ແຜນດາເນໍນງານີ ອະນລຸກທະັ ນີ...

ສາທາລະນະລດ ປະຊາທປະໄຕ ປະຊາຊນລາວສນຕພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທປະໄຕ ເອກະພາບ ວດທະນາຖາວອນ

ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນຂອງ ສປປ ລາວ2011-2020

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ ກມປາໄມ

ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ ສ ປ ປ ລາວ

ພດສະພາ 2011

ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ

ປ 2011-2020

i

© ລຂະສດ ຂອງກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ, ກມປາໄມ, ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນ ປາໄມ, ສປປ ລາວ, 2011.

ສະຫງວນລຂະສດ, ການຈດພມຄນ ຫ ຖອດແບບ ໃນເອກະສານ ສະບບນ ດວຍວທໃດກຕາມ ຕອງໄດຮບອະນຍາດ ທເປນລາຍລກອກສອນ ຈາກກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ, ສປປ ລາວ.

ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ ກມປາໄມ

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ ຕ ປ.ນ 811, ວຽງຈນ, ສປປ ລາວ

ໂທ: +856-21-215000 / +856-21-216921

ແຟກ: +856-21-215004 / +856-21-217161

ການອາງອງ : MAF 2011. ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ, ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ, ສປປ ລາວ.

ການສະໜບສະໜນທາງດານວຊາການຈາກ ອງການສາກນ ເພ ອການອະນລກຊບພະຍາກອນ ທາມະຊາດ ປະຈາ ສປປ ລາວ (IUCN) ແລະ ອງການອະນລກພນພດ ແລະ ສດປາ ສາກນ

(FFI).

ທນສະໜບສະໜນ : ສະຖານທດ ສະຫະລດອາເມລກາ ປະຈາ ສປປ ລາວ, ກອງທນ ອາກາສ

ແລະ ກອງທນ ໂມຮາມດ ເບນຊາອດ.

ບດແປ : ຈນທະວ ວງຄາແຫງ ແລະ ໄພວນ ເພຍປະລດ

ອອກແບບໜາປກ : ໄພວນ ເພຍປະລດ ແລະ ໄຈນອຍ ສສມພານ

ກວດແກ : ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ

ຮບໜາປກ : ຮບພນໜາປກ ແລະ ຫງປກ ໂດຍ ໄພວນ ເພຍປະລດ, ຮບທະນແກມຂາວ ຖນເໜອ ໂດຍ ເທລ ວດເທກເກ. ຮບຫງປກ ຖາຍທປາສະຫງວນແຫງຊາດ ພຫນປນ ແລະ

ຮບ ທານ ສລ ທາມະວງ ພະນກງານ ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງນາກາຍ ພວມສອງກອງ ສາຫວດທະນ ໃນເດອນ ກມພາ ປ 2011.


ປ 2011-2020

ii

ສາລະບານ

ເນອໃນ ໜາທ ສາລະບານ ............................................................................................................. ixi ຄາສບຫຍ ............................................................................................................... vi

ຄວາມໝາຍຂອງຄາສບ .............................................................................................. ix ຜປະກອບສວນ ........................................................................................................ xi ລາຍຊ ຄະນະຄ ນຄວາວຊາການ .................................................................................... xi

ບດນາ .................................................................................................................. xivi ຄານາ................................................................................................................. .xivii

ຄາຂອບໃຈ ............................................................................................................ xvi ບດສງລວມຫຍ...................................................................................................... xviii 1. ພາກສະເໜ.......................................................................................................... 1

1.1 ການປກປກຮກສາທະນ ແລະ ການສະໜບສະໜນການພດທະນາແຫງຊາດ .................. 1

1.2 ຂ ນຕອນ ການພດທະນາ ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ ............. 2 1.3 ເນອໃນຫກຂອງແຜນການ ................................................................................. 3

2. ສະຖານະພາບ ແລະ ການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ................................................ 4

2.1 ນເວດວທະຍາ ແລະ ອປະນໄສຂອງທະນ... ....................................................................... 4

2.2 ສະຖານະພາບ ແລະ ການກະຈາຍຂອງທະນ ......................................................... 10 2.2.1 ທະນມຂາວ ............................................................................................... 10

2.2.2 ທະນມງກດ ............................................................................................... 10 2.2.3 ທະນແກມດາ..............................................................................................10 2.2.4 ທະນແກມຂາວຖ ນເໜອ................................................................................15

2.2.5 ທະນແກມຂາວຖ ນໃຕ...................................................................................16 2.2.6 ທະນແກມເຫລອງ.......................................................................................17

2.3 ໄພຂ ມຂຕທະນ ............................................................................................. 17 2.3.1 ການລາເນອ .............................................................................................. 18 2.3.2 ການຖາງປາ ແລະ ການທາລານຖ ນຢອາໄສ .................................................... 21

ii

1

3 4

xii xiii

10

11 13 14


ປ 2011-2020

iii

2.3.3 ຜນກະທບຍອນມຈານວນປະຊາກອນໜອຍ ...................................................... 23 2.4 ການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ .................................................................. 24

2.5 ສ ງທາທາຍໃນການອະນລກທະນ ...................................................................... 26 2.5.1 ການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ .................................................................. 26

2.5.2 ຄວາມຈາກດທາງດານຊບພະຍາກອນ ............................................................. 27 2.6 ໂອກາດໃນການອະນລກທະນ .......................................................................... 28 2.6.1 ເປນສດຕວແທນ ........................................................................................ 28

2.6.2 ການກວດກາຕດຕາມ .................................................................................. 28 2.6.3 ການອະນລກຕາມຮດຄອງປະເພນ ................................................................. 29 2.6.4 ພນທຖນອາໄສກວາງ .................................................................................. 29 2.6.5 ປະສບການຖອດຖອນ ໃນເຂດພມມພາກ ........................................................ 29 2.6.6 ປະສບການໃນການອະນລກ ໃນປະເທດ ......................................................... 29 2.6.7 ການທອງທຽວທາມະຊາດ............................................................................. 30

3. ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ...................................................... 31

3.1 ການສາງວໄສທດ .......................................................................................... 31 3.1.1 ວໄສທດ ................................................................................................... 31 3.1.2 ນະໂຍບາຍທ ສອດຄອງ ກບການອະນລກ ທະນ ............................................... 32

3.1.3 ເປາໝາຍ ຂອງແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ............................................... 33 3.1.4 ຈດປະສງ ................................................................................................. 33

3.2 ພນທ ບລມະສດ ຂອງການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ..................................... 33 3.3 ແຜນກດຈະກາ ການອະນລກ ທະນ ໃນພນທບລມະສດ ....................................... 38 3.3.1 ເພອຄວບຄມການລາ ແລະ ການຊ-ຂາຍທະນໃນພນທບລມະສດຢາງເຂມງວດ ...... 38

3.3.1.1 ການນາໃຊມາດຕະການ ແລະ ການກວດກາ ລາດຕະເວນ ຢໃນ ແລະ ຂອບເຂດ ພນທບລມະສດ ................................................................................. 39 3.3.1.2 ການການດ ເຂດຫວງຫາມ ແລະ ຄມຄອງ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ເພອໃຫກວມເອາ ພນທໆມທະນ .......................................................................... 40 3.3.1.3 ປບປງຂອດປະສານງານ ລະຫວາງ ພະນກງານ ແລະ ພາກສວນນາໃຊ ມາດຕະການໃນຂ ນທອງຖນ ເພອແກໄຂການລາສດປາ .................................................. 40 3.3.1.4 ສາງສາຍລາຍງານ ເພອຕດຕາມໄພຂ ມຂ ແລະ ນາໃຊມາດຕະການ ທາງກດໝາຍ................................................................................................... 41


ປ 2011-2020

iv

3.3.1.5 ການເຜຍແຜ ຂມນ ດານລະບຽບການ ແລະ ການໃຊມາດຕະການ ເພອຄມຄອງການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍທະນ .............................................................. 42

3.3.2 ເພອປກປກຮກສາຖນທ ຢອາໄສ ທສາຄນ ແລະ ພນທຕວແທນ ຂອງທະນ ............ 42 3.3.3 ເພມທະວ ການສະໜບສະໜນ ຂອງມວນຊນ ຕການອະນລກ ທະນ .................... 43

3.3.3.1 ສາງຄວາມເຂາໃຈກຽວກບທາທ ແລະ ຄວາມຮບຮ ຂອງຜມສວນຮວມ ຕການອະນລກທະນ .......................................................................................... 44 3.3.3.2 ປະຕບດການປກຈດສານກ ໃຫຊມຊນ .................................................... 44 3.3.3.3 ປະຕບດການປກຈດສານກ ຂ ນແຂວງ ແລະ ສນກາງ ................................. 45 3.3.3.4 ສາງໂອກາດ ໃຫມການເຂາຮວມ ຂອງພະນກງານການນາ ........................... 45

3.3.4 ສາງຄວາມອາດສາມາດ ໃຫຄນລາວ ດານການອະນລກທະນ.............................. 46 3.3.4.1 ຄວາມສາມາດ ໃນການສາຫວດ ແລະ ການສກສາຄ ນຄວາ ........................ 46 3.3.4.2 ການວາງແຜນ ແລະ ການຈດຕ ງປະຕບດ ໂຄງການ .................................. 47

3.3.5 ປບປງຊວດການເປນຢຂອງຊາວບານ ໂດຍການອະນລກທະນກບທ ແລະ ການທອງທຽວທາມະຊາດ. ..................................................................................... 48

3.3.5.1 ສກສາຄວາມເປນໄປໄດ ໃນການພດທະນາ ແຫງທອງທຽວທາມະຊາດ ........... 48 3.3.5.2 ສ ງເສມການພດທະນາ ການທອງທຽວ ແບບຊມຊນ .................................... 49

3.3.6 ປບປງຂອດປະສານງານກບພາກສວນຕາງໆ ເພອການອະນລກທະນ ................... 50

3.3.6.1 ປະສານງານ ເພອການປກປກຮກສາ ຖນທຢອາໄສຂອງ ທະນ ໃນພນທ ........ 50 3.3.6.2 ປະສານງານ ເພອປອງກນ ການລາ ແລະ ຊ--ຂາຍ ທະນ .......................... 50 3.3.6.3 ປະສານງານ ເພອການສກສາ ຄ ນຄວາ ກຽວກບທະນ ................................ 51

3.3.7 ປບປງພນຖານຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບສະຖານະພາບຂອງທະນ .......................... 52 3.3.7.1 ສາຫວດ ການກະຈາຍ ຂອງທະນ ສະເພາະພນທ .................................... 52 3.3.7.2 ສາຫວດ ການກະຈາຍ ຂອງທະນ ໃນພນທອ ນໆ ....................................... 53

3.4 ແຜນວຽກ ແລະ ງບປະມານ………………………………………………………….54 4. ການປະຕບດແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ........................................................... 60

4.1 ຄວາມຮບຜດຊອບ ຂອງພາກສວນຕາງໆ ........................................................... 60 4.2 ແຫງທນ ແລະ ງບປະມານ ............................................................................. 60 4.2.1 ທນພາຍໃນ ............................................................................................... 60 4.2.2 ທນສາກນ ................................................................................................. 60

4.3 ການຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນ ....................................................................... 62

61 61

61


ປ 2011-2020

v

5. ເອກະສານອາງອງ………………………...………………………………………….63

ລາຍຊ ຕາຕະລາງ: ຕາຕະລາງ 1. ພນທ ບລມະສດ ແລະ ເຫດຜນຂອງພນທ ສາລບການອະນລກທະນ...……...34

ຕາຕະລາງ 2. ແຜນວຽກ ແລະ ງບປະມານ.………………………………………….......54

ລາຍຊຫອງ:

ຫອງ 1. ການຄາຂາຍກະດກລງ ໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ຫນໜາມໜ……………...20 ຫອງ 2. ຄວາມເຊອຂອງທອງຖນທສ ງເສມການອະນລກທະນ …………………………....25

ລາຍຊ ຮບພາບ: ຮບພາບ 1 ຮບປະພນຂອງທະນ ແຕລະຊະນດ ໃນ ສປປ ລາວ.…….……...……………..7 ຮບພາບ 2. ແຜນທການບນທກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ (1999-2010)…..……….......…...12 ຮບພາບ 3. ຮບກອງປະຊມປກສາຫາລແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ

ສປປ ລາວ ຄ ງສດທາຍ ທກມປາໄມ ເດອນ ກມພາ 2011..…..……….…....66


ປ 2011-2020

vi

ຄາສບຫຍ

ເຂດເຊ ອມຕ ຊວະນາໆພນ ແມນອງປະກອບໜ ງ ຂອງແຜນງານສ ງແວດລອມ ຂອງທະນາຄານ ອາຊ.

BCI Biodiversity Corridors Initiative, component of Core Environment Program of Asian Development Bank

ສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍຊວະນາໆພນ ແມນສນທສນຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ທໄດການດປ 1993 ໂດຍມຈດປະສງ ເພອອະນລກຊວະນາໆພນ, ການນາໃຊແບບຍນຍງ, ຍດຕທາ ແລະ ແບງປນຜນຢາງສະເໜພາບ.

CBD Convention on Biological Diversity (CBD) a United Nations convention ratified in 1993 with the objective of conserving biodiversity, its sustainable use and fair and equitable sharing of its benefits.

ສນທສນຍາ ວາດວຍການຄາ-ຂາຍສດປາ ແລະ ພດພນທໄກຈະສນພນ CITES Convention on International Trade in Endangered Species of Wild

Fuana and Flora

ໃກຈະສນພນທ ສດ (ສະຖານະພາບໃນການອະນລກ ແມນຊະນດທຖກໄພຂ ມຂ ຕາມບນຊແດງ ຂອງ ອງການ IUCN)

CR Critically Endangered (Conservation status defined by the IUCN Red List of Threatened Species)

ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງ, ລດຖະບານລາວ DAFO District Agriculture and Forestry Office, GoL

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ, ລດຖະບານລາວ DFRC Division of Forest Resource Conservation of DoF, GoL

ກມປາໄມ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ, ລດຖະບານລາວ DoF Department of Forestry of the Ministry of Agriculture and Forestry, GoL

ກມກວດກາປາໄມ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ, ລດຖະບານລາວ DoFI Department of Forestry Inspection of the Ministry of Agriculture and Forestry, GoL

ໃກຈະສນພນ (ສະຖານະພາບໃນການອະນລກ ແມນຊະນດທຖກໄພຂ ມຂ ຕາມບນຊແດງ ຂອງ ອງການ IUCN) EN Endangered (Conservation status defined by the IUCN Red List of Threatened

Species)

ກອງທນປກປກຮກສາສ ງແວດລອມ, ລດຖະບານລາວ EPF Environment Protection Fund, GoL

ການປະເມນຜນສ ງແວດລອມ EIA Environmental Impact Assessment

ອງການອະນລກ ພນພດ ແລະ ສດປາສາກນ


ປ 2011-2020

vii

FFI Fauna & Flora International

ລດຖະບານ ສປປ ລາວ GoL Government of Lao PDR

ເຄ ອງມບນທກຈດພກດ ໃນແຜນທ GPS Global Positioning System

ໂຄງການຮວມມວຊາການ ຂອງລດຖະບານເຍຍລະມນ GTZ Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (German Technical

Cooperation)

ໂຄງການຮວມມສາກນ ຂອງລດຖະບານເຍຍລະມນ GIZ Gesellschaft für Internatinale Zusammenarbeit (German International

Cooperation)

ເຮກຕາ Ha Hectare

ອງການສາກນ ເພອການອະນລກທາມະຊາດ IUCN International Union for Conservation of Nature

ກມທະນາຄານພດທະນາ ເຢຍລະມນ KfW Kreditanstalt für Wiederaufbau (German Development Bank)

ສ.ປ.ປ ລາວ Lao PDR Lao People’s Democratic Republic

ສະຫະພນແມຍງລາວ LWU Lao Women’s Union

ກາມະພນ ຫ ພນທກາ mtDNA Mitochondrial DNA

ອງການຈດຕ ງ ທບຂນກບລດຖະບານ NGO Non‐government organisation

ອງການຄມຄອງທດນແຫງຊາດ, ລດຖະບານລາວ NLMA National Land Management Authority of GoL

ເຄ ອງປາຂອງດງ NTFPs Non‐Timber Forest Products

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ NPA National Protected Area

ມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ NUoL National University of Laos

ພະແນກ ກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງ ລດຖະບານລາວ PAFO Provincial Agriculture and Forestry Office, GoL

ກອງກວດກາປາໄມແຂວງ, ລດຖະບານລາວ PoFI Prinvincial Office for Forestry Inspection, GoL

ພະແນກ ທອງທຽວແຂວງ


ປ 2011-2020

viii

PTO Provincial Tourism Office

ປາສະຫງວນແຂວງ PPA Provincial Protected Area

ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນແຫງຊາດ ປະຈາແຂວງ, ລດຖະບານລາວ PPAM Provincial Division for Protected Area Management, GoL

ໂຄງການຈດສນປາຜະລດ SUFORD Sustainable Forestry and Rural Development

ອງການອະນລກສດປາ WCS Wildlife Conservation Society

ອງການຄມຄອງ ແລະ ປກປກຮກສາອາງໂຕງ ນ າເທນ 2, ລດຖະບານລາວ WMPA Watershed Management and Protection Authority, GoL

ກອງທນອະນລກທາມະຊາດໂລກ WWF World Wide Fund for Nature


ປ 2011-2020

ix

ຄວາມໝາຍຂອງຄາສບ

ການອະນລກ : ໝາຍເຖງການປກປກຮກສາ ແລະ ນາໃຊຊບພະຍາກອນປາໄມ ໂດຍມການ

ຄມຄອງຕາມລະບຽບຫກການ ເພອໃຫມໄວຕະຫອດໄປ ແລະ ນາໃຊໄດຍາວນານ.

ການອະນລກກບທ : ໝາຍເຖງການອະນລກ ທາງດານລະບບນເວດວທະຍາ ແລະ ຖນທຢອາໄສທາມະຊາດ ພອມທງມການຄມຄອງ ແລະ ຟນຟປະຊາກອນຂອງຊະນດພນ ຢໃນພນທຂອງພວກມນ.

ກນໄກການເງນຍນຍງ : ໝາຍເຖງ ແຫງທນທໝ ນຄງ ແລະ ຍາວນານ ຕອບສະໜອງເພອ ການບນລ ຈດປະສງໃດໜງ ທໄດການດໄວ ໂດຍມການຄມຄອງ ແລະ ນາໃຊທນຢາງມປະສດ

ທພາບ.

ການພດທະນາຍນຍງ : ໝາຍເຖງ ການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ ເພອສະໜອງຄວາມຕອງການໃນການດາລງຊວດ ໃນຂະນະ ມການປກປກຮກສາດານສ ງແວດລອມ ໂດຍຮບປະກນຊບພະຍາກອນເຫານ ນ ຍງຄງໄວ ໃຫຫນສບທອດຕໄປ.

ເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ : ໝາຍເຖງ ພນທໆມຄວາມອດມສມບນ ຂອງສດປາ ເຊງການດໄວ ເປນເຂດແຜພນ ຂອງສດປາ ໂດຍຈາກດການເຂານາໃຊ.

ເຂດຄມຄອງນາໃຊ ຫ ເຂດຄມຄອງການນາໃຊ : ໝາຍເຖງ ພນທໆການດໃຫມການນາໃຊ ຊບພະຍາກອນປາໄມແບບຍນຍງ ເພ ອການລຽງຊບຂອງຊາວບານ.

ເຂດເຊ ອມຕອະນລກ : ໝາຍເຖງ ການເຊ ອມຕປາລະຫວາງພນທປາ ຫ ເຂດປາສະຫງວນ

ເຂດຫແຫມ : ໝາຍເຖງ ເຂດທມຖນທຢອາໄສ ສາຄນຂອງສດປາ ໂດຍມສດປາອາໄສຢຫາຍ

ສດຕວແທນ : ໝາຍເຖງ ສດປາທໄດຈດວາເປນທພ ນເດນ, ນາໜາ ຢໃນພນທ ໃດໜງ ເຊ ງ ອາດບ ງບອກ ເຖງຄວາມອດມສມບນ ຂອງທາມະຊາດໄດ.

ສດສາຄນ : ໝາຍເຖງ ສດປາທຈດຢໃນບນຊລະດບຊາດ ຫ ສາກນ ເຊນ: ສດຫວງຫາມ ຂອງ ສປປ ລາວ ຫ ບນຊໄພຂ ມຂ ຕາມບນຊແດງ ຂອງອງການ IUCN ຫ ບນຊ I ຂອງ CITES.

ສນທສນຍາ ວາດວຍຊວະນາໆພນ : ເປນສນທສນຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ທໄດການດປ 1993 ໂດຍມຈດປະສງ ເພ ອອະນລກຊວະນາໆພນ, ການນາໃຊຍນຍງ, ຍດຕທາ ແລະ ແບງປນຜນຢາງສະເໜພາບ.


ປ 2011-2020

x

ສາຍລາຍງານ : ໝາຍເຖງ ສາຍການພວພນວຽກ ຂອງກມຄນໃດໜງທໄດການດ ເຊນ: ປະ ຊາຊນ ແລະ ພະນກງານ ເພອຈດປະສງ ເກບກາຂມນແບບລບໆ ເພອວາງແຜນສະກດກ ນການ

ລກລອບທຜດຕກດໝາຍ ສາລບວຽກງານການຈດສນປາສະຫງວນ (ປາໄມ ແລະ ສດປາ) ຢໃນຂອບເຂດຂອງຕນຮບຜດຊອບ ໃຫສາຍງານຂອງຕນທຂນກບ.

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ : ໝາຍເຖງ ພນທປາໄມ ທມຄວາມສາຄນໃນການອະນລກ ໃນລະດບ ຊາດ ໄດສາງຕ ງໂດຍສນກາງ ເພອການປກປກຮກສາທາມະຊາດ, ພນພດ ແລະ ສດປາ,ລະບບ ນເວດວທະຍາປາໄມ, ແລະ ສ ງທມຄາທາງທາມະຊາດ, ປະຫວດສາດ ແລະ ການສກສາຄ ນ ຄວາ ອ ນໆ.

ປາສະຫງວນແຂວງ : ໝາຍເຖງ ພນທປາໄມທ ມຄວາມສາຄນໃນການອະນລກ ໃນລະດບ ແຂວງ ໄດສາງຕ ງໂດຍແຂວງ ເພອການປກປກຮກສາ ທາມະຊາດ, ພນພດ ແລະ ສດປາ, ລະ ບບນເວດວທະຍາປາໄມ, ສ ງທມຄາທາງທາມະຊາດ ແລະ ປະຫວດສາດ ອ ນໆ.

