Aκτινοπροστασία:

σκέψου και

προφυλάξου έξυπνα

20/10/201622ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Eιρήνη Μαυρίκου, Ακτινοφυσικός, ΓΝΑ «Γ.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ»

Τι είναι ακτινοβολία

Ακτινοβολία: µορφή ενέργειας που εκπέµπεται από µία πηγή και διαδίδεται στο χώρο µε µεγάλη ταχύτητα

1. Φωτόνια (κύµατα)

Ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία (Η/Μ)

2. Σωµατίδια

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ

i. Ιοντίζουσα: µεταφέρει ενέργεια µεγαλύτερη από 10eV, ικανή

➢ να εισχωρήσει στην ύλη

➢ να διασπάσει βίαια χηµικούς δεσµούς

➢ να προκαλέσει βιολογικές βλάβες σε ζώντες οργανισµούς

ii. Μη ιοντίζουσα: µεταφέρει σχετικά µικρή ενέργεια ικανή να προκαλέσει στα κύτταρα

➢ ηλεκτρικές

➢ θερµικές

➢ χηµικές επιδράσεις

Είδη ακτινοβολίας

ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΕΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ

➢ Ακτίνες Χ ➢ Ακτίνες γ

Ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία

Οι ακτίνες Χ και γ είναι ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία - όπως

και το ορατό φως - αλλά πολύ δραστικότερες λόγω µεγαλύτερης

ενέργειας

Φάσµα Η/Μ ακτινοβολίας

Oι ακτίνες Χ στην αλληλεπίδρασή τους µε τη ύλη µπορεί να:

➢ σκεδαστούν

➢ διαπεράσουν την

ύλη χωρίς να

αλληλεπιδράσουν

➢ απορροφηθούν

Τρόπος αλληλεπίδρασης ακτίνων Χ µε την ύλη

➢Λυχνία παραγωγής ακτίνων-Χ

Μηχάνηµα ΟΝ-OFF: όταν δεν λειτουργεί

Δ Ε Ν

Α Κ Τ Ι

Ν Ο

Β Ο Λ Ε Ι

1. Απορροφούνται από τον ασθενή 2. Σκεδάζονται σε διάφορες διευθύνσεις 3. Απορροφούνται από το grid 4. Φτάνουν στον υποδοχέα εικόνας και δηµιουργούν την εικόνα

Πορεία φωτονίων- ακτίνων Χ στην ακτινοδιάγνωση

Πηγή ακτινοβολίας για προσωπικό: Διαχέουσα ακτινοβολία

1) Διαρροή λυχνίας (υπό αυστηρό έλεγχο, Νοµοθεσία <1mSv/hr στο 1 µέτρο, δηλαδή είναι της τάξης των µSv/hr)

2) Σκεδαζόµενη ακτινοβολία (πρωτογενής, δευτερογενής κλπ)

Σκεδαζόµενη ακτινοβολία από ασθενή (της τάξης των… mSv/hr )

1mSv=0.001 Sv 1µSv=0.000001Sv=0.001mSv 1mSv=1000µSv

Για κάθε 1000 φωτόνια

που προσπίπτουν στον

ασθενή περίπου

100-200 σκεδάζονται,

περίπου 20 φτάνουν

στον ανιχνευτή και τα

υπόλοιπα

απορροφώνται.

X-Ray tube

Έχουµε πάντα στο µυαλό µας ότι από την ακτινοβολία προστατευόµαστε κυρίως µε τους εξής τρόπους:

➢ 1) χρόνο

➢ 2) απόσταση

➢ 3) ακτινοπροστατευτικά µέσα

Απαγορεύεται:➢ να µπαίνουµε στην αίθουσα του µηχανήµατος χωρίς ακτινοπροστατευτική ποδιά και χωρίς κολλάρο θυρεοειδούς

➢Απαγορεύεται να είµαστε στην αίθουσα του στεφανιογράφου χωρίς δοσίµετρο (προσέχουµε να το φοράµε σωστά!!!)

3) Ακτινοπροστατευτικά µέσα

Δοσίµετρο µετρά ισοδύναµη δόση βάθους 10 mm (Ηp 10) όταν φοριέται σωστά

Σωστός τρόπος Λάθος τρόπος

ΔΕΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ

Πέτασµα οροφής

Ακτινοπροστατευτικά πετάσµατα γεννητικών

οργάνων

Γυαλιά ακτινοπροστασίας

Τροχήλατο πέτασµα

RADPAD® shields and drapes provide up to a 95% reduction rate in scatter radiation.

