Amplifikatoret Me BJT
-
Author
teena977869574 -
Category
Documents
-
view
204 -
download
4
Embed Size (px)
description
Transcript of Amplifikatoret Me BJT

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
1
777... 111 SSSHHHEEEMMMBBBUUUJJJ TTTËËË ZZZGGGJJJEEEDDDHHHUUURRR---AAAMMMPPPLLLIIIFFFIIIKKKAAATTTOOORRRËËËTTT MMMEEE BBBJJJTTT______________________ 7.1 Për qarkun amplifikues një stadesh me BJT
a) Paraqitni modelin për sinjale të vogla me parametra hibrid π b) Gjeni përforcimin e tensionit Au=Vo/Vi ` c) Gjeni rezistencën hyrëse Rh=vi/ib
Janë të njohura : β=100, rπ=500Ω, R1=1K, RE=1K Zgjidhje: Skema ekuivalente e qarkut me parametra hibrid është si më poshtë:
b) Nga Ligji i Parë i Kirkofit mund të shkruajmë:
bbbe iiii ⋅+=⋅+= )1( ββ Rënja e tensionit në dalje (në rezistencën RE) është:
Ebo Riv ⋅+= )1( β Ligji i Dytë i Kirkofit për konturën hyrëse është: iibo vrRiv ++⋅= )( π
))1(( Eibi RrRiv βπ +++⋅=
Amplifikimi i tensionit llogaritet: i
ou u
uA =
985,0
))1(()1(
=+++⋅
+⋅=
Eib
Ebu RrRi
RiA
ββ
π c) Rezistenca hyrëse në bazë të skemës në figurë është
b
Eb
b
bh i
Rriiv
R)1(( βπ ++
==
= 101.5 [kΩ]

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
2
i i
7.2 Për përforcuesin në Fig. 7.2 janë të njohura: UCC = 15 V, Rg = 500 Ω, R1 = 27 kΩ, R2 = 15 kΩ, RC = 2.7kΩ, RE = 2.2 kΩ dhe RT = 2 kΩ. Parametrat e transistorit NPN janë β ≈ hfe = 120, Uγ = 0.7 V dhe UA = 220 V. Ekuivalenti temperaturor i tensionit është UT=25 mV. Gjeni: a) b) c)/u oA u u= /i oA i i= /vg o gA u u= d) /i i iR u i= e) /o o oR u i=
Zgjidhje: Që të gjejmë parametrat e skemës ekuivalente të BJT-së së pari duhet të gjejmë pikën e punës. Skema ekuivalente e qarkut në modin DC është si më poshtë:
Ku janë:
32
BB CC 3 31 2
R 15 10U U 15 5,36 [V]R R 15 10 27 10
⋅= ⋅ = ⋅ =
+ ⋅ + ⋅
3 31 2
B 1 2 3 31 2
R R 15 10 27 10R R R 9,64 [kR R 15 10 27 10
⋅ ⋅ ⋅ ⋅= = = =
+ ⋅ + ⋅]Ω
Ligji i Dytë i Kirkofit për konturën e bazës është:
BB B B BE E EU I R U I R= ⋅ + +
BB BE B B B EU U I R ( 1)I R= + ⋅ + β + ⋅
Nga ekuacioni i fundit gjejmë rrymën e bazës në pikën e punës

