Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

76
Τη γνωρίζουμε και τη χρησιμοποιούμε Τεύχος 459, Έτος 69 Απρίλιος - Ιούνιος, 2013 Χρυσοξυλιά Ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής υπαίθρου Ο νέος Υπουργός Γεωργίας, Νίκος Κουγιάλης, στέλνει το μήνυμά του στον αγροτικό κόσμο ΑΓΡΟΤΗΣ ! Απρίλιος - Ιούνιος, 2013 Ιχνηλασιμότητα και πληροφόρηση του καταναλωτή Αλιευτικά προϊόντα Αφιέρωμα Η καλλιέργεια της πατάτας Εξωραϊστικά έργα και αναβάθμιση του περιβάλλοντος Αναδασμός στην Επαρχία Πάφου

description

A magazine about farmers and agriculture published by the Cy Ministry of Agriculture. In Greek.

Transcript of Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Page 1: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Τη γνωρίζουμε και τη χρησιμοποιούμε

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

∆ιαδικτυακή Πύλη για την ενημέρωση του Αγρότη

www.agrokypros.gov.cy

Τεύχος 459, Έτος 69 Απρίλιος - Ιούνιος, 2013

Χρυσοξυλιά

Ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής υπαίθρου

Ο νέος Υπουργός Γεωργίας, Νίκος Κουγιάλης, στέλνει

το μήνυμά του στον αγροτικό κόσμο

ΑΓ

ΡΟ

ΤΗ

Σ !

Απ

ρίλ

ιος

- Ιού

νιο

ς, 2

01

3

Ιχνηλασιμότητα και πληροφόρηση του καταναλωτή

Αλιευτικά προϊόντα

Αφιέρωμα

Η καλλιέργεια της πατάτας

Εξωραϊστικά έργα και αναβάθμιση του περιβάλλοντος

Αναδασμός στην Επαρχία Πάφου

Page 2: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Υλικά: ! 1 φλιτζάνι ηλιανθέλαιο

! 2 φλιτζάνια σιμιγδάλι

! 5 αυγά

! ½ φλιτζάνι ζάχαρη

! 1 φλιτζάνι αμύγδαλα ελαφρώς αλεσμένα

! 1 φλιτζάνι γάλα

! 1 φλιτζανάκι του καφέ ροδόσταγμα

! 3 κουταλάκια baking powder

! 1 κουταλάκι κανέλα

! Λίγο ξύσμα λεμονιού και πορτοκαλιού

Υλικά για το σιρόπι: ! 3/4 φλιτζανιού μέλι

! 3/4 φλιτζανιού ζάχαρη

! 2 ½ φλιτζάνια νερό

! 2 κουταλιές χυμό λεμονιού

! 1 κομμάτι λεμονόφλουδα

! 1 κομμάτι κανέλα

Το µέλι στην κουζίνα µας Σιµιγδαλένιος χαλβάς φούρνου µε µέλι και αµύγδαλα

Τρόπος παρασκευής: ! Ετοιμάζουμε το σιρόπι, βάζοντας σε ένα κατσαρολάκι τα

υλικά και αφήνοντάς τα στη φωτιά για 15-20 λεπτά, μέχρινα δέσουν κανονικά, και το αφήνουμε να κρυώσει.

! Bάζουμε σε μια λεκάνη το ηλιανθέλαιο και αφούπροσθέσουμε τη ζάχαρη, τα χτυπάμε καλά.

! Xτυπάμε χωριστά τα αυγά και τα ρίχνουμε σιγά-σιγά στουπόλοιπο μείγμα, εναλλάξ με το γάλα, αφού προη γου -μένως το έχουμε ζεστάνει ελαφρώς.

! Bάζουμε το ροδόσταγμα, το ξύσμα λεμονιού καιπορτοκαλιού, την κανέλα και ανακατεύουμε.

! Προσθέτουμε λίγο-λίγο το σιμιγδάλι με το baking powderκαι ανακατεύουμε με το σύρμα των αυγών ή με μια ξύλινηκουτάλα.

! Tέλος, προσθέτουμε τα αμύγδαλα και ανακατεύουμε.

! Βάζουμε το μείγμα σε ένα γυάλινο πυρίμαχο σκεύος και τοψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 °C, για45-50 λεπτά μέχρι να ροδίσει καλά.

! Τέλος, περιχύνουμε το ζεστό χαλβά με το κρύο σιρόπι καιπασπαλίζουμε, προαιρετικά, με αλεσμένα αμύγδαλα.

(Συνταγή και φωτογραφία από Ελένη Χριστοφόρου, Tμήμα Γεωργίας)

Το µέλι στην κουζίνα µας Σιµιγδαλένιος χαλβάς φούρνου µε µέλι και αµύγδαλαΗ αμυγδαλιά είναι δέντρο που αυτοφύεται σε

πολλές περιοχές της Κύπρου και ιδιαίτερα της

Πάφου και της Λεμεσού. Είναι απόλυτα

εγκλιματισμένο στο περιβάλλον της Κύπρου,

αφού καλλιεργείται από τα πολύ παλιά χρόνια

και έχουν αναπτυχθεί πολλές ντόπιες ποικιλίες.

Page 3: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Μήνυµα του Υπουργού Γεωργίας,Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος

Αναγνωρίζοντας τα καθηµερινά ζητήµατα που αντιµετω-πίζει ο αγροτικός µας κόσµος, ιδίως λόγω της οικονοµικής

κρίσης που µαστίζει τη Χώρα µας την περίοδο αυτή, ένας απότους πρωταρχικούς στόχους της Κυβέρνησης είναι η ισόρροπη

και βιώσιµη ανάπτυξη της κυπριακής υπαίθρου µε απόλυτο σεβα-σµό προς το φυσικό περιβάλλον, αλλά και τον πολιτισµό µας. Βασική

προτεραιότητα για την ανάπτυξη της αγροτικής µας οικονοµίας είναι ηεφαρµογή του εθνικού στρατηγικού σχεδίου, όπως έχει καταρτιστεί για τον

αγροτικό τοµέα µε ορίζοντα το 2020.

Η αγροτική πολιτική που εφαρµόζει η Κυβέρνηση στα πλαίσια του ευρωπαϊκού κε-κτηµένου και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στηρίζεται στον εκσυγχρονισµό τωνυφιστάµενων παραγωγικών δοµών και λειτουργιών, στην υιοθέτηση µέτρων που ωθούντην ανάπτυξη και στη στροφή της γεωργίας προς µια ποιοτική και πράσινη παραγωγή.Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, στοχεύουµε στην υποκατάσταση των εισαγωγών δη-µιουργώντας µια εξωστρεφή αγροτική παραγωγή, στη διασφάλιση ασφαλούς και δί-καιου πεδίου δραστηριοποίησης του αγρότη (από την παραγωγή στη διάθεση στον κα-ταναλωτή) και στην αναβάθµιση του αγροδιατροφικού τοµέα και τη σύνδεσή του µε τοντοµέα των υπηρεσιών, του τουρισµού και της πράσινης ανάπτυξης.

Στόχος µας στον τοµέα της γεωργίας είναι η ολοκλήρωση της εφαρµογής του Προγράµ-µατος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 και η ετοιµασία του νέου Προγράµµατος Αγρο-τικής Ανάπτυξης 2014-2020, καθώς και η προώθηση του Μητρώου Γεωργών και Γε-ωργικών Εκµεταλλεύσεων.

Θα δοθεί, επίσης, ιδιαίτερη βαρύτητα στη γεωργική έρευνα προς εξυπηρέτηση των αναγ-κών της κυπριακής αγροτικής οικονοµίας, µε την ενεργό συµµετοχή των αγροτών στηδιαδικασία νέων µεθόδων, γεωργικής παραγωγής, φιλικών προς το περιβάλλον και στηδιαδικασία δηµιουργίας νέων ποικιλιών µε χαρακτηριστικά που συνάδουν µε τις κλι-µατολογικές και εδαφολογικές συνθήκες του τόπου. Στόχος είναι η άµεση εµπλοκή τουαγρότη σε προγράµµατα που θα έχουν οικονοµική απόδοση για τον ίδιο.

Το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος θα συνεχίσει την έµ-πρακτη στήριξή του προς τους αλιείς, αλλά και τις επιχειρήσεις που ασχολούνται µε τοναλιευτικό τοµέα, συµπεριλαµβανοµένου και του τοµέα της υδατοκαλλιέργειας, της µετα-ποίησης και της εµπορίας των αλιευτικών προϊόντων, µέσα από την ολοκλήρωση τηςυλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Αλιείας 2007-2013 και την εκπόνησηνέου επιχειρησιακού προγράµµατος αλιείας. Στόχος µας, η ενίσχυση της ανταγωνιστι-κότητας του αλιευτικού τοµέα, η βιώσιµη διαχείριση των αλιευτικών αποθεµάτων και ηαειφόρος ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας.

Η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία και η δασοκοµία αποτελούν µέρος της λύσης του οι-κονοµικού προβλήµατος της Χώρας και όχι παράµετρο της κρίσης. Επιδίωξή µας είναιµια πράσινη ανάπτυξη, που να σέβεται το περιβάλλον, να είναι παραγωγική και αειφό-ρος. Με συλλογικότητα, µε πνεύµα οµαδικότητας και συνεργασίας και πάντοτε αφουγ-κραζόµενοι τις ανάγκες και τις θέσεις του αγροτικού µας κόσµου, θα εργαστούµε σκληράγια να την ανάταξη της αγροτικής οικονοµίας.

Νίκος Κουγιάλης

Page 4: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Γ.Τ.Π. 60/2013-8.500Εκδόθηκε από το Γραφείο Τύπου και ΠληροφοριώνISSN 0256-8519

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ:Σπυρίδων Έλληνας

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:Σπυρίδων Έλληνας και Χριστίνα Τρισελιώτου - Σταυρινίδου

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ:∆ώρα Κλεάνθους - Φαρσίδη: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ξενοφών Γρηγορίου, Σπυρίδων Έλληνας, Aρχείο Υπ. Γεωργίας, Ε.Ε.

∆ιανέµεται δωρεάν από το Yπουργείο ΓεωργίαςTηλ.: 22408599/8, Τηλεοµοιότυπο: 22771385,E-mail: [email protected], Ιστοσελίδα: www.agrokypros.gov.cy

Εκτύπωση: Τυπογραφείο Zavallis Litho Ltd

TΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ,ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Τεύχος 459 - Έτος 69 Απρίλιος - Μάιος - Ιούνιος 2013

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ∆ιαχείριση της σοδειάς

των σιτηρών . . . . . . . . .4

Ο νέος Υπουργός Γεωρ-γίας ανέλαβε τα καθή-κοντά του . . . . . . . . . . .7

Βιογραφικό σηµείωµατου Υπουργού Γεωργίας,Φυσικών Πόρων καιΠεριβάλλοντος, ΝίκουΚουγιάλη . . . . . . . . . . . .7

Η καλλιέργεια τηςµεσπιλιάς . . . . . . . . . . . .8

Ιχνηλασιµότητααλιευτικών προϊόντωνκαι η απαραίτητηπληροφόρηση τουκαταναλωτή . . . . . . . .11

Εξωραϊστικά έργα καιαναβάθµιση τουπεριβάλλοντος σεπεριοχές αναδασµούτης Επαρχίας Πάφου . .13

Ο δασοτουρισµός στησύγχρονη εποχή καιη σηµασία των δασώντης Κύπρου . . . . . . . . .16

Η Γεωργική µας Έρευνα:― Επιδράσεις της

άρδευσης µεεπεξεργασµένο νερόστο έδαφος, στονκαρπό και στην παρα-γωγή καλλιέργειαςντοµάτας . . . . . . . . .18

― Η ιολογική ασθένειατου κηλιδωτούµαρασµού τηςντοµάτας . . . . . . . . .23

Το µήνυµα τηςΠαγκόσµιας ΗµέραςΝερού . . . . . . . . . . . . .26

Θέµατα ΚΟΑΠ:― Κοινή Αγροτική

Πολιτική 2014-2020:Άµεσες Πληρωµές . .27

― Ηλεκτρονική υποβολήτης Ενιαίας ΑίτησηςΕκταρικώνΕπιδοτήσεων2013 . . . . . . . . . . . .29

Το Βοτανολόγιο τουΤµήµατος ∆ασών . . . . .31

Ειδήσεις για τοναγροτικό µαςκόσµο . . . . . . . . . . . . .33

Από την ΕυρωπαϊκήΑτζέντα . . . . . . . . . . . .36

Κάντε scan το QR code για

να έχετε άµεσα πρόσβαση

στο περιοδικό ΑΓΡΟΤΗΣ

και ηλεκτρονικά

84

13

Page 5: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Μελισσοκοµικά Νέα:― ∆εντρολίβανο

(Λασµαρίν), ένασηµαντικόµελισσοκοµικόφυτό . . . . . . . . . . . .38

Γεωργοοικονοµικά:― ∆ιαχείριση

κινδύνων/ζηµιών στογεωργικό τοµέα . . . .40

Οίνων Νέα:― 8ος Κυπριακός

∆ιαγωνισµόςΟίνου . . . . . . . . . . . .41

― Αξιοποίηση µέσων κοι-νωνικής δικτύωσης γιαπροβολή καιπροώθηση τουαµπελοοινικούτοµέα . . . . . . . . . . . .41

― Οίνος από λιαστάσταφύλια: Ένας νέοςτύπος Κουµανδαρίας

διαφοροποιείτο εθνικό προϊόντου τόπου . . . . . . . .43

Οι σεισµοί της Κύπρουκατά το 2012 . . . . . . . .45

Αγελαδοτροφία . . . . . .48

Εποχικές ΓεωργικέςΑσχολίες:

― Φυτική Παραγωγή . .49

― Ζωική Παραγωγή . . .53

Νέα Εθνικού Αγροτικού∆ικτύου . . . . . . . . . . . .55

Αφιέρωµα: Η καλλιέργειατης πατάτας . . . . . . . . .56

Αναφορά σε ένα απότα κυπριακά φυτάστον κήπο µας:

― Χρυσοξυλιά (Rhamnusalaternus) . . . . . . . .70

Για την Αγρότισσα . . . .71

70

56

43

7

38

Page 6: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

∆ιαχείριση της σοδειάς των σιτηρών

Εµµανουήλ ΖαχαρίαΛειτουργός Γεωργίας Α΄

στο Τµήµα Γεωργίας

Οάνθρωπος, από την αρχαιότητα, αποθήκευε τα τρόφιµά του για να τα κα-ταναλώνει σταδιακά ή σε δύσκολες περιόδους, όπως πολέµους ή ανοµ-

βρίες. Σήµερα, η αποθήκευση των γεωργικών προϊόντων από τους παραγω-γούς, σε όλον τον κόσµο, γίνεται, ούτως ώστε να πετύχουν καλύτερες τιµές,πουλώντας το προϊόν τους αργότερα, πιθανότατα, σε ευνοϊκότερη τιµή.

Έχοντας µιαν αποθήκη που πληροί όλες τις προδιαγραφές, ο παραγωγόςδεν βιάζεται να “ξεφορτωθεί“ το προϊόν του και έτσι, έχει το “πάνω χέρι“ στιςδιαπραγµατεύσεις του µε τον έµπορο. Κύριοι εχθροί των αποθηκευµένωνπροϊόντων είναι τα έντοµα, τα ακάρεα, οι µύκητες, τα πουλιά και τα τρω-κτικά. Σύµφωνα µε στοιχεία του Οργανισµού Τροφίµων και Γεωργίας (FAO),οι απώλειες συγκοµισµένου προϊόντος κατά την αποθήκευση ανέρχονταιστο 17% της παγκόσµιας παραγωγής. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ ση-µαντικό να τηρούνται ορισµένες προϋποθέσεις, ώστε η αποθήκευση τωνγεωργικών προϊόντων, που µε κόπο παράγει ο αγρότης, να µην γίνεταιεπιζήµια καθώς χάνονται µεγάλες ποσότητες από τους εχθρούς.

Η αποθήκη θα πρέπει να είναι ένας χώρος µε χρήση αποκλειστικά γιατην αποθήκευση γεωργικών προϊόντων, και όχι µια κοινή αποθήκη,ικανή να προστατεύει το προϊόν για µεγάλο χρονικό διάστηµα απόενδογενείς κι εξωγενείς παράγοντες. Απαραίτητη προϋπόθεση γιατην ορθή αποθήκευση, είναι ο καλός καθαρισµός της αποθήκηςκαι η απολύµανσή της. Οι κυριότεροι παράγοντες που περιορί-ζουν ή/και εµποδίζουν τη δραστηριοποίηση και τον πολλα-πλασιασµό των εχθρών και, κυρίως, των εντόµων, που απο-τελούν τον κυριότερο εχθρό, είναι η θερµοκρασία και ηυγρασία. Σπόροι µε περιεκτικότητα σε υγρασία 14% ή/και λι-

γότερο δεν προσβάλλονται εύκολα. Όσον αφορά τη θερ-µοκρασία, έχει διαπιστωθεί, µε µελέτες, ότι, θερµοκρα-σίες ανώτερες των 35 οC ή µικρότερες των 21 οC περιο-ρίζουν σηµαντικά τα έντοµα. Εάν γνωρίζουµε το είδοςτης προσβολής, µπορούµε να προχωρήσουµε µε πιοσυγκεκριµένες µεθόδους.

Στην περίπτωση που έχουµε ακολουθήσει όλες τιςοδηγίες απολύµανσης του σπόρου και της απο-θήκης µε ρύθµιση της υγρασίας και της θερµο-κρασίας στα επιθυµητά επίπεδα και παρ’ όλααυτά εντοπίσουµε µια προσβολή σε κάποιοναπό τους συχνούς ελέγχους που θα πρέπει ναπραγµατοποιούµε στο αποθηκευµένο προ-ϊόν, καλό θα είναι να είµαστε σε θέση ναπροσδιορίσουµε το είδος της προσβολής(µύκητας, έντοµο, ακάρεα κ.ά.) και, αν είναιδυνατόν, να το αναγνωρίσουµε. Προχω-ρώντας στην αναγνώριση του εντόµου, γιαπαράδειγµα, και γνωρίζοντας στοιχεία γιατη βιολογία του και τις ευνοϊκές για αυτόσυνθήκες, µπορούµε, µε κατάλληλουςχειρισµούς, να αναστείλουµε την εξά-πλωσή του.

∞°ƒ√∆∏™ 47

50 ∞°ƒ√∆∏™

Page 7: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Προετοιµασία του χώρου - Απολύµανση αποθήκης

Για την αποθήκευση των γεωργικών προϊόντων, πρωταρ-χικό και καθοριστικό ρόλο παίζει ο αποθηκευτικός χώροςκαι ο τρόπος κατασκευής του. Τα υλικά κατασκευής θαπρέπει να είναι κατάλληλα, ώστε να διατηρούνται σταεπιθυµητά επίπεδα η υγρασία και η θερµοκρασία, ενώ,παράλληλα, θα πρέπει να υπάρχει επαρκής αερισµός. Επι-πρόσθετα, χρειάζεται καλή µόνωση, η οποία θα εξασφα-λίζει τη στεγανότητα και την προστασία από τις υψηλέςθερµοκρασίες του Καλοκαιριού. Επίσης, τα δάπεδα και οιτοίχοι θα πρέπει να είναι στεγανά και να προστατεύουναπό ανεπιθύµητη αύξηση της υγρασίας. Στα παράθυρα,θα πρέπει να τοποθετείται σήτα για να εµποδίζεται η προ-σβολή από έντοµα εκτός της αποθήκης κατά τη διάρκειατης αποθήκευσης. Η σήτα θα πρέπει να τοποθετείται µετέτοιον τρόπο, ώστε να µην δηµιουργεί κρύπτες για ταέντοµα, τα οποία θα προφυλάσσονται εκεί κατά τον κα-θαρισµό και την απολύµανση και θα δηµιουργούν προ-βλήµατα. Ακόµη, οι λείες επιφάνειες των τοίχων και τωνπατωµάτων βοηθούν στον καθαρισµό όπως και οι στρογ-γυλοποιηµένες γωνίες, όπου αυτό είναι δυνατό. Τέλος,θα πρέπει να αποφεύγονται ιδιαίτερες κατασκευές πουδυσκολεύουν τον καθαρισµό.

Εάν εξασφαλιστεί ένας καθαρός αποθηκευτικός χώρος,σε συνδυασµό µε µια επιτυχηµένη απεντόµωση τουχώρου και απολύµανση του προϊόντος, τότε οι πιθανότη-τες προσβολής µειώνονται αισθητά.

Η κυριότερη ουσία που χρησιµοποιείται για τις απεντο-µώσεις είναι η φωσφίνη. Το σηµαντικότερο πλεονέκτηµατης φωσφίνης είναι το γεγονός ότι, δεν αφήνει καθόλουυπολείµµατα στο προϊόν. Πιο συγκεκριµένα, πρόκειται γιαένα ισχυρά τοξικό αέριο, το οποίο είναι πολύ αποτελε-σµατικό στην καταπολέµηση όλων των σταδίων των εν-τόµων. Είναι, ουσιαστικά, ένα καπνογόνο που δρα ασφυκτικά και η εφαρµογή του απαιτεί ειδικευµένο τεχνικό προ-σωπικό και επίβλεψη Γεωπόνου ή Χηµικού, λαµβάνοντας όλα τα απαραίτητα µέτρα προφύλαξης, όπως αυτά ορί-ζονται από τη Νοµοθεσία.

Συχνοί έλεγχοι για να παραµείνει χαµηλά η θερµοκρασία και η υγρασία

Στην αποθήκευση των σπόρων, σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζει ο έλεγχος και η ρύθµιση της υγρασίας. Η υγρασίαστην αποθήκη, η σχετική υγρασία της, δηλαδή, επηρεάζει µέγιστα την αποθήκευση. Οι µύκητες και τα ακάρεα σε

σχετική υγρασία χαµηλότερη από 65% αδυνατούν να αναπτυχτούν. Επίσης, η πε-ριεκτικότητα του σπόρου σε νερό είναι πολύ σηµαντική και θα πρέπει να

είναι µικρότερη από 12-14%. Οι δυο αυτές µετρήσεις της υγρασίαςµεταβάλλονται εύκολα µε τις µεταβολές της υγρασίας στο πε-

ριβάλλον. Για παράδειγµα, αύξηση της σχετικής υγρασίαςεντός της αποθήκης σηµαίνει και αύξηση στην υγρασία των

αποθηκευµένων σπόρων. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει οισυνθήκες αυτές να ελέγχονται µε συχνούς ελέγχους.Επιπρόσθετα, µια σηµαντική παράµετρος που θα πρέπεινα συνυπολογιστεί, κυρίως, κατά τη διάρκεια του Χει-µώνα, είναι το γεγονός ότι, στην επιφάνεια του αποθη-

κευµένου σωρού παρατηρείται αύξηση της υγρασίας τωνσπόρων και αυτό µπορεί να γίνει η αρχή για µυκητολογι-

κές προσβολές και µόλυνσης των σπόρων µε µυκοτοξίνες.∆ιατηρώντας την υγρασία των σπόρων κάτω από 14% µει-

ΑΓΡΟΤΗΣ 5

Page 8: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ώνονται και οι πιθανότητες προσβολών από έντοµα.

Η αποθήκευση των σπόρων θα πρέπει να γίνε-ται σε χαµηλές θερµοκρασίες, ακριβώς διότι

µε αυτόν τον τρόπο επεκτείνεται η διάρ-κεια αποθήκευσης, µειώνονται οι ανε-

πιθύµητες εκβλαστήσεις σπόρων, δια-τηρούνται καλύτερα οι αρτοποιητικέςκαι βλαστικές ικανότητες, ενώ ηπροστασία από τις προσβολές µεγι-στοποιείται. Μειώνοντας τη θερµο-κρασία σε αρκετά χαµηλά επίπεδα,δίνεται η δυνατότητα αποθήκευσης

των σπόρων σε σχετικά αυξηµένησχετική υγρασία περιβάλλοντος. Οι εχ-

θροί των αποθηκευµένων σπόρων,όπως τα έντοµα, τα ακάρεα και οι µύκη-

τες, έχουν το µέγιστο της ανάπτυξή τους σεθερµοκρασίες µεταξύ 20-30 οC. Η θανάτωσή

τους γίνεται µέσα σε λίγα λεπτά σε ακραίες υψηλέςή χαµηλές θερµοκρασίες. Ο έλεγχος της θερµοκρασίας

του αποθηκευµένου σωρού θα πρέπει να πραγµατοποιείται ανάτακτά χρονικά διαστήµατα σε όσο το δυνατόν περισσότερα σηµεία και να καταγράφεται. Η έντονη δραστηριοποί-ηση µυκήτων και εντόµων προκαλεί αύξηση της θερµοκρασίας και αυτό αποτελεί ένδειξη επαναφοράς της θερ-µοκρασίας και της υγρασίας σε επιθυµητά επίπεδα.

Έντοµα: Ο κύριος εχθρός των αποθηκευµένων σπόρων

Όταν βρεθούν στην αποθήκη καταστρέφουν άµεσα τους σπόρους και υποβαθµίζουν την ποιότητά τους. Σπόροι µετην παραµικρή προσβολή θεωρούνται µη αποδεκτοί προς εµπορία. Για αυτόν το λόγο, είναι πολύ σηµαντικό να γί-νονται συχνές δειγµατοληψίες για αναγνώριση των εντόµων µε απώτερο σκοπό την έγκαιρη καταπολέµησή τους.Πετώντας, µπορούν να εισέλθουν σε µιαν αποθήκη που δεν είναι προφυλαγµένη από σήτες και άλλα αδιαπέρα-στα υλικά. Αρκετά έντοµα είναι προσαρµοσµένα να ζουν στις συνθήκες της αποθήκης και µπορεί να βρίσκονται εκείτρώγοντας υπολείµµατα από σπόρους που είχαν αποθηκευτεί στον ίδιοχώρο. Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης θα πρέπει να γίνον-ται συχνοί έλεγχοι για τυχόν δευτερογενείς προσβολές.Στις αποθήκες, µπορεί να βρεθούν και έντοµα, ταοποία αδυνατούν να προκαλέσουν ζηµιές στουςυγιείς σπόρους, αλλά τρέφονται µε ήδη προ-σβεβληµένους και σε κακή κατάσταση σπό-ρους. Τότε, ο παραγωγός θα πρέπει να ανη-συχήσει και να αναζητήσει το έντοµο πουπροκάλεσε, πρωτογενώς, την προσβολή.Εξάλλου, οποιοδήποτε έντοµο βρίσκεταιµέσα στο σωρό του αποθηκευµένουσπόρου είτε ωφέλιµο ή επιζήµιο, απο-τελεί λόγο απόρριψης του προϊόντος.Πρόσφατα, έχουν αναφερθεί περιπτώ-σεις όπου έχει διαπιστωθεί ανθεκτικό-τητα των εντόµων στα εντοµοκτόνα. Σεαυτές τις περιπτώσεις, καλό είναι να γί-νεται εναλλαγή στα εντοµοκτόνα, έτσιώστε να περιοριστεί η ανθεκτικότητα ήακόµα να χρησιµοποιηθούν τα κατάλληλαφυσικά µέτρα, όπως η µείωση της θερµοκρα-σίας στα επιθυµητά επίπεδα όπου τα έντοµα θα-νατώνονται ή τουλάχιστον περιορίζεται η δραστη-ριότητά τους.

6 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 9: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Ο νέος Υπουργός Γεωργίας ανέλαβε τα καθήκοντά του

Ονέος Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλ-λοντος, Νίκος Κουγιάλης, ανέλαβε την Παρασκευή, 1η

Μαρτίου, 2013, τα νέα του καθήκοντα στη διάρκεια ειδικήςτελετής που πραγµατοποιήθηκε στο Υπουργείο Γεωργίας,στην παρουσία της Γενικής ∆ιευθύντριας, κας Αίγλης Παντε-λάκη, ∆ιευθυντών και εκπροσώπων των Τµηµάτων και προ-σωπικού του Υπουργείου, καθώς και εκπροσώπων Οργανι-σµών που εποπτεύονται από το Υπουργείο Γεωργίας.

Καλωσορίζοντας τον κ. Κουγιάλη, ο απερχόµενος Υπουργός,Σοφοκλής Αλετράρης ευχαρίστησε θερµά τη Γενική ∆ιεύ-θυνση του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περι-βάλλοντος, τους ∆ιευθυντές των Τµηµάτων και Υπηρεσιώνκαι το σύνολο του προσωπικού του Υπουργείου για την εξαι-ρετική συνεργασία, την κατανόηση και τη στήριξη που τουπροσέφεραν. Απευθυνόµενος στο νέο Υπουργό, ο κ. Αλετράρης ευχήθηκε να έχει δύναµη και υγεία και δήλωσεότι, θα είναι πάντα στη διάθεσή του για ό,τι τον χρειαστούν.

Από πλευράς του, ο νέος Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Νίκος Κουγιάλης, σηµείωσε ότι,το εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονοµίας, µε ορίζοντα το 2020, έχει καταρτιστεί καιαυτό θα είναι η άµεση προτεραιότητά του. Αποτελεί, τόνισε, δέσµευσή µας προς τον αγρότη και τον κάτοικο τηςυπαίθρου ότι, θα δηµιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες για την ανάπτυξη του αγροτικού τοµέα, για να αποτελέσειξανά παράγοντα επανασύστασης του κοινωνικού και οικονοµικού ιστού της υπαίθρου. Πρέπει όλοι να αντιλη-φθούµε ότι µπαίνουµε σε µια νέα εποχή όπου απαιτείται παραγωγικότητα, επαγγελµατισµός, εµπειρογνωµοσύνηκαι συνεχής δράση.

Ο κ. Κουγιάλης ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, για την εµπιστοσύνη που δείχνειστο πρόσωπό του, καθώς και τον Πρόεδρο του ΕΥΡΩΚΟ, ∆ηµήτρη Συλλούρη, ο οποίος ενέκρινε το διορισµό του.∆εσµεύεται, είπε, ότι θα εργαστεί σκληρά, ώστε να ικανοποιήσει πλήρως και µε συνέπεια το κυβερνητικό πρό-γραµµα που αφορά το Υπουργείο.

Ο κ. Κουγιάλης κλείνοντας το χαιρετισµό του, κάλεσε όλους τους Λειτουργούς και τους συνεργάτες του Υπουρ-γείου να συνεργαστούν συλλογικά και µε συνέπεια για να εκπληρώσουν τους δύσκολους στόχους που έχουν τεθεί,ευχαριστώντας, παράλληλα, τον απερχόµενο Υπουργό για το σηµαντικό έργο που έχει επιτελέσει κατά τη διάρκειατης θητείας του.

Βιογραφικό σηµείωµα του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Νίκου Κουγιάλη

Ο κ. Νίκος Κουγιάλης γεννήθηκε στη Λευκωσία, στις 30 Μαρτίου του 1967. Κατάγεταιαπό τη ∆ευτερά. Σπούδασε στις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής και κατέχει τους τίτλουςB.Sc. και M.Sc. in Electrical Engineering του Πανεπιστηµίου της Βόρειας Καρολίνας(North Carolina State University).

Είναι Πρόεδρος του Ινστιτούτου Μηχανικής και Τεχνολογίας (IET) του Ηνωµένου Βασι-λείου από το 2006 και εκλελεγµένο µέλος του Παγκόσµιου Συµβουλίου του ΙΕΤ. ∆ιετέ-λεσε πρόεδρος του Ινστιτούτου Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Ηνωµένου Βασιλείουαπό το 2004 µέχρι το 2006.

Εργάστηκε στην Αρχή Ηλεκτρισµού Κύπρου ως Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, καθώς καιστις εταιρείες IBM Research Triangle Park NC/USA, ALCATEL Network Systems NC/USA,SIEMENS Cyprus, αλλά και στο Πανεπιστήµιο North Carolina State University ως Λέκτο-ρας σε θέµατα τηλεπικοινωνιών.

Υπηρέτησε το Συνδικαλισµό από τις τάξεις της Συντεχνίας του Επιστηµονικού προσωπι-κού της ΑΗΚ, κατέχοντας τη θέση του Βοηθού Γραµµατέα.

Είναι Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κόµµατος, ενώ διετέλεσε Γενικός Οργανωτικός µέχρι το 2011.

Ο κ. Κουγιάλης είναι έγγαµος και έχει τρία παιδιά.

ΑΓΡΟΤΗΣ 7

Page 10: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Η καλλιέργεια της µεσπιλιάς

Γιώργος AριστείδουΛειτουργός Γεωργίαςστο Tµήµα Γεωργίας

Ηκαλλιεργούµενη µεσπιλιά (Eriobotrya japonica), ανήκει στην οικογένεια Rosaceae και είναι είδος ιθαγενές τηςΚίνας και της Ιαπωνίας. Είναι δέντρο υποτροπικό, δηλαδή, αντέχει στις υψηλές θερµοκρασίες, αλλά είναι ευαί-

σθητο στις χαµηλές. Συστηµατικά καλλιεργείται στις Χώρες της Ασίας, στην Αυστραλία, στις Η.Π.Α., στη Β. Αφρικήκαι στις παραµεσόγειες περιοχές των Χωρών της Ευρώπης. Στην Κύπρο, οι µεσπιλιές απαντώνται, κυρίως, στους κή-πους των σπιτιών, αλλά και ως µεµονωµένα δέντρα σε οπωρώνες στις πεδινές και ηµιορεινές περιοχές. Τα τελευ-ταία χρόνια, έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για συστηµατική καλλιέργεια της µεσπιλιάς, αφού η ζήτηση, στην αγορά,για µέσπιλα είναι συνεχής και οι καλλιεργητές απολαµβάνουν καλές τιµές. Σε αυτό, συντείνει και το γεγονός ότι,τα µέσπιλα εµφανίζονται στην αγορά σε περίοδο που υπάρχει έλλειψη από άλλα φρούτα. Σύµφωνα µε στοιχείατης Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2010 καλλιεργούνταν 310 δεκάρια µε συστηµατικές φυτείες µεσπιλιάς, µε ετήσια πα-ραγωγή 309 τόνους.

Το δέντρο είναι αείφυλλο, πλαγιόκλαδο και µεγάλης ανάπτυξης. Ανθίζει µέσα στον Οκτώβριο-Νοέµβριο και ταάνθη φέρονται σε ταξιανθίες, οι οποίες σχηµατίζονται στις κορυφές βλαστών του έτους ή από ξυλοφόρους οφθαλ-µούς στη βάση των βλαστών, που αναπτύσσονται. ∆ίνουν βλαστούς µε πλάγιους και έναν επάκριο οφθαλµό, οοποίος διαφοροποιείται το Καλοκαίρι σε ανθοφόρο. Από τα 40-60 άνθη της ταξιανθίας, µόνο 10-12εξελίσσονται σε καρπούς. Οι καρποί έχουν σχήµα σφαιρικό-αυγοειδές ή αχλαδόµορφο, οφλοιός είναι υποκίτρινος ως πορτοκαλόχρους, η σάρκα χυµώδης, υπόξινη-γλυκιά και πε-ριέχει 1-10 σπέρµατα, ανάλογα µε την ποικιλία. Η ωρίµανσή τους αρχίζει από τον Απρί-

λιο, ανάλογα µε την περιοχή, και διαρκεί µέχριτον Ιούνιο.

Τα περισσότερα δέντρα που βρί-σκονται στους κήπους και ως µε-

µονωµένα στους οπωρώνες,προέρχονται από σπόρο.

Ωστόσο, η µεσπιλιά πολ-λαπλασιάζεται, κυρίως,µε εµβολιασµό σευποκείµενα κυδωνιάςή σποροφύτων µε-σπιλιάς, αλλά και µεέρριζα µοσχεύµατα.Στην περίπτωση εµ-βολιασµού σε κυδω-νιά, παρατηρείται να-νισµός στα δέντρα,καθώς και ευαισθησίαστο ανθρακικό ασβέστιοτου εδάφους, όταν αυτό ξε-περνά το 8%. Τα σπορόφυτα µε-σπιλιάς παράγονται από σπόρους, οι οποίοι φυτεύον-ται αµέσως µόλις βγουν από τον καρπό, ακριβώς διότιχάνουν πολύ γρήγορα τη βλαστικότητά τους. Οι εµβο-λιασµοί πραγµατοποιούνται είτε το Σεπτέµβριο-Οκτώ-βριο µε ενοφθαλµισµό ή το Φεβρουάριο-Απρίλιο µε εγ-

κεντρισµό. Η οικονοµική παραγωγή δέντρων που εµβο-λιάζονται σε κυδωνιά υπολογίζεται στα 30 χρόνια, ενώ σε

σπορόφυτα µεσπιλιάς φτάνει τα 50 χρόνια. Το δέντρο µπαί-νει σε καρποφορία από το τρίτο µε τέταρτο έτος της ηλικίας

του, όταν είναι εµβολιασµένο, και µέχρι και το όγδοο έτοςόταν προέρχεται από σπορόφυτο.

8 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 11: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Οι ποικιλίες που, κυρίως, καλλιεργούν-ται στην Κύπρο, είναι η ποικιλία

Μορφίτικη και η ποικιλία Κα-ραντώκη. Η ποικιλία

Μορφίτικη, η οποίαωριµάζει από τον

Απρίλιο, είναιµεγαλόκαρπη,

µε καρπούςσ τ ρ ο γ γ υ -λούς προςαυγοειδείς.Η φλούδατου καρπούόταν ωριµά-

σει έχει κι-τ ρ ι ν ω π ό

χρώµα. Η σάρκαείναι πλούσια,

άσπρη, εύγευστη µεγλυκόξινη γεύση, έχει

αρκετό χυµό και περιέχει 1-4 σπέρµατα. Είναι ανθεκτική

στην ασθένεια Φουσικλάδιο (ΜαύρηΒούλα). Χαρακτηριστικό της ποικιλίας είναι η

µάρανση του καρπού κατά την υπερωρίµανση.