Ακτινοπροστασία υλικών (π.χ. ποδιών ακτινοπροστασίας) για διάφορα ισοδύναµα πάχη mm Pb, σε σχέση µε διάφορες ενέργειες ακτίνων Χ (kVp) (φίλτρο 3 mm Al). Τρίτη στήλη: ποσοστό που διαπερνάει το ακτινοπροστατευτικό υλικό

Ποδιά και κολλάρο «κόβουν» το 93-97% της σκεδαζόµενης ακτινοβολίας που φτάνει σε εµάς στα 100 kV

ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΟΥ Αllura Xper FD10

Μπροστά Πίσω

 

mSv/hr

µSv/hrΠέτασµα Οροφής 0,5 4,4Τράπεζας 0,83 3

Ηp (10) 3,23 1,61 1,6 2,2 1,28

Ηp (10) KΠ 0,16 0,11 0,1 0,11 0

% (κάτω ποδιά/πάνω ποδιά) 5 7 6 5 0

Δοσιµετρία γιατρού έτους 2015 στο αιµοδυναµικό τµήµα (mSv)

Ετήσιος έλεγχος ακτινοπροστα- τευτικών µέσων

Ποδιές, ρόµπες: 1) Tις κρεµάµε σωστά2) Δεν τις αφήνουµε σε καρέκλες

3) Δεν καθόµαστε πάνω τους4) Δεν τις διπλώνουµε

Apron Features: •Elastic VELCRO® straps across lower back provide excellent lumbar support •Eliminates weight on shoulders •VELCRO® closure at left shoulder •Shoulder pads •Pockets on vest and skirt •9" hanging loops on skirt •The VELCRO® overlap skirt is designed for maximum protection •Embroidery at an additional charge

•Protection level comes standardly front/back 0.50/0.25 mm Pb •This style of apron incorporates a lead-free, super lightweight 2-element composite •Recyclable and safe for non-hazardous disposal •40% lighter than regular grade lead and is tested at 100% at 100

ΠΡΟΣΟΧΗ

Κάλυψη ακτινοπροστασίας: µπροστά 0.5 mmPb, πίσω 0.25 mm Pb

Lightweight Aprons EXPOSED: Information about radiation safety for interventionalists

Posted on April 22, 2016 by RADPAD in Safety with no comments Lightweight Aprons EXPOSED Posted on March 6, 2016 by Chet R. Rees, MD

Ακτινοπροστατευτικές ρόµπες-ποδιές πολύ πολύ ελαφριές τύπου lead -free

Προσοχή όταν αγοράζουµε νέα ακτινοπροστατευτικά υλικά

About 40-50% of interventionalists have switched to lightweight “lead” aprons (usually non-lead in reality) to deal with the musculoskeletal problems and fatigue that plague the profession and result in pain,

Fig 1. Two aprons are both labeled “0.5 mm Pb equivalent”, with corroboration by their product brochures, websites, and salesmen. They are from different manufacturers but are the same configuration and are almost indistinguishable except by their weights (and color patterns). Yet operator exposure when wearing the lightweight apron on the left was 12 times the operator exposure when wearing the one on the right

νόµος αντιστρόφου απόστασης: διπλασιάζω απόσταση υποτετραπλασιάζω ακτινοβολία που δέχοµαι

I1=400 στο 1 µέτρο

Ι2=? στα 2 µέτρα

Ι3=? στα 4 µέτρα

100

25

2. Απόσταση

Σκεδαζόµενος ρυθµός δόσης µειώνεται µε

την αποµάκρυνση

από τον ασθενή

100 kV

11x11 cm

1 mA

mGy/h at 1mmGy/h at 0.5m

DISTANCE VARIATION

Μέγεθος ασθενή παίζει ρόλο στη σκεδαζόµενη ακτινοβολία:

• Φωτόνια Χ πιο µεγάλης ενέργειας προσπίπτουν στον ασθενή (πιο ψηλά kV)

•Πιο πολλά σκεδαζόµενα φωτόνια

Αύξηση πάχους ασθενούς από 16 σε 24 cm µπορεί να αυξήσει κατά 5 φορές το ρυθµό δόσης της σκεδαζόµενης ακτινοβολίας:

από 10 mSv/h σε 50

Different C-arm angulations, involve very different scatter dose rates (Philips Integris 5000)

Διαφορετικές προβολές: πολύ διαφορετικοί ρυθµοί δόσης σκεδαζόµενης ακτινοβολίας

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η: µικρότερο ποσό ακτινοβολίας δεχόµαστε όταν βρισκόµαστε από την πλευρά του Flat panel στις πλάγιες λήψεις και όταν η λυχνία είναι κάτω από την εξεταστική τράπεζα στις κάθετες λήψεις

0.3 mGy/h

0.6 mGy/h

0.8 mGy/h100 kV

1m patient distancePatient

thickness 18 cm

0.7 mGy/h

1.1 mGy/h

1.3 mGy/h

17x17 cm11x11 cm 17x17 cm

1 mA

FIELD SIZE DEPENDENCE

Eκπαίδευση αιµοδυναµιστή:Καλές τεχνικές λήψης

1. Κλείσιµο διαφραγµάτων

2) Χρόνος ακτινοσκόπησης και αριθµός λήψεων πρέπει να µειώνονται κατά το δυνατόν

3) Χρησιµοποιούµε low mode αν έχουµε καλή εικόνα: Ρυθµός δόσης σκεδαζόµενης ακτινοβολίας µπορεί να αυξηθεί κατά 10 φορές από low mode ακτινοσκόπηση σε καταγραφή (από 2 σε 20 mSv/hr)

Μεγάλη δόση και µεγάλος ρυθµός δόσης: παχύς ασθενή κατά τη καταγραφή (CINE) σε πλάγιες προβολές

Set up µετρήσεων

)Projection SID (cm) kV mA mSv

PA 102 73 7.6 270 µSv/hrLAO 42, CAUD 2

110 84 10.9 2.8 mSv/hr

LAO 32, CRAN 16108 80 10.2 1.67 mSv/hr

LAO 8, CRAN 34108 82 10.9 2.6 mSv/hr

RAO 36, CAUD 25108 91 10.7 1.64 mSv/hr

RAO 38, CRAN 4108 84 10.4 1.58 mSv/hr

LAO 42, CAUD 33108 99 11.1 3.3 mSv/hr

Projection SID (cm) kV mA mSv

PA 102 66 275 1.2 LAO 42, CAUD 2 110 72 500 10

LAO 32, CRAN 16 108 69 431 7.5

LAO 8, CRAN 34 108 69 445 9.9

RAO 36, CAUD 25 108 73 599 7

RAO 38, CRAN 4 108 70 489 5.9

LAO 42, CAUD 33 108 76 720 18

F L U O R OC I N E

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ

ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Χ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

i. µη στοχαστικά (ντετερµινιστικά)

ii. στοχαστικά

i. Μη στοχαστικά αποτελέσµατα (ντετερµινιστικά)

Εµφανίζονται:

✓ µεγάλες δόσεις ακτινοβολίας

✓ µεγάλοι ρυθµοί δόσεων ατκινοβολίας

✓ έχουν κατώφλι δόσης

✓ άµεσα : π.χ.εφάπαξ δόση πάνω από 50 Gy θάνατος

✓ σε µακρύτερες χρονικές περιόδους π.χ. ακτινικός καταρράκτης ✓σοβαρότητα βλάβης αυξάνει µε τη αύξηση της δόσης ✓οφείλονται σε θανάτωση πολλών κυτάρρων

ii. Στοχαστικά αποτελέσµαταΕµφανίζονται: ✓ xαµηλές δόσεις

✓ χαµηλούς ρυθµούς δόσεων

✓ όχι άµεσα αποτελέσµατα

✓ πιθανότητα εµφάνισης

✓όχι όριο δόσης αλλά η πιθανότητα εµφάνισης

αυξάνεται µε την αύξηση της δόσης

✓οφείλονται σε µη σωστή επιδιόρθωση των βλαβών

των κυτάρρων

Παραδείγµα: καρκίνος, κληρονοµικές ασθένειεςΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

Πιθανότητα εµφάνισης καρκίνου ανά Sv: 5% ή 0,05 ή

5 στους 100000 αναµένεται να εµφανίσουν καρκίνο από ακτινοβολία ανά mSv ενεργού δόσης (0,005%)

Φυσιολογική πιθανότητα εµφάνισης καρκίνου: 25%

ΑΡΧΕΣ TΗΣ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

1. Αιτιολόγηση 2. Βελτιστοποίηση 3. Τήρηση ορίων δόσεων

ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΔΟΣΕΩΝ

Oρια δόσεων είναι τιµές δόσεων των οποίων η υπέρβαση α π α γ ο ρ ε ύ ε τ α ι.

