About autumn 2013

100
3 ζήσε μάθε νιώσε ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2013 Νευρική υπερφαγία Παιδεραστές και παιδόφιλοι κυκλοφορούν ανάµεσά µας Ζωή µου έλειψες! Παπούτσια άνεση ή ταλαιπωρία; Επιχείρηση παιδί µόνο στο σπίτι Ο πρώτος µήνας της ζωής του «∆εν κρύφτηκα ποτέ, δεν είπα ψέµατα ποτέ, ήµουν και θα είµαι πάντα η Λένα» Λένα Μαντά Λένα Μαντά FREE PRESS

description

 

Transcript of About autumn 2013

Page 1: About autumn 2013

3

ζήσε μάθε νιώσε

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2013

Νευρικήυπερφαγία

Παιδεραστές και παιδόφιλοι

κυκλοφορούν ανάµεσά µας

Ζωή µου έλειψες!

Παπούτσια άνεση ή ταλαιπωρία;

Επιχείρησηπαιδί µόνο

στο σπίτι

Ο πρώτος µήνας της ζωής του«∆εν κρύφτηκα ποτέ,

δεν είπα ψέµατα ποτέ,ήµουν και θα είµαι πάντα η Λένα»

Λένα ΜαντάΛένα Μαντά

FREE PRESS

Page 2: About autumn 2013

4

Page 3: About autumn 2013
Page 4: About autumn 2013
Page 5: About autumn 2013
Page 6: About autumn 2013
Page 7: About autumn 2013

ΠεριεχόμεναΦθινόπωρο 2013

36

27

Λένα Μαντά«Δεν κρύφτηκα ποτέ,δεν είπα ψέματα ποτέ,ήμουν και θα είμαι πάντα η Λένα»

Ζωή μου έλειψες!

Όλη η αλήθεια για το BOTOX

Νευρική Υπερφαγία

ΠαπούτσιαΆνεση ή ταλαιπωρία;

Το σύνδρομο του εργένη

12

20

25

27

32

36

42

50

you

Το σύνδρομο της κατά φαντασίαν ασχήμιας

Ομοιοπαθητική Ιατρική και Αγχώδεις Διαταραχές

Page 8: About autumn 2013

kids

82

56

76

Θεατρικό ΠαιχνίδιΔράση / Έκφραση / Επικοινωνία

Ο πρώτος μήνας της ζωής του

ΠρόληψηΤο κλειδί για τη στοματική υγεία

Κακοί Ορθογράφοι ή Παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες;

Ο πιο… «κακός» o μαθητής!

Ο αριστερόχειραςείναι ξεχωριστός!

Επιχείρησηπαιδί μόνο στο σπίτι

Παιδεραστές και παιδόφιλοικυκλοφορούν ανάμεσά μας

Διαταραχές της διάθεσηςστους εφήβους

54

56

60

66

72

76

82

87

94

Page 9: About autumn 2013
Page 10: About autumn 2013

Αργυροκάστρου 20262 24 ΠάτραΤηλ.: 2610 [email protected]

Αντωνιάδης Π. ΓιώργοςΝευροψυχολόγοςΜετεκπαίδευση στις Διαταραχές επικοινωνίας[email protected]

Γκολέμη ΠαναγιώταΨυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Μαιζώνος 139, (έναντι Δημαρχείου), ΠάτραΤηλ.: 2610 315.882 Κιν.: 6980 281.435

Δαρδαγιαννόπουλος Δ. ΚωνσταντίνοςΙατρός - Κλασική Ομοιοπαθητική - Βελονισμός (TCM)MSc Κλασική Ομοιοπαθητική Αμερικής 1 & Ηρ. Πολυτεχνείου (Μαρίνα), Πάτρα Τηλ. 2610 435.887

Δρ. Δηλάκη ΓεωργίαΚοινωνιολόγοςΔιδάκτωρ Ψυχολογίας ΠαντείουΕιδικευμένη στην Κοινωνιολογία ΣώματοςMSc Πολιτική Επιστήμη & ΚοινωνιολογίαΤηλ.: 6946 [email protected]

Δήμου Ευάγγελος – ΡουσουλέντσηςMsc DC Chiropractic, BSc (Hons) PodiatryΧειροπράκτης – ΠοδίατροςΠαλαιών πολεμιστών 2, Γλυφάδα, ΑθήναΤηλ.: 210 96.04.260 Κιν.: 6947 640.462www.rousoulentsis.gr

Κοσμαρίκου ΑλεξάνδραΠαιδίατροςΓούναρη 78, ΠάτραΤηλ.: 2614 008.469 Κιν.: 6981 080.369www.kosmarikou.grwww.facebook.com/akosmarikou

Κόττικα ΗρώΚλινική Διαιτολόγος – ΔιατροφολόγοςΚανακάρη 124 (3ος όρ.), ΠάτραΤηλ.: 2610 226.002 Κιν.: 6944 601.688

Λούη Ι. ΜαρίαΚλινική ΨυχολόγοςΨυχαναλυτική ΨυχοθεραπείαΜπουμπουλίνας 76, ΠάτραΤηλ.: 2610 33.08.08 Κιν.: 6972 87.15.82www.facebook.com/ marialouipsy

Μάρκου ΜαριέτταΣύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΤηλ.: 6947 999.912

Μπαρμπάνη ΧαράΔερματολόγος – ΑφροδισιολόγοςΡήγα Φερραίου 91, ΠάτραΤηλ.: 2610 224.884 Κιν.: 6974 [email protected]

Νικολοπούλου ΚατερίναΧειρουργός Οδοντίατρος (DipDS) – ΠαιδοδοντίατροςΚορίνθου 210 -212, (3ος όρ.),ΠάτραΤηλ.: 2610 226.555

Νικολοπούλου ΚατερίναΨυχολόγοςΣυμβουλευτική ΨυχοθεραπεύτριαΑράτου 9, ΠάτραΤηλ.: 2610 271.420 Κιν.: 6936 992.451

Παπανικολάου ΜαριανήΨυχολόγος – ΨυχοθεραπεύτριαΜαιζώνος 139, ΠάτραΤηλ.: 2610 315.882 Κιν.: 6937 201.921

Σκόνδρα Κατερίνα Φιλόλογος της Σχολής Φιλοσοφίας - Παιδαγωγικής - Ψυχολογίας Καράγιωργα 87, Γλυφάδα, Αθήνα Τηλ: 6983 747.149

Σολδάτου ΑγαθήΕιδική ΠαιδαγωγόςMaster ΔυσλεξίαΣυνεργάτης του Θεραπευτικού Κέντρου Λόγου & Ειδικής Αγωγής. Πέντε Πηγαδίων 30, ΠάτραΤηλ.: 2610 430.506 Κιν.: 6973 813.155

Ταβαντζή ΑνδριάναΠαιδαγωγός – Εμψυχώτρια Θεατρικού ΠαιχνιδιούΚανακάρη 101 β (μέσα στη στοά), ΠάτραΤηλ.: 2610 220.034 Κιν.: 6946 573.094

Ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία τους:

Το περιοδικό about είναι ιδιοκτησία και εκδίδεται από την:

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση ή αντιγραφή μέρους ή συνόλου των άρθρων του περιοδικού, με οποιον-δήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε μέσο, χωρίς την έγγραφη άδεια της εκδότριας εταιρείας.

www.facebook.com/aboutyoukids

Page 11: About autumn 2013

STROMA_KTX_PG_2013.indd 126/9/2013 12:16:05 µµ

Page 12: About autumn 2013

14

Λένα Μαντά«Δεν κρύφτηκα ποτέ, δεν είπα ψέματα ποτέ, ήμουν και θα είμαι πάντα η Λένα»

Η Λένα Μαντά γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά ήρθε στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία. Σπούδασε νηπιαγωγός χωρίς ποτέ να θελή-σει να ασκήσει το συγκεκριμένο επάγγελμα. Για τρία χρόνια είχε δικό της θίασο κουκλοθέατρου, με έργα δικής της συγγραφής. Έχει δη-μοσιεύσει άρθρα σε τοπικές εφημερίδες και για δύο χρόνια διετέλεσε διευθύντρια προγράμματος σε ραδιοφωνικό σταθμό των βορείων προαστίων. Είναι παντρεμένη, έχει δύο παιδιά και μένει μόνιμα στο Καπανδρίτι. Βραβεύτηκε «Συγγραφέας της Χρονιάς 2009 και 2011» από το περιο-δικό Life & Style. Το βιβλίο της «Θεανώ, η λύκαινα της πόλης» έχει με-ταφραστεί και στα τουρκικά, ενώ τα βιβλία της «Tο σπίτι δίπλα στο πο-τάμι» και « Έρωτας σαν βροχή» κυκλοφορούν στα αλβανικά. Τέλος, μεταφράζεται και θα κυκλοφορήσει στην Κίνα το βιβλίο της «Βαλς με δώδεκα θεούς», που έγινε και τηλεοπτική σειρά στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Τα βιβλία της έχουν πουλήσει περισσότερα από ένα εκατομ-μύριο αντίτυπα. Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός έχουν εκδοθεί συνολικά εννιά μυθιστορήματά της και μια συλλογή διηγημάτων, ενώ ετοιμάζο-νται και τα επόμενα βιβλία της.

Page 13: About autumn 2013
Page 14: About autumn 2013

16

Υπάρχει πολύς κόσμος που σας αγαπά. Που περιμένει να διαβάσει το καινούργιο σας βιβλίο, να βρεθεί στην επόμενη πα-ρουσίασή του και ανυπομονεί για τη νέα σας συνέντευξη. Να ακούσει το λόγο σας, τις σκέψεις σας, να σας γνωρίσει καλύ-τερα, να αποκτήσει οικειότητα με το πρό-σωπό που κρύβεται πίσω από τα βιβλία που του κρατούν συντροφιά αλλά και με τη γυναίκα Λένα Μαντά, μια γυναίκα με έντονη προσωπικότητα και ισχυρό λόγο. Πόσο περιμένατε αυτήν την αγάπη και αποδοχή; Τι σημαίνει για σας με το πέρα-σμα του χρόνου και την ένταση που απο-κτά;

Δεν μου περνούσε καν από το μυαλό αυτό το κύμα αγάπης που αν δεν το ζή-σει κανείς δεν μπορεί να το καταλάβει! Με αγκαλιάζουν και με φιλούν σαν να είμαι μέλος της οικογένειάς τους, κομμάτι της ψυχής τους, τα λόγια που μου λένε φέρ-νουν δάκρυα στα μάτια κάποιες φορές. Αν περιμένετε να σας πω ότι με τρομάζει κάτι τέτοιο, δεν θα το κάνω. Αυτή η σχέση μου με το αναγνωστικό κοινό είναι αμφί-δρομη. Παίρνω και δίνω, παίρνουν και δί-νουν. Ισότιμη δεν είναι όμως. Θεωρώ ότι τους οφείλω πολλά και δεν το ξεχνώ.

Σας έχουν αποκαλέσει «συγγραφέα - σταρ» αλλά και «βασίλισσα του ροζ». Εσείς, ωστόσο, συνεχίζετε να αποκαλεί-τε τον εαυτό σας ερασιτέχνη συγγραφέα παρά το γεγονός ότι έχετε πουλήσει πε-ρίπου 1.000.000 αντίτυπα και εκδίδετε τα βιβλία σας με μεγάλη χρονική συνέπεια. Πόσο σας επηρεάζει η κριτική; Πόσο δυ-νατή ή αδύναμη σας κάνει ένα σχόλιο;

Όταν αποκαλώ τον εαυτό μου ερασιτέ-χνη το κάνω γιατί στο μυαλό μου, δεν είχα ποτέ την συγγραφή ως επάγγελμα. Είναι ένα λατρεμένο χόμπι που με ακολουθεί από την παιδική μου ηλικία. Όσο για την κριτική, στην αρχή οφείλω να ομολογήσω ότι με στεναχωρούσε όταν έφτανε στην εμπάθεια. Τώρα δεν ασχολούμαι πια μαζί της. Όσο για την δύναμή μου… Ανατρέξ-

τε στην προηγούμενη απάντησή μου. Η αγάπη του κόσμου, αυτή που εκδηλώνεται με κάθε τρόπο είναι απρόσβλητη ασπίδα. Στο κάτω κάτω, πρέπει να παραδεχτούμε ότι τελικός κριτής της δουλειάς κάθε καλ-λιτέχνη είναι ο κόσμος. Για την δική του γνώμη ενδιαφέρομαι λοιπόν και όχι για τις ταμπέλες που με τόση ευκολία κάποιοι το-ποθετούν.

Είναι πολλοί οι άνθρωποι που σας στήρι-ξαν όλα αυτά τα χρόνια στα επαγγελματι-κά σας βήματα. Έχετε κατά καιρούς ανα-φερθεί στην οικογένειά σας, και, κυρίως, στον σύζυγό σας, στον εκδότη σας, σε συναδέλφους, αλλά και στους αναγνώ-στες σας που, αναμφίβολα, αγκαλιάζουν κάθε νέο συγγραφικό σας πόνημα. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σας; Κάνατε κάποιους συμβιβασμούς ή έχετε καταφέ-ρει να διατηρήσετε αναλλοίωτο το χαρα-κτήρα σας; Υπήρχαν όλα αυτά τα χρόνια στιγμές που σκεφτήκατε να εγκαταλείψετε το χώρο;

Μυστικό δεν υπάρχει, να είστε σίγουροι. Η όποια επιτυχία μου, είναι αποτέλεσμα πολ-λών παραγόντων που τους αναφέρατε ήδη. Οικογένεια, ο εκδότης μου κύριος Ψυ-χογιός και οι φίλοι. Πάνω απ’ όλους όμως είναι πραγματικά το αναγνωστικό κοινό και αυτό εννοούσα όταν είπα ότι τους οφείλω πολλά. Συμβιβασμούς τώρα... Όχι δεν έκανα ποτέ. Ούτε και όταν ξεκινούσα. Ίσως γιατί έπαιξε ρόλο αυτό το «ερασιτέ-χνης» που λέγαμε πριν. Ο χαρακτήρας μου πάλι… όχι δεν αλλοιώθηκε στο ελάχι-στο. Βλέπετε όταν ήρθε η αναγνωρισιμό-τητα και αυτά τα αντίτυπα που αναφέρατε ήμουν ήδη μεγάλη, με τα μυαλά μου στην θέση τους. Παράλληλα το καλάμι είναι κάτι που αντιπαθώ πολύ για να δεχτώ έστω και να το πλησιάσω. Τέλος σκέφτηκα να τα παρατήσω πολλές φορές και όλες ήταν πριν περάσω το κατώφλι των εκδόσεων Ψυχογιός. Από την αρχή αυτής της ευτυχι-σμένης συνεργασίας, δεν μου πέρασε πια από το μυαλό!

Page 15: About autumn 2013

17

Πόσο πιστεύετε ότι επηρεάζει την απο-δοχή του κοινού το γεγονός ότι είστε μια γυναίκα αυτοδημιούργητη, δυναμική, με συνεχή και έντονη εκδοτική παρουσία, με μια όμορφη και επιτυχημένη οικογένεια και τόσο ειλικρινής και θαρραλέα ώστε να μοιράζεται με τους αναγνώστες της προσωπικές στιγμές, όπως το πρόσφατο πρόβλημα υγείας σας;

Το αναγνωστικό κοινό, από την αρχή ακόμα διαισθάνθηκε και μετά βεβαιώθη-κε πως ότι κι αν έβλεπαν από μένα ήταν η αλήθεια. Η δική μου αλήθεια. Δεν κρύφτη-κα ποτέ, δεν είπα ψέματα ποτέ, ήμουν και θα είμαι πάντα η Λένα. Αυτό εκτίμησε και ήρθε τόσο κοντά μου. Το «δήθεν» επιβιώνει για λίγο, αυτό πιστεύω εγώ.

Σε ποιο βαθμό σας βοήθησε το γεγονός ότι μοιραστήκατε από την αρχή το πρό-βλημα υγείας που σας προέκυψε με όλο αυτόν τον κόσμο που σας στήριξε κατά τη διάρκεια της συγγραφικής σας πορεί-ας;

Στον μέγιστο! Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσω ότι είπα ανοιχτά ότι μου συνέβαινε, πάλι από την ανάγκη μου να μην ξεγελάσω

κανέναν. Από την στιγμή που το είπα και ξεκίνησαν σχεδόν αμέσως οι παρουσι-άσεις για το «Με λένε Ντάτα», χάθηκα στην αγκαλιά του κόσμου! Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι ακολούθησε! Επέστρε-φα μετά από κάθε παρουσίαση γεμάτη δώρα, γράμματα, σταυρουδάκια, φυλα-χτά, αγιασμούς, ματόχαντρα και ότι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Με αγκάλιαζαν και με φιλούσαν και μου ψιθύριζαν ευχές για ανάρρωση και δύναμη. Δεν θα ξεχά-σω ποτέ αυτούς τους τελευταίους μήνες και μόνο ευχαριστώ μπορώ να λέω για την τόση αγάπη που πήρα και την τόση θετική ενέργεια!

Τώρα που έχει παρέλθει κάποιο χρονικό διάστημα από τότε που μάθατε για την ασθένεια και ξεκινήσατε την θεραπεία, με ποιες σκέψεις βαδίζετε προς το μέλλον; Τι σας φόβισε περισσότερο; Τι σας έδωσε κουράγιο; Πόσο και πώς άλλαξε ο τρό-πος που αντιμετωπίζετε τα πράγματα; Τι όνειρα έχετε για το μέλλον σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο;

Από την στιγμή που έμαθα ότι το πρόβλη-μα ήταν ιάσιμο, δεν με φόβισε τίποτα! Ήξε-ρα ότι θα περάσω δύσκολα για αρκετούς μήνες, όπως και έγινε, αλλά γνώριζα ότι θα υπήρχε αίσιο τέλος. Το δύσκολο ήταν μέχρι να ολοκληρωθούν οι εξετάσεις που θα απέκλειαν τον καρκίνο και θα έδειχναν τον δρόμο για την θεραπεία. Δεδομένου δε ότι πάντα έβλεπα το ποτήρι μισογε-μάτο, πήγαινα στις χημειοθεραπείες όχι με σκυμμένο το κεφάλι, όχι με αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, αλλά με την αισιοδοξία που τους ταίριαζε. Για μένα τα φάρμακα ήταν αυτά που μου έδιναν πίσω την υγεία μου και την ζωή μου. Τις παρε-νέργειες τις χαρακτήριζα «αναγκαίο κακό» και τις αγνοούσα, όσο μπορούσα. Για το επαγγελματικό μου μέλλον, δεν θέλω να κάνω όνειρα γιατί όπως είπα δεν με θεω-ρώ επαγγελματία. Κάνω αυτό που μ’ ευχα-ριστεί για όσο το μπορώ και με… μπορεί! Σε προσωπικό επίπεδο, το όνειρό μου είναι να γίνω κάποια στιγμή γιαγιά! Τι άλλο;

Page 16: About autumn 2013

18

Έχετε δηλώσει ότι γράφετε ιστορίες που η ίδια θα θέλατε να διαβάσετε. Έχετε σκε-φτεί στο μέλλον να αλλάξετε λογοτεχνικό ύφος; Φαντάζεστε τον εαυτό σας να γρά-φει ιστορίες μέχρι τα βαθιά γεράματα ή προτιμάτε να αποχωρήσετε κάποια στιγ-μή από το χώρο και να ασχοληθείτε με κάτι εντελώς διαφορετικό;

Γιατί ν’ αλλάξω λογοτεχνικό ύφος, όταν αυτό που χαρακτηρίζει έναν συγγραφέα είναι αυτό ακριβώς: το ύφος του! Εξάλλου έτσι μ’ αρέσει να γράφω, αυτά μου αρέ-σει να διαβάζω, γιατί να το αλλάξω; Όσο για τα βαθιά γεράματα, αργούν (ευτυχώς) ακόμη! Θα γράφω λοιπόν μέχρι να σωπά-σουν οι φωνές εντός μου, μέχρι το μυαλό μου να με προδώσει, μέχρι να βαρεθώ ή …μέχρι να αποκτήσω τόσα εγγόνια που δεν θα έχω χρόνο ν’ ασχοληθώ με κάτι άλλο!

Στα βιβλία σας αναφέρεστε συχνά στην αληθινή φιλία μεταξύ των ηρώων που δη-μιουργείτε. Ποια είναι η γνώμη σας για τη φιλία, ειδικά σε εποχές όπως αυτή που οι

ανθρώπινες σχέσεις δοκιμάζονται καθη-μερινά; Εσείς έχετε αυτό που ονομάζουμε «αληθινούς φίλους»;

Φυσικά και έχω, αλλά είναι ελάχιστοι! Η φιλία είναι κάτι ιερό και δύσκολο να κερ-δηθεί γι αυτό και προσέχω πολύ δίπλα σε ποια άτομα τοποθετώ αυτή την λέξη. Όσο για την σημερινή εποχή και τις αμέτρητες δυσκολίες της, νομίζω ότι ανέδειξε πολλά και πραγματικά συναισθήματα, από αυτά που είχαμε μόνοι μας θάψει και αυτό ήταν για καλό μας! Η ανάγκη έφερε κοντά κά-ποιους ανθρώπους και χώρισε κάποιους άλλους φανερώνοντας την αλήθεια και το ψέμα στις ανθρώπινες σχέσεις.

Πώς θα περιγράφατε την Ελλάδα στην εποχή της οικονομικής κρίσης; Τι σας ξαφνιάζει, τι σας θυμώνει, τι σας λυπεί και τι σας δίνει ελπίδα;

Δεν υπάρχει κάτι που να με ξαφνιάζει πια, όλα τα περιμένω. Με θυμώνει που φτά-σαμε ως εδώ και λυπάμαι γιατί τα δικά

Page 17: About autumn 2013

19

μας λάθη θα τα πληρώσουν (και τα πλη-ρώνουν) τα παιδιά μας. Ελπίδα μου δίνει που βλέπω νέους ανθρώπους να έχουν αλλάξει νοοτροπία και να προχωρούν μπροστά, να δοκιμάζουν την τύχη τους ακριβώς μέσα στην κρίση. Τώρα το καλο-καίρι είδα στην επαρχία νέες καλλιέργειες και κόσμο πολύ να έχει επιστρέψει στην γενέτειρά του και να προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του. Η Ελλάδα θα τα καταφέρει, δεν έχω καμιά αμφιβολία γι αυτό, είναι στο DNA της να πολεμάει και να νικάει. Αυτό για το οποίο αμφιβάλω, είναι πόσο διδά-σκεται από τα λάθη της…

Πιστεύετε ότι η παρούσα οικονομική κα-τάσταση στη χώρα μας αποτρέπει ή εν-θαρρύνει νέους, επίδοξους συγγραφείς να εκφραστούν μέσω της γραφής;

Το αντίθετο θα έλεγα, αν κρίνω από τα χειρόγραφα που κατακλύζουν τόσο τις εκδόσεις Ψυχογιός όσο και τους άλλους εκδοτικούς οίκους. Άλλωστε πάντα ο Έλ-ληνας έγραφε πολύ περισσότερο απ’ όσο διάβαζε! Το κακό είναι ότι ακριβώς λόγω της κρίσης, λίγοι εκδότες τολμούν να επενδύσουν σε νέα ταλέντα (και πόσο καμαρώνω που ο εκδότης μου τολμά!) και από την άλλη το αναγνωστικό κοινό με τα χαμηλά του εισοδήματα, δύσκολα επιλέγει να γνωρίσει νέους συγγραφείς, στρέφε-ται στους ήδη δοκιμασμένους. Αυτό είναι πράγματι που με στεναχωρεί γιατί πάντα θυμάμαι πώς ξεκίνησα και καταλαβαίνω την λαχτάρα κάθε πρωτοεμφανιζόμενου ή επίδοξου συγγραφέα.

Πείτε μας ένα ανάγνωσμα, αληθινή ιστο-ρία ή μυθοπλασία, που σας συγκίνησε ιδιαίτερα τελευταίως.

Φέτος το καλοκαίρι διάβασα τόσα πολλά βιβλία και ήταν όλα τόσο καλά, που δύ-σκολα μπορώ να επιλέξω ποιο ν’ αναφέ-ρω! Με εντυπωσίασε βαθιά το «Η αμαρτία της ομορφιάς» της Σόφης Θεοδωρίδου, το

«Υστερόγραφο ζωής» της Ελένης Τσαμα-δού και το «Αργός χορός» της Γιόλας Δα-μιανού Παπαδοπούλου. Πολύ καλό ήταν και «Το μυστικό ήταν η ζάχαρη» από την Τέσσυ Μπάιλα. Α, να μην ξεχάσω και το βιβλίο του Γιώργου Πολυράκη «Τα ηράνθε-μα θ’ ανθίσουν ξανά» που ήταν συγκλο-νιστικό! Μην με βάζετε να αναφέρω βιβλία γιατί δεν θα τελειώσουμε ποτέ! Αγαπώ τους Έλληνες συγγραφείς και τους διαβά-ζω κατά αποκλειστικότητα!

Πώς τα καταφέρνετε χρονικά και η από-σταση μεταξύ των εκδόσεων των βιβλίων σας είναι τόσο μικρή;

Βγάζω ένα βιβλίο κάθε χρόνο και δεν θεω-ρώ μικρή την απόσταση για έναν άνθρω-πο που έχει γόνιμη φαντασία και άπλετο χρόνο στην διάθεσή του. Εξάλλου είχα μια καθυστέρηση με την αλλαγή εκδότη και έτσι όταν κυκλοφόρησε το Βαλς με δώδε-κα θεούς που άρχισε την συνεργασία μου με τις εκδόσεις Ψυχογιός, εγώ είχα ήδη ολοκληρώσει την Θεανώ που ήταν το επό-μενο! Με αυτό το δεδομένο, προηγούμαι κατά ένα βιβλίο!

Μετά το τελευταίο σας βιβλίο «Με λένε Ντάτα» και την μεγάλη επιτυχία που ση-μείωσε, πότε να περιμένουμε ένα καινούρ-γιο βιβλίο από εσάς; Έχετε αρχίσει ήδη να δουλεύετε σε κάποια ιστορία;

Καινούριο βιβλίο; Μα τον Μάιο φυσικά! Το επόμενο έχει ήδη πα-ραδοθεί στις εκδόσεις Ψυχογιός και το χει-μώνα εγώ θα ξεκινή-σω του 2014! Είπαμε: Προηγούμαι κατά ένα βιβλίο!

Page 18: About autumn 2013

20

Page 19: About autumn 2013

21

Page 20: About autumn 2013

22

Στέλλα: «Φοβάμαι ότι θα αρρωστήσω και θα πεθάνω».Άννα: «Αυτός ο κόμπος που έχω στο λαιμό… θα πνιγώ. Θα το δείτε».Σοφία: «Μου κόβεται τόσο έντονα η αναπνοή, που είμαι σίγουρη ότι η καρδιά μου έχει κάποιο πρόβλημα. Κάποιο λάθος κάνουν οι γιατροί και οι εξετάσεις μου είναι καθαρές».Αντιγόνη: «Όταν αρχίζω να ιδρώνω και δεν μπορώ να αναπνεύσω, φοβάμαι. Αρχίζω έντρο-μη να ζητάω βοήθεια. Δεν ξέρω στην περίπτωση που δεν το κάνω, τι θα μου συμβεί».Ελένη: «Φοβάμαι να κάνω προληπτικές εξετάσεις. Κι αν μου βρουν ότι έχω κάτι και θα πεθά-νω;»Ειρήνη: «Με λούζει κρύος ιδρώτας στην ιδέα ότι κάτι κακό θα πάθω ή εγώ ή τα παιδιά μου. Και αυτή την ιδέα την έχω συχνά. Μου κόβεται η αναπνοή, πνίγομαι, φοβάμαι κάτι ουσιαστι-κά απροσδιόριστο».

Ζωή μου έλειψες!

