγό- τερο από δύο εβδομάδες στη μά­χη.• Τρεις μικρές αμερικανικές ομά­δες Μηχανικού υπεράσπισαν τόσο αποδοτικά με πυρά και καταστρο­φές το χωριό Σταβελό, ώστε ο στρατηγός Γκάβιν τις συνέκρινε σε αποτελεσματικότητα «με μία πλή­ρη μεραρχία πεζικού».• Ο συνολικός αριθμός των Αμερι­κανών στρατιωτών που τέθηκαν ε­κτός μάχης από κρυοπαγήματα στη μάχη των Αρδεννών ανέρχεται στα 15.000 άτομα.• Κατά την έναρξη της υποχώρη­σής της και καθώς σφυροκοπεϊτο από τη συμμαχική αεροπορία, η 5η Στρατιά Πάντσερ ανέφερε πως Εέ- μεινε από παράσημα. Στο εΕ^ς. ό­σοι στρατιώτες διακρίνονταν για την ανδρεία τους στο πεδίο t^c χης, λάμβαναν μία φωτογραφία του Ρούντστεντ με αυτόγραφο αντί για τον Σιδηρούν Σταυρό. Αυτό προκά- λεσε τη θυμηδία των στρατε-_:- των. Ενας στρατηγός σχολ.:σεθα ήταν καλύτερο να δ ίν ο .. στο ήρωες λίγες ημέρες άδειας.• Οταν ο Μοντγκόμερυ απαϊταε από τον Αϊζενχάουερ να τον opfern διοικητή όλων των συμμαχικών χερσαίων δυνάμεων, εκείνος tc _ α­πάντησε πως. αν επέμενε ττ: η ~- μά του, θα ζητούσε απε tc Επιτελείο Αρχηγών να επλέξει με­ταξύ των δύο. Ο Μ οντγκό^ε:. <*έ- φθηκε αρχικά ότι ο Α μ ε : .· : . : ; στρατηγός μπλόφαρε και ρώτησε με κομπασμό τον αρχτ . ; τ :_ ε~ - τελείου του. Φράνσις ντε Γκινγκάν: «Ποιος θα μπορούσε ταστήσει;» Εκείνος του απάντηαε: «Ο στρατάρχης Χάρο·,-ντερ» και ο Μοντγκόμερι ϊ . . : ϊ . - θύς κάτωχρος. Είχε ξεχάοει πως ο ικανότατος Α λ ε ξ ά ν τ ε ρ Ι .ζ ϊτ ι-

σιμος για μία τέτοια θέοη.• Το υγειονομικό προσΗπκό ίου Αμερικανικού Στρατό.και αυτό βαρύ τίμημα σης Αρδέν­νες, χάνοντας 247 γ*

τώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν

Δημήτριος Σταυροπουλος

_Γ :Γ ΜΑ

Β Ι Β Λ Ι Ο Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η

82

■ " ,νί/ν'ά'ί'/rrisj*___________ _ Donald Goldstein, Katherine

Dillon & Michael W engerNUTS! THE BATTLE OF THE BULGEΕκδόσεις Brassey's, 1994 Σελίδες 191

