Ιστορία της αισθητικής της φωτογραφίας

ομάδα F0

Πρώτο μέρος

09/02/2010

1820-1840• ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΥ• πρόκληση ισχυρής

συγκίνησης μέσω της τέχνης 

• μεγαλύτερη ελευθερία στη φόρμα – εγκατάλειψη ανατομικής ακρίβειας σε σχέση με τον κλασσικισμό

• εκφραστικότητα του σώματος

• συναίσθημα αντί της λογικής

1818, Wanderer above the Sea of fog - Caspar David Friedrich

Fransisco Goya 1746-1828“the nude Maja” 1800

1840-1850

• η φωτογραφία κάνει ότι και η ζωγραφική γρηγορότερα, φθηνότερα και με μεγαλύτερη πιστότητα

• η φωτογραφία διαδίδεται σαν μέσο και γίνεται ελκυστική σε πολλούς καλλιτέχνες

• οι ζωγράφοι και οι κριτικοί της τέχνης αρχίζουν να την πολεμούν με πάθος

• «...απο σήμερα η ζωγραφική πέθανε...»

η αισθητική του πορτραίτουπαγωμένο, ανέκφραστο βλέμμα, ψυχρη απεικόνιση του φωτογραφιζόμενου, απουσία συναισθήματος λόγω του

πολύωρου στησίματος του φωτογραφιζόμενου

William Henry Fox Talbot 1800-1877καλοτυπία

• πειραματισμός• ναι μεν στήσιμο θεμάτων

• αλλα προσπάθεια για φυσικότητα στην πόζα

• καλλιτεχνική πινελιά στα θέματά του

1850-1860

• Τοπίο, αρχιτεκτονικά θέματα, πορτραίτα • Παγερή και απρόσωπη αντικειμενικότητα• Σκοπός τη φωτογραφίας: να μοιάσει στη ζωγραφική• Ταμπλώ-βιβάν: σκηνοθετημένες εικόνες που μιμούνται

ζωγραφικούς πίνακες• Pictorialists: εικονογράφοι που προσπαθούν με βουκολικά

θέματα, ταμπλώ βιβάν κι αλληγορικές σκηνές να αντιγράψουν τη ζωγραφική

• Πειραματισμοί: χρήση πολλών αρνητικών σε μια φωτογραφία- τεχνάσματα που απομακρύνουν τη φωτογραφία απο την αληθοφάνεια και την ακρίβεια

• Robinson, 1858 • Girodet –Trioson “the funeral of Atala” 1808

1860-1880 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΙΜΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ

«Είναι μόνο ένα μάτι» λέει ο Σεζάν για το Μονέ – ένα μάτι ψυχρό κι αντικειμενικό, ένα μάτι χωρίς συναισθηματισμό κι αισθητική προκατάληψη, ότι δηλαδή κάνει και ο φωτογραφικός φακός!

Ο ιμπρεσιονισμός βασίζεται στην αρχή της φωτογραφίας για απεικόνιση της φύσης με ένα καθαρά οπτικό τρόπο μεν, ο οποίος όμως είναι

πολύ προσωπικός

Ο συναισθηματισμός και οι ηρωικές σκηνές της παράδοσης θεωρήθηκαν ξεπερασμένες

Ζωγραφική στο ύπαιθρο. Έμφαση στο φυσικό φως

Οι περισσότεροι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι της εποχής είναι και οπαδοί της φωτογραφίας. H πρώτη έκθεση ιμπρεσιονιστών ζωγράφων

γίνεται στο studio του Nadar

Έμφαση στην προσωπική και υποκειμενική αίσθηση του κόσμου και όχι στην τυφλή αντιγραφή ενός αντικειμένου.

Απο ένα σημείο κι έπειτα οι ζωγράφοι κατάλαβαν ότι η φωτογραφία τους είχε απελευθερώσει... Μέσα στα επόμενα 50 χρόνια από την εφεύρεση της

φωτογραφίας οι ζωγράφοι προτιμούσαν να ζωγραφίζουν αφηρημένα θέματα που αντανακλούσαν την εσωτερική τους αλήθεια αφήνοντας στη φωτογραφία

το άχαρο (?) έργο της πιστής αντιγραφής του κόσμου.