ΛΟYΗ Ι. ΜΑΡIΑ / ΚΛΙΝΙΚH ΨΥΧΟΛOΓΟΣ

Page 21: About autumn 2013

23

Οι κρίσεις πανικού αποτελούν μια από τις κυρίαρχες, αν όχι την κυρίαρχη δυστοκία της εποχής σε ότι αφορά στον ψυχισμό.Λόγια ειπωμένα από διαφορετικούς αν-θρώπους έχουν κοινό παρανομαστή το φόβο του θανάτου.

Όπως και να έχει φτιαχτεί η «ιστορία» στη σκέψη εκείνου που καταλήγει σε κρίση πα-νικού, η κεντρική ιδέα είναι κοινή και δεν εί-ναι άλλη από την πεποίθηση ότι κάτι κακό θα συμβεί είτε στον ίδιο είτε σε κάποιο αγα-πημένο του πρόσωπο.

Αν η Στέλλα αρρωστήσει θα πεθάνει.Αν της Άννας ο κόμπος στο λαιμό δεν υποχωρήσει θα πεθάνει.Αν η Σοφία δεν καταφέρει να πάρει ανάσα θα πεθάνει.Αν η Ελένη κάνει εξετάσεις θα πεθάνει.Γιατί λοιπόν στις μέρες μας οι κρίσεις πανι-κού έχουν ενταθεί; Τι συμβαίνει γύρω μας; Τι φοβούνται οι άνθρωποι; Γιατί πανικο-βλήθηκαν σε τέτοιο βαθμό;

Διάχυτη καταστροφολογία

Ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο, οι ειδήσεις γύρω μας αποπνέουν έντονα τρία στοι-χεία: λύπη, φόβο ή εκφοβισμό και θάνατο. Σαν τίποτα καλό να μην γίνεται. Σαν τίποτα θετικό να μην υπάρχει. Οτιδήποτε φρικτό από πάντα, ξαφνικά παίρνει φοβερές δια-στάσεις σαν χτες ή σήμερα να απέκτησε τη φοβερά άσχημη χροιά του. Π.χ. διαβά-ζοντας κανείς τις ειδήσεις στο διαδίκτυο θα διαβάσει δύο συνεχείς ημέρες για τον ηλικιωμένο που βρέθηκε νεκρός στο δια-μέρισμά του δύο ημέρες μετά το θάνατό του ή για το διάσημο παρουσιαστή που κόλλησε aids και βρίσκεται υπό ψυχολογι-κή υποστήριξη.

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν… Πάντα η ζωή και ο θάνατος ήταν άρρηκτα συνδεδεμέ-να. Πάντα υπήρχαν οι ασθένειες. Πάντα οι

μοναχικοί συνάνθρωποί μας. Τώρα σαν όλα να λέγονται στην υπερβολή τους. Και κατά τη γνώμη μου αυτό που τα κάνει υπερβολικά είναι η μονομερής εμμονή σε συγκεκριμένες ειδήσεις, καθώς και η επα-νάληψή τους.

Δεν υπάρχει μόνο ο θάνατος γύρω μας. Και για να υπάρξει, θα πρέπει να έχει προ-ϋπάρξει η ζωή. Γιατί γι’ αυτήν δεν μιλάει κανείς πλέον;

Εμφανίζεται π.χ. η είδηση για τη γυναίκα που τύφλωσε ένα παιδί για να πουλήσει τα μάτια του και ειπώθηκε ξανά και ξανά. Και; Μετά τι έγινε; Οι αρμόδιοι τι έκαναν σχετικά με ένα ζήτημα το οποίο υπάρχει χρόνια πριν; Προέκυψε κάτι θετικό που θα προστατέψει τα επόμενα παιδιά – θύματα;Αν έγινε, γιατί δεν ακούστηκε;

Κι αν δεν έγινε ποιος ο λόγος του να πα-ρουσιάζεται ξανά και ξανά αυτό το μεμο-νωμένο περιστατικό;

Σαν ο στόχος της ενημέρωσής μας να είναι το να βρισκόμαστε διαρκώς υπό το καθε-στώς του φόβου. Ενός φόβου που γεννάει φόβο. Και που τσακίζει κάθε προσπάθεια ψυχικής επιβίωσης στους καιρούς μας.

Αυτόματα η μητέρα που έχοντας την τηλε-όρασή της ανοικτή περιμένοντας να ελέγ-ξει την αντιγραφή του μικρού της κι ακούει για το αγόρι που του έκλεψαν τα μάτια, σκέφτεται: «να προσέχω όταν πηγαίνω το παιδί στην πλατεία». Δηλαδή, «να φοβά-μαι στη βόλτα μου με το παιδί μου». Και μετά ο μικρός θα τη φωνάξει να τον ελέγ-ξει. Θα ξεχάσει συνειδητά την είδηση. Ένα κομμάτι φόβου όμως, θα έχει ήδη εγκατα-σταθεί κάπου μέσα της. Μπορεί να μην τη θυμηθεί ξανά. Μπορεί όμως και να την δω να μου χτυπάει την πόρτα του γραφείου: «Νομίζω ότι κάτι θα συμβεί στα παιδιά μου και θα πεθάνουν. Δεν ξέρω γιατί».

Page 22: About autumn 2013

24

Σύντομα θα παρθούν νέα οικονομικά μέτρα

Σε τι εξυπηρετούν οι προειδοποιήσεις για τα νέα οικονομικά μέτρα;Εκείνοι που δεν μπορούν ήδη να ανταπε-ξέλθουν οικονομικά δεν θα μπορούν ούτε αργότερα. Εκείνοι που μπορούν, θα μπο-ρέσουν ξανά. Σαν η απόσταση που οι άνθρωποι προ-σπαθούν να πάρουν από τα άσχημα γε-γονότα να μηδενίζεται.

Υπάρχει η άσχημη συνθήκη και η αναμονή, χωρίς καθόλου χρόνο ενδιάμεσα.

Και βεβαίως, η αναμονή είναι χειρότερη από την ίδια τη συνθήκη. Μοιάζει με την παραμονή κηδείας. Αναρωτηθήκαμε ποτέ τι είναι πιο άσχημο; Η παραμονή ή η ημέρα μιας κηδείας; Σίγουρα η παραμονή. Γιατί δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Δεν μπορείς να σκεφτείς τρόπους για να συμβολοποι-ήσεις την έλλειψη. Δεν μπορείς να απομα-κρυνθείς. Δεν μπορείς να είσαι κοντά. Την ίδια την ημέρα της κηδείας μπορείς! Να ξε-σπάσεις τη λύπη σου. Να δεις. Να αποχαι-ρετήσεις. Να κάνεις όσα μπορείς και όσα δεν μπορείς. Να συνεχίσεις.

Παύεις να φαντάζεσαι το θάνατο. Τον βλέπεις. Για να ζήσεις.

Αντιστοίχως λοιπόν, τον τελευταίο χρόνο αφού βίαια μπαίνουν σε ισχύ τα οικονο-μικά μέτρα και οι άνθρωποι αρχίζουν να προσπαθούν να βρουν τους τρόπους για να ανταπεξέλθουν ή έστω να δουν πώς θα μπορούσαν να τα καταφέρουν, δεδο-μένου ότι δεν μπορούν να είναι συνεπείς, έρχονται οι προειδοποιήσεις για τα επόμε-να.

Η αναμονή. Και ξανά στην αρχή. Σαν η ζωή να μετατρέπεται σε ένα βαρέλι φό-

βου, που ο καθένας γυρίζει ασταμάτητα. Και κυλάει… κυλάει… κυλάει…

Για να προτιμήσει να πληρώσει όσα μπο-ρεί από τους φόρους του, αλλά να πα-ραλείψει τις ετήσιες προληπτικές εξετάσεις του. Και τελικά το ερώτημα που γεννάται είναι το εξής: τι τον πανικοβάλλει τελικά; Μήπως στις εξετάσεις βρεθεί κάποια θα-νατηφόρα ασθένεια ή το γεγονός ότι του απαγορεύεται εμμέσως να είναι ζωντα-νός;

Δεν σου χρειάζεται

Τελευταία παρατηρώ στην καθημερινό-τητά μου τους ανθρώπους περισσότερο από ποτέ. Συχνά λοιπόν ακούω δίπλα μου: «Δεν σου χρειάζεται», «μας χρειάζεται;»

Τελικά με ποια κριτήρια επιλέγει κάποιος τι του χρειάζεται; Και για ποιο κομμάτι της ζωής του; Για την ψυχική του υγεία; Για τη σωματική του υγεία; Για την βασική επιβί-ωσή του;

Δεν άκουσα κανέναν να το διαχωρίζει. Και μάλλον από τα συμφραζόμενα κάθε φορά που το ακούω γύρω μου, έχω την αίσθηση πως το «μου χρειάζεται – δεν μου χρειάζεται» έχει γίνει συνώνυμο του «πρέ-πει – δεν πρέπει». Συνώνυμο που αλλάζει μορφές διαρκώς. Άλλοτε γίνεται κόμπος στο λαιμό, άλλοτε δυσφορία, άλλοτε βά-ρος στο στομάχι, πότε – πότε πανικός για τα «θέλω» που βιαίως απαγορεύτηκαν! «Θέλω», που πολλές φορές είναι τόσο απλά!

Πρόσφατα βρέθηκα σε κάποιο κατάστη-μα με είδη σπιτιού. Ακριβώς δίπλα μου ένα ζευγάρι γύρω στα πενήντα. Η γυναί-κα κρατούσε στα χέρια της ένα πλαστικό σουρωτήρι του οποίου το χρώμα ήταν έντονο κόκκινο. Ο διάλογος με τον σύζυγό της εξελίχθηκε κάπως έτσι:

Page 23: About autumn 2013
Page 24: About autumn 2013

26

- «Τι το θέλεις αυτό, σου χρειάζεται;»

- «Μου αρέσει πολύ το χρώμα. Αυτό που έχουμε πάλιωσε. Έχει ξεβάψει. Κοίταξε τι ωραίο χρώμα. Δεν είναι ακριβό».

- «Αφού έχουμε, δεν χρειαζόμαστε άλλο… Το χρώμα θα κοιτάξουμε τώρα; Σε λίγο θα πεινάσουμε. Το χρωματιστό σουρωτήρι μάς έλειψε!»

Η γυναίκα το άφησε στο ράφι. «Πάμε να προλάβουμε το κρεοπωλείο πριν κλείσει;» είπε σαν υπνωτισμένη.

Για τον ψυχισμό αυτής της γυναίκας κόστι-ζε ελάχιστα εκείνο το κόκκινο χρώμα. Για τη συνθήκη του φόβου, κοστίζει πανάκριβα η επιθυμία. Γιατί; Γιατί ένα ευτελές πλαστικό σουρωτήρι σε χρώμα κόκκινο είναι ικανό να διαλύσει στιγμιαία την ίδια τη συνθήκη. Του φόβου. Του πρέπει. Του πανικού.

Γιατί έχει χρώμα. Γιατί σύμφωνα με τις βα-σικές ανάγκες είναι περιττό. Γιατί το «πε-ριττό» είναι σχετικό!

Πώς θα μπορούσε λοιπόν κανείς να «στα-θεί» ψυχικά μέσα στο περιβάλλον των και-ρών μας;Θα ήταν σπουδαίο να αρχίσει μια προ-σπάθεια επιλογής. Να διαλέγει. Τι θα κρα-τάει στη σκέψη του και τι όχι. Μέσα από όλες αυτές τις πληροφορίες που καθημε-ρινά παραπέμπουν στο θάνατο και μόνο. Τι θα κρατήσει; Τι θα ακούσει; Τι θα σχολι-άσει; Είναι καιρός για τον καθένα να πάρει την απόφασή του. Θα ζήσει ως ζωντανός ή ως «ετοιμοθάνατος» σε ότι αφορά την ίδια του την επιθυμία;Και σίγουρα η όποια απόφαση πάρει, καλό είναι να σιγουρευτεί πως θα είναι υπέρ του…Γιατί μπερδεύτηκαν οι άνθρωποι, και πα-νικοβλήθηκαν!

Page 25: About autumn 2013

27

ΕνδείξειςΣήμερα χρησιμοποιείται στην Ιατρική ως θεραπευτική μέθοδος◘ στον βλεφαρόσπασμο◘ στον στραβισμό◘ στην σπαστική παράλυση◘ στην αυχενική δυστονία◘ στην υπεριδρωσία μασχαλών, παλαμών και πελμάτων◘ στην αισθητική δερματολογία.

Αναλυτικότερα οι εφαρμογές του BOTOX στις παρακάτω περιπτώσεις:

Υπεριδρωσία μασχαλών, παλαμών και πελμάτων

Τι είναιΥπεριδρωσία είναι η υπερβολική έκκριση ιδρώτα, πέρα από τις φυσιολογικές ανά-γκες του οργανισμού, σε ποσότητα που ξεπερνά τα 50 mg ανά 5 min. Η πιο συχνή και ενδιαφέρουσα μορφή εί-ναι η εστιακή ιδιοπαθής υπεριδρωσία, που μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικές διαταραχές και να περιορίσει τις οικογενει-ακές, κοινωνικές και οικονομικές δραστη-ριότητες των πασχόντων.

Ποιους αφοράΗ νόσος εμφανίζεται συνήθως κατά την εφηβεία ή νεαρή ηλικία και επιδεινώνεται στην 2η με 3η δεκαετία της ζωής. Προσβάλ-λει τις μασχάλες (30-40%), τις παλάμες και τα πέλματα (60%) και το πρόσωπο (10%).

Πώς αντιμετωπίζεταιΗ αντιμετώπιση της υπεριδρωσίας περι-λαμβάνει μέτρα που αφορούν την αλλαγή του τρόπου ζωής (αποφυγή στρες, προ-σοχή στην ένδυση, στην υπόδηση, την διατροφή καθώς και σχολαστική υγιεινή), την χρήση αντιιδρωτικών προϊόντων, χει-ρουργικές μεθόδους και πρόσφατα την χρήση του BOTOX.

ΑντενδείξειςΗ χορήγηση BOTOX αντενδείκνυται στην γενικευμένη υπεριδρωσία, στα νευρομυϊκά νοσήματα, στην κύηση και κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με αμυνογλυκοσίδες.

Όλη η αλήθεια για το BOTOXΤο BOTOX παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1822 από τον Justus Kerner. Αργότερα, το 1968, χρησιμοποιείται από τον Alan Scott για την αντιμετώπιση του στραβισμού. Το 1987 το ζεύγος Carruthers πραγ-ματοποιεί την πρώτη εφαρμογή στην αντιμετώπιση των ρυτίδων του μεσοφρύου. Ενώ το 1989 αναγνωρίζεται πλέον επίσημα από το FDA (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων ΗΠΑ), ως θεραπεία για τον βλεφα-ρόσπασμο, τον στραβισμό και την αυχενική δυστονία.

Page 26: About autumn 2013

28

Πώς γίνεταιΜε μικροσκοπική βελόνα εγχύονται μικρές ποσότητες φαρμάκου σε διάφορα σημεία της πάσχουσας περιοχής, αφού έχει προ-ηγηθεί χρήση αναισθητικής κρέμας.

Διάρκεια και ασφάλειαΗ μέση διάρκεια των αποτελεσμάτων εί-ναι 8-9 μήνες αλλά σε σημαντικό ποσο-στό των ασθενών δεν χρειάζεται δεύτερη εφαρμογή πριν την πάροδο ενός έτους. Το ΒΟΤΟΧ είναι μια απλή, υψηλής αποτελε-σματικότητας και ασφάλειας μέθοδος για την εστιακή υπεριδρωσία που θεωρείται η θεραπεία εκλογής αφήνοντας πια πίσω της όλες τις άλλες μεθόδους.

Αισθητική Δερματολογία

Στο οπλοστάσιο της αισθητικής δερματο-λογίαςτο BOTOX έχει καθιερωθεί ως ένα ισχυρότατο, απλό και ασφαλές όπλο ενά-ντια στη γήρανση του προσώπου, καθώς εξαλείφει τις ρυτίδες και βελτιώνει σημαντι-κά την εικόνα του.

ΕνδείξειςΕίναι ιδανικό για:• ανανέωση προσώπου (flash botox)• τις ρυτίδες γύρω από τα μάτια (πόδι της χήνας)• τις ρυτίδες του μετώπου• τις ρυτίδες «θυμού» ανάμεσα στα φρύδια• την αλλαγή της «κουρασμένης» έκφρασης του προσώπου• το ανασήκωμα της γραμμής των φρυδιών• την πτώση της γωνίας του στόματος • τον λαιμό (σε πιο περιορισμένα περιστατικά).• nefertiti botox (περίγραμμα).

Πώς γίνεται το BOTOXΧρησιμοποιώντας μια λεπτή βελόνα εγχύ-εται ελάχιστη ποσότητα φαρμάκου σε διά-φορα σημεία του προσώπου (μεσόφρυο, μέτωπο, «πόδι της χήνας»). Ο πόνος είναι ανεπαίσθητος και ελαχιστοποιείται με χρή-ση αναισθητικής κρέμας.

ΑποτελέσματαΑμέσως μετά την έγχυση τίποτα δεν φα-νερώνει ότι έγινε κάποια παρέμβαση στο

πρόσωπο, και τυχόν ελαφρά σημαδάκια στο σημείο της έγχυσης υποχωρούν τα-χύτατα. Με την πάροδο των ημερών το πρόσωπο δείχνει νεότερο, φρέσκο και ξε-κούραστο και οι ρυτίδες εξαλείφονται με εντυπωσιακό ρυθμό. Το αποτέλεσμα διαρ-κεί από 3 έως 6 μήνες ανάλογα με το μέ-γεθος, την χρονιότητα του προβλήματος καθώς και την ηλικία.

ΠροσοχήΗ θεραπεία επιβάλλεται να εφαρμόζεται από εξειδικευμένο γιατρό για να αποφευ-χθούν προβλήματα, όπως οι έντονες εκχυ-μώσεις και η πτώση βλεφάρου, που όμως ακόμα κι αν συμβούν, έχουν περιορισμένη διάρκεια.

Χρειάζεται επίσης προσοχή στην χρήση σωστής ποσότητας και πυκνότητας του BOTOX, ώστε το αποτέλεσμα να είναι αι-σθητικά σωστό και να μην επηρεάζει την εκφραστικότητα του προσώπου. Είναι απαραίτητη η σωστή λήψη ιατρικού ιστο-ρικού, ώστε να μην χορηγείται σε άτομα που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή ή πάσχουν από νευρομυϊκά νοσήματα ή έχουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας.

ΣυμπεράσματαΣυνοψίζοντας τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε ότι η χρήση του BOTOX θεω-ρείται πλέον μια απλή μέθοδος, ιδιαίτερα αποτελεσματική και απόλυτα ασφαλής, καθώς έχει πια δοκιμαστεί στο πέρασμα των χρόνων.

Στα χέρια ενός εξειδικευμένου γιατρού μπο-ρεί είτε να θεραπεύσει και να ανακουφίσει πάσχοντες συνανθρώπους μας, είτε να χαρίσει γρήγορη, ασφαλή και ανώδυνη διόρθωση των ρυτίδων του προσώπου, βελτιώνοντας με τον ένα ή τον άλλο τρό-πο την καθημερινότητα του καθενός μας.

Χαρά ΜπαρμπάνηΔερματολόγος – Αφροδισιολόγοςwww.derma-mparmpani.gr

Page 27: About autumn 2013

29

«Όλοι μού έλεγαν ότι είμαι μια χαρά. Εγώ όμως το ’βλεπα. Δεν μπορούσα να το βγάλω απ ’ το μυαλό μου, που ήταν κολλημένο στα πόδια μου. Έπρεπε να φτάσω 40 κιλά για να ’ναι ίσιο το πόδι. Είχα φτάσει σε κατάσταση απελπισίας. Είμαι σίγουρη ότι ακόμη κι η τελευταία σχέση μου θα είχε καλύτερη πορεία αν είχα λύσει αυτό το πρόβλημα νω-ρίτερα».

«Είναι μια μανία τελειοποίησης, δηλαδή να θέλω κι άλλο να τελειοποιήσω το σώμα μου. Είναι μια εσωτερική πάλη ν’ αλλάξω κι αυτό, ν’ αλλάξω κι εκείνο… Πάντα βρίσκεις κάτι να μη σου αρέσει. Μετά θέλεις κάτι καλύτερο. Η αισθητική σου αφήνει κάτι ανεκπλή-ρωτο».

«Κανείς δεν μού ’πε ″έχεις πρόβλημα″. Εμένα δεν μου άρεσε από 20 χρονών. Είναι αυτό το κάτι πού ’χεις στον εγκέφαλο, που σου λέει ″ξέρεις κάτι; Αυτό πρέπει να το πετάξεις από πάνω σου″».

ΔΡ. ΔΗΛΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ / ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟΥ

Το σύνδρομοτης κατά φαντασίαν

ασχήμιας

Page 28: About autumn 2013

30

Αυτές είναι μερικές χαρακτηριστικές φρά-σεις ατόμων που έχουν υποβληθεί σε πολλαπλές αισθητικές επεμβάσεις από δι-αφορετικούς πλαστικούς χειρουργούς και μού διηγήθηκαν την εμπειρία τους. Παρά το γεγονός ότι κανένας άνθρωπος δεν εί-ναι απρόσβλητος στα άγχη που σχετίζο-νται με το σώμα του, όταν οι υπερβολικές σκέψεις για ένα ή περισσότερα σωματικά χαρακτηριστικά διαταράσσουν την ομαλή ροή της καθημερινότητάς του ή δημιουρ-γούν συναισθήματα αναστάτωσης και απόγνωσης, ενδέχεται να είναι ενδείξεις για μια διαταραχή αντίληψης της σωμα-τικής εικόνας, που ονομάζεται διαταραχή σωματικής δυσμορφίας (Body Dysmor-phic Disorder – BDD).

Χαρακτηριστικά της κατά φαντασίαν ασχήμιας

Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας εί-ναι ψυχική ασθένεια, κατά την οποία το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως άσχημο. Συνιστά μία νόσο με πολλές πα-ραμέτρους, ανιχνεύεται και διαγιγνώσκεται δύσκολα (λόγω μυστικοπάθειας και της μεγάλης ετερογένειας συμπτωμάτων) και, όπως αναφέρουν έρευνες, παρουσιάζε-ται σε άτομα όλων των ηλικιών και των δύο φύλων, αλλά με ελαφρώς μεγαλύτε-ρη συχνότητα στις γυναίκες.

Χαρακτηρίζεται από τη μη ρεαλιστική ει-κόνα του σώματος και την έντονη ενα-σχόληση – πολλές ώρες της ημέρας – με φανταστικά ψεγάδια και ατέλειες στην εξωτερική εμφάνιση.

Στην περίπτωση που αυτές υπάρχουν, είναι ελάχιστες, ανάξιες σημασίας και η ανησυχία γι’ αυτές είναι υπερβολική, αφού το ίδιο το άτομο τις μεγεθύνει στο μυαλό του, με αποτέλεσμα να του γίνονται εμμο-νή και να αξιολογούνται σαν μειονέκτημα, δημιουργώντας εμπόδια σε πολλούς το-μείς της ζωής του.

Μερικές από τις πιο συχνές συμπεριφο-ρές των ατόμων με το σύνδρομο σωματι-κής δυσμορφίας είναι το επίμονο κοίταγ-μα στον καθρέφτη, η υπερβολική προε-τοιμασία όταν πρόκειται να έχουν έξοδο, οι συνεχείς συγκρίσεις συγκεκριμένων χαρακτηριστικών τους με των άλλων, οι υπερβολικές τεχνικές απόκρυψης κά-ποιων σημείων του σώματος, η αποφυγή των κοινωνικών συναναστροφών και της οικειότητας.

Η κοινωνική ζωή του ατόμου βρίσκεται συ-χνά σε κίνδυνο, αφού βιώνει άγχος όταν βρίσκεται με τη συντροφιά άλλων, φο-βάται ότι είναι στόχος προσοχής για την υποτιθέμενη σωματική δυσμορφία και πι-στεύει ότι όλες οι δυσκολίες ή αποτυχίες της ζωής του προέρχονται από αυτό το «ελάττωμα». Τα σημεία που συχνά αναφέ-ρονται ως στόχος ανεπιθύμητης προσο-χής αφορούν κυρίως το πρόσωπο (μύτη, επιδερμίδα, μαλλιά, μάτια, χείλια, πιγούνι), χωρίς να αποκλείονται και άλλα μέρη του σώματος (μηροί, κοιλιά, μέγεθος και σχή-μα του στήθους).

Τα συναισθήματα των ατόμων με διατα-ραχή σωματικής δυσμορφίας είναι σύνθε-τα και περιλαμβάνουν αμηχανία, ντροπή, κοινωνική φοβία ή απόσυρση, χαμηλή αυτο-εκτίμηση, απαισιοδοξία, ευερεθιστό-τητα, θυμό, αποστροφή για τον εαυτό τους, αναστάτωση, ενοχή, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συνυπάρχουν και πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως κατάθλι-ψη, κατάχρηση ουσιών, αυτοκαταστροφι-κές συμπεριφορές, ακόμα και αυτοκτονι-κές σκέψεις. Πολύ συχνά τα άτομα, επειδή δεν μπορούν να αντιληφθούν την αληθινή φύση του προβλήματος, καταφεύγουν σε δερματολόγο ή σε πλαστικό χειρουργό αναζητώντας χειρουργική λύση για τη θε-ωρούμενη ατέλειά τους, κάτι που έχει ως συνέπεια να είναι δυσαρεστημένα με τα αποτελέσματα της αισθητικής τους επέμ-βασης, ακόμα και όταν έχουν εξασφαλίσει ένα επιτυχημένο αισθητικό αποτέλεσμα. Έτσι, μένουν συνέχεια με την αίσθηση του

Page 29: About autumn 2013

31

ανεκπλήρωτου (συχνά μάλιστα η προ-σοχή τους μετατοπίζεται σε κάποιο άλλο σημείο και βρίσκουν νέα ατέλεια στην εμ-φάνισή τους, π.χ. μετά από ρινοπλαστική βλέπουν ρυτίδες στα μάτια τους ή θέλουν πιο γεμάτα χείλη, κλπ.), εμπλέκονται σε έναν φαύλο κύκλο αισθητικών επεμβάσε-ων και καταλήγουν σε πολύ-χειρουργικά περιστατικά. Επιπλέον, η περίοδος της ανάρρωσης και οι τυχόν μετεγχειρητικές δυσκολίες μιας αισθητικής επέμβασης μπορεί να οδηγήσουν στην επιδείνωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου και στη βίωση συναισθημάτων θυμού και απελπισίας, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν σε διαταραγμένες σχέσεις με τον πλαστικό χειρουργό.

Πλαστικοί χειρουργοί αναφέρουν ότι αυτά τα άτομα, τα οποία αποτελούν, ευτυχώς, μειοψηφία, «βλέπουν τα πράγματα από μια μικρή οπή. Και βλέπουν μόνο αυτά τα πράγματα. Και επιπλέον τα μεγεθύνουν κιόλας». «Προσέχουν πολύ μεγάλες λε-πτομέρειες και επιμένουν σε συγκεκρι-μένα σημεία, τα οποία ακόμα και το μάτι του ειδικού δυσκολεύεται να τα δει». «Δεν ικανοποιούνται με οτιδήποτε. Θέλουν συ-νεχώς ν’ αλλάξουν κάτι. Ζητούν και ξανα-ζητούν παράλογα πράγματα. Θέλουν κα-θετί, το παραμικρό, να το διορθώσουν».