To βιβλίο αυτό αντικατοπτρί­ζει την έξοχη εργασία τριών συγ­γραφέων, οι οποίοι κατά το παρελ­θόν έχουν εκπονήσει από κοινού και άλλους εξαιρετικούς τίτλους στρατιωτικής ιστορίας με θέματα από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο α­ναγνώστης που επιθυμεί να ανακα­λύψει άγνωστες πτυχές της μάχης των Αρδεννών, αλλά και να πληρο- φορηθεί την πραγματική ιστορία, που κρύβεται πίσω από κάθε φω­τογραφία που τραβήχθηκε εκείνη την περίοδο, είναι σίγουρο πως δεν θα βρει καταλληλότερο βιβλίο από το "Nuts!“. Ο τίτλος βέβαια (που προέρχεται από την περίφη­μη απάντηση του Μακ Ωλιφ) έχει ε- πιλεγεί περισσότερο για λόγους ε­ντυπωσιασμού, καθώς το πραγμα­τικά περιεχόμενο αποδίδεται από τον υπότιτλο "The Story and Photographs". Στα πλεονεκτήματα του βιβλίου συγκαταλέγονται η λε­πτομερής, σχολαστική και περιε­κτική παρουσίαση των διοικητών κάθε πλευράς μέχρι και το επίπε­δο της μεραρχίας ή και του συ­ντάγματος, η περιγραφή και αξιο­λόγηση των όπλων και των πολεμι­κών μηχανών των αντιπάλων χωρίς περιττές λεπτομέρειες και οι πολύ ακριβείς χάρτες. Οι φωτογραφίες είναι όλες ασπρόμαυρες και οι πε­ρισσότερες άριστης ποιότητας. Οι συγγραφείς έχουν σταχυολογήσει αναμφίβολα τις πιο αντιπροσωπευ­τικές φωτογραφίες από την επιχεί­ρηση "Φθινοπωρινή Θύελλα", τις ο­ποίες συμπλήρωσαν με ιδιαίτερα επιμελημένα επεξηγηματικά κεί­μενα. Στο κεφάλαιο "Aftermath" α- ναφέρονται λεπτομέρειες σχετικά με τη δίκη των υπευθύνων για τα ε­γκλήματα των S S κατά την αντεπί­θεση των Αρδεννών.

PATTON AND THE BATTLE OF THE BULGEΕκδόσεις MBI, 1999 Σελίδες 159

Ο μάλλον εξειδικευμένος τίτ­λος αυτού του πολύ κατατοπιστι­κού βιβλίου δεν θα πρέπει να απο­τρέψει τους αναγνώστες, που εν- διαφέρονται να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους γύρω από την επικών διαστάσεων μάχη των Αρδεννών. Αν και κεντρικό θέμα του έργου των Μάικλ και Γκλάντυς Γκρην πα­ραμένει ο ρόλος της 3ης Στρατιάς του Πάττον στην έκβαση της μά­χης, το κείμενο, με τις πολυάριθ­μες, καταπληκτικής ποιότητας φω­τογραφίες (αν και όλες ασπρόμαυ­ρες), καλύπτει όλο το ιστορικό της επιχείρησης, από τα αρχικά στάδια σχεδιασμού της μέχρι την τελική αποτυχία της. Σημαντικό προσόν του βιβλίου είναι ότι εκμεταλλεύε­ται ακόμη και τον χώρο των υπότιτ­λων των φωτογραφιών, προκειμέ­νου να παράσχει περισσότερες πληροφορίες στον αναγνώστη, και δεν αρκείται απλά στο να επεξηγεί ό,τι απεικονίζεται στη φωτογρα­φία. Οποιος αναζητά αυθεντικό

A N D THLATTLE OF ΤΗ

9 8

φωτογραφικό υλικό, θα ανταμει- φθεί σίγουρα από αυτό το έργο με μερικές από τις πιο συναρπαστικές φωτογραφίες που έχουν ληφθεί κατά τη μάχη των Αρδεννών. Επι­πλέον, η ανάλυση των ενεργειών της 3ης Στρατιάς είναι πολύ καλή (όσο θα μπορούσε να αναμένει κα­νείς από ένα λεύκωμα 159 σελί­δων), ενώ οι χάρτες απλοϊκοί μεν, αλλά κατατοπιστικοί. Το ευρετήριο που παρατίθεται στο τέλος του βι­βλίου είναι κι αυτό εξαιρετικό προ­σεγμένο.

Δημήτριος Σταυρόπουλος

φήγησης γίνεται τόσο γλαφυρή και συναρπαστική, σαν να πρόκειται για μυθιστόρημα.