Η ποικιλία Καραντώκη είναι κατά 10-15 µέρες πιο πρώιµη από τη Μορφίτικη, επίσης µεγαλόκαρπη, µε αχλαδό-µορφους καρπούς που παρουσιάζουν 1-4 σπέρµατα και πλούσια σάρκα. Έχει, σχετικά, χοντρή φλούδα και αντέ-χει στις µεταφορές. Και οι δυο ποικιλίες είναι αυτογόνιµες, όµως, η συγκαλλιέργειά τους µπορεί να επηρεάσει θε-τικά τόσο την ποσότητα, όσο και την ποιότητα της παραγωγής.

Ως υποτροπικό είδος, η µεσπιλιά ευδοκιµεί σε ήπιο κλίµα. Το δέντρο αντέχει µέχρι τους -12 °C, ενώ οι καρποί πα-θαίνουν ζηµιές στους -3 °C (καταστροφή σπερµάτων, σχίσιµο των καρπών και καρπόπτωση). Τα άνθη µπορεί να πά-θουν ζηµιές και το Φθινόπωρο από χαµηλές θερµοκρασίες, ενώ όταν επικρατούν παρατεταµένες υψηλές θερµο-κρασίες, εµποδίζεται η καρπόδεση ή προκαλείται καρπόπτωση ανάλογα µε το µέγεθος του καρπού. Προσαρµόζε-ται εύκολα στους περισσότερους τύπους εδαφών, οπωσδήποτε, όµως, πρέπει να αποφεύγονται τα πολύ βαριάεδάφη, τα εδάφη µε περιεκτικότητα ανθρακικού ασβεστίου πέραν του 8%, καθώς και τα αλατούχα εδάφη, αφού ηµεσπιλιά είναι πάρα πολύ ευαίσθητη στα άλατα.

Το σύστηµα φύτευσης που προτιµάται είναι το τετράγωνο, µε αποστάσεις φύτευσης 6x6 µέτρα ή το παραλληλό-γραµµό, µε αποστάσεις φύτευσης 4x6 µέτρα. Όταν τα δέντρα είναι εµβολιασµένασε υποκείµενα κυδωνιάς, οι αποστάσεις φύτευσης πρέπει να είναι µι-κρότερες από τις πιο πάνω. Η εγκατάσταση ανεµοθραυστώνείναι απαραίτητη για την αποφυγή ζηµιών από ζεστούς-ψυχρούς ανέµους και το σπάσιµο κλάδων, κυρίως, κατάτην περίοδο της καρποφορίας.

Το σχήµα που προτιµάται να δίνεται στα δέντραείναι το κυπελλοειδές, ακριβώς διότι συµβάλλειστην καλύτερη κατανοµή του φορτίου και διευ-κολύνει τη συγκοµιδή. Το κλάδεµα πρέπει ναείναι ελαφρύ και να αποσκοπεί στη διαµόρ-φωση, αλλά και στη διατήρηση του σχήµατος,στην ανάπτυξη νέας βλάστησης, στην αφαίρεσηξηρών και προστριβόµενων κλαδιών, καθώς καιστον καλύτερο αερισµό και φωτισµό στο εσωτε-ρικό της κόµης.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι, σε συστηµατικές φυτείεςείναι ευρέως διαδεδοµένη η τεχνική της κάλυψής τους

ΑΓΡΟΤΗΣ 9

Page 12: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

είτε µε δίχτυ ή µε πλαστικό πολυαιθυλενίου. Πιο διαδεδοµένηείναι η κάλυψη µε δίχτυ, η οποία αποσκοπεί στην προστασίατων δέντρων και των καρπών από τις αντίξοες καιρικές συν-θήκες (π.χ. χαλάζι) και από τα πουλιά. Η κάλυψη εφαρµό-ζεται µετά την καρπόδεση κατά τον Οκτώβριο-Νοέµβριοκαι αφαιρείται µετά τη συγκοµιδή. Η κάλυψη µε πλα-στικό πολυαιθυλενίου αποσκοπεί, επιπλέον, στηνπρωίµιση της παραγωγής, ωστόσο η εφαρµογή τηςπρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά για αποφυγήζηµιών από υψηλές θερµοκρασίες.

Η λίπανση της µεσπιλιάς ξεκινάει τέλος Σεπτεµ-βρίου και συνεχίζεται αρχές Μαρτίου. Αυτό γί-νεται διότι η µεσπιλιά ανθίζει και καρποφορείκατά τη χειµερινή περίοδο. Επίσης, µπορεί ναχρησιµοποιηθεί χωνεµένη κοπριά για τη βελ-τίωση της δοµής και της σύστασης του εδά-φους, νοουµένου ότι, η κοπριά είναι απαλ-λαγµένη από άλατα. Οι κυριότερες τροφο-πενίες που εµφανίζονται στην καλλιέργειατης µεσπιλιάς είναι η τροφοπενία σιδήρουκαι η τροφοπενία ψευδαργύρου. Η τροφο-πενία σιδήρου έχει ως κύριο χαρακτηριστικότης, το κιτρίνισµα ολόκληρου του φύλλουκαι των νεύρων των φύλλων της κορυφήςτων βλαστών, µε αποτέλεσµα να παρουσιά-ζεται µικροφυλλία και µικροκαρπία. Η τρο-φοπενία ψευδαργύρου έχει ως κύριο σύµ-πτωµά της, το µικρό µέγεθος των ακραίωνφύλλων, το κιτρίνισµα στο ενδιάµεσο τωννευρώσεών τους και την ανάπτυξή τους σανδέσµη, ενώ ο βλαστός παραµένει µικρός. Οιδύο αυτές τροφοπενίες αντιµετωπίζονται µεεπέµβαση των κατάλληλων σκευασµάτων είτεαπό το φύλλωµα ή από το έδαφος.

Η µεσπιλιά είναι αρδευόµενη καλλιέργεια και οισυνολικές απαιτήσεις της σε νερό άρδευσης είναι500-600 m3/δεκάριο, το χρόνο, όταν υπάρχει κανο-νική βροχόπτωση. Είναι δέντρο πολύ ευαίσθητο σταάλατα, για αυτό το νερό που χρησιµοποιείται πρέπει ναέχει χαµηλή αλατότητα και, οπωσδήποτε, µικρή περιεκτι-κότητα βορίου.

Μια απαραίτητη καλλιεργητική φροντίδα που πρέπει να εφαρ-µόζεται στις φυτείες µεσπιλιάς, είναι το αραίωµα των ταξιανθιώνκαι των καρπών, για παραγωγή οµοιόµορφων, µεγάλων και πρώιµωνκαρπών. Συνήθως, το αραίωµα εφαρµόζεται µετά την καρπόδεση, αφού οπαραγωγός σιγουρευτεί ότι αυτή είναι ικανοποιητική και συνίσταται στην αφαίρεση των µικρότερων και των προ-στριβόµενων καρπιδίων της κάθε ταξιανθίας.

Η παραγωγή, συνήθως, συγκοµίζεται σε 2-3 χέρια σε διάστηµα 15-20 ηµερών. Οι καρποί µαζεύονται µε το χέριχρησιµοποιώντας ψαλίδι προσεκτικά µαζί µε µέρος του ποδίσκου και τοποθετούνται σε κιβώτια, σε λίγες στρώ-σεις, ώστε να µην µωλωπίζονται και µειωθεί η εµπορική τους αξία. Μετά το µάζεµα των καρπών, το στέλεχος τηςταξιανθίας που παραµένει στο δέντρο, πρέπει να αφαιρείται. Οι καρποί µπορεί να συντηρηθούν µετά τη συγκοµιδήγια έναν περίπου µήνα σε θερµοκρασίες 1-2°C και σχετική υγρασία 90-95%.

Όπως και τα υπόλοιπα καλλιεργούµενα είδη, έτσι και η µεσπιλιά αντιµετωπίζει προβλήµατα από εχθρούς και ασθέ-νειες. Οι κυριότεροι εχθροί της µεσπιλιάς είναι η µεσογειακή µύγα, η ζεύζερα και οι αφίδες, ενώ οι κυριότερεςασθένειες είναι το φουσικλάδιο ή µαύρη βούλα και το βακτηριακό κάψιµο. Για την αντιµετώπισή τους, γίνονταιεφαρµογές µε κατάλληλα φυτοπροστατευτικά σκευάσµατα.

10 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 13: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Ιχνηλασιµότητα αλιευτικών προϊόντων και η απαραίτητηπληροφόρηση του καταναλωτή

Άντρη ΗρακλέουςΛειτουργός Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνώνστο Tµήµα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών

Τ ι είναι το ψάρι που αγοράζω; Πώς λέγεται; Είναι προϊόν αλιείας ή εκτροφής; Είναι εξακριβωµένη η προ-

έλευση των αλιευµάτων; Από πού προέρχεται το ψάρι που βρίσκεται στο πιάτο µου;

Ως καταναλωτές, έχουµε δικαίωµα στην ορθή πληροφόρηση για τα αλιευτικά προϊόντα που καταναλώνουµε.

Ταυτόχρονα, για να εφαρµόζεται ένα ολοκληρωµένο καθεστώς ελέγχου για το σύνολο της αλυσίδας παρα-

γωγής και εµπορίας, ώστε να είναι εφικτή η ιχνηλασιµότητα, αλλά και να προστατεύονται τα συµφέροντα

των καταναλωτών, προσφέροντας ορθά στοιχεία για το προϊόν που αγοράζουν, βρίσκεται ήδη σε εφαρµογή

το νέο ολοκληρωµένο σύστηµα ελέγχου, µε το οποίο ελέγχονται τα αλιεύµατα στο σύνολο της αλιευτικής

δραστηριότητας, από το «δίχτυ» στο «πιάτο».

Το σύστηµα ιχνηλασιµότητας για την τεκµηρίωση της νοµι-

µότητας των αλιευµάτων αποτελεί, πλέον, αναπόσπαστο

κοµµάτι του συστήµατος ελέγχου. Ο κάτοχος, ακόµη και ως

µεσάζων ενός ψαριού, πρέπει να µπορεί να δηλώσει έχον-

τας διαθέσιµα όλα τα αποδεικτικά έγγραφα, την προέλευση

του ψαριού και τη νόµιµη αλίευσή του (Αλιεία και Υδατο-

καλλιέργεια στην Ευρώπη, Αρ. 51 Μάιος 2011). Επιπρό-

σθετα, ο έλεγχος της ιχνηλασιµότητας οδηγεί και στην

ορθή σήµανση των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέρ-

γειας τόσο για τον καταναλωτή, επειδή είναι ανάγκη να έχει

πλήρη γνώση των προϊόντων που αγοράζει, όσο και για τον

παραγωγό, ο οποίος µπορεί να επωφεληθεί από το χώρο

της ετικέτας προκειµένου να αναδείξει, όσο το δυνατόν κα-

λύτερα, τα προϊόντα για τον τελικό πελάτη (Αλιεία και Υδα-

τοκαλλιέργεια στην Ευρώπη, Αρ. 56 Ιούνιος 2012).

Σύµφωνα µε τους Ευρωπαϊκούς Κανονισµούς (ΕΚ) αριθ.

1224/2009 και (ΕΕ) αριθ. 404/2011, όλες οι παρτίδες προ-

ϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας πρέπει να είναι ανι-

χνεύσιµες σε όλες τις φάσεις παραγωγής, µεταποίησης και

διανοµής, από την αλίευση ή την καλλιέργειά τους έως και

τη λιανική πώληση. Προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέρ-

γειας που τίθενται ή ενδέχεται να τεθούν σε εµπορία εντός

της Κοινότητας πρέπει να φέρουν επαρκή σήµανση, ώστε

να εξασφαλίζεται η ιχνηλασιµότητα της κάθε παρτίδας, να

γνωρίζουµε, δηλαδή, τη διαδροµή των αλιευµάτων, από τη

θάλασσα µέχρι το πιάτο µας.

ΑΓΡΟΤΗΣ 11

Page 14: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Για σκοπούς ιχνηλασιµότητας, στις ελάχιστες

απαιτήσεις σήµανσης και πληροφόρησης για

όλες τις παρτίδες προϊόντων αλιείας και υδα-

τοκαλλιέργειας, περιλαµβάνονται ο αριθµός

ταυτοποίησης της παρτίδας, ο εξωτερικός

αριθµός ταυτοποίησης και η ονοµασία του

αλιευτικού σκάφους ή η ονοµασία της µονά-

δας παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέρ-

γειας, η ποσότητα κάθε είδους αλιευµάτων

σε κιλά (kg), η ονοµασία και διεύθυνση των

προµηθευτών, η απαραίτητη πληροφόρηση

προς τους καταναλωτές και το κατά πόσο τα

αλιευτικά προϊόντα έχουν προηγουµένως κα-

ταψυχθεί ή όχι. Η πληροφόρηση παρέχεται

µε σήµανση στη συσκευασία της παρτίδας ή

εµπορικό έγγραφο που συνοδεύει την παρ-

τίδα και µένει διαθέσιµη σε όλα τα στάδια

παραγωγής, µεταποίησης και διανοµής µε τέτοιον τρόπο, ώστε οι Αρχές να έχουν πρόσβαση σε αυτή ανά

πάσα στιγµή.

Αναγνωρίζοντας την ανάγκη των καταναλωτών για ορθή και ολοκληρωµένη πληροφόρηση για τα αλιευτικά

προϊόντα που διατίθενται στα σηµεία πώλησης αλιευτικών προϊόντων, αλλά και την υποχρέωση των Αρχών

για έλεγχο και πιστοποίηση των πληροφοριών που συ-

νοδεύουν αυτά, οι πωλητές αλιευτικών προϊόντων

είναι υπόχρεοι όπως αναρτούν συγκεκριµένες πληρο-

φορίες στις επεξηγηµατικές πινακίδες που συνοδεύουν

τα προϊόντα τόσο στους πάγκους των υποστατικών,

όσο και στις συσκευασίες. Συγκεκριµένα, είναι υποχρε-

ωτικό όπως, για κάθε προϊόν, να αναγράφεται ((ΕΚ)

αριθ. 2065/2001 και (ΕΕ) αριθ. 404/2011) η εµπορική

ονοµασία, η επιστηµονική ονοµασία, η αντίστοιχη γεω-

γραφική περιοχή αλίευσης (περιοχή FAO) ή η Χώρα

στην οποία έγινε το τελικό στάδιο εκτροφής για προ-

ϊόντα υδατοκαλλιέργειας, η µέθοδος παραγωγής (αλι-

ευµένο ή αλιευµένο σε γλυκά νερά ή υδατοκαλλιέρ-

γειας) και η λέξη αποψυχθέν, στην περίπτωση που το

προϊόν έχει προηγουµένως καταψυχθεί. Η επιστηµο-

νική ονοµασία των αλιευτικών προϊόντων και των προ-

ϊόντων υδατοκαλλιέργειας δύναται να παρέχεται στους

καταναλωτές και υπό µορφή πινακίδας ή αφίσας στο

χώρο πώλησης των προϊόντων.

12 ΑΓΡΟΤΗΣ

Σήµανση αλιευτικών προϊόντων στα σηµεία πώλησης

Πώς επιλέγετε το ψάρι σας;(Έκδοση ΕΕ, ISBN: 978-92-79-20457-9)

Page 15: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Εξωραϊστικά έργα και αναβάθµιση του περιβάλλοντοςσε περιοχές αναδασµού της Επαρχίας Πάφου

Κυριάκος ΝικολάουΛειτουργός Αναδασµούστο Tµήµα Aναδασµού

T ο Τµήµα Αναδασµού, όπως προβλέπεται από τη σχετική Νοµοθεσία, προωθεί σχέδια εξωραϊσµούτου τοπίου και της προστασίας του περιβάλλοντος στις περιοχές όπου εφαρµόζονται µέτρα ενοποί-

ησης και αναδιανοµής. Στα σχέδια αυτά, λαµβάνεται πρόνοια για τη διάσωση και την προστασία των αρ-χαιολογικών χώρων, των πολιτιστικών µνηµείων, των γεωλογικών µορφωµάτων, των αιωνόβιων δέν-τρων, καθώς και των περιοχών µε ιδιαίτερη χλωρίδα και πανίδα. Ιδιαίτερη σηµασία δίνεται για βελτίωσητου τοπίου µε τη φύτευση δέντρων, θάµνων, αλλά και µε τη διαµόρφωση χώρων για ξεκούραση και εκ-δροµές.

Κατά την ετοιµασία του σχεδίου εξωραϊσµού του τοπίου και της προστασίας του περιβάλλοντος, όταν ταέργα αφορούν στην προστασία αρχαιολογικών χώρων ή χώρων πολιτιστικής κληρονοµιάς, το Τµήµα Ανα-δασµού συνεργάζεται µε το Τµήµα Αρχαιοτήτων. Όταν πρόκειται για προστασία βιοτόπων και φύτευσηδέντρων ή θάµνων άµεση είναι η συνεργασία µε τα Τµήµατα Γεωργίας και ∆ασών. Σηµαντική είναι, επί-σης, η συνεργασία του Τµήµατος Αναδασµού µε την Επαρχιακή ∆ιοίκηση, τα Κοινοτικά Συµβούλια των Χω-ριών που διεξάγεται ο αναδασµός, αλλά και µε τις Εκκλησιαστικές Αρχές, στις περιπτώσεις εξωραϊσµούΕκκλησιαστικών χώρων.

Στην περιοχή αναδασµού Πάνω Αρόδων, συντηρήθηκε η Εκκλησία Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας και η κα-τακόµβη που βρίσκεται δίπλα από αυτήν, ενώ πλακοστρώθηκε ο περιβάλλοντας χώρος της Εκκλησίας,κατασκευάστηκε πέτρινη βρύση, και τοποθετήθηκαν παγκάκια. Επίσης, στην ίδια περιοχή αναδασµού

εξωραΐστηκε ο χώρος όπου αναβλύζει το Αγίασµα τηςΕκκλησίας Αγίου Καλαντίωνα, περιφράχτηκε

και προστατεύτηκε ο χώρος στον οποίοβρίσκονται τα ερείπια των παλαιών

Εκκλησιών Αγίου Σάββα και ΑγίουΓεωργίου. Σε περιοχή όπου

φυτρώνουν άγρια “Ματσικό-ριδα”, µέσω του σχεδίουαναδιανοµής, εξασφαλί-στηκε τεµάχιο που πα-ραχωρήθηκε στην Κυ-πριακή ∆ηµοκρατία,ώστε να προστατευθείο µοναδικός αυτός βιό-τοπος, ενώ οι περιοχές

“Ξερίνες” και “Φαράγγιτων Κουφών”, χώροι σπά-

νιας φυσικής οµορφιάς, πα-ραχωρήθηκαν µέσω του σχε-

δίου αναδιανοµής, επίσης, στην

ΑΓΡΟΤΗΣ 13

Προστασία ελιόµυλου,

(περιοχή αναδασµού Αναρίτας)

Page 16: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

14 ΑΓΡΟΤΗΣ

Πάρκο (περιοχή αναδασµού Τάλα) Προστασία δέντρων (περιοχή αναδασµού Αρµίνου)

Προστασία ενδηµικών φυτών (µατσικόριδα)(περιοχή αναδασµού Πάνω Αρόδων)

Πάρκο (περιοχή αναδασµού Μεσάνων)

Πάρκο (περιοχή αναδασµού Αναρίτας) Προστασία γεωλογικών σχηµατισµών(περιοχή αναδασµού Αναρίτας)

Page 17: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ΑΓΡΟΤΗΣ 15

Κυπριακή ∆ηµοκρατία για να προστατευθεί η χλωρίδακαι η πανίδα αυτών των εξαιρετικής οµορ-φιάς βιοτόπων.

Στην περιοχή αναδασµούΝέου Χωριού, προστατεύ -τη κε αιωνόβιος πεύ κοςστην τοποθεσία “Πεύ - κος Καθαρισµένος”,ενώ στην περιοχήαναδασµού Πε-ριστερώνας έ -γινε δεντροφύ-τευση κατάµήκος ασφαλ- τόδροµου πουδια σχίζει τηνπεριοχή. Επίσης,κατασκευάστηκεξύλινο στέγαστροκαι χτίστηκαν δύοπαραδοσιακές βρύσες.Στην περιοχή αναδασµούΣίµου- Φι λούσας, ο χώροςόπου βρίσκεται ο παλιός νερόµυ-λος παραχωρήθηκε στην Κυπριακή ∆η-µοκρατία και το Τµήµα Αρχαιοτήτων προέβη σεεργασίες συντήρησής του. Κατασκευάστηκε, επίσης, πρόσβαση µε πέτρινα σκαλοπάτια προς το ΕνετικόΓεφύρι του Σκάρφου.

Στην περιοχή αναδασµού Αναρίτας, εξωραΐστηκε ο χώρος της Εκκλησίας του Αγίου Ονησίφορου µε τηνκατασκευή πλακόστρωτου και ενός ξύλινου στεγάστρου, ενώ σε ειδικά διαµορφωµένο χώρο εγκατα-στάθηκε παλιός πέτρινος ελιόµυλος. Επίσης, σε κατάλληλο χώρο στην ίδια περιοχή δηµιουργήθηκε εκ-δροµικό πάρκο µε παιχνίδια, χώρος αθλοπαιδιών, χώρος για άναµµα φωτιάς και κατασκευάστηκε ξύλινοστέγαστρο και αποχωρητήρια. Στην Αναρίτα, προστατεύτηκαν, επίσης, σπάνια γεωλογικά µορφώµατα,που παραχωρήθηκαν στην Κυπριακή ∆ηµοκρατία µέσω του σχεδίου αναδιανοµής.

Επιπρόσθετα, σε τεµάχια των περιοχών αναδασµού Τάλας και Σίµου-Λουκρούνου κατασκευάστηκαν ξύ-λινα στέγαστρα, πέτρινες βρύσες, παγκάκια και φυτεύτηκαν είδη από την κυπριακή χλωρίδα, ώστε να συ-νάδουν µε την περιοχή.

Στις Κοινότητες Μέσανα και Αρµίνου, που βρίσκονται στην κοιλάδα ∆ιαρίζου, δηµιουργήθηκαν εκδροµι-κοί χώροι στους οποίους κατασκευάστηκαν ξύλινα στέγαστρα, πλακόστρωτα, πέτρινες βρύσες και τοπο-θετήθηκαν παιχνίδια.

Στην περιοχή αναδασµού ∆ρούσειας, βρίσκεται ένα αξιόλογο µνηµείο, το Μοναστήρι του Αγίου Γεωρ-γίου Νικοξυλίτη, για το οποίο γίνονται, µε τους εµπλεκόµενους Φορείς, διάφορες προκαταρκτικές εργα-σίες. Τέλος, µέσα στην περιοχή αναδασµού Σαλαµιού υπάρχουν αργάκια, τα οποία βρίσκονται σε ζώνηπροστασίας και στα οποία προγραµµατίζεται η δηµιουργία µονοπατιών της φύσης. Αν, επίσης, βρεθεί κα-τάλληλο τεµάχιο θα δηµιουργηθεί εκδροµικός χώρος.

Γεφύρι του Σκάρφου (περιοχή αναδασµού Σίµου - Φιλούσας)

Page 18: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Ο δασοτουρισµός στη σύγχρονη εποχή και η σηµασία των δασών της Κύπρου

Κωνσταντίνος Θεµιστοκλέους∆ασικός Λειτουργός

στο Tµήµα ∆ασών

Ηεπέκταση των πόλεων και οι έντονοι ρυθµοί ζωής και ανάπτυξης των αστικών κοινωνιών οδήγησαν στην απο-ξένωση των ανθρώπων από τη φύση και δηµιούργησαν πολλαπλά περιβαλλοντικά προβλήµατα. Η συνειδη-

τοποίηση αυτών των προβληµάτων και η ανάγκη για κατανόηση από όλους ότι, η φύση είναι άρρηκτα συνδεδε-µένη µε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, ήταν τα στοιχεία που ώθησαν στη διαµόρφωση της ιδέας του οικο-τουρισµού/δασοτουρισµού. Η ιδέα γεννήθηκε στις αναπτυγµένες δυτικές κοινωνίες τη δεκαετία του ‘80 καιαποσκοπούσε, κυρίως, στην ευαισθητοποίηση του κοινού για περιβαλλοντικά θέµατα µέσω της επαφής του µε τηφύση. Οι δραστηριότητες του οικοτουρισµού διεξάγονται σε ένα ευρύ φάσµα φυσικών περιοχών, όπως δάση, αγρο-τικές περιοχές, έρηµοι, θαλάσσια οικοσυστήµατα, λίµνες κ.ά. Ο δασοτουρισµός αποτελεί εξειδικευµένο είδος οι-κοτουρισµού και θα µπορούσε να οριστεί σαν η διαµονή ή/και η περιήγηση µέσα ή κοντά σε, σχετικά, ανεπηρέα-στες, από τον άνθρωπο, δασοκαλυµµένες εκτάσεις. Σκοπός είναι µέσω διαφόρων δραστηριοτήτων δασικής ανα-ψυχής και απόλαυσης της φύσης να επιτευχθεί η ενηµέρωση και η ευαισθητοποίηση του ανθρώπου σε θέµατασχετικά µε το περιβάλλον.

Ο τρόπος που διεξάγεται αυτό το είδος τουρισµού διαφέρει από Χώρα σε Χώρα. Σε κάποιες Χώρες, παρατηρείταιµαζικός οργανωµένος τουρισµός µε στόχο την καλύτερη οικονοµική ανάπτυξη, ενώ σε άλλες έχει, κυρίως, εκπαι-δευτικό προσανατολισµό. Επίσης, στις περισσότερες Χώρες, οιυπηρεσίες παρέχονται από ιδιώτες, ενώ σε κάποιεςάλλες εµπλέκονται και οι δασικές Υπηρεσίες. Γε-νικά, όµως, ο δασοτουρισµός επιδιώκει νασυνδυάσει τρία πράγµατα: α) Την ψυχα-γωγία, β) την οικονοµική ανάπτυξη τωνδασικών/παραδασόβιων Κοινοτή-των, και γ) την επιµόρφωση τουκοινού σε περιβαλλοντικά θέ-µατα.

Ο δασοτουρισµός έχει σανκινητήριο δύναµη την ψυ-χαγωγία στην οποία απο-βλέπει ο τουρίστας µε τηνεπίσκεψή του στα δάση.Αυτή µπορεί να επιτευχθείµέσω ενός µεγάλου φά-σµατος δραστηριοτήτων.Αυτές µπορεί να περιλαµ-βάνουν αθλήµατα, όπως ηορειβασία, η ποδηλασία και ηιππασία σε δασικούς δρόµουςκαι µονοπάτια, αλλά και άλλα,όπως η παρατήρηση πουλιών, τοπερπάτηµα ή απλά (και συνηθέ-στερα) η απόλαυση των τοπίων και τηςφύσης. Τα τελευταία χρόνια, φαίνεται νακερδίζει πολλούς οπαδούς η απλή διάβαση µεοχήµατα µέσα από τα δάση. Αυτό που επιδιώκει, συ-νήθως, ο δασικός τουρίστας/περιηγητής είναι να βιώσει,έστω και για λίγο, την προσωπική ελευθερία, να αποµονωθεί και ναξεφύγει από τις απαιτήσεις της ζωής. Σε όλες τις περιπτώσεις, το ζητούµενο είναι, συνήθως, η καταπολέµηση τουάγχους και η µείωση των ρυθµών της καθηµερινότητας.

Ενώ η δασική ψυχαγωγία από µόνη της σηµαίνει να περνούµε ελεύθερο χρόνο στο δάσος κάνοντας διάφορες δρα-στηριότητες, η λέξη τουρισµός εµπλέκει αυτόµατα και την οικονοµική πτυχή αυτών των δραστηριοτήτων. Αδιαµ-φισβήτητα, ο δασικός τουρισµός συµβάλλει στην τοπική οικονοµία µέσω των οικονοµικών δραστηριοτήτων που διε-

16 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 19: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ξάγονται (τόποι διαµονής, εστιατόρια, µεταφορικά µέσα, σηµεία πώλησης αγαθών κ.ά.). Επιπρόσθετα, αναπτύσ-σονται νέα είδη παροχής υπηρεσιών, όπως περιβαλλοντικά Κέντρα, δασικές ξεναγήσεις, κατασκηνώσεις κ.ά. Αυτά,µε τη σειρά τους, δηµιουργούν νέες θέσεις εργασίας για τους κατοίκους και βελτιώνουν τις τοπικές υποδοµές. Φυ-σικά, η οικονοµική στήριξη και η ανάπτυξη των τοπικών Κοινοτήτων είναι πολύ σηµαντική και για τους επισκέπτεςκαθώς είναι αυτές που θα τους προσφέρουν τις διάφορες Υπηρεσίες. Ουσιαστικά, τα δάση βρίσκονται στο κέντροτης σχέσης παραδασόβιες Κοινότητες-δασικοί περιηγητές. Από τη µία, οι Κοινότητες βασίζονται στην ύπαρξη τωνδασών για να έχουν τουρισµό, ενώ από την άλλη οι επισκέπτες χρειάζονται τις αναγκαίες υποδοµές και Υπηρεσίεςπου προσφέρονται από τις Κοινότητες.

Το πιο σηµαντικό, όµως, (και εξ ορισµού το ζητούµενο) είναι, µέσω της δασικής περιήγησης και ψυχαγωγίας, ο άν-θρωπος να έχει την ευκαιρία να επιµορφωθεί σε περιβαλλοντικά θέµατα. Αυτό γίνεται µε πολλούς τρόπους. Ο συ-νηθέστερος, στην περίπτωση του οργανωµένου τουρισµού, είναι να δίνονται αυτές οι πληροφορίες από τους διορ-γανωτές µέσω των ξεναγών ή µέσω ατόµων που έχουν άµεση σχέση µε τα δάση (π.χ. δασικών υπαλλήλων). Στηνπερίπτωση των τουριστών που ταξιδεύουν µόνοι, οι πληροφορίες αυτές λαµβάνονται από διαφωτιστικό υλικό πουβρίσκεται σε διάφορα σηµεία του δάσους, όπως σε περιβαλλοντικά κέντρα, σε δασικούς σταθµούς, καθώς και σειστοσελίδες ∆ασικών Υπηρεσιών. Εκτός από τα πιο πάνω, ακόµα και αν κάποιος δεν επιδιώκει συνειδητά να επι-µορφωθεί για περιβαλλοντικά θέµατα, η επαφή και µόνο µε τη φύση δηµιουργεί συναισθήµατα θαυµασµού, εκτί-µησης και σεβασµού προς αυτήν.

Τα δάση της Κύπρου, εκτός από την πολύτιµη οικολογική και αισθητική τους αξία, προσφέρουν και στον τοµέατου τουρισµού. Εκτός του ότι ελκύουν οργανωµένα σύνολα (π.χ. κλάδους Πανεπιστηµίων) που έρχονται ειδικά γιανα µελετήσουν την πλούσια χλωρίδα και πανίδα των δασών µας, επηρεάζουν και δύο γενικές κατηγορίες τουρι-στών. Αυτούς που προέρχονται από άλλες Χώρες, δηλαδή, το µαζικό/οργανωµένο τουρισµό και τους ντόπιους πα-ραθεριστές. Είναι γνωστό ότι, η Κύπρος αποτελεί ελκυστικό τουριστικό προορισµό λόγω, κυρίως, του ήπιου κλί-µατος, των ωραίων παραλιών, των πολιτιστικών και αρχαιολογικών στοιχείων κ.ά. Τα κυπριακά δάση συµβάλλουνστην ποιοτική αξία του πακέτου διακοπών καθώς αποτελούν ακόµη µία επιλογή διακοπών στο Νησί. Μέσα από τηνπαραµονή/περιήγησή τους στα δάση µας, οι ξένοι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν ένα διαφορετικότύπο δασικών οικοσυστηµάτων. Ακόµη και για τον Κύπριο επισκέπτη τους, τα δάση της Κύπρου προσφέρουν πολ-λές ευκαιρίες ξεκούρασης και µάθησης. Τα παραλιακά θαµνώδη δάση του Ακάµα, το συµπαγές δάσος Πάφου καιτα πιο δικτυωµένα µε υπηρεσίες δάση στο Τρόοδος, αποτελούν προορισµούς για ψυχαγωγία και επιµόρφωση. Ει-δικότερα, τα παιδιά είναι αυτά που επωφελούνται περισσότερο από τέτοιες δραστηριότητες καθώς έρχονται σεεπαφή µε κάτι που µαθαίνουν µόνο στα βιβλία. Ας µην ξεχνάµε ότι, τα παιδιά των περασµένων δεκαετιών µεγά-λωναν µέσα στη φύση, ενώ τα σηµερινά παιδιά θεωρούν ως “άγρια” φύση το πάρκο της γειτονιάς.

Παρ’ όλα τα θετικά που έχουν προαναφερθεί, υπάρχουν και παραδείγµατα δασοτουρισµού µε αρνητικές επιπτώ-σεις. Συνήθως, αυτό συµβαίνει στις περιπτώσεις που ο δασοτουρισµός ξεφεύγει από το σκοπό του και αντικρίζε-ται, πλέον, µόνο ως οικονοµική δραστηριότητα. ∆υστυχώς, σε τέτοιες περιπτώσεις, µε τη διατάραξη της άγριαςζωής, την καταστροφή φυτών, την πρόκληση πυρκαγιών και όχι µόνο, το µεγα-λύτερο βάρος των αρνητικών επιπτώσεων επωµίζονται τα δάση,µε αποτέλεσµα να απειλούνται οι ίδιες οι λειτουργίες τους.Κατά συνέπεια, θα ακολουθήσουν και οικονοµικές επι-πτώσεις, αφού τα συγκεκριµένα δάση δεν θα ελ-κύουν, πλέον, τους τουρίστες.

Ο υγιής δασοτουρισµός είναι ένα πολύτιµοεργαλείο τόσο για την επίδραση που µπο-ρεί να έχει στη διαµόρφωση περιβαλλον-τικής κουλτούρας στον άνθρωπο, όσοκαι για την ενδυνάµωση της οικονοµίαςτων τοπικών κοινοτήτων. Όµως, σε αν-τίθεση µε άλλα είδη τουρισµού, οιδραστηριότητές του θα πρέπει να γί-νονται µε απόλυτο σεβασµό προς τοπεριβάλλον και να ελέγχονται από τιςδιάφορες ∆ασικές Υπηρεσίες, ειδικάόσον αφορά πολύ ευαίσθητες περιο-χές. Ο δασοτουρισµός θα πρέπει ναείναι µια υπεύθυνη, επιµορφωτική περιή-γηση και ψυχαγωγία στο δάσος χωρίς νααφήνει τα σηµάδια της στη φύση.

ΑΓΡΟΤΗΣ 17

Page 20: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Επιδράσεις της άρδευσης µε επεξεργασµένο νερό στο έδαφος, στον καρπόκαι στην παραγωγή καλλιέργειας ντοµάτας - Ερευνητικά αποτελέσµατα

από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών

Αναστάσης ΧρίστουΛειτουργός Γεωργικών Ερευνών

στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών

Ο ι επιπτώσεις της Κλιµατικής Αλλαγής και της αύξησης της µέσης θερµοκρασίας του Πλανήτη, έχουν,κατά τις τελευταίες δεκαετίες, αναγνωριστεί, και, ως εκ τούτου, καθιστούν τη διαθεσιµότητα του

νερού και τα θέµατα διαχείρισής του ιδιαίτερης σηµασίας σε όλες τις ξηρικές και ηµιξηρικές περιοχές σεόλον τον κόσµο. Οι παρατεταµένες εξαιρετικά θερµές και ξηρές περίοδοι, σε συνδυασµό µε τις ολοέναχαµηλότερες ετήσιες ροές των ποταµών, επηρεάζουν αρνητικά τη γεωργική παραγωγή και θέτουν πε-ριορισµούς στις προσπάθειες που καταβάλλονται τόσο για την εξασφάλιση πρόσβασης σε πηγές πόσι-µου νερού, όσο και για την επισιτιστική ασφάλεια, στο συνεχώς αυξανόµενο παγκόσµιο πληθυσµό (Marchet al., 2012). Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Τροφίµων και Γεωργίας (FAO), η λειψυδρία πλήττει,ήδη, κάθε Ήπειρο και είναι ένα από τα κύρια προβλήµατα που πρέπει να αντιµετωπιστούν, κατά τον 21ο

αιώνα (FAO, 2012). ∆εν είναι έκπληξη το γεγονός ότι, µέχρι το 2025, εκτιµάται ότι, περίπου 5 δισεκα-τοµµύρια άνθρωποι, από το συνολικό πληθυσµό των, περίπου, 8 δισεκατοµµυρίων, θα ζουν σε Χώρες πουθα αντιµετωπίζουν προβλήµατα έλλειψης νερού (Arnell, 2004). Αυτό ισχύει, ιδιαίτερα, στην περιοχή τηςΜεσογειακής λεκάνης, τόσο στις Χώρες της νότιας Ευρώπης, όσο και της Βόρειας Αφρικής, όπου οι υδα-τικοί πόροι είναι περιορισµένοι και άνισα κατανεµηµένοι, τόσο στο χώρο, όσο και στο χρόνο. Επί του πα-ρόντος, η περιοχή της Μεσογείου αντιπροσωπεύει µόλις το 1,2% των ανανεώσιµων υδατικών πόρων τουΠλανήτη, που ορίζονται ως πόροι γλυκού νερού που αποθηκεύονται σε ποτάµια και υπόγειους υδροφο-ρείς και των οποίων οι ροές διατηρούνται από τον κύκλο του νερού. Οι ανισορροπίες στο υδατικό ισο-ζύγιο στις Χώρες της Μεσογειακής λεκάνης αναµένεται να επιδεινωθούν περαιτέρω στο άµεσο µέλλονλόγω, κυρίως, του αυξανόµενου πληθυσµού, της ανάπτυξης της αρδευόµενης γεωργίας και της αύξη-σης της βιοµηχανίας και των τουριστικών δραστηριοτήτων (Garca-Ruiz et al., 2011). Ως εκ τούτου, τα σχέ-δια ολοκληρωµένης διαχείρισης των υδατικών πόρων, όπως η Οδηγία Πλαίσιο για το νερό, της ΕΕ(2000/60/ΕΚ), που σκοπό έχουν την προστασία και τη διατήρηση των υδατικών πόρων (τόσο ποσοτικά,όσο και ποιοτικά) και την αποτελεσµατική χρήση τους, είναι ζωτικής σηµασίας (Iglesias et al., 2011). Επι-πλέον, η ανάγκη για την εκµετάλλευση των υφιστάµενων υδατικών πόρων, αλλά και για την αξιοποίησητων µη συµβατικών υδατικών πόρων, όπως το επεξεργασµένο νερό από τα αστικά λύµατα, κρίνεται επι-τακτική όσο ποτέ άλλοτε (Garca-Ruiz et al., 2011). Η πρακτική της ανάκτησης, επεξεργασίας και επανα-χρησιµοποίησης των υγρών εκροών αστικών λυµάτων (επεξεργασµένο νερό) αποτελεί µια σηµαντική

18 ΑΓΡΟΤΗΣ

H Γεωργική µαςΈρευνα

H Γεωργική µαςΈρευνα

Page 21: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

συνιστώσα της υδατικής πολιτικής, στο σύνολο των µεσογειακών Χωρών, µε στόχο το µετριασµό τωναρνητικών συνεπειών της λειψυδρίας. Η επαναχρησιµοποίηση του επεξεργασµένου νερού, κυρίως, γιαάρδευση, έχει καθιερωθεί σε όλες τις ξηρικές και ηµιξηρικές περιοχές της Μεσογείου (Bixio et al., 2006).