Βιολογικοί, ψυχολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες

Όπως έχει αναδειχτεί από έρευνες, τα αίτια του συγκεκριμένου συνδρόμου είναι πο-λυπαραγοντικά και διαφορετικά για κάθε άτομο. Όπως στις περισσότερες ψυχιατρι-κές διαταραχές, τα γονίδια είναι πιθανό να προδιαθέτουν ένα άτομο όταν αλληλεπι-δρούν με περιβαλλοντικούς / κοινωνικούς παράγοντες. Επίσης, ευθύνονται ψυχολο-γικοί παράγοντες, όπως για παράδειγμα τραύματα από την παιδική ή εφηβική ηλικία (π.χ. πειράγματα στο σχολικό περιβάλλον, bullying ή μειωμένες σχέσεις με τους συ-νομηλίκους), δυσάρεστα περιστατικά που

σχετίζονται με κάποιο μέρος του σώματος (π.χ. απόρριψη από κάποιον σύντροφο εξαιτίας του συγκεκριμένου χαρακτηρι-στικού). Από κλινικές παρατηρήσεις έχει, επίσης, αναδειχτεί ότι η ιδιοσυγκρασία του ατόμου συντείνει έμμεσα στην ανάπτυξη του συνδρόμου σωματικής δυσμορφίας, και ιδιαίτερα η συνύπαρξη ντροπαλότη-τας, άγχους και τελειομανίας.

Επιπλέον, η κυριαρχία της αίσθησης της όρασης και ο προσδιοριστικός ρόλος του «φαίνεσθαι» στις σύγχρονες κοινωνίες, δημιουργούν στα άτομα την αυξανόμενη ανησυχία για τη δημόσια προβολή του εαυτού τους και την επιθυμία για την επι-τυχημένη διαχείριση των εντυπώσεων στις

Page 30: About autumn 2013

32

καθημερινές τους επαφές, γεγονός που τα ωθεί να αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην εξωτερική τους εμφάνιση και να ανα-ζητούν θετικούς τρόπους αυτοπαρουσία-σης. Η έκθεση σε πρότυπα ομορφιάς και σε εξιδανικευμένες / κατασκευασμένες ει-κόνες μέσω των ΜΜΕ βάζει συχνά τα άτο-μα στη διαδικασία της σύγκρισης και της εσωτερίκευσης ενός τέλειου ιδανικού σώ-ματος ή της διαμόρφωσης της εντύπω-σης ότι το σώμα είναι «ελαττωματικό» όταν έχει ιδιαιτερότητες και τέλειο όταν οι διαφο-ρές μετασχηματίζονται σε ομοιομορφία. Το αποτέλεσμα είναι τα άτομα να είναι όλο και λιγότερο ικανοποιημένα από την εμφά-νισή τους, να νιώθουν δυστυχία όταν δεν μπορούν να πετύχουν το εσωτερικευμένο ιδανικό σώμα ή να υπερεκτιμούν τα οφέλη που μπορεί να έχουν αν το αποκτήσουν.

Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχή σωματικής δυσμορφίας είναι περισσότερο αισθητικά ευαίσθητα, θέτουν πολύ υψηλά αισθητικά πρότυπα και αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης του εαυτού τους και είναι περισσότερο ευάλωτα στα σχόλια των άλλων.

Απαραίτητη η βοήθεια◘ Τα άτομα που βιώνουν βασανιστικά συναισθήματα σε σχέση με την εξωτερι-κή εμφάνιση του σώματός τους να μιλή-

σουν άμεσα σε δικούς τους ανθρώπους για τους προβληματισμούς τους και να ζητήσουν απαραίτητα βοήθεια από ειδι-κούς της ψυχικής υγείας, προκειμένου να διερευνηθεί αν πάσχουν από διαταραχή σωματικής δυσμορφίας. ◘ Μέχρι να λάβουν την απαραίτητη βοή-θεια και να ελέγξουν το πρόβλημά τους είναι σημαντικό να αποφύγουν την πραγ-ματοποίηση αισθητικών επεμβάσεων, αφού, ακόμα κι αν επιτευχθεί ένα άριστο αποτέλεσμα μέσω της αισθητικής χειρουρ-γικής, δεν πρόκειται να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα στην ψυχική τους κατάστα-ση.

◘ Η στήριξη από το οικείο περιβάλλον (συγγενείς, σύντροφο, φίλους), επικουρι-κά με τη βοήθεια του ειδικού, συμβάλλει σημαντικά στην ανάκτηση της αυτοεκτί-μησης του ατόμου και στην αποδοχή του σώματός του.

Ο Ιπποκράτης έλεγε: «παν το πολύ τη φύ-σει πολέμιον» (οτιδήποτε υπερβολικό είναι αντίθετο στη φύση).

• Το παράλογο άγχος για την εμφάνισή σας δεν θα σας ανταμείψει: η στενοχώ-ρια, η σκληρή αυτοκριτική, ο αυτοβασανι-σμός και η παρέμβαση στο σώμα - όταν δεν χρειάζεται - αποβαίνουν σε βάρος της υγείας σας και της προσωπικής και κοινω-νικής σας ζωής.

• Μη χάνετε τη ζωή σας: όταν αναλώνε-στε μπροστά στον καθρέφτη στερείστε πιο σημαντικά πράγματα, καθώς και την ευκαιρία να βιώσετε ευτυχισμένες στιγμές, ενώ αυτό το χρόνο που σπαταλάτε άσκο-πα μπορείτε να τον αξιοποιήσετε δημιουρ-γικά.

• Φροντίστε να αλλάξετε την αντίληψη που έχετε για το σώμα σας: μην το κατηγορείτε για όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζε-τε στη ζωή σας και σταματήστε να μπαίνε-τε στη διαδικασία συγκρίσεων ή ανταγωνι-

Page 31: About autumn 2013

33

σμού με άλλα άτομα, να ζείτε σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις προσδοκίες των άλλων ή να αναζητάτε διαρκώς την επιβεβαίωση από τους άλλους.

• Η υπερβολική ενασχόληση με τα σωματικά ψεγάδια απειλεί την ταυτότητά σας. Τα ιδιαίτε-ρα χαρακτηριστικά σας είναι αυτά που σας κάνουν ξεχωριστούς: αξιοποιείστε τα, σε συν-δυασμό με τα προσωπικά σας χαρίσματα και επιτεύγματα, για να αναδείξετε τη μοναδικότητά σας.

• Βρείτε το μέτρο και την ισορροπία, προκειμέ-νου να ανακτήσετε την αυτοπεποίθηση και την αίσθηση της αυτο-αξίας σας, αφού η πραγ-ματικότητα είναι ότι κανένας δεν προσέχει τις ατέλειές σας όσο εσείς οι ίδιοι: ο κόσμος δεν περιστρέφεται γύρω από εσάς.• Αποδείξτε στον εαυτό σας ότι μπορείτε να ανακαλύψετε έγκαιρα τα όρια μεταξύ της φρο-ντίδας του σώματος και της ακραίας ανησυχί-ας γι’ αυτό, για να μη μετανιώνετε αργότερα.

Page 32: About autumn 2013

34

Η Κλασική Ομοιοπαθητική Ιατρική δύναται να απαλλάξει ριζικά τους ασθενείς που πάσχουν από Αγχώδεις Διαταραχές, την πιο διαδεδομένη ομάδα ψυχικών παθήσεων - «μάστιγα» του 21ου αιώνα (επιπολασμός βίου της νόσου γύρω 20%, 6% του πληθυσμού θα αναπτύξει σε κάποια φάση της ζωής του αγχώδη διαταραχή). Όντας μία από τις κύριες θεραπείες, προσεγγίζει τους ασθενείς αποκλειστικά εξατομικευμένα, δρα βαθιά και ρυθμίζει όλο τον ανθρώπινο οργανισμό (και όχι μόνον τον ψυχισμό), ώστε ο ασθενής να ξεπεράσει αποτελεσματικά και σταθερά το πρόβλημά του.

Ομοιοπαθητική Ιατρική και Αγχώδεις

Διαταραχές

ΔΑΡΔΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Δ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ / ΙΑΤΡΟΣ - ΚΛΑΣΙΚΗ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ - ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ

Page 33: About autumn 2013

35

Οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν μία κατηγορία ψυχικών νοσημάτων, στην οποία κάτω από φυσιολογικές συνθήκες οι ασθενείς αισθάνονται απειλή ή κίνδυνο ζωής, υγείας, κίνδυνο απώλειας κάποιου αγαπημένου ανθρώπου ή υλικού ή γενικά ότι θα συμβεί «κάτι κακό», με τα συμπτώ-ματα: άγχος, υπερένταση, νευρικότητα, έντονη ανησυχία ως αγωνία, φόβος θα-νάτου, τρέλας ή αίσθηση συγκεκριμένης ή αόριστης απειλής (όσον αφορά στην ψυ-χική σφαίρα), σκέψεις και εικόνες – σενά-ρια γύρω από επικείμενους ή μελλοντικούς κινδύνους και αρνητικά συμβάντα (νοητική σφαίρα), αίσθημα πνιγμού ή δύσπνοιας, ταχύπνοια, έντονη δυσφορία, υπέρταση, μυαλγία ή μυϊκή δυσκαμψία («πιάσιμο»), έντονοι παλμοί, βάρος, «πλάκωμα» θώ-ρακος έως και στηθάγχη, εξάψεις – εφι-δρώσεις, αιμωδίες (μούδιασμα, μυρμή-γκιασμα), αϋπνία, δερματίτιδα, διάρροια, ευερέθιστο έντερο (σωματική σφαίρα).

Τα συμπτώματα υπάρχουν (με διαλείμμα-τα) συνήθως για μήνες έως πολλά χρόνια και το αποτέλεσμα είναι μία συμπεριφορά αποφυγής των αγχογόνων ερεθισμάτων (ασανσέρ, πλατείες, μέσα μαζικής μετα-φοράς, κοινωνικές συνάξεις κ.λπ.), «πά-γωμα» (αίσθηση παράλυσης) ή ακόμη και λιποθυμία, εκνευρισμός και κάποιες φορές επιθετικότητα. Οι ακόλουθες ψυχικές παθήσεις συντε-λούν κατά την σύγχρονη ιατρική την ομά-δα των αγχωδών διαταραχών:

Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή Οι άνθρωποι εδώ, βιώνουν ένα συνεχές υπερβολικό άγχος και υπερένταση στην καθημερινότητα, ανησυχούν υπερβολικά για την υγεία των συγγενών και του εαυ-τού τους, για την επιβίωση, την εργασία, για τα οικονομικά κ.λπ., χωρίς να υπάρχει αντικειμενικός λόγος ή κάποια πραγματική απειλή. Ανησυχούν επίσης πώς θα απο-δώσουν στο σχολείο (παιδιά, έφηβοι), στη

σχολή, στην άθληση... Ως συνέπεια, τους περιορίζει το γενικευμένο άγχος με αόρα-τα δεσμά και δεν μπορούν να δημιουργή-σουν ή να λειτουργήσουν ελεύθερα στην καθημερινή ζωή τους.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, όπου συνήθως δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος εκλυτικός παράγοντας (δηλ. κάτι που έχει προκαλέσει άμεσα τη διαταραχή), στην Ομοιοπαθητική Ιατρική χρησιμοποιούμε κατά κόρον το φάρμακο που ταιριάζει συ-νολικά και μοναδικά στην ιδιοσυγκρασία του ασθενούς, σε όλες τις δυσλειτουργίες (δηλ. και σε άλλες, άσχετες με την αγχώδη διαταραχή), τις φαινοτυπικές και κληρονο-μικές προδιαθέσεις του οργανισμού – είτε αυτές είναι σε σωματικό, νοητικό είτε ψυχι-κό επίπεδο – καθιστώντας την σε μία ολική θεραπεία του ανθρώπου, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Υπάρχουν τουλάχιστον 400 ομοιοπαθητι-κά φάρμακα**, τα οποία μπορούν να θε-ραπεύσουν αποτελεσματικά και ριζικά κά-ποιον ασθενή με αγχώδη διαταραχή.

Ποιό φάρμακο τελικά θα επιλέξει ο ομοι-οπαθητικός ιατρός μέσα απ’ αυτά τα 400 φάρμακα, εξαρτάται απ’ όλες τις εκφρά-σεις του οργανισμού, αφενός στην φυ-σιολογία του και αφετέρου στα επίπεδα άμυνάς του (δηλ. συμπτώματα - διαταρα-χές ή και παθολογίες).

Παράδειγμα: Γυναίκα 49 ετών έρχεται για θεραπεία αγχώδους διαταραχής, πάσχει επίσης από χρόνια θυρεοειδίτιδα Hashimo-to με υποθυρεοειδισμό, ευερέθιστο έντερο (φούσκωμα κοιλιάς με αέρια), βρογχικό άσθμα με βήχα, χρόνιο ρινικό μπούκωμα με αδυναμία αναπνοής από τη μύτη, εξά-ψεις - εφίδρωση προσώπου (προκλιμακτή-ριος) και έντονη βουλιμία με παχυσαρκία. Έπρεπε λοιπόν παράλληλα με την αγχώδη διαταραχή να εκτιμηθούν και όλες οι άλλες παθήσεις, ώστε δόθηκε το ομοιότατο ομοι-οπαθητικό φάρμακο (“Simillimum”). Μετά από ένα μήνα αναφέρει η ασθενής στην

Page 34: About autumn 2013

36

επανεξέταση, ότι από την πρώτη εβδομά-δα το άγχος, το φούσκωμα κοιλιάς, και η βουλιμία είχαν μειωθεί κατά πολύ. Από την δεύτερη εβδομάδα ελευθερώθηκε η μύτη και ανέπνεε κανονικά, ο βήχας είχε υπο-χωρήσει. Στις 7 εβδομάδες έδειξε ο εργα-στηριακός έλεγχος, ότι τα αντισώματα του θυρεοειδούς είχαν μειωθεί και έφτασαν για πρώτη φορά σε φυσιολογικά επίπεδα. Η ασθενής παραμένει σταθερή σε πολύ βελ-τιωμένη κατάσταση σ’ όλες τις διαταραχές της, και ακόμη κι αν διακοπεί το ομοιοπα-θητικό φάρμακο σ’ αυτό το σημείο, δεν θ’ αλλάξει η πορεία της, χωρίς έντονα (για την ψυχολογία πολύ επιβαρυντικά) συμ-βάντα ή διαρκή παρέμβαση χημικών ου-σιών και φαρμάκων. Αυτό το περιστατικό είναι αντιπροσωπευτικό για τους περισ-σότερους ασθενείς της Ομοιοπαθητικής Ιατρικής.

Αυτό σημαίνει ολική θεραπεία με ένα μόνο φάρμακο. Αντιθέτως, η γνωστή συμβατι-κή χημική θεραπεία, καταφέρνει ως επί το πλείστον μία καταστολή συμπτωμάτων (η οποία βέβαια κατά καιρούς είναι ανα-γκαία) με πολλά φάρμακα – η αναφερό-μενη ασθενής έπαιρνε εισπνοές δύο σκευ-ασμάτων με κορτιζόνη, ιπρατρόπιουμ – βρομίδη, χάπι αντι – ισταμινικό (Xozal) και Τ4 θυροξίνη, αυτά μόνο για δύο από τις πέντε διαταραχές της – χωρίς να βοηθούν στο άγχος της, εκεί θα χρειαζόταν ακόμη ένα - δύο κατασταλτικά χημικά φάρμακα, τα οποία όπως λένε και οι ψυχίατροι δεν θεραπεύουν, δηλ. μετά από διακοπή τους οι ασθενείς σχεδόν πάντα υποτροπιάζουν (επανέρχονται), στην αγχώδη διαταραχή τους. Παράλληλα με την Ομοιοπαθητική Ιατρική συνιστάται σε αρκετούς ασθενείς και η Ψυχοθεραπεία.

Μετατραυματική Αγχώδης Διαταραχή Εδώ οι ασθενείς αιτιολογικά έχουν βιώσει καταστάσεις, με άμεση απειλή της ζωής ή ακεραιότητάς τους (ατύχημα, πόλε-μος, βιασμός, βασανιστήρια, σεισμός),

ή ήταν θεατές τέτοιων περιστατικών άλ-λων ανθρώπων. Αναβιώνουν σαν συνέ-πεια συχνά σε εικόνες – αναμνήσεις την τραυματική εμπειρία (όνειρα, «flashback» την ημέρα), απομακρύνονται κοινωνικά, έχουν αίσθημα αποξένωσης, εχθρότητας, ενοχής και ντροπής, τρομάζουν – ξαφνιά-ζονται εύκολα. Πολύ συχνά συνυπάρχουν και άλλες δυσλειτουργίες όπως η διαταρα-χή πανικού, αγοραφοβία και ειδικές φοβί-ες (φοβία επικείμενου θανάτου, καρδιακής προσβολής, τρέλας), κατάθλιψη, επιθε-τική ή αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Υπάρχουν στην Ομοιοπαθητική Ιατρική φάρμακα, τα οποία σχετίζονται θεραπευ-τικά άμεσα με τέτοια αιτιολογικά γεγονότα, οπότε έχουμε για κάθε περίπτωση την εξα-τομικευμένη δυνατότητα αποθεραπείας. Διαταραχή Πανικού (Κρίσεις Πανικού) Χαρακτηριστικά έχουμε εδώ επαναλαμβα-νόμενες, απροσδόκητες και ξαφνικές προ-σβολές πανικού, με έντονο φόβο θανάτου ή κάποιας αρρώστιας (συνήθως καρ-διάς), και όλα τ’ άλλα πιθανά συμπτώμα-τα των αγχωδών διαταραχών, διαρκούν 5-30 λεπτά, αλλά συνοδεύονται επί χρό-νιας βάσης από αλλαγή συμπεριφοράς

Page 35: About autumn 2013

και έντονη ανησυχία-φόβο της επόμενης κρίσης. Πολύ συχνά συνυπάρχει παράλ-ληλα και η αγοραφοβία, δηλαδή η απο-φυγή πολυκοσμίας σε ανοιχτούς ή κλει-στούς χώρους και απομάκρυνσης από την βάση ασφάλειάς τους (σπίτι κ.α.). Με την Ομοιοπαθητική έχουμε σ’ αυτήν την αγχώδη διαταραχή πολύ καλά αποτελέ-σματα με συχνή αποθεραπεία. Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή

Οι ασθενείς πάσχουν από επαναληπτικές επίμονες σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες (ψυχαναγκασμοί), τις οποίες νιώθουν σαν εισβολή και ακατάλληλες, και τους προκα-λούν άγχος, όπως π. χ. σκέψεις μόλυνσης μετά από χειραψία. Τις ακολουθούν επα-ναλαμβανόμενες κινήσεις ή τελετουργίες (νοητικά ή κινητικά), όπως π. χ. πλένουν 20 – 40 φορές την ημέρα τα χέρια τους (καταναγκασμοί), προς ανακούφιση των ψυχαναγκασμών ή αποφυγή κάποιας προληπτικής ιδέας κ.λπ. Εδώ υπάρχει μία δυσκολία ριζικής αποθεραπείας, κυρίως αν το πρόβλημα υπάρχει πολλά χρόνια, και συνήθως βελτιώνεται μόνο η διαταρα-χή με την Ομοιοπαθητική Ιατρική.

Τέλος υπάρχουν και η κοινωνική φοβία και άλλες ειδικές φοβίες (όπως υψοφοβία, φοβία κάποιου ζώου ή αεροπλάνου), οι οποίες αντιμετωπίζονται πολύ καλά στην Ομοιοπαθητική Ιατρική.

** Τα Ομοιοπαθητικά Φάρμακα αποτελούνται από νανο – σκευάσματα (Chikramane et al 2010) της εκάστοτε αρχικής τους ύλης, δεν εί-ναι εικονικά σκευάσματα («Placebo») όπως λέγεται λανθασμένα από κάποιους. Δρουν μέσω του βλεννογόνου σ’ όλον τον οργανι-σμό, ωθώντας μια ακόμη άγνωστη ρυθμιστι-κή αρχή, εξισορροπώντας ολόκληρο τον ορ-γανισμό στα τρία επίπεδά του (νους – ψυχή – σώμα). Με άλλα λόγια η Ομοιοπαθητική Ια-τρική ασκεί πρωτοποριακά από το 1796 Νανο – Ιατρική και λόγω της απειροελάχιστης ποσό-τητας (πικογραμμάρια) της δραστικής ουσίας, δεν προκαλεί καμία τοξικότητα, δεν γνωρίζουμε

στην ιστορία της Ομοιοπαθητικής Ιατρικής έως σήμερα κανένα περιστατικό με πρόκληση ζη-μιάς ή θανάτου ενός ανθρώπου ή ζώου.

Στην περίπτωση που υπάρχουν δυνατό-τητες ίασης σε κάποιον ασθενή, αυτό επι-τυγχάνεται ηπίως σε σύντομο χρονικό δι-άστημα (εν δυνάμει μπορεί στην αρχή να εμφανιστεί κάποια προσωρινή θεραπευτι-κή επιδείνωση για λίγες ώρες ή μέρες), σε ανίατες περιπτώσεις βελτιώνεται η ποιότη-τα ζωής του ασθενούς.

Page 36: About autumn 2013

38

Κατά καιρούς, έχουμε ασχοληθεί με αρκε-τές διατροφικές διαταραχές όπως η νευ-ρική ανορεξία ή η βουλιμία νευρόζα, οι οποίες είναι αρκετά σοβαρές και χρήζουν επισταμένης ψυχολογικής και διατροφο-λογικής υποστήριξης. Για όλους τους υπόλοιπους όμως που θέλουμε να τρώ-με συνέχεια, χωρίς φόβο αλλά με πολύ πάθος, χωρίς να έχουμε το υπόβαθρο μιας ψυχογενούς διατροφικής διαταρα-χής, ούτε λόγος! Και δεν είναι λίγα αυτά τα άτομα…φτάνουν να γεμίσουν όλα τα ζα-χαροπλαστεία, παγωτατζίδικα, εστιατόρια και ταχυφαγεία της πόλης μας!

Μπορούμε να πούμε ότι τα άτομα που πάσχουν από «νευρική υπερφαγία» απο-τελούν μια ξεχωριστή κατηγορία διατροφι-κής διαταραχής από μόνοι τους!

Είναι τα άτομα που καταναλώνουν μεγά-λες ποσότητες φαγητού σε μικρό χρο-νικό διάστημα και δεν καταφεύγουν σε μεθόδους αποβολής φαγητού, όπως ο αυτο-προκαλούμενος εμετός ή η χρήση καθαρκτικών.

Αυτή είναι και η διαχωριστική γραμμή με-ταξύ υπερφαγίας και βουλιμίας. Τα άτομα

ΝευρικήΥπερφαγίαΚOΤΤΙΚΑ ΗΡΩ / ΚΛΙΝΙΚH ΔΙΑΙΤΟΛOΓΟΣ – ΔΙΑΤΡΟΦΟΛOΓΟΣ

Page 37: About autumn 2013

39

Page 38: About autumn 2013

40

που πάσχουν από υπερφαγία παλεύουν με το επιπλέον βάρος και σχεδόν πάντα τους διέπει ένα αίσθημα ντροπής γι αυτό. Είναι πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού τους, σαν το διάβασμα το οποίο πάντα έπρεπε να κάνουμε για τις εξετάσεις στο σχολείο, σαν κάτι το οποίο πρέπει να κά-νουμε χωρίς να είναι ευχάριστο. Ποτέ όμως το άτομο που χαρακτηρίζεται από υπερφαγία δεν θα καταφύγει στην αποβο-λή φαγητού, ούτε ο έλεγχος του βάρους θα του γίνει έμμονη ιδέα και αυτοσκοπός.

Αν πληροίτε τα παρακάτω κριτήρια είναι πιθανόν να πάσχετε από υπερφαγία. Τα δυσάρεστα νέα είναι ότι πάνω από το 10% αυτών των ατόμων είναι σοβαρά παχύ-σαρκα.

◘ Πολύ γρήγορη κατάποση φαγητού, δη-λαδή όταν τρώμε το γεύμα μας βιαστικά, σχεδόν αμάσητα!

◘ Όταν συνεχίσουμε να τρώμε έχοντας ξε-περάσει κατά πολύ το αίσθημα κορεσμού και καταλήγουμε με πόνους στο στομάχι.Όταν τρώμε μεγάλες ποσότητες φαγητού χωρίς να πεινάμε.

◘ Όταν τρώμε από ανία, από θλίψη ή μετά από ένα στενάχωρο γεγονός.

◘ Όταν το γεύμα μας συνοδεύεται από αί-σθημα ντροπής ή ενοχής και γενικά όταν μετανιώνουμε για την τροφή που μόλις καταναλώσαμε.

Όλα αυτά συνοδεύονται από υποσχέσεις στον εαυτό μας να μην ξαναφάμε συ-γκεκριμένες τροφές (π.χ. γλυκά) ή να μην ξαναφάμε πολύ το βράδυ, οι οποίες ποτέ δεν πραγματοποιούνται. Και φυσικά ένα άτομο που ανήκει σε αυτή την κατηγορία είναι πάντα σε «δίαιτα», η οποία χαρακτη-ρίζεται από μία μόνιμη αναβλητικότητα.

Και στη συνέχεια αυτή η αναβλητικότητα συνοδεύεται από δικαιολογίες, που στην πραγματικότητα ούτε η πιο αφελής εκδο-χή του εαυτού μας δεν θα μπορούσε να πιστέψει, π.χ. «Με πίεσαν για να φάω σε εκείνη τη γιορτή». «Πώς;» είναι η απορία της υπογραφείσας!

Ας εξετάσουμε λίγο το ψυχολογικό υπόβα-θρο της «νευρικής υπερφαγίας». Σύμφω-να με έρευνες, η υπερφαγία και η στέρηση φαγητού διεγείρουν το «σύστημα επιβρά-βευσης» του εγκεφάλου, μία διαδικασία η οποία μοιάζει πολύ με αντίστοιχες εξαρ-τήσεις ουσιών και αλκοολισμού. Αυτές οι ουσίες προκαλούν χημική διέγερση και προκαλούν εξάρτηση. Αυτή η διέγερση αναστέλλει κάθε δυσάρεστο συναίσθημα. Με έναν αντίστοιχο τρόπο λοιπόν και οι δι-αταραχές σίτισης, συμπεριλαμβανομένης και της υπερφαγίας, αναπτύσσονται με στόχο να μπλοκάρουν οποιοδήποτε ανε-ξέλεγκτο αρνητικό συναίσθημα και να κά-νουν το άτομο να νοιώσει καλύτερα.

Για παράδειγμα, όταν έχουμε άτομα με συναισθηματική και ψυχική ισορροπία το «σύστημα επιβράβευσης» του εγκεφάλου τους διεγείρεται από άλλα ερεθίσματα και όχι απαραίτητα ή αποκλειστικά από το φα-γητό. Όταν όμως το «σύστημα επιβράβευ-σης» μάθει να διεγείρεται με τεχνητά μέσα, όπως οι εξαρτησιογόνες ουσίες συμπερι-λαμβανομένου και του φαγητού (για πα-ράδειγμα μπορούμε να επικαλεστούμε την γνωστή εξάρτηση από τη σοκολάτα), τότε αυτό παύει να λειτουργεί φυσιολογικά και έχουμε μια διατροφολογική συμπεριφορά η οποία υποτροπιάζει συνεχώς.

Μπορεί ένα άτομο με τέτοια διατροφολο-γική συμπεριφορά να αλλάξει;

Η διαδικασία του να αποβάλλουμε το φα-γητό σαν συνήθεια και όχι σαν ανάγκη από την καθημερινότητά μας, δεν είναι εύ-

Page 39: About autumn 2013

41

κολη και χρειάζεται χρόνο. Το μόνο σίγου-ρο είναι ότι αν απλά μπούμε στη διαδικα-σία μιας αυστηρής δίαιτας χωρίς να έχου-με συνείδηση γιατί διαλέγουμε άλλο τρόπο διατροφής, και στοχεύουμε αποκλειστικά στη γρήγορη απώλεια βάρους και όχι στην υιοθέτηση μιας σωστής διατροφής, και κατά συνέπεια ενός πιο υγιούς οργανι-σμού, τότε είναι πολύ πιθανό αυτή η προ-σπάθεια να αποτύχει είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα.

Για να επιτύχουμε μια ουσιαστική αλλαγή πάνω στην διατροφολογική μας συμπε-ριφορά και να αποβάλλουμε τις κρίσεις υπερφαγίας, χρειάζονται δύο συνιστώ-σες. Ένα σταθερό και ισχυρό κίνητρο και η ουσιαστική αλλαγή νοοτροπίας απέναντι στο φαγητό.