ປາປອງກນ : ໝາຍເຖງ ເຂດປາໄມທໄດການດ ເພອປອງກນແຫງນ າ, ແຄມນ າ, ການເຊາະ

ເຈອນ, ໄພທາມະຊາດ ແລະ ເປນເຂດປອງກນຊາດ.

ປາຜະລດ : ໝາຍເຖງ ເຂດປາທາມະຊາດ ຫ ປາປກທໄດການດເປນເຂດປານາໃຊຜະລດອດ ສາຫະກາໄມ ເພອຕອບສະໜອງຄວາມຕອງການ ໃນການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ.

ບນຊສດປາປະເພດ 1 : ໝາຍເຖງ ສດປາປະເພດນ ແມນຫາຍາກ ແລະ ມຄວາມສຽງຕການ

ສນພນ, ມຄນຄາສງທາງດານເສດຖະກດ, ສາຄນຕການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ, ການ ປກປກຮກສາ ສ ງແວດລອມ ແລະ ສກສາຄ ນຄວາ. ການລາ ແລະ ຄາຂາຍ ໃນທກໆລະດການ

ແລະ ທກສະຖານທ ຂອງສດປາ ໃນບນຊນ ແມນຜດຕກດໝາຍ ສດນ າສດປາ ສປປ ລາວ.

ບນຊສດປາປະເພດ 2 : ໝາຍເຖງ ສດປາເພດນມ ບທນມຄວາມສຽງຕການສນພນ, ສາຄນຕ ການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ, ການປກປກຮກສາສ ງແວດລອມ, ການດາລງຊວດຂອງປະ ຊາຊນ ແລະ ສກສາຄ ນຄວາ. ສາມາດລາໄດ ບາງລະດການ ຢນອກເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ ແລະ ບແມນເພອການຄາ.

ບນຊສດປາປະເພດ 3 : ໝາຍເຖງ ສດປະເພດນມຫາຍ, ສາຄນຕການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ, ການປກປກຮກສາສ ງແວດລອມ, ການດາລງຊວດຂອງປະຊາຊນ ແລະ ສກສາຄ ນຄວາ.

ສາມາດລາໄດ ບາງລະດການ ຢນອກເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ ແລະ ເພອການບລໂພກໃນຄອບ ຄວ ແລະ ບແມນເພອການຄາ.

ໄພຂ ມຂ : ໝາຍເຖງ ກດຈະກາໃດໜງທເຮດໃຫ ປະຊາກອນຂອງສດປາ ຫ ຖ ນທຢອາໄສຂອງ ສດປາ ຖກຊດໂຊມ ອນມຜນກະທບ ຕການຢລອດ ຂອງສດປາ.


ປ 2011-2020

xi

ຜປະກອບສວນ

ລາຍຊ ຄະນະຄ ນຄວາວຊາການ

ຮາງແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ

1. ທານ ບວພນ ພນທະວງ ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ 2. ທານ ສງວານ ບວວງ ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ 3. ທານ ບນທນ ພລາຈນ ກມກວດກາປາໄມ

4. ທານ ໄຈນອຍ ສສມພານ ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ 5. ທານ ດຣ. ຈນທະວ ວງຄາແຫງ ອງການ ອະນລກ ສດປາ (WCS) 6. ທານ ຄາຄນ ຂນບລນ ອງການ ທາມະຊາດ ໂລກ (WWF)

7. ທານ ຄາຫາ ອນຄະວໄລ ຄະນະວທະຍາສາດ ມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ 8. ທານ ນ. ພນສະໄໝ ພມມໄຊ ຄະນະວທະຍາສາດປາໄມ ມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ

9. ທານ ດຣ. ໄພວນ ເພຍປະລດ ອງການສາກນ ເພອການອະນລກທາມະຊາດ (IUCN) ປະຈາ ສປປ ລາວ

ລາຍຊ ຜສະໜບສະໜນ ທາງດານວຊາການ

1. ທານ ຮສ ບນທບ ພະໄຊສມບດ ຄະນະວທະຍາສາດ ມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ 2. ທານ ນ. ລດສະໄໝ ສລາວງ ອງການສາກນ ເພອການອະນລກທາມະຊາດ (IUCN)

ປະຈາ ສປປ ລາວ 3. ທານ ຊ ງ ເຈ ຈະລຈາ ອງການສາກນ ເພ ອການອະນລກທາມະຊາດ (IUCN) ປະຈາ

ປະຈາ ສປປ ລາວ

4. ທານ ພທອນ ກງສະດາ ຄະນະວທະຍາສາດ ມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ 5. ທານ ແວວສະຫວນ ສາຍສະຫວນ ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ 6. ທານ ດຣ. ວນລຽມ ດກເວດ ນກວທະຍາສາດ ທປກສາອສະຫະ 7. ທານ ພ ອນຊວາຄາວ ອງການ ຮກສາ ພນພດ ແລະ ສດປາ ສາກນ (FFI) 8. ທານ ນ. ສະລອດ ຮກສ ອງການສາກນ ເພອການອະນລກທາມະຊາດ (IUCN) 9. ທານ ຄດ ຮາລາມ ອງການ ອະນລກ ສດປາ (WCS)


ປ 2011-2020

xii

ບດນາ ສ ປ ປ ລາວ ເປນປະເທດໜ ງທອດມສມບນ ໄປດວຍສດປານາໆຊະນດເຊນ: ສດລຽງລກ ດວຍນ ານມ, ສດເລອຄານ, ສດເຄງບກເຄງນ າ, ນກ, ແມງໄມ ແລະ ສດນ າຕາງໆ. ຄວາມຫາກຫາຍ ສດປາເຫານຍອນວາ ສ ປ ປ ລາວ ມປາໄມ ແລະ ແຫງນ າທອດມສມບນ ແຕເໜອຕະຫອດໃຕ . ປາໄມ ແລະ ແຫງນ າເປນບອນອາໃສ ທສາຄນສາລບສດນ າ ແລະ ສດປາທກຊະນດ. ຖນທຢອາໃສ ຂອງ ສດປາດ ງກາວໄດແກ: ປາດງດບເຂດຕ າ ແລະ ເຂດສງ, ປາປະສມ, ປາໂຄກ ແລະ ປາພດໃບ, ປາແປກ, ພຫນປນ, ທງຫຍາ ແລະ ດນບລເວນນ າ. ຖນທ

ຢອາໄສດ ງກາວ ຍງເປນບອນດາລງຊວດຂອງ ຊະນດພນສດປາ ທຫາຍາກ ແລະ ໃກຈະສນພນ ຫ ໄດສນພນ ໄປແລວໃນພາກພນ ແລະ ໃນໂລກ, ແຕຍງປະກດມຢ ໃນ ສ ປ ປ ລາວ ໄດແກ: ຊາງ, ເສອໂຄງ, ເສອລາຍເມກ, ເສອດາວ, ເມຍ, ເສາລາ, ທະນ , ແຂ, ປາຂາ, ນກກກ, ນກເປດກາ ແລະ ອນໆ. ທະນແມນໜງ ໃນຈານວນຊະນດສດປາທ ໂດດເດນ ໃນລະບບນເວດວທະຍາປາໄມຂອງ ສ ປ ປ ລາວ ຊງໃນເມ ອກອນພບເຫນກະແຈກກະຈາຍຢທ ວໆປະເທດ ແລະ ສະແດງໃຫເຫນຄວາມຮ ງມ ຂອງ ສະພາບປາໄມ ພອມທງສດສາວາສງຕາງໆ ໃນລະບບທາມະຊາດ. ປດຈບນ ຈານວນປະຊາກອນທະນ ກາລງຈະສນຫາຍ ໄປຈາກ ທາມະຊາດ ໃນ ສ ປ ປ ລາວ ຊງ ມນເປນຕວບ ງບອກໃຫເຫນຢາງຊດເຈນວາ ສະຖານະພາບຂອງຊວະນາໆພນ ກຄສະພາບ ປາໄມຂອງລາວ ຢໃນສະພາບເຊ ອມໂຊມ. ເພ ອປກປກຮກສາຊວະນາໆພນ ກ ຄສດນ າ ແລະ ສດປາ ໃນ ສ ປ ປ ລາວ, ລດຖະບານ ໄດມຄວາມ ສະດງໄວ ໂດຍໄດມການສາງຕ ງປາສະຫງວນແຫງຊາດ ໃນຂອບເຂດທ ວປະເທດ ແລະ ອອກກດໝາຍ ດາລດ, ຄາສ ງ ແລະ ລະບຽບການໃນທວປະເທດ ກຽວກບວຽກງານ ການຄມຄອງ ແລະ ປກປກຮກສາປາໄມ ແລະ ສດນ າ ແລະ ສດບກ. ບນດາເຄອງມທສາຄນ ເພ ອຊກຍການຈດຕ ງປະຕບດ ຢາງມປະສດທຜນນ ນພວກເຮາ ໄດມ ກດໝາຍວາ ດວຍປາໄມ, ກດໝາຍວາດວຍສດນ າ ແລະ ສດປາ ພອມທງລະບຽບການ ແລະ ແຜນງານ ການຈດຕ ງປະຕບດ ໃນນ ນກແມນແຜນດາເນນງານອະນລກທະນສະບບນອກດວຍ. ແຕເຖງຢາງໃດກຕາມ ຖາວາເຄ ອງມທາງດານນຕກາ ແລະ ແຜນຍດທະສາດເຫາ ນບໄດຖກນາໄປໃຊຕວຈງ ຫ ນາໄປຜນ ຂະຫຍາຍຢາງເປນຮບປະທາ ມນກຈະບ ຊວຍຫຍງໄດ . ດ ງນ ນ, ພວກເຮາທກຄນຈ ງຮວມແຮງຮວມໃຈ ສາມກຄກນ ເພ ອປກປອງມລະດກອນລ າຄາ ທຫວງ ແຫນຂອງຊາດລາວເຮາ ບໃຫຫາຍສາບສນໄປ.

ລດຖະບານຂອງ ສ ປ ປ ລາວ ຂໃຫຄາໝ ນສນຍາວາຈະຮກສາທະນພອມທງຊບພະຍາກອນ ຊວະນາໆ ພນ ໃນຜນແຜນດນອນຄບຖວນນໄວເຊ ນລກເຊນຫານຕະຫອດໄປ.


ປ 2011-2020

xiii

ຄານາ ເພອເປນການປະກອບສວນ ເຮດໃຫການອະນລກ ແລະ ປກປກຮກສາຄວາມຫາກຫາຍ

ທາງດານ ຊວະນາໆພນ ກຄການປກປກຮກສາສ ງແວດລອມ ໃນ ສ ປ ປ ລາວ ໃຫບນລຜນ ສາເລດນ ນ ຈາເປນ ຕອງໄດມແຜນດາເນນງານອະນລກຊະນດພນ ສດປາທຫາຍາກ ແລະ ໃກສນພນ, ເຊ ງແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນສະບບນ ແມນສວນໜງຈະສະໜບສະໜນ ການປະຕບດ ຕາມຄາໝ ນສນຍາ ພນທະ ຂອງ ສ ປປ ລາວ ໃນການປະຕບດສນທສນຍາ ວາດວຍຊວະນາໆພນ (CBD). ສ ປ ປ ລາວ ເປນປະເທດ ໜງທຍງມທະນ ຊະນດທຫາຍາກ ຢໃນໂລກທງມຄນຄາ ແລະ ຄວາມສາຄນຕການອະນລກ. ເພາະສະນ ນ, ການອະນລກທະນ ໃນ ສ ປ ປ ລາວ ຈງມບດບາດສາຄນ ແລະ ປະກອບສວນເຂາໃນການ ອະນລກທະນ ໃນພາກພນ

ກຄໃນໂລກ. ໃນປດຈບນ ສ ປ ປ ລາວ ແມນມໂອກາດທດ ສາລບການຮກສາຄວາມຫາກຫາຍ ຂອງຊະນດ ພນທະນທມຢໃຫຄງໄວ ເພອເປນທາແຮງໃນການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ

ໃນອະນາຄດ ຍອນ ເຫດຜນທທະນ ໄດພຈາລານາໃຫເປນຊະນດພນທເປນຕວແທນ ແລະ ເປນຕວຊບອກເຖງຄວາມຫາກ ຫາຍທາງດານຊວະນາໆພນທຈະຕອງໄດມການອະນລກ.

ແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ສະບບນໄດພດທະນາຂນ ເຊ ງເປນສ ງສະແດງໃຫເຫນ ເຖງບາດ ກາວການລເລມ ການອະນລກຊະນດພນສດປາຢາງເປນຮບປະທາ ໃນ ສ ປ ປ ລາວ. ແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ສະບບນໄດການດແນວທາງນະໂຍບາຍ ແລະ ໜາວຽກ

ໃນການຈດຕ ງປະຕບດ ເຊງເປນບອນອງ ແລະ ພນຖານໃນການຜນຂະຫຍາຍ ໃຫແທດເໝາະ ແລະ ສອດຄອງກບສະພາບຕວຈງ ຂອງແຕລະພນທ. ການຈດຕ ງປະຕບດ ແຜນດາເນນງານ ອະນລກ ທະນ ຈະສາເລດຜນໄດນ ນແມນຂນກບການຮວມມ ຂອງຫາຍໆ ພາກສວນທກຽວຂອງ ລວມທງການ ຈດຕ ງລດ, ເອກະຊນ ແລະ ອງການຈດຕ ງສາກນອ ໆ.


ປ 2011-2020

xiv

ບດນາ

ຄວາມເປນຈງແລວ ທະນແມນຕວແທນ ຂອງສດປາໃນ ອາຊຕາເວນອອກ ເຊ ງພວກມນ ໄດປະ ກດຢເກອບທກພນທ ຢໃນພາກພນ ແລະ ກະຈາຍອອກຈາກເຂດພາກພນ ພຽງເລກ

ນອຍ. ທະນເປນສດປາທແປກກວາຈາພວກອ ນ ໃນຈດທມນມສຽງຮອງດງ, ຫາກນຕອນ ກາງເວນ, ມແຂນຍາວ ທສາມາດໂຫນຕວໄປຕາມຕ ນໄມໄດດ. ໃນລະດບສາກນ ສປປ ລາວ ເປນປະເທດທມ ທາແຮງສງ ໃນການອະນລກທະນ. ດານທ ໜງ, ປະເທດລາວ

ແມນໜງໃນບນດາປະເທດ ທ ມຊະນດທະນຫາຍກວາໃນໂລກ, ທງທເປນປະເທດນອຍ ແລະ ຍາວຕາມລາແມນ າຂອງ ແຕເໜອເຖງໃຕ. ດານທສອງ, ປະເທດລາວຍງມເນອທປາທຍງກວາງ

ໃຫຍ ເຊ ງເປນທາແຮງ ໃນການອະນລກທະນ ໄດດກວາຫາຍປະເທດ. ດານທສາມ, ມປະຊາຊນ ຈານວນຫາຍ ທອາໄສຢ ໃນພນທໆມທະນ ໂດຍມການເຊ ອຖຕາມຮດຄອງປະເພນ ທຫາມການ ລາທະນ. ໃນປ 1990 ຂາພະເຈາໄດມໂອກາດເຂາມາ ສາຫວດສດປາ ເປນຄ ງທາອດ ຢໃນ

ສປປລາວ ທະນ ແມນ ມຫາຍໃນບາງເຂດ ແລະ ສ ງສຽງຮອງ ໃນທ ວພນທປາ. ແຕຂາພະເຈາ ບຢາກເຊອເລຍວາ ທະ ນທມຢາງຫວງຫາຍນ ນ ກາຍມາເປນສດທຕອງ ໄດເອາໃຈໃສ ໃນການອະນລກ ຢາງຮບດວນ ໃນປດຈບນ ເພາະຍອນການຫດລງ ຂອງພວກມນ. ແຜນດາເນນງານ ການອະນລກ ທະນຂອງ ສປປ ລາວ ພາຍໃນ 10 ປ ແມນມຄວາມຈາເປນ ໃນການປກປອງການສນພນ ຂອງທະນບາງ ຊະນດ ໃນ ສປປ ລາວ.

ອນໃດທພາໃຫເກດ ບນຫາເຊນນ ທງໆທປາໄມໃນ ສປປ ລາວ ຍງກວາງໃຫຍ. ໃນຂະ ນະທປາໄມຖກຕດ ນບໄດກຽວກບການຢໄດຂອງທະນ ເຊ ງຂາພະເຈາເຫນໄດພນທປາໄມ ແຕ

ຕອນໃຕແຂວງວຽງຈນ ຫາແຂວງອດຕາປ ໄດຖກເຊ ອມໂຊມ ແຕບາງພນທ ປາໄມ ກມການ ເຊ ອມໂຊມພຽງເລກນອຍ ແຕກ ບໄດຍນສຽງທະນຮອງອກແລວ. ໃນເມ ອກອນ ປະມານ 20 ປຫງ ໃນພນທປາເຫານ ຍງໄດຍນສຽງຮອງຂອງທະນ ໃນຕອນເຊາ. ການມປາເປາຫວາງເປນ

ການຊໃຫເຫນ ເຖງຕວຊບອກການຫດລງຂອງທະນ ຍອນບນຫາການລາ, ການລາ ແລະ ການ ລາ. ນເປນເລອງທໜາສາຍດາຍ, ຍອນທະນບສາງຜນກະທບຕຄນເຮາ, ພວກມນບມລາຄາ

ແພງ ໃນ ການຊ-ຂາຍ (ນກລາສດທ ລາທະນ ອາດຄດວາທະນ ຈະມລາຄາແພງ), ທະນ ທຕາຍ ແລວຈະໃຊເປນອນໃດບໄດ ນອກຈາກເປນອາຫານໄດພຽງເລກນອຍ. ໃນທດສະນະ ອນດຽວນ ນ, ຖາຫາກມຄວາມສນໃຈ ໃນການປກປກຮກສາພວກມນ ການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ

ແມນງາຍຫາຍ ເພາະວາພວກມນເປນສດທ ອາໄສ ຢເທງຕ ນໄມ ແລະ ບເຄຍລງມາຖກແຮວ ຢ ຕາມພນດນຈກເທອ. ເຊ ງມຄວາມແຕກຕາງຢາງຊນເຊງ ກບພວກສດໃຫຍອ ນໆ ທມລາຄາການ ຊ-ຂາຍທສງ ໃນຕະຫາດສາກນ ເຊນ: ເສອໂຄງ ແລະ ຊາງ ເພາະລາຄາ ຂອງມນ ເປນສ ງ


ປ 2011-2020

xv

ຈງໃຈ ເຮດໃຫມການລາ. ສວນທະນແລວ ແມນຖວາກງກນຂາມ, ພຽງເຮດ ການປກຈດສານກ ໂຄສະນາກຽວກບສະຖານະພາບ ການອະນລກ ແລະ ໄພຂ ມຂ ຂອງພວກມນ ບວກກບການລງ

ກວດກາຕດຕາມ ແບບປະຈາ ຈະເຮດໃຫ ລະດບການລາທະນ ຫດລງໄດ. ຕບນຫາດ ງກາວ ຈາເປນຕອງໄດການດບນຫາ ແລະ ເບອງຫງການຂບເຄ ອນການລາ

ອນເຮດໃຫທະນຂອງລາວຫດລງ ແລະ ມການການດກດຈະກາບລມະສດ ເພອການຫດຜອນ ການລາໃຫລະອຽດ. ແຜນດາເນນການອະນລກທະນນ ໄດວາງໜາວຽກລະອຽດ ແລະ ເປນໄປ ໄດເພອແກໄຂ ພາບທໜາວຕກ ຄ ການທ ຈະສນພນຂອງທະນ ໃນປະເທດລາວ ໄດເປນແຕລະ

ຊະນດ. ຄວາມຈງແລວ ໃນກດໝາຍ ຂອງ ສປປ ລາວ ໄດການດເອາທະນ ເປນສດປາທຫວງ ຫາມເດດຂາດ ແລະ ພນທບລມະສດໄດມການການດ ການປກປກຮກສາ ຊວະນາໆພນ ຕາມ ກອບກດໝາຍຢແລວ. ສະນ ນ, ເຫນວາບມສງທາທາຍໃດ ທເປນອປະສກຕການ ປະຕບດວຽກງານນ. ທງໝດນ ນ, ມນຈາເປນຕອງມຄວາມມງໝ ນ ຂອງຄຮວມງານທງໝດ ທຈະຮວມ ກນປະ ຕບດແຜນດາເນນງານນ. ແນນອນ ບາງການສະໜບສະໜນ ທາງດານການເງນ ຈາກຕາງ ປະເທດ ກມຄວາມຈາເປນ. ງບທງໝດທຕອງການນ ຖາທຽບໃສມາດຖານໃດກຖວາບ ຫາຍ ເພາະສະນ ນ ຈາເປນຕອງໄດປະຕບດແຜນນໃຫເກດຜນ. ຖາເບ ງຕວຢາງ ການອະນລກທະນທ

ໃຫຄາຕອບແທນຢາງເພງພໃຈ ເປນຕ ນ ຢທປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າການ ແມນເປນຕວຢາງທດເພາະມນໃຫຜນປະໂຫຍດທາງດານການເງນໂດຍກງ ຈາກກທລະກດການທອງທຽວ. ໂຄງ ການນ ເປນໂຄງການທພ ນເດນ ໃນການທອງທຽວ ແບບອະນລກ ໃນ ສປປ ລາວ.

ດ ງນ ນ, ຂາພະເຈາ ຂຊມເຊຍ ລດຖະບານ ສປປ ລາວ ໂດຍສະເພາະກມປາໄມ ທໄດມ ການລເລມ ແລະ ນາເອາວຽກງານການອະນລກທະນນ ເຂາໃນແຜນການ ຂອງລດຖະບານ

ແລະ ປະຕບດຮວມກບພາກສວນຕາງໆ. ນເປນການສະແດງໃຫເຫນ ກຽວກບຄວາມທາທາຍ ໃນ ການສະໜບສະໜນ ໃຫແຜນດາເນນງານດ ງກາວເກດດອກອອກຜນ. ໃນຂະນະ, ທຍງມພນທ ເຂດຊນນະບດ ທກວາງໃຫຍ ຂາພະເຈາຫວງວາ ເຮາຈະຍງໄດຍນສຽງຮອງ ຂອງທະນ ໄດອກ

ຕໄປ ໃນທ ວພນທ ປາຂອງ ປະເທດລາວ. ແນວໃດກຕາມ, ທະນຈະບຍງໃຫເຫນໄດຕໄປ ຖາ ຫາກວາບນຫາການລາ ພວກມນບໄດຫດລງຢາງແທຈງ. ໃນທສດ ຂາພະເຈາຢາກຝາກມາຍງ ທກພາກສວນ ຈ ງຊວຍກນຢາງຈງຈງ ເພ ອປະຕບດແຜນດາເນນງານ ດ ງກາວນ.