Ισχύει µόνον για τους επαγγελµατικά εκτιθέµενους σε ακτινοβολία και τον γενικό πληθυσµό

Οχι για τους ασθενείς

Όρια ακτινοβολίαςΦΕΚ B 216/2001

➢Γενικός πληθυσµός 1 mSv (δεν ισχύει για ιατρικές εξετάσεις) ➢Eπαγγελµατικώς ασχολούµενοι κατηγορίας Α • 20 mSv κατά τη διάρκεια ενός έτους • 100 mSv κατά την περίοδο πέντε συνεχόµενων ετών.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η ενεργός δόση κατά τη διάρκεια ενός µεµονωµένου έτους µπορεί να φτάσει τα 50 mSv µε την προϋπόθεση ότι τα πέντε προηγούµενα συµπεριλαµβανοµένου και του τρέχοντος να µην έχει υπερβεί τα 100 mSv.

Όρια δόσεων Εργαζόµενοι (mSv)

Κοινό (mSv)

Ετήσια ενεργός δόση 20 (µπορεί να φτάσει 50 µε την προϋπόθεση

που αναφέραµε)

1

Ισοδύναµη δόση:

Φακοί οφθαλµών 150 (νέο όριο ΕΕ:20 mSv)

15

Δέρµα, άκρα 500 (για µέση δόση ανά cm2)

50 (για µέση δόση ανά

cm2)

Oι βιολογικές επιδράσεις της ακτινοβολίας εξαρτώνται από :

•Tην απορροφούµενη δόση

•Από την ποιότητα της ακτινοβολίας

•Από την ακτινευαισθησία ιστών και οργάνων

ΔΟΣΙΜΕΤΡΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ

I. Έκθεση

II. Απορροφούµενη δόση

III. Ισοδύναµη δόση

IV. Ενεργός δόση

ΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ

ΕΚΘΕΣΗ - ΔΟΣΗ – ΙΣΟΔΥΝΑΜΗ ΔΟΣΗ-Ε ΝΕΡΓΟΣ ΔΟΣΗ

I. ΕΚΘΕΣΗ είναι το ποσόν της ακτινοβολίας στο οποίο εκτιθέµεθα

και µετριέται σε Roentgen (R)II.AΠΟΡΡΟΦΟΥΜΕΝΗ ΔΟΣΗ είναι το ποσόν της

ακτινοβολίας που απορροφά το σώµα και µετριέται σε Gy (mGy=rad). (Ενέργεια ανά µονάδα µάζας)

III. ΙΣΟΔΥΝΑΜΗ ΔΟΣΗ: ( Ποιότητα ακτινοβολίας )

Η απορροφώµενη δόση, στον ιστό ή το όργανο Τ σταθµισµένη για το είδος και την ποιότητα της ακτινοβολίας R

▪ DT.R, η απορροφώµενη µέση δόση σε ιστό ή όργανο Τ λόγω της ακτινοβολίας R,

▪ wR , είναι ο συντελεστής στάθµισης ακτινοβολίας

   wR=1 για την ακτινοβολία Χ και γ

Moνάδα µέτρησης: Sv (mSv)Mέτρηση δοσιµέτρων από ΕΕΑΕ : Iσοδύναµη δόση

Eίδος ακτινοβολίας WR

Φωτόνια (Χ και γ) 1

Ηλεκτρόνια 1

Πρωτόνια 2-5

Σωµάτια α 20

Νετρόνια 5-20

✓ κάθε ανθρώπινος ιστός παρουσιάζει διαφορετική ευαισθησία στην ακτινοβολία ✓ διαφορετικός κίνδυνος για την υγεία: π.χ.η ακτινοβόληση του αιµοποιητικού ιστού βάζει σε µεγαλύτερο κίνδυνο την υγεία από ότι η ακτινοβόληση του δέρµατος για την ίδια ισοδύναµη δόση

Χρειαζόµαστε ένα δοσιµετρικό µέγεθος που να σχετίζεται µε τον ενδεχόµενο συνολικό κίνδυνο ανεξάρτητα