Claude Monet, Soleil levant, 1872

Renoir, Boating Party

• Βελτίωση συνθηκών λήψης, μείωση χρόνου έκθεσης

• Ως εκ τούτου τα πορτραίτα έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν καλύτερα την προσωπικότητα του φωτογραφιζόμενου

• Μείωση κόστους φωτογραφίας

• Μαζικοποίηση και τυποποίηση του μέσου

• Έλλειψη αισθητικής απο τους φωτογράφους της εποχής

Εξέλιξη τεχνικής

NadarGaspard Felix Tournachon (1820-1910)

Ιούλιος Βερν Σάρα Μπερνάρ

Julia Margaret Cameron 1815-1879

Etienne Carjat 1828-1906

• Charles Baudelaire • Arthur Rimbaud

• Πολεμικό φωτορεπορτάζ – ντοκουμενταρισμένος ιστορικός ρεαλισμός, Mathew Brady (1822-1896) – Αμερικανικός Εμφύλιος πόλεμος (1861-1865)

• Οι φωτογραφίες του Brady έδωσαν στις μάχες μια πραγματικότητα που δεν μπορεσαν ποτέ να δώσουν οι αφηγήσεις γεγονότων όπως τα ανακαλούσε η μνήμη. Οι νεκροί του ήταν πρησμένα πτώματα μισοχωμένα στη λάσπη και σε τίποτα δεν θύμιζαν τους ήρωες που έκαναν μια γραφική χειρονομία για να στολίσουν τη γωνιά κάποιας γκραβούρας

1880-1900George Eastman, KODAK

you press the button we do the rest

• Η εξάπλωση της φωτογρ. αποτελεί εμπόδιο για την αποδοχή της σαν

τέχνη. Η διάδοση της μικρής εύχρηστης φωτογραφικής μηχανής έδωσε τη δυνατότητα στον καθένα

να φτιάχνει εικόνες. Ο κόσμος ζητά απο τον καλλιτέχνη να μπορει να δημιουργήσει έργα

τέχνης που ο ίδιος πρακτικά δεν μπορεί να φτιάξει. Πως λοιπόν ο απλός άνθρωπος να δεχτεί ότι

αυτό που πετυχαίνει ή νομίζει ότι πετυχαίνει με τη μηχανή του, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί τέχνη?

διάχυτοι τόνοι - φλου αρτιστίκιμπρεσιονιστική φωτογραφία

George Davison1854-1930

“The onion field”

• Επέμβαση με χημικά ή μηχανικά μέσα στη διάρκεια της φωτογραφικής διαδικασίας

• Μεταβολές στην υφή, την επιφάνεια, την ευκρίνεια, ακόμα και το είδωλο της τελικής φωτογραφίας

• Μέθοδος διχρωμικού καλλίου - μπρομόιλ

• Αποδέσμευση απο τεχνικούς περιορισμούς

• Πειραματισμοί

Robert Demachy 1859-1936“…If a man slavishly copies nature, no matter if it is with hand and pencil or through a photographic lens, he may be a supreme artist all the while,

but that particular work of his cannot be called a work of art..."

“Struggle”“study”

1900-1920Alfred Stieglitz (1864-1946)

• Πάθος για τη φωτογραφία ως δημιουργική και αυτόνομη τέχνη

• Προβολή και στήριξη της μοντέρνας ευρωπαικής τέχης (γκαλερί Αρ.291)

• Έκδοση περιοδικών τέχνης• Έμφαση στον πειραματισμό και

στην υποκειμενική αντίληψη του καλλιτέχνη έναντι στην παραδοσιακή αισθητική

• Οπαδός της αρετουσάριστης εικόνας

• Φωτογραφική αποστασία (1902) – Stieglitz, Steichen, White, Coburn

• Ισοδυναμίες –εξωτερικές προεκτάσεις εσωτερικών εμπειριών• ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Equivalents remain photography's most radical demonstration of faith in the existence of a reality behind and beyond that offered by the world of appearances. They are intended to function evocatively, like

music, and they express a desire to leave behind the physical world, a desire symbolized by the virtual absence of horizon and scale clues within the frame. Emotion resides solely in form, they assert, not in

the specifics of time and place

Stieglitz, Το τέρμα, 1907

• «...Υπήρχε εδώ κάτι στενά δεμένο με το βαθύτερο συναίσθημα σ’ότι έβλεπα, κι αποφάσισα να φωτογραφίσω αυτό που ένιωθα μέσα μου: μια αίσθηση μοναξιάς στην ίδια μου τη χώρα, ανάμεσα στους δικούς μου ανθρώπους...»