Dr. J. W. Duckworth, Saltford, UK, 6 March 2011

ດຣ. ວນລຽມ ດກເວດ, ທຊານຟອດ ລາຊະອານາຈກ ອງກດ ເດອນ ວນທ 6 ມນາ 2011 ຜຂຽນບດລາຍງານການທບທວນທະນ ເບອງຕ ນ ຂອງ ສປປ ລາວ


ປ 2011-2020

xvi

ຄາຂອບໃຈ

ແຜນການດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ ໄດມການລເລມແນວຄວາມຄດ

ພາຍຫງທມການທບທວນ ກຽວກບສະຖານະພາບເບອງຕ ນ ຂອງທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ປ 2008 (Duckworth 2008) ໂດຍອງການ ຮກສາ ພນພດ ແລະ ສດປາ ສາກນ (FFI) ແລະ ການຮວມມ ຂອງອງການສາກນ ເພອການອະນລກ ທາມະຊາດ (IUCN). ແຜນດາເນນ

ງານດ ງກາວ ຈະບສາມາດສາເລດໄດຖາປາສະຈາກການເປນເຈາພາບຂອງກອງອະນລກ ຊບ ພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ ແລະ ການປະກອບສວນຂອງພະແນກການ ທກຽວຂອງ, ທນ

ແລະ ວຊາການ ສະໜບສະໜນ ຈາກສະຖານທດສະຫະລດອາເມລກາ ປະຈາ ສປປ ລາວ, ກອງທນ ອາກາສ, ກອງທນ ໂມຮາມດ ເບນຊາອດ, ອງການ FFI ແລະ ອງການ IUCN. ທມງານຄະນະຄ ນຄວາວຊາການ ໄດປະກອບສວນອນສາຄນໃນການພດທະນາ ແຜນດາເນນ

ງານ ດ ງກາວ ໂດຍການເປນປະທານ ຂອງ ທານ ບວພນ ພນທະວງ ແລະ ທານ ສງວານ ບວວງ ຫວໜາ ແລະ ຮອງຫວໜາ ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ການເຂາຮວມ ຂອງບນດາ ຂະແໜງການຕາງໆ ຈາກກມປາໄມ, ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ, ກມກວດກາປາໄມ ແລະ ການປະກອບສວນ ຂອງ ທານ ນ. ລດສະໄໝ ສລາວງ ແລະ ທານ ຊ ງ ເຈ ຈະລຈາ ອງການ IUCN ປະຈາ ສປປ ລາວ.

ບນດາທານ ຊຽວຊານຕາງປະເທດ ທໄດປະກອບສວນ ລວມມ ທານ ພ ອນຊວາຄາວ, ທານ ສະຕບ ເບຣາ ຈາກ ອງການ FFI, ທານ ນ. ຊາລອດ ຮກສ ແລະ ທານ ຄຣດຕອບ ມຊໂອ ອງການ IUCN ປະຈາ ສປ ລາວ ແລະ ທານ ຄດ ຮາລາມ ຈາກອງການ WCS. ພອມນ ນ, ທໃຫການປກສາ, ລວມທງ ທານ ດຣ. ວນລຽມ ດກເວດ ນກວທະຍາສາດ ດານຊວະວທະຍາ (ຜຂຽນບດລາຍງານການທບທວນ ສະຖານະພາບຂອງທະນ ເບອງຕ ນ ໃນ ສປປ

ລາວ) ເປນຜກວດກາດານວຊາການ ຂອງແຜນດາເນນງານດ ງກາວ. ການພດທະນາແຜນດ ງກາວ ໄດຮບການຮວມມທ ດ ຈາກສະຖານທດ ສະຫະລດອາເມລກາ ກຽວກບໂຄງການທະນນ

ໂດຍສະເພາະ ທານ ນ. ຊານອນ ໂດເຊ ແລະ ແຟງ ແຊວຕນ. ນອກນ ນ ຍງມການ ປະກອບ ສວນ ຈາກບນດາພະນກງານຂອງອງການ WCS, WWF, UNDP, ທະນາຄານໂລກ, ກມກວດກາປາໄມ ແລະ ອງການທອງທຽວແຫງຊາດ. ທານ ດຣ. ແອນເດຍ ເຮນມານ ແລະ

ທານ ໄຊມອນ ກສະເລ ຈາກສນ ສ ງແວດລອມ ແລະ ການພດທະນາ ໄດຊວຍໃນການກະກຽມແຜນທ ການບນທກຂມນທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ໂດຍອງຕາມຂມນແຜນທຂອງໂຄງການ ທາບ (TABI).


ປ 2011-2020

xvii

ການໃຫຄວາມສະດວກ ແລະ ປະກອບຄາຄດເຫນ ຈາກພາກສວນຕາງໆ ໃນການ

ພດທະນາແຜນດ ງກາວນ ໂດຍ ທານ ແວວສະຫວນ ສາຍສະຫວນ ຈາກກອງອະນລກຊບພະ ຍາກອນປາໄມ ແລະ ດຣ. ໄພວນ ເພຍປະລດ ຈາກອງການ IUCN ປະຈາ ສປປ ລາວ. ຍອນ

ການປະກອບສວນ ຂອງບນດາທານ ຕະຫອດຮອດພະນກງານ ຂ ນແຂວງ ແລະ ເມອງ ທໄດສະໜອງຂມນ ແລະ ຄາຄດເຫນ ເຮດໃຫການຮາງແຜນດາເນນງານອະນລກ ທະນສະບບນໄດ ມຜນສາເລດ.


ປ 2011-2020

xviii

ບດສງລວມຫຍ

ໃນເຂດອາຊຕາເວນອອກສຽງໃຕ ສປປ ລາວ ແມນໜງໃນບ ຫາຍປະເທດ ທມຊ ສຽງ ທາງດານ

ຄວາມອດມສມບນ ຂອງຊບພະຍາກອນປາໄມ ແລະ ສດປານາໆພນ. ຄວາມລຊດ ງກາວນ ນ ອາດເປນພຽງແຕຕານານ ຖາຫາກວາ ພວກເຮາບເລ ມເອາໃຈໃສ ໃນການອະນລກ ຢາງຈງຈງ. ປາໄມທບມສດຈະເຮດໃຫນເວດວທະຍາປາໄມຂາດຄວາມສມດນ ແລະ ອອນແອໃນທສດ. ທະນເປນໜງໃນບນດາສດປາທສາຄນທສດ ທງເປນສດຕວແທນ ສາລບການອະນລກ, ແລະ ບາງ ຕວຊບອກ ຂອງປາໄມທມການລບກວນໜອຍ. ແຕເປນທໜາເສຍດາຍ ທະນທເຄຍມຢາງຫວງ

ຫາຍຢໃນ ສປປ ລາວ ໄດຫດລງຢາງໜາເປນຮວງ ເຊ ງປດຈບນ ພວກເຮາຫາຟງສຽງຮອງຂອງທະນ ໃນທາມະຊາດ ໄດຍາກຫຍ ງຂນ.

ບນຫາຫກທເປນໄພຂ ມຂຕພວກມນ ຄການລາ ແລະ ການສນເສຍຖນທຢອາໄສເຊ ງເຮດ

ໃຫຄນເຂາໄປລາໄດງາຍ ເຮດໃຫມການກະທບຕການຢລອດຂອງພວກມນຫາຍຂນ. ຄວາມພະ ຍາຍາມໃນການອະນລກທະນ ແມນຍງບທນສງ, ການໃຊມາດຕະການກຽວກບການລາທະນ ແມນມໜອຍທສດຖາທຽບໃສ ສດປາຂະໜາດໃຫຍຊະນດອ ນໆ. ນອກຈາກດານບກຄະລະກອນ ແລະ ການເງນບພຽງພແລວ ການໃຫຄວາມສາຄນຂອງຜມອານາດຕດສນຕການອະນລກໂດຍລວມ ຕທະນໂດຍສະເພາະ ແມນຍງªÔເຊ ງເປນຂຈາກດຕປະສດທພາບ ຂອງການອະນລກ.

ເຖງແນວໃດກຕາມ, ໂດຍທ ວໄປແລວ ຜນການປະເມນສະຖານະພາບຂອງທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ໃນໄລຍະທຜານ ສະແດງໃຫເຫນວາ ສປປ ລາວ ຍງມທະນອດມສມບນ ຖາທຽບ

ໃສປະເທດອ ນໆທໃກຄຽງ ໂດຍສະເພາະທະນ ກມນມດສະກດ “nomascus” ເຊ ງ ປະຊາກອນ ຂອງພວກມນ ມຄວາມສາຄນ ໃນການອະນລກສງ. ສປປ ລາວ ມທະນທງໝດ 6 ຊະນດ ເປນປະເທດທມທະນຫາຍ ໄດມການກະຈາຍຢແຕລະພາກ ຂອງປະເທດ ເຊນ: ທະນແກມຂາວຖນ

ເໜອ ຢພາກຕາເວນອອກສຽງເໜອ ນບແຕເຂດແຂວງວຽງຈນຂນເມອ ແລະ ແຂວງບລຄາໄຊ, ທະນແກມຂາວຖນໃຕ ຢພາກຕາເວນອອກສຽງໃຕ ເຂດສາຍພຫວງ ສວນຫາຍ ຢແຂວງຄາມວນ

ແລະ ອາດລວມຕອນເໜອ ຂອງແຂວງສະຫວນນະເຂດ. ທະນແກມເຫອງ ພບຢທາງພາກ ໃຕຂອງລາວ ທາງທດຕາເວນອອກ ຂອງແມນ າຂອງ. ທະນດາ ມຢພາກຕາເວນຕກສຽງເໜອ ທແຂວງບແກວ ແລະ ແຂວງຫວງນ າທາ, ທະນມຂາວ ມສະເພາະຢຝ ງຕາເວນຕກແມນ າຂອງ

ຕອນເໜອ ທແຂວງໄຊຍະບລ, ທະນມງກດ ພບຢທເມອງ ມນລະປະໂມກ ແຂວງຈາປາສກ. ທະນທກຊະນດ ທພບຢ ໃນສປປ ລາວ ແມນນອນ ຢໃນພນທ ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ຍກເວນ ທະນມງກດ.


ປ 2011-2020

xix

ທະນທງ 6 ຊະນດ ທມຢໃນ ສປປ ລາວ ແມນຈດຢໃນບນຊແດງ ຂອງອງການ IUCN ເປນສດທໃກຈະສນພນ ເຊ ງບາງຊະນດ ເປນສດທໃກຈະສນພນທສດ ໃນລະດບໂລກ, ແລະ

ຈດເຂາໃນບນຊ I ຂອງອງການ CITES ເຊ ງການຄາ-ຂາຍໃນຕະຫາດສາກນ ແມນບໄດ ອະນຍາດ. ພອມນ ນ, ທະນທກຊະນດເຫານ ແມນເປນສດຫວງຫາມ ປະເພດ I ຕາມກດໝາຍ

ສດນ າ-ສດປາ ຂອງ ສປປ ລາວ ເຊ ງໝາຍວາ ການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍ ສດປາ ປະເພດນ ແມນຜດຕກດໝາຍ. ໃນຂະນະການປະຕບດລະບຽບການ ຕການອະນລກທະນ ແມນເຮດຍງບທນດເທາທຄວນ ຖາທຽບໃສສດປາຊະນດໃຫຍອ ນໆ ເຊນ: ຊາງ, ເສອ ແລະ ເມຍ ເພາະຍອນການປກຈດສານກຍງªÔ ຖາອງໃສກດໝາຍສດນ າ-ສດປາ ທະນທກຊະນດ ຈດຢໃນບນຊ

ດຽວກນກບພວກສດໃຫຍຕາງໆດ ງກາວ. ປດຈບນ, ມພຽງການສກສາຄ ນຄວາສວນໃດໜງ ຢເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ ແຂວງບລຄາໄຊ ໂດຍອງການອະນລກສດປາ ແລະ ການທອງທຽວທາມະຊາດ ຊມທະນ ແມນເຮດໄດດ ແລະ ເປນຕວຢາງໄດດໃນການປກປກຮກສາທະນ ຢປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າການ ແຂວງບແກວ. ສວນການອະນລກທະນ ແບບຮດຄອງ ໂດຍຖທະນປຽບເໝອນ ມະນດ ຫ ມມນຂງ ແມນຍງມຢບາງເຂດ ແລະ ເປນວທການໜງທສາມາດຮກສາປະຊາກອນ ຂອງທະນໄດດພສມຄວນ.

ດ ງນ ນ, ເພອປະຕບດພນທະຂອງລດຖະບານລາວ ຕສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍຊວະນາໆພນ ໂດຍເລງໃສການອະນລກຄວາມຫາກຫາຍ ຂອງຊະນດພນ. ໃນຄວາມພະຍາຍາມນ

ໄດຕອບສະໜອງໃນການປະຕບດແຜນຍດທະສາດ ແລະ ແຜນດາເນນງານຊວະນາໆພນ ແຫງ

ຊາດ, ແຜນຍດທະສາດປາໄມແຫງຊາດ ເຖງປ 2020 ແລະ ແຜນຍດທະສາດການທອງທຽວທາມະຊາດ ແຫງຊາດ. ດ ງທໄດກາວມາຂາງເທງແລວວາ ການອະນລກທະນ ໂດຍເອາທະນເປນ

ສດຕວແທນ ແມນມຄວາມສາຄນທສດ ແລະ ມຄວາມຈາເປນອນຮບດວນ ທຕອງມແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ສະເພາະ ຂອງ ສປປ ລາວ ເພອເປນບອນອງໃນການວາງແຜນປະຕບດ ຢາງຈງຈງ ໃນພນທ ແລະ ພະຍາຍາມລະດມທນຊວຍເຫອ. ເມ ອເຫນໄດຄວາມສາຄນ ແລະ

ຄວາມຈາເປນດ ງກາວ, ລດຖະບານລາວ, ໂດຍກມປາໄມ ກຄກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ໄດຮວມມກບອງການ ອງການ FFI ແລະ IUCN ໄດມການພດທະນາແຜນດາເນນງານ ການອະນລກທະນຂນ ໂດຍໄດຮບທນສະໜບສະໜນເພມເຕມ ຈາກສະຖານທດ ອາເມລກາ ປະຈາລາວ, ໂດຍຜານ FFI ລວມມ ກອງທນ ອາກາສ ແລະ ກອງທນ ໂມຮາມດ ເບນຊາອດ ແລະ ການປະກອບສວນລາ ທາງດານວຊາການຢາງຫວງຫາຍ ຈາກອງການ IUCN. ໃນລະດບຊາດ ໄດຈດຕ ງໃຫມຄະນະຄ ນຄວາວຊາການຂອງລາວຂນ ເພອພດທະນາແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ດ ງກາວ. ກມຄ ນຄວາດ ງກາວ ປະກອບມພະແນກການທກຽວຂອງ ຂອງ

ລດຖະບານ, ບນດາອງການຈດຕ ງສາກນ ແລະ ອງການບ ຂນກບລດຖະບານ. ກມຄ ນຄວາ ໄດ


ປ 2011-2020

xx

ມການພດທະນາ ແຜນດາເນນງານດ ງກາວ ໂດຍມການການດ ວໄສທດ, ເປາໝາຍ, ຈດປະສງ, ການວເຄາະວໄຈບນຫາ ແລະ ກດຈະກາລະອຽດ ດວຍຮບແບບການປະຊມ ເປນໄລຍະ ນບແຕເດອນ ພດສະພາ ປ 2010 ເພອຮາງແຜນດາເນນງານດ ງກາວ ຈນຮອດຕ ນປ 2011 ໂດຍໄດຈດກອງປະຊມຮວມກນ 4 ຄ ງ.

ອງຕາມຂມນຂອງທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ທໄດທບທວນ ໃນປ 2008 ແຜນດາເນນງານ ໄດມການພດທະນາ ແລະ ທບທວນ ໂດຍຄະນະຄ ນຄວາ ວຊາການລາວ ເພອໃຫບດມຄວາມສມບນ ແລະ ສອດຄອງກບຍດທະສາດ ຂອງລດຖະບານລາວ. ດ ງທ ຮກນດແລວວາ ຄນ

ຊນນະບດແມນອາໄສ ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ເພອການລຽງຊບ ສະນ ນ ການແກໄຂຄວາມ ທກຍາກຂອງເຂາເຈາຈະເປນໄປບໄດ ແລະ ບສາມາດຈະຍນຍງໄດ ຖາຫາກບເອາໃຈໃສຕການປກປກຮກສາ ແລະ ຄມຄອງຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ. ໃນຄວາມພະຍາຍາມໃນການອະນສດປາຊະນດໃດໜງ ເຊນ ທະນ ອາດປະກອບສວນຕການຮກສາຄວາມສມດນຂອງທາມະຊາດ ແລະ ທາງເລອກໜງ ໃນການສາງລາຍໄດໃຫຊາວບານ ໃນອະນາຄດ.

ແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ ໄດມການກະກຽມຂນ ໂດຍມວໄສທດ ເພອອະນລກປະຊາກອນ ແລະ ຖນທຢອາໄສ ຂອງທະນແຕລະຊະນດ ໃຫອດມສມບນ ແລະ ມ ຜນປະໂຫຍດຕສງຄມລາວ ໃນອະນາຄດ, ມເປາໝາຍ ເພອເຮດໃຫທະນ ໃນເຂດ ບລມະສດ ໄດຮບການປກປກສາເປນຢາງດ ແລະ ມຂມນສະຖານະພາບທະນ ໃນທ ວປະເທດ. ດ ງນ ນ, ເພອບນລ ໃນຈດປະສງດ ງກາວ ໄດການດ ມ 7 ຈດປະສງ ດ ງລມນ.

1. ຄວບຄມການລາ ແລະ ການຊ-ຂາຍ ທະນ ໃນພນທບລມະສດ ຢາງເຂມງວດ 2. ປກປກຮກສາຖນທຢອາໄສ ຂອງທະນທສາຄນ ແລະ ເປນຕວແທນ

3. ເພມທະວ ການການສະໜບສະໜນຂອງມວນຊນ ຕການອະນລກທະນ 4. ສາງຄວາມອາດສາມາດຂອງຄນລາວ ໃນການອະນລກທະນ 5. ປບປງຊວດການເປນຢຂອງຊາວບານ ໂດຍການອະນລກທະນ ໃນພນທ ແລະ

ການທອງທຽວທາມະຊາດ 6. ປບປງການປະສານງານ ລະຫວາງພາກສວນຕາງໆ ເພອການອະນລກທະນ 7. ປບປງຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບສະຖານະພາບ ຂອງທະນ

ແຜນດາເນນງານດ ງກາວໄດສະແດງໃຫເຫນຂມນພນຖານໃນປດຈບນທາງດານສະຖານະ

ພາບ ແລະ ການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ. ໃນກອບຂອງເປາໝາຍ ແລະ ຈດປະສງ ໄດມ 19 ກດຈະກາ ໂດຍການດໃຫເຫນ ເຫດຜນ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ການປະຕບດ. ບນດາບລມະ

ສດ ແມນອງໃສຊະນດທະນ ແລະ ພນທໆສາຄນ ໃນການອະນລກທະນ. ກອບເວລາ, ຕວ


ປ 2011-2020

xxi

ຊບອກ, ຜຮບຜດຊອບ ພອມທງການຄາດຄະເນ ງບປະມານ ທຕອງການ ໃນແຕລະຈດປະສງ ໄດມການການດໄວ (ເບ ງຕາຕະລາງ 2).

ແຜນດາເນນງານນ ໄດເລງໃສການອະນລກທະນຊະນດ ທມຄວາມສາຄນ ລະດບໂລກ ໂດຍສະເພາະ ເນອງຈາກພວກມນມສະຖານະພາບໃກຈະສນພນທສດ ໃນໂລກ ເຊນ: ທະນແກມ

ຂາວຖນເໜອ (CR ເປນຊະນດທໃກຈະສນພນທສດ ຕາມບນຊແດງຂອງ ອງການ IUCN) ແລະ ທະນແກມດາ (CR ເປນຊະນດທໃກຈະສນພນທສດ ຕາມບນຊແດງ ຂອງອງການ IUCN). ພອມທງ ພນທບລມະສດ ທຍງມປະຊາກອນທະນຫາຍ ລວມມ ປາສະຫງວນແຫງຊາດ

ນ າກະດງ, ນາກາຍ-ນ າເທນ, ນ າແອດ-ພເລຍ, ພແດນດນ ແລະ ນ າການ. ທະນແກມຂາວຖນໃຕ (EN ເປນຊະນດທໃກຈະສນພນ ຕາມບນຊແດງຂອງ ອງການ IUCN) ແລະ ທະນແກມເຫອງ ເປນຊະນດທນກວທະຍາສາດໄດໃຫຊ ວາເປນຊະນດພນໃໝ. ຍອນເຫດຜນວາທງສອງຊະນດນ ໄດມປະຊາກອນຢລາວທມຄວາມສາຄນ ໃນລະດບໂລກ ດ ງນ ນແຜນດາເນນງານນ ຈງໄດເອາໃຈໃສເຊນກນ. ພນທໆມທະນສອງຊະນດນ ແມນຢຢເຂດພາກກາງລງໄປ ເຊນ: ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ, ພຫນປນ, ນາກາຍ-ນ າເທນ, ຫນໜາມໜ, ເຊຊບ, ເຊປຽນ ແລະ ດງອາພາມ. ໃນນ ນ ຍງຕອງໄດເອາໃຈໃສ ໃນການອະນລກຊະນດທະນ ທມຄວາມສາຄນ

ລະດບຊາດ ເພອຮກສາຄວາມຫາກຫາຍ ຂອງທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ເຖງວາພວກມນບມຄວາມສາຄນ ໃນລະດບໂລກສງກຕາມ ເຊນ: ທະນມຂາວ (EN ເປນ ຊະນດທໃກຈະສນພນ ຕາມບນຊແດງຂອງ ອງການ IUCN) ຢປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າປຍ ແລະ ທະນມງກດ (EN

ເປນ ຊະນດທໃກຈະສນພນ ຕາມບນຊແດງຂອງ ອງການ IUCN) ຢປາສະຫງວນ ດງຄນທງ. ທະນທງສອງຊະນດນ ແມນມຄວາມສຽງສງທສດຕການສນພນ ໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ເປນ

ຊະນດທຮບດວນໃນການປກປກຮກສາ. ທງໝດນ ນ, ເພອຄມຄອງ ແລະ ຟນຟປະຊາກອນ ຂອງທະນນ ນ ມຄວາມຈາເປນຕອງໄດມການແກໄຂບນຫາການລາ ເຊ ງເປນໂຕຂບເຄ ອນທເຮດໃຫການຫດລງ ຂອງທະນທກຊະນດໃນ ສປປ ລາວ. ໜາວຽກນເປນບລມະສດຫກໃນການ

ປະຕບດ ເພອແກໄຂ ໄພຂ ມຂດ ງກາວ. ກດຈະກາ ການຈດຕ ງຕ ນຕ ໃນພນທບລມະສດດ ງກາວ ແມນໃຫມການການດເຂດຫວງ

ຫາມ ແລະ ຄມຄອງນ າໃຊຢາງຈະແຈງ ໂດຍກວມເອາຖນທຢອາໄສຂອງທະນ, ໃຫມການກວດກາລາດຕະເວນ ຢາງເປນປກກະຕ ໂດຍສາງໃຫມກນໄກເຄ ອຂາຍ ການໃຊມາດຕະການທມ ປະສດ ທພາບ ເພອສະກດກ ນການຊ-ຂາຍສດປາ ໂດຍສະເພາະທະນ. ພອມນ ນ, ວຽກງານການປກຈດສານກ ແລະ ເຜຍແຜລະບຽບການ ກມຄວາມຈາເປນ. ໃນນ ນ, ວຽກງານການສາຫວດຂມນທະນ, ການສກສາຄ ນຄວາ ເພອສະໜອງການວາງແຜນ ເພອປະຕບດການອະນລກ

ໄປພອມກບການກສາງຄວາມອາດສາມາດ ຂອງພະນກງານລາວ, ການສາງໃຫມຊຽວຊານ


ປ 2011-2020

xxii

ລາວສະເພາະ ດານທະນ ລວມທງການເລງໃສການອະນລກໃນພນທ ໂດຍການສະໜບສະໜນຂອງຊມຊນ. ພອມນ ນ, ໃຫຄວາມສາຄນ ຕການດາລງຊວດຂອງຊາວບານ ແລະ ປະຕບດ ໂດຍ

ການປະສານງານກບພາກສວນຕາງໆ. ທງໝດນ ນ, ຜນສາເລດການອະນລກທະນ ໃນສປປ ລາວ ແມນຂນກບການແກໄຂບນຫາໄພຂ ມຂ ແລະ ປະຕບດຢາງຈງຈງ ໃນລະດບທອງຖນ

ແລະ ພນທ. ການປະຕບດແຜນນ ຈາເປນຕອງໄດປບປງບນຫາຂຄງຄາງ ເປນຕ ນ ດານພະນກງານ, ງບປະມານ ແລະ ຄວາມເຂາໃຈທຕາງກນ ຂອງບາງທານການນາ ຕການອະນລກຊະນດພນ.