Αρχίζοντας από το τελευταίο, είναι πολύ σημαντικό να εξετάσουμε τον ρόλο που παίζει η διατροφή στη ζωή μας. Δεν ζη-τάμε από κάποιον να στερηθεί το αγαπη-μένο του γεύμα ή γλυκό, απλά πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την ποσότητα και τη συχνότητα με την οποία πρέπει να το καταναλώνει. Σαφώς, το φαγητό δεν απο-τελεί μόνο βασική βιολογική ανάγκη, αλλά και ευχαρίστηση.

Το θέμα είναι ότι πρέπει να διαχωρίσουμε τις στιγμές που απολαμβάνουμε ένα καλό γεύμα με την παρέα μας, από τις στιγμές που ξεσπάμε στο φαγητό ή στα γλυκά για να «ξεπεράσουμε» ένα πρόβλημα ή από ανία, νοιώθοντας μετά τύψεις και ενοχές.

Τα γλυκά ή το τσιμπολόγημα δεν πρέπει να αποτελούν τον κυματοθραύστη των προ-βλημάτων που έχουμε. Για παράδειγμα, όσες σοκολάτες και να φάμε, ποτέ δεν θα λύσουμε ένα πρόβλημα που έχει προκύψει στη δουλειά ή στο σπίτι.

Όσο για το κίνητρο τού να αλλάξουμε δι-ατροφολογική συμπεριφορά, δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από την απόκτηση

Page 40: About autumn 2013

42

ενός υγιούς οργανισμού. Η ποιότητα της διατροφής μας αντικατοπτρίζεται σε έναν σημαντικό βαθμό στις αιματολογικές μας εξετάσεις, στην ποιότητα ύπνου και πέψης του φαγητού, στην άνεση του να κινούμα-στε και εν τέλει στην καλύτερη ψυχολογία.

Αν δεν αποτελεί κίνητρο η φροντίδα του εαυτού μας, τότε τι αποτελεί; Σκεφτείτε, μό-λις αγοράσουμε ένα καινούργιο κινητό οι περισσότεροι σπεύδουμε να αγοράσουμε θήκη και προστασία οθόνης. Όταν πά-ρουμε ένα καινούργιο ρούχο ή ένα ζευγάρι παπούτσια τα προσέχουμε μην λερωθούν ή φθαρούν.

Οπότε, πρέπει το σώμα μας και ο οργανι-σμός μας, να χρήζουν πολύ παραπάνω προσοχής και φροντίδας και πρέπει να ορθώνουμε μία γερή ασπίδα προστασίας

απέναντι σε τόσες ασθένειες που εγκυμο-νούν από την κακή διατροφή.

Και φυσικά, αυτό το κίνητρο θα πρέπει να συνοδεύεται από ρεαλιστικούς στόχους, κυρίως όσον αφορά την απώλεια βάρους.

Και με την ευκαιρία, κλείνοντας αυτό το άρθρο, μία προσωπική συμβουλή είναι, ο στόχος και το κίνητρο να επικεντρώνονται στην αλλαγή διατροφολογικής συμπερι-φοράς και στην υιοθέτηση μιας πιο υγιούς νοοτροπίας απέναντι στο φαγητό, και όχι αποκλειστικά στα κιλά. Τα κιλά αποτελούν απλά το αποτέλεσμα μιας κακής διατρο-φής.

Είναι η διατροφή μας που πρέπει να αλλά-ξει για να αλλάξουν και τα κιλά, και όχι το αντίστροφο!

Page 41: About autumn 2013

43

Page 42: About autumn 2013

44

ΔΗΜΟΥ – ΡΟΥΣΟΥΛΕΝΤΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ / ΧΕΙΡΟΠΡΑΚΤΗΣ – ΠΟΔΙΑΤΡΟΣ

Παπούτσια Άνεση ή ταλαιπωρία;Το ανθρώπινο πόδι είναι ένα αριστούργημα τέχνης και μηχανικής, που αποτελείται από 26 μικρά οστά και ένα περίπλοκο σύμπλεγμα δεκάδων μυών και συνδέσμων. Δεν είναι τυχαίο που μια τόσο μικρή ανατομική επιφάνεια του σώματός μας είναι τόσο αρμονικά φτιαγμένη και έχει τόσες πολλές δυνατότητες. Είναι κατασκευασμένο κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μας προσφέρει άριστη σταθερότητα στις απλές δραστηριότητες της καθημερινότητάς μας. Ταυτόχρονα μας προσφέρει τρομερή ελαστικότητα για να μπορούμε να περπατάμε άνετα σε ανώμαλες επιφάνειες, να ανεβοκατεβαίνουμε σκάλες, να τρέχουμε, ακόμα και να κάνουμε μπαλέτο περπατώντας στις μύτες ή να περπατάμε πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί.

Page 43: About autumn 2013

45

Όλα τα πόδια μοιάζουν ίδια, κι όμως είναι τόσο διαφορετικά. Άλλα είναι πιο λεπτά, άλλα πιο φαρδιά, άλλα έχουν πολύ ψηλή καμάρα (κοιλοποδία), άλλα δεν έχουν κα-θόλου καμάρα (πλατυποδία), άλλα έχουν στραβή φτέρνα (βλαισοποδία - ραιβο-ποδία), άλλα έχουν κότσια, άλλα έχουν στραβά ή γαμψά δάκτυλα (σφυροδακτυ-λία – γαμψοδακτυλία) και ούτω καθεξής. Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να αλλάζουν την μηχανική του ποδιού και να εμφανίζονται διάφορα μυοσκελετικά προβλήματα στα πόδια αλλά και σε όλο το υπόλοιπο σώμα με αφορμή τα πόδια. Φανταστείτε λοιπόν μια ανατομική βλάβη στο πόδι σε συνδυασμό με ένα «κακό» παπούτσι, πόσο πιο εύκολα θα τραυματί-σει το πόδι και πόσο πιο έντονα θα είναι τα συμπτώματα που θα εμφανίσει. Συμπτώ-ματα όπως κούραση στη μέση, στις γά-μπες και τις φτέρνες, επώδυνους κάλους ανάμεσα στα δάκτυλα και πάνω ή κάτω από αυτά, προβλήματα στα νύχια, ακόμα και διαστρέμματα και κατάγματα κόπω-σης.

Πόση βαρύτητα όμως δίνουμε στο να επι-λέξουμε το σωστό παπούτσι; Ποια είναι τελικά τα σωστά κριτήρια για την επιλο-γή ενός υποδήματος; Πώς δοκιμάζουμε σωστά ένα παπούτσι; Τελικά τι νούμερο παπούτσι φοράμε; Ποια είναι τα κριτήρια για κάθε ηλικία; Ποια είναι τα κριτήρια για άντρες και για γυναίκες αντίστοιχα;

Αυτές και αρκετές ακόμα ερωτήσεις μάς μπερδεύουν στο να επιλέξουμε το σωστό παπούτσι για κάθε περίπτωση. Προσπα-θώντας λοιπόν να απαντήσουμε τα πε-ρισσότερα από αυτά τα ερωτήματα, θα κατηγοριοποιήσουμε τις απαντήσεις με γνώμονα την ηλικία.

Παιδική ηλικία 1 - 10 ετών Μόλις ένα παιδάκι σταθεί καλά στα πόδια του σε ηλικία 12 – 18 μηνών, αμέσως αρ-

χίζουν οι πρώτες ερωτήσεις των γονέων σχετικά με το τι θα πρέπει να προσέξουν στην επιλογή του παπουτσιού. Σε γενικές γραμμές στο στάδιο αυτό και μέχρι την ηλικία των 5 ετών δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία, γιατί τα οστά και τα μαλακά μόρια των ποδιών είναι πολύ μαλακά και υπάρχει αρκετός λιπώδης ιστός τριγύρω. Τα κριτήρια λοιπόν είναι τα εξής:

• Θα πρέπει το παπούτσι εσωτερικά να μην είναι επίπεδο. Βάλτε το χέρι σας μέσα στο παπουτσάκι και στην περιοχή της κα-μάρας αισθανθείτε την ανύψωσή της.

• Προσπαθήστε να επιλέγετε παπουτσά-κια με κορδόνι ή με βέλκρον για καλύτερη σταθερότητα του αστραγάλου.

• Επιλέξτε ελαφριά και άνετα παπούτσια. Να θυμάστε ότι το μυοσκελετικό σύστημα των παιδιών δεν είναι ακόμα πλήρως ανε-πτυγμένο και ένα βαρύ παπούτσι κουράζει και ταλαιπωρεί το παιδί. • Μην μπερδεύεστε, τα παιδιά δεν είναι μικρογραφία των ενηλίκων, είναι απλά παιδιά. Μην παίρνετε σε μικρογραφία τα παπούτσια που έχει ο μπαμπάς ή η μαμά, απλά επειδή είναι χαριτωμένα ή για να ικα-νοποιήσετε το δικό σας γούστο.

•Μην αγχώνεστε εάν το παιδί σας έχει στραβά πόδια, τρέχει αλλόκοτα ή μπερ-δεύει το βήμα του και συνεχώς πέφτει. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί το νευρικό, το μυϊ-

Page 44: About autumn 2013

46

κό και το σκελετικό σύστημα των παιδιών αυτής της ηλικίας, ακόμα εξελίσσεται και δεν έχει ακόμα την αρμονική και σωστή συνεργασία για να ολοκληρωθούν κά-ποιες κινήσεις με ακρίβεια και σωστό συγ-χρονισμό. •Το σωστό νούμερο μετριέται πάντα με το παιδί όρθιο. Θα πρέπει μπροστά από τα δάκτυλα να υπάρχει ένα κενό 5-10 χιλιο-στά, ανάλογα με την σκληρότητα του πα-πουτσιού. Έτσι, υπάρχει αρκετός χώρος για το πόδι να λειτουργεί σωστά, χωρίς να τραυματίζονται τα δάκτυλα και τα νύ-χια. Για τη σωστή μέτρηση του πέλματος επισκεφτείτε έναν ποδίατρο όπου με κα-τάλληλα τεχνικά μέσα, μπορεί να μετρήσει ακριβώς το πόδι και να σας πει τι νούμερο παπούτσι φοράει το παιδί σας.

Σε ηλικία 4-5 ετών μπορείτε να κάνετε το πρώτο πελματογράφημα για το παιδί σας. Επισκεφτείτε έναν ποδίατρο και μέσω αυτής της εξέτασης εντοπίστε τυχόν μηχα-νικές βλάβες του πέλματος που μπορεί να υποβόσκουν. Ο ποδίατρος θα σας δώσει ακόμα πιο συγκεκριμένες οδηγίες για τη σωστή επιλογή παπουτσιού και ίσως να χρειαστεί να συζητήσετε και τη χρήση κά-ποιου ειδικού ορθωτικού πέλματος μέσα στο παπούτσι, για την ακόμα καλύτερη μηχανική στήριξη του πέλματος κατά την ανάπτυξη του παιδιού.

Παιδική – εφηβική ηλικία 11 – 18 ετώνΗ ηλικία 11-18 ετών είναι μια δύσκολη ηλι-κία και έχει πολλά σημεία που πρέπει να επισημάνουμε σχετικά με την επιλογή του παπουτσιού.

Τις περισσότερες φορές η λάθος επιλογή υποδήματος γίνεται από τα ίδια τα παιδιά, μιας και έχουν αρχίσει πλέον να έχουν γνώμη και άποψη, συν το γεγονός ότι δέ-χονται διάφορες επιρροές.

Πολλά παιδιά μιμούνται τους φίλους τους και φτάνουν σε σημείο να φορούν πα-πούτσια παλιά και φθαρμένα, σχεδόν κατεστραμμένα, που όμως δεν αποχωρί-ζονται με τίποτα «όσο πιο παλιά τόσο πιο ωραία».

Τα κορίτσια της ηλικίας αυτής επηρεασμέ-να από τη μητέρα τους ή ακόμα και από την τηλεόραση και τα περιοδικά, αρχίζουν να επιλέγουν παπούτσια με κριτήριο τη μόδα. Παπούτσια στενά, μυτερά, ρηχά και χωρίς κουτουπιέ (μπαλαρίνες), ακόμα και με τακούνι.

Τα αγόρια αυτής της ηλικίας αντίστοιχα, έχουν την τάση να μιμούνται κάποιους δι-άσημους αθλητές ή τραγουδιστές και φο-ράνε πολύ μεγαλύτερο νούμερο παπου-τσιού από το κανονικό και φυσικά με τα κορδόνια λυτά. Αυτό πολλές φορές γίνε-ται προσπαθώντας να επιβληθούν στους φίλους τους, θέλοντας να δείξουν ότι είναι πιο δυνατοί, ότι μεγάλωσαν και ότι είναι πλέον «άντρες».

Σε όλες τις περιπτώσεις το αποτέλεσμα εί-ναι το ίδιο. Πρόωρη κούραση, μειωμένες επιδόσεις σε αθλήματα, πόνος στις γά-μπες και στη μέση, φουσκάλες στα ση-μεία τριβής του πέλματος, χτυπημένα νύ-χια, κάλοι και φυσικά σκληρύνσεις κυρίως πίσω από τα δάκτυλα, στην περιοχή των μεταταρσίων. Ενημερώνοντας τους έφη-βους και δίνοντάς τους κάποιες σωστές κατευθύνσεις, όπως αυτές που προανα-φέραμε, θα προλάβουμε δυσάρεστες εκ-πλήξεις.

Page 45: About autumn 2013
Page 46: About autumn 2013

48

Άντρες – γυναίκες ηλικίας 18 – 50 ετών Σε αυτό το γκρουπ τις περισσότερες φο-ρές και πάλι, η λάθος επιλογή υποδήμα-τος είναι καθαρά προσωπική, με κριτήριο τις στιλιστικές τάσεις της μόδας. Λίγες είναι οι περιπτώσεις όπου το εργασιακό περι-βάλλον απαιτεί κάποιο κομψό ή πιο «ιδιαί-τερο» παπούτσι (στρατιωτικοί, αεροσυνο-δοί, τραπεζικοί, στελέχη επιχειρήσεων κλπ). Ακόμα όμως και σε αυτή την περίπτωση, κατά την επιλογή υποδήματος προσπα-θήστε να τηρήσετε όσο περισσότερο μπο-ρείτε τα παρακάτω:

• Το σωστό παπούτσι πρέπει να είναι δερ-μάτινο ή υφασμάτινο έτσι ώστε να επιτρέ-πει στο πόδι να αερίζεται και να αναπνέ-ει. Τα συνθετικά ή πλαστικά υλικά συχνά οδηγούν στην εφίδρωση, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται μυκητιάσεις στο δέρμα και στα νύχια. Επίσης τα συνθετικά υλικά δεν έχουν ελαστικότητα και έτσι το πόδι συ-μπιέζεται (ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες που τα πόδια πρήζονται).

• Τα παπούτσια με κορδόνια ή βέλκρον εί-ναι σαφώς πολύ καλύτερα από τα παπού-τσια τύπου «μοκασίνια» που έχουν ανοιχτό κουτουπιέ. Τα κορδόνια παρέχουν καλύτε-ρη σταθερότητα στα οστά του ταρσού και έτσι το πόδι λειτουργεί πολύ καλύτερα και αποφεύγονται τραυματισμοί όπως δια-στρέμματα και πρόωρη κόπωση.

• Σημαντικό είναι να χαλαρώνουμε τα κορ-δόνια των παπουτσιών κατά τις απογευ-ματινές ώρες όπου τα πόδια μας είναι συ-νήθως πρησμένα από την κούραση της ημέρας.

• Ακόμα καλύτερη επιλογή είναι να αγο-ράζουμε μποτάκια. Αυτός ο τύπος πα-πουτσιού παρέχει ακόμα καλύτερη σταθε-ρότητα στην ποδοκνημική άρθρωση, με αποτέλεσμα το πόδι να είναι σε καλύτερη θέση και να λειτουργεί φυσιολογικά.

• Η σόλα του παπουτσιού να είναι μαλα-κή, να έχει ελαστικότητα και πάχος του-λάχιστον ένα εκατοστό. Αυτό βοηθάει τον φυσιολογικό κύκλο αναβηματισμού, απορροφάει τους κραδασμούς και δεν τραυματίζει την φτέρνα και τα μετατάρσια από την συνεχόμενη φόρτιση κατά τη δι-άρκεια της ημέρας περπατώντας σε σκλη-ρές επιφάνειες.

• Πολύ σημαντικό είναι να αποφεύγεται η αγορά παπουτσιών τις πρωινές ώρες. Αυτό ισχύει για όλους, αλλά έχει ακόμα με-γαλύτερη βαρύτητα σε ανθρώπους που έχουν προβλήματα με την καρδιά, τους νεφρούς ή το σάκχαρο. Η ορθοστασία της καθημερινότητας και η κατακράτηση υγρών στο σώμα προκαλεί πρήξιμο γύρω από τους αστραγάλους κατά τις απογευ-ματινές κυρίως ώρες. Έτσι, ένα παπούτσι που μας κάνει το απόγευμα θα μας κάνει και το επόμενο πρωί, αλλά όχι αντίστρο-φα.

• Σωστό νούμερο παπουτσιού σημαίνει 5 με 10 χιλιοστά μεγαλύτερο. Πολύ σημα-ντικό είναι το παπούτσι να δοκιμάζεται για περίπου 5-10 λεπτά πριν αγοραστεί και φυσικά να δοκιμάζεται πάντα από την όρ-θια θέση, όπου το πόδι απλώνει και χαλα-ρώνει.

• Το πρόσθιο μέρος του παπουτσιού καλό θα είναι, να είναι άνετο και όχι πολύ στενό και μυτερό. Έτσι, δεν συμπιέζονται τα δάκτυλα και δεν δημιουργούνται κάλοι ανάμεσα ή πάνω στα δάκτυλα και προ-βλήματα στα νύχια των ποδιών (νύχια που

Page 47: About autumn 2013

49

μεγαλώνουν μέσα στο δέρμα). Σε αρκετές περιπτώσεις η συμπίεση των δακτύλων προκαλεί τραυματισμό μέχρι και στα νεύ-ρα του ποδιού (νευρίνωμα μόρτον), ένα πρόβλημα που προκαλεί έντονο πόνο και καυσαλγία στην ραχιαία επιφάνεια του ποδιού, συνήθως μεταξύ του 3ου και 4ου δακτύλου.

• Το τακούνι των γυναικείων υποδημάτων δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 4 - 5 εκατοστά. Πάνω από τα 5 εκατοστά αλλάζει όλη η μηχανική του πέλματος και το πόδι υπο-λειτουργεί. Με απλά λόγια, χαλάει ο φυσι-ολογικός κύκλος αναβηματισμού και αντί να έρχεται σε επαφή με το έδαφος πρώτα η φτέρνα, έρχονται τα δάκτυλα. Συνεπώς, το βάρος του σώματος μετατοπίζεται στο πρόσθιο μέρος του ποδιού και δημιουρ-γείται η πτώση μεταταρσίου. Μια πάθηση που ταλαιπωρεί εκατομμύρια γυναίκες, με τον πόνο να περιγράφεται «σα να περπα-τάω πάνω σε ένα βότσαλο». Πέρα από τον τραυματισμό των μεταταρσίων, με τον καιρό οι μύες της γάμπας συρρικνώνονται με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες τελικά να μην μπορούν να περπατήσουν χωρίς τα-κούνια και τελικά να παρουσιάζουν προ-βλήματα στη μέση και στον αχίλλειο τένο-ντα.

Τα τελείως ίσια παπούτσια τύπου «μπαλαρίνα» είναι τόσο επιβαρυντικά όσο και τα ψηλοτάκουνα.

Σε αυτήν την περίπτωση η σόλα είναι πολύ λεπτή και το κουτουπιέ είναι πολύ ανοιχτό. Το πόδι είναι τελείως ίσιο στο έδαφος και η υπερπροσπάθεια που γίνεται από το μυ-οσκελετικό σύστημα του ποδιού αλλά και ολόκληρου του κάτω άκρου είναι αρκετά μεγάλη. Πολύ συχνά το αποτέλεσμα είναι κούραση στους μύες της γάμπας και πό-νοι στην φτέρνα (πελματιαία απονευρωσί-τιδα), ειδικά στα πρώτα 3 - 4 βήματα κατά την πρωινή έγερση από το κρεβάτι. Τα υπόλοιπα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά που προαναφέραμε και περιλαμβάνουν κάλους ανάμεσα στα δάκτυλα κυρίως μεταξύ του 4ου και 5ου δακτύλου, σκλη-ρύνσεις στο κάτω μέρος του πέλματος και τραυματισμούς νυχιών.

Άντρες – γυναίκες άνω των 50 ετώνΣε αυτή την κατηγορία η σωστή επιλογή άνετου και ξεκούραστου παπουτσιού εί-ναι ακόμα πιο ουσιαστική, γιατί αρχίζουν πλέον να εκδηλώνονται οι κακουχίες που έχουν περάσει τα πόδια μας όλα τα προη-γούμενα χρόνια.

• Είτε λόγω ακατάλληλου παπουτσιού όπου έχουν δημιουργηθεί κάποιες μη ανα-στρέψιμες παραμορφώσεις όπως τα κό-τσια.

• Είτε λόγω κάποιου παλιού τραυματισμού (ένα τροχαίο ατύχημα, ένα παλιό χτύπη-μα στο σκι, στο τένις ή στο ποδόσφαιρο), όπου η μετατραυματική αρθρίτιδα και πάλι παραμορφώνει το πόδι και τα δάκτυλα και κάνει την εφαρμογή παπουτσιού εξαιρετι-κά δύσκολη.

• Είτε γιατί αρχίζουν να εκδηλώνονται προ-βλήματα υγείας όπως φλεβική ανεπάρ-κεια, σάκχαρο και πίεση που κάνουν την εμφάνισή τους στα κάτω άκρα και τα πό-δια.

Page 48: About autumn 2013

50

• Είτε γιατί σιγά-σιγά έρχεται και η φυσιο-λογική φθορά του χρόνου και καθώς με-γαλώνουμε αρχίζει να λεπταίνει το «μαξι-λαράκι» που έχουμε κάτω από τα τις φτέρ-νες και πίσω από τα δάκτυλα.

Άρα, προσπαθήστε για την επιλογή του παπουτσιού σας να εμπιστεύεστε μάρκες και τύπους παπουτσιών που απευθύνο-νται στην ηλικία σας. Επίσης αποφύγετε τα εμπορικά μαγαζιά της «αγοράς» και βρείτε μαγαζιά με ορθοπεδικά είδη. Εκεί θα βρείτε υποδήματα που πληρούν τα κριτή-ρια που αναφέραμε νωρίτερα, και έτσι θα μπορέσετε να νιώσετε και πάλι άνετα, να χαρείτε τον περίπατό σας και να γυμνα-στείτε εφόσον το επιθυμείτε.

Κλείνοντας, να επισημάνουμε ότι κάθε πόδι, ανεξαρτήτου ηλικίας, έχει την δική του ιδιαι-τερότητα και πρέπει η επιλογή παπουτσιού να γίνεται με κριτήριο τη σωστή εφαρμογή και όχι μόνο την αισθητική αυτού.

Παρόλα αυτά, κάποιες φορές, περιστά-σεις όπως γάμοι, βαφτίσεις και άλλες κοι-νωνικές εκδηλώσεις απαιτούν υποδήματα που δεν παρέχουν ούτε άνεση ούτε προ-στασία στο πόδι. Φροντίστε τουλάχιστον αυτές οι περιστάσεις να περιορίζονται στο 20-30% και όχι αντίστροφα. Έτσι θα προ-λάβετε δυσάρεστες εκπλήξεις που μπορεί να σας ταλαιπωρήσουν.

Ως γνωστόν, η καλύτερη μορφή θεραπεί-ας είναι η πρόληψη. Αλλά ακόμα και αν το πρόβλημα έχει ήδη ξεκινήσει, μην αγνοείτε τον πόνο και μην μαθαίνετε να ζείτε με αυ-τόν.

Επισκεφτείτε έγκαιρα τον ποδίατρό σας και συζητήστε το πρόβλημά σας. Οι χρόνιες παθήσεις χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο και είναι πιο δύσκολο να αντιμετω-πιστούν.

Page 49: About autumn 2013
Page 50: About autumn 2013

52

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΡΙΑΝΗ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ – ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ

Το σύνδρομο του εργένη

Ας ξεκινήσουμε το σημερινό άρθρο με κάποιες παραδοχές. Ας παραδεχτούμε αρχικά, ότι οι ανθρώπινες σχέσεις είναι δύσκολες σε όποια ηλικία ή σε όποιο στά-διο της ζωής μας κι αν βρισκόμαστε. Ας παραδεχτούμε στη συνέχεια, ότι μπορεί να μας διευκολύνει να δίνουμε ονόματα συν-δρόμων σε συμπεριφορές που παρατη-ρούμε γύρω μας κατά κόρον, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η πραγματική επιστήμη έχει σχέση με την εκλαϊκευμένη ψυχολογία και τους όρους της, έτσι όπως αυτοί χρη-

σιμοποιούνται στην καθημερινότητά μας.Ακούμε πολλά για το «σύνδρομο του εργέ-νη», το «σύνδρομο του Πήτερ Παν» και διά-φορα άλλα σχετικά σύνδρομα, που έχουν στόχο να περιγράψουν, να εξηγήσουν και να δικαιολογήσουν – εν μέρει – τις δυσκο-λίες ή την άρνηση κάποιων ανθρώπων, κυρίως αντρών, να κάνουν μια σταθερή και σοβαρή – κατά τα κοινωνικά πρότυ-πα – σχέση. Τι σημαίνει, όμως, και πόσο σχέση έχει με την πραγματικότητα αυτός ο όρος;

Page 51: About autumn 2013

53

Καταρχήν, το να δηλώνεις εργένης/εργέ-νισσα δεν πρέπει να συγχέεται με το ότι έχεις επιλέξει τη μοναξιά σου επειδή φοβά-σαι να δεσμευτείς. Μπορεί να είσαι ανώρι-μος συναισθηματικά, μπορεί να μην έχεις κλείσει πληγές του παρελθόντος ή να μην έχει βρει τον κατάλληλο σύντροφο. Μπο-ρεί να φοβάσαι να ξαναπληγωθείς, να αποτύχεις ή να μην γίνεις ευτυχισμένος τελικά. Κι έτσι, προτιμάς να μείνεις μόνος, έχοντας τη βεβαιότητα ότι δε θα χάσεις. Στη συνέχεια, φτιάχνεις ένα προφίλ αν-θρώπου που δε θέλει να δεσμευτεί, που είναι ενάντια στο γάμο, που θέλει να μείνει πάντα μόνος του. Κάποιες φορές μπορεί να μην εμφανίζεται με αυτά τα χαρακτηρι-στικά, αλλά το άτομο να δηλώνει ότι επι-θυμεί να δεσμευτεί και να δημιουργήσει οικογένεια, οι επιλογές του ωστόσο, να δείχνουν το αντίθετο. Με άλλα λόγια, να σχετίζεται με ακατάλληλους συντρόφους, να χωρίζει με την παραμικρή αφορμή ή να έχει εξωπραγματικές απαιτήσεις από τον σύντροφό του.

Επίσης, υπάρχουν και άλλοι λόγοι που κά-ποιος είναι εργένης ή εργένισσα. Μπορεί να αντλεί ευχαρίστηση από τη δουλειά του και να είναι αφοσιωμένος σε αυτή, μπορεί να έχει έναν ευρύ κοινωνικό κύκλο και ου-σιαστικούς φίλους, οι οποίοι καλύπτουν τις συναισθηματικές του ανάγκες, μπορεί να αφιερώνει πολύ χρόνο σε ένα χόμπυ ή ενδιαφέρον που τον καλύπτει, ή εντέλει ο τρόπος ζωής του να μην αφήνει χώρο για άλλο άτομο. Επιπλέον, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που έχουν βολευτεί στη «ρουτί-να» τους με την οποία νιώθουν ικανοποι-ημένοι, αλλά και αυτοί που δεν έχουν την ανάγκη να δεμευτούν.