✓από το είδος της ακτινοβολίας

✓συνθήκες ακτινοβόλησης

✓ακτινοβολούµενη περιοχή του ανθρώπινου σώµατος

Όµως:

IV. ΕΝΕΡΓΟΣ ΔΟΣΗ (+ ακτινευαισθησία ιστών-οργάνων)

✓ το άθροισµα των ισοδύναµων δόσεων σε όλους τους ιστούς και όργανα του σώµατος

✓ αντιστοιχεί αριθµητικά στην ολόσωµη ισοδύναµη δόση που πρέπει να δεχθεί το προσβληθέν άτοµο ώστε να διατρέξει τον ίδιο κίνδυνο βλάβης της υγείας του µε αυτόν που διατρέχει από την τοπική ακτινοβόληση του οργάνου

▪ DT,R η απορροφούµενη µέση δόση σε ιστό ή όργανο Τ λόγω της ακτινοβολίας R, ▪ wR , ο συντελεστής στάθµισης ακτινοβολίας και ▪ wT , ο συντελεστής στάθµισης ιστού για τον ιστό ή το όργανο Τ

Μονάδα µέτρησης: Sievert (Sv) Η ΕΕΑΕ στέλνει δεύτερη σελίδα µε ενεργό δόση: αλγόριθµος

ICRP 60: 1990 ICRP 103: 2007

* Remainder tissues: Adrenals, Extrathoracic (ET) region, Gall bladder, Heart, Kidneys, Lymphatic nodes, Muscle, Oral mucosa, Pancreas, Prostate (♂), Small intestine, Spleen, Thymus, Uterus/cervix (♀)

Ενεργός δόση: µία ένδειξη-εκτίµηση κινδύνου Στην πράξη oι επιδράσεις της ακτινοβολίας εξαρτώνται

(follow up Hiroshima-Nagashiki , Life Spun Study, LSS, ασθενών που έχουν υποβληθεί

σε ακτινοθεραπεία, κλπ): • Ηλικία στην οποία ακτινοβολούµαστε • Φύλο (πιο ευαίσθητες οι γυναίκες σαν σύνολο αλλά άλλα όργανα πιο ευαίσθητα στο κάθε φύλο)

• Κληρονοµικό ιστορικό • Φυλή?

Δείκτης επικινδυνότητας

➢εξαρτάται από το φύλο: γυναίκες έχουν αυξηµένο δείκτη

➢εξαρτάται από την ηλικία ακτινοβόλησης: µε την αύξηση της ηλικίας µειώνεται ο κίνδυνος

➢διάφοροι παράγοντες συµβάλλουν προσθετικά:

π.χ. ΤΣΙΓΑΡΟ

Σύνολο: 2,7 mSv/year

Μέση ετήσια δόση ανά άτοµο του πληθυσµού από το περιβάλλον (mSv)

Σύνολο: 1,8 mSv/year

Μέση ετήσια δόση ανά άτοµο του πληθυσµού από τις ιατρικές διαγνωστικές πρακτικές (mSv)

All solid cancers Leukemia

Males Females Males Females

Excess cases (including nonfatal cases) from exposure to 0.1 Gy

800 1300 100 70

Number of cases in the absence of exposure

45500 36900 830 590

Excess deaths from exposure to 0.1 Gy

410 610 70 50

Number of deaths in the absence of exposure

22100 17500 710 530

NOTE: Number of cases or deaths per 100,000 exposed persons.

Health Risks from Exposure to Low Levels of Ionizing Radiation: BEIR VII – Phase 2

BEIR: Biological effects of ionizing radiation

Η Ελληνική Επιτροπή Ατοµικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ)

χρησιµοποιεί και χορηγεί στους εργαζόµενους

δοσίµετρα θερµοφωταύγειας

To χαµηλότερο όριο ανίχνευσης για το υλικό αυτό

είναι 0.01 mSv. Δόσεις µικρότερες του 0.1mSv για τα

δοσίµετρα σώµατος καταχωρούνται ως µηδενικές

H aπόσβεση του σήµατος µε το χρόνο είναι ~10% σε 3

µήνες.Δοσίµετρo σώµατος:είναι βαθµονοµηµένο ώστε να υπολογίζεται η ατοµική δόση βάθους Ηp (10) (ιστοί) και Hp (0.07) (δέρµα)