ໃນພນທໃດ ມໂຄງການຈດຕ ງປະຕບດຢຄວນເອາໃຈໃສຕຄວາມຕອງການໃນການ ອະນ ລກທະນ ໃນພນທໆຕນ ຮບຜດຊອບ ເຊນ: ອງການ WCS, ອງການ WWF, ອງການຄມ ຄອງ ແລະ ປກປກຮກສາ ອາງໂຕງນ າເທນ 2 ແລະ ໂຄງການພດທະນາເຢຍລະມນ (GIZ/KfW).

ເຖງຢາງໃດກດ ການປະຕບດແຜນນຕອງໄດເຊ ອມໂຍງລະຫວາງ ກດຈະກາການອະນລກ ແລະ ການພດທະນາຕາງໆ ຂອງບນດາໂຄງການ ແລະ ອງການຈດຕ ງອນໆ ໃນລະດບຊາດກຄທອງຖນ ຕາມຄວາມເໝາະສມ. ໃຫມການຮວມມ ກບພາກສວນຕາງໆ ເພອ

ປະຕບດແຜນດ ງກາວ ເລງໃສໜາວຽກ ບລມະສດ ທໄດການດຢໃນ ແຜນດາເນນງານສະບບນ. ແຜນດ ງກາວບຈາເປນຕອງແມນພາກສວນໃດໜງ ເປນຜປະຕບດທງໝດ ແຕທກພາກສວນທສນໃຈ ແລະ ມທາແຮງ ລວມທງພາກສວນເອກະຊນທສນໃຈພດທະນາການທອງທຽວ ທພວພນກບ

ການອະນລກທະນ.

ແຜນດາເນນງານນ ໄດອອກແບບທ ກະທດລດ ແລະ ເພ ອເປາໝາຍການນາໃຊຂອງ

ພະນກງານທອງຖນ ໂດຍບໄດການດຕວຊວດທແນນອນ ທາງວທະຍາສາດ ເນອງຈາກວາ ຂມນປະຊາກອນຂອງທະນຂອງລາວ ໃນປດຈບນ ແມນຍງບທນສມບນ. ແຜນດາເນນງານດ ງກາວມ ອາຍ 10 ປ ນບແຕປ 2011 ຫາ 2020 ໂດຍໄດການດເປນ 2 ໄລຍະ ຄ ໄລຍະ 5 ປ. ງບ

ປະມານ ທສະເໜທງໝດ ແມນ 3.07 ລານ ໂດລາສະຫະລດ ໂດຍບລວມງບປະມານທ ອາດມ ການປະກອບສວນ ຂອງຄຮວມງານ ເພອການອະນລກທະນ ຢໃນລະດບພນທ.


ປ 2011-2020

1

1. ພາກສະເໜ 1.1 ການປກປກຮກສາທະນ ແລະ ການສະໜບສະໜນການພດທະນາແຫງຊາດ

ສປປ ລາວ ພວມມການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ ຂອງປະເທດ ໂດຍອາໄສ

ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ເປນທາແຮງສງ. ເນອງຈາກການເພ ມຂນ ຂອງພນລະເມອງ ແລະ ຄວາມຕອງການ ທາງດານຕະຫາດ ຂອງຊບພະຍາກອນປາໄມ ເຮດໃຫມການນາໃຊຊບພະຍາກອນເຫານ ນ ເພມຂນ ໂດຍສະເພາະ ຈາພວກສດປາ ທ ມກໃຊເປນອາຫານ ແລະ ນາມາປງແຕງເປນຢາພນເມອງ. ເປນທສງເກດເຫນວາ ຄວາມປກຫມຂອງປາ ແລະ ຊບພະຍາກອນປາໄມທເຄຍອດມສມບນ ໄດຫດລງຢາງຫວງຫາຍ ນບແຕຊມປ 1990 (MAP 2005). ເພອຕອບຮບກບບນຫາດ ງກາວ ແລະ ປະຕບດພນທະຂອງສນທສນຍາສາກນ ວາດວຍຊວະນາໆພນ ທຮຽກຮອງໃຫມການອະນລກຄວາມຫາກຫາຍ ຂອງພນພດ ແລະ ສດປາໄວ ຈາເປນຕອງມແຜນ

ຍດທະສາດ ແລະ ກນໄກການອະນລກທດ. ສປປ ລາວ ຖວາ ເປນປະເທດທມຄວາມຫາກຫາຍທາງດານຈານວນທະນ ເຊ ງມທະນ 6

ຊະນດອາໄສຢ ເປນໜງໃນປະເທດທ ມທະນຫາຍທສດ ໃນໂລກ. ສປປ ລາວ ມຄວາມສາຄນໃນ

ການອະນລກທະນ ໃນຕະກນ ນມດສະກດ ໂດຍສະເພາະທະນແກມດາ ແລະ ທະນແກມຂາວ. ສປປ ລາວ ມບດບາດ ສາຄນຕການອະນລກທະນຂອງໂລກ ເພາະປະຊາກອນຂອງທະນ

ໃນຕະກນນ ແມນຍງອດມສນບນຫາຍ ຖາທຽບໃສປະເທດອ ນໆທໃກຄຽງ. ດ ງນ ນ, ຈງໄດມການລເລມ ປກສາຫາລ ເພອສາງແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ ເພອເປນພນຖານ ໃນການອະນລກທະນ ຂອງລາວ ໃນໄລຍະຍາວ.

ແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ ໄດມການກະກຽມຂນ ໂດຍມວໄສທດ ເພອອະນລກປະຊາກອນ ແລະ ຖນທຢອາໄສ ຂອງທະນ ແຕລະຊະນດ, ດ ງນ ນ ທະນຍງ ຄງເປນສວນໜງຂອງການດາລງຊວດຂອງປະຊາຊນຄນລາວ ແລະມຜນປະໂຫຍດຕສງຄມລາວ. ທກໆຍດທະສາດແຫງຊາດຂອງ ສປປ ລາວ (ເບ ງຫວຂ 3.1) ແມນຖຄວາມສາຄນໃນການຄມຄອງຊບພະຍາກອນທາມະຊາດແບບຍນຍງ ເຊ ງເປນປດໃຈຫກໃນການປະຕບດ ໂດຍສະເພາະຍດທະສາດການຫດຜອນຄວາມທກຍາກ ແລະ ການພດທະນາແບບຍນຍງ. ພອມດຽວກນນ ນ, ວຽກງານ ການອະນລກຊວະນາໆພນ (CBD) ເປນພນທະໜງຂອງລດຖະບານລາວ ຕ

ສາກນ ທຈະຕອງໄດປະຕບດ ຕາມສນທສນຍາຊວະນາໆພນ ເຊ ງເປນສນທສນຍາແມ ຂອງວຽກງານການອະນລກທ ວໂລກ ໂດຍທກໆປະເທດຕອງໄດຮບຮອງເອາໄປຜນຂະຫຍາຍ ໃຫເປນຮບປະທາ ໃນປະເທດຂອງຕນ ເພ ອເປາໝາຍການປກປກຮກສາຄວາມຫາກຫາຍ ຂອງພນພດພນ

ສດ ແລະ ຮບປະກນໃຫມກນໄກການນາໃຊທຍນຍງ. ສະນ ນ, ການພດທະນາແຜນດາເນນງານ


ປ 2011-2020

2

ອະນລກທະນ ກແມນສວນໜງທຕອບສະໜອງ ຕບນດາຍດທະສາດແຫງຊາດ ໂດຍສະເພາະ ແຜນດາເນນງານ ຊວະນາໆພນ ແຫງຊາດ ແລະ ຕກບການຕກລງຂອງສາກນ. ແຜນດາເນນ

ງານສະບບນ ໄດອອກແບບກະທດລດ ແລະ ເພອເປາໝາຍການນາໃຊຂອງພະນກງານທອງຖນ ໂດຍອງຕາມຂມນເທາທມ ຕຄວາມຕອງການໃນການອະນລກທະນຢາງຮບດວນ.

1.2 ຂ ນຕອນ ການພດທະນາ ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ ໂດຍອງຕາມຜນ ຂອງການທບທວນສະຖານະພາບ ກຽວກບທະນ ເບອງຕ ນ ໃນປ

2008 (Duckworth 2008) ເຊ ງມຂມນການບນທກທະນ ແລະ ໃຫການແນະນາກຽວກບແນວທາງການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ. ດ ງນ ນ, ໃນເດອນ ພດສະພາ 2010 ກອງ

ອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ ແລະ ອງການ IUCN ເຊ ງໃນນາມເຈາພາບ ໄດມການພດທະນາ ເອກະສານ “ຮວມໃຈ” ທສະແດງຂມນ ສະຖານະພາບ ແລະ ຄວາມຮຽກຮອງຕອງການ ໃນການອະນລກທະນ ເພອເປນການປກຈດສານກໃຫມວນຊນ. ເອກະສານ “ຮວມໃຈ” ຈານວນ 800

ສະບບໄດແຈກຢາຍໄປທ ວທກແຂວງ ແລະ ບນດາອງການຈດຕ ງທສາຄນ ໃນນະຄອນຫວງວຽງຈນ. ພອມທງ ກະຕນໃຫທກພາກສວນ ມສວນຮວມໃນການສະໜອງຂມນ ແລະ ແນວຄວາມຄດ

ເພອພດທະນາແຜນດາເນນງານດ ງກາວ. ໃນນ ນ, ໄດມການລງສາຫວດ, ໄດປກສາຫາລກບພາກສວນຕາງໆ ແລະ ອງການຈດຕ ງສາກນ ລວມທງອງການຈດຕ ງຂອງລດໃນລະດບທອງຖນ ເມອງ ແລະ ແຂວງ ເພອຊອກຫາຂມນ ໃໝຫາສດ ກຽວກບສະຖານະພາບຂອງທະນ, ການ

ກະຈາຍ, ໄພຂ ມຂ ຕະຫອດຮອດ ຄວາມພະຍາຍາມ ແລະ ຄວາມຕອງການ ໃນການອະນລກທະນ ໃນອະນາຄດ.

ການພດທະນາແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ໄດເລມຈາກການຈດຕ ງໃຫມກ ມຄ ນຄວາວຊາການລາວ ໃນລະດບຊາດ ໂດຍມສະມາຊກ ຈາກກມປາໄມ, ກມກວດກາປາໄມ, ມະຫາ ວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ ລວມທງອງການຈດຕ ງສາກນ (ອງການ IUCN, ອງການ ອະນລກສດ ປາ, ອງການທາມະຊາດໂລກ ແລະ ອງການຮກສາ ພນພດ ແລະ ສດປາ ສາກນ). ໃນລະດບແຂວງ ແລະ ເມອງ ແມນໄດມຜປະສານງານ ການສະໜອງຂມນ ກຽວກບສະຖານະພາບ ຂອງ

ທະນ ຢໃນຂອບເຂດ ຂອງເຂາເຈາ. ໃນວນທ 5 ເດອນ ພດສະພາ ປ 2010 ກອງປະຊມຂອງກມຄ ນຄວາວຊາການລາວ ລະດບຊາດ ໄດຈດຂນ ທກມປາໄມ ເພອການດວໄສທດ, ແລກປຽນຄາຄດຄາເຫນ ແລະ ຮາງແຜນດາເນນການ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ. ຈາກ

ນ ນ ມກອງປະຊມຄ ງທ 2 ໄດຈດຂນ ໃນເດອນ ກລະກດ ເພອລາຍງານຜນການສາຫວດ ພາກສະໜາມ, ຮາງແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ, ລະດມແນວຄວາມຄດ ໃນການການດ ກດ

ຈະກາ ເພອແກໄຂບນຫາໄພຂ ມຂຕທະນ ແລະ ກອງປະຊມ ຄ ງທ 3 ໄດຈດຂນ ວນທ 28 ໃນເດອນ ກນຍາ 2010 ເພອທບທວນ ຮາງແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ, ປບປງບນດາ


ປ 2011-2020

3

ຈດປະສງ ຕາງໆ, ວເຄາະວໄຈບນຫາໄພຂ ມຂ ຂອງແຕລະຊະນດທະນ ແລະ ຢໃນແຕລະເຂດ. ຮາງສະບບປບປງ ຂອງແຜນດາເນນງານດ ງກາວ ໄດສ ງໃຫສະມາຊກ ຄະນະກມຄ ນຄວາ ເພອ

ທບທວນຄນ ແລະ ໄດມການປກສາຫາລກນ ໃນກ ມຄະນະວຊາການ ໃນເດອນ ມງກອນ ປ 2010 ກຽວກບ ດານງບປະມານຕາງໆ ແລະ ພາກ ສວນຮບຜດຊອບ ໃນການປະຕບດ

ແຜນດາເນນ ການອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ. ກອງປະຊມ ປກສາຫາລ ຮາງແຜນດາເນນ ງານ ຄ ງສດທາຍ ໄດຈດຂນ ໃນເດອນ ກມພາ ປ 2011.

1.3 ເນອໃນຫກຂອງແຜນການ ເນອໃນໂດຍລວມຂອງແຜນດາເນນງານດ ງກາວ ໄດສະແດງໃຫເຫນ ຂມນພນຖານ ໃນ

ປະຈບນ ທາງດານສະຖານະພາບ ແລະ ການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ເຊ ງໄດມລາຍລະອຽດຢໃນບດລາຍງານການທບທວນ ສະຖານະພາບ ປ 2008, ແລະ ໄດໃຫເຫດຜນ ແລະ ບນຫາຄວາມຈາເປນ, ຄວາມສາຄນ ໃນການອະນລກທະນ. ແຜນດາເນນງານດ ງກາວ ໄດການດ

ວໄສທດ, ຈດປະສງ ແລະ ກດຈະກາຕາງໆ ໂດຍມກອບເວລາ ແລະ ຜຮບຜດຊອບ ພອມທງການຄາດຄະເນ ງບປະມານທຕອງການ ໃນແຕລະຈດປະສງ ແລະ ກດຈະກາເຫານ ນ. ເຖງຢາງ

ໃດກຕາມ ການປະຕບດແຜນນຕອງໄດເຊ ອມໂຍງ ກບກດຈະກາການອະນລກ ແລະ ພດທະນາຕາງໆ ຂອງບນດາໂຄງການ ແລະ ອງການຈດຕ ງອ ນໆ ໃນລະດບຊາດກຄທອງຖນ ເພ ອຮບ ປະກນວາ ການອະນລກທະນ ໄດມການປະສານສມທບຢາງທ ວເຖງບນພນຖານຂອງແຜນດາ

ເນນງານນເປນຫກ. ນໝາຍຄວາມວາ ແຜນດ ງກາວ ບຈາເປນຕອງແມນ ພາກສວນໃດໜງເປນຜປະຕບດທງໝດ ແຕທກພາກສວນທສນໃຈ ແລະ ມທາແຮງດານຄວາມສາມາດ ລວມທງພາກ ສວນເອກະຊນນຜທສນໃຈ ໃນການພດທະນາການທອງທຽວ ທພວພນກບການອະນລກທະນ ຫ ໃນເຂດທມທະນ ເປນຕ ນ.

ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ມໄລຍະອາຍ 10 ປ ນບແຕປ 2011 ຫາ 2020 ໂດຍໄດການດເປນ 2 ໄລຍະ ຄ: (2011-2015 ແລະ 2016-2020). ເຊ ງປະກອບມ 4 ພາກ, 7 ຈດປະສງ ແລະ 19 ກດຈະກາ ຄ: ພາກທ 1. ພາກສະເໜ, ພາກທ 2. ສະຖານະພາບ

ແລະ ການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ, ພາກທ 3. ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ພາກທ 4. ການປະຕບດແຜນດາເນນງານ. ເພອປະຕບດແຜນນ ຕອງການງບປະມານ ທງໝດ ສາລບ 10 ປ ແມນ 3.07 ລານ ໂດລາສະຫະລດ ປະຕບດຢ ທງລະດບ

ຊາດ ແລະ ພນທໂຄງການຈດສມຂອງການອະນລກ ທະນ.


ປ 2011-2020

4

2. ສະຖານະພາບ ແລະ ການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ບດລາຍງານທບທວນສະຖານະພາບຂອງທະນເບອງຕ ນ ປ 2008 (Duckworth,

2008) ເປນແຫງຂມນພນຖານສາຄນ ທໄດນາໃຊອາງອງໃນການການດ ຂອບເຂດບລມະສດ

ແລະ ສາງຜນປະຕບດການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ. ບນດາຂສະຫບ ແລະ ຂສະເໜ ແນະຕາງໆ ສວນໃຫຍຢໃນບດລາຍງານ ສະບບດ ງກາວ ກຍງເຫນວາມຄວາມສອດຄອງກບ ສະພາບຕວຈງ. ສາລບເຫດການໃນເມ ອບດນມານກຄວາ ການໃສຊ ຊະນດ ທອາງອງເຖງ Nomascus sp. Incertae sedis (ໝາຍເຖງ ການໃສຊ ການຈດແບງປະເພດທບແນນອນ) ແມນມຊ ຊະນດໃໝທາງວທະຍາສາດວາ Nomascus annamensis ແລະ ຈານວນປະຊາກອນ ຂອງທະນ ຊະນດນ ມລາຍງານວາພບເຫນໃນຫາຍໆເຂດ ທຢ ງຢນຈາກການວໄຈ ທາງດານ ກາມະພນ mtDNA ແລະ ສຽງຮອງ (Thinh et al. 2010a), ແຕທງໝດ ກບໄດປຽນ

ຂສະເໜແນະ ແລະ ຂອບເຂດບລມະສດໂດຍລວມ ດ ງທ ໄດກາດຢບດລາຍງານ ເບອງຕ ນ. ນອກຈາກນ ນ ໄດປະກບມຂມນເຂາເພມຕ ມ ຈາກການສາຫວດ ທະນຕະກນ ໄຮໂລເບດ (Hylobates) 2 ຊະນດ ໃນປ 2009 ແລະ 2010 ແຕບາງຂມນຍງບທນພຽງພ.

ບດລາຍງານສະຖານະພາບທະນເບອງຕ ນ ໄດສະແດງໃຫເຫນຢາງຈະແຈງວາ ສປປ ລາວ ແມນມຄວາມສາຄນດານການອະນລກສດທະນ ຢໃນລະດບໂລກ ເພາະເປນແຫງໜງທຍງ

ມຈານວນປະຊາກອນທະນ ຫາຍກວາໝໃນໂລກ ຂອງ 2 ຫ 3 ຊະນດ ໃນຈານວນທງໝດ 6 ຊະນດທະນ ທພບຫນໃນ ສປປ ລາວ. ໂດຍອງຕາມ ລະບບການຈດແບງ ໃນປະຈບນ ສປປ ລາວ ເປນໜງໃນປະເທດທມຄວາມອດມສມບນທາງດານຊະນດພນທະນ ໃນໂລກ. ສ ງທໂດດ

ເດນທສດຄມຄວາມຫາກຫາຍຊະນດພນ ທະນຫວຈ ສະກນ ນມດສກດ (Nomascus) ໃນ 7 ຊະນດຂອງ ສະກນນ 4 ຊະນດ ແມນມຢໃນ ສປປ ລາວ. ແຕລະຊະນດເຫານ ທ ມຢໃນ ສປປ ລາວ ແມນມປະຊາກອນທສາຄນລະດບໂລກ. ທະນໃນກມຫວຈກ (ນມດສກດ) ເປນຈາພວກທ ຖກໄພຂ ມຂ ແລະ ໃກຈະສນພນໃນໂລກ. ແຕເຖງຢາງໃດກຕາມ ເພອເຮດໃຫການອະນລກທະນ ສມບນແບບ ໃນ ສປປ ລາວ ທະນ 2 ຊະນດ ໃນຕະກນ ໄຮໂລເບດ ກຈະຕອງໄດເອາໃຈໃສ ເຊນດຽວກນ ເພອປກປກຮກສາບໃຫມນສນພນໄປຈາກປະເທດ ເຖງວາປະຊາກອນຂອງທະນ 2 ຊະນດນ ຖາທຽບໃສຄວາມສາຄນໃນລະດບໂລກ ຕ າກວາ ທະນ 4 ຊະນດທກາວມານ ນກຕາມ.