Ένας πραγματικός εργένης δεν είναι κά-ποιος άνθρωπος που δε μπορεί να κάνει σχέσεις ή που δε θέλει να δεσμευτεί γιατί είναι ανώριμος συναισθηματικά. Είναι κά-ποιος που συνειδητά έχει επιλέξει να είναι μόνος του, όντας όμως προσωπικά, κοι-νωνικά και οικονομικά ανεξάρτητος.

Η ανεξαρτησία του αυτή φαίνεται σε κάθε πτυχή της ζωής του. Δεν περιμένει μια γυ-ναίκα να αναλάβει τις δουλειές του σπι-τιού, δεν περιμένει μια γυναίκα να αποφα-σίσει για εκείνον, ούτε μένει σε μια σχέση για να μην είναι μόνος του. Αντίστοιχα, μια γυναίκα που είναι ουσιαστικά εργένισσα δεν περιμένει έναν άντρα να καλύψει τις ανάγκες της, να πάρει τις αποφάσεις ως «κολώνα του σπιτιού», ούτε φοβάται μην την αποκαλέσουν «γεροντοκόρη». Μπορεί να είναι αυτάρκεις και να απολαμβάνουν την αυτάρκειά τους, δίχως να νιώθουν ότι αποκλείονται από το κοινωνικό σύνολο. Δε μένουν μόνοι τους επειδή κανένας δεν τους θέλει για συντρόφους, ούτε επειδή έχουν τόσες παραξενιές και ιδιαιτερότητες που δύσκολα κάποιος θα τους άντεχε.

Ως προς την ερωτική προσέγγιση των εργένηδων, οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να αποδεχτούν τον σύ-ντροφό τους ως εργένη/εργένισσα εκ πε-ποιθήσεως και θεωρούν ότι «θα τους αλ-λάξουν» ή «θα τους περάσει με τον καιρό» και θα μπορέσουν να δεσμευτούν. Αυτό οδηγεί σε δυσκολίες στη σχέση, καθώς οι επιθυμίες των συντρόφων δε βρίσκονται σε ισορροπία, με αποτέλεσμα να δημιουρ-γούνται τριβές και προβλήματα.

Αυτό που χρειάζεται είναι η αυτογνωσία του κάθε ατόμου ως προς το πώς είναι στις σχέσεις του και η αποδοχή του εαυτού του έτσι, κάνοντάς το σαφές στους γύρω του.

Page 52: About autumn 2013

54

Από την άλλη, οι άνθρωποι που ερωτεύο-νται εργένηδες – και είναι πολλοί γιατί ένας εργένης ή μια εργένισσα μπορεί να είναι ένα πολύ γοητευτικό άτομο – χρειάζεται να αντιλαμβάνονται ότι οι προσπάθειες να αλλάξουν κάποιον είτε με διπλωματία, είτε με επιθετικότητα δεν πρόκειται να αποδώ-σουν.

Το να σχετίζεσαι με έναν εργένη ή μια ερ-γένισσα μπορεί να είναι μια πολύ όμορφη εμπειρία, η οποία για να βιωθεί αληθινά προϋποθέτει ότι οι σύντροφοι μπορούν να διαχειριστούν την ελευθερία τους μέσα στη σχέση και δεν επιθυμούν να αλλάξει αυτή η κατάσταση με κάποιον τρόπο. Αν οι στόχοι των συντρόφων διαφέρουν, τότε σύντομα θα διαλυθεί και η σχέση τους. Πε-ριμένοντας κρυφά ή φανερά ο ένας σύ-ντροφος τον άλλον να δεσμευτεί και να επιθυμήσει γάμο, αργά ή γρήγορα θα φέ-ρει το τέλος και την απογοήτευση.

Το να ονομάζουμε μια ψυχο-κοινωνική οντότητα που περιγράφει κάποια άτομα ως σύνδρομο που χρειάζεται θεραπεία, μόνο κακό μπορεί να κάνει σε μια σχέση, καθώς επενδύουμε σε λάθος άτομα και απογοητευόμαστε που δεν ανταποκρίνο-νται στις προσδοκίες μας. Η αποδοχή και η συζήτηση για τις πραγματικές επιθυμίες των δύο συντρόφων μπορεί να κρατήσει μια σχέση σε ισορροπία, όπως, άλλωστε σε κάθε πρόβλημα που παρουσιάζεται.

Ας κλείσουμε με ένα παράδειγμα εργένη από τον κινηματογράφο, αυτό που συνο-ψίζει – ίσως – τον όρο πιο αντιπροσωπευ-τικά: τον Robert Redford στην ταινία «Πέρα από την Αφρική». Δεν παντρεύτηκε ποτέ τη Meryl Streep κι έφευγε για μεγάλα διαστή-ματα σε σαφάρι ζώντας μακριά της. Θα μπορούσε να ισχυριστεί, όμως κάποιος ότι δε τη φρόντισε ή δεν την αγάπησε κα-λύτερα από σύζυγος; Η αληθινή ερώτηση, όμως είναι, ποιος ή ποια από εμάς, αντέχει τόση ελευθερία στην πραγματικότητα;

Page 53: About autumn 2013

55

Page 54: About autumn 2013

56

Το Θεατρικό Παιχνίδι είναι ένας τρόπος, ένα μέσο που μας οδηγεί σε κάτι πιο ου-σιαστικό, πιο βαθύ. Η μόνη προϋπόθεση για να συμβεί ένα θεατρικό παιχνίδι είναι η συγκρότηση της ομάδας και φυσικά ένας έμπειρος εμψυχωτής. Δεν υπάρχουν όρια ηλικιακά, μορφωτικά, κοινωνικά, δεν χρειάζονται ειδικές υλικοτεχνικές δομές, δεν υπάρχει ανάγκη από κοινό, αλλά από ενεργούς παίκτες.

Τι εννοούμε όμως με τον όρο Θεατρικό Παιχνίδι;

Πρόκειται για μια μέθοδο πολυδιάστατη και γι αυτό σήμερα τείνουμε να δίνουμε αυτή την ονομασία σε οτιδήποτε έχει σχέ-ση με την κίνηση, είτε το θέατρο είτε το παι-χνίδι. Επειδή περικλείει κάποιες τεχνικές του θεατρικού παιχνιδιού όμως, δεν σημαίνει ότι είναι και ολοκληρωμένο.

Ένα ολοκληρωμένο Θεατρικό Παιχνίδι για να συμβεί, προϋποθέτει πέρα από την επαφή με το θέατρο, τον σεβασμό στην προσωπικότητα του ατόμου. Προϋποθέτει έναν εμψυχωτή ικανό να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα ασφάλειας, όπου το άτομο θα έρθει σε επαφή με τον εαυτό του και τους άλλους μέσα από την αληθινή επι-κοινωνία.

Βασίζεται στην παιδαγωγική μέσα από το θέατρο και έχει ως στόχο την εξέλιξη του

ατόμου και της ομάδας, σε επίπεδο κοι-νωνικό, ψυχολογικό, αισθητικό και εκπαι-δευτικό.

Πρόκειται για μια μέθοδο που εμπνεύστηκε και διδάσκει έως σήμερα ο Λάκης Κουρε-τζής (Παιδαγωγός, Σκηνοθέτης, Συγγρα-φέας), και στηρίζεται τόσο στο θέατρο όσο και στο παιχνίδι. Η ευελιξία που την χαρακτηρίζει – διατηρώντας πάντα τις βα-σικές αρχές – την καθιστούν ικανή να προ-σαρμόζεται στις συνθήκες της σύγχρονης πραγματικότητας, στις ανάγκες και τα εν-διαφέροντα αυτών που συμμετέχουν.

Μέσα σε ένα εργαστήριο Θεατρικού Παι-χνιδιού, πορευόμαστε ανάλογα με αυτό που νιώθουμε. Δεν στοχεύουμε στην εκμά-θηση τεχνικών αλλά στην κατάκτηση της γνώσης μέσα από τη δράση και το παι-χνίδι, στην επαφή με το θέατρο, την τέχνη και τον πολιτισμό μέσα από την ελεύθερη έκφραση.

Είναι μια ευκαιρία να ενεργοποιήσουμε τη φαντασία μας, να απαλλαγούμε από αναστολές, να εκτονώσουμε το σώμα και να ανατροφοδοτήσουμε το πνεύμα, να εκφράσουμε πράγματα που πολλές φορές δεν μπορούμε να πούμε με λόγια, να φορτίσουμε έναν ρόλο με τα προσω-πικά μας στοιχεία, να συναντήσουμε τους άλλους, να πειραματιστούμε και τελικά να οδηγηθούμε στη λύση προβλημάτων.

Θεατρικό ΠαιχνίδιΔράση / Έκφραση / Επικοινωνία

Σε μια εποχή όπου το προσωπικό στοιχείο, τα όνειρα, η παιδική ηλικία και η ομαδική δράση δεν έχουν περιθώρια έκφρασης, είναι αναγκαίο να αναζητάμε τρόπους και τόπους όπου θα μπορούμε να δρούμε ελεύθερα, δημιουργικά, συλλογικά.

ΤΑΒΑΝΤΖΗ ΑΝΔΡΙΑΝΑ / ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ – ΕΜΨΥΧΩΤΡΙΑ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Page 55: About autumn 2013

5757

Page 56: About autumn 2013

58

Ο θηλασμός και η διαδικασία του

Το μητρικό γάλα είναι η πιο πλήρης τρο-φή που υπάρχει, πλούσια στα απαραίτη-τα συστατικά και στις σωστές αναλογίες για τη σωστή θρέψη και ανάπτυξη του μωρού σας. Η ώρα του θηλασμού για τη μητέρα πρέπει να είναι ώρα ηρεμίας και απόλαυσης. Το μωρό σας θα χορτάσει με το γάλα σας, αλλά και με τα μητρικά σας αισθήματα. Στον θηλασμό δεν υπάρ-χει καθορισμένο ωράριο, το νεογνό από μόνο του εκφράζει την ανάγκη του μέσω της μοναδικής γλώσσας που γνωρίζει, το κλάμα. Τους 2-3 πρώτους μήνες ζωής τα μωρά σιτίζονται κάθε 3-4 ώρες, με συνε-χώς αυξανόμενα διαστήματα μεταξύ των γευμάτων όσο μεγαλώνουν.

Ξεκινήστε τον θηλασμό, καθισμένη σε αναπαυτική καρέκλα ή πολυθρόνα, όπου θα στηρίζεται καλά η πλάτη σας, υποβα-στάζοντας την κεφαλή του μωρού, ώστε

Πριν λίγες ημέρες φέρατε στη ζωή το πρώτο σας παιδάκι σ’ ένα μαι-ευτήριο που επιλέξατε προσεκτικά. Είναι μια εντελώς καινούργια εμπει-ρία κι εσείς δεν έχετε ειδικές γνώσεις. Πολλά ίσως ακούσματα από τη μαμά σας, από φίλους και συγγενείς. Έχετε άγχος, αγωνία, πώς θα τα καταφέρετε. Σας δημιουργούνται ερωτηματικά που σας φαίνονται αναπάντητα. Ποιές είναι οι ανάγκες του μωρού μου; Αξίζει τον κόπο ο μητρικός θηλασμός; Τι προσφέρει σε μένα και το μωρό μου;

Ο πρώτος μήνας της ζωής του

ΚΟΣΜΑΡΙΚΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ / ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

Page 57: About autumn 2013

59

να του μεταδώσετε αισθήματα ασφάλει-ας και σιγουριάς. Το νεογνό απομυζά την θηλαία άλω και όχι την θηλή. Καλό είναι να εναλλάσσετε τον αριστερό και δεξιό μαστό όταν ξεκινάτε κάθε φορά τον θη-λασμό, ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίν-δυνος μαστίτιδας. Συνήθως τις πρώτες ημέρες ζωής, το νεογνό αποκοιμιέται μετά τα πρώτα λεπτά θηλασμού. Στην περί-πτωση αυτή, το ξυπνάτε τρυφερά, (πχ με ερεθίσματα κάτω από τα πέλματα), για να συνεχίσει. Κατά μέσο όρο 10-15 λεπτά θη-λασμού είναι αρκετά για ένα ικανοποιητικό γεύμα. Με τα διαλείμματα ύπνου, μπορεί ο θηλασμός να διαρκέσει και μισή ώρα. Ένα νεογνό που κοιμάται ήρεμα μετά το γεύμα και «βρέχει» τουλάχιστον 5-6 φορές την ημέρα την πάνα του με διαυγή ούρα, αποτελεί ένδειξη ικανοποιητικής σίτισης και επαρκούς ενυδάτωσης.

Μετά τον θηλασμό κρατήστε όρθιο το μωρό σας στην αγκαλιά σας για τουλά-χιστον 15’-20’ ώστε να μειώσετε το φαι-νόμενο παλινδρόμησης της τροφής από το στομάχι στον οισοφάγο, φυσιολογικό στις περισσότερες περιπτώσεις, το οποίο οφείλεται στην ανωριμότητα του πεπτικού συστήματος.

Για τον θηλασμό είναι σημαντική και η προσωπική καθαριότητα της μητέρας. Ένα χλιαρό ντους πριν την ώρα του θη-λασμού, σας κάνει να αισθάνεστε ευεξία και δίνετε στο βρέφος γάλα από το καθα-ρό και περιποιημένο σας στήθος. Φροντί-στε η διατροφή σας να είναι πλούσια και ισορροπημένη, για να μπορέσετε να ανα-πληρώσετε τα αποθέματα των θρεπτικών συστατικών που εξαντλήθηκαν κατά την εγκυμοσύνη αλλά και να παράγετε επαρ-κώς μητρικό γάλα, εξασφαλίζοντας τη σωστή ανάπτυξη του νεογνού. Αποφεύγε-τε τη λήψη καφέδων, αλκοολούχων ποτών ή τσιγάρου, κυρίως πριν την ώρα του θη-λασμού, διότι ευνοούν τα συμπτώματα ευ-ερεθιστότητας στο νεογνό. Εάν λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή συμβουλευ-τείτε τον γυναικολόγο σας για το αν επι-

τρέπεται ή όχι να θηλάσετε. Λάβετε υπόψη ότι το τυποποιημένο γάλα, το λεγόμενο «ξένο» γάλα, μιμείται τη φύση σε άριστο βαθμό και δύναται να καλύψει πλήρως τις θρεπτικές ανάγκες του νεογνού.

Φυσιολογικές κενώσεις κατά τον πρώτο μήνα ζωής

Τα θηλάζοντα νεογνά τον πρώτο μήνα ζωής παρουσιάζουν κατά μέσο όρο από 1-7 κενώσεις την ημέρα. Τις πρώτες 2 - 4 ημέρες μετά την γέννηση, το νεογέννη-το αποβάλλει το μηκώνιο, κόπρανα κολ-λώδη, σκούρου πράσινου χρώματος, τα οποία αποτελούν το εντερικό περιεχόμενο του εμβρύου κατά τη διάρκεια της ενδο-μήτριας ζωής. Το μηκώνιο στη συνέχεια αντικαθίσταται από μερικές κενώσεις με-ταβατικών κοπράνων, τα οποία είναι λιγό-τερο κολλώδη, ανοιχτόχρωμα, συνήθως σε αποχρώσεις του πράσινου, του κίτρι-νου ή του άσπρου. Οι κενώσεις του νεο-γνού που θηλάζει αποκλειστικά, μετά το 5ο - 6ο 24ωρο της ζωής, έχουν κιτρινωπή χροιά και υπόξινη μυρωδιά και μπορεί να περιέχουν «σποράκια». Eλέγξτε την πάνα του μωρού σας περίπου 30 λεπτά μετά τα γεύματα. Εάν είναι γεμάτη από ούρα ή κό-πρανα πλύνετε τα γεννητικά του όργανα με χλιαρό νερό, κάτω από τη βρύση, προ-σθέτοντας υγρό σαπούνι και με το νερό να κυλάει προς το μέρος του πρωκτού. Ρίξτε άφθονο νερό, ξεπλύνετε το σαπού-νι και σκουπίστε τη γεννητική περιοχή από εμπρός προς τα πίσω, ελαχιστοποιώντας κατ’αυτόν τον τρόπο τον κίνδυνο ουρο-λοίμωξης.

Προφυλάξεις για τον ύπνο

Τοποθετείστε το μωρό σας κατά τον ύπνο σε ύπτια θέση (ανάσκελα), στο κρεβατάκι του με σκληρό στρώμα, σεντόνι το οποίο να εφαρμόζει πάρα πολύ καλά σε αυτό και χωρίς κουβέρτες, μαξιλάρια ή άλλα

Page 58: About autumn 2013

60

αντικείμενα μεταξύ του στρώματος και του σεντονιού, που θα μπορούσαν να αυξή-σουν τον κίνδυνο εγκλωβισμού, ασφυξίας ή στραγγαλισμού του.

Κρατήστε το δωμάτιο όπου το μωρό σας κοιμάται σε μια άνετη θερμοκρασία 20-22 βαθμούς το χειμώνα, όταν το νεογνό είναι ντυμένο και μέχρι 27-29 βαθμούς το καλοκαίρι, όταν το νεογνό είναι γυμνό. Για να ντύσετε κατάλληλα το μωρό σας, έχετε σαν κριτήριο έναν ελαφρά ντυμένο ενήλι-κα να νιώθει άνετα στις παραπάνω θερ-μοκρασίες.

Σε γενικές γραμμές, να θυμάστε ότι για το μωρό σας καλό είναι να χρησιμοποιείτε ρούχα από υφάσματα που αναπνέουν, όπως είναι τα βαμβακερά. Αποφύγετε όλα τα συνθετικά υλικά, καθώς και τα πολύ στενά ρούχα. Υπερβολικά υψηλές θερμο-κρασίες εγκυμονούν κίνδυνο υπερθερμίας και μπορούν να ξηράνουν τη βλεννογόνο στη μύτη του νεογνού καθιστώντας δύ-σκολη την αναπνοή του. Η χρήση του κλι-ματιστικού επιτρέπεται όταν κρίνεται απα-ραίτητη, αλλά με προσοχή ώστε ο αέρας να μην κατευθύνεται προς το κρεβατάκι του μωρού. Σκεπάστε το ανάλογα με την εποχή, αφήνοντας πάντα ξεσκέπαστο το κεφάλι του, με ένα σεντονάκι το καλοκαίρι ή με μια κουβερτούλα τον χειμώνα. Ελέγξτε τη θερμοκρασία του μωρού αγγίζοντας το πίσω μέρος του λαιμού του. Αν είναι ζεστό, νιώθει μια χαρά. Αν είναι ιδρωμένο, αφαι-ρέστε κάποια ρούχα ή ξεσκεπάστε το λίγο.

Αφού έχουν περάσει 2-3 εβδομάδες από τη γέννηση και έχει «πέσει» ο ομφάλιος λώρος, πριν βάλετε το μωρό σας στο κρε-βατάκι του για τη βραδινή του ανάπαυση κάνετέ του ένα ολοκληρωμένο μπανάκι σε περιβάλλον ζεστό, υποβαστάζοντας πά-ντα την κεφαλή και κρατώντας το γερά, ώστε να του μεταδίδετε σιγουριά και αί-σθηση ευεξίας. Το μπάνιο σηματοδοτεί την έναρξη της περιόδου της ηρεμίας και ανοί-γει τη ρουτίνα του ύπνου.

Όταν κοιμάται το μωρό σας κοιμηθείτε και εσείς. Ο ύπνος σάς ηρεμεί, κάτι που έχε-τε τόσο ανάγκη. Ασχοληθείτε πρωτίστως με το μωρό σας. Για τα άλλα θέματα του σπιτιού ζητήστε βοήθεια από τους δικούς σας και κυρίως από τον σύντροφό σας, απαραίτητο στήριγμα για σας τις κρίσιμες ημέρες μετά τον τοκετό, λόγω της μεταβο-λής των επιπέδων ορμονών στον οργανι-σμό σας που ευνοούν αισθήματα φόβου και ανασφάλειας. Όταν είστε ξεκούραστη απολαμβάνετε καλύτερα τον μητρικό θη-λασμό και μεταδίδετε ευκολότερα σιγου-ριά και τρυφερότητα στο μικρό αγγελούδι σας. Λάβετε υπόψη ότι η θετική ή αρνητι-κή αύρα της ψυχολογίας των γονέων, έχει άμεση επίδραση στον εσωτερικό κόσμο του μωρού. Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε όμως για το αν θα τα καταφέρετε. Τις πε-ρισσότερες φορές τους γονείς θα καθο-δηγήσει το ένστικτό τους. Μην ξεχνάτε ότι και ο Παιδίατρός σας θα είναι πάντα δίπλα σας για τις συμβουλές και την καθοδήγη-σή σας.

Page 59: About autumn 2013
Page 60: About autumn 2013

62

Σε κάθε κλάδο της ιατρικής η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θερα-πεία, αρχή που βρίσκει την εφαρμογή της και στην οδοντιατρική.

ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ / ΧΕΙΡΟΥΡΓΌΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ (DIPDS) – ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ

Πρόληψη Το κλειδί για τη στοματική υγεία

Page 61: About autumn 2013

63

Τα πρώτα δόντια του μωρού – Νεογιλοί

Η ύπαρξη και ο σχηματισμός των δοντιών του μωρού είναι εξαιρετικά στοιχεία της υγείας του, γιατί αποτελούν το όργανο μά-σησης και ομιλίας του παιδιού, καθώς και τον προθάλαμο που θα δεχθεί τα μόνιμα δόντια. Το πρώτο δόντι του μωρού εμφα-νίζεται συνήθως στον έκτο μήνα της ζωής του, ενώ η οδοντοφυΐα των 20 πρώτων δοντιών ολοκληρώνεται στην ηλικία των 2 - 3 περίπου ετών. Αυτά τα 20 δόντια του μωρού παραμένουν ως την ηλικία των 6 - 7 ετών, οπότε και αρχίζουν σταδιακά να αντικαθίστανται από τους μόνιμους δια-δόχους τους.

Η χρήση της πιπίλας

Η πιπίλα είναι ένας συνηθισμένος τρόπος κάλυψης της ανάγκης του θηλασμού. Η χρήση της πιπίλας είναι προτιμότερη από τον θηλασμό του δακτύλου, διότι η συ-νήθεια αυτή σταματά ευκολότερα και δεν προκαλεί το ίδιο σοβαρές στοματογναθι-κές ανωμαλίες.

Πώς διαλέγουμε πιπίλα;

• Mέγεθος πιπίλας: πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να μη χωράει ολόκληρη στο στόμα του παιδιού.

• Η θηλή πρέπει να είναι μαλακή με όσο το δυνατό λεπτότερο και ευλύγιστο αυχέ-να. Το σχήμα της πρέπει να είναι ανατομι-κά συμμετρικό. Θα πρέπει να έχει πεπλα-τυσμένο σχήμα και μικρό ύψος, ώστε να επηρεάζει όσο το δυνατόν λιγότερο την ανάπτυξη των γνάθων.

• Η προστατευτική ασπίδα πρέπει να έχει κατάλληλη καμπυλότητα για να εφαρμό-ζει ικανοποιητικά στην περιοχή των χειλιών και να έχει πολλές και μεγάλες τρύπες αε-

ρισμού, ώστε να μην ερεθίζεται το δέρμα γύρω από τα χείλη από το σάλιο.

• Η πιπίλα πρέπει να είναι κατασκευασμένη με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι αδύνατη η αποσυναρμολόγησή της από ένα παιδί.

• Η στήριξη της πιπίλας με κορδέλα γύρω από το λαιμό του μωρού απαγορεύεται αυστηρά, διότι υπάρχει σοβαρός κίνδυ-νος πνιγμού

Πότε πρέπει να «κόψουμε» την πιπίλα;

Η χρήση τόσο της πιπίλας όσο και της συνήθειας του δακτύλου, θα πρέπει να σταματήσουν πριν την ηλικία των 4 ετών. Έτσι, τυχόν παραμορφώσεις των δοντιών ή των γνάθων θα προλάβουν να διορθω-θούν από μόνες τους με το χρόνο και την ανάπτυξη του παιδιού.

Αντίθετα, αν η συνήθεια αυτή συνεχιστεί μετά το 4ο έτος, όπως συμβαίνει συχνά με το θηλασμό του δακτύλου, οι παραμορ-φώσεις κινδυνεύουν να γίνουν μόνιμες και η επιδιόρθωσή τους είναι δύσκολη.

Πρόληψη των νόσων του στόματος

Οι άξονες της πρόληψης νόσων της στο-ματικής κοιλότητας του παιδιού, που είναι κυρίως η τερηδόνα αλλά και η ουλίτιδα, είναι οι εξής:

• Οι σωστές διαιτητικές συνήθειες.

• Η μηχανική απομάκρυνση της μικροβια-κής πλάκας, μέσω του βουρτσίσματος με φθοριούχο οδοντόκρεμα.

• Η λήψη φθορίου.

• Οι προληπτικές καλύψεις οπών και σχι-σμών.

Page 62: About autumn 2013

64

• Η περιοδική και επιμελής επανεξέταση, με τη χρήση κατάλληλων ακτινογραφιών.

Διατροφή και οδοντιατρική πρόληψη

Η βιβλιογραφία έχει εκτενώς υπογραμμίσει τη σχέση μεταξύ τερηδόνας και ζυμώσι-μων υδατανθράκων. Η ζάχαρη είναι η πιο διαδεδομένη και συχνή πηγή αυτών στην καθημερινή δίαιτα. Επειδή είναι πρακτικά ανεφάρμοστο ένα παιδί να αποτραπεί πλήρως από το να καταναλώσει ζαχαρώ-δεις τροφές, χυμούς ή αναψυκτικά, πολύ σημαντικό είναι να δοθούν πρακτικές συμ-βουλές στους γονείς, δηλαδή:

• Τα παραπάνω να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια του γεύματος ή ως επιδόρπιο και όχι μεταξύ γευμάτων.

• Χυμοί και αναψυκτικά προτιμότερο είναι να καταναλώνονται με καλαμάκι.

• Μόνο νερό ή γάλα να δίνονται σε μπι-μπερό και το γάλα όχι κατά τη διάρκεια τουνυχτερινού ύπνου.

• Γλυκαντικά όπως η ξυλιτόλη, η ασπαρ-τάμη και η ζαχαρίνη μπορούν να θεωρη-θούν σχετικά ασφαλή.

Πώς δρα το φθόριο στα δόντια των παιδιών

Το φθόριο είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο που διαθέτουμε σήμερα για να προ-λάβουμε την τερηδόνα, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των δοντιών. Η δράση του στην αδαμαντίνη (σμάλτο των δοντιών), είναι κυρίως τοπική, κάνοντάς την πιο σκληρή και ανθεκτική ενάντια στα τερη-δονογόνα οξέα που παράγονται από τα μικρόβια μέσα στο στόμα μας.

Λήψη φθορίου με τη χρήση οδοντόκρεμας

Είναι σημαντικό, η οδοντόκρεμα που χρη-σιμοποιείται για το βούρτσισμα των δο-ντιών από παιδιά να περιέχει φθόριο. Το επιμελές και συστηματικό βούρτσισμα των δοντιών 2 τουλάχιστον φορές την ημέρα, εκ των οποίων η μία πάντοτε το βράδυ, προσφέρει πολύτιμη βοήθεια για την κα-ταπολέμηση τόσο της τερηδόνας όσο και της ουλίτιδας.

Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 2 χρονών πρέπει να χρησιμοποιούν οδοντόκρεμες με τη μειωμένη ποσότητα φθορίου 250 - 500 ppm F, 2 μέχρι 6 ετών μπορούν να χρησιμοποιούν οδοντόκρεμα με τουλάχι-στον 1000 ppm F, ενώ μετά την ηλικία αυτή μπορούν να χρησιμοποιούν την κανονική οδοντόκρεμα που συνήθως περιέχει έως και 1450 - 1500 ppm F. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική χρήση οδοντόκρεμας με φθόριο μπορεί να μειώσει την τερηδό-

Page 63: About autumn 2013

να, λόγω της τοπικής δράσης του φθορί-ου, σε ποσοστό άνω του 20 - 40%.