Στην ΕΕΑΕ τηρείται το Εθνικό Αρχείο Δόσεων στο οποίο φυλάσσονται όλα τα δεδοµένα σχετικά µε τα συνεργαζόµενα ιδρύµατα,τα εργαστήρια, τα άτοµα και τις καταγραφόµενες δόσεις:

Σε κάθε εργαζόµενο αντιστοιχεί ένας κωδικός που τον

συνοδεύει σε κάθε δραστηριότητα σχετικά µε τις

ακτινοβολίες.Σε περίπτωση µετάβασης σε άλλο εργαστήριο, ή δεύτερης εγγραφής σε άλλο

εργαστήριο ο κωδικός του παραµένει ο ίδιος. Με τον τρόπο αυτό

παρακολουθείται για το σύνολο των δόσεων που έχει πάρει

Όλα τα δεδοµένα, για κάθε δοσιµετρούµενο, φυλάσσονται για διάστηµα 30

ετών µετά τη διακοπή της εργασίας µε τις ακτινοβολίες.

Τα στοιχεία αυτά είναι στη διάθεση των υπευθύνων ακτινοπροστασίας ή των

δοσιµετρούµενων.

Δεύτερη σελίδα µε εκτίµηση ενεργού δόσης

Ε= Η(10) /21 1 δοσίµετρο

E=1.64 Hεντός+0.075 Ηεκτός

2 δοσίµετρα

Προστασία εγκύων και εργαζοµένων

Μόλις η κυοφορούσα εργαζοµένη ενηµερώσει την επιχείρηση ή, στην

περίπτωση εξωτερικής εργαζοµένης, τον εργοδότη σχετικά µε την

εγκυµοσύνη, η επιχείρηση και ο εργοδότης εξασφαλίζουν ότι οι συνθήκες

απασχόλησης για την έγκυο εργαζοµένη είναι τέτοιες ώστε η ισοδύναµη

δόση στο κυοφορούµενο παιδί να είναι στα κατώτερα ευλόγως εφικτά

επίπεδα και να µην µπορεί να υπερβαίνει το 1 mSv κατά τη διάρκεια

τουλάχιστον της υπόλοιπης εγκυµοσύνης

Δηλώνουµε την εγκυµοσύνη όσο το δυνατόν νωρίτερα

Probability of bearing healthy children as a function of radiation dose(Nominal newborn dysplasia rate =3% and nominal childhood cancer rate =

0.1%)

Conceptus dose (mGy)

Probability of no malformation/

dysplasia (%)

Probability of no childhood cancer

(%)

0 97 99.9 1 97 99.9 5 97 99.9 10 97 99.8 50 97 99.6 100 97 99.3>100 <97 <99.3

conceptus not primarily

exposed

Abdominal CT

Abdominal radiography

0.6 %

Tαξινόµηση εργαζόµενων:

➢ κατηγορία Α: εκτιθέµενοι εργαζόµενοι που ενδέχεται να δεχτούν ενεργό δόση µεγαλύτερη από 6 mSv ανά έτος (ερευνάται)

➢ κατηγορία B: όσοι εκτιθέµενοι εργαζόµενοι δεν κατατάσσονται στους εκτιθέµενους εργαζόµενους κατηγορίας A

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Α

•Όταν η ετήσια αθροιστική δόση ακτινοβολίας που δέχεται ο

εργαζόµενος µετρηθεί στο 25% του µέγιστου επιτρεπόµενου

ορίου που θέτει ο Κανονισµός Ακτινοπροστασίας, τον

αµέσως επόµενο µήνα δύναται να λάβει επιπρόσθετη άδεια

Ακτινοπροστασίας 21 συνεχών ηµερών •Όταν η ετήσια αθροιστική δόση ακτινοβολίας που δέχεται

ο εργαζόµενος µετρηθεί στο 50% του µέγιστου

επιτρεπόµενου ορίου που θέτει ο Κανονισµός

Ακτινοπροστασίας, τον αµέσως επόµενο µήνα υποχρεούται

να λάβει επιπρόσθετη άδεια Ακτινοπροστασίας 21

συνεχών ηµερών

Διευκρινήσεις:▪ Η ετήσια αθροιστική δόση ακτινοβολίας όπως αναφέρεται στην ανωτέρω παράγραφο αντιστοιχεί στη δόση η οποία εκτιµάται µε βάση τη µέτρηση και τη χρήση προστατευτικών µέσων▪ Το αναφερόµενο µέγιστο επιτρεπόµενο όριο δόσης είναι τα 20 mSv/έτος