Η Κύπρος, µια ηµιξηρική Χώρα µε τυπικό µεσογειακό κλίµα, αντιµετωπίζει µακροπρόθεσµες ανισορροπίεςστο υδατικό της ισοζύγιο. Ένα ενδεικτικό στατιστικό στοιχείο σχετικά µε τη λειψυδρία είναι ότι, η Κύπροςείναι η Χώρα µε τον υψηλότερο δείκτη εκµετάλλευσης υδάτων (WEI) σε σχέση µε τις υπόλοιπες ευρω-παϊκές Χώρες (Ευρωπαϊκός Οργανισµός Περιβάλλοντος). Κατά συνέπεια, οι προσπάθειες για την άµβλυνσητης λειψυδρίας στην Κύπρο είναι συνεχείς. Η υδατική πολιτική της Κύπρου επικεντρώνεται στη µέγιστηαξιοποίηση των µη συµβατικών πηγών νερού, όπως το επεξεργασµένο νερό, µε στόχο την αντικατά-σταση ίσων ποσοτήτων καλής ποιότητας πόσιµου νερού. Επί του παρόντος, περίπου 18 εκατοµµύρια κυ-βικά µέτρα (ΕΚΜ) τριτοβάθµια επεξεργασµένου νερού χρησιµοποιούνται, ετησίως, για άρδευση και εµ-πλουτισµό των υπόγειων υδροφορέων. ∆εδοµένου ότι, η γεωργία εξακολουθεί να αποτελεί το µεγαλύ-τερο καταναλωτή νερού, το 75% του επεξεργασµένου νερού (~14 ΕΚΜ) επαναχρησιµοποιείται γιαάρδευση. Το επεξεργασµένο νερό αποτελεί πολύτιµη και σταθερή πηγή νερού και θρεπτικών στοιχείων,ιδανική για άρδευση. Η επαναχρησιµοποίηση του επεξεργασµένου νερού για άρδευση έχει επιτρέψει τηνεπέκταση της αρδευόµενης γεωργίας και την αύξηση της γεωργικής παραγωγής, αποτελώντας, πλέον,µια κοινή πρακτική στην Κύπρο. Η προστασία του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας, ως συνέπειατης επαναχρησιµοποίησης του επεξεργασµένου νερού, διασφαλίζεται µέσω της Οδηγίας επαναχρησι-µοποίησης του επεξεργασµένου νερού και του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής. Παρ’ όλα αυτά, τοΙνστιτούτο Γεωργικών Ερευνών (ΙΓΕ) διεξάγει εκτεταµένο ερευνητικό έργο µε στόχο την αξιολόγηση τωνµακροπρόθεσµων επιδράσεων της πρακτικής της άρδευσης µε επεξεργασµένο νερό τόσο στο έδαφος καιτο περιβάλλον γενικότερα, όσο και στη δηµόσια υγεία. Παρόµοιες µελέτες πραγµατοποιούνται σε πολ-λές Χώρες σε όλον τον κόσµο, υπογραµµίζοντας είτε τις θετικές ή τις αρνητικές επιπτώσεις της επανα-χρησιµοποίησης του επεξεργασµένου νερού στο περιβάλλον και στη δηµόσια υγεία (Kalavrouziotis et al.,2008, Adrover et al., 2012).

Στα πλαίσια των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Kλάδου Έγγειων Βελτιώσεων του ΙΓΕ, µε στόχο τη διε-ρεύνηση των πιθανών επιδράσεων της επαναχρησιµοποίησης του επεξεργασµένου νερού για άρδευση,καλλιέργεια ντοµάτας αρδευόταν µε επεξεργασµένο νερό προερχόµενο από το σταθµό επεξεργασίαςαστικών λυµάτων της Ανθούπολης (ΜΒR treatment-UV disinfection) και της Λεµεσού (Sand filtration-chlorination) και µε νερό «µάρτυρα» από γεώτρηση (Εικόνα 1). Η επιλογή των δυο πηγών επεξεργασµέ-νου νερού έγινε ούτως ώστε, να υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης της επίδρασης της µεθόδου τριτο-βάθµιας επεξεργασίας στις παραµέτρους µελέτης. Η χηµική και µικροβιολογική ανάλυση των τριών πηγώνάρδευσης φαίνεται στον Πίνακα 1. Σε προκαθορισµένα χρονικά σηµεία (0, 10, 50, 100 και 150 ηµέρες απότην έναρξη της καλλιέργειας), λαµβάνονταν δείγµατα εδάφους από διαφορετικά βάθη (0-25 και 25-50cm). Οι φυσικοχηµικές παράµετροι του εδάφους που αξιολογήθηκαν είναι η ηλεκτρική αγωγιµότητα, τοpH, ο ολικός άνθρακας, το ολικό άζωτο και η δοµή του εδάφους. Στο τέλος της καλλιεργητικής περιό-δου, ελέγχθηκαν δείγµατα καρπών ως προς το µικροβιακό τους φορτίο σύµφωνα µε τις µεθόδους πουπροτείνει ο AOAC (Official Methods - Hydrophobic Grid Membrane Filter Methods). Συγκεκριµένα, αξιο-λογήθηκε η ποσότητα των ολικών αεροβικών βακτηριδίων, των ολικών κολοβακτηριδίων, των αυγών εν-τερικών παρασίτων, των coliphages (σαν ένδειξη ύπαρξης εντερικών ιών), καθώς και η παρουσία ή όχι τωνπαθογόνων βακτηριδίων Salmonella spp., E. coli O157:H7 και Listeria spp. στους καρπούς. Επιπλέον, αξιο-λογήθηκε η συγκέντρωση βαρέων µετάλλων (Cu, Ni, Co, Mn, Zn) στους καρπούς ντοµάτας. Τέλος, η συ-νολική παραγωγή, το µέσο βάρος και η µέγιστη περιφέρεια των καρπών ντοµάτας αξιολογήθηκε σε σχέσηµε το νερό άρδευσης.

ΑΓΡΟΤΗΣ 19

Page 22: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

20 ΑΓΡΟΤΗΣ

Εικόνα 1: Καλλιέργεια ντοµάτας στην Πειραµατική Έπαυλη Αθαλάσσας του ΙΓΕ, αρδευόµενη µε σύστηµα στάγδην, µενερό από τη µονάδα επεξεργασίας αστικών λυµάτων της Ανθούπολης και της Λεµεσού, και µε νερό µάρτυρα από γεώτρηση

Εικόνα 2: Επίδραση της άρδευσης µε επεξεργασµένο νερό και νερό µάρτυρα από γεώτρηση στην ηλεκτρική αγωγιµότητατου εδάφους (0-25 & 25-50 cm) κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου

Page 23: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Η ηλεκτρική αγωγιµότητα του εδάφους διατηρήθηκε σε χαµηλότερα επίπεδα όταν η άρδευση γινόταν µεεπεξεργασµένο νερό, σε σχέση µε το µάρτυρα (νερό γεώτρησης), και στα δυο βάθη του εδαφικού προ-φίλ στο όποιο προσδιορίστηκε (Εικόνα 2). Το γεγονός ότι, η ηλεκτρική αγωγιµότητα του επεξεργασµένουνερού και από τις δυο µονάδες επεξεργασίας είναι χαµηλότερη από αυτήν του µάρτυρα, δικαιολογεί τηνπιο πάνω παρατήρηση. Επιπλέον, η προέλευση του νερού άρδευσης δεν έχει επηρεάσει το pH του εδά-φους. Το ποσοστό του ολικού εδαφικού άνθρακα και του ολικού εδαφικού αζώτου δεν παρουσίασε, στα-τιστικά, σηµαντική αύξηση (p>0,05) όταν το έδαφος αρδευόταν µε επεξεργασµένο νερό, σε σχέση µε τοµάρτυρα. Το γεγονός αυτό, οφείλεται στη µικρή περίοδο χρήσης του επεξεργασµένου νερού (150 µέρες).Επιπλέον, οι συγκεντρώσεις των βαρέων µετάλλων στους καρπούς ντοµάτας ήταν σε επίπεδα χαµηλό-τερα από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια που θέτουν όλοι οι παγκόσµιοι Οργανισµοί για την ασφάλεια των

ΑΓΡΟΤΗΣ 21

Εικόνα 3: Επίδραση της άρδευσης µε επεξεργασµένο νερό και νερό µάρτυρα από γεώτρηση στο µέσο βάρος (Α), στη µέ-γιστη διάµετρο (Β) και στο συνολικό αριθµό παραγόµενων καρπών (Γ) σε κάθε συγκοµιδή κατά τη διάρκεια της καλλιερ-γητικής περιόδου

Page 24: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

τροφίµων (ΕΕ, FAO, USEPA). Ένα εξίσου σηµαντικό αποτέλεσµα, είναι το γεγονός ότι, δεν εντοπίστηκεη παρουσία κανενός από τα παθογόνα υγειονοµικής σηµασίας που εξετάστηκαν σε καρπούς ντοµάταςαπό φυτά τα οποία αρδεύονταν µε επεξεργασµένο νερό και από τις δυο µονάδες επεξεργασίας (Λεµε-σός και Ανθούπολη). Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι το γεγονός ότι, η άρδευση µε επεξεργασµένονερό, ανεξάρτητα από την τριτοβάθµια επεξεργασία του, δεν επηρέασε την παραγωγικότητα της καλ-λιέργειας ντοµάτας, σε σχέση µε την άρδευση µε το νερό µάρτυρα. Αυτό καταδεικνύεται από το γεγο-νός ότι, το µέσο βάρος των καρπών (Εικόνα 3Α), το µέγεθος των καρπών (Εικόνα 3Β), αλλά και ο αριθ-µός των καρπών σε κάθε συγκοµιδή (Εικόνα 3Γ) δεν έχει επηρεαστεί σε σχέση µε το νερό άρδευσης(επεξεργασµένο ή από γεώτρηση).

Τα αποτελέσµατα της ερευνητικής αυτής εργασίας ενισχύουν τη θέση ότι, το επεξεργασµένο νερό απο-τελεί έναν επιπλέον πολύτιµο και αξιόπιστο υδατικό πόρο, ο οποίος πρέπει να ενταχτεί στο υδατικό ισο-ζύγιο της Χώρας. Η επαναχρησιµοποίηση του επεξεργασµένου νερού δεν εµπεριέχει οποιοδήποτε κίν-δυνο για το περιβάλλον και τη δηµόσια υγεία, όσον αφορά τις παραµέτρους που εξετάστηκαν, εφόσονγίνεται στα πλαίσια της Οδηγίας επαναχρησιµοποίησής του, και µε βάση τον Κώδικα Ορθής ΓεωργικήςΠρακτικής. Η προοπτική της χρήσης του επεξεργασµένου νερού, στην Κύπρο, είναι µεγάλη καθώς οι πα-ραγόµενες ποσότητες εκτιµάται ότι, θα διπλασιαστούν µέχρι το 2025, όταν οι πλείστοι οικισµοί θα δια-θέτουν σύστηµα συλλογής και επεξεργασίας των αστικών τους λυµάτων. Ως εκ τούτου, υπάρχει η δυ-νατότητα αύξησης της αγροτικής παραγωγής και της επέκτασης των αρδευόµενων περιοχών, µε ευερ-γετικές συνέπειες στην αγροτική οικονοµία της Χώρας.

Πίνακας 1: Χηµική και µικροβιολογική ανάλυση των τριών πηγών νερού άρδευσης

Βιβλιογραφία

Adrover, M., Farr s, E., Moyà, G. and Vadell, J. (2012). Chemical properties and biological activity in soils of Mallorca fol-lowing twenty years of treated wastewater irrigation. Journal of Environmental Management 95, Supplement(0): S188-S192.

Arnell, N.W. (2004). Climate change and global water resources: SRES emissions and socio-economic scenarios. GlobalEnvironmental Change 14(1): 31-52.

Bixio, D., Thoeye, C., De Koning, J., Joksimovic, D., Savic, D., Wintgens, T. and Melin, T. (2006). Wastewater reuse in Eu-rope. Desalination 187(1-3): 89-101.

Garc a-Ruiz, J.M., L pez-Moreno, J.I., Vicente-Serrano, S.M., Lasanta-Mart nez, T. and Beguer a, S. (2011). Mediterraneanwater resources in a global change scenario. Earth-Science Reviews 105(3-4): 121-139.

Iglesias, A., Garrote, L., Diz, A., Schlickenrieder, J. and Martin-Carrasco, F. (2011). Re-thinking water policy priorities inthe Mediterranean region in view of climate change. Environmental Science & Policy 14(7): 744-757.

Kalavrouziotis, I., Koukoulakis, P., Robolas, P., Papadopoulos, A. and Pantazis, V. (2008). Interrelationships of heavy met-als macro and micronutrients, and properties of a soil cultivated with Brassica oleracea var. italica (Broccoli), under theeffect of treated municipal wastewater. Water, Air, & Soil Pollution 190(1): 309-321.

March, H., Therond, O. and Leenhardt, D. (2012). Water futures: Reviewing water-scenario analyses through an originalinterpretative framework. Ecological Economics 82(0): 126-137.

22 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 25: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Η ιολογική ασθένεια του κηλιδωτού µαρασµού της ντοµάτας

∆ρ Λάµπρος Χρ. ΠαπαγιάννηςΛειτουργός Γεωργικών Ερευνών Α΄

στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών

Ηασθένεια του κηλιδωτού µαρασµού της ντοµάτας αποτελεί µιαν από τις σηµαντικότερες και πιο επι-ζήµιες εντοµοµεταδιδόµενες ιολογικές ασθένειες των λαχανοκοµικών και των ανθοκοµικών καλ-

λιεργειών τόσο στην Κύπρο, όσο και διεθνώς. Προκαλείται από τον ιό Tomato spotted wilt virus (TSWV),ο οποίος κατατάσσεται στο γένος Tospovirus των φυτικών ιών και µεταδίδεται, αποκλειστικά, µε έντοµατης οικογένειας των θριπών (Thripidae). Τα τελευταία 30 χρόνια, έχει διαδοθεί σε ολόκληρην την υφή-λιο προκαλώντας σηµαντικές οικονοµικές απώλειες σε σολανώδη, φυλλώδη λαχανικά, ψυχανθή, φυτάµεγάλης καλλιέργειας και καλλωπιστικά είδη. Πρόσφατα, διακεκριµένοι ερευνητές κατέταξαν την ασθέ-νεια ως τη δεύτερη σηµαντικότερη ιολογική ασθένεια στην ιστορία της σύγχρονης φυτικής ιολογίας.

Ο TSWV έχει το µεγαλύτερο εύρος φυτικών ξενιστών από κάθε άλλο φυτικό ιό, αφού στη φύση προ-σβάλλει περισσότερα από 1000 είδη φυτών που ανήκουν σε 85 βοτανικές οικογένειες. Σε αυτά, περι-λαµβάνονται πολλά καλλιεργούµενα, καλλωπιστικά, αυτοφυή και ζιζάνια. Η εµφάνιση και η ένταση τωνσυµπτωµάτων στα φυτά, που προσβάλλει ο TSWV, ποικίλλει ανάλογα µε το είδος του ξενιστή, το στάδιοτης µόλυνσης, το στέλεχος (φυλή) του ιού, τη θερµοκρασία του περιβάλλοντος, καθώς και τον αριθµότων ιοφόρων θριπών που τρέφονται στο φυτό. Συνήθως, τα συµπτώµατα περιλαµβάνουν χλωρωτικούςδακτυλίους, κυκλικές κηλίδες µε χαρακτηριστικό µπρούντζινο χρώµα, γραµµικούς µεταχρωµατισµούς,ραβδώσεις και ποικιλοχλωρώσεις στα φύλλα ή/και στους καρπούς, καθώς και νανισµό, µαρασµό και νέ-κρωση των φυτών.

Στην ντοµάτα, που αποτελεί έναν από τους σηµαντικότερους ξενιστές, ο TSWV προκαλεί, αρχικά, µικρέςκαστανές κηλίδες στα φύλλα, που προοδευτικά συνενώνονται και σχηµατίζουν νεκρώσεις (Εικόνα 1).Εάν η µόλυνση γίνει σε νεαρό στάδιο, τότε τα φυτά παρουσιάζουν έντονο νανισµό και ξηραίνονται σεµερικές εβδοµάδες. Στην περίπτωση που η µόλυνση γίνει σε ανεπτυγµένα φυτά, τότε αυτά παρουσιά-ζουν ασύµµετρη ανάπτυξη, µειωµένη βλάστηση και παραµόρφωση των νεαρών φύλλων. Χαρακτηριστικάείναι τα συµπτώµατα που εµφανίζονται στους προσβεβληµένους καρπούς, που περιλαµβάνουν κιτρινω-πές οµόκεντρες κηλίδες και παραµόρφωση (Εικόνα 2). Στην πιπεριά, ο ιός προκαλεί χλωρωτικές ή µπρούν-τζινες κηλίδες στα νεαρά φύλλα, καθώς και νανισµό ή µάρανση του φυτού. Στους καρπούς, παρουσιά-ζονται χαρακτηριστικές κυκλικές κηλίδες µε έντονη χρωµατική εναλλαγή (Εικόνα 3). Στο µαρούλι και σταφυλλώδη λαχανικά, ο ιός προκαλεί καστανές νεκρωτικές κηλίδες. Τα φυτά εµφανίζουν περιθωριακή µά-ρανση, χλώρωση και καστανή κηλίδωση, κυρίως, στα εσωτερικά φύλλα (Εικόνα 4). Στα χρυσάνθεµα, ο ιόςπροκαλεί χλωρωτικούς και νεκρωτικούς δακτυλίους στα φύλλα, νανισµό στα φυτά και νέκρωση στους κο-ρυφαίους βλαστούς. Σε πελαργόνια, µπιγκόνιες, ντάλιες, ζίνιες, λίλια, ορχιδέες, πετούνιες και σε διά-φορα άλλα ανθοκοµικά είδη, εµφανίζονται οµόκεντρες χλωρωτικές κηλίδες στα φύλλα, που είναι δυ-νατόν να εξελιχθούν σε νεκρωτικές, υποβαθµίζοντας την εµφάνιση και την εµπορική τους αξία.

Ο ιός προσβάλλει αρκετά είδη ζιζανίων, τα οποία µπορεί να µην εµφανίζουν συµπτώµατα. Ωστόσο, ορόλος των αυτοφυών φυτών στη διαιώνιση του ιού και στη διατήρηση της ασθένειας σε περιόδους αγρα-νάπαυσης είναι σηµαντικός.

Στη φύση, η µετάδοση του TSWV γίνεται µε επτά είδη θριπών. Πρόκειται για τα είδη Frankliniella occi-dentalis, F. schultzei, F. intonsa, F. bispinosa, F. fusca, Thrips tabaci και T. setosus, που µεταδίδουν τονιό κατά έµµονο τρόπο. O ιός προσλαµβάνεται µόνο από τα ανήλικα (προνυµφικά) στάδια των θριπών, ενώ

ΑΓΡΟΤΗΣ 23

Page 26: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

24 ΑΓΡΟΤΗΣ

Νεκρωτικές κηλίδες σε φύλλωµα ντοµάτας προσβεβληµένης µε τον ιότου κηλιδωτού µαρασµού της ντοµάτας (TSWV)

Χλωρωτικοί δακτύλιοι σε καρπό ντοµάταςλόγω της µόλυνσης από τον TSWV

Συµπτώµατα µεταχρωµατισµού και κίτρι-νων δακτυλίων σε καρπό πιπεριάς πουέχει µολυνθεί µε TSWV

Συµπτώµατα νεκρώσεων στο εσωτερικό φύλ-λωµα µαρουλιού προσβεβληµένου µε TSWV

12

3

4

Page 27: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

µεταδίδεται τόσο από τα ανήλικα, όσο και από τα ενήλικα άτοµα. Ο ιός παραµένει και πολλαπλασιάζε-ται, διαρκώς, στο έντοµο για το υπόλοιπο διάστηµα της ζωής του. Απαιτούνται µόλις 5-15 λεπτά δια-τροφικής δραστηριότητας για να µολύνει ένας ιοφόρος θρίπας κάποιο υγιές φυτό. Η ασθένεια δεν µε-ταδίδεται µε το σπόρο µολυσµένων φυτών, ενώ η µηχανική µετάδοση είναι δυνατή µόνο εργαστηριακά.

Ερευνητικά προγράµµατα του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών για την παρουσία του TSWV στην Κύπρο

Ο Κλάδος Φυτοπροστασίας του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών συµµετέχει σε ποικίλα εθνικά, διακρα-τικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά Προγράµµατα για τη διερεύνηση ιολογικών ασθενειών στις φυτικές καλ-λιέργειες της Κύπρου. Στόχος των Προγραµµάτων είναι η ταυτοποίηση και η καταγραφή των ιών, ο βιο-λογικός και ο µοριακός τους χαρακτηρισµός, η µελέτη του εύρους των φυτικών τους ξενιστών και η υιο-θέτηση αποτελεσµατικών στρατηγικών αντιµετώπισής τους. Σε αυτό το πλαίσιο, κατά την τελευταίαπενταετία διερευνήθηκε η παρουσία του TSWV σε καλλιέργειες σολανωδών, κολοκυνθοειδών, φυλλω-δών λαχανικών, καλλωπιστικών, αλλά και αυτοφυών φυτών. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι, η ασθένειαείναι ιδιαίτερα διαδεδοµένη στις καλλιέργειες της ντοµάτας, της πιπεριάς και του µαρουλιού. Ο ιός ανι-χνεύτηκε σε περιορισµένο αριθµό δειγµάτων αγκινάρας, κρεµµυδιού και πατάτας. Επιπλέον, η ασθένειαταυτοποιήθηκε σε ορισµένα ανθοκοµικά είδη που παρουσίαζαν συµπτώµατα νεκρώσεων, νανισµού καιµειωµένης ανάπτυξης, όπως πελαργόνια, ζίνιες, λίλια, λυσίανθοι, χρυσάνθεµα και ορχιδέες. Τέλος, οTSWV ανιχνεύτηκε και σε ζιζάνια που φύονταν µέσα ή περιφεριακά των µολυσµένων φυτειών ντοµάτας,πιπεριάς και µαρουλιού. Σηµειώνεται ότι, κατά το 2012, η ασθένεια παρουσιάστηκε µε επιδηµική µορφήσε καλλιέργειες ντοµάτας και µαρουλιού στις Επαρχίες Λάρνακας, Λεµεσού και Πάφου. Τα αποτελέσµατατης διερεύνησης για την παρουσία άλλων ιών που µεταδίδονται µε θρίπες, και οι οποίοι εντάσσονται σταπαθογόνα καραντίνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβεβαίωσαν ότι, προς το παρόν, ο TSWV είναι ο µονα-δικός ιός του γένους που εντοπίζεται στην Κύπρο.

Η καταπολέµηση της ασθένειας είναι µια ιδιαίτερα δύσκολη και πολυσύνθετη υπόθεση που απαιτεί τηνεφαρµογή ποικίλων µεθόδων, πρακτικών και τρόπων ελέγχου τόσο του ιού, όσο και των εντόµων-φο-ρέων. Η υιοθέτηση ολοκληρωµένων στρατηγικών διαχείρισης και παραγωγής σε λαχανοκοµικά είδη απο-τελεί το αποτελεσµατικότερο µέτρο για τη γενική αντιµετώπιση εχθρών και ασθενειών. Τα προγράµµατααυτά αποσκοπούν στην επίτευξη της καλύτερης δυνατής λύσης για την προστασία της παραγωγής, τωνκαταναλωτών και του περιβάλλοντος. Οι στρατηγικές, συνήθως, περιλαµβάνουν µέτρα πριν, κατά καιµετά την εγκατάσταση µιας καλλιέργειας: Α) Πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας: 1) Απολύµανση τουεδάφους (ηλιοαπολύµανση) και καθαρισµός των εσωτερικών χώρων των θερµοκηπίων, µε στόχο την κα-ταπολέµηση των σταδίων του θρίπα που διαχειµάζουν στο έδαφος. 2) Καταστροφή των φυτών (ζιζανίωνκαι φυτών της προηγούµενης καλλιεργητικής περιόδου), αφού ενδέχεται να αποτελούν ξενιστές τουιού και των εντόµων. 3) Αποφυγή εγκατάστασης κηπευτικών καλλιεργειών κοντά σε τοποθεσίες καλ-λιέργειας καλλωπιστικών ειδών ή σε περιοχές όπου ενδηµεί η ασθένεια. Β) Κατά την εγκατάσταση τηςκαλλιέργειας: 1) Μεταφύτευση υγιών φυτών, απαλλαγµένων από θρίπες. 2) Παρακολούθηση της εµφά-νισης θριπών µε τη χρήση ειδικών µπλε χρωµατικών παγίδων και έγκαιρη επέµβαση για την καταπολέ-µησή τους. 3) Έγκαιρη καταστροφή των ζιζανίων εντός και γύρω από τη νέα καλλιέργεια. 4) Αποµά-κρυνση και καταστροφή όσων φυτών παρουσιάζουν συµπτώµατα. Τα µολυσµένα φυτά θα πρέπει πρώτανα καλύπτονται µε πλαστική σακούλα, να εκριζώνονται, να αποµακρύνονται από την καλλιέργεια και νακαταστρέφονται. Η πρακτική αυτή µειώνει τη δυνατότητα µετανάστευσης των ιοφόρων θριπών σε γει-τονικά υγιή φυτά. 5) Συνεργασία µε Γεωπόνους και άλλους παραγωγούς είναι πιθανόν να προλάβει τηνεξάπλωση της ασθένειας. Γ) Μετά το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου: 1) Λήψη σχολαστικών µέτρωνυγιεινής. 2) Καταστροφή των φυτών και των φυτικών υπολειµµάτων.

ΑΓΡΟΤΗΣ 25

Page 28: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Το µήνυµα της Παγκόσµιας Ηµέρας Νερού

Μαρία Ματθοπούλου ΠοστεκκήΕκτελεστικός Μηχανικός

στο Τµήµα Αναπτύξεως Υδάτων

ΗΠαγκόσµια Ηµέρα Νερού, η οποία εορτάζεται, κάθε χρόνο, στις 22 Μαρτίου, έχει ως θέµα της, για το 2013,το ∆ιεθνές Έτος Συνεργασίας για το Νερό. Η Ηµέρα αυτή καθιερώθηκε στη Συνδιάσκεψη σχετικά µε το Πε-

ριβάλλον και την Ανάπτυξη, που πραγµατοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Τζανέιρο, της Βραζιλίας, το 1992. Τη σχετική Από-

φαση πήρε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 22 ∆εκεµβρίου, του 1992, οπότε και όρισε την 22α Μαρτίου ως Παγ-

κόσµια Ηµέρα για το Νερό.

Στην προσπάθεια για την καλύτερη προώθηση των δραστηριοτήτων σε όλα τα επί-πεδα, κατά τη φετινή χρονιά, ο ΟΗΕ, λαµβάνοντας υπόψη ότι, η UNESCO είναι

ένας Οργανισµός µε πολυθεµατική προσέγγιση σε θέµατα φυσικών και κοινω-νικών επιστηµών, εκπαίδευσης, πολιτισµού και επικοινωνίας, τον καθόρισε

ως υπεύθυνο Οργανισµό, για να προωθήσει τις δραστηριότητες αυτές σεόλα τα επίπεδα.

Σηµειώνεται ότι, ο σκοπός του έτους που διανύουµε µε θέµα το ∆ιεθνέςΈτος Συνεργασίας για το Νερό, είναι η ενηµέρωση και η εκπαίδευση τωνπολιτών παγκοσµίως, σχετικά µε το πλεονέκτηµα που θα επιτευχθεί απότην αύξηση της συνεργασίας, αναφορικά µε τις προκλήσεις που αντιµε-τωπίζονται στη διαχείριση του νερού, ως συνέπεια της αύξησης της ζή-

τησης, της κατανοµής και των υπηρεσιών. Η UNESCO αναφέρει ότι, ο χρό-νος αυτός θα παραµείνει στην ιστορία ως το επιτυχηµένο έτος συνεργασίας

σε φλέγοντα θέµατα για το νερό. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, θα προ-ωθήσει δραστηριότητες σε όλα τα επίπεδα, λαµβανοµένων υπόψη του επιπέ-

δου µόρφωσης, πολιτισµού, φύλων και επιστηµών. Σε αυτά τα πλαίσια, καθ’ όληντη διάρκεια του έτους, θα πραγµατοποιηθούν εκδηλώσεις τόσο από την UNESCO, όσο

και από άλλες αρµόδιες Υπηρεσίες, σε διάφορες Χώρες του κόσµου.

Στην Κύπρο, που είναι ένα Νησί, το οποίο ανέκαθεν υπέφερε από τη µειωµένη βροχόπτωση, το Τµήµα ΑναπτύξεωςΥδάτων (ΤΑΥ) είναι το αρµόδιο Τµήµα του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περι-βάλλοντος, για την υδατική ανάπτυξη. Στα πλαίσια της Παγκόσµιας Ηµέρας Νερού,το ΤΑΥ διοργανώνει κάθε χρόνο διάφορες εκδηλώσεις, µε στόχο την ευαισθητο-ποίηση του κοινού στο θέµα της εξοικονόµησης και της ορθής χρήσης τουνερού. Συγκεκριµένα, σε συνεργασία µε τη ∆ηµοτική Εκπαίδευση του Υπουρ-γείου Παιδείας και Πολιτισµού, διοργάνωσε, για τέταρτη συνεχή χρονιά,εκδήλωση µε θέµα «Νερό: Σταγόνες ζωής», το Σάββατο, 9 Μαρτίου, 2013,στα κεντρικά Γραφεία του Τµήµατος.

Η εκδήλωση αυτή, ενισχύει την προσπάθεια του Τµήµατος ΑναπτύξεωςΥδάτων για καλλιέργεια υδατικής συνείδησης δίνοντας έτσι, την ευκαιρίαστους µαθητές ∆ηµοτικών Σχολείων να ευαισθητοποιηθούν στην εξοικο-νόµηση του νερού. Οι παρευρισκόµενοι είχαν την ευκαιρία να παρακολου-

θήσουν δραστηριότητες σχετικές µε το νερό, τιςοποίες ετοιµάζουν παιδιά ∆ηµοτικών Σχολείων

µε την καθοδήγηση των ∆ασκάλων. Αξίζει νασηµειωθεί ότι, η εκδήλωση µεταδόθηκε ζωντανά

από το Ραδιοφωνικό Πρόγραµµα του ΡΙΚ «Παιδιά στον Αέρα». Επιπρό-σθετα, στις 22 Μαρτίου, προγραµµατίστηκε εκδήλωση, σε συνεργα-σία µε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού, σε ∆ηµοτικό Σχολείο.

Η καλλιέργεια της υδατικής συνείδησης αποτελεί συνεχές µέληµατου Τµήµατος, µέσω της οποίας δίνονται σηµαντικά µηνύµατα σταπαιδιά, σε οργανωµένα σύνολα και στον κάθε πολίτη σχετικά µε την

ορθή χρήση και την εξοικονόµηση του νερού, και, κατ’ επέκταση, τηναειφόρο υδατική ανάπτυξη του τόπου µας.

26 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 29: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ΑΓΡΟΤΗΣ 27

Κοινή Αγροτική Πολιτική 2014-2020 - Άµεσες Πληρωµές

Νίκος ∆ούκαςΛειτουργός Αγροτικών Πληρωµών

στον Κυπριακό Οργανισµό Αγροτικών Πληρωµών

Τα Καθεστώτα που προβλέπει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) για τις Άµεσες Πληρωµές και αφορούντην Κύπρο είναι: Α. Καθεστώς Βασικής Ενίσχυσης, Β. Ενίσχυση για Γεωργικές Πρακτικές Επωφελείς για το

Κλίµα και το Περιβάλλον (ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ/GREENING), Γ. Ενίσχυση για Περιοχές µε Φυσικούς Περιορισµούς(προαιρετικής εφαρµογής για το Κράτος), ∆. Ενίσχυση για Γεωργούς Νεαρής Ηλικίας, Ε. Προαιρετική Συνδε-δεµένη Στήριξη (προαιρετικής εφαρµογής για το Κράτος), και ΣΤ. Καθεστώς Μικροκαλλιεργητών.

Σύµφωνα µε την αρχική Πρόταση της Επιτροπής, η οποία σηµειώνεται ότι δυνατόν να τροποποιηθεί µέχρι τηνοριστικοποίησή της στο Συµβούλιο και στο Κοινοβούλιο, δεν χορηγείται καµία άµεση ενίσχυση σε φυσικά ήνοµικά πρόσωπα ή οµάδες φυσικών ή νοµικών προσώπων για τα οποία ισχύει κάποιο από τα ακόλουθα:

Το ετήσιο ποσό των άµεσων ενισχύσεων είναι µικρότερο από το 5% των εσόδων από µη γεωργικές δρα-στηριότητες κατά το πλέον πρόσφατο οικονοµικό έτος. Εξαιρούνται οι γεωργοί που έλαβαν λιγότερα από€ 5.000 ως άµεσες ενισχύσεις το προηγούµενο έτος.

Οι γεωργικές τους εκτάσεις είναι, κυρίως, εκτάσεις διατηρούµενες σε κατάσταση κατάλληλη για βοσκή ήκαλλιέργεια και στις εκτάσεις αυτές δεν ασκούν την ελάχιστη δραστηριότητα που έχει θεσπιστεί από τοΚράτος Μέλος.

Το συνολικό ποσό των άµεσων ενισχύσεων που ζητείται ή πρόκειται να καταβληθεί πριν από τις µειώσειςκαι τους αποκλεισµούς για ένα δεδοµένο ηµερολογιακό έτος δεν υπερβαίνει ένα συγκεκριµένο ποσό πουθα καθοριστεί σε κατοπινό στάδιο (ελάχιστες προϋποθέσεις).

Όταν η επιλέξιµη έκταση της εκµετάλλευσης για την οποία ζητούνται ή πρόκειται να καταβληθούν άµεσεςενισχύσεις πριν από τις µειώσεις και τους αποκλεισµούς δεν υπερβαίνει µια συγκεκριµένη έκταση που θακαθοριστεί σε κατοπινό στάδιο (ελάχιστες προϋποθέσεις). ∆εν ισχύει σε περίπτωση συνδεδεµένης στήρι-ξης για τα ζώα.

Το Καθεστώς Βασικής Ενίσχυσης, αντικαθιστά το Καθεστώς Ενιαίας Στρεµµατικής Ενίσχυσης. Το Καθεστώς Βα-σικής Ενίσχυσης αποτελεί την κύρια ενίσχυση που θα λαµβάνουν οι γεωργοί, µε βάση τα δικαιώµατα ενίσχυ-σης που θα χορηγούνται µετά από αίτηση χορήγησης δικαιωµάτων των γεωργών. Τα δικαιώµατα ενίσχυσης θαχορηγούνται, σε εθνικό επίπεδο, σε όλους τους αγρότες, µε βάση τα επιλέξιµα εκτάριά τους κατά τον πρώτοχρόνο εφαρµογής. Ένα (1) δικαίωµα θα ισούται µε ένα (1) επιλέξιµο δεκάριο. Η ενίσχυση θα δίνεται κατόπιν

ΘέµαταΚΟΑΠ

Page 30: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ενεργοποίησης των δικαιωµάτων που απέκτησαν µε βάση τα επιλέξιµα εκτάριά τους. ∆ικαιούχοι για χορή-γηση δικαιωµάτων ενίσχυσης κατά το 2014 θεωρούνται τα φυσικά ή νοµικά πρόσωπα που:

1) Είναι «ενεργοί γεωργοί», δηλαδή να έχουν λάβει:

α) λιγότερα από € 5.000 ως άµεσες ενισχύσεις το προηγούµενο έτος, ή

β) περισσότερα από € 5.000 και το ποσό αυτό να αντιστοιχεί σε ποσοστό µεγαλύτερο από 5% των εσόδωναπό µη γεωργικές δραστηριότητες κατά το πλέον πρόσφατο οικονοµικό έτος.

2) Υπέβαλαν ενιαία αίτηση στρεµµατικής ενίσχυσης το 2011 (SAPS). Εξαιρούνται οι γεωργοί, οι οποίοι δενυπέβαλαν την εν λόγω αίτηση γιατί διέθεταν µόνο γεωργική γη, η οποία στις 30 Ιουνίου 2003 (περίοδοςαναφοράς) δεν ήταν σε καλές γεωργικές συνθήκες.

3) Θα έχουν υποβάλει αίτηση χορήγησης δικαιωµάτων ενίσχυσης στο πλαίσιο του Καθεστώτος Βασικής Ενί-σχυσης έως τις 15 Μαΐου 2014.