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
3
BB BEQBQ 3 3
B E
U U 5,36 0,7I 0,01688 [mA]=16,88 [ A]R ( 1)R 9,64 10 (120 1) 2,2 10
− −= = =
+ β + ⋅ + + ⋅ ⋅μ
Rryma e kolektorit do të jetë:
CQ BQI I 120 16,88 [ A]=2025,6 [ A] = 2,03 [mA]= β ⋅ = ⋅ μ μ
3
T6
BQ
U 25 [mV] 25 10r 1I 16,88 [ A] 16,88 10
,48 [k ]−
π −⋅
= = = = Ωμ ⋅
Ao 3
CQ
U 220r 108I 2,03 10−
= = = Ω⋅
,374 [k ]
fem 3
be
h 120g 81,0r 1,48 10
= = =⋅
8 [mA/V]
a) Llogaritja e amplifikimit të tensionit Au = Uo / Ui Pasi kondensatorët në modin AC paraqesin lidhje të shkurta, rezistenca emiteriale do të lidhet shkurtë.
Skema ekuivalente do të jetë si më poshtë:
o m be o Cu g u r R R= − ⋅ ⋅ T
e
i bu u=
o m be o C TV m
i be3 3 3
V
u g u r R RA gu u
A 81,08 10 2,7 10 2 10 93,155−
− ⋅ ⋅= = = − ⋅
= − ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ = −
o C Tr R R
ro nuk e morëm në konsideratë pasi ka vlerë dukshëm më të madhe se RC dhe RT atëherë nuk qon shumë peshë në ketë lidhje paralele! b) Llogaritja e amplifikimit të rrymës Ai = io / ii
oo
T
uiR
= , ndërsa ii
B
uiR rπ
=

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
4
3 3o
3o o BT
i V 3ii i T
B
9.64 10 1.48 10ui u R rR (9.64 1.48) 10A A 93,155 0,64 59,61ui u R 2 10
R r
π
π
⋅ ⋅ ⋅+ ⋅= = = ⋅ = ⋅ = − ⋅ =−⋅
c) llogaritja e amplifikimit Avg = uo / ug
o o iVg
g i
u u uAu u u
= = ⋅g
Bi g
B g
R ru uR r R
π
π= ⋅
+
Bg
B go BiVg V V
i g g B g
BV
B g B )
R ruR r Ru RuA A A
u u u R r
R rA 93.155 0.719 67R r R (R r
π
π π
π
π
π π
⋅+
= ⋅ = ⋅ = ⋅+
⋅= ⋅ = − ⋅ = −
⋅ + +
rR
=
d) Llogaritja e rezistencës hyrëse
3 3i
i B 3 3i
u 9,64 10 1,48 10R R r 1,28 [ki 9,64 10 1,48 10π
⋅ ⋅ ⋅= = = = Ω
⋅ + ⋅]
e) Llogaritja e rezistencës dalëse
C oo C o
C o
R r 2,7 108,374R R r 2.7 [kR r 2,7 108,374
⋅ ]⋅= = = ≈
+ +Ω

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
5
7.3 Për përforcuesin e dhënë në Fig. 7.3 janë të njohura: Ucc=15[V], Rg=500[Ω], R1=220K, R2=33K, RC=6,8K, RE=1K dhe RT=5,6K. Parametrat e transistorit npn bipolar janë β=hfe=100, Uγ=0,7[V]. Ekuivalenti temeperaturorë i tensionit UT=25[mV]
Gjeni:
a) Amplifikimin e tensionit Au = Uo / Ui b) Amplifikimin e rrymës Ai = i0 / ii c) Avg = u0 / ug d) Rezistencën hyrëse dhe atë dalëse
Zgjidhje: Pasi parametrat dinamik të transistorit nuk janë të njohur, atëherë kur kërkohet të gjenden përforcimi i tensionit/rrymës si dhe rezistenca hyrëse/dalëse është e nevojshme të gjendet pika statike e punës. Me rastin e llogaritjes së pikës statike të punës të gjithë kondensatorët kanë rezistencë pakufi të madhe, kështu që skema zëvendësuese duket si më poshtë: ose pas ekuivalentimit
][956.133220
1533
21
2 VRR
URU CC
BB =+⋅
=+⋅
=