Edward Steichen 1879-1973Φωτογραφική ποίηση

• Carl Sandburg, 1936, 6 πορτράιτα σε μια πλάκα • Marlen Dietrich, 1936,

• Άνεμος φωτιάς, Τερέζα Ντάνκαν στην Ακρόπολη, 1921

Nelly’s (1899-1988)• Γεννήθηκε στο Αιδίνι της μικράς

Ασίας και σπούδασε φωτογραφία στην Γερμανία.

• Το 1924 ανοίγει το πρώτο της studio στην Αθήνα.

• Το έργο της είναι επηρεασμένο από τον νεοκλασσικισμό αλλά είναι και στιγμές που είναι ρωμαλέο ,αν και πάντα με αναφορές στην κλασική αρχαιότητα.

• Τα γυμνά της στη ακρόπολη παρόλες τις αντιδράσεις που προκαλούν κάνουν γνωστό το όνομα της.Το 1939 μπροστά στον επικείμενο πόλεμο πηγαίνει στην Νεα Υόρκη και εκει συνεχίζει την εμπορική και καλλιτεχνική δουλεία

Φωβισμός

Henri Matisse,

the Dessert harmony

in red, 1908

Κυβισμός

Pablo Picasso,

Friendship, 1908

Φουτουρισμός

Umberto Boccioni,

Dynamism of a cyclist,

1913

Εξπρεσιονισμός

Edward Munch, Η κραυγή,

1893

Anton Guilio Bragaglia 1911- Μανιφέστο του φωτοδυναμισμού

...αφήνουμε κατά μέρος τη μηχανική και παγωμένη καταγραφή της πραγματικότητας και κάνουμε κάθε τι δυνατό να την αποφύγουμε. Αυτή η

καταγραφή για μας αποτελεί αρνητικό στοιχείο ενώ για την κινηματογραφία και τη χρονοφωτογραφία αποτελεί την ουσία. Αυτές οι δύο παραπβλέπουν

την τροχιά, η οποία για μας έχει μεγαλύτερη αξία....

Paul Strand (1890-1976) «...είναι φοβερά ειλικρινείς...!»

κοινωνική διάσταση στη φωτογραφία

Eugene Atget (1857-1927)Moντερνισμός

ευαισθησία ώστε να εντοπίζεις και να εκφράζεις σωστά στοιχεία της πραγματικότητας - κτίρια και άνθρωποι στο Παρίσι- έμφαση στην

προοπτική

1920-1940

• Φρίκη πολέμων• Οκτωβριανή επανάσταση

• Κομματική τέχνη• Κοντστρουκτιβισμός

• Ντανταισμός • Υπερρεαλισμός

• Bauhaus

ΚοντστρουκτιβισμόςAlexander

Rodchenko (1891-1956)ζωγραφική, γραφιστική,

φωτογραφία, φωτο κολάζ

ριζοσπαστικό βλέμμα, αγάπη

για την ανθρωπότητα

όπως αυτή εκφράζεται μέσα

απο το επαναστατικό σοσιαλιστικό

σύστημα

Ντανταισμός

Michel Duchamp, Mona Lisa,

1919

Σουρεαλισμός

Max Ernst, The

Elephant Celebes,

1921

Νεα αντικειμενικότητα : Neue Sachlichkeit- New Photography 1920 Κίνημα τέχνης που αναπτύχθηκε στη Γερμανία το 1920 σε απάντηση του κινήματος του εξπρεσσιονισμόυ. Έμφαση στο ρεαλισμό, κυνισμός,σάτιρα, παραίτηση,υπονόμευση της ηθικής, απεικόνιση της διαφθοράς και