Αιτητές που δεν πληρούν το σηµείο 2 και νοουµένου ότι, είναι ενεργοί γεωργοί, µπορούν να λάβουν δικαιώ-µατα ενίσχυσης µέσω της διαδικασίας µεταβίβασης του δικαιώµατος λήψης δικαιωµάτων ενίσχυσης από αιτητήπου πληροί τις προϋποθέσεις των σηµείων 1, 2 και 3. Το Κράτος Μέλος θεσπίζει εθνικό απόθεµα µέσω τουοποίου χορηγούνται δικαιώµατα ενίσχυσης, κατά προτεραιότητα, σε γεωργούς νεαρής ηλικίας που αρχίζουντη γεωργική τους δραστηριότητα ή και σε άλλους βάσει αντικειµενικών κριτηρίων.

Πράσινη Ενίσχυση (Greening)

Πρόσθετη ετήσια ενίσχυση στους γεωργούς, οι οποίοι δικαιούνται ενίσχυση στο πλαίσιο του Καθεστώτος Βα-σικής Ενίσχυσης και εφαρµόζουν τις ακόλουθες γεωργικές πρακτικές, που είναι «επωφελείς» προς το κλίµακαι το περιβάλλον και οι οποίες είναι κατά περίπτωση: α) ∆ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ: Οι αιτητές τωνοποίων το σύνολο της αρόσιµης γης της εκµετάλλευσης τους καλύπτει περισσότερο από τρία εκτάρια (30 δε-κάρια) και δεν χρησιµοποιείται εξ’ ολοκλήρου για παραγωγή χορτονοµών (σπαρµένων ή αυτοφυών), δεν είναιεξ’ ολοκλήρου ακαλλιέργητη ή δεν έχει καλλιεργηθεί εξ’ ολοκλήρου µε καλλιέργειες κάτω από το νερό γιασηµαντικό τµήµα του έτους, οφείλουν να έχουν, τουλάχιστον, τρεις διαφορετικές καλλιέργειες στην αρό-σιµή τους γη. Η κύρια καλλιέργεια δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 70% της αρόσιµης γης και οι άλλες δύο δενθα πρέπει να καλύπτουν λιγότερο από το 5% η κάθε µία. β) ΜΟΝΙΜΟΙ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ: Οι αιτητές µε βοσκότοπουςθα πρέπει να διατηρούν τους υφιστάµενους µόνιµους βοσκοτόπους στην εκµετάλλευσή τους. Επιτρέπεται ηµετατροπή (µείωση ή αύξηση) πέντε τοις εκατό (5%) κατ’ ανώτατο όριο των εκτάσεών τους εντός µονίµων βο-σκοτόπων, µε έτος αναφοράς το 2014. γ) ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΣΤΙΑΣΗ: Όλοι οι αιτητές µεριµνούν ώστε, τουλάχιστον,το 7% των επιλέξιµων εκταρίων τους, εξαιρουµένων εκτάσεων εντός µόνιµων βοσκοτόπων, να είναι περιοχήοικολογικής εστίασης. Οι περιοχές οικολογικής εστίασης δύναται να είναι ακαλλιέργητες εκτάσεις, αναβαθ-µίδες, χαρακτηριστικά του τοπίου, ζώνες ανάσχεσης και αναδασωµένες περιοχές.

Φυσικοί περιορισµοί

Πρόσθετη ετήσια ενίσχυση που δίνεται σε γεωργούς που δικαιούνται ενίσχυση στα πλαίσια του Καθεστώς Βα-σικής Ενίσχυσης και των οποίων οι εκµεταλλεύσεις βρίσκονται ολικά ή µερικά σε περιοχές µε φυσικούς πε-ριορισµούς, όπως αυτές, ορίζονται από τα Κράτη Μέλη. Εναπόκειται στο Κράτος Μέλος να αποφασίσει τη χο-ρήγηση αυτής της ενίσχυσης.

Γεωργοί νεαρής ηλικίας

Είναι µια πρόσθετη ετήσια ενίσχυση που χορηγείται σε γεωργούς νεαρής ηλικίας, που δικαιούνται ενίσχυσηστο πλαίσιο του Καθεστώτος Βασικής Ενίσχυσης. Συγκεκριµένα, αφορά γεωργούς που δηµιουργούν για πρώτηφορά γεωργική εκµετάλλευση ως επικεφαλής της εκµετάλλευσης ή οι οποίοι έχουν ήδη εγκατασταθεί κατάτη διάρκεια των πέντε ετών που προηγούνται της πρώτης υποβολής της αίτησης και είναι κάτω από 40 χρο-νών κατά τη στιγµή υποβολής της αίτησης. Η ενίσχυση χορηγείται για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα 5 έτη.Η περίοδος µειώνεται κατά τον αριθµό των ετών που µεσολαβούν µεταξύ της εγκατάστασης και της πρώτηςυποβολής της αίτησης.

28 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 31: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Συνδεδεµένη στήριξη

Πρόσθετη ετήσια ενίσχυση στους γεωργούς που η γεωργική τους δραστηριότητα εµπίπτει σε συγκεκριµέ-νους τοµείς (π.χ. αιγοπρόβατα, σιτηρά, ελαιόλαδο κλπ.). Εναπόκειται στο Κράτος Μέλος να αποφασίσει τη χο-ρήγηση αυτής της ενίσχυσης.

Μικροκαλιεργητές

Οι γεωργοί που κατέχουν δικαιώµατα ενίσχυσης που χορηγούνται το 2014 και τηρούν τις ελάχιστες προϋπο-θέσεις, µπορούν να επιλέξουν τη συµµετοχή τους σε ένα απλουστευµένο Καθεστώς, το Καθεστώς Μικρο-καλλιεργητών. Με τη συµµετοχή τους σε αυτό: α) Απαλλάσσονται από την εφαρµογή των υποχρεώσεων τηςπράσινης ενίσχυσης, και β) εξαιρούνται από όλες τις λοιπές άµεσες ενισχύσεις. Οι γεωργοί που θα επιλέξουννα συµµετάσχουν στο Καθεστώς αυτό θα λαµβάνουν ένα σταθερό ποσό, ετησίως, το οποίο θα καθοριστεί σεµεταγενέστερο στάδιο. Οι γεωργοί που δεν θα έχουν υποβάλει αίτηση για το Καθεστώς µικροκαλλιεργητώνέως µια συγκεκριµένη ηµεροµηνία, που θα καθοριστεί σε µεταγενέστερο στάδιο ή οι οποίοι αποφασίζουν νααποσυρθούν από αυτό µετά την ηµεροµηνία αυτή, δεν θα έχουν πλέον δικαίωµα συµµετοχής στο εν λόγωΚαθεστώς.

Ηλεκτρονική υποβολή της Ενιαίας Αίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων 2013

Μαργαρίτα Λύτρα ΠρωτοπαπάΛειτουργός Αγροτικών Πληρωµών

στον Κυπριακό Οργανισµό Αγροτικών Πληρωµών

ΟΚυπριακός Οργανισµός Αγροτικών Πληρωµών έχει τροποποιήσει τη διαδικασία υποβολής της Ενιαίας Αί-τησης Εκταρικών Επιδοτήσεων για το έτος 2013. Συγκεκριµένα, οι αιτήσεις θα πρέπει να υποβληθούν

ηλεκτρονικά µέσω του συστήµατος ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων (Σύστηµα EAS) και σύµφωνα µε τη δια-δικασία που περιγράφεται στο Άρθρο αυτό.

Ο ΚΟΑΠ έχει καταρτίσει Μητρώο Γεωργικής Γης, το οποίο αποτελεί τη γεωγραφική αποτύπωση του συνόλουτων εκτάσεων των εκµεταλλεύσεων των γεωργών και ο σκοπός της δηµιουργίας του είναι, κυρίως, ο περιο-ρισµός των αποκλίσεων στις δηλώσεις των γεωργών. Η χρήση του γίνεται από τους ίδιους τους γεωργούς ήαπό εξουσιοδοτηµένους εκπροσώπους τους, µέσω ηλεκτρονικού συστήµατος, υποδεικνύοντας την ακριβήθέση των εκτάσεων στις οποίες ασκείται γεωργική δραστηριότητα, όπως αυτές διαµορφώνονται χρόνο µε τοχρόνο. Οι υποδείξεις αυτές θα γίνονται, ετησίως, σε περίοδο που θα ανακοινώνεται από τον ΚΟΑΠ. Η τήρησήτου είναι υποχρεωτική, σε περίπτωση που ο γεωργός επιθυµεί να υποβάλει αίτηση για διεκδίκηση εκταρικώνεπιδοτήσεων. Το Μητρώο Γεωργικής Γης αναµένεται να προσφέρει πολλαπλά οφέλη στους γεωργούς, µε ση-µαντικότερο, την αποφυγή ανεπιθύµητων αποκοπών χρηµατικών ποσών. Το Μητρώο Γεωργικής Γης για το2013 έχει ενηµερωθεί µε τα δεδοµένα που περιλαµβάνονταν στις αιτήσεις για το έτος 2012, όπως αυτά είχανδιαµορφωθεί µετά από τη διενέργεια των σχετικών ελέγχων.

Οι γεωργοί που επιθυµούν να υποβάλουν την Ενιαία Αίτηση Εκταρικών Επιδοτήσεων 2013, καλούνται να ελέγ-ξουν προηγουµένως τις πληροφορίες που βρίσκονται στο Μητρώο Γεωργικής Γης και να τις ανανεώσουν,βάσει των στοιχείων που προτίθενται να δηλώσουν στην Ενιαία Αίτηση Εκταρικών Επιδοτήσεων 2013. Ακο-λούθως, ο ΚΟΑΠ θα διενεργήσει προκαταρκτικούς ελέγχους στα δεδοµένα του Μητρώου Γεωργικής Γης καιθα ενηµερώσει τους γεωργούς για πιθανά προβλήµατα και υπερδηλώσεις αν, κατά την υποβολή της ΕνιαίαςΑίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων, δηλώσουν αυτούσια τα στοιχεία του Μητρώου Γεωργικής Γης, όπως αυτά θαέχουν επιβεβαιωθεί ή τροποποιηθεί από αυτούς. Συστήνεται όπως, κατά την υποβολή της Ενιαίας ΑίτησηςΕκταρικών Επιδοτήσεων 2013, οι γεωργοί να προβούν σε σχετικές διορθώσεις/τροποποιήσεις για επίλυσητων προβληµάτων/υπερδηλώσεων, αν υπάρχουν, ώστε να περιοριστεί το ενδεχόµενο επιβολής µειώσεων ήαποκλεισµού της επιδότησής τους.

Η περίοδος υποβολής των δηλώσεων/τροποποιήσεων στο Μητρώο Γεωργικής Γης ξεκίνησε στις 18/02/2013

ΑΓΡΟΤΗΣ 29

Page 32: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

και έληξε στις 22/03/2013, ενώ η περίοδος υποβολής της Ενιαίας Αίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων 2013 ξε-κίνησε την Τρίτη 26/03/2013 και λήγει την Παρασκευή 19/04/2013.

Για τις δύο πιο πάνω περιόδους οι γεωργοί θα πρέπει να εισέλθουν στο Σύστηµα Ηλεκτρονικής Υποβολής Αι-τήσεων (Σύστηµα EAS) στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.eas.capo.gov.cy, χρησιµοποιώντας τους προσωπι-

κούς κωδικούς πρόσβασης στο σύ-στηµα, οι οποίοι τους αποστάληκανταχυδροµικώς, για να υποβάλουν/τρο ποποιήσουν τόσο τη δήλωση στοΜητρώο Γεωργικής Γης, όσο και ναυποβάλουν την Ενιαία Αίτηση Εκταρι-κών Επιδοτήσεων. Όπως αναφέρθηκεπιο πάνω οι αιτήσεις θα πρέπει ναυποβληθούν ηλεκτρονικά. Ως εκ τού-του, δεν θα αποσταλούν έντυπες(προεκτυπωµένες) αιτήσεις στους αι-τητές.

Επισηµαίνεται ότι, σηµαντικό πλεονέ-κτηµα της ηλεκτρονικής υποβολής αι-τήσεων αποτελεί το γεγονός ότι, ο αι-τητής µπορεί να υποβάλει την αίτησήτου από το δικό του χώρο και οποι-αδήποτε ώρα το επιθυµεί εντός τηςπεριόδου υποβολής των αιτήσεων,καθώς και το γεγονός ότι, κατά τησυµπλήρωση και την υποβολή της αί-τησης, ηλεκτρονικά, διεξάγεται έναςσηµαντικός αριθµός διοικητικών ελέγ-χων και µε τον τρόπο αυτό περιορί-ζονται τα λάθη που θα µπορούσαν ναοδηγήσουν σε επιβολή ποινών.

Για διευκόλυνση των αγροτών, τοΚέντρο Εξυπηρέτησης του Αγρότηστην Παγκύπρια Γραµµή Εξυπηρέτη-σης του Αγρότη 77771999, κατά τηνπερίοδο από 18/02/2013 µέχρι19/04/2013, λειτουργεί µε παρατετα-µένο ωράριο, από ∆ευτέρα µέχρι Πα-ρασκευή από τις 8:00 πµ. µέχρι τις8:00 µµ., για να παρέχει πληροφορίες

σχετικά µε την υποβολή δηλώσεων στο Μητρώο Γεωργικής Γης, καθώς και την υποβολή της Ενιαίας ΑίτησηςΕκταρικών Επιδοτήσεων 2013.

Περαιτέρω, ο Οργανισµός προτίθεται να εκπαιδεύσει συµβούλους (ιδιώτες/Φορείς) σχετικά, στους οποίουςµπορούν να αποταθούν οι γεωργοί για να υποβάλουν, εκ µέρους τους, την Ενιαία Αίτηση Εκταρικών Επιδο-τήσεων. Τα στοιχεία των συµβούλων αυτών θα είναι αναρτηµένα στα Επαρχιακά Γραφεία του ΚΟΑΠ και στιςιστοσελίδες www.capo.gov.cy και www.eas.capo.gov.cy.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι, κατά το 2012 υποβλήθηκε ηλεκτρονικά περίπου το 75% των αιτήσεων. Κάθε έτος οΟργανισµός αξιολογεί το σύστηµα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων και προβαίνει σε σχετικές αναβαθµίσεις.Σηµαντική αναβάθµιση για το 2013 αποτελεί η δυνατότητα πρόσβασης του αιτητή στις δορυφορικές εικόνεςτων τεµαχίων, αλλά και η δυνατότητα δηµιουργίας και εµβαδοµέτρησης της καλλιεργούµενης έκτασης (σκα-ριφηµάτων) από αυτόν.

30 ΑΓΡΟΤΗΣ

,

www.eas.capo.com.cy

, ,

.

, .

Page 33: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Το Βοτανολόγιο του Τµήµατος ∆ασών

Χαράλαµπος Σ. Χριστοδούλου∆ασικός Λειτουργός 1ης Τάξης

στο Tµήµα ∆ασών

Το βοτανολόγιο (herbarium) είναι η αρχειοθετηµένη συλλογή µε αποξηραµένα δείγµατα φυτών. Στην Κύπρο,υπάρχουν τρία βοτανολόγια, δύο σε Κρατικές Υπηρεσίες-Τµήµα ∆ασών και Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών- και

ένα ιδιωτικό που ανήκει στον κ. Γεώργιο Χατζηκυριάκου, συνταξιούχο ∆ασοπόνο. Οι συλλογές αυτές κατατάσσον-ται στην κατηγορία των Εθνικών ή περιφερειακών βοτανικών συλλογών (national or regional herbaria), που ασχο-λούνται µε τη χλωρίδα της συγκεκριµένης Χώρας ή και γειτονικών Χωρών ή ακόµα και φυτογεωγραφικά όµοιων πε-ριοχών. Το βοτανολόγιο του Τµήµατος ∆ασών είναι καταχωρηµένο στο µητρώο του παγκόσµιου καταλόγου των δη-µόσιων βοτανολογίων (Index Herbariorum) µε τον κωδικό CYP.

Οι κυριότεροι στόχοι του βοτανολογίου του Τµήµατος ∆ασών είναι:

Η µελέτη της χλωρίδας της Κύπρου και η αποθήκευση φυτικού υλικού προς ανα-φορά

Η δυνατότητα εύκολης αναγνώρισης απροσδιόριστων φυτών,συγκρίνοντάς τα µε τα υφιστάµενα αναγνωρισµένα δείγ-µατα φυτών του βοτανολογίου

Η διατήρηση µιας συλλογής µε σωστά ονόµατα, ταοποία δυνατόν να αναθεωρούνται σύµφωνα µενέες δηµοσιεύσεις

Η δηµιουργία βάσης δεδοµένων για την ποικι-λότητα της κυπριακής χλωρίδας και της εξά-πλωσής της στο Νησί

Η παροχή πληροφοριών και βοήθειας σεάτοµα που ασχολούνται µε τη χλωρίδα.

Το Τµήµα ∆ασών ξεκίνησε τη δηµιουργία τoυβοτανολογίου το 1989 από µηδενική βάση.Μέχρι σήµερα, έχουν συλλεχθεί, περίπου,οχτώ χιλιάδες δείγµατα, τα οποία αντιπρο-σωπεύουν, περίπου, 1500 είδη, υποείδηκαι ποικιλίες φυτών, που αντιστοιχούν,γύρω, στο 80% των ιθαγενών και επιγενώνφυτών της Κύπρου. Αξίζει να σηµειωθείότι, στο βοτανολόγιο φυλάσσονται οι ισό-τυποι των δειγµάτων (Εικόνα 1) που χρησι-µοποιήθηκαν για την περιγραφή και τηνονοµασία όλων, σχεδόν, των νέων ενδηµι-κών φυτών της Κύπρου, που περιγράφηκανµετά το 1988. Επίσης, υπάρχουν δείγµατα τουµεγαλύτερου αριθµού νέων φυτών (είδη πρώ-της αναφοράς) που εντοπίστηκαν στην Κύπροµετά την έκδοση του βιβλίου Flora of Cyprus.

Τα δείγµατα που συλλέγονται, αφού αποξηρανθούν,τοποθετούνται σε χαρτονάκια συγκεκριµένων διαστά-σεων µαζί µε την πινακίδα όπου αναγράφονται η οικο-γένεια και το επιστηµονικό όνοµα του φυτού, η τοποθεσία

ΑΓΡΟΤΗΣ 31

Εικόνα 1: Ισότυπος δείγ-µατος του ενδηµικούArum cylindraceumsubsp. pitsyllianum

Page 34: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

συλλογής, το ενδιαίτηµα, το υψόµετρο και ο συλλέκτης (Εικόνα 2). Στη συ-νέχεια, τα αναγνωρισµένα δείγµατα αρχειοθετούνται σε φακέλους και

φυλάσσονται σε ερµάρια (Εικόνα 3).

Η οργάνωση του βοτανολογίου είναι συστηµατική, έτσι ώστε ναυπάρχει εύκολη και άµεση πρόσβαση στα δείγµατα. Όλα τα

είδη που ανήκουν στο ίδιο γένος τοποθετούνται, µαζί, σεφακέλους, και όλα τα γένη που ανήκουν στην ίδια οικογέ-

νεια φυλάσσονται στο ίδιο ερµάρι. Η σειρά των οικογε-νειών, στα ερµάρια του βοτανολογίου, ακολουθεί τηνκατάταξη των οικογενειών, όπως αυτές περιγράφονταιστο βιβλίο Flora of Cyprus, δηλαδή, πρώτα οι οικογέ-νειες που ανήκουν στα γυµνόσπερµα (π.χ. Pinaceae),µετά οι οικογένειες που ανήκουν στα αγγειόσπερµα(π.χ. Ranunculaceae) και τελευταία τα πτεριδόφυτα(π.χ. Pteridaceae).

Η συστηµατική µελέτη και δουλειά που έγινε σταπλαίσια της δηµιουργίας και λειτουργίας του βοτα-νολογίου είχε ως αποτέλεσµα τη συγκέντρωσηπλούσιας και πολύτιµης πληροφόρησης για τη χλω-ρίδα, η οποία αξιοποιείται µε πολλούς τρόπους, µεστόχο την προστασία και τη διατήρηση της χλωρί-δας της Κύπρου.

Ενδεικτικά, αναφέρεταιότι, η γνώση για την

εξάπλωση και τοβαθµό σπανιό-

τητας των εν-δηµικών και

απειλούµενωνφυτών συνέ-

βαλε ουσια-στικά στην επι-

λογή και στηνοριοθέτηση των πε-

ριοχών που εντάθηκανστο ∆ίκτυο ΦΥΣΗ 2000. Οι

πληροφορίες, από τη βάση δε-δοµένων του βοτανολογίου, για την εξάπλωση και την κατάστασητων πληθυσµών των σπάνιων φυτών αξιοποιήθηκαν για την επι-λογή των απειλούµενων φυτών που περιλήφθηκαν στο Κόκκινο Βι-βλίο της Χλωρίδας της Κύπρου. Το βοτανολόγιο έχει σηµαντικήπροσφορά σε όλα τα Προγράµµατα που αφορούν την προστασίακαι τη διατήρηση απειλουµένων φυτών, τη δηµιουργία κέντρων πε-ριβαλλοντικής ενηµέρωσης και των βοτανικών κήπων του Τροόδουςκαι του Ακάµα. Επιπρόσθετα, εξυπηρετεί άτοµα που µελετούν τηνκυπριακή χλωρίδα, όπως φοιτητές, ερευνητές και επαγγελµατίες.

Τέλος, τονίζεται ότι ,το Τµήµα ∆ασών, στο πλαίσιο µελέτης και διατή-ρησης της χλωρίδας της Κύπρου, συνεργάζεται στενά µε Ιδρύµατα, όπωςΠανεπιστήµια και Βοτανικούς Κήπους, ιδιαίτερα, σε θέµατα εντός και εκτόςτόπου διατήρησης των απειλούµενων φυτών.

32 ΑΓΡΟΤΗΣ

Εικόνα 2: ∆είγµαβοτανολογίου

Εικόνα 3: Ερµάριαβοτανολογίου

Page 35: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ΑΓΡΟΤΗΣ 33

Ο νέος Υπουργός Γεωργίας συναντήθηκε µε εκπροσώπους των Αγροτικών ΟργανώσεωνΣτις 6 Μαρτίου, ο νέος Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Νίκος Κουγιάλης, συναντήθηκε µεεκπροσώπους των Αγροτικών Οργανώσεων, στην παρουσία της Γενικής ∆ιευθύντριας του Υπουργείου, κας ΑίγληςΠαντελάκη, και Υπηρεσιακών παραγόντων. Μετά το πέρας της συνάντησης ο Υπουργός ανέφερε: «Θέλοντας ναστείλω το µήνυµα ότι, η νέα Κυβέρνηση στηρίζει τον αγροτικό κόσµο επέλεξα να έχω την πρώτη µου συνάντησηως νέος Υπουργός Γεωργίας µε τις Αγροτικές Οργανώσεις. Κατά τη συνάντηση, τέθηκαν διάφορα θέµατα, όπως τοχαλλούµι, τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν τα επιµέρους επαγγέλµατα των αγροτών µας, το Μητρώο Αγροτών,οι διαδικασίες στο Υπουργείο Γεωργίας, καθώς και η προώθηση των διαφόρων προϊόντων που παράγουν οι αγρό-τες της Κύπρου. Εκείνο που έχει αποφασιστεί είναι το πλαίσιο στο οποίο θα εργαστούµε όλοι µαζί, συλλογικά καιυπεύθυνα τόσο ο Υπουργός, όσο και οι Λειτουργοί του Υπουργείου, καθώς και οι Αγροτικές Οργανώσεις, ως µιαοµάδα, για να αντιµετωπίσουµε τα σοβαρά προβλήµατα του αγροτικού κόσµου. Είµαι βέβαιος ότι, θα καταφέρουµενα πετύχουµε την ώθηση που χρειάζεται ο αγροτικός τοµέας, να επανεκκινήσουµε την αγροτική οικονοµία και ναεπανασυστήσουµε αυτόν τον κοινωνικό και οικονοµικό ιστό που θέλουµε να δηµιουργήσουµε στην ύπαιθρο. Ηπόρτα του Υπουργού Γεωργίας θα είναι ανοιχτή πάντοτε και για τις Αγροτικές Οργανώσεις, αλλά και για άλλα ορ-γανωµένα επαγγελµατικά σύνολα που αφορούν το Υπουργείο. ∆εσµεύοµαι ότι, θα δώσω τον καλύτερο µου εαυτόγια να πετύχουµε το πρόγραµµα ανάπτυξης που έχουµε θέσει ως στόχο».

Ο νέος Υπουργός Γεωργίας χαιρέτισε την εκδήλωση µε θέµα «Νερό… σταγόνες ζωής»Ο νέος Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Νίκος Κουγιάλης, παρέστη, στις 9 Μαρτίου, στηνεκδήλωση που διοργάνωσε το Τµήµα Αναπτύξεως Υδάτων, στα Κεντρικά Γραφεία του, στη Λευκωσία µε θέµα «Νε -ρό… σταγόνες ζωής». Στο χαιρετισµό του, ο κ. Κουγιάλης, ανέφερε, µεταξύ άλλων: «Η σωστή διαχείριση των υδα-τικών πόρων και η εξισορρόπηση των διάφορων αναγκών για νερό, αποτελούν ζητήµατα ζωτικής σηµασίας. Ιδιαί-τερα για τη Χώρα µας, όπου οι επιπτώσεις από την Κλιµατική Αλλαγή είναι ήδη ορατές, ο παράγοντας νερό απο-κτά ακόµη µεγαλύτερη σηµασία. Στην Κύπρο, έχουν κατασκευαστεί µεγάλα Φράγµατα, ∆ιυλιστήρια πόσιµου νερού,Μονάδες Αφαλάτωσης, αγωγοί για µεταφορά νερού, αρδευτικά δίκτυα, καθώς και µονάδες τριτοβάθµιας επεξερ-γασίας λυµάτων, µε στόχο την εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων νερού. Η καλλιέργεια υδατικής συνείδησης θα πρέ-πει να αποτελεί το βασικότερο µέληµα των αρµόδιων Φορέων, µέσω του οποίου να δίνονται σηµαντικά µηνύµαταστα παιδιά, στα οργανωµένα σύνολα και στον πολίτη για την ορθή χρήση και την εξοικονόµηση νερού».

Συνάντηση µε τον Υφυπουργό Γεωργίας της ΚίναςΟ τέως Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Σοφοκλής Αλετράρης είχε στις 16 Ιανουαρίου, συ-νάντηση µε τον Υφυπουργό Γεωργίας της Λαϊκής ∆ηµοκρατίας της Κίνας κ. Niu Dun, στη Λευκωσία, στο πλαίσιο τηςεπίσηµης επίσκεψης του Κινέζου Υφυπουργού στην Κύπρο, κατά την οποία συζητήθηκε το Μνηµόνιο Συναντίλη-ψης που υπογράφηκε ανάµεσα στα δύο Υπουργεία το Νοέµβριο του 2007 και αποφασίστηκε η ενίσχυση της συ-νεργασίας. Αναφερόµενος στο πλαίσιο των διµερών σχέσεων των δύο Υπουργείων, ο κ. Αλετράρης είπε, µεταξύάλλων, ότι υπάρχει η δυνατότητα περαιτέρω συνεργασίας στους τοµείς της γεωργίας και της αλιείας. Έγινε ανα-φορά στον τοµέα εξαγωγών εσπεριδοειδών από την Κυπριακή ∆ηµοκρατία προς την Κίνα, όπου διαπιστώθηκε ότιοι διαδικασίες προώθησης του θέµατος είναι θετικές και µέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2013, η Κύπρος θα προχωρήσειστην πρώτη δοκιµαστική εξαγωγή γκρέιπφρουτ προς την Κίνα. Επίσης, συµφωνήθηκε όπως υπάρξει στενότερη συ-νεργασία µε στόχο την ανταλλαγή εµπειριών και γνώσεων όσον αφορά την πολιτική που ακολουθείται στην άρ-δευση και τη γεωργική ανάπτυξη. Ο κ. Αλετράρης αναφέρθηκε στο θέµα των υδατοκαλλιεργειών στην Κύπρο,καθώς και στις µεγάλες ποσότητες λαγοκέφαλου που υπάρχουν στις κυπριακές θάλασσες, όπου πρότεινε όπως εξε-

Έλενα KουρτελλαρίδουΛειτουργός Tύπου

Επιµέλεια κειµένων: Σπυρίδων Έλληνας

Eιδήσεις για τοναγροτικό κόσµοEιδήσεις για τοναγροτικό κόσµο

Page 36: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

34 ΑΓΡΟΤΗΣ

ταστεί το ενδεχόµενο εξαγωγής του συγκεκριµένου ψαριού προς τηνΚίνα. Τέλος, αποφασίστηκε ότι, θα υπάρξει στενή συνεργασία στοντοµέα της έρευνας και της εργαστηριακής διάγνωσης των διαφόρωνζωονόσων.

Εγκαινιάστηκε το Φράγµα ΣολέαςΣτις 19 Ιανουαρίου 2013 τελέστηκαν τα εγκαίνια του Φράγµατος Σολέαςαπό τον τέως Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας κ. ∆ηµήτρη Χριστόφια. Στηνοµιλία του, ο απελθών Πρόεδρος ανέφερε, µεταξύ άλλων: «Με το έργοαυτό εκπληρώνεται µια υπόσχεση που δώσαµε πριν από 5 χρόνια στουςκατοίκους της κοιλάδας Σολέας ότι θα φτιάχναµε ως Κυβέρνηση ένα µε-γάλο αρδευτικό έργο που θα ικανοποιούσε τις ανάγκες των κατοίκωντης ευρύτερης περιοχής. Το νερό αποτελεί εθνικό πλούτο και έναν απότους σηµαντικότερους φυσικούς πόρους για την κοινωνική και οικονο-µική ανάπτυξη κάθε Χώρας. Είναι πιο πολύτιµο και από το φυσικό αέριο.Στην περίπτωση της Κύπρου, µιας µικρής νησιωτικής Χώρας µε ηµίξηροκλίµα, όπου η εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων νερού εξαρτάται άµεσααπό τη βροχόπτωση, το νερό αποκτά ιδιαίτερη σηµασία. ∆υστυχώς, θαέρθει και πάλι η ώρα που θα χρειαστούµε τις Μονάδες Αφαλάτωσης. Ηανάγκη αύξησης της παραγωγικότητας, ιδιαίτερα στο γεωργικό τοµέα,η επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης της βιωσιµότητας και της εµπορικότη-τας της γεωργίας, καθώς και η διαρκής επιδίωξη ανόδου του βιοτικούεπιπέδου του πληθυσµού της υπαίθρου, δηµιουργούν ολοένα και µε-γαλύτερη ζήτηση νερού κατάλληλου για κάθε χρήση. Παράλληλα, ηανάγκη προφύλαξης και διατήρησης της οικολογικής ισορροπίας απαι-τεί ορθολογική διαχείριση του νερού για τη διασφάλιση της ισορροπίαςαυτής. Οι κλιµατικές αλλαγές που ήδη επηρεάζουν τον τόπο µας καθι-στούν τον παράγοντα της διαχείρισης νερού ακόµη πιο κρίσιµο». Στηνοµιλία του, ο τέως Υπουργός Γεωργίας, Σοφοκλής Αλετράρης ανέφερε,µεταξύ άλλων: «Τα σηµερινά αποθέµατα στα Φράγµατα ανέρχονται σε250 εκ. κ.µ. µε ποσοστό πληρότητας 86%. Τα αντίστοιχα περσινά ήταν134 εκ. κ.µ. µε ποσοστό πληρότητας 46%. Με την αποπεράτωση τουΦράγµατος Σολέας αναµένεται ότι, θα ενισχυθεί σηµαντικά το υδατικόισοζύγιο της περιοχής, συµβάλλοντας στην ορθολογική διαχείριση τωνυδατικών πόρων. Η ορθότερη κατανοµή και χρήση του νερού που θαπροκύψουν, καθώς και η µείωση των απωλειών κατά τη διανοµή, αλλάκαι η δυνατότητα εφαρµογής αποδοτικότερων µεθόδων άρδευσης, θασυµβάλουν τα µέγιστα στην εξοικονόµηση νερού. Επιπλέον, θα βελ-τιώσουν την απόδοση του γεωργικού τοµέα και θα ενισχύσουν την αν-ταγωνιστικότητα των προϊόντων της περιοχής».

Συνάντηση µε τη Συντονιστική ΕπιτροπήΟµάδων/Οργανώσεων Παραγωγών Εσπεριδοειδών

Ο τέως Υπουργός Γεωργίας, Σοφοκλής Αλετράρης είχε συνάντηση στις22 Ιανουαρίου, στο Υπουργείο Γεωργίας, µε εκπροσώπους της Συντο-νιστικής Επιτροπής Οµάδων/Οργανώσεων Παραγωγών Εσπεριδοειδών,στην παρουσία εκπροσώπων των Αγροτικών Οργανώσεων και Υπηρε-σιακών παραγόντων. Κατά τη συνάντηση, ο κ. Αλετράρης ενηµέρωσετους εκπροσώπους για τις προσπάθειες που έγιναν από µέρους τουΥπουργείου Γεωργίας, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναφορικά µε την αύ-ξηση του ορίου γλυκύτητας που πρέπει να έχουν οι µαντόρες που προ-ορίζονται για εξαγωγή και για τη θετική κατάληξη του θέµατος.

Απολογισµός του έργου του Υπουργείου Γεωργίαςκατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας

Στις 22 Ιανουαρίου, ο τέως Υπουργός Γεωργίας, Σοφοκλής Αλετράρης,

Page 37: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ΑΓΡΟΤΗΣ 35

έδωσε συνέντευξη Τύπου κατά την οποία παρουσίασε το έργο του Υπουργείου κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προ-εδρίας του Συµβουλίου της ΕΕ. Ο κ. Αλετράρης αναφέρθηκε στα θέµατα γεωργίας, αλιείας και περιβάλλοντος πουδιαχειρίστηκε το Υπουργείο, κατά τη διάρκεια της εξάµηνης περιόδου, και στο γεγονός ότι, προήδρευσε 9 Συµ-βουλίων Υπουργών, συναντήσεων υψηλού επιπέδου που πραγµατο- ποιή θη καν στην Κύπρο, 15 συναντήσεων τηςΕιδικής Επιτροπής Γεωργίας, καθώς και 150, περίπου, συναντήσεων Οµάδων Εργασίας στις Βρυξέλλες. «Σε ό,τιαφορά τα θέµατα γεωργίας λήφθηκαν αποφάσεις για βασικά ζητήµατα και υπήρξαν σηµαντικές επιτυχίες, όπως ηέγκαιρη ολοκλήρωση του Κανονισµού για τη στήριξη στους αµπελοκαλλιεργητές και του Μεταβατικού Κανονισµούγια τις άµεσες πληρωµές για το έτος 2013. Επίσης, η ολοκλήρωση του πακέτου ποιότητας, καθώς και η ολοκλή-ρωση των Κανονισµών για τις ιδιαίτερα απόκεντρες περιφέρειες και τα Μικρά Νησιά του Αιγαίου Πελάγους», ση-µείωσε. Και πρόσθεσε: «Στον τοµέα της φυτοϋγείας, η Κυπριακή Προεδρία κατάφερε να ολοκληρώσει τις συζητή-σεις και να επιτύχει δύο σηµαντικές Αποφάσεις. Η πρώτη αφορά την ισοδυναµία του δασικού πολλαπλασιαστικούυλικού και η δεύτερη την ισοδυναµία των σπόρων προς σπορά. Επιτεύχθηκε σηµαντικότατη πρόοδος και στους τέσ-σερις βασικούς Κανονισµούς της νέας ΚΑΠ. Για τα θέµατα Αλιείας υπήρξαν, εξίσου, πολλά και σηµαντικά αποτελέ-σµατα, όπως η επίτευξη Μερικής Γενικής Προσέγγισης στην Πρόταση Κανονισµού για το Ευρωπαϊκό Ταµείο Θά-λασσας και Αλιείας, στο Συµβούλιο Οκτωβρίου ολοκληρώνοντας έτσι τη συζήτηση στο Συµβούλιο για το πακέτο Κα-νονισµών που συναποτελούν τη νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική. Οι ανάγκες για τη µεταρρύθµιση της ΚοινήςΑλιευτικής Πολιτικής καλύπτονται, αφού έχουν συµπεριληφθεί µέτρα και δράσεις για την καινοτοµία, στήριξη τωνπαράκτιων και αλιευτικών περιοχών και κίνητρα για την ανάπτυξη και τη δηµιουργία θέσεων εργασίας. Στο Συµ-βούλιο του ∆εκεµβρίου, οι Υπουργοί κατέληξαν σε πολιτική συµφωνία για τις τρεις Προτάσεις Κανονισµού του Συµ-βουλίου περί καθορισµού, για το 2013, των αλιευτικών δυνατοτήτων των σκαφών της ΕΕ για ορισµένα αποθέµαταιχθύων εσωτερικών υδάτων στον Ατλαντικό και στη Βόρεια Θάλασσα και στα διεθνή ύδατα, τα οποία είναι υπό τηδιαχείριση Περιφερειακών Οργανώσεων ∆ιαχείρισης Αλιείας, καθώς και για τις αλιευτικές δυνατότητες στον Εύ-ξεινο Πόντο. Επίσης, κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας, το Συµβούλιο κατέληξε σε συµφωνία για ακόµητρεις Προτάσεις που αφορούν ποσοστώσεις και αλιευτικές δυνατότητες».