δεννών. Στο βιβλίο αυτό ο Ουίλιαμ Κάβανα εξηγεί ότι η αντεπίθεση του Χίτλερ απείχε πολύ λίγο από το να καταγάγει μια δραματική νίκη και περιγράφει τις αγωνιώδεις μά­χες των Αμερικανών να συγκροτή­σουν τη Wehrmacht μέσα στην καρ­διά του χειμώνα. Τα έξι κεφάλαια πραγματεύονται την εξέλιξη των μαχών στους τομείς "Μονσχάου- Χόφεν-Βόρειος Αυχένας-Κορυφο- γραμμή Ελσεμπορν", την πορεία του “Kampfgruppe Πάιπερ από το Λοσχάιμ στο Λα Γκλάιζ", "Διάβαση Λοσχάιμ-Σνέε Αϊφελ-Σαιν Βιτ”, ”Ντάσμπουργκ-Κλαιρ6ώ-Μπα- στόν“, από το "Σταυροδρόμι του Πάρκερ" στον ποταμό "Μεύση" και “Γουόλεντορφ-Χόσντορφ", Ξεχωρί­ζουν τα ένθετα της λεπτομερούς χρονολόγησης της μάχης και, φυ­σικά, η αναλυτική περιγραφή των κατορθωμάτων των 18 Αμερικανών στρατιωτικών, οι οποίοι τιμήθηκαν με το Μετάλλιο Τιμής του Κογκρέ­σου για τη δράση τους στις Αρδέν­νες.

Michael Green & Gladys Green

Peter Elstob BASTOGNE:THE ROAD BLOCKΕκδόσεις Ballantine, 1969 Σελίδες 160

William Cavanagh A TOUR OF THE BULGE BATTLEFIELDΕκδόσεις Pen & Sword, 2001 Σελίδες 256

Ενα βιβλίο, το οποίο συνδυά­ζει την ιστορική περιγραφή της διάσημης μάχης, που προέκυψε από την αιφνιδιαστική αντεπίθεση του Χίτλερ, τα προσωπικά κατορ­θώματα πολλών από τους μαχητές και των δύο στρατοπέδων και, το σπουδαιότερο, έναν λεπτομερή ο­δηγό του πεδίου της μάχης για τον σημερινή περιηγητή, συμπλη­ρώνει ίσως με τον καλύτερο τρόπο τη βιβλιογραφία της μάχης των Αρ-

Αποτελεί πραγματική απώλεια για τους λάτρεις της στρατιωτικής ιστορίας το γεγονός ότι η έξοχη σειρά "Illustrated History of World War 11“ της εκδοτικής εταιρίας Ballantine δεν έχει τύχει επανέκδοσης τα τε­λευταία χρόνια, κατά τα οποία πα- ρατηρείται μία ανανέωση του εν­διαφέροντος για θέματα του Β 1 Πα­γκοσμίου Πολέμου. Τα βιβλία της σειράς αυτής, που εμφανίσθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, κυκλοφορούν σε μικρό χαρτόδετο οικονομικό σχήμα, αλλά αποτελούν πραγματικά αριστουργήματα. Οι φωτογραφίες επιλέγονται όλες με πολύ αυστηρά κριτήρια ποιότητας και είναι εξαιρετικά δραματικές. Το πυκνογραμμένο κείμενο ανήκει στον Πήτερ Ελστομπ, ο οποίος πραγματεύθηκε τη μάχη των Αρ­δεννών και αργότερα, αλλά στο εν λόγω βιβλίο συνεργάσθηκε με τους ειδικούς του Βρετανικού Αυτοκρα- τορικού Πολεμικού Μουσείου, για να δημιουργήσει ένα εξαιρετικά ι­σορροπημένο έργο. Θεματικός πυ­ρήνας του είναι, βέβαια, η ηρωική πολιορκία της Μπαστόν, της βελγι­κής πόλης των Αρδεννών, στην ο­ποία κατέληγαν επτά δρόμοι. Οι κι­νήσεις των γερμανικών μεραρχιών, που περιέσφιξαν την πόλη και επι­χείρησαν μάταια απανωτές εφό­δους εναντίον της, περιγράφονται με σαφήνεια, όπως φυσικά και η γενναία άμυνα τόσο των ανδρών της 101 Αερομεταφερόμενης Με­ραρχίας όσο και των αρματιστών της Διοίκησης Μάχης "Β" της 10ης Τεθωρακισμένης, που βρέθηκαν ε­πίσης εγκλωβισμένοι στην Μπα­στόν. Οι ιστορίες προσωπικού ηρω­ισμού και αυτοθυσίας αφθονούν, ενώ σε αρκετά σημεία η ροή της α-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

dfetytHAfooIS B N 960-87242-0-1

^ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι ΣΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

9 7 8 9 6 0 8 7 2 4 2 0 4 >