Φθορίωση στο οδοντιατρείοΟ Παιδοδοντίατρος χρησιμοποιεί φθό-ριο σε μορφή ζελέ ή σε μορφή βερνικιών. Τοπικές εφαρμογές φθορίου στο ιατρείο, μία, δύο ή περισσότερες φορές το χρόνο, ανάλογα με το πρόβλημα του παιδιού, σε συνδυασμό με τον έλεγχο των δοντιών και του στόματος, συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της τερηδόνας.

Προληπτικές καλύψεις οπών και σχισμών για παιδιάΣκοπός τους είναι να προστατεύουν τις στενές οπές και σχισμές των δοντιών από τις οποίες, επειδή δεν μπορούν να καθα-ριστούν με το βούρτσισμα, συνήθως ξε-κινά η τερηδόνα. Συνήθως τα δόντια που προστατεύουμε με αυτόν τον τρόπο είναι οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι, οι οποίοι ανα-τέλλουν στην ηλικία των 6 ετών, πίσω από τα υπάρχοντα ήδη νεογιλά. Εμφανίζουν δε τη μεγαλύτερη πιθανότητα να χαλάσουν με ποσοστό έως και 95% αν δεν προστα-τευθούν. Γι’ αυτό πρέπει να προστατεύο-νται πάντα. Επίσης, οι ίδιες προληπτικές καλύψεις μπορούν να τοποθετηθούν σε δεύτερους μόνιμους γομφίους που ανα-τέλλουν στο στόμα σε ηλικία 12 περίπου ετών. Η τοποθέτησή τους είναι πολύ εύκο-λη απαιτείται μόνο μία επίσκεψη χωρίς να χρειάζεται αναισθησία.

Περιοδική επανεξέτασηΕίναι γενικά παραδεκτό στη βιβλιογραφία ότι τα παιδιά πρέπει να λαμβάνουν συ-χνότερα οδοντιατρική εξέταση σε σχέση με τους ενήλικες επειδή ο ρυθμός ανά-πτυξης της τερηδόνας είναι πιο γρήγορος στα παιδιά απ’ ότι στους ενήλικες και πιο γρήγορος στα νεογιλά δόντια απ’ ότι στα μόνιμα.

Περιοδικός έλεγχος της στοματοπροσωπι-κής ανάπτυξης και της αναπτυσσόμενης σύγκλεισης είναι απαραίτητος.

Ο ακριβής χρόνος επανεξέτασης στα παι-διά κυμαίνεται από 3 έως 6 μήνες ανάλογα με τις ανάγκες του νεαρού ασθενούς και το επίπεδο τερηδονικού κινδύνου. Ακτινο-γραφίες δήξεως συστήνονται ανάλογα με τους άνωθεν παράγοντες κάθε 6 ή 12 μήνες.

ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

Αναβαθμίσαμε πλήρως τις εγκαταστάσεις μαςΣυνεχίζουμε να κρατάμε τις χαμηλές τιμές

και σας περιμένουμε να γνωριστούμε από κοντά

ΥπεύθυνηΑ. Μάλλια - Παπαδοπούλου

Σταματίου Κλεάνθη 41, ΠάτραΤηλ.: 2610 453.474, 422.272

κιν.: 6944 826.986

e-mail: [email protected]: www.zouzounakia.com

Page 64: About autumn 2013

66

Page 65: About autumn 2013

67

Page 66: About autumn 2013

68

ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΓΑΘΗ / ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ

Πολλοί γονείς συχνά εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με τα ορ-θογραφικά λάθη των παιδιών τους. Κάποιοι μάλιστα αναρωτιούνται μήπως το παιδί τους παρουσιάζει δυσλεξία. Η εμπειρία όμως δείχνει ότι ελάχιστοι γονείς γνωρίζουν την πραγματική φύση της.

Κακοί Ορθογράφοι ή Παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες;

Page 67: About autumn 2013

69

Η δυσλεξία είναι μια σύνθετη διαταραχή που επηρεάζει την ανάγνωση, την ορθο-γραφία και κάποιες φορές και τα μαθημα-τικά. Όμως, κάθε παιδί που παρουσιάζει αδυναμία στην ορθογραφία, δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχει και δυσλεξία. Μπορεί να υπάρχει μια ειδική μαθησιακή δυσκο-λία στη γραπτή έκφραση ή απλά να μην έλαβε επαρκή διδασκαλία από το σχολείο. Πολλοί μάλιστα γονείς, ανησυχούν υπερ-βολικά για τα ορθογραφικά λάθη των παιδιών τους, ακόμα και από την πρώτη δημοτικού. Τα παιδιά όμως χρειάζονται χρόνο και συστηματική επαφή με το γρα-πτό λόγο προκειμένου να γράφουν ορθο-γραφημένα. Αλλά και πάλι μερικά ορθο-γραφικά λάθη δεν συνιστούν πρόβλημα, και είναι απόλυτα φυσιολογικό σε αυτές τις ηλικίες. Ας μην ξεχνούν επίσης, ότι στο σημερινό σχολείο δεν δίνονται στους μα-θητές πολλές ευκαιρίες για συστηματική διδασκαλία και εξάσκηση στην ορθογρα-φία, την ίδια στιγμή που το εκπαιδευτικό σύστημα απαιτεί από αυτούς να είναι κα-λοί ορθογράφοι.

Οπότε εύλογα αναρωτιέται κανείς, μήπως μέρος των ορθογραφικών λαθών γεννά και το ίδιο το σύστημα; Πέρα όμως από τα φιλοσοφικού τύπου ερωτήματα, όλα σχε-δόν τα παιδιά στο δημοτικό και κάποια στο γυμνάσιο ή λύκειο κάνουν ορθογραφικά λάθη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν κάποια διαταραχή.

Η ποσότητα των ορθογραφικών λαθών, η ποιότητά τους, η αντίστασή τους σε παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας και η ηλικία, είναι αυτά που καθορίζουν και το πρόβλημα.

Για παράδειγμα, αν στο γραπτό ενός παι-διού τετάρτης δημοτικού διαπιστώσουμε την αδυναμία τήρησης απλών και βασι-κών γραμματικών κανόνων στη γραφή του (το –ω ή το –ει των ρημάτων για παρά-δειγμα), τότε υποψιαζόμαστε κάποια μα-θησιακή δυσκολία. Αλλά και σε αυτήν την περίπτωση μπορεί ο συγκεκριμένος μα-θητής να μην έλαβε επαρκή διδασκαλία ή να είναι δίγλωσσος. Οπότε στην εκτίμηση των μαθησιακών δυσκολιών λαμβάνουμε υπόψη και άλλες παραμέτρους.

Αν από την άλλη, αυτήν την εικόνα την παρατηρούμε στο τέλος της πρώτης δη-μοτικού, τότε σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για μαθησιακές δυ-σκολίες, γιατί ακόμα τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία δεν έχουν διδαχθεί συστηματικά, ούτε αναμένουμε να έχουν εμπεδώσει αυ-τούς τους γραμματικούς κανόνες, ακόμα κι αν κάποιοι συμμαθητές τους το έχουν καταφέρει.

Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, αυτό που έχει μεγάλη αξία για τον γονιό είναι η γνώμη του δασκάλου. Αυτός μέσα από την πεί-ρα του (ακόμα κι αν δεν έχει εξειδικευμένες γνώσεις σχετικά με τις μαθησιακές δυ-σκολίες), μπορεί να εκτιμήσει ποιο παιδί παρουσιάζει δυσκολίες. Οπότε οι γονείς πρέπει να είναι δεκτικοί στις παρατηρήσεις των εκπαιδευτικών και οι εκπαιδευτικοί να είναι ειλικρινείς και να στέκονται με κατα-νόηση απέναντι στους γονείς παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες.

Παρακάτω παρουσιάζονται κάποια συ-χνά ερωτήματα γονέων και οι ενδεικτικές απαντήσεις προκειμένου να φωτιστούν περαιτέρω ζητήματα.

Το παιδί μου πηγαίνει στην Α΄ Δημοτικού και μπερδεύει το ε με το 3. Αυτό σημαίνει ότι έχει δυσλεξία;

Ένα και μόνο σύμπτωμα από μόνο του δεν συνιστά πρόβλημα. Αλλά και πέρα

Page 68: About autumn 2013

70

από αυτό δεν μπορούμε να μιλάμε για δυσλεξία σε ένα παιδί τόσο μικρό που η τριβή του με το γραπτό λόγο είναι μικρή. Τέτοια λάθη κάνουν σχεδόν όλα τα παιδιά στην πρώτη δημοτικού και δεν πρέπει να ανησυχούν τους γονείς. Ωστόσο, όταν οι δυσκολίες στην γραφή (ή και στην ανά-γνωση) επιμένουν, καλό είναι οι γονείς να απευθύνονται σε ειδικούς, ώστε να αντιμε-τωπίζονται έγκαιρα.

Ποιος είναι ο κατάλληλος ειδικός, για να αντιμετωπίσει τα ορθογραφικά λάθη του παιδιού μου;Δεν είναι όλοι κατάλληλοι, για να προσφέ-ρουν εξειδικευμένες υπηρεσίες σε ένα παι-δί που παρουσιάζει ειδική μαθησιακή δυ-σκολία στην ορθογραφία (αλλά και στην ανάγνωση ή τα μαθηματικά). Στην Ελλά-δα μάλιστα, παρατηρείται το φαινόμενο, ειδικοί άλλων γνωστικών αντικειμένων να ασχολούνται με την αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών (όπως λογοθε-ραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι). Κατάλληλος ειδικός για την αντιμετώπισή τους είναι ο ειδικός παιδαγωγός, ο οποί-ος έχει παιδαγωγικές σπουδές, αλλά και εξειδικευμένες γνώσεις στις μαθησιακές δυσκολίες. Βέβαια, κανείς δεν αποκλείει ότι ένας έμπειρος δάσκαλος που αγαπά τη δουλειά του και είναι ανοικτός σε νέες παι-δαγωγικές μεθόδους, δεν μπορεί να βοη-θήσει ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες. Την καλύτερη βοήθεια όμως θα την λάβει ένα τέτοιο παιδί, όταν θα υπάρχει συνερ-γασία του δασκάλου αυτού και του ειδικού παιδαγωγού.

Το παιδί μου κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη, αλλά γνωρίζει τους κανόνες. Πώς γίνεται αυτό;Είναι πολύ συχνό τα παιδιά με δυσλεξία ή δυσορθογραφία να κάνουν λάθη ακόμα και σε βασικούς ορθογραφικούς κανόνες τους οποίους γνωρίζουν. Πολλοί γονείς, ακόμα και δάσκαλοι, δεν μπορούν να εξη-γήσουν γιατί συμβαίνει αυτό και συχνά το αποδίδουν σε απροσεξία ή αδιαφορία του μαθητή. Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι ότι το παιδί δεν έχει αυτοματοποιήσει αυτούς τους κανόνες, δηλαδή δεν είναι σε θέση να τους εφαρ-μόσει χωρίς να σκεφτεί, όπως κάνουν οι καλοί ορθογράφοι. Έτσι, όταν καλείται να γράψει ένα κείμενο η προσοχή του επιμε-ρίζεται σε πολλά συγχρόνως έργα (στο νόημα, στην ορθογραφία, στον τονισμό, στο γραφικό χαρακτήρα), με αποτέλεσμα να κάνει λάθη ακόμα και σε καταλήξεις που έχει διδαχθεί συστηματικά. Όμως, στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες η αυτο-ματοποίηση των κανόνων είναι μια πολύ δύσκολη διαδικασία, που για να την κατα-κτήσουν χρειάζονται εξειδικευμένες μεθό-δους και τεχνικές.

Το παιδί μου έχει Δυσλεξία. Μήπως με το χρόνο θα βελτιωθεί η ορθογραφία του;

Με το χρόνο σίγουρα τα παιδιά γίνονται πιο ώριμα και πιο δεκτικά να κατανοήσουν ορθογραφικούς κανόνες που τα δυσκό-λευαν στο παρελθόν. Όμως στις περισ-σότερες περιπτώσεις τα παιδιά αυτά θα εξελιχθούν σε κακούς ορθογράφους, ενώ

Page 69: About autumn 2013

71

η έρευνα και η εμπειρία έχει δείξει ότι όσο πιο νωρίς παρεμβαίνουμε, τόσο καλύτερα αποτελέσματα έχουμε.

Αν διαπιστώσω ότι το παιδί μου έχει πρό-βλημα στην ορθογραφία τι πρέπει να κάνω;

Πρώτα - πρώτα, πρέπει να μιλήσετε με τον δάσκαλο της τάξης του και να τον ενημε-ρώσετε για τις ανησυχίες σας. Οι δάσκαλοι πολλές φορές θέλουν να μιλήσουν στους γονείς για πιθανή μαθησιακή δυσκολία, αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που ο δάσκαλος του παιδιού δεν ανησυχεί για την εικόνα του γραπτού του παιδιού σας, αν εξακολουθεί-τε να προβληματίζεστε, δε χάνετε τίποτα να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό παιδαγωγό

ή παιδοψυχίατρο – παιδοψυχολόγο, που μπορεί να σας διαφωτίσει περισσότερο.

Στην περίπτωση που και αυτός επιβεβαιώ-νει τις υποψίες σας πρέπει να κλείσετε ένα ραντεβού σε ΚΕΔΔΥ (Κέντρα Διαφοροδιά-γνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης) ή σε Ιατρικοπαιδαγωγικά Κέντρα Δημόσιων Νοσοκομείων ή σε Κέντρα Ψυχικής Υγείας του νομού στον οποίο κατοικείτε, προκει-μένου το παιδί να αξιολογηθεί και να λάβει επίσημη γνωμάτευση.

Οι δημόσιοι φορείς, είναι φορείς, από τους οποίους αργά ή γρήγορα, θα πρέπει να περάσετε. Η διάγνωση από αυτούς τους φορείς είναι η μόνη διάγνωση που εγκρί-νεται από το σχολείο αλλά και από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς.

Για την πρόληψη και την αντιμετώπισητων ιώσεων

Αποφεύγουμε τους κλειστούς χώρους με συνωστισμό.

Αερίζουμε καθημερινά τους κλειστούς χώρους.

Αποφεύγουμε την επαφή με πάσχοντες, ιδίως τις 3 πρώτες μέρες, ειδικά αν έχουμε στο οικείο περιβάλλον μας εγκύους, ηλικιωμένους ή χρονίως πάσχοντες.

Πλένουμε τα χέρια μας ή εφαρμόζουμε αλκοολούχο αντισηπτικό, ειδικά μετά από επαφή με άτομο που νοσεί ή με πιθανά μολυσμένα αντικείμενα, μετά το πτέρνισμα ή το βήχα.

Αν ανήκουμε σε κάποια από τις ομάδες υψηλού κινδύνου εμβολιαζόμαστε κατά της εποχικής γρίπης και του πνευμονιοκόκκου.

Αποφεύγουμε, ή προτμότερο, διακόπτουμε το κάπνισμα. Τα οφέλη είναι πολλαπλά!

Οι ιώσεις ΔΕΝ αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά!Αποφεύγουμε την άσκοπη χρήση τους, και συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας.

Χρησιμοποιούμε αναλγητικά/αντιπυρετικά, αποσυμφορητικά και γαργαρισμούς για τα συμπτώματα.

Ακολουθούμε υγειϊνή διατροφή και πίνουμε πολλά υγρά.

Συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας αν τα συμπτώματά μας είναι σοβαρά, έντονα, επιμένουν ή έχουμε οποιαδήποτε σχετική απορία.

Tips

Page 70: About autumn 2013

72

Page 71: About autumn 2013

73

Page 72: About autumn 2013

74

Η εικόνα αυτή αποτελεί ένα δείγμα αντι-δράσεων που δηλώνουν επιθετική ή αρνη-τική γενικότερα συμπεριφορά του παιδιού απέναντι στο σχολείο. Η όλη συμπεριφο-ρά προφανώς έχει δημιουργηθεί από κά-ποιες μαθησιακές αδυναμίες ή κακή σχέ-ση του εκπαιδευτικού με τον μαθητή είτε από αίσθηση ότι δεν βιώνει ένα ασφαλές

οικογενειακό περιβάλλον. Η αποκλίνουσα αυτή συμπεριφορά εκδηλώνεται αρχικά με κακή βαθμολογία και παρατηρήσεις από τον εκπαιδευτικό ότι η παρουσία του στη σχολική αίθουσα δεν είναι αυτή που ενδεί-κνυται. Πιο αναλυτικά ο μαθητής επιδεικνύ-ει αδιαφορία, παρουσιάζεται αδιάβαστος και υιοθετεί συμπεριφορές ανάλογες περι-

Ο πιο… «κακός» o μαθητής!

Άλλη μια σχολική μέρα τελειώνει και το παιδί σας γυρνάει σπίτι με κακή διάθεση, πετώντας τη σάκα του, υποτιμώντας την αξία της και όταν το ρωτάτε τι συμβαίνει η απάντηση είναι: «βαρέθηκα» ή «τα ίδια».

ΣΚΟΝΔΡΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ / ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ - ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ - ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

Page 73: About autumn 2013

75

θωριακών μαθητών. Ακολουθούν:☻ σταδιακή απώλεια ενδιαφέροντος για μελέτη☻ λάθη και απροσεξίες στα γραπτά του όταν αποφασίζει να ασχοληθεί☻ αρνητική ή και επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε σας και τον εκπαιδευτικό☻ απώλεια ενδιαφέροντος για αρκετές ασχολίες ακόμα και εξωσχολικέςαδυναμία συγκέντρωσης ☻ αίσθημα κόπωσης και τάση υπνηλίας κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας.

Αν το παιδί σας εκδηλώνει την παραπάνω συμπεριφορά, αρχικά σκεφτείτε πως δεν είναι το μόνο. Ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών στις σχολικές αίθουσες παρου-σιάζει ανάλογη αδιαφορία προς τη μελέτη του και την εικόνα του «κακού» μαθητή.

«Κακός» μαθητής δεν αποτελεί απαραίτητα χαρακτηρισμό του ανίκανου και νοητικά στερούμενου μαθητή. Ψυχολογικές έρευνες που έχουν πραγμα-τοποιηθεί γύρω από το φάσμα των μα-θητών που αποκλίνουν της μαθησιακής επιτυχίας, καταλήγουν στη διαπίστωση ότι πρόκειται για επί το πλείστον έξυπνους μαθητές που πιθανόν να κρύβουν ταλέ-ντα πέρα από το σχολικό γίγνεσθαι. Απο-τελούν όμως παιδιά, τα οποία δεν έχουν αναπτύξει τις ικανότητες εκείνες που θα τους κάνουν να εμμένουν στην προσπά-θειά τους και να μην προσπαθούν με ιδιαί-τερο κόπο να λύσουν το πρόβλημά τους. Καταλήγουν δηλαδή, με απλά λόγια, να είναι φυγόπονοι και συγκλίνουν στη δή-

λωση ότι η μελέτη και το σχολείο δεν τους ταιριάζει.

Το θέμα, συνεπώς, είναι το πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να ανακάμψει από την αδιέξοδη κατάσταση την οποία βιώνει και που το οδηγεί στη σχολική απραξία.

Αρχικά θα ήταν απαραίτητος ένας εποικο-δομητικός διάλογος με τελικό σκοπό την ανοικοδόμηση μιας, αν όχι άριστης, του-λάχιστον καλής σχέσης με το σχολείο και την τέρψη του ενδιαφέροντος ξανά στη διαδικασία της μελέτης και της μάθησης.

Διατυπώστε του ερωτήσεις όπως:

☼ τι είναι εκείνο που δεν του αρέσει στη με-λέτη ή στο σχολείο ☼ αν έχει συμβεί κάτι που τον έχει ενοχλή-σει☼ πώς βλέπει τους εκπαιδευτικούς☼ αν τον έχει επηρεάσει κάποιο προσωπι-κό ή οικογενειακό ζήτημα.

Στη συνέχεια συζητήστε το και εμβαθύνε-τε, μέχρι να ξεσπάσει ή να δείξει επιθετική συμπεριφορά. Οπότε η συζήτηση σταμα-τάει μέχρι την επόμενη προσπάθεια. Ο δι-άλογος αυτός θα ήταν συνετό να επανα-λαμβάνεται μέχρι να εκδηλωθεί πλήρως η αδυναμία του παιδιού σας, ώστε να κατα-λάβετε επακριβώς τι είναι εκείνο που το έχει οδηγήσει στην αντίδρασή του αυτή.

Εφόσον το πρόβλημα έχει γίνει κατανοη-τό ενσκήψτε σε αυτό, αγκαλιάστε το παιδί σας με την έννοια του απόλυτου ενδιαφέ-ροντός σας προς εκείνο, αποδείξτε του πως είστε με το μέρος του και πως κατα-νοείτε το πρόβλημά του. Στη συνέχεια όταν παρατηρήσετε μια βελτίωση της συμπερι-φοράς του προς το πρόσωπό σας, μπο-ρείτε να του θέσετε στόχους και να το συμ-βουλέψετε κατάλληλα. Είναι πολύ αποτε-λεσματικό αν μπορεί να καταγράψει τους

Page 74: About autumn 2013

76

στόχους του και τις επιθυμίες του για το λόγο ότι η μέθοδος αυτή θα το βοηθήσει να εξερευνήσει τον εαυτό του, να αποκτή-σει αυτογνωσία και να του δημιουργήσει την αίσθηση της υπευθυνότητας. Αν το παιδί σας βρίσκεται στο τέλος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οπότε είναι αναγκαίο να μπει στη διαδικασία επαγγελ-ματικού προσανατολισμού, μπορείτε να του προτείνετε εναλλακτικές λύσεις για το μελλοντικό του επάγγελμα. Η ενασχόλη-ση περαιτέρω με μια τέχνη μπορεί να το απαλλάξει από το άγχος εισαγωγής στην πανεπιστημιακή κατάρτιση. Αν έχει κλίση σε κάποια δραστηριότητα, η οποία οδηγεί σε επαγγελματική διέξοδο, κατευθύνετέ το προς τα εκεί.

Εξάλλου στις δύσκολες εποχές που βιώνουμε, η κοινωνία δεν αποζητά απαραίτητα επαγγέλματα πανεπιστημιακής μόρφωσης αλλά περισσότερο πρακτικά.

Αποφύγετε να εκδηλώσετε στο παιδί σας την απογοήτευσή σας που δε θα γίνει ένας διάσημος γιατρός ή ένας άριστος δι-κηγόρος. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε κι εσείς αλλά και το παιδί σας πως η δική του επιθυμία ως προς την επαγγελματική του σταδιοδρομία πρέπει να γίνει σεβαστή και ότι η δική σας επιμονή και στήριξη της επιλογής του θα τον οδηγήσει στην υπευ-θυνότητα και θα γίνει αυτοσκοπός. Άλλω-στε το επάγγελμα οφείλει να είναι μια πηγή χαράς και ένα συμπλήρωμα της καθημε-ρινής ευτυχίας του παιδιού σας. Επιτυχό-ντες στη ζωή είναι αυτοί που αγάπησαν το επάγγελμά τους και το άσκησαν με ενδια-φέρον και αφοσίωση.Στο τέλος της ημέρας, θα έχετε απαλλαγεί από το άγχος της σχολικής αποτυχίας του παιδιού σας και κατ’ επέκταση της κοινω-νικής του απαξίωσης. Με ανάλογο τρόπο, το παιδί σας θα απαγκιστρωθεί από την ψυχολογική επιβάρυνση και το αίσθημα αποτυχίας. Συνεπώς, θα μπορέσετε παιδί και γονιός να ξαναχτίσετε τη σχέση σας μέσα από πιο ρεαλιστικές επιλογές κι εκεί-νο με τη σειρά τη σχέση του με το σχολείο και τη προσωπική του ζωή.

Page 75: About autumn 2013

Σεμινάριο για Γονείς «Σκέφτομαι & Πράττω»

Η ειδίκευση στο επάγγελμα του Γονέα

Μικρά βήματα… Μεγάλα αποτελέσματα

Αδιαμφισβήτητα ως γονείς αποτελούμε τον πιο κρίσιμο παράγοντα για την ανάπτυξη και τη δια-παιδαγώγηση των παιδιών. Όμως, λόγω των συν-θηκών της σύγχρονης εποχής που ζούμε και των πολλαπλών δυσκολιών που βιώνουμε, πολλοί γο-νείς δεν είμαστε και τόσο καλά προετοιμασμένοι ή δυσκολευόμαστε από τη μικρή ακόμη ηλικία των παιδιών, να χειριστούμε συμπεριφορές τους που εκδηλώνονται με αρνητισμό και αντίδραση.

Το πρόγραμμα εκπαίδευσης «Σκέφτομαι & Πράτ-τω» στοχεύει στην επιμόρφωση των γονέων πάνω σε θέματα που η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι εί-ναι αποτελεσματικό, όπως μεταξύ άλλων:

◘ Η γνώση σχετικά με τα χαρακτηριστικά της ανάπτυξης.◘ Η αντιμετώπιση δυσκολιών στη σχέση γονέα – παιδιού.◘ Η αντιμετώπιση της αρνητικής συμπεριφοράς του παιδιού.◘ Η αντιμετώπιση του καθημερινού άγχους, της στενοχώριας και του θυμού του γονέα και του παιδιού.◘ Η ενίσχυση των λειτουργικών τρόπων επικοινωνίας και η διαχείριση των συγκρούσεων.

Το «Σκέφτομαι & Πράττω»:

● Απευθύνεται σε όλους τους γονείς του γενικού πληθυσμού με παιδιά νηπιακής και παιδικής ηλικί-ας (2-12 ετών).● Έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε πάρα πολλές ομά-δες γονέων.● Είναι απλό και κατανοητό για τους γονείς.● Εφαρμόζεται από εκπαιδευμένους συντονιστές, οι οποίοι ακολουθούν μια δομημένη διαδικασία εκ-παίδευσης.● Εμπλουτίζει τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις των γονέων και τους θωρακίζει με επιπρόσθετες μεθό-δους και τεχνικές.

● Είναι το μοναδικό προς το παρόν επιστημονικά ελεγμένο -ως προς την αποτελεσματικότητά του - πρόγραμμα Σχολών Γονέων που εφαρμόζεται στην Ελλάδα.● Είναι πλήρως δομημένο, ολοκληρώνεται σε 10 (συν 2 προαιρετικές) υποχρεωτικές εβδομαδιαίες συναντήσεις διάρκειας 2 ωρών.● Διεξάγεται σε ένα κατάλληλο και ευχάριστο περι-βάλλον και με τρόπο που διατηρεί την εχεμύθεια και βοηθάει την επικοινωνία των γονέων.Προσφέρει στους γονείς ένα ευχάριστο εβδομαδι-αίο δίωρο συνδυάζοντας την επιμόρφωση με την απόδραση από τη ρουτίνα της καθημερινότητας.● Είναι οικονομικά πολύ προσιτό. ● Σχεδιάστηκε ειδικά για τον ελληνικό πληθυσμό, έπειτα από μακροχρόνια διερεύνηση των προσδο-κιών και των αναγκών των γονέων, από τους ψυ-χολόγους Λευτέρη Κωνσταντινίδη MSc – PhD και Γιώτα Γκόγκα MSc.