Σε ό,τι αφορά τα θέµατα περιβάλλοντος, ο τέως Υπουργός αναφέρθηκε στην επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγ-µατεύσεων, πρώτα µεταξύ των Κρατών Μελών και, στη συνέχεια µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για δυο νέα νο-µοθετήµατα, που βελτιώνουν την Κοινοτική πολιτική στο θέµα της αντιµετώπισης του προβλήµατος της Κλιµατι-κής Αλλαγής: Στη συµφωνία για τον Κανονισµό για την αναθεώρηση του µηχανισµού παρακολούθησης και υπο-βολής εκθέσεων για τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου ώστε, µεταξύ άλλων, να αντικατοπτρίζει τις µέχρι ώραεµπειρίες και στη συµφωνία για την Οδηγία για τις εκποµπές και απορροφήσεις αερίων από τη χρήση γης, την αλ-λαγή χρήσης γης και τη δασοκοµία. Για το θέµα της Κλιµατικής Αλλαγής, ο κ. Αλετράρης είπε ότι, η Κύπρος αντι-µετώπισε µε επιτυχία τη µεγάλη πρόκληση να διασφαλίσει το συντονισµό των θέσεων των Κρατών Μελών και ναηγηθεί, µαζί µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της αντιπροσωπείας της ΕΕ στις διαπραγµατεύσεις κατά την παγκόσµια∆ιάσκεψη για το Κλίµα, στη Ντόχα του Κατάρ. Επιτεύχθηκε, επίσης, πλήρως, ο στόχος της υιοθέτησης του Σχεδίουγια τη ∆ιαφύλαξη των Υδάτινων Πόρων στην ΕΕ, µε την έγκριση Συµπερασµάτων από το Συµβούλιο Υπουργών Πε-ριβάλλοντος. Ο τέως Υπουργός αναφέρθηκε στα αποτελέσµατα της ∆ιάσκεψης του Ρίο για την αειφόρο ανάπτυξη,όπου, είπε ότι έγινε κατορθωτό να διαµορφωθούν και υιοθετηθούν Συµπεράσµατα από το Συµβούλιο για την πε-ραιτέρω εξειδίκευση των επιδιώξεων και προτεραιοτήτων της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη και την πράσινη οικο-νοµία. Στο θέµα της βιολογικής ποικιλότητας, η Κυπριακή Προεδρία διασφάλισε την ουσιαστική εκπροσώπηση τηςΕΕ στις διαπραγµατεύσεις κατά την παγκόσµια ∆ιάσκεψη για τη Βιολογική Ποικιλότητα, που έγινε τον Οκτώβριο, στηνΙνδία. Η Προεδρία προώθησε, επίσης, την πρόταση Οδηγίας για τη διάλυση των πλοίων σε περιβαλλοντικά ενδε-δειγµένες εγκαταστάσεις. Εξέχουσα θέση στις εργασίες της Προεδρίας δόθηκε στην Πρόταση για το νέο Κανονι-σµό LIFE, που αφορά το κύριο χρηµατοδοτικό µέσον για προγράµµατα στον τοµέα του περιβάλλοντος και της Κλι-µατικής Αλλαγής. Στα θέµατα που αφορούσαν τις ουσίες στα νερά και το κάδµιο στις µπαταρίες, έγινε σηµαντικήπρόοδος και άρχισε, τέλος, ο διάλογος, σε πολιτικό επίπεδο για το 7ο Πρόγραµµα ∆ράσης για το Περιβάλλον µε συ-ζήτηση στο Συµβούλιο Υπουργών και, σε τεχνικό επίπεδο, για την εκτίµηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον.

Επίσκεψη στην Κοινότητα ΚάµπουΣτις 31 Ιανουαρίου, ο τέως Υπουργός Γεωργίας επισκέφθηκε την Κοινότητα Κάµπου για να εξετάσει προβλήµαταπου απασχολούν την περιοχή και τις γύρω Κοινότητες, όπου ενηµερώθηκε για τα προβλήµατα των αρδευτικώντµηµάτων της ευρύτερης περιοχής. Ο κ. Αλετράρης ανέφερε ότι γίνεται επεξεργασία σχετικής Πρότασης σε Υπουρ-γικό επίπεδο για τη δηµιουργία κυβερνητικού υδατικού έργου στην περιοχή, το οποίο θα εξυπηρετεί τα τρία αρ-δευτικά τµήµατα. Μεταξύ άλλων, οι εκπρόσωποι της Κοινότητας Κάµπου αναφέρθηκαν στο πρόβληµα που υπάρ-χει σχετικά µε την ολοκλήρωση του δρόµου που οδηγεί προς το ∆ασικό Μουσείο της Κοινότητας. Ο τέως Υπουρ-γός είπε ότι, θα βοηθηθεί η Κοινότητα από κονδύλια του Τµήµατος ∆ασών, ώστε να ολοκληρωθεί ο δρόµος εντόςτου 2013. Αναφορικά µε το πρόβληµα υδροδότησης του Μουσείου, αλλά και την ανάγκη για ενίσχυση του δικτύουυδατοπροµήθειας της Κοινότητα Κάµπου, ο κ. Αλετράρης σηµείωσε ότι, θα εξεταστεί η δυνατότητα κατασκευής ντε-ποζίτου στο χώρο του Μουσείου, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του, καθώς και για να καλύψει υψοµετρικά τις

Page 38: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ανάγκες υδατοπροµήθειας της Κοινότητας. Τέλος, ανέφερε ότι θα εξετάσει άµεσα το θέµα της µείωσης της τιµήςπώλησης των καυσόξυλων.

Γιορτή του ∆έντρουΣτα πλαίσια της Εβδοµάδας του ∆έντρου για το 2012, ο τέως Υπουργός Γεωργίας απήυθυνε χαιρετισµό στις 27 Ια-νουαρίου, στη Γιορτή του ∆έντρου που σηµατοδότησε και την έναρξη της Εβδοµάδας. Στην οµιλία του, ο κ. Αλε-τράρης, ανέφερε, µεταξύ άλλων: «Η φετινή εκδήλωση εντάσσεται και στα πλαίσια των εορτασµών που γίνονται µετην ευκαιρία της συµπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του αείµνηστου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄. Ηπρώτη εκδήλωση για την Εβδοµάδα του ∆έντρου, µετά την ίδρυση της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, πραγµατοποιήθηκεστις 10 Ιανουαρίου 1960. Το µήνυµα αυτής της γιορτής και της Εβδοµάδας του ∆έντρου είναι πολύ σηµαντικό γιαόλους µας γιατί το φυσικό περιβάλλον, τα δάση, και τα αιωνόβια δέντρα µας αποτελούν ανεκτίµητη κληρονοµιάκαι αναπόσπαστα στοιχεία της εθνικής µας ταυτότητας. Οι Κύπριοι πολίτες, µε την έµφυτη αγάπη τους για το πρά-σινο, το περιβάλλον και τον τόπο τους, γενικότερα, αποτελούν την κύρια δύναµη αντιµετώπισης των προβληµά-των των κλιµατικών αλλαγών, της προστασίας και της διατήρησης του πρασίνου στο τόπο µας».

36 ΑΓΡΟΤΗΣ

Από την ευρωπαϊκήατζέντα

Aπό την ευρωπαϊκήατζέντα

Συµβούλιο Γεωργίας και Αλιείας, στις 29 Νοεµβρίου 2012Στα πλαίσια των εργασιών του Συµβουλίου Γεωργίας και Αλιείας που πραγµατοποιήθηκε επί Κυπριακής Προεδρίας,στις 29 Νοεµβρίου 2012, οι Ευρωπαίοι Υπουργοί κατέληξαν σε πολιτική συµφωνία για την Πρόταση Kανονισµούτου Συµβουλίου περί καθορισµού, για το 2013 και το 2014, των αλιευτικών δυνατοτήτων των σκαφών της ΕΕ γιαορισµένα αποθέµατα ιχθύων βαθέων υδάτων. Ο τέως Υπουργός Γεωργίας, Σοφοκλής Αλετράρης, ο οποίος προ-ήδρευσε του Συµβουλίου, σηµείωσε ότι: «Σε βασικά είδη που υπήρχε επαρκής θετική επιστηµονική γνώση δόθηκεσχετική αύξηση στις ποσοστώσεις για τα έτη 2013-2014. Για τα είδη, όµως, που υπήρχαν ελλιπή επιστηµονικά δε-δοµένα συµφωνήθηκαν µειώσεις µε βάση την αρχή της προληπτικής προσέγγισης λαµβάνοντας, παράλληλα, υπόψητις ανησυχίες και τις ευαισθησίες των Κρατών Μελών, έτσι ώστε να µην επηρεάζεται η µελλοντική βιωσιµότητα».

Συγκρατηµένη αισιοδοξία για το κλίµα µετά τη ∆ιάσκεψη του ΟΗΕΑποτέλεσµα που επιτρέπει την επιδίωξη πιο φιλόδοξης διεθνούς δράσης κατά της Κλιµατικής Αλλαγής χαρακτή-ρισε την παράταση των δεσµεύσεων που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο µέχρι το 2020 ο τέως Υπουρ-γός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος και προεδρεύων του Συµβουλίου Περιβάλλοντος της ΕΕ, Σοφο-κλής Αλετράρης, στις 4 ∆εκεµβρίου 2012, σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε µε αφορµή την ολοκλήρωση των ερ-γασιών της ∆ιάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίµα, που έγινε στην Ντόχα του Κατάρ. «Το πακέτο των αποφάσεων πουλήφθηκαν παρέχει µια σταθερή βάση για την αύξηση των στόχων για ελάττωση των παγκόσµιων εκποµπών αερίωντου θερµοκηπίου», σηµείωσε και πρόσθεσε: «Άνοιξε ο δρόµος για τη διαµόρφωση και υιοθέτηση, το 2015, µιας νο-µικά δεσµευτικής συµφωνίας για το κλίµα, στην οποία να µετάσχουν όλες οι Χώρες και για τον προσδιορισµό τρό-πων για την επίτευξη πιο φιλόδοξων µειώσεων στις παγκόσµιες εκποµπές αερίων, που να ισχύσουν το 2020. Για τοσκοπό αυτό, συµφωνήθηκε ένα συγκεκριµένο πρόγραµµα εργασιών για το 2013 και µετά. Πρόθεση του ΓενικούΓραµµατέα των Ηνωµένων Εθνών είναι να συγκαλέσει, το 2014, διάσκεψη κορυφής για να δοθεί στη διαδικασία πο-λιτική κινητικότητα. Υπήρξαν ουσιαστικά αποτελέσµατα και για τους νέους µηχανισµούς για προώθηση δράσεων µε-τριασµού και προσαρµογής και κανόνων για τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου. Συµφωνήθηκε να ενεργοποι-ηθούν το ταχύτερο τα όργανα που συστάθηκαν κατά τη διάρκεια προηγούµενων διασκέψεων, για να αρχίσουν ναεκπληρώνουν το έργο τους µε αποτελεσµατικότητα. Σχετικά µε τη χρηµατοδότηση των µέτρων για το κλίµα, η ΕΕαπέδειξε, στη Ντόχα, ότι είναι στο δρόµο για να εκπληρώσει τη δέσµευση να παράσχει 7,2 δισ. για την περίοδο2010-12. Το πακέτο συµφωνιών σχετικά µε τη χρηµατοδότηση ενθαρρύνει, επίσης, τις αναπτυγµένες Χώρες ναδιατηρήσουν τη χρηµατοδότηση του κλίµατος το 2013-2015 τουλάχιστον στο µέσο επίπεδο των πρόσφατων χρη-µατοδοτήσεων». Ο τέως Υπουργός χαρακτήρισε το αποτέλεσµα της Ντόχα ισορροπηµένο. «Επιτρέπει στην Ευρω-

Page 39: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

παϊκή Ένωση να επαναβεβαιώσει τη δέσµευσή της να µετάσχει στη δεύτερη περίοδο υποχρεώσεων του Πρωτο-κόλλου του Κιότο. Η νέα περίοδος αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2013 και θα διαρκέσει οχτώ χρόνια, διασφαλίζονταςότι, δεν θα υπάρξει κενό µεταξύ της λήξης της και της έναρξης ισχύος της νέας παγκόσµιας συµφωνίας, το 2020.Για τη δεύτερη, αυτήν, περίοδο, η Ένωση έχει αναλάβει δεσµεύσεις µείωσης µέχρι το 2020 των εκποµπών τηςκατά 20% σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990. Επίσης, αφέθηκε ανοιχτή η προοπτική να επιταχυνθεί η µείωση αυτήσε 30%, αν διαµορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες», είπε.

Συµβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, στις ΒρυξέλλεςΚατά το τελευταίο Συµβούλιο Γεωργίας και Αλιείας υπό την Κυπριακή Προεδρία, το οποίο διεξήχθη στις 19 ∆εκεµ-βρίου 2012, συζητήθηκε η πρόοδος που επιτεύχθηκε κατά το τελευταίο εξάµηνο στις συζητήσεις για το µέλλοντης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Η συζήτηση βασίστηκε σε αναλυτική έκθεση προόδου στην οποία καταγράφονταιοι σηµαντικές αλλαγές που έχει επιφέρει η Κυπριακή Προεδρία στα προσχέδια των τεσσάρων βασικών Κανονισµών,ενώ προσδιορίζονται ταυτόχρονα τα θέµατα τα οποία, κατά την άποψη της Προεδρίας, παραµένουν ανοιχτά και χρή-ζουν περαιτέρω συζήτησης. «Η έκθεση προόδου, που συντάχθηκε, αποτελεί µια τεκµηριωµένη εκτίµηση της Προ-εδρίας σχετικά µε το πού βρίσκεται το κέντρο βάρους των αποφάσεων του Συµβουλίου στα κυριότερα ζητήµατατης µεταρρύθµισης στα οποία έχει επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των Κρατών Μελών», είπε ο τέως Υπουργός Γεωρ-γίας, Σοφοκλής Αλετράρης και πρόσθεσε: «Έχουµε επιτύχει σηµαντική πρόοδο και θεωρούµε ότι, µε την παρούσαέκθεση, η Κυπριακή Προεδρία ανταποκρίθηκε στις βασικές και ουσιαστικές της φιλοδοξίες. Η Κυπριακή Προεδρίακατά το τελευταίο εξάµηνο ασχολήθηκε µε ορισµένες σηµαντικές πτυχές των τεσσάρων Κανονισµών που αποτε-λούν τη µεταρρύθµιση της ΚΑΠ. Σχετικά µε τον Κανονισµό για τις άµεσες πληρωµές, συζητήθηκε το Καθεστώς γιατους γεωργούς νεαρής ηλικίας και τους µικρούς γεωργούς, η εσωτερική σύγκλιση και το «πρασίνισµα». Οι εισηγή-σεις της Προεδρίας για το «πρασίνισµα» έτυχαν ευρείας ανταπόκρισης από τα Κράτη Μέλη και αποτελούν ένα ση-µαντικό βήµα για επίλυση αυτού του πολύ σηµαντικού θέµατος. Μεταξύ των θεµάτων που παραµένουν ανοιχτάγια περαιτέρω συζήτηση, συγκαταλέγονται η εξωτερική σύγκλιση µεταξύ των Κρατών Μελών, το ανώτατο όριο ενί-σχυσης για τις µεγάλες εκµεταλλεύσεις και η ευελιξία µεταξύ των δύο Πυλώνων της ΚΑΠ. Η διαχείριση κινδύνουκαι η οριοθέτηση των περιοχών µε φυσικούς περιορισµούς ήταν τα βασικά θέµατα, τα οποία προωθήθηκαν σε πολύικανοποιητικό βαθµό κατά την εξέταση του Κανονισµού για την αγροτική ανάπτυξη. Ωστόσο, οι επενδύσεις στις αρ-δεύσεις, οι περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς, η διαχείριση κινδύνου και το ταµείο σταθεροποίησης είναι θέµαταπου θα εξεταστούν εκτενέστερα σε µελλοντικό στάδιο. Το Συµβούλιο εξέτασε, επίσης, τα µέτρα της αγοράς, τηδιαπραγµατευτική ισχύ των παραγωγών, καθώς και τα έκτακτα µέτρα στο πλαίσιο του Κανονισµού Κοινής ΕνιαίαςΟργάνωσης Αγοράς. Περαιτέρω εξέτασης σε µελλοντικά Συµβούλια, χρήζουν η αναγνώριση των Οµάδων Παρα-γωγών, οι τιµές αναφοράς, το ταµείο κρίσεων και τα πρότυπα εµπορίας. Σε ό,τι αφορά τον τέταρτο Κανονισµό γιατα οριζόντια θέµατα, επιτεύχθηκε πρόοδος σε θέµατα, όπως η εκκαθάριση των λογαριασµών, οι Οργανισµοί πι-στοποίησης και οι επιτόπου έλεγχοι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ολοκλήρωση της µεταρρύθµισης του εν λόγωΚανονισµού θα ολοκληρωθεί, µεταξύ άλλων, µε την εξέταση των κυρώσεων, της αποφυγής της διπλής πληρωµήςκαι της δηµοσίευσης των ονοµάτων των δικαιούχων. Όσον αφορά τα δικαιώµατα φύτευσης και την έκθεση σχετικάµε την εφαρµογή της µεταρρύθµισης του 2008, θέµατα που απασχολούν τον αµπελουργικό τοµέα, οι Υπουργοίενηµερώθηκαν από την Επιτροπή για τις τελευταίες εξελίξεις. Επίσης, η Επιτροπή παρουσίασε τις διαπιστώσειςτης, για τη δεύτερη έκθεση, αναφορικά µε την οµαλή σταδιακή κατάργηση του συστήµατος γαλακτοκοµικών πο-σοστώσεων. Συζητήθηκε, επίσης, το αίτηµα αρκετών Χωρών για αύξηση του ποσοστού της συνδεδεµένης στήρι-ξης πέραν του 10% στις Χώρες που εφαρµόζουν το Σχέδιο Ενιαίας Εκταρικής Επιδότησης.

Συµβούλιο Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, στις 28 Ιανουαρίου, 2013Ο τέως Υπουργός Γεωργίας, Σοφοκλής Αλετράρης, συµµετείχε στη Σύνοδο του Συµβουλίου Γεωργίας και Αλιείας τηςΕΕ που πραγµατοποιήθηκε, στις 28 Ιανουαρίου, στις Βρυξέλλες. Στη Σύνοδο, παρουσιάστηκε το πρόγραµµα της Ιρ-λανδίας για το Συµβούλιο Γεωργίας και Αλιείας για τους επόµενους έξι µήνες. Ο κ. Αλετράρης ευχαρίστησε τον Ιρ-λανδό Πρόεδρο του Συµβουλίου για τα θετικά του σχόλια σχετικά µε την πρόοδο των εργασιών του Συµβουλίου κατάτη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας και δεσµεύθηκε ότι, η Κύπρος θα παράσχει κάθε βοήθεια στην Ιρλανδική Προ-εδρία για επίτευξη των στόχων της. Όσον αφορά τη γεωργία, το έργο αυτό, σηµείωσε, διευκολύνεται µε την πρό-σφατη υιοθέτηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των θέσεών του, αναφορικά µε τις Προτάσεις της Επιτροπής, οιοποίες, όπως διαπιστώνεται, προσεγγίζουν τις θέσεις του Συµβουλίου, περιλαµβανοµένων των Προτάσεων που υπέ-βαλε η Κυπριακή Προεδρία. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την αναθεώρηση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής,ο κ. Αλετράρης αναφέρθηκε, µεταξύ άλλων, στο Ευρωπαϊκό Ταµείο Θάλασσας και Αλιείας, τονίζοντας ότι, θα πρέ-πει να τεθούν αντικειµενικά κριτήρια, ώστε να γίνει δίκαιη και διαφανής κατανοµή των πόρων µεταξύ των ΚρατώνΜελών. Επίσης, σηµείωσε ότι, το ποσό που θα κατανεµηθεί θα πρέπει να λαµβάνει υπόψη τα χωρικά και γεωγρα-φικά χαρακτηριστικά του κάθε Κράτους Μέλους, να είναι ικανοποιητικό και να βρίσκεται σε ένα επίπεδο «κρίσιµηςµάζας», έτσι ώστε το πρόγραµµα που θα καταρτιστεί και θα συγχρηµατοδοτηθεί από την ΕΕ να έχει σηµαντικό αντί-κτυπο στον αλιευτικό τοµέα και, ταυτόχρονα, να δικαιολογεί το διοικητικό φόρτο που θα δηµιουργηθεί.

ΑΓΡΟΤΗΣ 37

Page 40: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

38 ΑΓΡΟΤΗΣ

∆εντρολίβανο (Λασµαρίν) - Ένα σηµαντικό µελισσοκοµικό φυτό

Xριστάκης TοφαρήςΛειτουργός Γεωργίας στο Tµήµα Γεωργίας

Μ ία από τις βασικές δεξιότητες που θα πρέπει να έχει ο κάθε µελισσοκόµος είναι η γνώση των µελισσοκοµι-κών φυτών της περιοχής στην οποία δραστηριοποιείται είτε αυτά είναι αυτοφυή ή καλλιεργούµενα. Ειδικό-

τερα, θα πρέπει να είναι γνώστης της περιόδου και της διάρκειας άνθησής τους, της προσφοράς τους στις µέλισ-σες, του κατά πόσον είναι γυρεοδοτικά ή νεκταρόγονα, των εδαφοκλιµατολογικών συνθηκών, οι οποίες επηρεά-ζουν την άνθησή τους και, πολύ περισσότερο, της αξίας και της χρησιµότητάς τους στα µελίσσια. Οι παρατηρήσειςαυτές, τις οποίες ο κάθε µελισσοκόµος θα πρέπει να καταγράφει, σε σχέση µε τη µελισσοχλωρίδα της περιοχής του,αρκετές φορές, είναι χρήσιµες στο να εντοπιστούν µελισσοκοµικά φυτά µε αξιοσηµείωτη συµβολή στις κατά τό-πους µελισσοκοµικές εκµεταλλεύσεις.

Ένα τέτοιο σηµαντικό φυτό, το οποίο, σίγουρα, αξίζει να διαδοθεί σε µεγαλύτερη έκταση, είναι το Rosmarinus of-ficinalis, κοινώς δεντρολίβανο (∆εντρολίβανο το φαρµακευτικό), το οποίο θεωρείται ιθαγενές είδος της Κύπρου,αλλά και των Χωρών της βόρειας Μεσογείου µέχρι και το Λίβανο. Ανήκει στην οικογένεια των Labiatae, στην οποίαανήκουν, σχεδόν, όλα τα αρωµατικά φυτά (θυµάρι, λεβάντα, µυροφόρα, σπατζιά κ.ά.) και είναι αειθαλής, πολυε-τής θάµνος, έντονα αρωµατικός, µε ύψος που µπορεί να φτάσει τα δύο µέτρα. Τα άνθη του είναι ερµαφρόδιτα, δια-τεταγµένα σε µασχαλιαίους βότρυες, κυανόλευκα. Συνήθως, απαντάται σε κήπους και καλλιέργειες µε υψόµετρο0-1000 µέτρα, ενώ σύµφωνα µε τη βιβλιογραφία αυτοφύεται σε παράλιους βράχους και αµµοθίνες µεταξύ Γιαλ-λούσας-Ριζοκαρπάσου. Αυτοφυή φυτά εντοπίστηκαν, επίσης, στην Τσάδα και στον Κάµπο.

Στο φυτό αυτό, αποδίδονται φαρµακευτικές ιδιότητες και καλλιεργείται για παραγωγή ξηρού προϊόντος και αιθέ-ριων ελαίων. Χρησιµοποιείται, επίσης, ως καρύκευµα στη µαγειρική και στη ζαχαροπλαστική. Πέραν τούτων, η ση-

µασία του στη µελισσοκοµία ενός τόπου είναι πολύ µεγάλη και για το λόγοαυτό θα µπορούσε να συγκριθεί µε τη σηµαντικότητα του θυµαριού,

λόγω της υψηλής του αντοχής σε περιόδους ξηρασίας, αλλά και,γενικότερα, λοιπών δυσµενών καιρικών συνθηκών (ανέµων,

χαµηλών θερµοκρασιών, βροχών). Αυτό, όµως, που τουπροσδίδει ιδιαίτερη αξία και το καθιστά ένα από τα ση-

µαντικότερα µελισσοκοµικά φυτά, έγκειται στο γεγο-νός ότι, είναι το φυτό µε τη µεγαλύτερη περίοδο άν-θησης καθώς αυτή µπορεί να ξεπεράσει τους οχτώµήνες, ανάλογα πάντα µε τη βροχόπτωση και τηνεδαφική υγρασία, η οποία καθορίζει και την έναρξητης ανθοφορίας του.

Ανθίζει από το Σεπτέµβριο µέχρι το Μάιο, µε την αν-θοφορία του να σταµατά κατά τους καλοκαιρινούς

µήνες (Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο) και να ξεκινά στιςαρχές του Φθινοπώρου. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι, η

ένταση της ανθοφορίας του δεν είναι σταθερή καθ’ όλην

Μελισσοκοµικά Νέα

Page 41: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

την περίοδο, παρουσιάζει, όµως, δύο µέγιστα, ένα τοµήνα Νοέµβριο και ένα το µήνα Απρίλιο. Αξίζει, δε,να σηµειωθεί ότι, ο αριθµός των ανθέων του Απριλίουείναι, σχεδόν, διπλάσιος από του Νοεµβρίου. Οι µέ-λισσες µπορούν να επισκέπτονται τα άνθη του φυτούαυτού καθ’ όλην τη διάρκεια της ηµέρας, ανάλογαπάντα µε τις θερµοκρασίες, στις οποίες οι µέλισσες,ιδιαίτερα, κατά τους χειµερινούς µήνες, µπορούν ναπετάξουν. Τα άνθη του φυτού προσφέρουν στα µε-λίσσια νέκταρ και γύρη. Παρά το γεγονός ότι, η γύρηπου µπορεί να δώσει είναι µικρής ποσότητας, εντού-τοις, είναι σηµαντική και βοηθά τόσο στο κρίσιµο στά-διο της ανάπτυξης του µελισσιού, όσο και στην ανα-νέωση του πληθυσµού τους κατά την περίοδο τουΦθινοπώρου και του Χειµώνα. Αξιοσηµείωτο είναι καιτο γεγονός ότι,σύµφωνα

µε τη βιβλιογραφία, ένα δεκάριο δεντρολίβανου µπο-ρεί να δώσει 20-40 κιλά µέλι, πολύ αρωµατικό, µε

ευχάριστη γεύση και ανοιχτό ξανθό χρώµα.

Το δεντρολίβανο µπορεί να φυτευθεί σε διά-φορους τύπους εδαφών και να αξιοποι-

ηθούν για σκοπούς φύτευσής του άγο-νες και ακαλλιέργητες εκτάσεις. Ο πολ-λαπλασιασµός του γίνεται, κυρίως, µεµοσχεύµατα, τα οποία µπορούν να ρι-ζοβολήσουν, σχετικά, εύκολα. Τα µο-σχεύµατα µήκους 15-20 cm τοποθε-τούνται σε ποταµίσια άµµο ή περλίτηή άλλο υπόστρωµα, αφού προηγου-µένως αφαιρεθούν, από αυτά, τα

φύλλα της βάσης. Μπορεί να γίνει εµ-βάπτιση των µοσχευµάτων σε ορµόνη

ριζοβολίας. Σε ριζωτήρια µε σύστηµαυδρονέφωσης, η ριζοβολία των µοσχευµά-

των είναι, σχεδόν, 100%.

Το Τµήµα Γε-ωρ γίας, αλλά και τοΤµήµα ∆ασών του Υπουρ-γείου Γεωργίας ΦυσικώνΠόρων και Περιβάλλον-τος, πολλαπλασιάζουνφυτά δεντρολίβανου,τα οποία αξιοποιούν-ται από γεωργούς, οιοποίοι ασχολούνταιµε την καλλιέργειααρωµατικών φυτών,καθώς και από ∆ή-µους και Κοινότητεςγια την τοπιοτέχνησηδηµόσιων χώρων είτε ωςφρακτικό ή για την κάλυψηεπιφανειών.

ΑΓΡΟΤΗΣ 39

Σχεδιάγραµµα: ∆ιακύµανση της παραγωγής ανθέων σε φυτόδεντρολίβανου (∆ηµήτρης Τσέλιος, 1987 Μελισσοκοµική Επι-

θεώρηση 1(5):138-140)

Page 42: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

∆ιαχείριση κινδύνων/ζηµιών στο γεωργικό τοµέα

Κοσµάς Οικονόµουκαι Αναστάσης Αντωνίου

Λειτουργοί Γεωργίαςστο Τµήµα Γεωργίας

Οι γεωργοί είναι, σήµερα, εκτεθειµένοι σε αυξανόµενους οικονοµικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους ως συνέπειατης αλλαγής του κλίµατος, της αυξανόµενης αστάθειας των τιµών και της µεταβλητότητας των αγορών. Στο πλαί-

σιο αυτό, η αποτελεσµατική διαχείριση των κινδύνων έχει αυξηµένη σηµασία για τους γεωργούς.

40 ΑΓΡΟΤΗΣ

Γεωργοοικονοµικά

Στον προτεινόµενο Κανονισµό του Ευρωπαϊκού Κοινοβου-λίου και του Συµβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανά-πτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Αγροτικής Ανά-πτυξης (ΕΓΤΑΑ) για την περίοδο 2014-2020, δίνεται η δυ-νατότητα συµπερίληψης Μέτρων στο Πρόγραµµα Αγρο τικήςΑνάπτυξης, τα οποία σχετίζονται µε την αποκατάσταση τουγεωργικού παραγωγικού δυναµικού που επλήγη από φυ-σικές καταστροφές, την ανάληψη κατάλληλων προληπτι-κών δράσεων, καθώς και τριών εργαλειών διαχείρισης κιν-δύνου. Πιο συγκεκριµένα, οι πρόνοιες του προτεινόµενουΚανονισµού περιλαµβάνουν: 1) Αποκατάσταση του γεωργι-κού παραγωγικού δυναµικού που επλήγη από φυσικές κα-ταστροφές και ανάληψη κατάλληλων προληπτικών δρά-σεων: ∆ηλαδή, η στήριξη, σύµφωνα µε την πρόνοια αυτή,µπορεί να καλύπτει επενδύσεις σε προληπτικές δράσειςπου αποσκοπούν στη µείωση των συνεπειών από πιθανέςφυσικές καταστροφές και καταστροφικά συµβάντα, ενώ,επίσης, θα µπορεί να καλύπτει τις επενδύσεις για την απο-κατάσταση της γεωργικής γης και του παραγωγικού δυνα-µικού, τα οποία έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφέςκαι καταστροφικά συµβάντα. 2) ∆ιαχείριση κινδύνου: Στονπροτεινόµενο Κανονισµό γίνεται αναφορά σε ένα σύνολοεργαλείων διαχείρισης κινδύνου που στόχο έχουν να πα-ρέχουν νέες δυνατότητες για την αντιµετώπιση της έντο-νης µεταβλητότητας των αγορών γεωργικών προϊόντων. Ηστήριξη θα αφορά χρηµατοδοτικές συνεισφορές που θακαταβάλλονται για ασφάλιστρα καλλιεργειών, ζώων καιφυτών, τη σύσταση ταµείων αλληλοβοήθειας για την πλη-ρωµή χρηµατικών αποζηµιώσεων για οικονοµικές απώλειεςαπό κρούσµατα ζωικής ή φυτικής ασθένειας ή από περι-βαλλοντικό συµβάν και ταµεία αλληλοβοήθειας για τη στα-θεροποίηση του εισοδήµατος. ∆ιευκρινίζεται ότι, τα ταµείααλληλοβοήθειας πρέπει να είναι διαπιστευµένα από τηναρµόδια Αρχή, να ασκούν διαφανή πολιτική για τις ενισχύ-σεις και να προβλέπουν σαφείς κανόνες απόδοσης ευθυ-

νών για τα χρέη που προκύπτουν. Πιο αναλυτικά: α. Ασφά-λιση καλλιεργειών, ζώων και φυτών: Η ασφάλιση καλ-λιεργειών, ζώων και φυτών, θα µπορεί να χορηγείται µόνογια ασφαλιστικά συµβόλαια που καλύπτουν απώλειες πουπροκαλούνται από δυσµενές κλιµατικό συµβάν, ζωική ήφυτική ασθένεια ή προσβολή από παράσιτα ή µέτρο πουεγκρίθηκε σύµφωνα µε την Οδηγία 2000/29/ΕΚ. Η Οδηγίααυτή αφορά την εξάλειψη ή τη συγκράτηση φυτικής ασθέ-νειας ή προσβολής από παράσιτα, που έχουν ως αποτέλε-σµα την καταστροφή άνω του 30% της µέσης ετήσιας πα-ραγωγής του γεωργού κατά την προηγούµενη τριετία ήτου µέσου όρου της τριετίας που υπολογίζεται µε βάσητην προηγούµενη πενταετία, ύστερα από αφαίρεση τηςυψηλότερης και της χαµηλότερης τιµής. Αναφέρεται ότι,σύµφωνα µε τον προτεινόµενο Κανονισµό, το ανώτατο πο-σοστό στήριξης θα είναι 65% του οφειλόµενου ασφαλί-στρου. β. Ταµεία αλληλοβοήθειας για τις ζωικές και φυτι-κές ασθένειες και τα περιβαλλοντικά συµβάντα: Στα πλαί-σια αυτού του εργαλείου, η στήριξη δύναται να αφορά τιςδιοικητικές δαπάνες σύστασης του ταµείου και τα ποσάπου δίνονται ως αποζηµιώσεις από το ταµείο αλληλοβοή-θειας στους γεωργούς. Αναφέρεται ότι, σύµφωνα µε τονπροτεινόµενο Κανονισµό, το ανώτατο ποσοστό στήριξηςθα είναι 65% των επιλέξιµων δαπανών. γ. Εργαλείο σταθε-ροποίησης εισοδήµατος: Στην περίπτωση αυτή, η αποζη-µίωση θα δίνεται όταν η µείωση εισοδήµατος υπερβαίνειτο 30% του µέσου ετήσιου εισοδήµατος εκάστου γεωργού,κατά την προηγούµενη τριετία ή του µέσου όρου τριετίαςπου υπολογίζεται µε βάση την προηγούµενη πενταετία,ύστερα από αφαίρεση της υψηλότερης και της χαµηλότε-ρης τιµής. ∆ιευκρινίζεται ότι, στη συγκεκριµένη περίπτωση,το εισόδηµα αναφέρεται στο σύνολο των εσόδων πουπροέρχονται από τη γεωργία. Οι ενισχύσεις στο ταµείο αλ-ληλοβοήθειας στους γεωργούς θα αντισταθµίζει την απώ-λεια εισοδήµατος σε ποσοστό 70% κατά ανώτατο όριο.

Εν κατακλείδι, σηµειώνεται ότι, συνεχίζονται οι συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συµβούλιο για την ορι-στικοποίηση του προτεινόµενου Κανονισµού της Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020. Όταν αυτές ολοκληρωθούν, το επό-µενο βήµα θα είναι η θέσπιση, σε Κανονισµό, και λεπτοµερών κανόνων εφαρµογής των προαναφερόµενων Μέτρων.

Page 43: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

8ος Κυπριακός ∆ιαγωνισµός Οίνου

Μαρία ΣιακαλλήΛειτουργός Ευρωπαϊκών Θεµάτων

στο Συµβούλιο Αµπελοοινικών Προϊόντων

Τ ο Συµβούλιο Αµπελοοινικών Προϊόντων, θεωρώντας ιδιαίτερα σηµαντική τη διοργάνωση του ∆ιαγωνισµούΟίνου στην Κύπρο, ως τη µεγαλύτερη προσπάθεια που γίνεται για προβολή της ποιοτικής αναβάθµισης που ση-

µειώνεται, τα τελευταία χρόνια, στην οινική µας παραγωγή, αποφάσισε να προκηρύξει τον 8ο Κυπριακό ∆ιαγωνισµόΟίνου από τις 28-31 Μαΐου, 2013. Ο Κυπριακός ∆ιαγωνισµός Οίνου, έχει καταχωρηθεί από την αρµόδια ∆ιεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο σχε-τικό κατάλογο των αναγνωρισµένων ∆ιαγωνισµών από το 2006, µε αρµόδια Αρχή διοργάνωσής του το Σ.Α.Π. Επι-πρόσθετα από το 2007, µετά από αίτηµα προς το ∆ιεθνή Οργανισµό Αµπέλου και Οίνου (O.I.V.), η ∆ιοργάνωση τί-θεται σε ετήσια βάση υπό την αιγίδα του. Για τις ανάγκες του ∆ιαγωνισµού ετοιµάζονται κανόνες σύµφωνα µε τουςόρους και τις προδιαγραφές του O.I.V. ∆ικαίωµα συµµετοχής στο ∆ιαγωνισµό έχουν µόνο οίνοι που παράγονταιστην Κύπρο. Αιτήσεις θα υποβάλλονται στο ΣΑΠ µέχρι τις 19 Απριλίου, 2013 και ακολούθως η δειγµατοληψία τωνπροϊόντων που θα διαγωνιστούν θα γίνει από τις Υπηρεσίες του Σ.Α.Π. Θα απονεµηθούν βραβεία µε κατηγοριο -ποίηση των οίνων κατά σακχαροπεριεκτηκότητα. Πιο συγκεκριµένα, θα απονεµηθούν Μεγάλα Χρυσά, Χρυσά, Αρ-γυρά και Χάλκινα βραβεία στις ακόλουθες έξι κατηγορίες οίνων: Α) Οίνοι µε Προστατευόµενη Ονοµασία Προέλευ-σης: 1) Ξηροί, 2) Ηµίξηροι και Ηµίγλυκοι, 3)Γλυκοί. Β) Οίνοι µε Προστατευόµενη Γεωγραφική Ένδειξη και Ποικιλια-κοί οίνοι: 4) Ξηροί, 5) Ηµίξηροι και Ηµίγλυκοι, 6) Γλυκοί. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδαwww.cypruswinecompetition.com.

Αξιοποίηση µέσων κοινωνικής δικτύωσης για προβολήκαι προώθηση του αµπελοοινικού τοµέα

Χριστάκης Ν. Γεωργίου Λειτουργός Αµπελοοινικών Προϊόντων

στο Συµβούλιο Αµπελοοινικών Προϊόντων

Με τη διάδοση της χρήσης των ηλεκτρονικών µέσων επικοινωνίας και, γενικά, την πρόοδο στον τοµέα της πλη-ροφορικής, το διαδίκτυο αποτελεί, πλέον, ένα από τα πιο σηµαντικά εργαλεία και µέσα ανάπτυξης επικοι-

νωνίας, προβολής µηνυµάτων, έκφρασης θέσεων, ανταλλαγής πληροφοριών και διάχυσης της γνώσης ευρύτερα.Επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα αµφίδροµης επικοινωνίας, δηλαδή, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να ανταλλά-ξει πληροφορίες, γνώσεις και δεδοµένα, δηµιουργώντας έτσι, ένα παγκόσµιο ζωντανό και εποικοδοµητικό δίαυλοεπικοινωνίας. Σηµαντική παράµετρο αποτελεί και το γεγονός ότι, η επικοινωνία και η λήψη πληροφόρησης γίνεταιχωρίς µεσολαβητές, παρέχοντας στο χρήστη το δικαίωµα της συνειδητής επιλογής.