2.1 ນເວດວທະຍາ ແລະ ອປະນໄສຂອງທະນ

ທະນ ແມນຈດໃນປະເພດລງຂະໜາດນອຍ ທອາໄສຢຕາມຕ ນໄມ ເຊ ງພບເຫນໃນ ສະເພາະ ປາເຂດຮອນ ເປນສດທມສະເໜໜາຮກ ແລະ ສວຍງາມ ມຮບຮາງລກສະນະໜາຕາ ອປະນໄສ ທສະແດງອອກຄາຍຄກບມະນດ ແລະ ເປງສຽງຮອງທເປນໜາອອນຊອນໃນຍາມເຊາ. ພວກມນ

ເປນສດທບເຄຍສາງຂຂດແຍງໃດໆໃຫກບມະນດ ບ ວາຈະເປນໄພຄກຄາມທາງດານ ຮາງກາຍ


ປ 2011-2020

5

ຫ ຊວດການເປນຢຂອງປະຊາຊນ ຢາງເຊນກລະນທເກດຂນ ໂດຍສດບາງຊະນດທມ ຄວາມສາຄນດານການອະນລກສງ ແຕພດສາງຜນກະທບທາງລບຕມະນດ ເຊນ: ເສອໂຄງ,

ຊາງ ແລະ ລງ ບາງຊະນດ. ດວຍເຫດຜນດ ງທກາວມານ ທະນຈ ງເຫນວາເປນປະເພດສດ ທມບດບາດສງທເປນຕວແທນຂອງການອະນລກຊວະນາໆພນ ເພາະເປນຊະນດທສາມາດດງດດ

ເອາສຽງສະໜບສະໜນຈາກປະຊາຊນທອງຖ ນ ແລະ ຜຮວມງານຈາກພາກສວນຕາງໆໄດດກວາ ສດຊະນດອ ນ.

ທະນອາໄສຢຮວມກນເປນຝງແບບຄອບຄວນອຍໆ ຊ ງປກປະຕຈະປະກອບມ ພ, ແມ

ແລະ ລກນອຍ 1 ໂຕ ຫ ຫາຍກວາ. ອດຕາການເກດຂອງທະນຂອນຂາງຕ າ ຖາທຽບໃສ ສດລຽງລກດວຍນ ານມຊະນດອ ນ ເຊ ງສາມາດເກດລກ 1 ໂຕ ຕຄ ງ ແລະ ຊວງໄລຍະການເກດ ລກແຕລະຄ ງ ແມນຂອນຂາງດນ (2-3 ປ) ເພາະມນໃຊຄວາມພະຍາຍາມທງໝດ ໃນການດແລ ລກນອຍຂອງມນ. ນອກຈາກນ ນມນຍງເປນສດ ທຈະເລນເຕບໂຕເຂາສໄວປະສມພນຊາ, ໂຕແມ ມອາຍເຖງ 7 ປ ແລະ ໂຕຜກຍ ງສາມາດໃຫການປະສມພນຊາກວາ. ຍອນອດຕາການເກດຕ າຄ ເຊນນ ທະນຈ ງເປນສດທມຄວາມອອນໄຫວສງ ຕໄພຄກຄາມຈາກການລາ.

ທະນທກໆຊະນດ ເພດຜ ແລະ ເພດແມ ມສແຕກຕາງກນຢາງຈະແຈງ ສາມາດຈາແນກ

ເພດໄດຢາງບພດພາດ. ແຕຂນປກຫມຂອງທະນມການປຽນສ ໃນເວລາທມນເຕມໂຕເຕມໄວ ສາມາດຈາແນກຄວາມແຕກຕາງຂອງທະນ ທຢໃນໄວອອນ ແລະ ໄວໜມ ແຕວາການຈາແນກ ເພດຜ ແລະ ເພດແມ ໂດຍອງໃສສຂນໃນໄວອອນນ ນ ແມນເປນໄປໄດຍາກ. ທະນຫວຈກ

ຕາມປກກະຕແລວເກດມາມຂນເປນສເຫອງອອນຈາງໆ ແລະ ປຽນເປນສດາຕອນອາຍຂອງມນ ໄດ 1 ປ, ສາລບໂຕແມສວນຫາຍປຽນສກບຄມາເປນສເຫອງ. ທະນຫວຈກ ໂຕຜ ຮກສາສດາ

ໄວຕະຫວດ ແລະ ໂຕຜຂອງແຕລະຊະນດ ສາມາດຈາແນກຄວາມແຕກຕາງກນໂດຍ ສ ແລະ ຮບຮາງຂອງຂນແກມ. ສາລບທະນມງກດ ໂຕໄວໜມມສຈາງໆຄກບໂຕແມ ທເຕບໂຕເຕມໄວ, ດ ງນ ນ ມແຕໂຕຜທປຽນສເປນສດາໃນໄວແກ. ທະນມຂາວ ມສສນ 2 ຮບແບບ ທງສອງເພດ,

ຖາເປນແບບສເຂມ ໃນທກໆໄວຈະເປນສດາ ແລະ ນ າຕານໄໝ ແລະ ຖາເປນແບບລກສະນະ ສຈາງໆ ຂນຈະເປນສຂາວຄມ ຫ ເຫອງແກມຂາວ (Geissmann 1995; Groves 2001; Mootnick 2006). ການວາດພາບ ສະແດງໃຫເຫນຄວາມແຕກຕາງຂອງທະນແຕລະຊະນດ ແລະ ຮບແບບຂອງສ ທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ແມນໃນຮບທ 1. ທະນ ເປນສດທຄອບຄອງອະນາເຂດ ຫ ຫວງແຫນພນທຫາກນເປນຂອງຕນເອງ ແຕ ຂະໜາດອະນາເຂດ ແມນແຕກຕາງກນໄປຕາມປະເພດຖ ນທຢອາໄສ ແລະ ຄນນະພາບຂອງປາ ໄມ. ຕວຢາງ ໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດເຂາໃຫຍ ປະເທດໄທ ທະນມຂາວມອະນາເຂດຫາ

ກນ ກວມເອາ ເນອທ 40 ເຮກຕາ (0.4 ກມ2) (Barlett, 2007), ສວນວາໃນເຂດລຽງຊານ


ປ 2011-2020

6

(Wuliangshan) ໃນແຂວງຢນານ ສປ ຈນ ທະນດາ ມອະນາເຂດຫາກນກວມເອາ 150 ເຮກຕາ (Fan Pengfei et al. 2009). ສາລບ ສປປ ລາວຍງບໄດມການສກສາເທອ. ໃນ ປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າກະດງ ມທະນ 29 ຝງ ທຖກບນທກໃນຂອບເຂດເນອທ 127 ກມ2 ຂອງພນທສາຫວດ (ຂມນ WCS, 2010). ອາດຈະບທນມເຫດຜນພຽງພ ທຈະຄດໄລເນອທ

ອະນາເຂດຂອງກມ ຕາມຂມນດ ງກາວ ແຕໂດຍລວມແລວຄວາມໜາແໜນໃນລະດບນສະແດງ ໃຫເຫນວາປະຊາກອນຂອງທະນ ຢໃນຈານວນຕ າກວາຄວາມສາມາດຂອງພນທໆຮອງຮບໄດ ຊ ງ ທງນອາດຈະເປນຜນຈາກການຖກລາຫາຍໃນອະດດ, ສາລບໃນເຂດນ າການ ມການຄາດຄະເນ

ຄວາມໜາແໜນປະມານ 2.2 ຝງ/1 ກມ2 (Geissmann, 2007). ທະນອາໄສກນໝາກໄມ ແລະ ໃບໄມອອນ, ດອກໄມ ແລະ ບາງຄ ງກກນແມງໄມ ແລະ ຊາກສດອ ນ. ດວຍລກສະນະອປະນໄສການກນອາຫານ ທະນຈ ງຊວຍຮກສາການທາໜາທ ຂອງ ລະບບນເວດປາເປນຢາງດໂດຍຊວຍກະຈາຍແກນໝາກໄມ ໄປທ ວໃນອະນາເຂດຫາກນ ຂອງ ພວກມນ. ທະນອາດມຄວາມອອນໄຫວ ຕບາງສະພາບປາໄມທ ເສ ອມໂຊມ. ພຽງແຕເລອກຕດຕ ນ ໄມຊະນດທມນອາໄສກນເປນອາຫານ ກຈະເຮດໃຫທະນຂະຫຍາຍອານາເຂດຂອງມນກວາງໄກ

ອອກໄປ ເພອໃຫແຫງອາຫານພຽງພກບຄວາມຕອງການ. ທະນຕອງການ ຊ ນເຮອນຍອດຂອງ ຕ ນໄມຕບໜາຕດຈອດກນ ເພອສະດວກໃນການຫອຍໂຫນເຄ ອນໄຫວໄປມາໄດຢາງສະດວກຕາມ ປາ ໂດຍໃຊແຂນທຍາວຫອຍໂຫນຈບໄປຕາມງາໄມຕາງໆ. ດ ງນ ນ, ຖາປາໄມຖກຕດແຍກອອກ

ຈາກກນ ມນກຈະເຮດໃຫທະນຝງອ ນໆ ບ ສາມາດເຂາມາຫາກນໄດ ເຊ ງນາໄປສການກດກ ນ ການແລກປຽນທາງກາມະພນ ຫ ການປະສມຂາມສາຍພນກບປະຊາກອນອ ນໆ ຢໃນເຂດ

ທອງຖ ນດ ງກາວ. ເຖງຢາງໃດກດໄດມບາງເອກະສານ ສະແດງໃຫເຫນວາ ທະນບາງຊະນດ ຢ ບາງເຂດໃນ ສປປ ລາວ ເຊ ງພວກມນສາມາດອາໄສຢໃນບາງເຂດ ທປາໄມຊດໂຊມ (Duckworth, 2008).

ທະນ ທກໆຊະນດມສຽງຮອງທໂດງດງ, ຊບຊອນ ແລະ ລະອຽດລະອ ໂດຍສວນໃຫຍ ແມນເປນສຽງອອນຊອນ ນມນວນ ແລະ ມສະເໜຕກບຜຟງ. ສຽງຮອງສວນຫາຍແມນໃນ ຍາມເຊາ ໂດຍໂຕຜເປນຜເລມຕ ນ ແລະ ໂຕແມເປນຜປະສານສຽງ ເຊ ງມຄວາມແຕກຕາງຈາກ ສຽງໂຕຜຢາງຊດເຈນ. ຕາມທາມະດາພວກມນຈະຮອງເກອບທກໆມ ແຕເວລາ ແລະ ຄວາມຖ ຂອງສຽງ ແມນຂນກບສະພາບອາກາດໃນເຂດທອງຖນນ ນໆ. ສຽງຮອງມຄວາມແຕກຕາງກນໄປ ຕາມແຕລະຊະນດ ຖາວາວເຄາະລະອຽດ ກຈະຮໄດວາເປນຊະນດໃດ. ໃນບາງກລະນທຮບ ຊດເຈນວາເປນທະນຊະນດໃດ ແມນຕອງໄດມການສາຫວດໂດຍອາໄສສຽງຮອງ. ການສາຫວດ

ຕດຕາມສຽງຮອງຂອງທະນ ນອກຈາກສາມາດຢງຢນທຢຂອງທະນ ມນຍງສາມາດນາໃຊປະເມນ


ປ 2011-2020

7

ແລະ ກວດກາຕດຕາມປະຊາກອນຂອງທະນນາອກດວຍ. ການສາຫວດໄດນາໃຊສຽງຮອງ ເພອປະເມນຄວາມໜາແໜນຂອງປະຊາກອນທະນ ໂດຍປກກະຕກໃຊສະຖານທ ຟງສຽງໃນຫາຍໆ

ຈດ ເຊ ງໃນແຕລະຈດມທມງານຍອຍ ບນທກຂມນ ເວລາ, ສະຖານທ ແລະ ປະເພດສຽງຮອງ ທໄດຍນ. ສວນວາຜນກະທບໃນທາງລບຂອງສຽງຮອງ ແມນມນສາມາດບ ງ ບອກເຖງຕາແໜງ

ບອນທ ທະນຢ ເຊງເຮດໃຫມຄວາມສຽງສງຕການຖກລາໄດງາຍສ ງຜນໃຫມການລາທະນ ແລະ ເນດໃຫພວກມນມຈານວນຫດລງເລອຍໆ.

ຮບພາບ 1. ຮບປະພນຂອງທະນ ແຕລະຊະນດໃນ ສປປ ລາວ. ຮບປະພນຂອງທະນ ແຕລະຊະນດຂາງລມນ ໄດສະແດງໃຫເຫນຮບຮາງສສນ ແລະ ຄວາມ ແຕກຕາງກນ ລະຫວາງ ເພດຜ ແລະ ເພດແມ ໃນຊະນດດຽວກນ.

ທະນແກມດາ (Nomascus concolor)

ຖາຍໂດຍ: ຊາວຈວ / FFI

ທະນແກມດາ ທຍງນອຍ ຖາຍໂດຍ: ມອນຕ ສເລ


ປ 2011-2020

8

ທະນແກມຂາວ ຖນເໜອ (Nomascus leucogenys) ເພດແມ (ດານຂວາ) ພວມທາຄວາມສະອາດ ໃຫເພດຜ (ດານຊາຍ). ຖາຍໂດຍ: ເທລ ວກເທກເກ

ທະນແກມຂາວຖນໃຕ (Nomascus siki) ຖາຍໂດຍ: ທໂລ ນາເດ/ສວນສດແຟງເຟດ

ເພດຜທຍງໜມ ເພດແມ


ປ 2011-2020

9

ທະນແກມໂຕນຖນເໜອ (Nomascus annamensis) ຖາຍໂດຍ: ທໂລ ນາເດ/ສວນສດແຟງເຟດ

ເພດຜ ເພດແມ

ທະນມຂາວ (Hylobates lar) ຖາຍໂດຍ: ໄພວນ ເພຍປະລດ/IUCN

ເພດຜ


ປ 2011-2020

10

ທະນມງກດ (Hylobates pileatus) ຖາຍໂດຍ: ວາລະຍດ ແກນຈນ (ຮບດານຊາຍ) ແລະ ໂຈນ ບກເກ (ຮບດານຂວາ)

ເພດຜ ເພດແມ

2.2 ສະຖານະພາບ ແລະ ການກະຈາຍຂອງທະນ

ການມຂມນທຊດເຈນທາງດານສະຖານະພາບ, ການກະຈາຍ ແລະ ໂດຍສະເພາະ ໄພຂ ມຂຕກບ

ທະນ ເຫນວາເປນຈດສາຄນຕກບການກະກຽມ ສາງແຜນປະຕບດການອະນລກທະນໃນລະດບ ຊາດ. ຂມນທງໝດກຽວກບທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ເກອບວາຄບຖວນດສມຄວນ ຢ◌ໃນບດລາຍ

ງານທບທວນສະຖານະພາບທະນ ປ 2008 (Duckworth, 2008). ເຖງແມນວາໃນ ບດລາຍ ງານ ຍງຂາດບາງຂມນ ທາງດານສະຖານະພາບຂອງທະນໃນ ສປປ ລາວ ແຕກພຽງພ ທຈະ ສາມາດການດຂອບເຂດບລມະສດຂອງການດາເນນການອະນລກທະນແຕລະຊະນດ ໃນປະຈບນ.

ຂມນຕາງໆໃນນ ແມນສະຫບມາຈາກບດລາຍງານສະບບດ ງກາວ ແລະ ບດສະຫບ ສງລວມໃນ ສະບບປບປງໃນປະຈບນ (Hallam in press).

ສປປ ລາວ ເປນປະເທດໜ ງທມທະນຫາຍຊະນດ ໃນໂລກ ອງຕາມລະບບການ ຈດແບງໃນປະຈບນ ແມນມ ທງໝດ 6 ຊະນດ ອາໄສຢໃນ ສປປ ລາວ ຄ: ທະນແກມດາ ຢພາກ ຕາເວນຕກ (Nomascus concolor), ທະນແກມຂາວຖ ນເໜອ (N. leucogenys), ທະນແກມຂາວຖ ນໃຕ (N. siki), ຊະນດທຄ ນພບໃໝ ທະນແກມເຫລອງ (N. annamensis)


ປ 2011-2020

11

(Thinh et al., 2010), ທະນມຂາວ (Hylobates lar) ແລະ ທະນມງກດ (H. pileatus). ສາລບ ສອງ ຊະນດທາອດ ແມນຖກຈດຢໃນບນຊແດງ ຊະນດທຕກຢໄພຂ ມຂໃກຈະສນພນໃນ

ລະດບໂລກ ແລະ ຊະນດອ ນໆ ແມນຢໃນຂ ນສຽງໄພໃກຈະສນພນ (IUCN, 2010). ຊະນດທ ຫາກຄ ນພບໃໝ ເຊນ ທະນແກມເຫລອງ (N. annamensis) ແມນຍງບທນໄດມການປະເມນ ສະຖານະພາບ. ໃນກດໝາຍວາດວຍ ສດນ າ ແລະ ສດປາ ຂອງ ສປປ ລາວ ເຊ ງທະນທກໆ ຊະນດຈດຢໃນປະເພດຫວງຫາມ (Law (07/NA 24/12/2007) ແຕວາການປະຕບດລະບຽບ ກດໝາຍຂອງຜກະທາຜດກບສດປະເພດນຍງບດເທາທຄວນ ຖາທຽບໃສສດລຽງລກດວຍນ ານມທ

ມຂະໜາດໃຫຍກວາ ເຊນ: ຊາງ, ເສອໂຄງ ແລະ ເມຍ ເປນຕ ນ. ທະນມການກະຈາຍໄປທວ ສປປ ລາວ ມ 2 ຊະນດ ໄຮໂລເບດ (Hyobates)

ແມນພບເຫນໃນພາກຕາເວນຕກຂອງແມນ າຂອງ ແລະ ອກ 4 ຊະນດ ຂອງສະກນ ນມດສະກດ (Nomascus) ແມນພບເຫນໃນທາງພາກຕາເວນອອກ (ຮບພາບ 2).

2.2.1 ທະນມຂາວ (White-handed Gibbon Hylobates lar) ບນຊແດງ ຂອງອງການ IUCN ເປນຊະນດທໃກຈະສນພນ A2cd

ທະນຊະນດນ ແມນພບເຫນຢທາງພາກຕາເວນຕກແມນ າຂອງ, ທາງພາກເໜອ ຂອງ ສປປ ລາວ ໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າປຍ ພຽງແຫງດຽວ. ການສາຫວດໃນມໆມານ ສະແດງ

ໃຫເຫນວາ ທະນຊະນດນ ພບເຫນໃນປາສະຫງວນ ແຕຍອນເນອທປາສະຫວນໄດຖກຕດແຍກ ໂດດດຽວ ແລະ ກມການລກລອບເຮດໃຫປະຊາກອນ ຫລດລງຢາງຕເນອງ (Phiapalath & Saysavanh, 2010). ຊາວບານ ໃນເຂດນຍງລາຍງານວາ ທະນມຂາວຍງມຢນອກເຂດ ປາສະຫງວນ ແຕອາດຈະມປະຊາກອນໜອຍ ເຊນ: ເຂດປາຜະລດພຜາດາ ແລະ ພນເດນກວາ ໝ ແມນປະຊາກອນທອາໄສຢໃນເຂດ ບານ ສະປ ແຂວງໄຊຍະບລ ທມການປກປກຮກສາຕາມ ຄວາມເຊອຖມາແຕດກດາບນ. ເນອງຈາກມສະພາບພນທກະຈາຍນອຍ ດ ງນ ນຈ ງໄດເອາໃຈໃສ ເພອວາປະຊາກອນຂອງມນ ຈະຍງມເພອໄວ ໃນເຂດອ ນ. ສະຖານະພາບຂອງ ທະນມຂາວ

ຈງຈດວາເປນຊະນດທໃກຈະສນພນທສດ ສາລບ ສປປ ລາວ ແລະຕອງການເອາໃຈໃສເປນ ພເສດ ເພອປກປອງພວກມນບໃຫສນພນຈາກປະເທດ. ທະນມຂາວ ມອະນາເຂດການກະຈາຍກວາງທສດ ນບແຕເຂດຊາຍແດນ ປະເທດ

ມຽນມາ ຕດກບພາກໃຕ ສປ ຈນ ລາມມາຜານ ປະເທດໄທ ແລະ ລງມາເຖງແຫມປະເທດ ມາເລເຊຍ ແລະ ພາກເໜອຂອງເກາະສມາດຕຣາ. ທະນຊະນດນ ແມນສນພນໃນປະເທດຈນ

(Grueter et al., 2009). ປະຊາກອນຂອງທະນຊະນດ ຢໃນ ສປປ ລາວ ແມນມຄວາມ ສາຄນຕ າ ຕການອະນລກຂອງໂລກ.


ປ 2011-2020

12

ສາລບຊະນດ ທມຢລາວຄາດວາ ແມນ H. I. carpenter ທມອະນາເຂດໃນ ພາກຕາເວນອອກປະເທດມຽນມາ ແລະ ພາກຕາເວນຕກສຽງເໜອ ຂອງປະເທດໄທ (Groves, 2001; Brandon Jones et al., 2004) ຊ ງເປນບອນທຖກໄພຄກຄາມຈາກການລາ ແລະ ຖນທຢອາໄສຖກທາລາຍຈາກດຮດແຄບເຂາຢາງຕເນອງ. ມປະຊາກອນຈານວນໜງ ໃນປະເທດ ໄທທຕດກບຊາຍແດນ ຂອງ ສປປ ລາວ (Gene Mesher and Mark E Grindley pers. com. 2010).

ຮບພາບ 2. ແຜນທການບນທກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ (1990-2010)


ປ 2011-2020

13

ໝາຍເຫດ: ແຜນທນ ໄດສະແດງໃຫເຫນຄວາມຫາກຫາຍ ແລະ ການກະຈາຍຂອງທະນ ໃນ

ສປປ ລາວ ໂດຍລວມ ເຊ ງບໄດຢນຢນຄວາມຊດເຈນ ຂອງແຕລະຈດທໄດໝາຍໄວ. ຫແຜນທນກ ບໄດ ສະທອນເຖງການ ກະຈາຍຂອງທະນຢໃນແຕລະພາກຂອງປະເທດ, ໂດຍທ ວ

ໄປແລວ ເຖງແມນວາ ສະຖານະພາບຂອງທະນ ແລະ ຊວະນາໆພນທາງພາກໃຕດກວາ ພາກເໜອ. ຂມນ ການ ບນທກຂອງທະນສວນຫາຍ ແມນອງໃສບດລາຍງານ ປ 2008 (Duckworth 2008) ແລະ ຂມນເພມເຕມ ປ 2010 (Phiapalath & Saisavanh 2010).