Eγκύκλιος Υπουργείου Υγείας , 02-04-2012

• Όταν η ετήσια αθροιστική δόση ακτινοβολίας δέχεται ο

εργαζόµενος µετρηθεί στο 75% του µέγιστου επιτρεπόµενου

ορίου που θέτει ο Κανονισµός Ακτινοπροστασίας, τον αµέσως

επόµενο µήνα υποχρεούται να λάβει επιπρόσθετη άδεια

Ακτινοπροστασίας 42 συνεχών ηµερών

Νοµοθεσία ΦΕΚ Β, 216/2001

Η εκτίµηση των ατοµικών δόσεων πρέπει να είναι

συστηµατική για τους εκτιθέµενους εργαζόµενους της

κατηγορίας Α

Η παρακολούθηση των εργαζοµένων κατηγορίας Β πρέπει

να µπορεί να καταδείξει τουλάχιστον ότι οι συγκεκριµένοι

εργαζόµενοι έχουν ορθώς καταταγεί στην κατηγορία Β. Η

ΕΕΑΕ µπορεί να απαιτήσει την ατοµική δοσιµέτρηση

εργαζοµένων κατηγορίας Β

Υπενθύµιση:

Σύµφωνα µε τους τελευταίους Κανονισµούς Ακτινοπροστασίας

(ΦΕΚ Β, 216/2001, παράγραφος 1.7) οι εργαζόµενοι κατηγορίας Α

είναι υποχρεωµένοι να υπόκεινται σε ιατρικές εξετάσεις

τουλάχιστον µία φορά το χρόνο, και να ανοίξουν ιατρικό φάκελλο ο

οποίος και θα παρακολουθείται από αρµόδιο γιατρό.Οι ιατρικές εξετάσεις στις οποίες πρέπει να υποβάλλονται είναι:

• Γενική εξέταση ούρων

• Γενική εξέταση αίµατος (αιµατοκρίτη, αιµοσφαιρίνη, αριθµό λευκών. ερυθρών, αιµοπεταλίων, λευκοκυταρρικό τύπο και δικτυοερυθροκύτταρα)

• Οφθαλµολογική εξέταση που να περιλαµβάνει ειδικότερα και την εξέταση του φακού του οφθαλµού

Ταξινόµηση περιοχών:

➢ Ελεγχόµενη περιοχή: κάθε περιοχή µέσα στην

οποία ενδέχεται να γίνει υπέρβαση των 6 mSv

ετησίως

➢ Eπιβλεπόµενη περιοχή: κάθε περιοχή µέσα στην

οποία ενδέχεται να γίνει υπέρβαση των 1 mSv

ετησίως και η οποία δεν θεωρείται ελεγχόµενη

ζώνη

ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ➢Ταυτοποιούµε άρρωστο ➢Χρησιµοποιούµε όλα τα ακτινοπροστατευτικά µέσα που

µπορούµε ➢Χρόνος - απόσταση ➢Το µηχάνηµα πρέπει να λειτουργεί υπό τις βέλτιστες συνθήκες (εταιρείες-γιατρός-τεχνολόγος-ακτινοφυσικός)

➢Βέλτιστες τεχνικές λήψης

➢Ύψος και βάρος ασθενούς

➢Περιπλοκότητα επεµβατικής πράξης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

✓ International Committee on Radiological Protection (ICRP, www.icrp/org):

Mελετάει βλαπτικές επιπτώσεις ακτινοβολιών και αναζητά εφαρµογή µέτρων και κανόνων ασφαλείας

✓ United Nation Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation (Unscear, www.unscear.org)

Παρακολουθεί µακροχρόνιες συστηµατικές επιδηµιολογικές και ραδιοβιολογικές µελέτες πληθυσµών και ενηµερώνει.

Διεθνές σύστηµα ακτινοπροστασίας

✓ International Atomic Energy Agency (IAEA,

https://www.iaea.org)

αυτόνοµος διεθνής διακρατικός οργανισµός που

συνδέεται µε τον ΟΗΕ, του οποίου και αποτελεί

εξειδικευµένη οργάνωση.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕURATOM) Οδηγίες 2013/59 (προσαρµογή κρατών µελών το αργότερο έως τις 6 Φεβρουαρίου 2018) https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/CELEX-32013L0059-EN-TXT.pdf