της σαπίλας του ανθρώπου στο σύγχρονο κόσμο- Γερμανία μετά την ήττα του Α’ παγκ. Πολέμου

Portrait of the Journalist Sylvia von Harden”, 1926, Otto Dix

Rudolf Schlichter Damenknelpe Ladies Dive, 1923

August Sander 1876-1964 (neue Sachlichkeit) απεικονίζει τις εικόνες καθημερινών ανθρώπων, αρετουσάριστες, αληθινές με

τολμηρή ματιά

F/64φωτογραφική ομάδα αρχές 20ου αιώνα στην Αμερική, ακρίβεια στο

κάδρο και στη φωτομέτρηση, «καθαρή» φωτογραφία και άψογα τυπώματα – Ζωνικό Σύστημα, Ansel Adams, Edward Weston, Imogen

Cunningham, John Paul Edwards, Sonya Noskowiak, Henry Swift, Willard Van Dyke

Edward weston 1886-1958

Man Ray (1890-1976) Dada, Surrealism

• Φωτογράμματα - Rayogramms• Avant- garde φωτογραφία

• Οι φωτογραφίες του Ray είναι καθαρές, σχεδόν σκληρές, με φιγούρες και φόρμες απόλυτα περιγραμμένες, σαν να έχουν κοπεί με κοφτερό μαχαίρι.

• «Τα αντικείμενα μου σχεδιάζονται για να διασκεδάσουν, να ενοχλήσουν, να συγχύσουν, να σπαζοκεφαλιάσουν και όχι για να προκαλέσουν θαυμασμό για την αρτιότητα της τεχνικής που συνήθως αποδίδεται ή κοστολογείται

σε αντικείμενα που χαρακτηρίζονται σαν έργα τέχνης» • Η αληθεια βρίσκεται πίσω απο τις παραστατικές απεικονίσεις

Bauhaus• καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική σχολή που

ιδρύθηκε από τον Βάλτερ Γκρόπιους και αναπτύχθηκε την περίοδο 1919-1933 στη Γερμανία.

• Βασικές αρχές: η απλότητα, η λειτουργικότητα και η χρηστικότητα, με ιδιαίτερη έμφαση σε γεωμετρικές φόρμες και στο χρώμα. Η σχολή Μπαουχάους απέρριπτε κάθε περιττό διακοσμητικό στοιχείο, θεωρώντας πως η ίδια η πρώτη ύλη περιέχει ένα είδος φυσικής και εγγενούς διακοσμητικής ικανότητας.

• Στόχος της σχολής Μπαουχάους ήταν η αναβάθμιση των προϊόντων μαζικής παραγωγής, όπως τα έπιπλα, αλλά και ολόκληρης της έννοιας της κατοικίας, αν και τάχθηκε αντίθετη στην τάση πλήρους εμπορευματοποίησης, κρατώντας τους καθηγητές που δίδασκαν έξω από τα στενά πλαίσια της παραγωγής, προτρέποντάς τους να θεωρούν το έργο τους έκφραση δημιουργικότητας και τέχνης.

• το κίνημα του Μπαουχάους προσπάθησε να ενοποιήσει την έννοια της τέχνης με τη διαδικασία της παραγωγής, υποτάσσοντας παράλληλα τα τεχνικά μηχανικά μέσα στην ανθρώπινη δημιουργικότητα.

Lazlo Moholy- Nagy• Καθηγητής στη σχολή του Bauhaus• Επηρροή απο κονστρουκτιβισμό• «Αναρχικός» της τέχνης• Πειραματισμοί

Andre Kertesz ( 1894-1985)αμερόληπτες, αντικειμενικές και αληθινές στιγμές

του Candid photography

Ο Kertesz συνδέει τα ανθρώπινα κατασκευάσματα με τις παράδοξες φόρμες τους, το ανθρώπινο στοιχείο με μια σαρκαστική διάθεση

Brassai (1899-1984)Παρίσι

Robert Cappa – Dorothea LangeΠολεμικό – κοινωνικό φωτορεπορτάζ

1936, Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος, Capa

1936, migrant mother, Lange