ຂມນສວນຫາຍ ແມນການບນທກຊະນດ ຫາຍກວາການຢງຢນຄນ ໂດຍອງຕາມ ການທບທວນຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບການຈດແບງໃໝ (Thinh et al. 2010). ສະນ ນ, ຂມນຂອງແຕລະພນທ ແມນໃຫອງໃສ ຂມນສະບບຕ ນທໄດອາງອງ.

2.2.2 ທະນມງກດ (Pileated Gibbon Hylobates pileatus) ບນຊແດງ ຂອງອງການ IUCN: ເປນຊະນດທໃກຈະສນພນ Endangered A4cd

ທະນມງກດ ມອະນາເຂດການກະຈາຍຢທາງພາກໃຕຂອງ ສປປ ລາວ ໃນເຂດພາກຕາເວນຕກ

ແມນ າຂອງ ຊ ງເປນເຂດພນທບຖກການດເປນປາສະຫງວນ ທງໆທມຄນຄາສງທາງດານການ ອະນລກ (Berkmller & Vilawong 1996, Timmins & Vongkhamheng 1996b, Round 1998, Wolstencroft 1998). ທະນຊະນດນອາໄສຢໃນເຂດປາສະຫງວນດງຄນທງ

ຊ ງການ ສາຫວດໃນມໆນ ໄດບນທກສຽງຮອງໃນ 2 ຈດ ແລະ ການລາຍງານຂອງຊາວບານວາ ມໃນ 5 ເຂດອນໆອກ (Phiapalath & Saysavanh, 2010). ເຂດພນທປາທມນອາໄສຢນ ນ

ກວມ ເອາປາສະຫງວນ ດງຄນທງ (ປາສະຫງວນແຂວງ) ແລະ ປາຜະລດແຫງຊາດ. ສວນໜງຂອງ ເຂດດງຄນທງ ທເປນປາຕາມລຽບຊາຍແດນ ລາວ-ກາປເຈຍ ທາງທດໃຕ ແລະ ລາວ-ໄທ ທາງທດຕາເວນຕກ ແມນຈດເປນປາປອງກນລະດບຊາດ ທຄມຄອງຈດສນໂດຍ

ກອງທບ. ປະຊາກອນຂອງທະນໃນເຂດນ ຖວາຖກຕດແຍກຫາງໄກຈາກກນ ແລະ ຄາດຄະເນວາມ 2 ຫລ 3 ຝງ ອາໄສຢໃນແຕລະຈດ ຂອງ 7 ຈດທໄດມການລາຍງານວາ ຍງມທະນຊະນດນຢ ໃນ ປາສະຫງວນດ ງກວາ.

ຄວາມສາຄນທາງດານການອະນລກ ໃນລະດບສາກນ ຂອງປະຊາກອນທະນ ຊະນດນທ ມ ຢໃນ ສປປ ລາວ ແມນບສງເທາໃດ ເພາະມປະຊາກອນໜອຍຫາຍ ຖາທຽບໃສ ຈານວນ ປະຊາກອນຂອງມນ ທມຢ ປະເທດກາປເຈຍ ແລະ ໄທ (Phoonjampa & Brockelman (2008: 604). ແຕສາລບພາຍໃນຂອງ ສປປ ລາວ ຈດວາເປນຊະນດໃກຈະສນ ພນ ແລະ


ປ 2011-2020

14

ທມຄວາມສາຄນສງທາງດານການອະນລກ ເພາະມພຽງພນທດຽວ ຂອງ ສປປ ລາວ. ປະຈບນ ຍງບທນມວຽກງານອະນລກທະນຊະນດນ ຢາງຈງຈງ ໃນ ສປປ ລາວ.

2.2.3 ທະນແກມດາ (Western Black Crested Gibbon Nomascus concolor)

ບນຊແດງ ຂອງ ອງການ IUCN: ເປນຊະນດທ ໃກຈະສນພນທ ສດ Critically Endangered A2cd

ທະນແກມດາ ຫ ທະນຫວຈກດາ ແມນພບຢໃນ 2 ເຂດ ຂອງ ສປປ ລາວ ເຊນ: ປາສະຫງວນ ແຫງຊາດນ າຫາ ແລະ ປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າການຢພາກຕາເວນຕກສຽງເໜອຂອງປະເທດ.

ປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າຫາໄດປະສບກບບນຫາປາໄມ ຖກທາລາຍຊດໂຊມລງ ແລະ ເນອທ ປາຖກຕດແຍກ ສ ງຜນເຮດໃຫແນວຄວາມຄດການທອງທຽວທເຊອມໂຍງກບການອະນລກທະນ ໃນພນທເປນໄປບໄດ ບວກກບຄວາມສາມາດ ໃນການຄມຄອງຈດສນປາສະຫງວນຍງຕ າ ດ ງນ ນ

ທະນຊະນດນ ຈ ງຖກພຈາລະນາວາໃກຈະສນພນ ໃນເຂດທອງຖ ນດ ງກາວ (Brown, 2009). ໃນ ສປປ ລາວ, ປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າການ ເປນພຽງແຫງດຽວທຄາດວາຍງມ

ຈານວນປະຊາກອນ ທະນຊະນດນ ຂອນຂາງຫາຍ ແລະ ຢໃນລະດບທສາມາດອອກແມແຜພນ ໄດຕໄປ ຊ ງປະຈບນເປນທໄດຮບຄວາມສນໃຈ ຂອງໂຄງການທອງທຽວທາມະຊາດໃນເຂດທອງ ຖນ ແລະ ສາມາດປກປກຮກສາທະນໄດ 9-14 ຝງ ຢໃນຕອນໃຕຂອງປາສະຫງວນ. ລາຍຮບທ

ໄດຈາກການກະຈາຍຂອງທະນໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າການ ແມນຍງບ ທນຈະແຈງດ ແລະ ປະກດວາມການລາດວຍປນ ເປນສາເຫດເຮດໃຫຈານວນທະນຫລດນອຍຖອຍລງຄ ກບສດປາຊະນດອ ນໆ (Robichaud et al. 2010) ຊ ງຖວາຍງເປນໄພຄກຄາມຢາງຮາຍແຮງ. ຄວາມກດດນຂອງການລາເຫນວາມທາອຽງສງຂນຕ ມ ພາຍຫລງມການກສາງທາງເລກ 3 (ໂດຍ ທນຈາກທະນາຄານພດທະນາອາຊ) ຜານທາງໃຕຂອງປາສະຫງວນສປະເທດ ສປ ຈນ.

ສາລບໃນເຂດພນທບລເວນພາກກາງ ແລະ ພາກເໜອ ຂອງ ສປປ ລາວ ໃນຂະນະນ ແມນ ຍງບທນຮ ດ ງນ ນ ອາດຈະເປນໄປໄດ ວາຈະມທະນຊະນດນໃນເຂດອ ນໆ ແຕຍອນວາມ

ແຫງດຽວ ໃນ ສປປ ລາວ ທຍງມປະຊາກອນສາມາດຂະຫຍາຍແຜພນ. ທະນຊະນດນຈ ງຈດວາ ຖກໄພຄກຄາມສງ ແລະ ສຽງຕການສນພນສງ ໃນລະດບຊາດ.

ສາລບການກະຈາຍພນຂອງມນ ໃນແຫງອ ນໆ ໃນໂລກ ແມນຢບາງເຂດ ໃນແຂວງ

ຢນານ ປະເທດຈນ ແລະ ສາຍພຫວງລຽນ ພາກເໜອຂອງ ສສ ຫວຽດນາມ. ປະຊາກອນສວນ ໃຫຍ ຂອງໂລກສາລບທະນຊະນດນ ແມນຢແຂວງ ຢນານ ຊ ງຄາດຄະເນວາຈານວນປະຊາກອນ

ມເຖງ 200 ກວາຝງ (FFI 2010) ສາລບປະເທດ ສສ ຫວຽດນາມ ຄາດວາຍງມປະຊາກອນທ ສາມາດຂະຫຍາຍພນຕໄປໄດ ແມນມຢພຽງແຫງດຽວ (Le Trong Dat & Le Minh Phong


ປ 2011-2020

15

2010). ເນອງຈາກວາ ຈານວນປະຊາກອນ ຂອງມນມຕ າກວາ 2000 ໂຕ ໃນທ ວໂລກ ຈານວນປະຊາກອນ ທະນຊະນດນ ໃນ ສປປ ລາວ ຈງມຄວາມໝາຍສາຄນທາງດານການ

ອະນລກໃນລະດບໂລກ. ສ ງທ ເປນຈດພເສດສາຄນຢາງໜງ ປະຊາກອນທມຢໃນ ສປປ ລາວ ເປນຊະນດທ ຖກຈດແບງ ເປນຊະນດຍອຍຕາງຫາກ ມຊ ວທະຍາສາດວາ “N. concolor lu” ແລະ ພບເຫນໃນ ສປປ ລາວແຫງດຽວ (Thinh 2010b).

2.2.4 ທະນແກມຂາວຖນເໜອ (Northern White-cheeked Crested Gibbon Nomascus) leucogenys ບນຊແດງ ຂອງອງການ IUCN ເປນຊະນດທໃກຈະສນພນທສດ Critically Endangered

A2cd+3cd

ທະນແກມຂາວຖ ນເໜອ ຄາດວາມອະນາເຂດການກະຈາຍ ແຕພາກຕາເວນອອກສຽງເໜອຂອງ ສປປ ລາວ ເຖງປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ (Thinh et al. 2010b). ໃນທວຂງເຂດ ການກະຈາຍ ໄດກວມເອາປາສະຫງວນແຫງຊາດຫາຍແຫງ ທນອນໃນເຂດດ ງກາວ ໃນນ ນ

ມປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າແອດ-ພເລຍ ຊ ງອາດຈະເປນພນທປາຂອນຂາງກວາງ ແລະ ປາໄມ ຍງດພອມ ທງມການຄມອງຖ ນທຢອາໄສໄດດ ສາລບທະນ. ຖນງານກວດກາລາດຕະເວນໃນປາ

ລາຍງານວາ ມ 8-15 ຝງ ພບເຫນຢໃນເຂດປາສະຫງວນດ ງກາວ (WCS Lao Program unpubl, 2010), ບາງພນທສວນໜງຂອງປາສະຫງວນ ແຕບໄດມການປະເມນປະຊາກອນຂອງ ພວກມນ. ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ ອາດແມນອກແຫງໜງ ທຍງມປະຊາກອນທະນ ຊະນດນອາໄສຢ. ປາສະຫງວນທງສອງແຫງນ ຈດວາເປນເຂດທທະນກ ມ ນມດສະກດ ໄດຮບ ການຄມຄອງ ແລະ ມການອະນລກກາລງດາເນນຢ ໂດຍການສະໜບສະໜນທນ ແລະ ດານວຊາການ ຈາກອງການອະນລກສດປາ (WCS).

ປະຊາກອນທະນແກມຂາວຖນເໜອ ຄາດວາອາດຈະຍງມໃນເຂດອ ນໆ ຄ: ປາສະຫງວນ ແຫງຊາດ ນ າຊາ, ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ພແດນດນ ແລະ ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ພເຂາ

ຄວາຍ. ການສາຫວດເພ ອການດການກະຈາຍຂອງທະນຂອງທະນຊະນດນຍງບທນໄດປະຕບດ ຢາງທ ວເຖງ. ໂດຍອງຕາມພນທປາ ແລະ ການເຂາປາຂອງຊາວບານ ຄາດວາອາດຍງ ແຕບຄດ

ວາມປະຊາກອນທດກວາ ຢໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ທາງດານຂະໜາດປະຊາກອນ ແລະ ການອະນລກ. ສະຖານທການກະຈາຍຂອງມນແຜລາມໄປເຖງ ເຂດຕາເວນຕກສຽງເໜອ ແລະ ຍງບທນຈະແຈງວາ ມນມຖນອາໄສທ ທບຊອນກບທະນແກມດາ ຫ ບ.

ການກະຈາຍຢປະເທດອ ນ ນອກຈາກ ສປປ ລາວ ກມຢໃນປະເທດ ສປ ຈນ ແລະ ສສ ຫວຽດນາມ. ໃນປະເທດຫວຽດນາມ ທະນຊະນດນ ພບເຫນຢໃນ ສອງ ຫ ສາມ ເຂດໃນປາຕດ


ປ 2011-2020

16

ກບຊາຍແດນລາວແຕບຮວາຈານວນປະຊາກອນ ທມຢນ ນສາມາດຂະຫຍາຍພນໄດ ຫ ບ. ຄາດ ຍງມປະຊາກອນທດ ຍກເວນ ປາສະຫງວນ ພມດ ແມນຮດວາ ມປະຊາກອນທະນ ທສາຄນ

(Rawson in press). ໃນ ສປ ຈນ ໄດມການສາຫວດພບເຫນທະນຊະນດນ ໃນເຂດ ສບສອງພນນາ ທ ແຂວງຢນານ ຕດກບແຂວງຫວງນ າທາ (Fan Pengfei et al. 2009), ເຫນວາ ມທາອຽງທຈະສນພນໃນທາມະຊາດ. ດ ງນ ນ, ສປປ ລາວ ຈງເຫນວາ ເປນສະຖານທ ແຫງດຽວຂອງໂລກ ທຍງມປະຊາກອນທະນແກມຂາວຖນເໜອຫາຍ ຫ ມພຽງປະເທດດຽວທມ ປະຊາກອນຂອງທະນຊະນດນ ມທສາມາດຂະຫຍາຍພນໄດ. ນອກຈາກ ປາສະຫງວນ ພມດ

ເຊ ງມປະຊາກອນຂອງທະນທ ໃຫຍຢຕາມເຂດພນທຂາມຜານຊາຍແດນ. ດ ງນ ນ, ຈງພຈາລະນາ ວາປະເທດລາວ ແມນມຄວາມພ ນເດນ ໃນດານການອະນລກທະນະນດນ ໃນລະດບໂລກ.

2.2.5 ທະນແກມຂາວຖນໃຕ (Southern White-cheeked Gibbon Nomascus siki)

ບນຊແດງ ຂອງອງການ IUCN: ເປນຊະນດທໃກຈະສນພນ Endangered A2cd

ການກະຈາຍຂອງທະນຊະນດນ ກວມເອາເຂດພາກເໜອສດຂອງລາວ ແມນຍງບທນຮແນນອນ ແຕໃນເຂດຍອດນ າກະດງ ທາງຕອນລມ ຄາດວາເປນເຂດທສາຄນ ແລະ ແຜລາມລງໄປທາງ

ພາກໃຕໃນບາງເຂດ ຂອງແຂວງສະຫວນນະເຂດ (Thinh et al. 2010b). ສາລບ ປາສະ ຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ ແມນໄດຮບການສະໜບສະໜນທາງດານການເງນ ແລະ ວຊາການ ຈາກອງການອະນລກສດ (WCS) ໂດຍຜານການຕກລງເຫນດຂອງລດຖະບານ ສປປ ລາວ (IEWMP 2004) ແລະ ທນຮອນທມຢນ ແມນຄ າປະກນເຖງປ 2020 ໂດຍການຈາຍຊດເຊຍ ແກໄຂຜນກະທບຈາກໂຄງການເຂອນໄຟຟາ (WCS 2009). ສາລບໃນເຂດປາສະຫງວນ ອ ນໆ ທນອນຢໃນອານາເຂດການກະຈາຍຂອງທະນຊະນດນ ທໄດຮບການປກປກຮກສາ ແມນປາ ສະຫງວນແຫງຊາດ ພຫນປນ ແລະ ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ຫນໜາມໜ ຊ ງເປນເຂດພນທໆ

ເຂາເຖງໄດຍາກ ເນອງຈາກລກສະນະພມສນຖານ ທສາມາດຊວຍຫດຜອນຄວາມກດດນໃນ ຕວມນເອງຈາກການລາໃນລະດບໃດໜງ. ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນາກາຍ-ນ າເທນ ແມນມທນ ຄ າປະກນສາລບວຽກງານການຄມຄອງປາສະຫງວນ ແລະ ການອະນລກ ເປນຕວຢາງທດ

ແຕຕອງມການຢນຢນຊະນດພນທະນ ຢປາສະຫງວນດ ງກາວ. ການຄດໄລອດຕາການຄອບຄອງ ພນທຂອງທະນຊະນດນ ໃນທ ວເຂດປາສະຫງວນ ແມນຂອນຂາງສງກວາ (Smith 2008)

ປາສະຫງວນ ນ າກະດງ (WCS unpublished Data 2010). ການສາຫວດທະນຊະນດນ ໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ຫນໜາມໜ ສະແດງໃຫເຫນວາ ອດຕາການພບເຫນທະນຊະນດ ດ ງກາວປະມານ 0.03 ຝງ ຕ 1 ກມ ທາງຍາງສາຫວດແລະ ສະເລຍຢປະມານ 3.8 ໂຕ ຕ ຝງ (Phiapalath 2009).


ປ 2011-2020

17

ທະນຊະນດ ທມຢໃນສປປ ລາວ ໃນຂະນະນ ຄາດວາມຈານວນປະຊາກອນ ພນຂດ ອນຕະລາຍ ສງກວາທພບເຫນຢໃນ ສສ ຫວຽດນາມ ຊງເປນແຫງດຽວກວມເອາອະນາເຂດ

ກະຈາຍຂອງທະນຊະນດນໃນໂລກ (Duckworth 2008). ດ ງນ ນ, ຄວາມສາຄນຂອງ ການ ອະນລກທະນຊະນດນຈ ງຈດວາສງໃນລະດບໂລກ ແລະ ການສາງໃຫພນທຂອງປະຊາກອນທະນ

ຊະນດນຂະຫຍາຍພນຕໄປ ຈງເປນສ ງສາຄນທສດຕການຄງຕວຂອງພວກມນ ໃນໄລຍະຍາວ.

2.2.6 ທະນແກມເຫລອງ (Northern Buff-cheeked Crested Gibbon N. annamensis) ບນຊແດງ ອງອງການ IUCN: ຍງບທນໄດປະເມນ ແລະ ໃຫຊຢາງເປນທາງການ Not

Evaluated

ໃນ ສປປ ລາວ ຂອບເຂດການກະຈາຍ ຂອງທະນຊະນດນ ຈດເໜດສດ ແລະ ໃຕສດ ແມນຍງບທນຮຈະແຈງ ແຕຕກຢໃນເຂດແຂວງສະຫວນນະເຂດ. ໂດຍລວມແລວ ທະນຊະນດນ ພບເຫນໃນພາກຕາເວນແມນ າຂອງ ລງໄປຫາຊາຍແດນ ລາວ-ກາປເຈຍ ແລະ ປະກດວາຍງມ ພນທປາຂອນຂາງກວາງຢໃນຂງເຂດການກະຈາຍຂອງມນ. ທງໆທວາ ຈານວນປະຊາກອນຂອງ ທະນຊະນດນ ມຈານວນຫລດລງໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ເຊປຽນ, ເຂດສະເໜເປນ

ປາສະຫງວນແຫງຊາດພາກໃຕ ພພຽງບລະເວນ, ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ດງຫວສາວ (Duckworth 2008) ປະຊາກອນທຍງຫລງເຫລອ ໃນສປປ ລາວ ກຍງມຄວາມສາຄນ ທຍງສາມາດຮບປະກນການຢລອດຂອງປະຊາກອນທະນຊະນດນໄວ. ເຂດທໄດຮບການປກປກ

ຮກສາຕາມທາມະຊາດ ຍອນລກສະນະຈດພເສດ ຂອງພມສນຖານທເຂາເຖງພນທໄດຍາກ ແມນ ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ເຊຊບ, ເຂດເປນພບລະເວນ, ປາຜະລດ ນ າປາ ແລະ ບາງເຂດໃນ

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ດງອາພາມ. ແຫລງທນສະໜບສະໜນ ການຄມຄອງປາສະຫງວນໃນ ເຂດດ ງກາວນ ແມນຍງບພຽງພ ຍກເວນປາສະຫງວນແຫງຊາດ ເຊປຽນ ເຊ ງມທນສວນໃດ ສວນໜງ (WWF 2009). ແນວໃດກຕາມ, ໃນອະນາຄດການຈດແບງຂອງທະນຊະນດນ ໃນ

ສປປ ລາວ ແມນຍງບມຄວາມແນນອນ. ປະຊາກອນຂອງທະນຊະນດນ ແມນປະຊາກອນທສາມາດ ຮບປະກນການແຜພນ ໄດດ ຫາຍກວາ ຢໃນ ສສ ຫວຽດນາມ ແລະ ພນທອນທວໃນໂລກ. ດ ງນ ນ, ປະຊາກອນທະນ ແກມຂາວຖນໃຕ ທມຢລາວຈງມຄວາມສາຄນ ແລະ ສາມາດສາງເປນພນຖານ ການອະນລກ ພວກມນທດ ໃນລະດບໂລກ ເພອເຮດໃຫທະນຊະນດນຄງຢຢາງຍາວນານ.