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
6
][695.2821
21 Ω=+⋅
= kRRRRRB
Ligji i II-të i Kirkofit për qarkun hyrës është: )( CBEBBBB IIRUIRU +++⋅= γ
Meqë rrym a e kolektorit është BC II ⋅= β
][009684.0695.129
256.1101695.28
7.0956.1)1(
mARR
UUI
EB
BBB ==
+−
=++
−=
βγ
][9684.0009684.0100 mAII BCQ =⋅=⋅= β
]581.2][5778.2581009684.0
25Ω=Ω==== k
IUrr
BQ
Tbeπ
Parametrat tjerë hibrid gjatë analizës dinamike nuk do i marrim në konsideratë. Të analiza dinamike të gjithë kondensatorët kanë rezistencë të vogël dhe konsiderojmë që paraqesin lidhje të shkurtë. Skema ekuivalente për sinjale të vogla do jetë si më poshtë:
a) amplifikimi i tensioniti
ou U
UA =
Tcbfeo RRihU ||⋅⋅−=
bbei irU ⋅−= 9.118||100
||=⋅=
−
⋅−=
be
TC
be
Tcfeu r
RRr
RRhA
b) Rezistenca hyrëse i
ii i
UR =
Ee
ieREi i
RU
iii +=+= = be
be iRr−
bfe ih )1( +− = bfee
be ihRr
)1( ++−
Meqë nga skema e mësipërme shihet që: 0=⋅++ bfebE ihii bfeE ihi )1( +−=⇒
fee
be
bei
hRr
rR++
=1
=iR 25.18 [Ω]

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
7
c) Amplifikimi i rrymës i
oi i
iA =
=⋅=⋅⋅
==i
o
T
i
iT
oi
i
i
T
o
i UU
RR
URUR
RURU
A 0.53
d) g
iu
g
i
i
o
g
ovg U
UA
UU
UU
UU
A ⋅=⋅==
bfee
beggiggiiigg ih
RrRUiRUUuiRU )1(0 ++−=⋅+=⇒=−⋅−
be
ibe
E
ggi r
UrRR
UU ⋅+−= )101(
Prej nga
gbebeE
gi Ur
rRR
U =+⋅
+ )]101(1[
Prandaj, amplifikimi Aug do jetë:
94.5)101(1
1=
⋅+⋅
+⋅=
EbebeE
guug
RrrR
RAA
d) Ro=RC, Kjo rezistencë gjendet duke barazuar me zero burimin e pavarur të sinjalit. Në ketë rast nuk ka ngacmim në pjesën hyrëse të qarkut, prandaj edhe iB=0. B
Q
R1
Cc
R2Ce
0
RN
Ii
+ Ucc
Re
Rc
7.4 Për amplifikatorin e dhënë në figurë hie = 1 kΩ, hfe = 100 dhe hre = hoe = 0. Të caktohet Ai dhe Ri. Janë dhënë: R1 = R2 = 6 kΩ, Rc =1 kΩ, Re = 1.5 kΩ, RN = 1 kΩ, Ucc = 10 V, Ce = Cc = ∞.
Zgjidhje: Modeli ekuivalent i qarkut të mësipërm është :

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
8
01→
cω
01→
∞⋅ω
Skema ekuivalente për frekuenca të ulëta është treguar më poshtë.
1236
1266
2
2112 =
⋅=
+=
RRRRR , R12 = 3 [kΩ]
i
i iiA 0=
UBE = hieib ii = i12+ib= bie
bie
bbie i
RRhi
Rhii
Rh
12
12
1212
1 +=⎟⎟
⎠
⎞⎜⎜⎝
⎛+=+
i12 = 1212 Ribh
RU ieBE ⋅
= ii= bie i
RRh
12
12+
Uce = RN i0 i0 = N
CE
RU
bfeNC
NCce ih
RRRR
U ⋅+
−=
io bNC
feC iRRhR
⋅+
⋅−=