Σίγουρα, ελλοχεύουν κίνδυνοι, ιδιαίτερα από τη στιγµή που η ανάρτηση και η ανταλλαγή δεδοµένων γίνεται χωρίςκανέναν έλεγχο. Για περιορισµό των κινδύνων αυτών, έχουν θεσπιστεί νοµοθετικές ρυθµίσεις τόσο σε επίπεδο

Οίνων Νέα

ΑΓΡΟΤΗΣ 41

Page 44: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Κρατών, όσο και σε διεθνές επίπεδο, που ρυθµί-ζουν, στο µέτρο του δυνατού, θέµατα τα οποίαεµπίπτουν στη σφαίρα του παρανόµου.Παρά ταύτα, παρατηρείται, συχνά, τοφαινόµενο της παραβίασης πνευµατι-κών δικαιωµάτων, προσωπικών δε-δοµένων, καθώς και της διακίνησηςπαράνοµου υλικού. Να σηµειωθείότι, το διαδίκτυο από µόνο τουπαρέχει τη δυνατότητα αξιοποί-ησης ασφαλιστικών δικλείδωνελεγχόµενης πρόσβασης, ιδιαί-τερα, σε περιπτώσεις που αφο-ρούν ανήλικους, χώρους εργα-σίας, χώρους ψυχαγωγίας κ.ά. Σεκαµία, όµως, περίπτωση οι αδυναµίεςαυτές δεν πρέπει να υποβαθµίζουν τησηµασία και την αξία του σύγχρονουαυτού εργαλείου επικοινωνίας. Εξάλλου, οιαδυναµίες αυτές προκύπτουν από την κακήχρήση, η οποία εκτός των νοµοθετικών ρυθµίσεων καιαπαγορεύσεων, µπορεί να περιοριστεί καλλιεργώντας σχε-τική παιδεία στους χρήστες, ιδιαίτερα, τους νέους σε ηλικία, για τους οποίουςδιαφαίνεται ότι, το διαδίκτυο αποτελεί και θα συνεχίσει να αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της ζωής τους.

Το πόσο σηµαντικό εργαλείο είναι το διαδίκτυο, φαίνεται και από το γεγονός ότι, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτόςτων περιπτώσεων που απειλείται η ασφάλεια των πολιτών, κατοχύρωσε νοµοθετικά το ελεύθερο δικαίωµα πρό-σβασης. Το Συµβούλιο Αµπελοοινικών Προϊόντων (ΣΑΠ), αφουγκραζόµενο τις δυνατότητες και τη σηµασία του δια-δικτύου τόσο για το παρόν, όσο και για το µέλλον, έχει επενδύσει σηµαντικά στην αξιοποίησή του. ∆ηµιουργήθηκευλικοτεχνική υποδοµή, η οποία στηρίζει, πλήρως, όλες τις εφαρµογές της σύγχρονης πληροφορικής. Η ενεργήσυµµετοχή του ΣΑΠ στην κοινωνία της πληροφόρησης καταδεικνύεται από το γεγονός ότι, έχει αναρτήσει δύοιστοσελίδες στις διευθύνσεις www.cypruswinecompetition.com και www.wpc.org.cy, καθώς και σελίδα στο face-book στη διεύθυνση Cyprus Wine Products Council. Μέσω των ιστοσελίδων αυτών προβάλλονται όλα τα γεγο-νότα, οι εξελίξεις και τα δεδοµένα που αφορούν τον τοµέα, µε τρόπο άµεσο και αποτελεσµατικό, διασφαλίζονταςέτσι την έγκυρη και άµεση επικοινωνία µε τους συνεργάτες και τους φίλους του τοµέα. Να σηµειωθεί ότι, η δυνα-τότητα άµεσης ηλεκτρονικής επικοινωνίας µε τους συνεργάτες µας έχει ήδη αρχίσει να αξιοποιείται σε αξιοσηµεί-ωτο βαθµό, συµβάλλοντας σηµαντικά στην αµεσότητα της πληροφόρησής τους, καθώς και στην αµεσότητα τηςεξυπηρέτησής τους. Είναι, πλέον, γεγονός ότι, οι αµπελουργοί και οι οινοποιοί µας, µπορούν να εξυπηρετούνταιαπό το σπίτι τους ή τους χώρους εργασίας τους, όπου βέβαια αυτό µπορεί να γίνεται, εξοικονοµώντας τόσο για τουςίδιους, όσο και για το ΣΑΠ χρόνο και χρήµα.

Τα τελευταία χρόνια, το ΣΑΠ, πέραν των άλλων αρµοδιοτήτων του, έχει θέσει ως στόχο του την καλλιέργεια οινι-κής παιδείας και κουλτούρας στον τόπο µας, αποσκοπώντας στην ενηµέρωση του καταναλωτικού κοινού και, πα-ράλληλα, στην ενηµέρωση και εκπαίδευση των επαγγελµατιών του χώρου, σε θέµατα που αφορούν τον τοµέα. Ηαξιοποίηση του διαδικτύου στην υλοποίηση της πολιτικής αυτής συµβάλλει τα µέγιστα στην επίτευξη των στόχωνπου έχουν τεθεί. Όλες οι δράσεις και οι εκδηλώσεις που πραγµατοποιούνται προς το σκοπό αυτό, κοινοποιούνταιαξιοποιώντας και το διαδίκτυο, επιτυγχάνοντας έτσι αµεσότητα επικοινωνίας µε το ευρύ κοινό και τους επαγγελ-µατίες του χώρου, οι οποίοι, σιγά-σιγά, αρχίζουν να γίνονται κοινωνοί της πολιτικής αυτής. Να σηµειωθεί και η πα-ράλληλη αξιοποίηση των µέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους οινοποιούς µας, οι οποίοι διαβλέποντας και οιίδιοι ότι, για την προβολή και την προώθηση της δουλειάς τους, επιβάλλεται να ακολουθήσουν αυτό που επιτάσ-σει η πρόοδος της τεχνολογίας. Το διαδίκτυο έχει καθιερωθεί και ως µέσω διεκπεραίωσης εµπορικών συναλλαγών,οπότε ο αµπελοοινικός τοµέας δεν µπορεί παρά να ακολουθήσει τις σύγχρονες εξελίξεις. Η αναγκαιότητα περαι-τέρω αξιοποίησής του επιβάλλεται και από το γεγονός ότι, άλλες ανταγωνιστικές οινοπαραγωγές Χώρες, έχουν πε-τύχει αξιοσηµείωτες επιτυχίες µέσω του διαδικτύου, µην αφήνοντας περιθώρια αµφισβήτησης ή υποτίµησης τουρόλου και της σηµασίας που πρέπει να του αποδίδεται, σε µια εποχή που η τεχνολογία της πληροφορικής αποτε-λεί αναπόσπαστο µέρος της καθηµερινότητας των λαών.

Η συνέχιση της αξιοποίησης, κατά το µεγαλύτερο δυνατό βαθµό των δυνατοτήτων που προσφέρει το διαδίκτυο,από όλους τους εµπλεκόµενους, στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό σύγχρονο περιβάλλον, θα παίξει καταλυτικό ρόλοστην υλοποίηση των στόχων και του οράµατος που έχει ο ΣΑΠ για τον αµπελοοινικό τοµέα.

42 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 45: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ΑΓΡΟΤΗΣ 43

Οίνος από λιαστά σταφύλια:‘Ενας νέος τύπος Κουµανδαρίας διαφοροποιεί

το εθνικό προϊόν του τόπου

Θουκής ΓεωργίουΛειτουργός Γεωργίας Α’

στο Τµήµα Γεωργίαςκαι Μέλος της Επιτροπής Εµπειρογνωµόνων Οίνων

Από τα παλιά χρόνια, η Κύπρος ήταν γνωστή για το γλυκό της οίνο µε πάµπολλες αναφο-ρές σε ιστορικά, λογοτεχνικά, θρησκευτικά και άλλα κείµενα. Σε αυτά τα πλαίσια, η µεγάλη

παράδοση και η τεχνογνωσία που ανέπτυξε ο τόπος στην παραγωγή της γλυκόπιοτης Κου-µανδαρίας οδήγησε τους σηµερινούς οινοποιούς του τόπου στη δηµιουργία ενός νέου τύπου,µιας νέας φυσικότερης εκδοχής Κουµανδαρίας. Αυτός ο νέος τύπος Κουµανδαρίας, νοµικά,ονοµάζεται «Οίνος από Λιαστά Σταφύλια». Τα διεθνή µετάλλια και οι διακρίσεις που αποκο-µίζει, συνεχώς, αυτό το µεγάλο εθνικό προϊόν του τόπου µας, καταδεικνύουν ότι, η Κύπροςδιαθέτει µια τεράστια δυναµική στην παραγωγή γλυκών οίνων ποιότητας. Για τους λόγουςαυτούς, η Κουµανδαρία έχει χαρακτηρισθεί ως ο µεγαλύτερος οινικός πρεσβευτής της Κύ-πρου.

Παραδοσιακά, η Κουµανδαρία παραγόταν και παράγεται, µέχρι σήµερα, ως οίνος Λικέρ.Η ονοµασία αυτή είναι καθαρά νοµική και δεικνύει ότι, το προϊόν µπορεί να ενδυναµώ-νεται µε εξωγενή αλκοόλη αµπελοοινικής προέλευσης µετά το πέρας της αλκοολικήςζύµωσης. Ουσιαστικά, η οινολογική πρακτική αυτή έχει τις καταβολές της στη Βρετα-νική ∆ιοίκηση της Κύπρου, αφού η Κουµανδαρία µας εξαγόταν στη Βρετανική αγορά,όπου λόγω των πολυήµερων θαλασσίων ταξιδιών για την εξαγωγή του προϊόντος, θαέπρεπε να διασφαλιζόταν η µικροβιολογική σταθερότητα και συντήρησή της. Έτσι,τεκµηριώθηκε η χρήση της αλκοόλης για λόγους συντήρησης.

Το ζήτηµα, όµως, αυτό είχε δύο επιπτώσεις. Από τη µία, η προσθήκη εξωγενούςαλκοόλης δηµιουργούσε την εντύπωση ότι, ο φυσικός και αυθεντικός χαρα-κτήρας του προϊόντος αλλοιωνόταν, ιδιαίτερα, στην περίπτωση κατά την οποίατο οργανοληπτικό πάντρεµα της Κουµανδαρίας µε την αλκοόλη αυτή δεν ήταν

πετυχηµένο. Υπήρχε, δηλαδή, µια σαφής οργανοληπτική ασυνοχή εις βάροςτης ποιότητας του προϊόντος. Από την άλλη, η προσθήκη εξωγενούς αλ-

κοόλης επίσυρε φορολογικές διατυπώσεις και βάρη, τα οποία καθιστού-σαν το προϊόν ακριβότερο, ενώ, παράλληλα, εµπόδιζε τους πραγµατι-κούς Κουµανδαροπαραγωγούς να πάρουν την τύχη στα χέρια τους, εµ-ποδίζοντάς τους από το να παράγουν οι ίδιοι το προϊόν και να τοπροωθούν στις αγορές. Το Τµήµα Γεωργίας, αφουγκράστηκε τηνανάγκη αυτή όπως ήταν διαµορφωµένη και καθοδήγησε τους παρα-γωγούς της Κουµανδαρίας προς την παραγωγή ενός νέου τύπου,αυθεντικότερου και φυσικότερου χωρίς, δηλαδή, την προσθήκηεξωγενούς αλκοόλης. Έτσι, από το 2008, η αρχή έγινε µε τηνΚουµανδαρία που παράγεται από το σύµπλεγµα ΚοινοτήτωνΚαλού Χωριού, Αγίου Κωνσταντίνου και Ζωοπηγής ανοίγονταςτο δρόµο για τη διαφοροποίηση του εθνικού προϊόντος τουτόπου. Έτσι, η Κουµανδαρία παράγεται σε δύο τύπους: ως«Οίνος Λικέρ» ή ως «Οίνος από Λιαστά Σταφύλια» και επαφίε-ται στους ίδιους τους καταναλωτές να δείξουν την προτί-µησή τους.

Αυτό το ξέρατε; Το όραµα και η αρχική επιδίωξη του Τµήµατος Γεωργίαςήταν να διαφοροποιήσει το ποιοτικό προφίλ της Κουµαν-δαρίας. Σε αυτήν τη διάσταση εστιάζονται, τα τελευταίαχρόνια, οι πειραµατικές δραστηριότητες του Πρότυπου Οι-

∞°ƒ√∆∏™ 47

50 ∞°ƒ√∆∏™50 ∞°ƒ√∆∏™

Page 46: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

νοποιείου του Τµήµατος Γεωργίας µε κύρια αναζήτηση τονεκλεπτυσµό του οργανοληπτικού χαρακτήρα της Κουµαν-

δαρίας. Αναγνωρίστηκε, επίσης, ότι, ο σύγχρονος κατανα-λωτής έχει ανάγκη από µια πιο µοντέρνα έκδοση Κου-µανδαρίας διαφοροποιώντας την ολικά από κάποιες αν-τιλήψεις που την κατατάσσουν ως εκκλησιαστικό οίνο.Όλα αυτά διαφοροποιούν το προϊόν ακόµη και από τονίδιο του τον εαυτό, προσφέρουν στην ενδυνάµωση τηςµάρκας Κουµανδαρία και δηµιουργούν την αντίληψη ότι,

η Κουµανδαρία είναι ένα προϊόν συγκεκριµένου lifestyleπου απευθύνεται, κυρίως, στους νέους. Η προσέγγιση

αυτή είναι ικανή να δώσει ένα νέο ανταγωνιστικό πλεονέ-κτηµα στον τόπο, στους Κουµανδαροπαραγωγούς, στους εµ-

φιαλωτές Κουµανδαρίας, στον αµπελοοινικό τοµέα και, γενικό-τερα, στην αγροτική οικονοµία.

Όλη η δυνητική ποιότητα της Κουµανδαρίας επαφίεται στο παραδοσιακό άπλωµα στο έδαφος, όπου επιτελεί-ται το λιάσιµο των σταφυλιών. Εκεί γίνεται µια πρωτοφανής συγκέντρωση συστατικών από την απευθείας έκ-θεση των σταφυλιών στον ήλιο και την αφυδάτωση του νερού που εµπεριέχεται σε αυτά, ενώ, παράλληλα, διε-νεργείται σειρά χηµικών ή ενζυµατικών οξειδώσεων που συµβάλλουν στη διαµόρφωση του ειδικού οργανολη-πτικού χαρακτήρα της Κουµανδαρίας.

Το λιάσιµο των σταφυλιών έχει κεφαλαιώδη σηµασία για τη µετέπειτα ποιοτική εξέλιξη της Κουµανδαρίας. Ιδι-αίτερη φροντίδα θα πρέπει να δίνεται στην επιλογή της τοποθεσίας όπου θα εγκατασταθεί η απλώστρα. Θαπρέπει να αποφεύγονται σηµεία κοντά σε κλίσεις όπου απορρέει νερό της βροχής, ενώ το έδαφος που επιλέ-γεται θα πρέπει να είναι αµµώδες, ώστε σε περίπτωση βροχών να µπορεί να στραγγίζει µε ευκολία. Ιδιαίτερηπροσοχή θα πρέπει, επίσης, να δίνεται στο πάχος της στοιβάδας των σταφυλιών, ώστε να επιτρέπεται ο αερι-σµός, να αποφεύγεται η ανάπτυξη ανεπιθύµητης µούχλας και η δηµιουργία ουσιών, όπως η οχρατοξίνη-Α καιάλλων τοξινών. Τα σταφύλια θα πρέπει να τοποθετούνται µε προσοχή πάνω στην απλώστρα, ώστε να απο-φεύγεται το πρόωρο σπάσιµό τους, γεγονός που προκαλεί µικροβιολογικές επιµολύνσεις µε αρνητικό αντί-κτυπο στην οργανοληπτική ποιότητα του τελικού προϊόντος.

Το δρύινο βαρέλι διαδραµατίζει, επίσης, κεφαλαιώδη ρόλο στη δηµιουργία του οργανοληπτικού χαρακτήρα τηςΚουµανδαρίας. Μαζί µε το πρέπον λιάσιµο, η ορθή επιλογή και συντήρηση του δρύινου βαρελιού για την ωρί-µανση του γλυκού οίνου βάσης είναι οι σηµαντικότερες Οινολογικές Πρακτικές στηντεχνολογία παραγωγής ποιοτικής Κουµανδαρίας, ιδιαίτερα, εάν αναλογιστεί κα-νείς ότι, δια Νόµου προνοείται ένα χρονικό όριο ωρίµανσης τουλάχιστον δύοετών. Μέσα από τις πειραµατικές δραστηριότητες που επιτελούνται στοΠρότυπο Οινοποιείο του Τµήµατος Γεωργίας διαφαίνεται ότι, η χρήση και-νούριου δρύινου βαρελιού, σε χαµηλές θερµοκρασίες ωρίµανσης τηςτάξης των 14°C και η χρήση βαρελιού από ξύλο ακακίας, µπορούν ναεκλεπτύνουν, περαιτέρω, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της Κου-µανδαρίας, δίνοντας ένα µοντέρνο καινοτόµο ύφος στο προϊόν.

Ήδη, αρκετά οινοποιεία έχουν εισχωρήσει στην αγορά µε το νέοτύπο φυσικότερης Κουµανδαρίας-τον Οίνο από Λιαστά Σταφύλια.Εκτός από το µοναδικό περιεχόµενο, η συσκευασία του προϊόντοςφανερώνει το νέο αέρα ποιότητας που φυσά προς την κατεύθυνσητης αναγέννησης της ποιότητας και του ονόµατος της Κουµανδα-ρίας. Τα εµπορικά αποτελέσµατα είναι ενθαρρυντικά και στοιχει-οθετούν ότι, το όραµα και η αρχική επιδίωξη του Τµήµατος Γεωρ-γίας για να διαφοροποιήσει το ποιοτικό προφίλ της µεγάλης Κου-µανδαρίας θα έχει, τελικά, σηµαντικό όφελος για τον τόπο.

Αυτοί οι ποιοτικοί οίνοι του ήλιου που µπορεί να παράγει η Κύπροςαρέσουν, επίσης, στους χιλιάδες τουρίστες µας µε γλυκές γευστι-κές προτιµήσεις, όπως στους Ρώσους και στους Βρετανούς. Έτσι, θαπρέπει να υποστηρίζουµε τα αυθεντικά τοπικά µας αγροτικά προ-ϊόντα. Η Κουµανδαρία είναι ό,τι πιο ιστορικό, ό,τι πιο µοναδικό. Είναι οµεγαλύτερος οινικός πρεσβευτής της Κύπρου και θα πρέπει να τον τι-µούµε µε κάθε τρόπο και κάθε ευκαιρία.

44 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 47: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Οι σεισµοί της Κύπρου κατά το 2012

∆ρ Συλβάνα ΠηλείδουΓεωλογικός Λειτουργός

στο Τµήµα Γεωλογικής Επισκόπησης

Τ ο Σεισµολογικό Κέντρο, κατά το 2012, έχει καταγράψει, συνολικά, 609 σεισµούςαπό τους οποίους οι 298 ήταν τοπικοί (απόσταση µέχρι και 300 km από την κεν-

τρική Κύπρο), οι 127 ήταν περιφερειακοί (απόσταση 300-1000 km από την Κύπρο) καιοι 184 ήταν µεγάλου µεγέθους τηλεσεισµοί (απόσταση πέραν των 1000 km από τηνΚύπρο). Η χωρική κατανοµή των γεγονότων αυτών παρουσιάζεται στις Εικόνες 1 και 2.Έντεκα τοπικοί σεισµοί και δύο περιφερειακοί έγιναν αισθητοί στην Κύπρο (λεπτοµέ-ρειες παρουσιάζονται στον Πίνακα 1).

Κατά τη διάρκεια του 2012 και στα πλαίσια του δευτέρου σταδίου αναβάθµισης καιεκσυγχρονισµού του Σεισµολογικού ∆ικτύου και Κέντρου, έχει ολοκληρωθεί, µε επι-τυχία, η σχετική διαδικασία προσφορών και στις 13 ∆εκεµβρίου 2012 υπεγράφη Συµ-φωνία µε την Καναδική εταιρεία Nanometrics Inc. για την εγκατάσταση νέου Σεισµο-λογικού ∆ικτύου και Σεισµολογικού Κέντρου. Το νέο αυτό ∆ίκτυο θα αποτελείται απόοχτώ σεισµολογικούς σταθµούς, εξοπλισµένους µε σύγχρονα ψηφιακά σεισµόµετραευρέως φάσµατος και τριών συνιστωσών, οι οποίοι θα συνδέονται µε το κύριο σει-σµολογικό κέντρο, αλλά και µε εφεδρικό σεισµολογικό κέντρο δορυφορικά και, ταυ-τόχρονα, µέσω επίγειου διαδικτύου.

Οι νέες εγκαταστάσεις θα οδηγήσουν στην επίσπευση του χρόνου αξιολόγησης τωνσεισµών, σε πιο ακριβείς υπολογισµούς των σεισµικών παραµέτρων και, µακροπρό-θεσµα, στην κατανόηση του ενεργού τεκτονισµού του κυπριακού χώρου. Επίσης, θαυπάρχει πλήρης συµβατότητα µε τα διεθνή και ευρωπαϊκά σεισµολογικά δίκτυα καικέντρα, γεγονός που θα επιτρέπει στενότερη επιστηµονική συνεργασία µαζί τους. Τοέργο αναµένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2013.

Η ιστοσελίδα του Σεισµολογικού Κέντρου έχει αναδιαρθρωθεί περαιτέρω και εµπλου-τιστεί µε περισσότερο υλικό σχετικό µε τη σεισµικότητα της Κύπρου και το Σεισµολο-γικό ∆ίκτυο του Τµήµατος Γεωλογικής Επισκόπησης. Η καθηµερινή ενηµέρωσή της µεπληροφορίες για όλους τους σεισµούς του ευρύτερου κυπριακού χώρου των τελευ-ταίων επτά ηµερών έχει συνεχιστεί µε επιτυχία.

Το Σεισµολογικό Κέντρο συµµετείχε µε το θέµα «Σεισµολογία για Όλους» στην εκδή-λωση «Βραδιά του Ερευνητή 2012». Συµµετείχε, επίσης, και στο διεθνές Συνέδριο σει-σµολογίας UNESCO-RELEMR XXXII στη Μάλτα, στο Συνέδριο σεισµολογίας ESC 33rd Ge-neral Assembly στη Μόσχα, στο Συνέδριο σεισµολογίας UNESCO Sub-RELEMR στηνΚύπρο, καθώς και στον επιστηµονικό ερευνητικό πλόα «E/V Nautilus» στο θαλάσσιοχώρο της Κύπρου.

ΑΓΡΟΤΗΣ 45

Page 48: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

46 ΑΓΡΟΤΗΣ

Πίνακας 1: Σεισµοί που έγιναν αισθητοί κατά το 2012

Page 49: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ΑΓΡΟΤΗΣ 47

Εικόνα 1: Χωρική κατανοµή, ως προς το µέγεθος, των επικέντρων των σεισµικών γεγονότων που έχουν καταγραφεί απότο Σεισµολογικό Κέντρο του Τµήµατος Γεωλογικής Επισκόπησης κατά το 2012. Η άσπρη γραµµή διαγράφει τα όρια τωντεκτονικών πλακών της περιοχής και τα άσπρα βέλη αναπαριστάνουν την κίνηση των πλακών αυτών σε σχέση µε τηνΕυρω-ασιατική Πλάκα, η οποία βρίσκεται στα βόρεια των ορίων του Χάρτη. Η Κύπρος βρίσκεται στο νοτιότερο τµήµα τηςΠλάκας της Ανατολίας (κυπριακό Σεισµικό Τόξο), το οποίο αποτελεί τα όρια σύγκρουσης της Αφρικανικής µε την Ευρω-ασιατική Πλάκα.

Εικόνα 2: Χωρική κατανοµή, ως προς το µέγεθος, των τοπικών σεισµών της Κύπρου που έχουν καταγραφεί από το Σει-σµολογικό Κέντρο του Τµήµατος Γεωλογικής Επισκόπησης κατά το έτος 2012. Τα πιθανώς ενεργά ρήγµατα στο χερσαίοχώρο φαίνονται µε χρώµα πορτοκαλί. Τα κόκκινα αστέρια παρουσιάζουν τα επίκεντρα των σεισµών που έγιναν αισθητοί.

Page 50: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Αγελαδοτροφία

Αγγέλα ΠελεκάνουΛειτουργός Γεωργίαςστο Τµήµα Γεωργίας

Ο ι χονδροειδείς ζωοτροφές πρέπει να αποτελούν, τουλάχιστον, το 30% του σιτηρέσιου τωνµηρυκαστικών, για αυτό και η κύρια ασχολία των αγελαδοτρόφων αυτήν την περίοδο είναι

η συλλογή χονδροειδών τροφών και η παρασκευή ενσιρώµατος. Ιδιαίτερη σηµασία κατά την πα-ρασκευή ενσιρώµατος πρέπει να δίνεται από τον κτηνοτρόφο στο στάδιο της συγκοµιδής τουφυτού, στο µέγεθος του τεµαχισµού του, στην αποθήκευσή του, στις επιδράσεις της θερµο-κρασίας του περιβάλλοντος, αλλά και στην περίοδο ζυµώσεως που θα πρέπει να θεωρηθεί ωςµια κρίσιµη παράµετρος.

Η καθυστέρηση της κοπής των χόρτων µειώνει την πεπτικότητα των τροφών, αφού η αύξηση τηςσυγκέντρωσης ινών µειώνουν την πρόσληψη τροφής και την απόδοση των ζώων, κυρίως, στανεαρά βοοειδή. Κατά τη συγκοµιδή της χλωρής µάζας των φυτών επιδιώκεται όπως η υγρασίατους κυµαίνεται από 60%-70%, συµπιέζεται µε τη χρήση τρακτέρ και καλύπτεται αεροστεγώς στοσιρό. Από διάφορες µελέτες, έχει αποδειχτεί ότι, η περίοδος και η διαδικασία ολοκλήρωσης τηςζύµωσης επηρεάζει, σε µεγάλο βαθµό, την ποιότητα του ενσιρώµατος, καθώς και η θερµοκρα-σία της διαδικασίας ενσιρώσεως, σε σχέση µε τους εµβολιαστές που χρησιµοποιούνται.

Το γαλακτικό οξύ κατά τη ζύµωση πρέπει να είναι το κυρίαρχο οξύ που παράγεται, αφού έτσι µει-ώνεται το pH ενσίρωσης, γρήγορα, µε αποτέλεσµα να µην επιβιώνουν οι µικροοργανισµοί πουείναι σε θέση να παράξουν βουτυρικό ή οξικό οξύ ή να προκαλέσουν σήψεις. Όσο ταχύτεραολοκληρώνεται η ζύµωση, τα θρεπτικά συστατικά παραµένουν στο ενσίρωµα. Η κρίσιµη στιγµήκατά τη διάρκεια της διαδικασίας ενσίρωσης και τις ηµέρες που απαιτούνται για την πλήρη ολο-κλήρωσή της, εξαρτώνται από το είδος του φυτού και τον εµβολιαστή που χρησιµοποιείται.

Η οσµή του ενσιρώµατος πρέπει να είναι αρωµατική, η γεύση ελαφρά υπόξινη και ο χρωµατισµόςελαιοπράσινος µέχρι υποκάστανος. Η τιµή του pH πρέπει να είναι µεταξύ 3,5 και 4,5, ενώ pH µε-γαλύτερο του 6 σηµαίνει ότι τα ενσίρωµα έχει αλλοιωθεί.

Η µείωση των απωλειών ξηράς ουσίας οφείλεται στην ταχύτητα διεξαγωγής της όλης διαδικα-σίας, από την κοπή µέχρι και το σφράγισµα των σιρών, καθώς και πόσο καλά θα γίνει η στεγα-νοποίηση του σιρού για αποφυγή εισχώρησης αέρα και νερού.

Μια καινούρια τεχνολογία για να γνωρίζει ο κτηνοτρόφος την ποιότητα του ενσιρώµατος σε επί-πεδο γεωργικής εκµετάλλευσης και στα περιθώρια βελτίωσης, είναι το Corn Silage Investigation(CSI) toolbox, η οποία περιλαµβάνει ένα σύνολο εργαλείων για τη µέτρηση των βασικών παρα-µέτρων: θερµοκρασία, pH και ένα λογισµικό (διαθέσιµο και για mobile tablets και smartphones).Το λογισµικό, το οποίο βασίζεται σε σύγχρονη βιβλιογραφία, µπορεί, επίσης, να χρησιµοποιηθείκαι να αξιολογήσει πολλά στοιχεία (π.χ. το βάρος του τρακτέρ, το µέγεθος και το σχήµα τουσιρού) για την ποιότητα του ενσιρώµατος και µπορεί να βοηθήσει το γεωργό να βελτιώσει τις δια-δικασίες παρασκευής του ενσιρώµατός του µε τη νέα συγκοµιδή, καθώς και το σχεδιασµό ενόςνέου σιρού.

48 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 51: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

49_EPOX_GEORG_FYT_ZO:Layout 1 20/3/13 12:18 49

Page 52: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

:

50 ΑΓΡΟΤΗΣ

49_EPOX_GEORG_FYT_ZO:Layout 1 20/3/13 12:18 50

Page 53: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

ΑΓΡΟΤΗΣ 51

49_EPOX_GEORG_FYT_ZO:Layout 1 20/3/13 12:18 51

Page 54: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

52 ΑΓΡΟΤΗΣ

49_EPOX_GEORG_FYT_ZO:Layout 1 20/3/13 12:18 52

Page 55: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

49_EPOX_GEORG_FYT_ZO:Layout 1 20/3/13 12:18 53

Page 56: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

: :

:

1:20.

:

:

. :

:

2 > 16%, C

O2 < 0,3%

, CO < 40ppm

, NH3 < 20ppm, H

2

54 ΑΓΡΟΤΗΣ

49_EPOX_GEORG_FYT_ZO:Layout 1 20/3/13 12:18 54

Page 57: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Νέα Εθνικού Αγροτικού ∆ικτύου

Το Εθνικό Αγροτικό ∆ίκτυο, µετά από ένα πολύ δραστήριο 2012 κατά το όποιο πραγµατοποίησε εκ-δηλώσεις για προώθηση της Αγροτικής Ανάπτυξης και του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης

2007-2013, αλλά και εκδηλώσεις στα πλαίσια της Κυπριακής Προεδρίας του Συµβουλίου της Ευρω-παϊκής Ένωσης, συνεχίζει και το 2013 να προγραµµατίζει δράσεις συνεχούς ενηµέρωσης των Μελώντου.

Από τον Ιανουάριο του 2013, τα Mέλη του Εθνικού Αγροτικού ∆ικτύου (ΕΑ∆) λαµβάνουν µέσω ηλε-κτρονικού ταχυδροµείου δεκαπενθήµερο ενηµερωτικό ∆ελτίο (e-newsletter) µε το οποίο τους πα-ρέχεται άµεση πληροφόρηση για γεγονότα στην Κύπρο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και στα άλλαΚράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν τηνΑγροτική Ανάπτυξη.

Κατά το 2013 συνεχίζονται οι ∆ιαβουλεύσεις, οιοποίες διοργανώνονται από το Τµήµα Γεωργίας µεαπώτερο σκοπό την προετοιµασία για τη συγ-γραφή του νέου Προγράµµατος ΑγροτικήςΑνάπτυξης 2014-2020. Στις ∆ιαβουλεύσειςπροσκαλούνται και συµµετέχουν εταίροι τουδηµόσιου, αλλά και του ιδιωτικού τοµέα πουδραστηριοποιούνται στην Αγροτική Ανά-πτυξη. Τα Μέλη του ΕΑ∆ ήταν ανάµεσα στουςπροσκεκληµένους της ∆ιαβούλευσης πουδιοργανώθηκε στις 08 Φεβρουαρίου 2013 καιαφορούσε τη θεµατική ενότητα «Γεωργία και Πε-ριβάλλον».

Εντός του πρώτου εξαµήνου του 2013 θα ξεκινήσει ναλειτουργεί η νέα ιστοσελίδα του ΕΑ∆ στη διεύθυνσηwww.ead.da.gov.cy. Στην ιστοσελίδα παρέχονται πληροφορίες που αφορούν την αγροτική ανάπτυξηστην Κύπρο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και πληροφόρηση αναφορικά µε εκδηλώσεις πουδιοργανώνονται από το Τµήµα Γεωργίας που αφορούν το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης. Στηνιστοσελίδα, επίσης, µπορεί κάποιος να βρει αναρτηµένα τα ενηµερωτικά ∆ελτία που αποστέλλονταιστα Μέλη, τις ετήσιες εκθέσεις του ΕΑ∆, καθώς και το σχέδιο δράσης του ΕΑ∆ όπως αυτό έχει εγκρι-θεί από τη Συντονιστική Επιτροπή του ΕΑ∆ κατά την 7η συνάντησή της το ∆εκέµβριο του 2012.

Για επικοινωνία µε το ΕΑ∆ µπορείτε να στείλετε το µήνυµά σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση:[email protected]

ΑΓΡΟΤΗΣ 55

Page 58: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Η καλλιέργεια της

Γ ια τη συγγραφή του κειµένου συνεργάστηκαν οι ακόλουθοι Κλάδοι του Τµήµατος Γεωργίας: α) Κλάδος Οπω-ροκηπευτικών, β) Κλάδος Προστασίας Φυτών και Μελισσοκοµίας, γ) Κλάδος Χρήσης Γης και Ύδατος, και δ)

Κλάδος Φυτοϋγειονοµικού Ελέγχου και Ελέγχου Ποιότητας.

Page 59: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Ηπατάτα κατάγεται από τη Νότιο Αµερική, Στην Ευρώπη, η πατάτα άρχισε να καλλιεργείται, περίπου, το1534 µ.Χ. από τους Ισπανούς. Στην Κύπρο, η πατάτα πιστεύεται ότι εισήχθηκε το 16ο αιώνα από Σύρους-

Άραβες εµπόρους και εντατικά άρχισε να καλλιεργείται, περίπου, το 1910 µ.Χ. µε την πρώτη εισαγωγή πατα-τοσπόρου στην Κύπρο.

Επιµέλεια κειµένου: Σπυρίδων Έλληνας

πατάτας

Page 60: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Η πατάτα ευδοκιµεί σε σχετικάψυχρά και δροσερά κλίµατα. H κα-λύτερη παραγωγή επιτυγχάνεται σεπεριοχές σχετικά δροσερές µε οµοι-όµορφη θερµοκρασία, χωρίς µεγά-λες διακυµάνσεις κατά την περίοδοτης καλλιέργειας και µε µέτριες ωςσυχνές βροχοπτώσεις. Το φύτρωµατων πατατών γίνεται σε 12-30 µέρεςαπό τη φύτευση, όταν η µέση θερ-µοκρασία του αέρα είναι 12-13oC.Γενικά, οι υψηλές θερµοκρασίεςπέραν των 26-28oC, ευνοούν τηνανάπτυξη του φυλλώµατος, ενώ οιχαµηλές θερµοκρασίες ευνοούν τηνκονδυλοποίηση. Όταν η θερµοκρα-σία είναι χαµηλή (15-18oC), η υγρα-σία αρκετή και ο φωτισµός άφθονος,περιορίζεται η ανάπτυξη του υπέρ-γειου τµήµατος των φυτών και ευ-νοείται η ανάπτυξη των κονδύλων.Όταν η θερµοκρασία πέσει κάτωαπό τους 3oC, το φύλλωµα τωνφυτών υφίσταται ζηµιές. Στους -2oC,τα φυτά παγώνουν και καταστρέ-φονται. Oι ευνοϊκές κλιµατολογικές

συνθήκες του τόπου µας επιτρέ-πουν την καλλιέργεια πατατών ολό-χρονα. Σύµφωνα µε την περίοδοφύτευσης, η καλλιέργεια της πατά-τας γίνεται σε δύο περιόδους: α) Τηνεαρινή (ανοιξιάτικη) καλλιέργεια,όπου η φύτευση αρχίζει το Noέµ-βριο και τελειώνει αρχές Φεβρουα-ρίου, ενώ η συγκοµιδή αρχίζει αρχέςΜαρτίου και τελειώνει µέσα Iουνίου(έκταση 40.000 δεκάρια παρα-γωγή 110.000-120.000 τόνοι). β) Τηφθινοπωρινή (χειµερινή) καλλιέρ-γεια, η οποία φυτεύεται τον Iού-λιο/Aύγουστο µέχρι µέσα Οκτω-βρίου και η συγκοµιδή γίνεται το Nο-έµβριο µέχρι τέλος Φεβρουαρίουτου επόµενου χρόνου (έκταση12.000-15.000 δεκάρια παραγωγή25.000 τόνοι).