2.3 ໄພຂ ມຂຕທະນ

ການເຂາໃຈຈະແຈງ ເຖງບນຫາທເກດກບທະນ ໃນແຕລະເຂດທແຕກຕາງກນໃນທ ວປະເທດ ເຫນວາ ເປນສ ງສາຄນທສດໃນການວນງແຜນ ແລະ ຈດຕ ງປະຕບດການອະນລກທະນ ໃນ


ປ 2011-2020

18

ສປປ ລາວ. ພອມກນນ ນ ກຍງຈະຕອງຮບຮສາເຫດຂອງບນຫາ ແລະ ປະເດນຕາງໆທກຽວຂອງ ກບທະນແຕລະຊະນດ ແລະ ສະຖານທສາຄນຕາງໆ ເພອເຮດໃຫການສາງແຜນປະຕບດ

ເປນໄປຕາມຍດະສາດ ເພອແກໄຂບນຫາໃຫຖກຕອງ ແລະ ມປະສດທຜນດ. ການລາ, ການທາລາຍ ແລະ ເຮດໃຫຖ ນທຢອາໄສຊດໂຊມລງ ແມນມຜນກະທບຢາງ

ໃຫຍຫວງຕປະຊາກອນສດປາໂດຍລວມ ໃນ ສປປ ລາວ. ຜນກະທບຈາກກດຈະກາທກາວ ມານ ນ ເຫນວາເປນອປະສກກດກ ນຕການພດທະນາເສດຖະກດແບບຍນຍງ ໂດຍສະເພາະແມນ ປະຊາຊນທອາໄສຕາມເຂດຊນນະບດ ຊ ງແບບວຖການດາລງຊວດ ສວນໃຫຍເພງພາອາໄສ

ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດເປນຫລກ. ສາລບທະນ ກມຜນກະທບຄກນກບສດປາຊະນດອ ນໆ ທວໄປ, ດ ງນ ນ ການວາງແຜນການອະນລກທະນ ຈງແນໃສການແກໄຂບນຫາໄພຂ ມຂຕາງໆ ເຫລານ ນທກຽວຂອງກບທະນ ເພອໃຫເກດຜນທາງບວກຕການອະນລກຢາງມປະສດທຜນສງ ແຕທງໝດນ ນ ກສອດຄອງກບເນອໃນ ຈດປະສງ ແລະ ເປາໝາຍລວມຂອງ ແຜນຍດທະສາດ ດານຊວະນາໆພນ ແລະ ແຜນຍດທະສາດການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມແຫງຊາດ. ຜນ ສາເລດການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ແມນຂນກບການແກໄຂບນຫາໄພຂ ມຂ ໃຫຖກກບ ສະຖານະການຂອງແຕລະທອງຖນໃຜລາວ. ດ ງນ ນ, ບນຫາໃນແຕລະທອງຖນ ຕອງໄດມການ

ວເຄາະຢາງລະອຽດ ແລະ ປະຕບນການແກໄຂໃຫເໝາະສມເທາທຄວນ. ເຖງຢາງໃດກຕາມ, ກຕອງຮບຮເຖງ ຄວາມກຽວພນຂອງບນຫາຕາງໆທມຕທະນ ເຊ ງບສາມາດແຍກອອກກນໄດ ໃນເວລາດາເນນມາດຕະການແກໄຂໃນທາງປະຕບດ. ນອກຈາກນ ບນຫາພະນກງານ ແລະ

ງບປະມານ ມຈາກດ, ຄວາມສນໃຈຂອງຜມບດບາດໃນການຕດສນໃຈ (ຂ ນການນາ) ຕການ ອະນລກທະນຍງຕ າ ທຈະຕອງພຈາລະນາຄນ ເພອສາງໂອກາດເຮດໃຫວຽກງານນກາວໄປ ສຜນ

ສາເລດການອະນລກຊະນດພນ ໃນ ສປປ ລາວ ຢາງມປະສດທພາບ.

2.3.1 ການລາເນອ

ການລາເນອ ເປນບນຫາໄພຂ ມຂຕ ນຕ ຕກບທະນ ທກໆຊະນດ ແລະ ໃນທກໆສະຖານທໆ ມທະນ ອາໄສຢ ໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ການລາໂດຍນາໃຊອາວດ ເຊນ: ປນ ແມນເຫນວາ

ເປນໄພຂ ມຂ ທຮາຍແຮງ. ການລາເນອກາຍເປນບນຫາໄພຂ ມຂຕທະນ ແມນຮກນດ ໃນເກອບ ທກແຫງຫນ ເຊນ: ເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າຫາ, ນາກາຍ-ນ າເທນ, ຫນໜາມໜ, ນ າປຍ, ດງຄນທງ, ພຫນປນ, ນ າແອດ-ພເລຍ, ເຊປຽນ, ດງຫວສາວ, ພຊາງແຮ, ພເຂາຄວາຍ ແລະ ໃນເຂດອ ນໆ ຢາງບຕອງສງໃສອກວາທະນຈະຖກລາ ຫ ບ. ນອກຈາກໃນເຂດເນອທນອຍໆ ອອມຂາງບລເວນ ບານ ທ ທະນໄດຮບການປກປກຮກສາ ຕາມຄວາມເຊ ອຖຕາມຮດຄອງປະເພນ ມາແຕດ ງເດມ (ເຖງເປນແນວນ ນ ແຕຊາວບານກຍງລາຍງານວາ ບາງຄ ງຍງເກດ ມການລກ


ປ 2011-2020

19

ລອບລາທະນໃນ ເຂດດ ງກາວອກດວຍ). ໂດຍລວມແລວ ເຖງແມນວາ ທະນໄດຖກລາໃນຫາຍ ພນທແຕເຂດທ ຮາຍແຮງ ແມນຢທາງພາກເໜອຂອງປະເທດ.

ຈານວນປະຊາກອນທະນ ທມໃນຂະນະນ ອາດຈະຕ າກວາລະດບຂດຫາຍ ທຄວາມສາ ມາດຂອງພນທ ຮອງຮບໄດໃນທາມະຊາດ, ແຕຖາຫາກດາເນນມາດຕະການແກໄຂບນຫາການ

ລາໄດກອນໝໝດຈະເຮດໃຫຈານວນປະຊາກອນທະນກບມາສປກກະຕໃນທາມະຊາດ. ການລາ ທະນໂດຍປກກະຕແລວ ແມນບໄດລາໂດຍເຈດຕະນາ, ເກດຂນເປນຄ ງຄາວ. ການລາແມນ ເກດຂນໂດຍບງເອນ ເພາະເປນສດທອາໄສຕາມເຮອນຍອດຂອງຕ ນໄມ ແລະ ມນຈະບຖກແຮວ

ແບບບງເອນຄກບສດທ ວໄປທອາໄສຢຕາມພນດນຈກເທອ. ດ ງນ ນ, ການລາທະນ ເພອມາເປນ ອາຫານ ຈງເປນສາເຫດເຮດໃຫຈານວນປະຊາກອນທະນຫລດລງ ໃນທ ວປະເທດ. ທະນ ອາດບແມນສດທເປນເປາໝາຍໃນການລາ ແຕເຫດຜນວາເປນຫຍງທະນ ຈງຖກ ລານ ນ ແມນມຫາຍສາເຫດ. ໂດຍທ ວໄປແລວທະນ ແມນຈະຖກລາໂດຍຊາວບານຢທອງຖນ ເພອນາມາເປນອາຫານ ແລະ ຂາຍໃຫພຄາຂາງນອກ. ການລາທະນບເປນການລາທໂລດໂຜນ ຈນເກນໄປ ເພາະປກກະຕແລວນກລາ ບຕ ງໃຈວາ ຈະໄປຊອກຫາລາທະນ. ພວກເຂາອາດເຂາ ໄປໃນປາ ເພອຈດປະສງ ຫາເຄອງປາຂອງດງ, ລາເນອສດປະເພດອນ ຫ ຫາປາ ແລະ ຖປນ

ຕດໂຕໄປ, ແຕເວລາທ ພບເຫນ ຫ ໄດຍນສຽງຮອງຂອງທະນ ໂດຍສວນໃຫຍແລວບປະຕເສດທ ຈະລາ ຊ ງຄກນກບກລະນທເກດຂນກບສດປະເພດອ ນ ແຕເນອງຈາກທະນ ເປນສດທມຂະໜາດ ໂຕ ຂອນຂາງໃຫຍ, ອອກຫາກນຕອນກາງເວນ, ແລະ ພບເຫນໄດງາຍ ພວກມນຈງມຄວາມສຽງ

ສງຈາກການຖກລາ ເປນຄ ງຄາວທເກດຂນ. ຖາບວກໃສກບຄນລກສະນະ ດານຊວະສາດຂອງ ທະນ (ຂ 2.1 ຂາງເທງ) ຖໄດວາການລາທະນ ເປນການທາລາຍທສາງຜນເສຍເຫຍ ຢາງໄວວາ

ກວາສດລຽງລກດວຍນມປະເພດອ ນ ທມການແຜພນ ແລະ ເຕບໂຕໄວ ຖາທຽບໃສສດທມ ຂະໜາດເທາກນ (ເຊນ: ລງ). ປະຊາຊນທອາໄສຢຕາມເຂດຊນນະບດ ຂອງ ສປປ ລາວ ແມນມທດສະນະຄະຕທ

ແຕກຕາງກນໄປຕກບການບລໂພກ ທະນເປນອາຫານ, ບາງຊມຊນກມກດທາງຮດຄອງລະເວນ ການບລໂພກຊນທະນ ເພາະວາມຄວາມຄາຍຄກບມະນດ ແລະ ບາງເຂດກກນຊນທະນ ແຕຍອນ ການແຜພນຂອງມນຕ າ ທະນຈ ງບຈດວາຢໃນລາຍການອາຫານ ທສາຄນຂອງທອງຖ ນ ແລະ ຍອນອດຕາດານແຜພນຕ າ ການສວຍໂອກາດລາບາງຄ ງຄາວຈງເປນສາເຫດ ເຮດໃຫຈາ ນວນປະຊາກອນທະນຫດລງໃນເຂດທອງຖນ. ການລາທະນ ເພອຄາຂາຍເຫນວາມຜນກະທບທາງລບສງກວາການລາເພອເປນອາຫານ. ບກຄນທພວພນກບການຊ-ຂາຍທະນ ບແມນຜທກຍາກ ສວນຫາຍແມນຄນມຖານະດ ແລະ

ຜລາສວນຫາຍເປນຄນຊ ນກາງ (Phiapalath and Suwanwaree 2008). ກມຄນເຫານເປນ


ປ 2011-2020

20

ພຽງ ກມຄນສວນນອຍໜງຢແຕລະເຂດ ເຊ ງມກຝາຝນ ແລະ ບຍອມເຂາໃຈບນຫາ ຂອງ ຜນກະທບທາງສງແວດລອມທອາດເກດຂນ. ໂດຍທ ວໄປແລວ ແມນຄນພາຍນອກເຂາມາຮວມ

ກບຊາວບານ, ເຊ ງວາຄນທອງຖນເປນຜລາ ແລະ ຄນພາຍນອກເປນຜຊກຊວນຈງໃຈຢເບອງຫງ ເຮດໃຫມການລາເກດຂນ. ການລາທະນ ເພອການຊ-ຂາຍ ກຈດວາເປນການຊເອາແບບສວຍ

ໂອກາດ ຫາຍກວາທຈະຊເອາແບບຕ ງໃຈໂດຍກງ, ໃນບາງເຂດ ພຄາເຂາມາບານເພອຊອກຊ ຫ ມາສ ງຊ ສວນຫາຍກມພຄາຄນກາງເປນຜຈດຊ ແລະ ຂາຍຕໃນລາຄາທສງກວາເກ າເພອກນ ກາໄລ.

ການຄາຂາຍທະນ ບ ໄດສະແດງໃຫເຫນໂຕເລກທໂດດເດນຄກບການຄາສດປາຊະນດອ ນ ຊ ງມນເປນຫກຖານຊສະແດງໃຫເຫນຢາງຊດເຈນວາ ປດໄຈທພາໃຫເກດມການລາທະນບ ແມນ ສາເຫດມາຈາກຄວາມຕອງການຂອງສດປະເພດນໃນຕະຫາດ ແຕຕະຫາດຊ-ຂາຍ ອະໄວຍະວະ ຫ ທະນທ ມຊວດກຍງປະກດມຢ. ການລາທະນສວນໃຫຍ ແມນເພອຂາຍກະດກຂອງມນ ເພອນາໄປເຮດຢາພນເມອງ ໂດຍສະເພາະໃນປະເທດຫວຽດນາມ ແຕທງໝດກ ບໝາຍຄວາມວາ ຈະຊອກເອາກະດກທະນສະເພາະ ຖາເວາລວມກແມນກະດກຈາພວກຄາງລງທ ວໆໄປ. ຍອນ ສະພາບປະຊາກອນຂອງທະນຫດລງຢາງໄວວາ ໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ໃນ ຫວຽດນາມ ຄວາມ

ຕອງການທຍງມຢນ ອາດຈະເປນໄພຂ ມຂທຮາຍແຮງຕການມຊວດລອດຂອງທະນ ກຄປະເພດ ລງ ທກໆຊະນດ ໃນ ສປປ ລາວ ໂດຍຜານການຄາ-ຂາຍ ສດປາທມຂະບວນການຈດຕ ງເປນ ລະບບຢາງດ. ຖາຫາກວາມຄວາມນຍມກນບລໂພກເກດຂນຄ ກບກລະນນແຮດທເຫນໃນຊວງ

ຜານມາ ຍ ງເປນການເພມຄວາມຕອງການຊະນດນສງຂນຕ ມ.

ຫອງ 1: ການຄາຂາຍກະດກລງ ໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ຫນໜາມໜ ທບານ ດ ເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ຫນໜາມໜ ລາຄາການຊກະດກພວກລງ ເພມຈາກ 1 ໂດລາສະຫະລດ ຕ 1 ກໂລ ໃນປ 2004 ມາເປນ 7 ໂດລາສະຫະລດ ໃນປ 2008. ຖາທຽບ ໃສລາຄາທ ສ ງຂາຍ ສປະເທດເພອນບານ ທແຂວງ ກວງບງ ສສ ຫວຽດນາມ ເຊ ງແມນຈດທ ສດປາຖກສ ງໄປ ມລາຄາຢລະຫວາງ 2-4 ໂດລາສະຫະລດ ຕ ກໂລ ໃນປ 2004 (FFI 2004). ປດໄຈຕ ນຕທພາໃຫມການລາເພມຂນ ກແມນມາຈາກການເຂາເຖງຕະຫາດໄດງາຍ

ເພາະວາມພຄາ ເຄ ອນໄຫວໄປ-ມາ ຕະຫອດຢຕາມບານຕາງໆ ເພຊອກຊ ຫ ສ ງຊສດປາ. ເຖງວາແມນໄດມຄວາມພະຍາຍາມ ໃນການສະກດກ ນການຄາຂາຍສດປາ ຢຕາມຕະຫາດ ນະຄອນຫວງ ທ ໄດຮບການຊກຍດານ ວຊາການ ແລະ ການເງນ ຈາກອງການອະນລກສດປາ

ປະຈາລາວ ແລະ ຄວາມພະຍາຍາມຂອງຫາຍອງການຈດຕ ງສາກນ ທເຮດວຽກໃນດານການ


ປ 2011-2020

21

ອະນລກ. ແຕກຍງມຫາຍບນຫາທຕອງໄດປະຕບດ. ໃນຂະນະດຽວກນນຂມນບກຄນ ທມສວນ

ຮວມໃນຂະບວນການຄາທກໆລະດບຍງບ ທນມ ແລະ ບມວທການປະສານງານ ເພອແກໄຂ ບນຫາ ກບພາກສວນທກຽວຂອງ ເພອໃຫມຄວາມຮບຜດຊອບຕການຕານການຄາຂາຍສດປາຢ ໃນເຂດອ ນໆ (Phiapalath and Suwanwaree 2008).

ຄວາມຕອງການທະນ ໃນດານອ ນແມນບໂດດເດນເທາກບການຊ-ຂາຍທະນ ເພອເອາມາລຽງ. ຢສະຖາທໃດກຕາມ ການຊ-ຂາຍ ທະນທຍງມຊວດ ຈະແມນໂຕລກນອຍທຖກຈບເອາພາຍຫງ ແມຂອງມນຖກຂາຕາຍ ແຕການລຽງທະນໄວໃນກງບເປນທແຜລາມຫາຍໃນປະເທດລາວ. ໂດຍ ທວໄປ ການລຽງທນໄວໃນກງຂງ ເພອສາງການໂຄສະນາ ເພອຈງໃຈຊກຊວນລກຄາເຂາຮານ, ຕາມວດວາອານາມຕາງໆ, ສວນສດ, ເຮອນຂອງຊາວຕາງປະເທດ, ຄນລາວຜມຖານະດມກຊໄວ ເບ ງ. ລາຄາຊ-ຂາຍທະນ ເປນໂຕ ໂດຍທ ວໄປແລວຂອນຂາງຕ າ ແລະ ຄວາມຕອງການບຄອຍ

ສງ, ແຕຍອນວາ ທະນເບ ງຄວາເປນໜາຊວນໃຈຢາກໃຫຊໃນເວລາພບພ ເພາະມນເປນສດທມ ສະເໜໜາຮກ ແລະ ລກນອຍທະນມອປະນໄສຄາຍຄກບເດກນອຍຂອງ ມະນດນ ນເອງ.

2.3.2 ການຖາງປາ ແລະ ການທາລານຖ ນຢອາໄສ

ການຕດໄມທາລາຍປາ ເປນບນຫາສາຄນທສດຕການປກປກຮກສາທະນ ແຕກ ເຫນວາມນເປນ

ບນຫາທແຕກຕາງກນໄປຕາມແຕລະພາກຂອງ ສປປ ລາວ. ຄວາມແຕກຕາງກນສາມາດເຫນໄດ ຢາງຂາດຂ ນ ລະຫວາງທາງພາກເໜອ ແລະ ພາກໃຕ ເພາະວາຢພາກເໜອສວນໃຫຍຈະມ ປາໄມເສ ອມໂຊມ ແລະ ຕດແຍກຫາຍກວາຢພາກໃຕ. ແຕໂດຍລວມກຍງໂຊກດທ ວາ ສປປ

ລາວ ຍງມເນອທປາໄມຕດຈອດກນເປນບລເວນກວາງ ຖາທຽບໃສບນດາປະເທດເນອທໃກຄຽງ ແລະ ສວນໃຫຍເນອທປາໄມເຫານ ນກແມນກວມຢໃນລະບບເຂດປາສະຫງວນຕາງໆ. ທະນເປນສດທອາໄສຢຕາມຕ ນໄມ ແລະ ຖາມໂອກາດພວກມນຈະຢເທງຕ ນໄມຕະຫອດ ຊວດຂອງມນ ໂດຍບຈາເປນທຈະລງມາໜາດນຈກເທອ. ດ ງນ ນ, ພນທປາກວາງ ໂດຍມຊ ນ ເຮອນຍອດຂອງຕ ນໄມຕບໜາຕດຈອດກນ ພອມທງມຕ ນໄມທທະນມກກນເປນອາຫານ ແມນ ເປນປດໄຈຈາເປນ ທສດທສາມາດເຮດໃຫປະຊາກອນທະນມຄວາມອດມສມບນ ນອກນ ທະນ ຍງສາມາດປບໂຕ ແລະ ອາໄສຢໃນປາທເສ ອມໂຊມໄດ ຖາຫາກຄວາມກດດນຂອງການລາ

ພວກມນບສງ. ພນທປາໄມຖກຕດແຍກ ເຮດໃຫເນອທການອາໄສຂອງທະນແຄບເຂາຕ ມ ແລະ ຄນ ສາມາດເຂ າໄປລາທະນໄດງາຍຂນ, ດ ງນ ນ ການອະນລກທະນ ຖາຢໃນສະພາບພນທປາກວາງ

ຂວາງຈະປະສບຄວາມສາເລດສງ ຍກເວນໃນບາງພນທ ແລະ ບາງເງ ອນໄຂ. ທງໆທ ວາ


ປ 2011-2020

22

ທະນສາມາດປບໂຕໄດກບສະພາບຖນອາໄສທຕ າກວາລະດບຄວາມເໝາະສມ (ສາມາດປບໂຕ ໄດກວາທຄາດຄດ ບ ງບອກຢາງຊດເຈນວາໃນປາຊດໂຊມນ ນແມນມການລາເກດຂນ ແລະ

ເປນຜນ ຕການສນເສຍທະນ). ການສາປະທານປາ ເພອປຽນສະພາບປາໄມ ເປນຮບແບບ ການນາໃຊທ ດນປະເພດອ ນ ເຊນ: ການກະສກາ(ຕວຢາງ: ການປກໄມ) ຫ ຕດໄມ

ເພອຈປະສງທາງການຄາ ໃດໜງ ແມນເປນສາເຫດການດຊສະຕາກາ ຂອງທະນໃນເຂດ ທອງຖ ນດ ງກວາ. ທກໆກດຈະກາ ທນາໄປສການທາລາຍ ແລະ ການຊດໂຊມລງຂອງ ຖນທຢອາໄສ ແລະ ບວກໃສກບການລາເນອ ເປນການເພມໂອກາດໃຫຄນເຂາຊອກຫາ

ເຫນໄດງາຍ ແລະ ທງເຂາໄປລາ ແລະ ບກລກຖ ນ ອາໄສຂອງທະນຫາຍຂນ ຊ ງມນໄດກາຍ ເປນໄພຂ ມຂທາງກງຢາງໜາເປນຫວງ ທ ເປນຜນຕາມ ມາຈາກການຕດແຍກ ຖນທຢອາໄສ ທເຄຍເຫນເກດຂນມາແລວ ໃນຫາຍໆພນທ ໂດຍສະເພາະ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ແຫງຊາດ. ໃນພາກເໜອ ແມນໄດປະເຊນກບບນຫາ ປາໄມຖກທາລາຍ ແລະ ຕກແຍກຕະຫອດ ໃນຊວງໄລຍະເວລາຫາຍສດຕະວດທຜານມາ, ຖນທຢອາໄສຂອງທະນໃນທ ວປະເທດແມນຖກສນ ເສຍ ຍອນການຫນປຽນປາໄມທາມະຊາດ ເຊນ ການເຮດໄຮ ລວມທງການປກພດເສດຖະກດ ເຊນ ການປກຢາງພາລາ. ບນຫາຕາງໆຂອງການນາໃຊທດນ ແລະ ການຫນປຽນທດນໄປນາໃຊ

ໃນຈດປະສງອນ ກ ເລມເກດຂນມາ ເຊນ ການສາປະທານທດນເພອປກພດອດສາຫະກາ ໂດຍ ນກລງທນຕາງປະເທດ. ຜນກະທບທາງລບ ທເຫນໄດກຄວາ ໃນອະນາຄດຊາວກະສກອນຈະມ ຄວາມຕອງການເນອທດນເພມຕ ມເພອປກເຂາ ໃນເມ ອເຂາຫາກສນເສຍທ ດນ ເພອປກພດອດສາ

ຫະກາ ແລະ ບາງທກຍອນການເພມຂນຂອງແຮງງານຕາງດາວຈາກປະເທດໃກຄຽງ ເຊນ: ສສ ຫວຽດນາມ ເຊງເປນຄວາມກດດນຕຊບພະຍາກອນປາໄມໃນເຂດທອງຖນ ເປນຕ ນແມນການ

ເພມຄວາມກດດນຈາກການລາເນອ. ໃນເຂດປາສະຫງວນຫາຍແຫງ ຢພາກເໜອຂອງ ສປປ ລາວ, ການຖາງປາເຮດໄຮ ແມນເປນສາເຫດໜ ງເຮດໃຫປາໄມໃນປາສະຫງວນແຫງຊາດຊດໂຊມລງ ເຊນ ປາສະຫງວນ

ແຫງຊາດ ນ າຫາ, ນ າປຍ, ນ າແອດ-ພເລຍ, ພແດນດນ ແລະ ນ າຊາ. ຖ ນທຢອາໄສຂອງທະນ ມຂາວ ບາງສວນໃນເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າປຍ ໄດຊດໂຊມ ແລະ ຖກຕດແບງອອກ ຈາກກນ ຍອນໄຟໄໝປາ ແລະ ການສາງເສນທາງລດ ເພອອານວຍຄວາມສະດວກ ການເຂາໄປ ເຖງພນທລາເນອ. ໃນທາງພາກກາງຂອງປະເທດ ປະກດວາບນຫາການສນເສຍທ ຢອາໄສໃນ ປາສະຫງວນແຫງຊາດໜອຍກວາ ເປນຕ ນ ແມນປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນາກາຍ-ນ າເທນ, ນ າກະດງ, ຫນໜາມໜ, ພຫນປນ ຊງເຂດປາສະຫງວນດ ງກາວນ ເຫນວາມທາແຮງສງຕການ ອະນລກທະນ ໂດຍສະເພາະແມນ ທະນແກມຂາວຖນໃຕ (Nomascus siki). ໃນທາງພາກໃຕ ແມນປະເຊນກບບນຫາການສນເສຍປາໄມ ເຊນ: ເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດ ດງອາພາມ,


ປ 2011-2020

23

ເຊປຽນ, ດງຫວສາວ ແລະ ດງຄນທງ. ສວນວາ ທະນມງກດ ທຢເຂດດງຄນທງ ແມນພບກບ ບນຫາຖນອາໄສຖກຕດແຍກ ດວຍການສາງເສນທາງໃໝຕດຜານພນທປາ ໃນເຂດດ ງກາວ.