Υλοποίηση προγράμματος σε δύο περιόδους:Οκτώβριος – Ιανουάριος & Ιανουάριος – Απρίλιος

Τμήματα 10 γονέων

Ώρες και ημέρες διεξαγωγής:Κυριακή απόγευμα: 18:00 – 20:00

Εξειδικευμένο Κέντρο Θεραπειών «Λόγου Έκφρασις» Πλατεία Γεωργίου 40, 2ος όροφος Πάτρα

Επικοινωνία - Πληροφορίες - Εγγραφές:Κιν.: 6986 830.328E-mail: [email protected]: www.sxolesgoneon.com

Υπεύθυνη προγράμματος: Κυριαζή Αιμιλία - Ψυχολόγος

Page 76: About autumn 2013

78

Το κατά πόσο ένα παιδί προτιμά να χρησιμοποιεί το δεξί ή το αριστερό του χέρι καθώς και το τι φανερώνει αυτό για τη λειτουργία του εγκεφάλου, έχει υπάρξει αντικείμενο έρευνας και μελέτης για τουλάχιστον 150 χρόνια.

ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Στο παρελθόν, τα παιδιά που ήταν φύσει αριστερόχειρες ενθαρρύνονταν ή ανα-γκάζονταν να χρησιμοποιούν το δεξί τους χέρι, κυρίως λόγω της προκατάληψης ενάντια στην αμηχανία της αριστερόχει-ρης γραφής και την επικράτηση των «δεξι-όχειρων» σκευών. Mέχρι πρότινος, υπήρχε η αντίληψη ότι η αριστεροχειρία είναι απλά μια «κακή» συνήθεια και γι’ αυτό ισοδυνα-

μούσε με κοινωνικό στίγμα. Δεν απέχουν πολλές δεκαετίες οι πρακτικές των γονέων που πίεζαν τα αριστερόχειρα παιδιά τους να γράψουν με το δεξί, με επιβολή ποινών στην αντίθετη περίπτωση. Είναι γνωστός ο όρος «ζερβοκουτάλα» με τον οποίο παλιά χαρακτήριζαν τα αριστερόχειρα άτομα, σε μια προσπάθεια να τα εξαναγκάσουν να χρησιμοποιούν το δεξί τους χέρι.

Ο αριστερόχειρας είναι ξεχωριστός!

Page 77: About autumn 2013

79

Μήπως τα παιδιά αριστερόχειρες ξεχωρίζουν;

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Νικ Τσέρμπουιν από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, υποστήριξε το 2006 ότι στους αριστερόχειρες οι συνδέσεις ανά-μεσα στο αριστερό και το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι ταχύτερες. Το βασικό τους συμπέρασμα λοιπόν ήταν ότι οι αρι-στερόχειρες είναι πιο «γρήγοροι» στη σκέ-ψη, όταν δέχονται πολλαπλά ερεθίσματα από το περιβάλλον.

Στα παιδιά αριστερόχειρες παρατηρείται μεγαλύτερη κυριαρχία του δεξιού ημισφαίριου του εγκεφάλου που σημαίνει ότι είναι γενικά πιο δημιουργικά, συναισθηματικά και έχουν την τάση να σκέφτονται ολιστικά. Πιο συγκεκριμένα, το δεξί ημισφαίριο που κυριαρχεί στους αριστερόχειρες, θεωρεί-ται το ημισφαίριο της φαντασίας και της διαίσθησης, ενώ το αριστερό είναι το ημι-σφαίριο της λογικής και της αναλυτικής σκέψης. Το δεξί ημισφαίριο σχετίζεται με μεγαλύτερη κλίση σε δεξιότητες που απαι-τούν φαντασία και σύνθεση, όπως π.χ. η μουσική και η ηθοποιία, αλλά και η αρχιτε-κτονική. Ίσως γι’ αυτό, πολλοί αριστερό-χειρες διακρίνονται σε αυτούς τους τομείς.

Τελικά αριστερόχειρας γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Έχουν υποστηριχθεί διάφορες θεωρίες για τον τρόπο καθορισμού του πρωτεύοντος χεριού. Κάποιοι επιστήμονες υποστηρί-ζουν ότι υπεύθυνες είναι οι ορμόνες στη μήτρα. Υποστηρίζουν ότι οι περιβαλλοντο-λογικοί παράγοντες στη μήτρα, (συμπερι-λαμβανομένης της έκθεσης σε ορμόνες),

μπορεί να επηρεάσουν το κατά πόσον ένα παιδί θα χρησιμοποιήσει το δεξί ή το αριστερό χέρι στη μετέπειτα ζωή του. Κά-ποιοι άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το μυστικό βρίσκεται στα γονίδια. Δηλαδή εάν μια συγκεκριμένη εκδοχή ενός γονιδίου κληρονομηθεί, το παιδί είναι πολύ πιθανόν να γεννηθεί αριστερόχειρας, ανάλογα με την ενίσχυση και άλλων περιβαλλοντολο-γικών επιρροών. Τέλος, για κάποιους άλ-λους, το μεσολόβιο, το τμήμα που συνδέει τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, παίζει καθοριστικό ρόλο. Παρ’ όλες τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία 150 χρό-νια οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα σε θέση να απαντήσουν πειστικά, γιατί το ένα από τα δύο χέρια υπερισχύει.

Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου είναι αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας;

Μπορείτε να ανακαλύψετε ποιό χέρι το παιδί σας ευνοεί από πολύ νεαρή ηλικία (7- 9 μηνών), ωστόσο, οριστική ηλικία θε-ωρείται μεταξύ 3 και 6 ετών. Παρατηρείστε ποιό χέρι χρησιμοποιεί κατ’ επανάληψη για να φτάσει ένα παιχνίδι ή όταν αγγί-ζει κάποιο αντικείμενο. Να θυμάστε ότι σε πολύ νεαρή ηλικία τα περισσότερα μωρά είναι αμφιδέξια.

Ένας τρόπος που μας επιτρέπει να εντοπί-σουμε το επικρατές χέρι του παιδιού είναι μέσα από την παρατήρησή του κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Η επικράτηση του ενός χεριού συνοδεύεται και από την επι-κράτηση του αντίστοιχου ποδιού, ματιού, αυτιού.

Μερικές ενδεικτικές δραστηριότητες που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε την προτίμηση που έχει το παιδί μας είναι οι εξής:

☼ Προτρέπουμε το παιδί να κοιτάξει μέσα από την κλειδαρότρυπα, από ένα σωλήνα ή ένα μεγεθυντικό φακό.☼ Ζητάμε από το παιδί να βάλει το ρολόι στο αυτί του.

Page 78: About autumn 2013

80

☼ Ζητάμε από το παιδί να πετάξει μία μικρή μπάλα με το ένα χέρι.☼ Προσφέρουμε στο παιδί το αγαπημένο του γλύκισμα και παρατηρούμε ποιο χέρι χρησιμοποιεί για να το πάρει. ☼ Βάζουμε το παιδί να κάνει κουτσό από τη μια άκρη του δωματίου στην άλλη. ☼ Ζητάμε από το παιδί να ισορροπήσει στο ένα πόδι.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης ελέγχεται η ποιότητα εκτέλεσης πράξεων από την αρι-στερή και δεξιά πλευρά του σώματος.

Συμβουλές σε γονείς και δασκάλους

☺ Αφήστε στο παιδί τη δημιουργική ελευ-θερία να αναπτύξει έντονα την καλλιτεχνι-κή του πλευρά.☺ Ενθαρρύνετε το παιδί σας να συμμετέχει στον αθλητισμό, τομέας στον οποίο έχει αποδειχθεί ότι οι αριστερόχειρες διαπρέ-πουν. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή η δεξιά πλευρά του εγκεφάλου ελέγχει τη χω-ρική συνείδηση, η οποία συνδέεται άμεσα με το κυρίαρχο αριστερό χέρι. Αυτό δίνει ένα πλεονέκτημα στο αριστερό χέρι όταν τα παιδιά σκέφτονται σε τρεις διαστάσεις.Θυμηθείτε ότι υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να έχετε κατά νου, όπως η παρο-χή αριστερόχειρου ψαλιδιού, αριστερόχει-ρου γραφείου το ποντίκι του υπολογιστή αριστερά, κλπ.☺ Μάθετε στα παιδιά αριστερόχειρες τε-χνικές γραφής που θα τα βοηθήσουν να αποφύγουν τον πόνο στους καρπούς, το μουτζούρωμα μιας εργασίας, την κακή στάση του σώματος, ή το αργό γράψιμο. Επίσης, στην αγορά κυκλοφορούν αρκε-τά προϊόντα τα οποία κάνουν τη ζωή τους πιο εύκολη.☺ Μην προσπαθήσετε ποτέ να πιέσετε το παιδί σας να γράψει με το δεξί του χέρι. Αφήστε το να ακολουθήσει τη φυσική προτίμησή του, επειδή σε αυτήν ουσιαστι-κά βρίσκονται όλες του οι δυνάμεις.☺ Η καταπίεση που ασκείται στα άτομα που είναι αριστερόχειρες να χρησιμοποι-ούν το δεξί τους χέρι, ισοδυναμεί με μια

προσπάθεια μετατόπισης του κέντρου του λόγου από το δεξί στο αριστερό ημι-σφαίριο του εγκεφάλου. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στις εγκεφαλικές λειτουργίες, διαταραχές συμπεριφοράς και δυσκολίες στη μάθηση.

Θα πρέπει να θυμάστε ότι:

Η αριστεροχειρία καθορίζεται από τον εγκέφαλο και δεν είναι ούτε «κακιά συνή-θεια» ούτε μειονέκτημα. Ο εξαναγκασμός ενός παιδιού αριστερόχειρα να μάθει να γράφει με το δεξί μπορεί να έχει καταστρε-πτικές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου του. Μια τέτοια προσπά-θεια μπορεί να προκαλέσει έντονα ψυχο-λογικά προβλήματα, δυσκολίες στη μάθη-ση και στη γραφή, ακόμα και διαταραχές στην κίνηση και στην ισορροπία.

Τα παραδείγματα αριστερόχειρων στην ιστορία είναι πολλά. Αριστοτέλης, Ιούλι-ος Καίσαρας, Μέγας Αλέξανδρος, Να-πολέων Βοναπάρτης, Leonardo da Vinci Michelangelo, Pablo Picasso, όπως και ο γνωστός τενίστας John Mc Enroe!

Page 79: About autumn 2013
Page 80: About autumn 2013

82

Page 81: About autumn 2013

83

Page 82: About autumn 2013

84

Ποιος γονιός δεν επιθυμεί τη στιγμή που θα μπορεί να κλείνει την πόρτα πίσω του, αφήνοντας το παιδί του μόνο στο σπίτι; Αν έχει φτάσει η ώρα για την πρώτη φορά που θα το επιχειρήσετε, με σωστή προετοι-μασία και κατάλληλους χειρισμούς μπο-ρείτε να εξασφαλίσετε μια καλή έκβαση.

Ένας από τους κύριους προβληματισμούς των γονιών είναι αν το παιδί τους είναι αρ-κετά ώριμο ώστε να μείνει μόνο στο σπίτι. Σαφώς, ένα παιδί κάτω των 10 ετών δεν έχει ακόμη αίσθηση του κινδύνου, οπότε δεν είναι έτοιμο να μείνει μόνο του. Ωστόσο, η ηλικία του παιδιού δεν υποδηλώνει κατ’

Μπορεί ο πρωταγωνιστής της αγαπημένης κωμωδίας «Μόνος στο σπίτι» να αντιμετώπισε με πρωτοφανή μαεστρία τις προκλήσεις που του επεφύλασσε αυτή η εμπειρία, ωστόσο η πραγματικότητα που αφορά τα παιδιά μας βρίσκεται στον αντίποδα της ευφάνταστης χο-λιγουντιανής δημιουργίας.

ΓΚΟΛΕΜΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ – ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Επιχείρηση παιδί μόνο στο σπίτι

Page 83: About autumn 2013

85

αντιστοιχία το βαθμό ωριμότητάς του, δε-δομένου ότι κάθε παιδί αναπτύσσεται με τους δικούς του ρυθμούς. Προκειμένου να αξιολογήσετε το παιδί σας ως προς την ωριμότητά του, σκεφτείτε:

Είναι σε θέση να φροντίζει τον εαυτό του;

Μπορεί να ακολουθεί κανόνες και να παίρνει αποφάσεις;

Κατανοεί τις συνέπειες που έχουν οι πρά-ξεις του;

Είναι επιρρεπές στο να εμφανίζει ριψοκίν-δυνες συμπεριφορές;

Μήπως νιώθει άβολα με την προοπτική να μείνει μόνο στο σπίτι;

Πώς αντιδρά σε απροσδόκητες καταστά-σεις;

Προετοιμαστείτε!

Τι εννοούμε όταν λέμε ότι «θα λείψουμε»;

Αφού έχετε εκτιμήσει πως το παιδί σας εί-ναι αρκετά ώριμο για να μείνει μόνο στο σπίτι, θα πρέπει αρχικά να ορίσετε το διά-στημα για το οποίο θα χρειαστεί να απου-σιάσετε, καθώς και το αν αυτό θα γίνει το πρωί, το απόγευμα ή το βράδυ. Θα λείψετε μισή ώρα ή τέσσερις ώρες; Θα είναι μέρα όταν το παιδί θα μείνει στο σπίτι ή θα είναι μετά τις 9 το βράδυ; Η προετοιμασία που απαιτείται είναι εντελώς διαφορετική στις διαφορετικές αυτές συνθήκες.

Συζητήστε γι’ αυτό

Μπορεί εσείς να θεωρείτε το παιδί σας αρ-κετά ώριμο για κάτι τέτοιο, ωστόσο πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για τις ενστά-σεις του. Ίσως εκείνο να μη νιώθει έτοιμο να μείνει στο σπίτι ενώ εσείς απουσιάζετε,

μπορεί να νιώθει ανασφάλεια ή να φοβά-ται ένα τέτοιο σενάριο. Όπως και να έχει, θα πρέπει να σεβαστείτε όσα έχει να σας πει το παιδί σας σχετικά με τα θέμα και να μην επιμείνετε αν αισθάνεται ανέτοιμο για κάτι τέτοιο.

Αν δεν είναι μόνο ένα;

Μία συχνή πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς είναι το γεγονός πως ενώ το μεγαλύτερο παιδί τους φαίνε-ται έτοιμο να μείνει μόνο στο σπίτι, αυτό δεν ισχύει όταν θα πρέπει να φροντίζει, εκτός από τον εαυτό του, και τα αδέρφια του. Επομένως, αν έχετε και άλλα παιδιά, σιγουρευτείτε ότι τα αφήνετε στα ικανά χέ-ρια του μεγαλύτερου παιδιού σας και συ-ζητήστε μαζί του ποιες θα είναι οι ευθύνες του απέναντι στα μικρότερα αδέρφια του.

Με την ασφάλεια τι γίνεται;

Εκτός από την εμπιστοσύνη στο παιδί σας, σημαντικό είναι να αποτελεί η γειτονιά σας ένα φιλικό περιβάλλον για το παιδί σας. Αν το σπίτι σας είναι απομονωμένο, αν βρίσκεται σε γειτονιά όπου σημειώνονται συχνά διαρρήξεις ή αν δεν έχετε γείτονες ή συγγενείς εκεί κοντά που να εμπιστεύε-στε, τότε σίγουρα η γειτονιά σας δεν είναι ασφαλής ώστε να αφήσετε το παιδί μόνο του στο σπίτι. Για την ασφάλεια του παιδιού εντός του σπιτιού και προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν «πειράματα» που συχνά επιχειρούν τα παιδιά, θα πρέπει να έχετε προνοήσει εγκαίρως. Καλό θα είναι να απομακρύ-νετε συγκεκριμένα πράγματα από σημεία όπου το παιδί έχει πρόσβαση, όπως αλ-κοόλ, φάρμακα, τσιγάρα, κλειδιά αυτο-κινήτου, αναπτήρες και σπίρτα. Επίσης, σιγουρευτείτε πως το παιδί σας ξέρει να ακολουθεί κανόνες ασφαλείας, όπως για παράδειγμα αυτοί που αφορούν τις ηλε-κτρικές συσκευές, τις πρίζες και τα αιχμη-ρά αντικείμενα.

Page 84: About autumn 2013

86

Περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης

Ορίστε τις συνθήκες έκτακτης ανάγκης και βεβαιωθείτε ότι το παιδί ξέρει πώς να τις αντιμετωπίσει, όπως για παράδειγμα τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση σεισμού, διακοπής ρεύματος ή φωτιάς. Σημειώστε σε εμφανές σημείο τα τηλέφωνα έκτα-κτης ανάγκης (αστυνομία, πυροσβεστική, ΕΚΑΒ), και βεβαιωθείτε ότι το παιδί ξέρει να δώσει σωστά τη διεύθυνσή σας, καθώς και να κλειδώνει και να ξεκλειδώνει την πόρτα.

Οι κανόνες…

☺ Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γενικά τη-ρεί τους κανόνες που έχετε θέσει στην κα-θημερινότητά σας ως οικογένεια και πως γνωρίζει τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να κάνει εν τη απουσία σας. ☺ Συζητήστε σχετικά με το αν επιτρέπεται να μείνει μαζί του κάποιος φίλος του ή συ-νομήλικος συγγενής, πώς θα πρέπει να συμπεριφέρεται στα αδέρφια του και πώς εκείνα στο μεγαλύτερο αδερφάκι τους, πόσο χρόνο θα αφιερώσει στο διαδίκτυο ή την τηλεόραση ή ακόμη και τι επιτρέπεται να κάνει στα διάφορα μέρη του σπιτιού. Ίσως πρέπει να διευκρινίσετε ότι δεν του επιτρέπετε να υποδυθεί το ρόλο του μάγει-ρα στην κουζίνα σας, ενώ εσείς απουσι-άζετε! ☺ Συμφωνήστε για το πότε θα απαντά στο τηλέφωνο και σε ποιες περιπτώσεις επιτρέ-πεται να ανοίξει την πόρτα αν κάποιος σας αναζητήσει.☺ Προκειμένου να κρατήσετε το παιδί σας απασχολημένο, καλό θα είναι να του ανα-θέσετε να κάνει κάποια πράγματα στο σπί-τι ενώ εσείς λείπετε, όπως να πλύνει τα πιά-τα, να μαζέψει τα απλωμένα ρούχα κ.λ.π. ☺ Για το χρόνο που θα έχει ελεύθερο, συ-ζητήστε μαζί του με τι έχει σκοπό να ασχο-ληθεί (π. χ. videogames, παρακολούθη-ση ταινίας, τηλεοπτικού προγράμματος). Ελέγξτε στο βαθμό που μπορείτε τη δια-δικτυακή του δραστηριότητα, εγκαθιστώ-

ντας ειδικά λογισμικά φίλτρα προστασίας από ύποπτες για ανηλίκους ιστοσελίδες.

…και τα προνόμια

Δώστε στο παιδί σας την ευκαιρία να απο-λαύσει κάποια προνόμια που συνήθως στερείται. Επιτρέψτε του να παίξει video-games χωρίς τη δική σας επιτήρηση, δεί-χνοντάς του εμπιστοσύνη σχετικά με το όριο χρόνου, ή αφήστε το να φάει κάτι που δεν τρώτε συχνά ως οικογένεια (π. χ. πίτσα, παγωτό). Το να μένει κανείς μόνος στο σπίτι συνοδεύεται, εκτός από κανόνες, και από προνόμια που ταιριάζουν σε αυ-τές τις πρώτες κινήσεις ανεξαρτησίας που επιχειρεί το παιδί σας μαζί με εσάς!

Page 85: About autumn 2013

87

Ηλ. κιθάρα, ηλ. µπάσσο, ντράµς, σαξόφωνοκρουστά, πιάνο, τζάζ

Μπουζούκι, µπαγκλαµά, ούτι, νέι, κρητική λίρα, κρουστά

Ιωάννου Βλάχου 4 & Γούναρη, Πάτρα, τηλ.: 2610 346.188

Page 86: About autumn 2013

88

Ας δοκιμάσουμε!

Απουσιάστε για λίγη ώρα την πρώτη φορά, ενώ βρίσκεστε κοντά στο σπίτι. Μισή με μία ώρα απουσίας είναι ένα καλό βήμα για αρχή. Επιστρέφοντας, συζητή-στε μαζί του πώς του φάνηκε που έμεινε μόνο του, τι το δυσκόλεψε και τι θα ήθελε να αλλάξει ώστε η επόμενη φορά να είναι καλύτερη για εκείνο. Με τη συζήτηση μαζί του θα είστε σε θέση να εκτιμήσετε αν θα μπορέσετε να προχωρήσετε σταδιακά σε μεγαλύτερο διάστημα.

Ενώ απουσιάζετε…

Πώς να τα πηγαίνει, άραγε;

Η ανησυχία σας ενδεχομένως να μη σας αφήσει να ευχαριστηθείτε την έξοδό σας, ωστόσο αυτό είναι κάτι φυσιολογικό στο βαθμό που δεν καταστρέφετε την οικογε-νειακή αυτή προσπάθεια τηλεφωνώντας του συνεχώς. Συμφωνήστε με το παιδί

κάθε πότε θα επικοινωνείτε τηλεφωνικά, είτε αυτό σημαίνει πως θα τηλεφωνείτε εσείς για να δείτε τι κάνει και πώς τα περ-νάει μόνο του στο σπίτι, είτε πως θα σας τηλεφωνεί εκείνο. Αν διαμένει κοντά σας κάποιος συγγενής ή αν έχετε ένα γείτονα που εμπιστεύεστε, ίσως θα μπορούσατε να του ζητήσετε να ρίξει μια ματιά στο παι-δί σας ενώ εσείς απουσιάζετε.

Επιστρέφοντας στο σπίτι

Η «επιχείρηση» έχει στεφθεί με επιτυχία! Το παιδί σας έχει καταφέρει να μείνει μόνο στο σπίτι χωρίς να έχουν δημιουργηθεί προ-βλήματα από τη νέα, σύντομη συνθήκη. Συζητήστε μαζί του πώς του φάνηκε αυτή η εμπειρία, αν υπήρξε κάτι που το έκανε να νιώσει άβολα κατά τη διάρκεια της απου-σίας σας και γενικά αφήστε το να σας μι-λήσει για τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, καθώς και για τη διάθεσή του να μείνει ξανά μόνο στο σπίτι μελλοντικά.Αν υπήρξε οποιοδήποτε πρόβλημα θα πρέπει να εξετάσετε κατά πόσο αυτό οφεί-λεται στο ότι το παιδί δεν ήταν τελικά έτοιμο να μείνει μόνο στο σπίτι ή αν ευθύνονται άλλοι παράγοντες για τις δυσκολίες που προέκυψαν. Όπως και να έχει, γνωρίζο-ντας τι πήγε στραβά μπορείτε να προετοι-μαστείτε κατάλληλα για την επόμενη φορά που θα θελήσετε να απουσιάσετε αφήνο-ντας το παιδί σας μόνο στο σπίτι.

Η απόφαση να μείνει το παιδί μόνο στο σπίτι εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και απαιτεί από εσάς πολύ καλή προετοι-μασία. Παρά την ανησυχία και την αμηχα-νία που μπορεί να σας προκαλεί αυτό το σενάριο, δεν παύει να αποτελεί για το παι-δί σας ένα βήμα πιο κοντά στην ενηλικίω-ση. Το να καταφέρει το παιδί να μένει μόνο του στο σπίτι αυξάνει την αυτοπεποίθησή του, ενδυναμώνει την υπευθυνότητά του και προωθεί την ανεξαρτησία τόσο τη δική του, όσο και τη δική σας!

Page 87: About autumn 2013

89

Σχεδόν κάθε εβδομάδα, τα ΜΜΕ αναφέρονται σε περιστατικά που έχουν σχέση με την παιδεραστία ή την παιδοφιλία, φαινόμενα που τον τελευταίο χρόνο παρουσιάζουν έξαρση.

ΜΑΡΚΟΥ ΜΑΡΙΕΤΤΑ / ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Παιδεραστές και παιδόφιλοι κυκλοφορούν ανάμεσά μας

Η παιδοφιλία και η παιδεραστία είναι παρό-μοιες διαστροφές και χαρακτηρίζονται από επαναλαμβανόμενες τάσεις και φαντασιώ-σεις, που αφορούν σεξουαλική δραστηρι-ότητα με παιδιά. Οι θύτες εμφανίζουν κοινό προφίλ και χαρακτηριστικά, γι αυτό και θα αναφερθούμε σε ένα κοινό πλαίσιο. Η δια-φορά τους είναι ότι η παιδεραστία αναφέ-ρεται στην σεξουαλική πράξη με τον ανή-λικο, ενώ η παιδοφιλία δεν περιλαμβάνει απαραίτητα την σεξουαλική επαφή.

Πιο χαρακτηριστικά παιδεραστία/παιδοφι-λία είναι:☼ Η επαφή με οποιονδήποτε τρόπο με τα γεννητικά όργανα ενός παιδιού από ενήλι-κα (τουλάχιστον 5 χρόνια μεγαλύτερο στον έφηβο) και το αντίστροφο.☼ Η έκθεσή του σε πορνογραφικό υλικό, οπτικό ή ακουστικό.☼ Η παρακολούθηση ενός παιδιού χωρίς ρούχα ή το αντίστροφο.☼ Η διείσδυση με οποιονδήποτε τρόπο, είτε στο στόμα, είτε στα γεννητικά όργανα ή στον πρωκτό ενός παιδιού.☼ Ο βιασμός

Page 88: About autumn 2013

90

Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Υγεί-ας του Παιδιού, 1 στα 8 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια κινδυνεύει να πέσει θύμα κά-ποιας σεξουαλικής κακοποίησης.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι στην Ελ-λάδα το 20% των παιδιών θα το προσεγ-γίσουν παιδόφιλοι τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους.

Το 10% - 15% των παιδιών ή εφήβων θα υπάρξουν σεξουαλικά θύματα από παι-δεραστές, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους.

Δυστυχώς τα παιδιά πολύ σπάνια ανα-φέρουν την κακοποίησή τους. Φοβούνται μην κατηγορηθούν και ντρέπονται, γι’ αυτό και συνήθως οι γονείς το μαθαίνουν είτε από άλλους ενήλικες που το παιδί το έχει εκμυστηρευτεί είτε από τους γιατρούς.

Ωστόσο αν και τα παιδιά δεν το λένε άμε-σα στους γονείς τους, πολλές φορές «μι-λούν» σε αυτούς με έμμεσους τρόπους για ό,τι τους συνέβη, όπως:

☻ Αρχίζουν να βλέπουν εφιάλτες και έχουν άστατο ύπνο.

☻ Παρουσιάζουν διατροφικές διαταρα-χές.

☻ Εμφανίζουν νέους φόβους και φοβίες, τις οποίες δεν μπορούν να εξηγήσουν οι γονείς.

☻ Παρουσιάζουν αλλαγές στη συμπερι-φορά τους, έχουν άγχος, επιθετικότητα, μαθησιακές δυσκολίες, έλλειψη εμπιστο-σύνης προς τους ενήλικες, εσωστρέφεια, κα.

☻ Εμφανίζουν αδικαιολόγητους μώλω-πες.☻ Αναφέρουν συχνά έναν «καινούργιο φίλο».☻ Φέρνουν στο σπίτι δώρα ή χρήματα.

☻ Φοβούνται συγκεκριμένα πρόσωπα που πριν δεν τα φοβούνταν.

☻ Η σεξουαλική τους συμπεριφορά γίνε-ται περίεργη και δεν ταιριάζει με την ηλικία τους.

☻ Παρουσιάζουν ευαισθησία στη σωμα-τική ή την γεννητική περιοχή π.χ δυσκολία να καθίσουν κ.α.

☻ Εμφανίζουν παλινδρομήσεις σε προ-ηγούμενων χρόνων συμπεριφορές π.χ νυχτερινή ενούρηση, πιπίλισμα αντίχειρα, φόβο αποχωρισμού κ.α.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πανευρω-παϊκής μελέτης της Finkelhor, το 33% στα κορίτσια και το 23% στα αγόρια των σε-ξουαλικών κακοποιήσεων στη χώρα μας συμβαίνει από το οικογενειακό ή φιλικό πε-ριβάλλον του παιδιού.