Τα κατάλληλα εδάφη για τη φύ-τευση των πατατών είναι τα βαθιάγόνιµα και καλά αποστραγγιζόµενα.Υψηλότερες αποδόσεις έχουµε σε

εδάφη αµµοπηλώδη και αµµοαργι-λώδη, αλλά µπορούν να καλλιεργη-θούν και σε µεγάλη ποικιλία εδα-φών. Η προσθήκη οργανικής ου-σίας/κοπριάς πρέπει να λαµβάνεταιυπόψη στον υπολογισµό των αναγ-κών της καλλιέργειας, αφού περιέ-χει σηµαντικές ποσότητες θρεπτι-κών στοιχείων. Το χωράφι που θαφυτευτεί την Άνοιξη µε πατάτες ορ-γώνεται από το προηγούµενο Καλο-καίρι, και, ακολούθως, ξαναοργώνε-ται 1-2 φορές, όταν ο καιρός δενείναι βροχερός, για να προετοιµα-στεί καλά και να καταστραφούν τααγριόχορτα. Για τη φυτεία του Φθι-νοπώρου η προετοιµασία του χωρα-φιού διαφέρει κατά τόπους, συνή-θως, όµως, γίνονται 1-2 οργώµατακατά τον Ιούνιο και Ιούλιο. Αν η προ-ηγούµενη καλλιέργεια στο χωράφιδεν ήταν αρδευόµενη, συστήνεταινα αρδευτεί και κατόπιν όταν βρί-σκεται στο στάδιο του ρώγου να ορ-γωθεί.

Page 61: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Για να εξασφαλίσουµε γρήγορη και κανονική ανά-πτυξη του φυτού, πρέπει ο σπόρος να τοποθε-τείται σε ευνοϊκό περιβάλλον. Tο έδαφος πρέπεινα είναι σχετικά ψιλοχωµατισµένο, να έχει κανο-νική υγρασία και να µην έχει µεγάλους σβόλους.Aν το έδαφος είναι πολύ στεγνό, τότε πρέπει ναγίνει πριν την καλλιέργεια µε περιστροφικές τσά-πες, ένα πότισµα του χωραφιού και να ακολου-θήσει η φύτευση, όταν αυτό βρίσκεται σε κατάλ-ληλη κατάσταση από πλευράς υγρασίας. Σαν κα-νόνας, µπορεί να λεχθεί πως ξέβαθο φύτεµα(14-18 εκ.) προτιµάται, κυρίως, σε βαριά εδάφη,ενώ στα ελαφρά ο πατατόσπορος φυτεύεταικάπως βαθύτερα (π.χ. 15-20 εκ.). Eπίσης, ποικι-λίες που κονδυλοποιούν ψηλά, όπως Nτάιµαντκαι Mαρφόνα, ή παράγουν µακριούς κονδύλους,όπως Tιµάτε, Σιαρλότ, Σπούντα, πρέπει να φυ-τεύονται πιο βαθιά (π.χ. 18-20 εκ.). Γενικά, συ-στήνεται ένα βάθος φυτέµατος µεταξύ 14 και 20εκ. ανάλογα µε την ποικιλία. Η καλύτερη πρα-κτική φυτέµατος που θα δηµιουργούσε άριστεςσυνθήκες εδαφικής υγρασίας και οξυγόνου στοριζόστρωµα και στο «φυτό» (πατατόσπορο) µεµικρό ποσοστό σκάρτων πατατών (πράσινωνκτλ.), είναι η φύτευση του «φυτού» ξέβαθα (π.χ.12-15 εκ.) και η διενέργεια συµπληρωµατικού πα-ραχώµατος λίγο πριν την εµφάνιση των φυτώνστην επιφάνεια του εδάφους (φύτρωµα).

Kαλός πατατόσπορος χαρακτηρίζεται ο πατατόσπορος πουείναι υγιής, δηλαδή, απαλλαγµένος εχθρών και ασθενειών καικατά τη φύτευσή του βρίσκεται στην κατάλληλη φυσιολογικήηλικία, δηλαδή, έχει πολλά, σκληρά, κοντά και πράσινα φύτρα,(µικρούς βλαστούς) χωρίς ο κόνδυλος να έχει συρρικνωθεί,ενώ οι παραγωγοί θα πρέπει να χρησιµοποιούν πιστοποιηµένοπατατόσπορο καταγωγής από τις Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένω-σης ή ντόπιο πιστοποιηµένο (η ετικέτα, η οποία θεωρείται φυ-τουγειονοµικό διαβατήριο, πρέπει να φυλάσσεται για σκοπούςιχνηλασιµότητας). Για την παραγωγή πατατών χρησιµοποιείται,συνήθως, πατατόσπορος βάρους 30-60 γρ., τεµαχισµένος ήµη. Γενικά, µπορεί να λεχθεί πως τόσο ο µικρός, όσο και ο µε-γάλος πατατόσπορος οδηγούν στα ίδια αποτελέσµατα.

Ο τεµαχισµός του πατατόσπορου πρέπει κατά το δυνατό νααποφεύγεται. Σε περίπτωση τεµαχισµού να λαµβάνονταιυπόψη τα ακόλουθα: O µεγάλος σε µέγεθος πατατόσπορος κό-βεται κατά µήκος από την κορυφή προς τη βάση, γιατί τα πε-ρισσότερα και ζωηρότερα µάτια βρίσκονται προς την κορυφή.Mε αυτόν τον τρόπο κάθε κοµµάτι έχει µισή κορυφή, ενώ ταµάτια κατανέµονται και στα δύο τεµάχια. Πρέπει να πούµε ότιπατάτες που παράγονται από τα κοµµάτια της κορυφής ωρι-µάζουν νωρίτερα. Aν ο πατατόσπορος είναι τόσο µεγάλος πουκατά τον τεµαχισµό θα δώσει περισσότερα από δυο κοµµάτια,τότε τα κοµµάτια της βάσης τοποθετούνται ξεχωριστά. Aυτάπρέπει να φυτεύονται στο µέρος του χωραφιού που θα γίνειτελευταία η εκρίζωση των πατατών, γιατί οι κόνδυλοι που προ-έρχονται από τέτοια κοµµάτια αργούν περισσότερο να ωριµά-σουν. Έτσι, αφού θα µείνουν τελευταίες να εκριζωθούν, τουςδίνεται ο καιρός να ωριµάσουν και να δώσουν καλύτερη πα-ραγωγή.

Kατά τον τεµαχισµό του πατατόσπορου, οι γεωργοί πρέπει ναέχουν υπόψη τους τα ακόλουθα: α) Tο µαχαίρι να είναι κο-φτερό και να απολυµαίνεται συχνά µε οινόπνευµα (προλη-πτικά για αποφυγή διάδοσης βακτηριακών ασθενειών που προ-καλούν σήψεις). β) Ο κόνδυλος να κόβεται µε τρόπο που ηκοµµένη επιφάνεια να είναι όσο το δυνατό πιο µικρή. γ) Tηνπιο καλή παραγωγή τη δίνουν τα κοµµάτια του πατατόσπορουπου έχουν βάρος 40-50 γρ. δ) Kαλό θα είναι το κάθε κοµµάτινα έχει 2-3 µάτια. ε) Ο τεµαχισµένος πατατόσπορος να φυ-τεύεται αµέσως σε χωράφι µε την κατάλληλη υγρασία ή ναφυλάγεται σε δροσερό µέρος µε ψηλή σχετικά υγρασία για νασχηµατίζεται ο “κάλος” (υγρασία 85%, θερµοκρασία 12-20οCκαι καλός αερισµός) στις τοµές τεµαχισµού. στ) Yπάρχουν,

ΑΓΡΟΤΗΣ 59

Page 62: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

τας/δεκ. Στις περιπτώσεις που θέλουµε µεγάλους κονδύλους(π.χ. “Bakers” Kάρα, Mαρφόνα, Σλάνεϊ), οι αποστάσεις µεταξύτων φυτών πάνω στη γραµµή πρέπει να είναι 27-30 εκ. Στιςπεριπτώσεις παραγωγής σαλατοπατατών µε ώριµη επιδερµίδα(babies salad potatoes with set skin) η ποσότητα πατατόσπο-ρου/δεκ. είναι 300 κιλά περίπου (διπλή γραµµή ζιγκ-ζαγκ ήµονή γραµµή µε πυκνή φύτευση). Tο παράχωµα πρέπει να γί-νεται µε µεγάλη προσοχή, ώστε να µαζεύεται αρκετό χώµα γιανα προστατευτούν οι κόνδυλοι από το πρασίνισµα, τις υψηλέςθερµοκρασίες, καθώς και από τη Λίτα. Όπου η φύτευση είναιξέβαθη, κατά το παράχωµα πρέπει να µαζεύεται περισσότεροχώµα (ψηλότερα αναχώµατα). H εποχή που γίνεται το παρά-χωµα εξαρτάται από τη θερµοκρασία και την υγρασία του εδά-φους, αλλά πρέπει να λαµβάνεται υπόψη και η µέθοδος κα-ταπολέµησης των ζιζανίων. Aν χρησιµοποιούνται ζιζανιοκτόναεδάφους (προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα), το παράχωµα πρέπεινα γίνεται κατά τη φύτευση ή αµέσως µετά από αυτήν. Aν,όµως, τα ζιζάνια καταστρέφονται µε µηχανικά µέσα ή µε ζιζα-νιοκτόνα επαφής ή στις περιπτώσεις παραγωγής σαλατοπατα-τών µε ώριµη επιδερµίδα, το παράχωµα µπορεί να γίνει σεκάπως µεταγενέστερο στάδιο.

Όπου η πατατοκαλλιέργεια καλύπτει µεγάλη έκταση, οι διά-φορες καλλιεργητικές εργασίες επιβάλλεται να γίνονται µε µη-χανικά µέσα. Kατά τα τελευταία χρόνια, έχουν εισαχθεί και δο-κιµαστεί διάφοροι τύποι πατατοσπορέων. Kαλά αποτελέσµαταέδωσε ο αυτόµατος τύπος που εφαρµόζεται σε ελκυστήρα. Oτύπος αυτός φυτεύει δυο γραµµές ταυτόχρονα σε κανονικέςαποστάσεις των 15-30 εκ. επί των γραµµών και σε γραµµέςπου απέχουν 60-65 εκ. ή 75 εκ. (νέου τύπου φυτευτήρες) µε-ταξύ τους. Tο λίπασµα τοποθετείται αυτόµατα σε συνεχείς λω-ρίδες, αριστερά και δεξιά του πατατόσπουρου. Με αυτόν τοντρόπο ο πατατόσπορος δεν έρχεται σε επαφή µε το λίπασµακαι έτσι αποφεύγονται πιθανά εγκαύµατα. Η κάλυψη του σπό-ρου και του λιπάσµατος επιτυγχάνεται µε τη βοήθεια των δί-σκων που σχηµατίζουν αυλακιές. Με τον τρόπο αυτό µπορούννα φυτευτούν περί τα 15-20 δεκ./ηµ. Η φόρτωση των δοχείωνή µεγάλων πλαστικών κιβωτίων µε τις πατάτες στα αυτοκίνηταγίνεται, πλέον, µε τα υδραυλικά των τράκτορς ή µε ειδικά«Φορκ Λιφτς», µε µεγάλη εξοικονόµηση εργατικών.

όµως, περιπτώσεις που πρέπει να αποφεύγεταιτο κόψιµο του πατατόσπορου, όπως: 1) Σε περί-πτωση παραγωγής ντόπιου πιστοποιηµένου πα-τατόσπορου απαγορεύεται ο τεµαχισµός του πα-τατόσπορου. 2) Σε περίπτωση που αυτός είναι µε-γάλης φυσιολογικής ηλικίας, δηλαδή, είναιεξαντληµένος (πολύ µαλακός µε µεγάλους βλα-στούς). 3) Σε περίπτωση που θα φυτευτεί σεπολύ θερµό ή σε πολύ ψυχρό έδαφος. 4) Ότανοι κόνδυλοι είναι µικρού µεγέθους. H συνήθειαπου έχουν µερικοί γεωργοί να κόβουν το πίσωµέρος του µικρού µεγέθους πατατόσπορου, όπωςλέµε του “ψιντρού”, είναι λανθασµένη και επι-κίνδυνη και δεν πρέπει να γίνεται. 5) Eίναι προτι-µότερο να µην κόβεται ο πατατόσπορος πουήρθε σε επαφή µε σάπιους κονδύλους. 6) Αν πα-ρατηρηθεί ασυνήθιστη εµφάνιση στις τοµές κατάτο κόψιµο, που µπορεί να οφείλεται σε ασθένεια,πρέπει να ειδοποιείται Γεωπόνος του ΤµήµατοςΓεωργίας.

H εκλογή της πιο κατάλληλης απόστασης στοφύτεµα της πατάτας συµβάλλει στην αύξηση τηςποσότητας, καθώς και στη βελτίωση της ποιότη-τας της παραγωγής. H απόσταση µεταξύ τωνγραµµών είναι, συνήθως, 60-65 εκ. Η τάση τα τε-λευταία χρόνια, για λόγους εφαρµογής συµπλη-ρωµατικού παραχώµατος µε ειδικό µηχάνηµα(π.χ. γραµµική σκαλιστική φρέζα µε δίσκους ήυνία), για αυξηµένη εµπορεύσιµη παραγωγή,είναι 75 εκ. Πάνω στη γραµµή η απόσταση φύ-τευσης του πατατόσπορου είναι 15-20 εκ. Aπαι-τείται µια ποσότητα σπόρου 250-300 κιλά/δεκ.Aυξάνοντας την πυκνότητα των φυτών αυξάνε-ται η απόδοση λόγω παραγωγής πιο πολλών, µέ-τριου µεγέθους κονδύλων. Mε αυτόν τον τρόποέχουµε πιο ψηλή απόδοση εξαγώγιµης πατά-

Page 63: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Πέραν των παραδοσιακών εµπορικών ποικιλιών, όπως τη Σπούντα, την Kάρα, τη Nίκολα,την Nτάιµαντ κ.ά., το Yπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, µετάαπό σχετικό πειραµατισµό, εισηγήθηκε για εµπορική καλλιέργεια τη Σιαρλότ, τη Λιζέτα,τη Σιεγκλίντε, την Oπελίξ, τη Moντιάλ, την Tιµάτε, τη Mαρφόνα, τη Φιλέα, τη Βιβάλτι,την Μπελίνη, την Καρρέρα, τη Φάπουλα κ.ά. Πιο συγκεκριµένα:

Σιαρλότ (Γαλλία και Bέλγιο): Eίναι πρώιµη ποικιλία µέσης παραγωγικότητας. Tο υπέρ-γειο µέρος των φυτών είναι σχετικά µικρό και αναπτύσσεται γρήγορα. Oι κόνδυλοιείναι µέτριοι, επιµήκεις µε ξέβαθα µάτια και κίτρινη σάρκα. Eπειδή οι κόνδυλοι πα-ράγονται στην επιφάνεια και έχουν την τάση να πρασινίζουν και να προσβάλλονταιεύκολα από τη Λίτα πρέπει να γίνεται πιο καλό παράχωµα.

Λιζέτα (Oλλανδία): Eίναι ποικιλία πρώιµη και παραγωγική. Tα φυτά έχουν µέτρια ανά-πτυξη και µεγαλώνουν µε γοργό ρυθµό. Oι κόνδυλοι είναι µέτριοι µέχρι µεγάλοι σεµέγεθος µε ξέβαθα µάτια και σάρκα κίτρινη. ‘Oψιµες επιφανειακές λιπάνσεις προκα-λούν δευτερογενή ανάπτυξη στους κονδύλους.

Σιεγκλίντε (Γερµανία): Eίναι ποικιλία πρώιµη, µέσης παραγωγικότητας. Tα φυτά έχουνµέτρια ανάπτυξη µε 2-3 λεπτά στελέχη που αναπτύσσονται µε σχετικά γοργό ρυθµό.Oι κόνδυλοι είναι µικροί ως µέτριοι σε µέγεθος, επιµήκεις-αυγοειδείς µε ξέβαθαµάτια. H σάρκα είναι πολύ κίτρινη. ∆εν συστήνεται να τεµαχίζεται ο πατατόσπορος.

Μαρφόνα (Ολλανδία): Πρώιµη έως µεσοπρώιµη ποικιλία µε µέτρια παραγωγή. Γενι-κής χρήσης και ως «οφτή» (Βakers). Γρήγορης βλάστησης και µάλλον ταχείας ανά-πτυξης βλαστών (δύο κατά µέσο όρο), µέτριας ζωηρότητας και µέτριας κάλυψηςεδάφους. Κόνδυλοι στρογγύλοι-αυγοειδείς, µεγάλοι µε ξέβαθα µάτια, ελαφρώς κί-τρινης σάρκας και κίτρινης επιδερµίδας.

Φιλέα (Γερµανία): Μεσοπρώιµη ποικιλία σαλατοπατάτας µε µέτρια παραγωγή. Υπέρ-γειο µέρος µέτριας ανάπτυξης µε δύο στελέχη και µάλλον γρήγορης ανάπτυξης.Κόνδυλοι αυγοειδείς-κυλινδρικοί, µε ξέβαθα µάτια, έντονου κίτρινου χρώµατος σάρ-κας, εξαιρετικής ποιότητας µε γυαλιστερή επιδερµίδα.

Φάπουλα (Ολλανδία): Μεσοπρώιµη ποικιλία, γενικής χρήσης µε βραδεία βλάστηση,αλλά γρήγορης ανάπτυξης φυλλώµατος. Φέρει δύο ζωηρούς βλαστούς που προ-σφέρουν καλή κάλυψη εδάφους µέχρι την εκρίζωση. Κόνδυλοι αυγοειδείς-κυλιν-δρικοί, κίτρινης σάρκας και επιδερµίδας µε ξέβαθα µάτια και καλή εµφάνιση (οµοι-όµορφο δείγµα).

Βιβάλτι (Ολλανδία): Μεσοπρώιµη ποικιλία, γενικής χρήσης και κατάλληλη για σαλα-τοπατάτα. Βραδείας βλάστησης, αλλά γρήγορης ανάπτυξης υπέργειων βλαστών.Κόνδυλοι αυγοειδείς µε κίτρινη σάρκα και λευκή επιδερµίδα, µέτριοι έως µεγάλοι µεξέβαθα µάτια.

Μπελίνι (Ολλανδία): Μεσοπρώιµη ποικιλία, γενικής χρήσης και ψηλής απόδοσης.Γρήγορης βλάστησης και µε υπέργειο µέρος µάλλον ζωηρό και πλούσιο, ανεκτικόστον Περονόσπορο. Κόνδυλοι µεγάλοι, αυγοειδείς µε ξέβαθα µάτια, κίτρινη σάρκακαι λευκή επιδερµίδα.

Καρρέρα (Ολλανδία): Πρώιµη ποικιλία, γενικής χρήσης. Γρήγορης βλάστησης, µε δύοβλαστούς ταχείας ανάπτυξης που παρέχουν καλή κάλυψη εδάφους. Κόνδυλοι µέ-τριοι έως µεγάλοι αυγοειδείς, ανοιχτού κίτρινου χρώµατος σάρκας και λευκής επι-δερµίδας.

Mοντιάλ (Ολλανδία): Eίναι µεσοόψιµη ποικιλία και πολύ παραγωγική. Tα φυτά είναιπολύ ζωηρά µε 2-3 χοντρά στελέχη. Tα φυτά αναπτύσσονται µε κάπως αργό ρυθµό.Oι κόνδυλοι είναι µεγάλου µεγέθους, ταχείας ανάπτυξης, αυγοειδείς-επιµήκεις, οµοι-όµορφοι µε ξέβαθα µάτια και ελαφρά κίτρινη σάρκα.

Tιµάτε (Oλλανδία): Eίναι ποικιλία µεσοπρώιµη και πολύ παραγωγική. Tα φυτά είναιζωηρά, πλατύφυλλα µε 2-3 στελέχη που αναπτύσσονται µε γοργό ρυθµό. Oι κόν-δυλοι είναι µέτριοι-µεγάλοι σε µέγεθος, επιµήκεις-αυγοειδείς, µε ξέβαθα µάτια καιελαφρά κίτρινη σάρκα. Oι κόνδυλοι είναι ευαίσθητοι στο πρασίνισµα, για αυτό πρέ-πει να λαµβάνονται όλα τα προληπτικά µέτρα (καλό παράχωµα, σκέπασµα των κι-βωτίων µεταφοράς κτλ.).

Σπούντα

Κάρα

Νίκολα

Σιαρλότ

Λιζέτα

Σιεγκλιντέ

Μοντιάλ

Μαρφόνα

Βιβάλτι

Bellini

Page 64: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

62 ΑΓΡΟΤΗΣ

Το χρώµα της σάρκας των κονδύλων, καθώς και το σχήµα τωνκονδύλων, που είναι δύο πολύ σηµαντικά χαρακτηριστικά ποι-ότητας, καθορίζονται βασικά από την ίδια την ποικιλία που καλ-λιεργείται. Tα υπόλοιπα χαρακτηριστικά ποιότητας που πρέπει ναπληρούν οι πατάτες είναι: α) Oι κόνδυλοι να µην φέρουν σχισµέςή εξογκώµατα, αλλά να έχουν το κανονικό σχήµα της ποικιλίας.β) Nα µην φέρουν µώλωπες ή κηλίδες εξωτερικά ή εσωτερικά,όπως καφέ ή µπλε κηλίδες, τη “µαύρη καρδιά” κτλ. γ) Nα είναιαπαλλαγµένες από οποιεσδήποτε σήψεις που προκαλούνται απόδιάφορους εχθρούς και ασθένειες, όπως η Λίτα των πατατών, οΠερονόσπορος κ.ά. δ) Nα µην είναι πράσινες, ούτε να έχουν εγ-καύµατα που προκλήθηκαν από τον ήλιο. ε) Nα έχουν χαµηλόποσοστό νιτρικών αλάτων (που ως γνωστόν είναι βλαβερά γιατην υγεία των νεαρών ατόµων). στ) Να µην έχουν υπολείµµαταφυτοφαρµάκων πέραν των επιτρεπτών ορίων, σύµφωνα µε τησχετική Νοµοθεσία.

Αναφορικά µε τη βελτίωση της ποιότητας των πατατών, υπάρχουν συγκεκριµένες καλλιεργητικές φροντίδες πουπρέπει να ληφθούν υπόψη. Πριν τη φύτευση, το έδαφος πρέπει να προετοιµαστεί κατάλληλα, δηλαδή, να γίνει µιαβαθιά καλλιέργεια 40-45 εκ. το Καλοκαίρι και µια καλλιέργεια µε περιστροφικές τσάπες πριν τη φύτευση, όταν τοέδαφος θα είναι στον “όρκο” του. Με αυτόν τον τρόπο, αποφεύγεται η δηµιουργία σβόλων που θα προκαλούσανχτυπήµατα στους κονδύλους κατά την εκρίζωση. Το βάθος φύτευσης πρέπει να είναι µεταξύ 14-20 εκ., ανάλογαµε την ποικιλία. Ποικιλίες που κονδυλοποιούν ξέβαθα, όπως η Nτάιµαντ και η Σιαρλότ, πρέπει να φυτεύονται πιοβαθιά, δηλαδή, γύρω στα 16-20 εκ. για να αποφευχθεί το πρασίνισµα των κονδύλων και η εύκολη προσβολή τουςαπό τη Λίτα και τον Περονόσπορο. Στις µεγαλοκόνδυλες ποικιλίες (π.χ. Σπούντα, Μοντιάλ, Κάρα κ.ά.) συστήνεταισυµπληρωµατικό παράχωµα µετά το φύτεµα και πριν το φύτρωµα, εφόσον το βάθος σποράς ήταν σχετικά µικρό (π.χ.12-15 εκ.). Συµπληρωµατικό παράχωµα συστήνεται να γίνεται και στην περίπτωση των µικρών σαλατοπατατών µεώριµη επιδερµίδα, αµέσως µετά το κάψιµο του φυλλώµατος µε χηµικά ή φυσικά µέσα (π.χ. φωτιά). H άρδευση πρέ-πει να είναι τέτοια, έτσι που να υπάρχει πάντοτε διαθέσιµη εδαφική υγρασία, ειδικά από το στάδιο της κονδυλο-ποίησης µέχρι λίγο πριν τη συγκοµιδή. Aν σε αυτό το στάδιο, διψάσει η φυτεία και µετά δοθεί άφθονο νερό και αζω-τούχο λίπασµα, πολύ πιθανό οι κόνδυλοι να σχίσουν. Aυτό παρατηρήθηκε πολλές φορές στην ποικιλία Λόλα. Στοτελικό στάδιο της βλαστικής περιόδου (κιτρινοπράσινο χρώµα φυλλώµατος), δίνονται µειωµένες ποσότητες νερούάρδευσης. Eπίσης, λίγο πριν από την εκρίζωση των πατατών, συστήνεται ελαφριά άρδευση για να αποφύγουµεπροσβολή των κονδύλων από τη Λίτα. Ψηλές αζωτούχες λιπάνσεις συµβάλλουν στη δηµιουργία πολύ µεγάλωνκονδύλων µε πολύ νερό και χαµηλή ξηρά ουσία, πράγµα που τις καθιστά ευαίσθητες στη µεταφορά και αποθήκευσήτους. Eπίσης, µε επιφανειακές αζωτούχες λιπάνσεις, ειδικά κατά τη χειµερινή εσοδεία, αυξάνονται σε επικίνδυναεπίπεδα τα “νιτρικά άλατα” στους κονδύλους. Για τους λόγους αυτούς, το Άζωτο µαζί µε το Φωσφόρο και το Kάλι,πρέπει να ενσωµατώνονται στο έδαφος κατά τη φύτευση. Eπιφανειακές αζωτούχες λιπάνσεις δεν πρέπει να γί-νονται σε κανονικές συνθήκες ανάπτυξης, παρά µόνο µετά από πάρα πολλές βροχές ή παγετούς και στο αρχικό στά-διο των πρώτων 30 ηµερών µετά τη βλάστηση, ενώ θα πρέπει οπωσδήποτε να σταµατάνε 30 ηµέρες πριν την ανα-µενόµενη συγκοµιδή. Eπίσης, δεν θα πρέπει να γίνεται εφαρµογή διαφυλλικών λιπάνσεων. Kατά την εκρίζωση, ηµηχανή εκρίζωσης πρέπει να είναι ρυθµισµένη, έτσι που οι κόνδυλοι να κινούνται µαζί µε το χώµα µε την ίδια τα-χύτητα και η πτώση των πατατών στο χώµα να µην γίνεται από µεγάλο ύψος.

Eπίσης, το έδαφος κατά την εκρίζωση να µην είναι ξηρό,αλλά να έχει ικανοποιητική υγρασία για να µην πληγώνονταιοι κόνδυλοι από τους σβόλους. Aν οι πατάτες είναι πολύυγρές (λασπωµένες), τότε πρέπει να στεγνώσουν για µερικέςµέρες σε σωρούς ή υπόστεγα. Πάντοτε οι πατάτες πρέπει ναπροστατεύονται από τον ήλιο και τη Λίτα µε κάλυψή τους µεποκαλάµες ή σακούλες από καναβάτσο ή ρούχινο κάλυµµακαι όχι µε το φύλλωµά τους. Tέλος, οι ψεκασµοί για την κα-ταπολέµηση της Λίτας και του Περονόσπορου, πρέπει ναείναι έγκαιροι και συνεχείς στις περιόδους που υπάρχουν ευ-νοϊκές καιρικές συνθήκες. Για την καταπολέµηση των Nηµα-τωδών και ασθενειών εδάφους, συστήνεται η διετής ή κα-λύτερα τριετής αµειψισπορά, όπως σιτηρά-ψυχανθές-πατάτες και να µην φυτεύεται το ίδιο χωράφι κάθε χρόνο.

Page 65: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

H πατάτα έχει σηµαντικές ανάγκες σε Άζωτο, Φωσφόρο και Kάλι, η δε απρόσκοπτη προµήθειά τους είναι απαραί-τητη προϋπόθεση για αυξηµένη παραγωγή µε άριστα ποιοτικά χαρακτηριστικά, ιδιαίτερα ψηλό ποσοστό ξηρής ου-σίας. Γενικά, για όλες τις καλλιέργειες η χρήση των λιπασµάτων πρέπει να γίνεται λελογισµένα, έτσι ώστε να απο-φεύγεται η ρύπανση του περιβάλλοντος, να εξασφαλίζεται η αειφορία του εδάφους και τα παραγόµενα προϊόντανα είναι άριστης ποιότητας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να υπογραµµιστεί ότι, η κατάχρηση των λιπασµάτων, ιδιαίτερατων αζωτούχων, στα τελευταία στάδια ανάπτυξης των φυτών, προκαλεί υποβάθµιση της ποιότητας (µείωση τηςξηράς ουσίας, αύξηση των νιτρικών, παραµόρφωση των κονδύλων) και, ταυτόχρονα, οδηγεί στη ρύπανση του πε-ριβάλλοντος. Γενικά, ο γεωργός καλό είναι να έχει υπόψη του ότι, για να επιτύχει µια καλή παραγωγή σε όψιµεςανοιξιάτικες πατάτες χρειάζεται η προσθήκη συνολικά 25 κιλών/δεκ. Άζωτο, 7-8 κιλά/δεκ. Φωσφόρο και 25-27κιλά/δεκ. Κάλι. Το µισό Άζωτο προστίθεται κατά τη φύτευση σε αµµωνιακή µορφή χρησιµοποιώντας περίπου 65-70 κιλά/δεκ 21-0-0 και το υπόλοιπο σε µικρές δόσεις µέχρι 3-4 εβδοµάδες πριν τη συγκοµιδή χρησιµοποιώνταςµέχρι 35 κιλά/δεκ. νιτρική αµµωνία (34,5-0-0). Πρέπει να τονιστεί πως η νιτρική µορφή του Αζώτου είναι ευδιάλυτηστο νερό και ξεπλένεται εύκολα από το έδαφος. Εποµέ-νως, οι ποσότητες Αζώτου που θα τοποθετηθούν σαν βα-σική λίπανση µε τη φύτευση των πατατών πρέπει στο µε-γαλύτερο του µέρος να είναι αµµωνιακής µορφής ή ναχρησιµοποιούνται τύποι λιπασµάτων που να έχουν ελεγ-χόµενη αποδέσµευση Αζώτου-βραδείας απελευθέρωσης.

Η προσθήκη Φωσφόρου και Καλίου γίνεται µε τη φύ-τευση χρησιµοποιώντας 30-40 κιλά/δεκ. 0-44-0 και 50-60 κιλά/δεκ. 0-0-50. Σαν γενικό πλάνο, θα µπορού-σαµε να πούµε ότι ολόκληρη η ποσότητα Φωσφόρουκαι Καλίου, µπορεί να τοποθετηθεί από την αρχή σανβασική λίπανση αφού δεν υπάρχει κίνδυνος ξεπλύµα-τος. Για τις φυτείες θα µπορούσε να γίνει εισήγηση γιαλίπανση µε 65-70 κιλά/δεκ. λίπασµα του τύπου 20-10-10 κατά τη φύτευση και ακολούθως την προσθήκη σανεπιφανειακή λίπανση 30-35 κιλά/δεκ. νιτρική αµµωνίαµετά τη βλάστηση της φυτείας και µέχρι 3-4 εβδοµά-δες πριν την εκρίζωση. Να τονιστεί και πάλι ότι, το πιοπάνω είναι ένα ενδεικτικό πρόγραµµα για όψιµες ανοι-ξιάτικες πατάτες. Για τις περιπτώσεις που εφαρµόζε-ται η υδρολίπανση (σταθερή τροφοδοσία) συστήνεται,ανάλογα µε την εποχή φύτευσης, Ν:80-100, Ρ:30-40,Κ:110-130 γρ./κ.µ./τόνο νερού. Τα λιπάσµατα αυτάµπαίνουν µε τα πρώτα 200-250 κ.µ. νερού που θα δο-θούν ανάλογα µε την εποχή φύτευσης. Η µικρή συγ-κέντρωση αναφέρεται στις χειµερινές και η ψηλή στιςόψιµες πατάτες.

Page 66: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

64 ΑΓΡΟΤΗΣ

Οι πατάτες είναι καλλιέργεια πολύ ευαίσθητη στηνέλλειψη εδαφικής υγρασίας και τα διάφορα στά-

δια ανάπτυξης έχουν και διαφορετικές απαιτή-σεις σε νερό. Ιδιαίτερα, η έλλειψη υγρασίας

κατά την περίοδο που τα φυτά της πατά-τας αναπτύσσουν τους υπόγειους βλα-στούς και γίνεται η κονδυλοποίηση και ηανάπτυξη των κονδύλων, έχει σαν απο-τέλεσµα τη µείωση της παραγωγής πε-ρισσότερο, πάρα εάν αυτή η µείωση συ-νέβαινε στα αρχικά στάδια της ανάπτυ-

ξης ή στο τελικό στάδιο της ωρίµανσηςτων κονδύλων. Να σηµειωθεί ότι, οι διά-

φορες ποικιλίες αντιδρούν µε διαφορετικότρόπο στην έλλειψη της εδαφικής υγρασίας.

Μερικές ποικιλίες αντιδρούν καλύτερα στην άρ-δευση κατά τα πρώτα στάδια της κονδυλοποίησης

και άλλες κατά τα τελευταία. Για πλήρη παραγωγή ηελάττωση της συνολικής διαθέσιµης υγρασίας του εδάφους

δεν πρέπει να είναι µεγαλύτερη από 30-50%, δηλαδή, πρέπει να αρ-δεύουµε όταν το 30-50% της διαθέσιµης εδαφικής υγρασίας χρησιµοποιηθεί από την καλλιέργεια. Περαιτέρω ελάτ-τωση της εδαφικής υγρασίας έχει σαν αποτέλεσµα την ποσοτική και ποιοτική µείωση.

Επίσης, η έντονη διακύµανση της υγρασίας του εδάφους, όπως συµβαίνει όταν αυτή αυξάνεται απότοµα µετά απόπερίοδο ξηρασίας, προκαλεί παραµόρφωση των κονδύλων µε σχηµατισµό εξογκωµάτων, ενώ η παρατεταµένηυπερβολική υγρασία εδάφους προκαλεί το σχηµατισµό µεγάλων φακίδων που υποβαθµίζουν την εµφάνιση τωνκονδύλων, χωρίς όµως δυσµενή επίδραση στην ποιότητα. Οι συνολικές απαιτήσεις σε νερό διαφέρουν ανάλογα µετην περιοχή και την εποχή φύτευσης, αλλά σαν γενικές κατευθυντήριες γραµµές µπορούµε να πούµε ότι αυτέςανέρχονται σε 250-300 τόνους για τις πρώιµες ανοιξιάτικες, 380-500 τόνους για τις όψιµες ανοιξιάτικές, 210-280για τις φθινοπωρινές και 380-400 για τις χειµερινές. Η χρησιµοποίηση ανακυκλωµένου νερού για σκοπούς άρδευ-σης της πατάτας είναι εφικτή, νοουµένου ότι, ακολουθούνται οι πρόνοιες του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής.Σε τεχνικό επίπεδο για την άρδευση τη πατάτας σήµερα, χρησιµοποιούνται βελτιωµένα συστήµατα άρδευσης, όπωςη µέθοδος της τεχνητής βροχής µε µόνιµα (συστήµατα εγκατεστηµένα καθ΄ όλην τη βλαστική περίοδο) ή ηµιµό-νιµα συστήµατα, όπως το σύστηµα εκτοξευτήρων χαµηλής παροχής. Παράλληλα, η άρδευση µε σταγόνες µε επι-φανειακή τοποθέτηση της γραµµής άρδευσης αποτελεί πέραν του αυξηµένου κόστους εγκατάστασης, έναν πολύκαλό εναλλακτικό τρόπο άρδευσης µε τον οποίο επιτυγχάνεται περαιτέρω εξοικονόµηση νερού και λιπασµάτων.Όσον αφορά την ποιότητα του νερού προς άρδευση, οι πατάτες θεωρούνται ηµιαιεύσθητη φυτεία. Συγκεκριµένα,για πλήρη παραγωγή το νερό άρδευση δεν πρέπει να περιέχει συνο-λικά άλατα περισσότερα από 1,5 dS/m ηλεκτρικής αγωγιµό-τητας. Όταν τα άλατα ανέλθουν στις 3,5 µονάδες ανα-µένεται µείωση στην παραγωγή που κυµαίνεται από30 µέχρι 50%.

Ειδικά, σε τέτοιες περιπτώσεις, η άρδευσηπρέπει να αποφεύγεται κατά τις ζεστέςώρες της ηµέρας. Η πατάτα είναι καλλιέρ-γεια σχετικά ανθεκτική στο Βόριο και δεναναµένεται µείωση της παραγωγής, ότανη συγκέντρωση του Βορίου στο νερόείναι µέχρι 2 µ.ε.ε. Παράλληλα, να ση-µειωθεί ότι, κατά την περίοδο Μαΐου-Ιου-νίου εµφανίζεται Φθοριµαία/Λίτα, για αυτόκαι συστήνεται όπως διατηρείται η επιφά-νεια του εδάφους υγρή, ώστε να αποφεύγε-ται η δηµιουργία ρωγµών και, κατά επέκταση,να περιορίζεται η προσβολή των κονδύλων από τηΦθοριµαία.