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
9
Ai = ( )( )
120
12i 1
12
ii
C fe b
C feC N
ie C N ieb
R h iR R hR R
h R2R R h Ri
R
⋅ ⋅−
⋅ ⋅+= = −
+ + +⋅
Ai ( ) ( ) 5.378
30042
3003111
10031−=−=
⋅−=
+⋅+⋅⋅
−=
Ai = -37.5 b)
Ri ][75.0*
12
12
12Ω
+⋅
=+
⋅= k
RhhR
iR
Rhih
iU
iU
ie
ie
bie
bie
i
be
i
h
43
3113
12
==+⋅
== , Pra Ri = 750 [Ω]
7.5 Për qarkun përforcues me emiter të përbashkët, të treguar në figurë, të llogaritet përforcimi i tensionit, rezistenca hyrëse dhe rezistenca dalëse për këto kushte:
a) Ce = ∞ b) Ce është e çkyçur nga qarku
Janë të njohura: R1 = R2 = 20K, RC = 2K, RE = 0.5K, hie =1K, hfe = 100, Cq = Cq1 = ∞
Zgjidhje: a) Kur Ce = ∞, impedanca e kondenzatorit tenton në zero, pra kondenzatoi paraqet lidhje të shkurtë. Qarku i mësipërm mundë të ekuivalentohet si më poshtë:

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
10
Ω=+
= κ1021
21
RRRRRT
21
2
RRRVV cc
T +=
Qarku ekuivalent i transistorit në frekuenca të ulta mundë të paraqitet me parametra hibrid:
QB
E
C
h11eh21eIb
+ +
Vbe Vce
Ib Ic
3
4
56
1
2
Kur tranzistori zëvendësohet me modelin ekuivalent me parametra hibrid (h), C – lidhet shkurt, bateria Vcc poashtu lidhet shkurt dhe qarku do të ketë formën:

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
11
?0 ==i
u VVA
Pra amplifikimi i tensionit definohet si raport në mes tensionit ne dalje dhe tensionit në hyrje. Nga Fig.1c kemi:
bec IhRV 210 −=
bei IhV 21=
20011
21
21
210 −=−=−
==e
ec
be
bec
iu h
hRIh
IhRVVA
Ω≈+
=+
=+
=+
== κ1111
11
11
11
11
eT
Te
Te
eT
T
i
e
i
i
T
ib
i
i
ii hR
Rh
RhhR
RV
hV
V
RVI
VIVR
cRR =0 b) kur ç’kyçet nga qarku , fig. 1b shndërrohet si me poshtë: →eC
Kur aplikohet modeli me parametra hibrid ( h ) dhe 01→
Cω bateritë lidhen shkurtë dhe kemi qarkun në vijim:
10021 === βfehh

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
12
( ) ( )11 21 11 211i B e b e b b e eV V h i R i h i h R h i⎡ ⎤= = + + = + +⎣ ⎦ b
( )[ ] bee
bc
iu IhRh
IhRVVA
2111
210
1++−== = ( ) 4
1 2111
21 −≅++
−hRh
hR
ee
c
( )Ω≅
+++
== κ8
1 2111 hRhV
RV
VI
VR
ee
B
T
B
B
i
Bi
Ω== κ20 cRR
7.6 Për përforcuesin ne Fig. 7.6 llogaritni rezistencën hyrëse nëse janë të njohura:
iR
1 2 3 4 11 21 12 2212 , 10 , 5 , , 1 , 100, 0e ie e fe e eR R R R C h h h h h hκ κ κ κ= = Ω = Ω = Ω = ∞ = = Ω = = = =
Zgjidhje:

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
13
Qarku i mësipërm mundë të ekuivalentohet si më poshtë:
Në frekuenca të ulta kemi qarkun e mëposhtëm:
≡
Ω=⇒++= κ73,21111421
ee
RRRRR
Pas zëvendësimit me parametra hibrid të transistorit fitojmë skemën e mëposhtme:

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
14
( )11 21i e b e b eV h i R i h i= + + b
i
Nga skema e mësipërme shihet qartë se vlen:
11BE e bV h= , 113
3 3
eBEb
hVi iR R
= = , 11 11 33
3 3
1e ei b b b
Rh hi i iR R
⎛ ⎞ += + = + =⎜ ⎟
⎝ ⎠i i , 3
11 3b i
e
Ri ih R
=+
11 3 321
11 3 11 3
ei e e e
e e
h R RV R R hh R h R⎡ ⎤
= + +⎢ ⎥+ +⎣ ⎦ii
11 3 21 3
11 3 11 3
252i e e ei e
i e e
V h R R h RR Ri h R h R
κ= = + + ≅ Ω+ +
7.7 Për përforcuesin në Fig. 7.7 janë dhënë: Ucc = 15 V, Rg = 500 Ω, R1=82 [kΩ], R2 = 110 [kΩ], RE = 3 [kΩ] dhe RT = 2.7 [kΩ]. Parametrat e npn- transistorit bipolar janë β≈hfe=150, Uγ = 0.7 V dhe UA=250V. Tensioni termik UT=25 [mV]. Gjeni: a) Përforcimin e tensionit iou uuA /= b) Rezistencën hyrëse
iii iuR /=

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
15
Fig. 7.7 Zgjidhje:
Qarku në regjimin DC do të jetë:
a) Analiza AC dhe llogaritja e amplifikimit të tensionit
i
ou U
UA =

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
16
bTEfeo iRRhu ⋅⋅+= //)1( , ndërsa bTEfebbei iRRhiru ⋅++⋅= //)1(
992.0//)1(
//)1(=
⋅++⋅
⋅⋅+==
bTEfebbe
bTEfe
i
ou iRRhir
iRRhuu
A
b) Llogaritja e rezistencës hyrëse
i
ii i
uR =
TEfebe
ib RRhr
ui
//)1( ⋅++=
⎟⎟⎠
⎞⎜⎜⎝
⎛
⋅+++=
⋅+++=+=
TEfebeBi
TEfebe
i
B
ibRi RRhrR
uRRhr
uRu
iiiB //)1(
11//)1(
( ) ][6.38//)1(// Ω=⋅++== kRRhrRiu
R TEfebeBi
ii

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
17
777...222 DDDEEETTTYYYRRRAAA PPPËËËRRR PPPUUUNNNËËË TTTËËË PPPAAAVVVAAARRRUUURRR_______________________________________ 1. Për përforcuesin një stadesh me BJT:
a) Gjeni IEQ, ICQ, IBQ, UCEQ, hie dhe gm b) Paraqitni skemën zëvendësuese për analizën dinamike c) Llogaritni rezistencën hyrëse Ri d) Llogaritni përforcimin Av dhe Avg
Janë të njohura: UCC = 20V, UEE = 10V, RC = RE = RP = 1kΩ, RB = RB G = 10kΩ, β ≈ hfe = 200.
Zgjidhje: a) IEQ= 8.86mA, ICQ= 8.815 mA, IBQ = 44 μA, UCEQ = 12.325V, hie = 1.14 kΩ, gm= 176.3 mA/V d) Av = -87.7, Avg = -8.12
2. Për qarkun e treguar në Fig 2. janë dhënë: β = 100,UBE = 0,6V, RE = 2.7kΩ, RC = RT = 3.3kΩ, RG = 1kΩ, UDD = 12V, UEE = 6 V, UT = 25 mV.
a) Gjeni IEQ, ICQ, UCEQ dhe gm në pikën e punës b) Paraqitni skemën zëvendësuese dhe llogaritni rezistencën hyrëse, përforcimin AV dhe AVg.
Zgjidhje:
a) IEQ=2 mA, ICQ=1,98 mA, UCEQ=6,066 V, gm=39,6 mA/V;

ELEKTRONIKË- shembuj të zgjidhur nga amplifikatorët me BJT-detyra për punë të pavarur- version punues Mr.sc. Qamil Kabashi
18
b) Rh =24,77 Ω, AV=65.34, AVg=1.579 3. Për qarkun përforcues gjeni përforcimin Au, Avg, Ai dhe Ri. Është e njohur β = hfe = 100
Zgjidhje: Av= -25.6, Avg = -22.7, Ai = -24, Ri = 4.7kΩ