Το 79% όσων έχουν καταδικαστεί για αποπλάνηση ή σεξουαλική κακοποίηση ήταν συγγενείς ή στενοί φίλοι. Σύμφωνα με μία άλλη πρόσφατη έρευνα της ΚΑΠΑ Research, από τα 1004 νοικοκυριά της Ατ-τικής που συμμετείχαν, το 33,8% δήλωσε ότι γνωρίζει προσωπικά κάποιο ή κάποια ανάλογα περιστατικά (έρευνα διαθέσιμη από την Unisef, www.unisef.gr).

Οι παράγοντες που συντελούν στην εμ-φάνιση αυτών των φαινομένων είναι κυ-ρίως περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί. Με-λέτες έχουν δείξει ότι το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσαν οι παιδεραστές/παιδό-φιλοι έπαιξε μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη αυτής της διαστροφής. Πιο αναλυτικά, οι αιτίες αναφέρονται ως εξής:

☼ Οικογενειακό περιβάλλον, που εμπόδι-σε την φυσιολογική σεξουαλική τους ανά-πτυξη.☼ Άτομα που δεν οριοθετήθηκαν ώριμα, είτε πολύ αυστηρά είτε πολύ χαλαρά, στην ηλικία μεταξύ των 2 έως 7 ετών.☼ Πρόκληση αισθήματος κυριαρχίας και εξουσίας κατά την παιδική τους ηλικία.Αίσθηση του φόβου ή της ανεπάρκειας απέναντι σε άλλους ενήλικες.

Page 89: About autumn 2013

91

Page 90: About autumn 2013

92

☼ Χαλαρότητα στις απαγορεύσεις ή στην τήρηση των νόμων.

Ο παιδόφιλος/παιδεραστής μεταχειρίζεται το παιδί που έχει επιλέξει ως αντικείμενο, μια προέκταση του εαυτού, χωρίς ξεχωρι-στή ύπαρξη και χωρίς ξεχωριστές ανάγκες. Ικανοποιείται από την υποχωρητικότητα και την ευπιστία του παιδιού και δυσανα-σχετεί με οποιαδήποτε ένδειξη προσωπι-κής αυτονομίας, θεωρώντας την απειλή. Έχει παρανοϊκές ιδέες, όπως ότι τα παιδιά που κακοποίησε ήθελαν να συμμετάσχουν στην πράξη, ότι θα τους είναι μια χρήσιμη εμπειρία, ότι λόγω της ηλικίας τους δεν θα θυμούνται τίποτα. Όμως αυτές οι ιδέες δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από μηχανισμούς άμυνας, έχουν πλήρη επίγνωση του πά-θους τους και των πράξεών τους.Η θεραπεία τους είναι μακρόχρονη και συ-νήθως δεν την αναζητούν οι ίδιοι.Το προφίλ των παιδεραστών/παιδόφιλων παρουσιάζει συνήθως τα παρακάτω χα-ρακτηριστικά:

☺ Πρόκειται για άντρες 20 - 50 ετών.

☺ Μπορεί να είναι ανύπαντροι, παντρεμέ-νοι ή και με παιδιά.

☺Προτιμούν επαγγέλματα που έχουν επα-φή με παιδιά ή προσφέρουν εθελοντική ερ-γασία σε χώρους που βρίσκονται παιδιά.

☺ Είναι ετερόφυλοι.

☺ Σε ποσοστό πάνω από τα 2/3 έχουν και οι ίδιοι κακοποιηθεί στην παιδική τους ηλικία.

☺ Συνήθως έχουν κακοποιήσει και άτομα του οικογενειακού/ φιλικού τους περιβάλ-λοντος.

☺ Πολλές φορές παρουσιάζουν και άλλες διαστροφές, όπως ηδονοβλεψία, επιδειξιο-μανία, σαδισμό κα.

☺ Το 70 % είναι οικείο πρόσωπο.

Page 91: About autumn 2013

93

Πώς λειτουργεί συνήθως ένας παιδόφιλος;

Δείχνει μεγάλη υπομονή και δεξιότητα στο να χρησιμοποιεί την εξουσία και τη δύναμή του ως ενήλικας, μέχρι να πείσει ή να ανα-γκάσει το παιδί να υποκύψει στις ορέξεις του.

Προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη του παιδιού αλλά και των οικείων του.

Επιδιώκει να μένει μόνος μαζί του.

Επιδιώκει να αγγίξει με σεξουαλικό τρόπο το παιδί.

Ενθαρρύνει μια ομάδα παιδιών να συμμε-τέχουν σε σεξουαλικές πράξεις.

Προβάλλει πορνογραφικό υλικό.

Χρησιμοποιεί άμεσο ή έμμεσο ψυχολογικό εκβιασμό προκειμένου να κρατηθεί το «μυ-στικό».

Χρησιμοποιεί το διαδίκτυο σαν μέσο γνω-ριμίας, αρχικά σε φιλικό επίπεδο.

Πρόσφατες έρευνες αναφέρουν ότι:200 νέες φωτογραφίες παιδικής πορνο-γραφίας αναρτούνται καθημερινά στο δι-αδίκτυο, αποφέροντας 3δις ευρώ ετησίως.345% έχει αυξηθεί ο αριθμός των ιστοσελί-δων με πορνογραφικό περιεχόμενο όπου πρωταγωνιστούν παιδιά ή ακόμα και βρέ-φη.

150.000 άτομα ημερησίως «επισκέπτονται» τέτοιου είδους σελίδες.

Είναι απαραίτητο να εφαρμόσει η πολιτεία αυστηρούς νόμους, προκειμένου να περι-ορίσει την εμφάνιση τέτοιων φαινομένων. Η χαλαρότητα στην επιβολή και την τήρη-ση των νόμων, η ανοχή, οι μη καταγγελίες από άτομα που γνωρίζουν, δημιουργούν ένα επιτρεπτό περιβάλλον σε τέτοια άτομα να πραγματοποιούν τις διαστροφές τους.

Σε μια τέτοια εποχή και με την εμφάνιση τέ-τοιων φαινομένων, θα πρέπει οι γονείς να ενημερώνονται για το πώς μπορούν να προφυλάσσουν τα παιδιά τους αλλά και πώς να μάθουν τα παιδιά τους να προ-φυλάσσονται όσο τον δυνατόν καλύτε-ρα, χωρίς να τα απομονώνουν και να τα «φυλακίζουν» προκειμένου να τα κρατούν ασφαλή.

Ως γονιός:

Δώστε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορείτε για τα σεξουαλικά θέματα, πάντα με τρόπο ανάλογο με την ηλικία του.

Μην του στερείτε την τεχνολογία, ενημερώ-στε το πώς να τη χρησιμοποιεί σωστά.

Μην επαναπαύεστε ότι μπορεί να χειρίζεται μόνο του το διαδίκτυο με ασφαλή τρόπο, χρειάζεται συχνή επίβλεψη και καθοδήγη-ση.

Μην μπερδεύετε την εξυπνάδα του με την ψυχολογική και συναισθηματική του εξέλι-ξη, είναι ακόμα στα αρχικά στάδια διαμόρ-φωσής τους.

Page 92: About autumn 2013

Τηρήστε τα όρια. Ούτε η υπερβολή αλλά ούτε και η χαλαρότητα θα το βοηθήσουν.Μην το αφήνετε μόνο του με ξένους.

Εξηγήστε του ότι ακόμα και ένας συγγενής ή φίλος δεν επιτρέπεται να το αγγίζει ή να του φέρεται με τρόπο που του φέρνει αμη-χανία, το αναστατώνει ή το τρομάζει.

Μάθετέ του ότι κανένας ενήλικας δεν θα πρέπει να του ζητάει να κρατάει κάτι κρυ-φό.

Αν αντιμετωπίζει μια δυσάρεστη κατάστα-ση, πείτε του να βάλει τις φωνές και να τρέ-ξει για βοήθεια.

Εξηγήστε του τους κινδύνους και γιατί δεν πρέπει ποτέ να συναντηθεί μόνο του με ανθρώπους που γνωρίζει στο διαδίκτυο, ή να δίνει τα προσωπικά του στοιχεία (τηλέ-φωνο, διεύθυνση κα).

Μην δεχτεί ποτέ να το μεταφέρει άγνω-στος, ακόμα και αν εσείς δεν έχετε πάει να το συναντήσετε.

Μάθετέ του τα τηλέφωνά σας και αν δεν σας βρίσκει σε μια έκτακτη ανάγκη, πείτε του να καλέσει την αστυνομία.

Προσπαθήστε να έχετε ουσιαστική επαφή με τον συναισθηματικό κόσμο του παιδιού σας.

Δείξε αγάπη, κατανόηση και τρυφερότητα, κάντε το παιδί σας να νιώθει ασφαλές κο-ντά σας, να σας μιλάει για τις ανησυχίες και τα προβλήματά του. Αν είστε γονιός που το παιδί του έχει κακο-ποιηθεί ή παρενοχληθεί σεξουαλικά, μην το κάνετε να νιώσει αυτό ντροπή για τη διαστροφή κάποιοι άλλου, στηρίξτε το και μην το καλύπτετε σα να φταίει το παιδί για ό,τι του συνέβη.

Καταγγείλτε άμεσα το γεγονός και αναζη-τήστε βοήθεια από ειδικούς, προκειμένου να επιλυθούν οποιαδήποτε συναισθηματι-κά και ψυχικά προβλήματα που μπορεί να έχουν δημιουργηθεί στο παιδί σας.

Page 93: About autumn 2013

95

Page 94: About autumn 2013

96

Συμβουλές πλεύσης για τον φουρτουνια-σμένο συναισθηματικό ωκεανό της εφη-βείας

O παραπάνω επεξηγηματικός υπότιτ-λος φαίνεται αρχικά πολύ περιοριστικός, αφού ούτε όλοι οι γονείς παραδέρνουν μέσα στο χάος των πιθανών ψυχολογικών προβλημάτων της κόρης ή του γιού τους, αλλά ούτε και όλοι οι έφηβοι βιώνουν την εφηβεία ως την πλέον τρικυμιώδη περίοδο του ανθρώπινου βίου. Όμως παρόλο που τις πιο πολλές φορές οι σχέσεις γονιών - εφήβων ξεπερνούν τις εντάσεις και εξελίσσονται, σε κάποιες πε-ριπτώσεις ο συνδυασμός ψυχολογικού ή ψυχιατρικού προβλήματος και εφηβείας, μπορεί να αποβεί τόσο μοιραίος για γονείς και παιδιά όσο ο συνδυασμός νίτρου και γλυκερίνης. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα και οι καλύτερες προθέσεις εκατέρωθεν, ίσως να μην επαρκούν και το εκρηκτικό μείγμα ψυχολογικό πρόβλημα\εφηβεία μπορεί να αφανίσει ακόμη και ζωές, όπως στην πρόσφατη δολοφονία της μητέρας δασκάλας από τον έφηβο.

Ανάλογες δυσάρεστες εξελίξεις αλλά και οι πρόδρομες συνθήκες που ενδεχόμε-να οδηγούν σε αυτές, θα μπορούσαν

να προληφθούν εάν υπήρχε ενημέρωση, πρώιμη επίγνωση του προβλήματος και φυσικά, τα μέγιστα όλων, κατανόηση και αγάπη.

Για να μπορέσουμε να εντοπίσουμε και να κατανοήσουμε ένα πρόβλημα θα πρέπει να γνωρίζουμε τι δεν είναι πρόβλημα.

Για αρκετούς γονείς η εφηβεία των παι-διών τους μπορεί να τους φαίνεται μια απίστευτα δύσκολη δοκιμασία στη ζωή τους, αλλά δεν είναι απαραίτητο κάτι που μας φαντάζει δύσκολο στην διαχείρισή του και ακατανόητο, να είναι και παθολο-γικό.

Η εφηβεία έτσι κι αλλιώς, είναι μια ταραγ-μένη περίοδος της ανθρώπινης ανάπτυ-ξης. Το ενδοκρινικό σύστημα βρίσκεται στις δόξες του και παράγει μια σειρά ορ-μονών που ρυθμίζουν διάφορες λειτουρ-γίες, όπως τον μεταβολισμό, την ψυχική διάθεση δηλ. τα συναισθήματα, τον ύπνο και φυσικά, τη σωματική ανάπτυξη. Τα τμήματα του ενδοκρινικού συστήματος που παράγουν αυτές τις ορμόνες είναι οι ωοθήκες, οι όρχεις, η υπόφυση και ο υποθάλαμος. Τα κορίτσια κατά κανόνα, ωριμάζουν περί τα δύο χρόνια νωρίτερα από τα αγόρια, τόσο σωματικά όσο και

ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ Π. ΓΙΩΡΓΟΣ / ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Διαταραχές της διάθεσης στους εφήβους

Page 95: About autumn 2013

97

ψυχολογικά. Οι έφηβοι, αγόρια και κορί-τσια, κυρίως λόγω των ορμονών, ανακα-λύπτουν τη δύναμη της σεξουαλικότητας. Η αναζήτηση ταυτότητας, που είναι και το αναπτυξιακό ζητούμενο, πελαγοδρομεί μεταξύ ιδανικών κόσμων, κοινωνικών και γονικών περιορισμών, πανίσχυρων «συμ-βουλίων» φίλων, και πιθανόν αχαλίνωτων σεξουαλικών ενορμήσεων.

Επιπρόσθετα οι απαιτήσεις του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, που στραγγα-λίζει την πολύπλευρη ανάπτυξη της έφη-βης, δεν αφήνει πολλές διεξόδους συναι-σθηματικής αποφόρτισης, κάτι το οποίο εντείνει τις εσωτερικές συγκρούσεις της, που μπορούν να εξωτερικευτούν στο οι-κογενειακό περιβάλλον, με αποτελέσματα όπως αντιδραστικότητα και εναντίωση στο γονικά πρότυπα, απολυτότητα που περιφραστικά μεταφράζεται περίπου ως «καλύτερα κλεισμένος/ή μέσα στο κάστρο παρά έξω εκεί που δεν ξέρω τι ενέδρες με περιμένουν», αδιαφορία εναλλασσόμενη με εναγώνια αναζήτηση πληροφοριών,

απερίγραπτη επιθετικότητα εναλλασσό-μενη με απερίγραπτη τρυφερότητα και διάφορα άλλα αναμενόμενα, που εντάσ-σονται στη διαδικασία φυσιολογικών αντι-δράσεων ενός παιδιού που αγωνίζεται να διαμορφώσει μια ενήλικη πια ταυτότητα.

Όλα τα παραπάνω, συν το ότι η τρέχου-σα οικονομική κρίση περιορίζει τις οικο-νομικές δυνατότητες και κατά συνέπεια τις δυνατότητες δημιουργικής έκφρασης και αναζήτησης της έφηβης, οδηγούν συχνά-πυκνά, σε παροιμιώδεις παρεξηγήσεις και ομηρικούς καβγάδες.

Στην πλειονότητά τους οι οικογενειακές συγκρούσεις έχουν υφέσεις και εξάρσεις, συγκρούσεις και υπαναχωρήσεις όλων των εμπλεκόμενων και σε τελική ανάλυση δεν οδηγούν στην πλήρη απορύθμιση μιας οικογένειας.

Όμως κάποιες φορές οι συγκρούσεις επι-μένουν, ο έφηβος θυμώνει, κλαίει, σπάει κ.λ.π με το παραμικρό, τα λογικά επιχει-ρήματα είναι αδύναμα μπροστά στην φι-λυποψία, στην απόγνωση, στο χαμένο για ώρες βλέμμα απέναντι από την τηλεό-ραση, στη βουβή σιωπή που κάνει τη φα-ντασία του γονιού να οργιάζει. Αν γίνονται τα παραπάνω για μήνες, σχε-δόν καθημερινά και ο έφηβος αρχίζει να αμελεί τις καθημερινές ρουτίνες και υπο-χρεώσεις, τότε πολύ πιθανά να πάσχει από μια διαταραχή της διάθεσης.

Διαταραχές διάθεσης είναι όσες αλλάζουν το πώς νοιώθει κάποιος. Τα επιστημονικά ονόματα των βασικότερων διαταραχών είναι η μείζων καταθλιπτική διαταραχή, η διπολική διαταραχή και η δυσθυμία, που είναι μεν η συνηθέστερη και ηπιότερη συ-γκριτικά με την κατάθλιψη, αλλά μπορεί να κρατήσει επαναλαμβανόμενα, μια ζωή.

Η μείζων καταθλιπτική διαταραχή αφορά σε ένα ή περισσότερα επεισόδια κατάθλι-ψης που χαρακτηρίζονται από αρνητικές

Page 96: About autumn 2013

98

ή απέλπιδες σκέψεις, καθώς και από έντο-να σωματικά συμπτώματα όπως π.χ. εξά-ντληση, αϋπνία ή υπερυπνία, ανορεξία, αμηνόρροια κ.α.

Τέλος η διπολική διαταραχή όπως δηλώ-νει και το όνομά της, χαρακτηρίζεται από την μεταπήδηση από τον έναν πόλο ψυχι-κής διάθεσης (κατάθλιψη) στον άλλο (μα-νία). Τα άτομα μεταπηδούν κυριολεκτικά από την χαοτική, ασυλλόγιστη και ανεξέ-λεγκτη υπερδραστηριότητα στην απόλυτη αδράνεια. Οι διπολικές διαταραχές είναι σπανιότερες από τις άλλες δύο και η εκδή-λωσή τους επηρεάζεται περισσότερο από κληρονομικούς παράγοντες.

Πολλές φορές οι διαταραχές της διάθεσης συνυπάρχουν με αγχώδεις διαταραχές, όπως κοινωνική φοβία, γενικευμένη αγχώ-δη διαταραχή, διαταραχή πανικού κ.α. Συ-χνά η αδυναμία ενός παιδιού να διαχειρι-στεί στρεσσογόνες καταστάσεις στην παι-δική ηλικία και η ανικανότητα που νοιώθει στο να ελέγξει το περιβάλλον του, μπορεί να το οδηγήσει σε κάποια διαταραχή της διάθεσης, στη διάρκεια της εφηβείας.

Πιο απλά, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο «πάντα σίγουρος για τις απόψεις του» μπαμπάς και η «πάντα σίγουρη ότι γνωρί-ζει το καλύτερο για το παιδί» μαμά, δεν εί-ναι ό,τι καλύτερο για την ψυχική υγεία των παιδιών, που ισχυρίζονται πως αγαπούν με ανιδιοτέλεια.

Η ανάγκη δε για δημοκρατικές και ουσια-στικές οικογενειακές σχέσεις είναι επιτα-κτική πια, αφού η επιστημονική κοινότητα είναι κατά μεγάλο βαθμό πεπεισμένη πως η φετιχιστική χρήση της τεχνολογίας μειώ-νει δραματικά τον έλεγχο που έχουμε στη ζωή μας και μας κάνει λιγότερο ευφυείς. Εξάλλου από μια άποψη ό,τι σπέρνουμε ως γονείς, αυτό θερίζουν τα παιδιά μας.

Παγκοσμίως το ποσοστό των εφήβων που θα βιώσει τουλάχιστον ένα κατα-θλιπτικό επεισόδιο μέχρι την ενηλικίωση,

ανέρχεται στο διόλου ευκαταφρόνητο 20% του συνολικού αριθμού των εφήβων. Οι έφηβοι κάνουν τετραπλάσιες απόπειρες αυτοκτονίας από τις έφηβες αλλά τα κο-ρίτσια της εφηβείας έχουν διπλάσιες πιθα-νότητες από τα αγόρια να εκδηλώσουν κατάθλιψη.

Άλλες ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμ-βάνουν όσους εφήβους πάσχουν από χρόνια νοσήματα ή αναπηρίες, όσους έχουν οικογενειακά μέλη που πάσχουν από κατάθλιψη, όσους κάνουν κατάχρη-ση ουσιών και όσους αντιμετωπίζουν τραυματικά γεγονότα – στα οποία πε-ριλαμβάνονται και η οικονομική ένδεια, ανεργία, διαζύγιο κ.λ.π. – στην προσωπι-κή ή οικογενειακή τους ζωή. Επίσης οι έφη-βοι που έχουν την ατυχία να βιώσουν την αυτοκτονία ενός φίλου, έχουν πολύ αυξη-μένες πιθανότητες, σε σχέση με τον υγιή εφηβικό πληθυσμό, να γίνουν και οι ίδιοι αυτόχειρες.

Τέλος αξίζει να αναφερθεί, πως κάποιοι εικάζουν, ότι όσο πιο προικισμένος είναι

Page 97: About autumn 2013

99

ένας έφηβος/η, συναισθηματικά και νο-ητικά, τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχει, συγκριτικά με τον μέσο όρο των συνομη-λίκων του, να εκδηλώσει κάποια καταθλι-πτική διαταραχή. Σε αυτή την περίπτωση όμως, υπάρχουν επίσης πολλές πιθανό-τητες, η διαταραχή να γίνει αφορμή για δημιουργικότητα και εξέλιξη.

Όπως ήδη έχει γραφτεί, η διπολική διατα-ραχή εκδηλώνεται σπάνια συγκριτικά με τις υπόλοιπες διαταραχές διάθεσης. Σε γε-νικές γραμμές, το άτομο που πάσχει από την διαταραχή, βιώνει διαδοχικά την υπερ-βολική θλίψη (κατάθλιψη), που παραχω-ρεί τη θέση της στην υπερβολική και πα-ράλογη ευφορία (μανία), που με τη σειρά της ακολουθείται πάλι από θλίψη, για να επαναληφθεί ξανά ο ίδιος κύκλος κ.ο.κ. Η αντιμετώπισή της είναι κυρίως φαρμακευ-τική, ενώ ταυτόχρονα χρειάζεται και η ενδε-δειγμένη υποστηρικτική ψυχοθεραπεία.

Η κατάθλιψη είναι κάτι διαφορετικό από απλά «νοιώθω άσχημα» ή «βαριέμαι» και στους εφήβους/ες περιλαμβάνει συμπτώ-ματα όπως αίσθημα θλίψης ή\και από-γνωσης, αδυναμία συγκέντρωσης, ευε-ρεθιστότητα και επιθετικότητα, δραματική μείωση της φυσιολογικής δραστηριότη-τας του – κατά περίπτωση – συγκεκριμέ-νου παιδιού, απώλεια ενδιαφέροντος για σχεδόν κάθε δραστηριότητα, διαρκές αί-σθημα σωματικής εξάντλησης, αισθητές αλλαγές στις συνήθειες του φαγητού ή του ύπνου, πτώση της ακαδημαϊκής επί-δοσης, συχνές σκέψεις θανάτου ή αυτο-κτονίας και σωματικές ενοχλήσεις ή δια-ταραχές όπως πονοκέφαλοι, διαταραχές του πεπτικού, έκζεμα και διαταραχή του έμμηνου κύκλου.

Είναι καλό επίσης να έχει κάποιος υπ’ όψιν του, πως πολλές ναρκωτικές ουσίες – κυρί-ως οι εργαστηριακά παραγόμενες – όπως και το οινόπνευμα, μετά από συστηματική χρήση, πυροδοτούν έντονα καταθλιπτικά επεισόδια αλλά και ενισχύουν τα συμπτώ-ματα μίας υπάρχουσας κατάθλιψης σε

μεγάλο βαθμό, αφού παράλληλα η κατά-χρηση ή ακόμα και μία χρήση, π.χ. στην περίπτωση των μεθαμφεταμινών, μπο-ρούν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες ιστολογικές και νοητικές βλάβες.

Στα παραπάνω θα πρέπει δυστυχώς να προστεθεί και ο παράγων «οικονομική κρί-ση». Ήδη τα ερευνητικά ευρήματα σχετικά με τις επιπτώσεις της κρίσης στην ψυχική υγεία είναι αποκαρδιωτικά. Τα οικογενεια-κά οικονομικά προβλήματα, σχετίζονται με χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις στους εφήβους, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η ψυχική τους υγεία (Μαγκλάρα, 2010). Επίσης, βαρύ τίμημα φαίνεται ότι πληρώνουν όσοι αντιμετωπίζουν το τέλμα της ανεργίας, αφού φαίνεται ότι η ανεργία είναι σταθερός παράγοντας που προμη-νύει την εκδήλωση κατάθλιψης (Κατσορί-δας/Λεχουρίτης, 2010).

Όλες οι προηγούμενες πληροφορίες δό-θηκαν καθαρά για ενημερωτικούς λόγους και όχι για να πελαγώσουν όσοι διαβά-ζουν το άρθρο.

Στην πραγματικότητα ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί μια οικογένεια, είναι καθοριστικός παράγοντας για την εκδήλωση μιας διαταραχής της διάθεσης σε κάποιον έφηβο.

Page 98: About autumn 2013

100

Γενικά, η προώθηση της ανιδιοτελούς αγάπης μέσα στην οικογένεια, η ειλικρίνεια στις σχέσεις, η κατανόηση της θέσης του άλλου, η ενημέρωση για την καθημερινή ζωή, η στοργή, η υιοθέτηση κοινών ηθι-κών κανόνων για μικρούς και μεγάλους, η συνέπεια και η τακτική, ζωντανή, προφο-ρική επικοινωνία μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, είναι ικανοποιητικά στοιχεία που εξασφαλίζουν την υγιή ψυχική ανά-πτυξη όλων των μελών της.

Επίσης, η πολυπραγμοσύνη ενός εφήβου τον βοηθά πιο εύκολα να ξεπερνά τα προ-βλήματα και τις απογοητεύσεις και φυσι-κά, αν αποτύχει σε έναν τομέα δραστηριό-τητας, έχει αρκετές πιθανότητες να νικήσει σε κάποιον άλλο, έτσι ώστε να έχει να στη-ριχθεί κάπου για να μην καταρρεύσει.

Αν παρόλα αυτά εκδηλωθούν τα περισ-σότερα από τα προαναφερόμενα συ-μπτώματα και εάν η καλή θέληση έχει εξαντλήσει τα όριά της, τότε η προσφυγή στους ειδικούς επιβάλλεται. Εννοείται ότι ουδείς ειδικός μπορεί να βοηθήσει αποτε-λεσματικά όσους πιστεύουν πως δεν χρει-άζεται η ενεργή συμμετοχή τους στην αντι-μετώπιση ενός κοινού, εκ των πραγμάτων, προβλήματος όπως ακριβώς π.χ. ο καλύ-τερος δάσκαλος οδήγησης δεν μπορεί να

μας μάθει τίποτα, εκτός αν αποφασίσου-με να πιάσουμε το τιμόνι.

Η πρόγνωση για την πλειονότητα των δι-αταραχών διάθεσης, εκτός της διπολικής διαταραχής, που εκδηλώνονται στην εφη-βεία είναι καλή, με δεδομένο ότι δεν υπάρ-χει κληρονομικό ιστορικό ανάλογων εκδη-λώσεων και συμπτώματα άλλων διαταρα-χών π.χ. ψύχωση.

Η καλύτερη βέβαια πρόγνωση είναι η ύπαρξη μιας «δεμένης», στοργικής, δυνα-τής οικογένειας που ενδιαφέρεται ουσια-στικά για τα μέλη της, πέρα και πάνω από ικανότητες, επιδόσεις, στοχοπροσηλώ-σεις, προδιαγραφές και στάνταρ.

Δεν συμπεραίνεται φυσικά, πως μια ψυχι-κή ασθένεια θα αποτραπεί, ακόμα και εάν γίνουν όλα «κατά πώς πρέπει». Σε κάθε περίπτωση ισχύει το «αν είναι νά ’ρθει θε να ’ρθεί, αλλιώς θα προσπεράσει». Η προσπάθεια όμως να χτίσουμε υγιέστερες σχέσεις στη ζωή μας και ειδικά με τα παιδιά μας, είναι ταξίδι που αξίζει να κάνουμε έτσι κι αλλιώς, άσχετα με τον τελικό προορι-σμό. Εξάλλου, έτσι όπως προδιαγράφεται το μέλλον, έχουμε άραγε την πολυτέλεια να μην πραγματοποιήσουμε αυτό το τα-ξίδι;

Page 99: About autumn 2013
Page 100: About autumn 2013