Page 67: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Zιζανιοκτόνα που χρησιµοποιούνται εδώ και αρκετά χρόνια σε ευρεία κλίµακα είναι, κατά κύριο λόγο, τα ακόλουθα:Tο Λινούρον (σαν Aφαλόν, Ιπιρόν, Kάροξ, Λίνουκέι, Λιρόν, Λινουρόν) και το Mετριπουζίν (σαν Σένκορ, Σάρεξ, Χα-ρίστα, Μετριφάρ). Όλα τα ζιζανιοκτόνα που αναφέραµε έχουν υπολειµµατική δράση στο έδαφος που κυµαίνεταιαπό 2-5 µήνες και καταπολεµούν αρκετά πλατύφυλλα και στενόφυλλα ζιζάνια. Tα περισσότερα από τα ζιζανιοκτόνααυτά, όπως το Λινούρον, ψεκάζονται λίγο πριν την έναρξη βλάστησης των πατατών και, συνήθως, αναµιγνύονταιµε ένα ζιζανιοκτόνο επαφής, όπως το Nτικουάτ (Pεγκλόν, Πλεράν) ή Mπάστα για την ταυτόχρονη καταστροφή ζι-ζανίων που έχουν ήδη βλαστήσει. Tο Μετριπουζίν για ορισµένες ποικιλίες, όπως η Σπούντα, Σιεγκλίντε, Λιζέτα καιNτάιµαντ, µπορούν να ψεκαστούν τόσο προφυτρωτικά, όσο και µεταφυτρωτικά, για δε τις ποικιλίες Nίκολα καιKάρα µόνο προφυτρωτικά. Mεταφυτρωτικά, η δόση του Σένκορ και πρέπει να µειώνεται, γιατί είναι πιο δραστικά.Πρέπει δε από την ηµέρα ψεκασµού τους, µέχρι τη συγκοµιδή να µεσολαβεί διάστηµα τουλάχιστον 60 ηµερών. Eπο-µένως, όψιµη εφαρµογή του Μετριπουζίν θα πρέπει να αποφεύγεται. Όλα τα ζιζανιοκτόνα που ήδη αναφέραµε καιέχουν υπολειµµατική δράση στο έδαφος, για να είναι αποτελεσµατικά και ασφαλή πρέπει µετά την εφαρµογή τουςνα ακολουθεί πότισµα µε τεχνητή βροχή. Σε περιοχές όπου οι παραγωγοί αντιµετωπίζουν πρόβληµα του ανθεκτι-κού ζιζανίου Γκάλιουµ γνωστού και σαν “Kολλήτηρος”, “Aρκοπογιά”, “Aσάρα”, “Pιζάρι” κ.ά. µπορούν να χρησιµο-ποιούν τα νεότερα ζιζανιοκτόνα Aκλονιφέν (Tσιάλεντζ) και Pιµσουλφουρόν (Tίτους). Kαι τα δύο αυτά ζιζανιοκτόνακαταπολεµούν, εκτός από το Γκάλιουµ, και άλλα ζιζάνια, όχι όµως την Kάπνη (Mαντζουράνα). Tο Tσιάλεντζ για ναείναι ασφαλές για την πατάτα πρέπει να ψεκάζεται τουλάχιστον 10 ηµέρες πριν από τη βλάστηση των πατατών,διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης ζηµιάς. ∆εν συστήνεται η χρήση του στην ποικιλία Σιεγκλίντε, στη δε Nί-κολα προκαλεί προσωρινή χλώρωση. Tο Tίτους ψεκάζεται µετά τη βλάστηση και όταν οι πατάτες φτάσουν στούψος των 10-20 εκ. και τα ζιζάνια είναι ακόµη µικρά. Mέχρι στιγµής, θεωρείται ασφαλές για όλες τις ποικιλίες, ανκαι αµέσως µετά το ψέκασµα µπορεί να παρουσιαστεί ελαφρά παροδική χλώρωση. Θα πρέπει να µεσολαβεί διά-στηµα τουλάχιστον 30 ηµερών από την ηµέρα ψεκασµού µέχρι τη συγκοµιδή.

Page 68: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

H συγκοµιδή γίνεται όταν οι κόνδυλοι ωριµάσουν εντε-λώς, εκτός βέβαια αν πρόκειται οι πατάτες να εξαχθούνσαν πρώιµες, κοινώς “σκρέιπερς”. Όταν πρόκειται γιαπατάτες που θα διατηρηθούν για αρκετό χρονικό διά-στηµα στην αποθήκη, η συγκοµιδή µπορεί να αρχίσειµόνο όταν η επιδερµίδα των κονδύλων δεν ανασηκώ-νεται εύκολα µε τη σχετική πίεση του αντίχειρα καιόταν οι εδαφικές συνθήκες είναι κατάλληλες (όχι µεπολύ ψηλή υγρασία). Για να ωριµάσει καλά η επιδερ-µίδα της πατάτας και για να µπορέσει έτσι να διατηρη-θεί για αρκετό χρόνο γίνεται η λεγόµενη “αποφύλ-λωση” της πατατοφυτείας µε χηµικά ή φυσικά µέσα. Σεαυτήν την περίπτωση, η καταστροφή του φυλλώµατοςγίνεται, συνήθως, 7-10 ηµέρες πριν την εκρίζωση.

Oι πρώιµες πατάτες ή σκρέιπερς, όπως είναι γνωστές στο εµπόριο, πατάτες δηλαδή, που ξεφλουδίζονται εύκολα,διαλέγονται αµέσως µετά την εκρίζωσή τους και διατίθενται στο εµπόριο, συνήθως, σε αµειπτικές τιµές. Oι συνή-θεις πατάτες µαζεύονται όταν οι κόνδυλοι ωριµάσουν και µεταφέρονται στα συσκευαστήρια για εξαγωγή. Oι πατάτεςαποθηκεύονται κατά διάφορους τρόπους που αναλύονται στη συνέχεια: α) ∆ιατήρηση σε σωρούς: Η µέθοδος αυτήεφαρµόζεται, πλέον, σε πολύ λίγες περιπτώσεις. Στις Επαρχίες Aµµοχώστου και Λάρνακας, οι ανοιξιάτικες πατάτεςαποθηκεύονται σε σωρούς έξω στα χωράφια. Oι πατάτες πρέπει να είναι τελείως ώριµες και απαλλαγµένες απόασθένειες, χτυπήµατα και πληγές. Aρχικά ο χώρος του χωραφιού όπου πρόκειται να διατηρηθούν οι πατάτες κα-θαρίζεται και ισοπεδώνεται, ακολουθεί ελαφρό σκόνισµα του εδάφους µε ένα εντοµοκτόνο (Τρέισερ, Σαϋπερµε-θρίν και το βιολογικό παρασκεύασµα του Bακίλλου) και στη συνέχεια τοποθετούνται σε σωρούς που έχουν, συνή-θως, 1 µέτρο ύψος, 1,5 µέτρο πλάτος και µήκος ανάλογο µε τη διαθέσιµη ποσότητα πατατών. Tο µήκος των σωρώνκαλύτερα να διαχωρίζεται µε χώµα κάθε 4-6 µέτρα για να εµποδίζεται η εξάπλωση τυχόν ασθένειας από τον ένασωρό στον άλλο. Aκολουθεί το σκόνισµα ολόκληρου του σωρού µε το ίδιο εντοµοκτόνο και ο σωρός σκεπάζεταιµε αχυρόκολες και, τέλος, σαν επιστέγασµα, τοποθετείται ένα παχύ στρώµα από καλαµιές σιτηρών (µπάλες ποκα-λάµης). β) ∆ιατήρηση σε αποθήκες: Η µέθοδος εφαρµόζεται, πλέον, σε µικρή κλίµακα. Oι πατάτες, επίσης, διατη-ρούνται µέσα σε αποθήκες, µε καλό αερισµό, χαµηλή θερµοκρασία και σχετική υγρασία. Oι αποθήκες πρέπει ναέχουν διπλή οροφή και τα παράθυρα να είναι προστατευµένα µε ειδικό δίχτυ µε πολύ µικρές τρύπες, για να απο-κλείεται η είσοδος της πεταλούδας της Λίτας. Ο χρόνος διατήρησης των πατατών σε αποθηκευτικούς χώρους εξαρ-τάται, κυρίως, από τις συνθήκες που επικρατούν στην αποθήκη κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης. Σαν απαραίτη-τοι όροι για την καλή διατήρηση των πατατών, αναφέρονται ο καλός αερισµός, η µη ύπαρξη σταγονιδίων νερούστους κονδύλους και η χαµηλή θερµοκρασία. γ) ∆ιατήρηση σε ψυκτικούς θαλάµους: Είναι η πλέον διαδεδοµένη σή-µερα µέθοδος διατήρησης των πατατών γιατί δεν απαιτείται η χρησιµοποίηση εντοµοκτόνων και γιατί οι πατάτεςδιατηρούνται καλύτερα για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα από τις δύο προηγούµενες µεθόδους. Με άριστες συν-θήκες θερµοκρασίας, σχετικής υγρασίας, διοξειδίου του άνθρακα και οξυγόνου, οι πατάτες δυνατόν να διατηρηθούνσε ψυκτικούς θαλάµους µέχρι και 7µήνες. Οι πατάτες που προορίζονταιγια αποθήκευση σε ψυκτικούς θαλά-µους πρέπει να είναι ώριµες, στεγνέςκαι να έχουν επουλωµένες τις τοµέςή πληγές τους. Κατάλληλες θερµο-κρασίες µακροχρόνιας διατήρησης τουπατατόσπορου είναι 3-4°C (όχι κάτωτων 2°C), των πατατών για τηγάνισµα6-8°C, για «τσιπς» 9-12°C και για βρα-στές 4-5°C. Η σχετική υγρασία τηςατµόσφαιρας να είναι 95% και η απο-θήκευση των πατατών για κατανά-λωση να γίνεται πάντοτε στο σκοτάδι.Υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες τωνδιαφόρων ποικιλιών σε συνθήκες δια-τήρησής τους, ανάλογα και µε τονπροορισµό και τη χρήση τους.

Page 69: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Eχθροί της πατάτας-Μέτρα Αντιµετώπισης

Λίτα της πατάτας (Phthorimaea operculella)-Gelechiidae

Καλή κάλυψη των κονδύλων στον αγρό µε παράχωµα, ώστε το έντοµο να µην µπορέσει να φθάσει σε αυτούςγια να ωοτοκήσει.

Συχνό ράντισµα της φυτείας για περιορισµό των ρωγµών του εδάφους, όταν οι συνθήκες γίνουν ευνοϊκές.

Άµεση καταστροφή των υπολειµµάτων της καλλιέργειας και των σολανωδών ζιζανίων.

Οι προσβεβληµένοι κόνδυλοι αν δεν δοθούν αµέσως στα ζώα για τροφή πρέπει να παραχώνονται στο έδαφος.

∆ιατήρηση των κονδύλων σε ψυκτικούς θαλάµους (<10°C), σε σωρούς στούπαιθρο ή σε αποθήκη. Στην περίπτωση της διατήρησης σε σωρούς γίνεταισκόνισµα των κονδύλων µε επιτρεπόµενα βιολογικά εντοµοκτόνα (Tra-cer dust, σκευάσµατα βακίλου).

Μετά τις πρώτες προσβολές του φυλλώµατος γίνεται ψεκασµόςµε κατάλληλο εντοµοκτόνο µετά τη δύση του Ηλίου.

Φυλλορύκτης της ντοµάτας (Tuta absoluta)-Gelechiidae

Παρακολούθηση του πληθυσµού του εντόµου µε τη βοή-θεια ειδικών παγίδων φεροµόνης.

Μαζική παγίδευση του εντόµου µε αυτοκατασκευα-ζόµενες παγίδες φεροµόνης (2-5 παγίδες/δεκ.).

Ψεκασµοί µε κατάλληλα εντοµοκτόνα ταοποία ταυτόχρονα καταπολεµούν τη λίτα

και το σηριβίδι.

Σηριβίδι της πατάτας (Spodoptera lit-toralis)-Noctuidae

Ψεκασµός µε κατάλληλα εντοµοκτόνα (µετά τηδύση του Ηλίου).

Λιριοµύζα της πατάτας (Liriomyza huidobrensis)-Agromy-zidae

Τακτική επιθεώρηση της φυτείας για εντοπισµό στοών (µε προσοχή στα κάτω φύλλα της βάσης).

Μόλις εντοπιστούν οι πρώτες στοές να γίνει επέµβαση µε ειδικό εντοµοκτόνο.

Επανάληψη ψεκασµού όταν παρουσιαστούν νέες προσβολές σε νεαρότερο φύλλωµα.

Άκαρι της πατάτας (Polyphagotarsonemus latus)-Tarsonemidae

Ψεκασµός µε κατάλληλα ακαρεοκτόνα.

Κυστονηµατώδης της πατάτας (Globodera rostochiensis/G. pallida)

Αποφυγή διασποράς των κύστεων σε αµόλυντα χωράφια µέσω του πατατόσπορου, των γεωργικών µηχανηµά-των και εργαλείων, της διάβρωσης και της µεταφοράς µολυσµένου χώµατος.

Χρησιµοποίηση ανθεκτικών ποικιλιών σε συνδυασµό µε την αµειψισπορά µπορούν να κρατήσουν τον πληθυσµότου νηµατώδη σε χαµηλά επίπεδα.

Όπου υπάρχουν υπόνοιες παρουσίας του νηµατώδη θα πρέπει να γίνονται αναλύσεις σε αντιπροσωπευτικάδείγµατα εδάφους για προσδιορισµό του αριθµού των κύστεων και εφαρµογή, αν χρειαστεί, κατάλληλου νη-µατοκτόνου στο έδαφος κατά το στάδιο φύτευσης των πατατών.

Aσθένειες της πατάτας-Μέτρα Αντιµετώπισης Περονόσπορος της πατάτας (Phytophthora infenstans)

Προληπτικά µέτρα αντιµετώπισης του περονόσπορου: 1) Φύτευση υγιών κονδύλων (πιστοποιηµένος πατατό-

ΑΓΡΟΤΗΣ 67

Page 70: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

σπορος). 2) Έγκαιρη καταστροφή φυτών “εθελοντών”. 3) Καταστροφή σωρών απορριφθέντων κονδύλων καιαποφυγή αναβλάστησής τους. 4) Καλή αποστράγγιση του εδάφους (βαθύ όργωµα, ξέπλυµα αλάτων). 5) Ορ-θολογιστική άρδευση, λίπανση. 6) Αποφυγή πυκνών φυτεύσεων. 7) Καλή κάλυψη των κονδύλων στο έδαφοςµε παράχωµα. 8) Εφαρµογή αµειψισποράς (βελτίωση δοµής εδάφους, µείωση του µολύσµατος). 9) Φύτευσηανεκτικών ποικιλιών στον περονόσπορο. 10) Προληπτικοί ψεκασµοί µε κατάλληλα µυκητοκτόνα όταν οι συν-θήκες τείνουν να γίνουν ευνοϊκές για την ανάπτυξη της ασθένειας. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σεφυτά κοντά σε φραγµούς, όπου η υγρασία διατηρείται περισσότερο. 11) Όταν εµφανιστούν οι αρχικές εστίεςµόλυνσης στην ευρύτερη περιοχή, καλό είναι να καταστρέφονται έγκαιρα µε ψεκασµό ζιζανιοκτόνου.

Θεραπευτικά µέτρα αντιµετώπισης του περονόσπορου: Σε περίπτωση όπου η φυτεία έχει ήδη προσβληθεί απότον περονόσπορο, θα πρέπει να ψεκαστεί µε ένα διασυσηµατικό, θεραπευτικό µυκητοκτόνο. Λόγω του κινδύ-νου ανάπτυξης ανθεκτικών φυλών του περονοσπόρου σε αυτά τα µυκητοκτόνα θα πρέπει να γίνεται εναλλαγήδραστικών ουσιών µε διαφορετικό τρόπο δράσης. Η συχνότητα των ψεκασµώνεξαρτάται από το βαθµό ανάπτυξης της επιδηµίας, τις καιρικές συνθήκες, τοστάδιο ανάπτυξης των φυτών και την ευαισθησία της ποικιλίας.

Αλτερνάρια της πατάτας (Alternaria solani)

Όταν οι συνθήκες τείνουν να γίνουν ευνοϊκές για την ασθένεια(θερµοκρασίες 10°C-35°C µε ιδανικές από 24°C-29°C, υψηλήσχετική υγρασία και βροχή), γίνονται προληπτικοί ψεκασµοίµε κατάλληλα µυκητοκτόνα επαφής, τα οποία χρησιµοποι-ούνται ταυτόχρονα και για τον περονόσπορο.

Εφαρµογή βασικών καλλιεργητικών µέτρων που κρα-τούν τα φυτά σε καλή φυσιολογική κατάσταση.

Ριζοκτόνια της πατάτας (Rhizoctonia solani)

Προληπτικά µέτρα αντιµετώπισης τηςασθένειας: 1) Φύτευση πατατόσπορου απαλ-

λαγµένου από τα σκληρώτια του µύκητα.2) Αποφυγή φύτευσης σε χαµηλές θερµοκρα-

σίες εδάφους (<10°C). 3) Φύτευση προβλαστηµέ-νου πατατόσπορου και αποφυγή βαθιάς φύτευσης.

4) Εφαρµογή τριετούς αµειψισποράς µε µη ευπαθή είδηφυτών, όπως σιτηρά, τριφύλλι κ.ά. 5) Η εφαρµογή χλωράς

λίπανσης και κοπριάς θεωρούνται ότι µειώνουν τις ζηµιές απότην ασθένεια. 6) Σκόνισµα των κονδύλων πριν τη φύτευση µε κα-

τάλληλο µυκητοκτόνο.

Σκληρωτίνια της πατάτας (Sclerotinia sclerotiorum)

Προληπτικά µέτρα αντιµετώπισης της ασθένειας: 1) Εφαρµογή τριετούς και πλέον αµειψισποράς µε µη ευαί-σθητες καλλιέργειες, όπως σιτηρά και καλαµπόκι µπορούν να µειώσουν το αρχικό µόλυσµα της ασθένειας.2) Φύτευση σε κανονικές αποστάσεις και κατά τη διεύθυνση του ανέµου για καλύτερο αερισµό των φυτών.3) Αποφυγή υπερβολικής άρδευσης και αζωτούχου λίπανσης. 4) Αποµάκρυνση και καταστροφή φυλλώµατοςµε σκληρώτια.

Η χηµική αντιµετώπιση της ασθένειας µε ψεκασµό έχει ως αποτέλεσµα, όταν λάβει χώρα πριν ή αµέσως µετάαπό την εµφάνιση των πρώτων συµπτωµάτων.

Βερτισιλλίωση της πατάτας (Verticillium dahliae, V. Alboatrum)

Προληπτικά µέτρα αντιµετώπισης: 1) Χρησιµοποίηση υγιούς πιστοποιηµένου πατατόσπορου. 2) Εφαρµογήτριετούς και πλέον αµειψισποράς µε καλλιέργειες σιτηρών και οσπρίων (αποφυγή ευαίσθητων καλλιεργειών,όπως τα σολανώδη (ντοµάτες, µελιτζάνες)). 3) Αποφυγή φύτευσης πατατών µετά από καλλιέργεια τριφυλλιού.4) Εφαρµογή ορθολογιστικής άρδευσης/λίπανσης. 5) Μείωση του πληθυσµού των νηµατωδών στο έδαφος.

Βακτηρίωση (Μαυροζάµπης) της πατάτας (Εrwinia carotovora)

Προληπτικά µέτρα αντιµετώπισης: 1) Χρησιµοποίηση υγιούς (πιστοποιηµένου) πατατόσπορου. 2) Απολύµανσηµαχαιριών κατά τον τεµαχισµό του πατατόσπορου. 3) Φελλοποίηση των τοµών στους τεµαχισµένους κονδύλουςπριν τη φύτευσή τους. 4) ∆ηµιουργία συνθηκών καλής αποστράγγισης του εδάφους και αποφυγή υπερβολικήςάρδευσης. 5) Αποµάκρυνση και καταστροφή προσβεβληµένων φυτών και κονδύλων. 6) Συγκοµιδή των κονδύ-

68 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 71: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

λων όταν αυτοί είναι ώριµοι αποφεύγοντας τον τραυµατισµό τους και τοποθετώντας τους όσο το δυνατό γρη-γορότερα σε ψυκτικούς θαλάµους µε θερµοκρασία κάτω από 10°C.

Ιώσεις της πατάτας-Μέτρα ΑντιµετώπισηςΟι κυριότερες ιώσεις που προσβάλουν την πατάτα είναι το Απλό Μωσαϊκό, το Τραχύ Μωσαϊκό, η Ραβδωτή φυλλό-πτωση και το καρούλιασµα της πατάτας. Κύριο µέτρο αντιµετώπισης των ιώσεων της πατάτας είναι η χρησιµοποί-ηση πιστοποιηµένου πατατόσπορου.

Χρυσονηµατώδης-Μέτρα ΑντιµετώπισηςΓια την παρεµπόδιση της εξάπλωσης του χρυσονηµατώδη από µια περιοχή σε άλλη, το Υπουργείο Γεωργίας, Φυ-σικών Πόρων και Περιβάλλοντος εξέδωσε ειδικό ∆ιάταγµα που απαγορεύει τη µετακίνηση χώµατος από τα Κοκκι-νοχώρια σε άλλες περιοχές. Η καταπολέµηση των νηµατωδών είναι δύσκολη. Εκεί που υπάρχει τέτοιο πρόβληµα,συστήνεται η φύτευση ανθεκτικών ποικιλιών, όπως Κάρα, Νίκολα. Ντάιαµαντ κτλ., η εφαρµογή αµειψισποράς καιη χρήση νηµατοκτόνων φαρµάκων,. Η χρήση πατατόσπορου απαλλαγµένου κύστεων του χρυσονηµατώδη θα πρέ-πει να είναι πρωταρχικό µέληµα κάθε πατατοπαραγωγού.

Στα πλαίσια του ενηµερωτικού προγράµµατος του Τµήµατος Γεωργίας, του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρωνκαι Περιβάλλοντος, έχουν ετοιµαστεί έντυπα µε χρήσιµες πληροφορίες για την καλλιέργεια της πατάτας που εν-διαφέρουν τους αγρότες µας. Πιο συγκεκριµένα, έχουν εκδοθεί και µπορούν να παραληφθούν είτε από τα κεντρικάγραφεία του Τµήµατος ή από τα Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία ή ηλεκτρονικά από την ιστοσελίδα ΑΓΡΟΚΥΠΡΟΣ(www.agrokypros.gov.cy) τα ακόλουθα έντυπα: 1) Η καλλιέργεια της πατάτας, 2) Ο ∆ορυφόρος της πατάτας, 3) Κώ-δικας καλής γεωργικής πρακτικής στην πατατοκαλλιέργεια, 4) Η νέα Οδηγία για τον έλεγχο των κυστογόνων νη-µατωδών της πατάτας, 5) Ορθή χρήση φυτοφαρµάκων στις πατάτες, 6) Ντόπιος πιστοποιηµένος πατατόσπορος(παραγωγή, πιστοποίηση, εµπορία), 7) Η καταπολέµηση της Λιριοµύζας, 8) Ο περονόσπορος της πατάτας, 9) Ολο-κληρωµένη φυτοπροστασία στην πατατοκαλλιέργεια, 10) Οι κυστογόνοι νηµατώδεις της πατάτας (χρυσονηµατώ-δεις) Globodera rostochiensis και Globodera pallida.

ΑΓΡΟΤΗΣ 69

Page 72: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Αναφορά σε ένα από τα κυπριακά φυτά στον κήπο µας

Χρυσοξυλιά (Rhamnus alaternus)

Νίκος Κάσινος∆ασικός Λειτουργός

στο Tµήµα ∆ασών

H Χρυσοξυλιά είναι αειθαλής θάµνος ή µικρό δέντρο της οικογένειας των Ραµνιδών (Rhamnaceae). Το επι-στηµονικό όνοµα του φυτού “Rhamnus alaternus” προέρχεται από την ελληνική τοποθεσία “Ράµνος” που βρί-

σκεται στην περιοχή του Μαραθώνα Αττικής ή, πιθανότατα, από την αρχαία ελληνική λέξη “ράβδος-rabdos”. Η λα-

τινική ονοµασία alaternus αναφέρεται στην εναλλακτική διάταξη των φύλλων του φυτού “alternate”.

Το γένος Rhamnus φύεται στην περιοχή της Μεσογείου και της Κριµαίας και περιλαµβάνει, πε-ρίπου, 100 είδη. Αρκετά από αυτά καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά σε πάρκα και κήπουςγια το ωραίο φύλλωµα και µερικά για τους καρπούς τους. Το είδος Rhamnus alaternusείναι ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο συναντούµε σε θαµνώνες και πευκοδάση στηνπεριοχή του Ακάµα, στην οροσειρά του Τροόδους, στο Κούριο, στην οροσειρά του Πεν-ταδακτύλου, στην Καρπασία και αλλού σε υψόµετρο από 0-1100m. Το ύψος του φυτούκυµαίνεται από 1- 5 m. Τα κλαδιά του έχουν τεφροκαστανό, κοκκινωπό φλοιό εξωτερικάκαι χρυσαφή εσωτερικά, για αυτό και στην Κύπρο το φυτό είναι γνωστό µε το όνοµα“Χρυσοξυλιά”. Αναπτύσσει στρογγυλεµένο και συµπαγές φύλλωµα µε εναλλασσόµεναφύλλα, (περίπου 2-4 cm, µερικές φορές, σχεδόν, απέναντι) ωοειδή ή λογχοειδή, βαθυ-πράσινα, γυαλιστερά, δερµατώδη στην πάνω επιφάνεια και ανοιχτοπράσινα στην κάτω.Ανθίζει από το Μάρτιο µέχρι τον Απρίλιο µε άνθη πολύ µικρά, κιτρινοπράσινα σε ταξιαν-

θίες. Ο καρπός του είναι κόκκινος στην αρχή και µαύροςόταν ωριµάσει. Ωριµάζει σταδιακά από το Σε-

πτέµβριο µέχρι το ∆εκέµβριο.

Τα φύλλα και οι καρποί προσδί-δουν στο φυτό κοσµητική

αξία. Παρ’ όλο που στηνΚύπρο δεν χρησιµοποι-

είται αρκετά είναι εξαι-ρετικά ανθεκτικός θά-µνος στην ξηρασίακαι στα άλατα της θά-λασσας, χωρίς ιδιαίτε-ρες απαιτήσεις σε έδαφος.Προτιµά ηλιόλουστες θέσεις ήελαφρά σκιερές και χρειάζεται προστασία από τους δυ-νατούς παγετούς. Μπορεί να φυτευτεί σε οµάδες, µαζίµε άλλους θάµνους σε κήπους και πάρκα. Φυτό ιδιαί-τερα κατάλληλο για δηµιουργία φρακτών και για φυτο-δοχεία. Με κατάλληλο κλάδεµα µπορεί να διαµορφωθείσε όλα σχεδόν τα σχήµατα. Ο ρυθµός ανάπτυξής τουείναι µέτριος και πολλαπλασιάζεται µε σπόρους και µο-σχεύµατα.

Αξίζει λοιπόν να γνωρίσουµε τη Χρυσοξυλιά καλύτεραχρησιµοποιώντας την είτε ως µεµονωµένο φυτό στο κήπο

µας ή ως φρακτικό ή ακόµα ως καλλωπιστικό είδος σε µε-γάλα φυτοδοχεία και να της δώσουµε τη θέση που τις αξί-

ζει στο περιβάλλον που ζούµε. Φυτά Χρυσοξυλιάς διατίθεν-ται στα Φυτώρια του Τµήµατος ∆ασών.

70 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 73: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Ανδρούλα ΕγγλέζουΒοηθός Επόπτρια Αγροτικής Οικιακής Οικονοµίας

στο Τµήµα Γεωργίας

Ά νοιξη .... η εποχή των λουλουδιών, της καρποφορίας, της ψυχικής αναγέννησης και της δηµιουργίας. Μεαφορµή το κλίµα των ηµερών και τον ερχοµό του Πάσχα, στο τεύχος αυτό, φιλοξενούµε χρήσιµες πληρο-

φορίες για το παραδοσιακό µας γιαούρτι, τα αρωµατικά φυτά, και το Πασχαλινό τσουρέκι.

Γιαούρτι για όλες τις µέρες του χρόνουΗ κατανάλωση γιαουρτιού πρέπει να αποτελεί µέρος του καθηµερινού µας διαιτολογίου καθώς έχει µεγάλη βιο-λογική αξία για τον ανθρώπινο οργανισµό. Είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη, ασβέστιο,φωσφόρο και βιταµίνες του συµπλέγµατος Β, ενώ υπάρχουν και ικανοποιητι-κές ποσότητες µαγνησίου, καλίου και βιταµινών Α και ∆. Συγκεκριµένα, τογιαούρτι:

Συµβάλλει στη σύνθεση των βιταµινών του συµπλέγµατος Β καιαυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου και του σιδήρου.

Ρυθµίζει τη λειτουργία των εντέρων και αναστέλλει τις λοιµώ-ξεις.

Συµβάλλει στην ενδυνάµωση του ανοσοποιητικού συστήµατος.

Βοηθά στην αντιµετώπιση δερµατικών προβληµάτων σε εγκαύ-µατα και, γενικά, στην ανανέωση της επιδερµίδας.

Βοηθά στην υγεία των δοντιών και των ούλων.

Έχει ευεργετικές ιδιότητες για την οστεοπόρωση καθώς αυξάνει τηναπορρόφηση του ασβεστίου.

Συνίσταται για το σακχαρώδη διαβήτη καθώς δεν αυξάνει τα επίπεδα γλυκό-ζης όπως το γάλα.

Θεωρείται πολύ εύπεπτο και συστήνεται για όλες τις ηλικιακές οµάδες.

Σηµείωση: Για να έχει όλες αυτές τις ιδιότητες το γιαούρτι, πρέπει απαραίτητα να αναγράφεται στη συσκευασίατου η λέξη «Ζωντανό», όπως το παραδοσιακό γιαούρτι.

Αρωµατικά φυτάΑποξήρανση:

Τα αρωµατικά φυτά, όπως ο δυόσµος, η ρίγανη, ο βασιλικός κ.ά.:

Κόβονται λίγο πριν ανθίσουν εκτός από το δεντρολίβανο, το θυµάρι και το χαµοµήλι, τα οποία πρέπει να είναιανθισµένα (πολλά αιθέρια έλαια).

Μαζεύονται σε ηλιόλουστη µέρα για να µην έχουν υγρασία.

Κόβονται γρήγορα, πλένονται µε καθαρό νερό, στραγγίζονται, και δένονται σε αραιές δέσµες. Τα φύλλα τοπο-θετούνται σε τελάρα.

Για την αγρότισσαΓια την αγρότισσαΑΓΡΟΤΗΣ 71

Page 74: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Κρέµονται ανάποδα σε σκιερό και ξηρό µέρος, µε καλό αερισµό για λίγες µέρες µέχρι να αποξηρανθούν.

Είναι έτοιµα όταν δεν έχουν ίχνος υγρασίας και τρίβονται εύκολα µε τα δάχτυλα.

Αρωµατικά φυτά στη µαγειρική (φρέσκα και αποξηραµένα) Τα αρωµατικά φυτά προσθέτουν στα διάφορα φαγητά γεύση και νοστιµιά µε το πιο φυσικότρόπο. Επειδή τα φαγητά αποκτούν έντονη µυρωδιά µπορούµε να περιορίσουµε το λάδικαι το αλάτι. Συγκεκριµένα:

Τα φαγητά µας γίνονται πιο θρεπτικά. Μπορεί να αντικαταστήσουν τη ζάχαρη καιτο αλάτι.

Ορισµένα αρωµατικά φυτά χρησιµοποιούνται ως γαρνιτούρα για να βελτιώσουντην εµφάνιση του φαγητού.

Ένα κουταλάκι γλυκού αποξηραµένο ισοδυναµεί µε µία κουταλιά σούπας στηφρέσκια του µορφή.

Τα αρωµατικά φυτά προστίθενται στα φαγητά στο τέλος της µαγειρικής τους πα-ρασκευής. Όταν προστίθενται από την αρχή χρησιµοποιούµε χαµηλή φωτιά. ∆ιατη-ρείται καλύτερα το άρωµα και οι θρεπτικές τους ιδιότητες.

Τα αποξηραµένα φυτά πριν χρησιµοποιηθούν τρίβονται µε το χέρι για να απελευθερωθεί το άρωµά τους.

Χρησιµοποιούνται αρχικά σε µικρές ποσότητες µέχρι να τα συνηθίσουµε.

Στις σάλτσες χρησιµοποιούνται 2-3 ώρες προηγουµένως αφού τοποθετηθούν στο ψυγείο.

Τσουρέκια ΠασχαλινάΥλικά: • 1 κιλό και 2 ποτήρια αλεύρι φαρίνα • 2 κουταλιές σούπας µαγιά αυτόµατη• 1 πακέτο βούτυρο ανάλατο • ½ ποτήρι µαργαρίνη • 1 ποτήρι ζάχαρη • 1 ποτήρι γάλα • 5 αυγά • 1 κουταλιά σούπας ξύσµα πορτοκαλιού • 1 κουταλάκι του γλυκού µαστίχα ή µέχλεπη κοπανισµένα • 1 κουταλιά γλυκού κοφτό αλάτι

Σειρά Εργασίας:

Με µισό ποτήρι αλεύρι και λίγο χλιαρό νερό ανακατεύουµε τη µαγιά να γίνει ένας πηχτός χυλός. Τον αφήνουµελίγη ώρα να φουσκώσει.

Σε µια µικρή κατσαρόλα βάζουµε τη ζάχαρη, τα αυγά, το γάλα, το βούτυρο και τη µαργαρίνη, τη µαστίχα και τοξύσµα πορτοκαλιού και τα ζεσταίνουµε για λίγο στη φωτιά.

Σε µια λεκάνη ρίχνουµε το αλεύρι, το ανακατεύουµε µε το αλάτι και κάνουµε µια µεγάλη τρύπα στο κέντρο.Προσθέτουµε το χυλό µαγιάς µαζί µε τα υπόλοιπα υλικά.

Ανακατεύουµε τα υλικά που προσθέσαµε µε κυκλική κίνηση µέχρι να απορροφηθεί όλο το αλεύρι και ζυµώ-νουµε ώστε να γίνει µια µαλακή ζύµη.

Σκεπάζουµε τη ζύµη µε λαδόκολλα και µάλλινη κουβέρτα, την αφήνουµε σε ζεστό µέρος να φουσκώσει µέχρινα διπλασιαστεί σε όγκο.

Την ξαναζυµώνουµε ύστερα και πλάθουµε τα τσουρέκια σε πλεξίδες στρογγυλά ή άλλα σχέδια.

Τα βάζουµε σε βουτυρωµένο ταψί. Τα ξανασκεπάζουµε και τα αφήνουµε σε ζεστό µέρος να ξαναφουσκώσουν.

Τα αλείφουµε µε αυγό, τα πασπαλίζουµε µε λίγη ζάχαρη ή ψιλοκοµµένο αµύγδαλο.

Τα ψήνουµε σε µέτριο φούρνο και προθερµασµένο για 25 περίπου λεπτά.

72 ΑΓΡΟΤΗΣ

Page 75: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Υλικά: ! 1 φλιτζάνι ηλιανθέλαιο

! 2 φλιτζάνια σιμιγδάλι

! 5 αυγά

! ½ φλιτζάνι ζάχαρη

! 1 φλιτζάνι αμύγδαλα ελαφρώς αλεσμένα

! 1 φλιτζάνι γάλα

! 1 φλιτζανάκι του καφέ ροδόσταγμα

! 3 κουταλάκια baking powder

! 1 κουταλάκι κανέλα

! Λίγο ξύσμα λεμονιού και πορτοκαλιού

Υλικά για το σιρόπι: ! 3/4 φλιτζανιού μέλι

! 3/4 φλιτζανιού ζάχαρη

! 2 ½ φλιτζάνια νερό

! 2 κουταλιές χυμό λεμονιού

! 1 κομμάτι λεμονόφλουδα

! 1 κομμάτι κανέλα

Το µέλι στην κουζίνα µας Σιµιγδαλένιος χαλβάς φούρνου µε µέλι και αµύγδαλα

Τρόπος παρασκευής: ! Ετοιμάζουμε το σιρόπι, βάζοντας σε ένα κατσαρολάκι τα

υλικά και αφήνοντάς τα στη φωτιά για 15-20 λεπτά, μέχρινα δέσουν κανονικά, και το αφήνουμε να κρυώσει.

! Bάζουμε σε μια λεκάνη το ηλιανθέλαιο και αφούπροσθέσουμε τη ζάχαρη, τα χτυπάμε καλά.

! Xτυπάμε χωριστά τα αυγά και τα ρίχνουμε σιγά-σιγά στουπόλοιπο μείγμα, εναλλάξ με το γάλα, αφού προη γου -μένως το έχουμε ζεστάνει ελαφρώς.

! Bάζουμε το ροδόσταγμα, το ξύσμα λεμονιού καιπορτοκαλιού, την κανέλα και ανακατεύουμε.

! Προσθέτουμε λίγο-λίγο το σιμιγδάλι με το baking powderκαι ανακατεύουμε με το σύρμα των αυγών ή με μια ξύλινηκουτάλα.

! Tέλος, προσθέτουμε τα αμύγδαλα και ανακατεύουμε.

! Βάζουμε το μείγμα σε ένα γυάλινο πυρίμαχο σκεύος και τοψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 °C, για45-50 λεπτά μέχρι να ροδίσει καλά.

! Τέλος, περιχύνουμε το ζεστό χαλβά με το κρύο σιρόπι καιπασπαλίζουμε, προαιρετικά, με αλεσμένα αμύγδαλα.

(Συνταγή και φωτογραφία από Ελένη Χριστοφόρου, Tμήμα Γεωργίας)

Το µέλι στην κουζίνα µας Σιµιγδαλένιος χαλβάς φούρνου µε µέλι και αµύγδαλαΗ αμυγδαλιά είναι δέντρο που αυτοφύεται σε

πολλές περιοχές της Κύπρου και ιδιαίτερα της

Πάφου και της Λεμεσού. Είναι απόλυτα

εγκλιματισμένο στο περιβάλλον της Κύπρου,

αφού καλλιεργείται από τα πολύ παλιά χρόνια

και έχουν αναπτυχθεί πολλές ντόπιες ποικιλίες.

Page 76: Agrotis 459 Apr-Jun 2013.pdf

Τη γνωρίζουμε και τη χρησιμοποιούμε

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

∆ιαδικτυακή Πύλη για την ενημέρωση του Αγρότη

www.agrokypros.gov.cy

Τεύχος 459, Έτος 69 Απρίλιος - Ιούνιος, 2013

Χρυσοξυλιά

Ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής υπαίθρου

Ο νέος Υπουργός Γεωργίας, Νίκος Κουγιάλης, στέλνει

το μήνυμά του στον αγροτικό κόσμο

ΑΓ

ΡΟ

ΤΗ

Σ !

Απ

ρίλ

ιος

- Ιού

νιο

ς, 2

01

3

Ιχνηλασιμότητα και πληροφόρηση του καταναλωτή

Αλιευτικά προϊόντα

Αφιέρωμα

Η καλλιέργεια της πατάτας

Εξωραϊστικά έργα και αναβάθμιση του περιβάλλοντος

Αναδασμός στην Επαρχία Πάφου