2.3.3 ຜນກະທບຍອນມຈານວນປະຊາກອນໜອຍ

ການຫດລງຂອງຈານວນປະຊາກອນເຖງຈດຕ າສດ ສາມາດເຮດໃຫປະເຊນກບບນຫາການສຽງ ຕການສນພນຂອງທະນ ຍອນສາເຫດທບຄາດຄດອາດຈະເກດຂນຕາມມາ (ເຊນ ອາກາດຜດ

ປກກະຕ ຫ ໄຟໄໝປາທຈະກວາລາງ ຈານວນປະຊາກອນທງໝດ ຫ ໂຕທສາມາດແຜພນໄດ) ແລະ ບນຫາການປະສມພນໃນສາຍເລອດດຽວກນ (ກ◌າມະພນເສ ອມ). ຜນກະທບທກາວມາ ນເປນສາເຫດເຮດໃຫປະຊາກອນທະນຟນຟຄນໄດຍາກ ຖາຫາກວາໄພຂ ມຂຕາງໆບໄດຮບການ

ແກໄຂ ໂດຍສະເພາະ ໃນກລະນທປະຊາກອນທະນມຈານວນໜອຍອາໄສຢໃນດອນປາໄມທຖກ ຕດແຍກ ໃນພນທໃດໜງ. ດ ງນ ນ, ເກອບທງໝດຂອງປະຊາກອນທະນທອາໄສຢນອກເຂດ ປາສະຫງວນອາດຈະຖກປະລະ ໂດຍບມການດາເນນມາດຕະການປກປກຮກສາ ຖາຫາກແຫງ ທນມຈາກດ ອນເປນອປະສກຕການອະນລກທະນ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ແລະ ພນທໆກວາງ ໃຫຍແຫງອ ນ. ບມປາສະຫງວນແຫງຊາດ ແຫງໃດທນອຍເກນໄປ ສາລບການຄມຄອງປະຊາກອນຂອງ ທະນໃຫໄດດ. ການລາ ທຜານມາເຮດໃຫ ຈານວນປະຊາກອນທະນຫດລງ ຢໃນບາງເຂດ

ປາສະຫງວນທມຖ ນທຢອາໄສແທດເໝາະ ແລະ ບນຫາໄພຂ ມຂຍງມຢ. ປະຊາກອນທະນຢໃນ ເຂດປາສະຫງວນແຫງຊາດບາງແຫງ ອາດກາລງຈະປະເຊນກບຜນກະທບຈາກເຫດການດ ງກາວ ເຊນ: ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າຫາ ແລະ ພພະນງ ມທາອຽງສງ, ຮອງມາແມນ ປາສະຫງວນ

ແຫງຊາດ ພແດນດນ ແລະ ນ າປຍ ແລະ ບາງແຫງທ ອາດຈະພບບນຫາເຊນກນ ສາລບ ນ າຊາ, ພເຂາຄວາຍ ແລະ ເຂດອ ນໆ ທຍງບໄດປະເມນ (Duckworth 2008).

ສາລບ ທະນມງກດ ແລະ ທະນມຂາວ ທມໃນ ສປປ ລາວ ອາດປະເຊນກບບນຫາທ ເກດຈາກຜນກະທບຂອງປະຊາກອນໜອຍ ຄກນກບທະນດາ. ເຊ ງວາປະຊາກອນຂອງທະນອກ 3 ຊະນດ ຍງມຫາຍ ແມນຢເໜອລະດບຄວາມສຽງໄພຕບນຫາປະຊາກອນໜອຍ, ແຕຖາຫາ

ກວາບປະຕບດມາດຕະການຢາງຈງຈງ ພວກມນກຈະກາວໄປສກລະນດ ງກາວໄດເຊນດຽວກນ. ສວນວາທະນທ ອະນລກຢຕາມເຂດບານຕາງໆຕາມຮດຄອງປະເພນ ກຈະສຽງຕເຫດການດ ງກາວ ເປນຕ ນແມນ ບອນທມນຢໂດດດຽວ ດ ງນ ນ ການອະນລກທະນປະເພດນ ຈງບ ຖວາເປນ ຕວແທນໃນລະດບຊາດທ ຮກສາທະນໄວໃນລຍະຍາວນານ.


ປ 2011-2020

24

2.4 ການອະນລກທະນໃນ ສປປ ລາວ

ທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ທງໝດ ແມນຈດຢໃນປະເພດຫວງຫາມປະເພດ 1 ໃນ ກດໝາຍວາດວຍ ສດນ າ ແລະ ສດປາ ຂອງ ສປປ ລາວ ສະບບ ປ 2007 ແລະ ດາລດ ເລກທ 81/ນຍ ປ

2008. ໃນມາດຕາ 11 ຂອງກດໝາຍ ໄດການດວາ ສດປາປະເພດຫວງຫາມ ແມນຊະນດທຫາ ຍາກທໃກຈະສນພນ ມຄນຄາສງທາງດານການອະນລກ ເພາະມຄວາມສາຄນຕການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ. ດ ງນ ນ ທກໆຮບແບບຂອງການນ າໃຊສດປະເພດດ ງກາວ ຕອງໄດ

ອະນຍາດຈາກລດຖະບານເສຍກອນ. ສາລບການລາສດ ໃນບນຊຫວງຫາມ 1 ຖວາເປນການ ກະທາຜດທາງກດໝາຍ. ເຖງວາຈະມຫາຍລະບຽບການ ແຕການບງຄບໃຊລະບຽບການເຫານ ນຍງບທນພຽງພ ໂດຍສະເພາະຕທະນ ເຊ ງມໜອຍກລະນ. ມການປກຈດສ ານກແບບລວມ ເພ ອການອະນລກ

ທະນ ເຊນ: ຮບພາບໂຄສະນາກຽວກບທະນ ທໄດແຈກຢາຍໃນທ ວປະເທດ ແລະ ໄດມການ ໂຄສະນາທາງໂທລະພາບ. ໃນເຂດທມການປະຕບດການອະນລກທະນກາລງດາເນນຢໃນຂະນະນ ໂດຍປກກະຕກ

ແມນໂຄງການ ອະນລກໃນລະດບພາກສະໜາມ ຊ ງທະນກຖວາເປນຊະນດຕວແທນຂອງການ ອະນລກ ໃນບນດາຊມຊນທອງຖນຕາງໆ. ອງການອະນລກສດປາ (WCS) ຖວາເປນອງການ

ທໄດປະກອບສວນ ຢາງຕ ງໜາຕການອະນລກທະນໃນ ສປປ ລາວ ທລເລ ມໂຄງການຄມຄອງ ຈດສນປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າແອດ-ພເລຍ ມາແຕຕ ນປ 2000 ແລະ ປາສະຫງວນແຫງ ຊາດ ນ າກະດງ ມາແຕ ປ 2005 ເຊ ງທງສອງພນທນມປະຊາກອນທະນທສາຄນ ອາໄສຢຫາຍ.

ການສາຫວດທະນໃນເຂດນ າກະດງ ແມນເປນການຄດໄລປະເມນ ຄວາມໜາແໜນຂອງປະຊາ ກອນທະນ ໃນ ສປປ ລາວ. ແຕຄດວາຄວາມໜາແໜນໃນລະດບນ ແມນຍງຕ າ ຖາທຽບໃສ ຄວາມສາມາດໃນການຮອງຮບໄດຂອງພນທປາທມໃນເຂດດ ງກາວ. ເຖງວາເປນວທການສາຫວດ ທນາໃຊທນສງ ແຕປະສບການຈາກປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ ເປນຕວແບບທດສາລບ ການອະນລກເຂດອນໆ. ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນາກາຍ-ນ າເທນ ແມນເປນເຂດທໄດຮບການສະໜບສະໜນ ການອະນລກທ ຮບປະກນຈາກ ບລສດໄຟຟາ ນ າເທນ 2 ຂອງລດຖະບານ (NT2-WMPA)

ເປນຜຈດຕ ງປະຕບດ ການຈດສນດ ງກາວ ໂດຍມລະບບການຄມຄອງປາສະຫງວນເປນຢາງດ ເຊ ງຊວຍໃນການອະນລກທະນໃນເຂດດ ງກາວ. ການທອງທຽວຮຽນປະສບການທະນ ໃນປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າການ ກໄດຊກຍທນ

ເຂາໃນການກວດກາລາດຕະເວນ ໃນປາສະຫງວນ ແລະ ການເຂາໄປຂອງນກທອງທຽວກໄດ


ປ 2011-2020

25

ຊກຍຊມຊນທອງຖ ນໄປພອມໆກນ. ສະນ ນ, ເຂດດ ງກາວຖວາເປນຕວຢາງທດ ອນສະແດງໃຫ ເຫນຜນຂອງການອະນລກທໄດຮບການສະໜບສະໜນຈາກການທອງທຽວໂດຍກງ.

ອງການ WWF ໄດມການຈດຕ ງປະຕບດໂຄງການຢພາກໃຕ ສປປ ລາວ ເຊ ງພນທ ໂຄງການຍງມປະຊາກອນຂອງທະນ ອາໄສຢ ໂດຍສະເພາະ ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ເຊປຽນ

ເຊ ງໂຄງການໄດເຮດການສາຫວດຊະນດທະນ. ພອມນ ນ, ອງການ WWF ຍງມໂຄງການຢ ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າປຍ ເຊງໄດມການລາດຕະເວນ ເພອອະນລກຊາງປາ ລວມທງທະນ ກແມນສດຕວແທນຊະນດໜງ.

ການອະນລກທະນໃນລະດບທອງຖນ ແມນໄດປະຕບດກນມາໃນບາງບານ ທມຄວາມ ເຊ ອຕາມຮດຄອງປະເພນທ ບໃຫຂາທະນ. ສວນວາຄວາມເຊອຖທປະກອບສວນໃນການອະນລກ ທະນ ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ແລະ ໂດຍປກກະຕແມນກຽວຂອງກບຄວາມຄາຍຄ ມະນດ ແລະ ເຊອກນວາແມນຜ ຫ ຈດວນຍານຂອງບນພະບລດປຍາຕາຍາຍ (ຫອງ 2). ໃນເຂດ ດ ງກາວປະຊາກອນທະນມຢຂອນຂາງສງ ແຕເກອບໝດທກເຂດເປນພນທປາສະຫງວນ ເນອທ ນອຍໆ ແລະ ບາງບອນກແມນນອຍເກນໄປທຈະຮອງຮບປະຊາກອນທະນທສາມາດຂະຫຍາຍ ພນໄດ ໃນໄລຍະຍາວ. ມຕວຢາງການອະນລກທະນ ໃນຫາຍທອງຖນ ຢໃນ ສປປ ລາວ

(Duckworth 2008) ເຊ ງຜນໄດຮບເປນທໜາປະທບໃຈ ແລະ ປະຕບດໂດຍຄນທອງຖນ ແຕການປກປກຮກສາກຍງຍາກທຈະປກ ປອງທະນຈາກການລາຂອງຄນພາຍນອກ.

ຫອງ 2. ຄວາມເຊອຂອງທອງຖນທສ ງເສມການອະນລກທະນ

ໃນລະບບຄວາມເຊ ອຂອງຊາວບານໃນຫາຍໆບານໃນສປປ ລາວ ຖທະນເປນເຈາຂອງພນທ. ໂດຍທ ວໄປ ຊາວບານ ມຄວາມເຊ ອວາ ທະນ ເປນຜຂອງບນພະບລດ ແລະ ມການຫາມບ ໃຫມການລາ ຫ ບລໂພກທະນ. ໃນຂະນະດຽວ ກນນ ນ ກມຄວາມເຊ ອວາທະນເປນສດທ ະຫາດ, ອອນໂຍນ ແລະ ມສຽງຮອງທມວນອອນຊອນ. ແນວໃດກດ, ຄວາມເຊ ອເຫານໄດມການຫດລງ ເນ ອງຈາກຄວາມກດດນທາງດານການພດທະນາ ແລະ ອດທຜນຈາກກມຄນພາຍ ນອກ ເມ ອມການຕດຕພວພນກບກມຄນຂາງນອກຫາຍຂນ. ບນ ຄອນເຖາ ແຂວງ ບລຄາໄຊ ເປນບານໜງທມ ການເຊ ອຖທະນຢພາຍໃຕຂະບວນການຫນປຽນ. ຄວາມຄດລະຫວາງຜເຖາ ແລະ ໄວໜມແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ກຽວກບການປກປກຮກສາທະນຕາມຮດຄອງປະເພນ. ຜເຖາຍງຖ ຮດຄອງ ທບບລໂພກ ທະນ ເປນອາຫານ ແລະ ເຊ ອວາທະນເປນສດທມລດເດດ. ແຕກງກນຂາມກ ມໄວໜມ ແມນບຄອຍຖສ ງດ ງກາວ ຍອນອດພນຂອງຄນພາຍ ນອກ ແລະ ສະພາບພາຍນອກ. ເຖງວາ ທະນ ເປນທນບຖຂອງຄນທອງຖນ ແລະ ມສຽງຮອງທມວນອອນຊອນ ກດຕາມຮດຄອງ ບ ໄດຖບງຄບທາງສງຄມ ແລະ ຄວາມເຊ ອຂອງປະຊາຊນທອງຖນທ ມຕທະນ ຫາຍໆເລມມການ ປຽນແປງ ແລະ ຈດຈາງລງ (Chris Hallam). ຕວຢາງຂອງຄວາມເຊ ອຖຕທະນຕາມຮດຄອງແມນມທ ວໄປ ໃນຊນເຜາຕາງໆ ໃນແຕລະພາກຂອງ ສປປ ລາວ. ໃນຂະທມການກະກຽມແຜນດາເນນງານນ ພະນກງານປາສະຫງວນ ແລະ ແຂວງ ໄດມການລາຍງານ ກຽວກບການປກປກຮກສາທະນຕາມຮດຄອງປະເພນ ເຊນ! ຢ ບານວກ, ເມອງ ກາລມ ແຂວງ ເຊກອງ.


ປ 2011-2020

26

ຊນເຜາອາຄາ ບານ ທງລາດ ແຂວງ ຫວງນ າທາ. ບານ ສນຍາຍອນ ເມອງຕະໂອຍ ແຂວງ ສາລະວນ. ຊນເຜາມ ງ ໃກກບາສະຫງວນ ນ າການ ແຂວງບແກວ. ໝບານຕາງໆໃນແຂວງ ຜ ງສາລ. ບານ ຫວຍສາລາ ແຂວງ ຫວພນ. ອງຕາມຂ◌ນການທບທວນທຜານມາ (Duckworth 2008) ໄດມການລາຍງານບນດາບານ ທຄນທອງຖນ ມຄວາມເຊ ອ ໃນການປກປກຮກສາທະນ ເຊ ນ ບານບມພາດ (ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າແອດ-ພເລຍ). ບານ ສາກກ ເມອງວຽງທອງ ແຂວງຫວພນ. ບານສະປ ແຂວງໄຊຍະບລ. ບານວງມາ ເມອງສງທອງ ກາແພງນະຄອນ. ບານພກະທບ (ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ພເຂາຄວາຍ). ບານນ າຍວກ (ຍອດນ າງຽບ). ບານພອນຄາ ແລະ ບານ ຜາໄດ ເມອງບລຄນ ແຂວງບລຄາໄຊ. ບານສະປ ແມນບານທ ໄດ ເອາໃຈໃສໃນການ ປກປກຮກ ປະຊາກອນ ຂອງ ທະນແກມຂາວ ເຊ ງຍງເຫອນອຍທສດໃນ ສປປ ລາວ. ອາດບພຽງແຕບານທກາວມາຂາງເທງ ແລະ ໄດມການປະຕບດຢາງກວາງຂວາງ ເຊ ງມການຮຄນຕທະນ ໂດຍສະເພາະຢໃນເຜາຕາງໆຂອງ ສປປ ລາວ.

2.5 ສ ງທາທາຍໃນການອະນລກທະນ

2.5.1 ການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ

ສປປ ລາວ ກາລງປະເຊນໜາກບການຂະຫຍາຍຕວຢາງໄວວາ ທາງດານການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ. ໃນຂະນະທການພດທະນາ ເປນສ ງສາຄນ ສາລບປະເທດ ມນອາດຈະກໃຫ ເກດຜນກະທບທາງລບຕຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ, ຊວະນາໆພນ ແລະ ສດປາ. ພອມທງ ອາດສ ງຜນກະທບຕການດາລງຊວດຂອງປະຊາຊນລາວໃນໄລຍະຍາວ. ໂຄງານພດທະນາທອາດສາງຜນກະທບທາງລບຕວຽກງານອະນລກ ລວມມການກສາງເສນທາງ ໃໝ, ການຂດຄ ນບແຮ, ການສາງເຂອນໄຟຟາ, ການຕດຕ ງແລວສາຍສ ງໄຟຟາແຮງສງ ແລະ ການຖາງປາເພອປກໄມອດສາຫະກາຕາງໆ. ນອກຈາກການຊດໂຊມລງຂອງຊບ ພະຍາກອນ ທາມະຊາດ ແລະ ສະພາບແວດລອມ. ກດຈະກາຂອງໂຄງການເຫານສວນໃຫຍ ຈະນາໄປສ

ການລາ ແລະ ການຄາຂາຍສດປາເພມຂນໃນທອງຖ ນ. ແຕຖາຫາກວາຜວາງແຜນຫາກຮບຮເຖງ ຄວາມສາຄນຂອງການປກປກຮກສາທາມະຊາດ ແລະ ພອມທງວາງທາດຕະການລວງໜາ ເພອ

ສະກດກ ນຜນກະທບ ທຈະເກດຂນຕາມມາທຫງ ມນກສາມາດຫດຜອນຜນກະທບ ໄດເປນ ສວນໃຫຍ. ການຕດໄມທອນໃນອະດດຜານມາ ເຫນວາຍງບໄດມແຜນການຄມຄອງຈດສນທເປນ

ລະບບທດ ຕາມຮບແບບທຍນຍງ. ການລກລອບຕດໄມ ແມນຕດແບບຊະຊາຍ ຍງຈະຕອງໄດແກໄຂ. ການເລອກຕດໄມ ບາງຊະນດສະເພາະ ສາມາດທາລາຍ ໂຄງປະກອບສາງເຮອນຍອດ ຂອງປາ ສ ງຜນເຮດໃຫທະນບາງຊະນດບສາມາດ ຟນຟປະຊາກອນຄນໄດ. ການຕດໄມບພຽງ ແຕທາລາຍຖນອາໄສ ແລະ ແຫງອາຫານຂອງທະນເທານ ນ ຍງກຽວພນເຖງການເປດໂອກາດ ໃຫຄນ ເຂາໄປລາສດໄດງາຍ ຍອນມເສນທາງ ແລະ ການຕດຕກບຕະຫາດສະດວກຂນ ເພອຊ-


ປ 2011-2020

27

ຂາຍ ຂນສ ງປະເພດເຄອງປາຂອງດງຕາງໆ ບພຽງ ແຕໄມທອນຢາງດຽວ. ນອກຈາກນ ນ ຜໄດຮບຜນປະໂຫຍດຈາກການຕດໄມ ແມນພາກສວນ ເອກກະຊນ, ບກຄນ ຫ ກມນກລະກດ

ເປນສວນໃຫຍ.

2.5.2 ຄວາມຈາກດທາງດານຊບພະຍາກອນ

ຄວາມຈາກດທາງດານງບປະມານ ແລະ ບກຄະລາກອນ ແມນເຫນວາເປນສ ງທາທາຍຫາຍ

ທສດຕການປກປກຮກສາທະນ ໃນ ສປປ ລາວ.

o ດານບກຄະລາກອນ ຄວາມຈາກດທາງດານບກຄະລາກອນບໄດໝາຍວາຈານວນພະນກງານຢາງດຽວ ແຕລວມເຖງ ຄວາມຮຄວາມສາມາດທາງດານເຕກນວຊາການ, ຄວາມຫາວຫນຂອງພະນກງານ ພອມທງເງ ອນ

ໄຂສະພາບແວດລອມທອານວຍຄວາມສະດວກ ໃນການຈດຕ ງປະຕບດວຽກງານ. ຈານວນພະນກ ງານໃນສະຖາບນຕາງໆທມຄວາມຮ ແລະ ປະສບການດານການອະນລກ ໂດຍລວມ ແມນຍງມ ຄວາມຈາກດ. ສະຖາບນການສກສາທສນໃຈ ແລະ ຮອງຮບການຄ ນຄວາວໄຈ ແມນຍງບທນສງ

ເທາທຄວນ. ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ໂດຍ ຄະນະວທະຍາສາດ ພວມລເລມ ການພດທະນາ ຄມການຮຽນການສອນທາງດານການຄມຄອງປາສະຫງວນ ໂດຍການຊວຍເຫອຂອງ ອງການ

ອະນລກສດປາ ເຊ ງເປນສນຍານທດ ໃນການລເລມກສາງພະນກງານດານການອະນລກອງລາວ ໃນອະນາຄດ. ສະເພາະເຈາະຈງ ທາງດານສດປາ ອາດມພຽງຄະນະວທະຍາສາດ ສາຂາ ຊວະສາດ ທສາມາດຝກບກຄະລາກອນສະເພາະດານການອະນລກສດປາ. ສາລບຄະນະວທະ

ຍາສາດປາໄມ ກແມນເນນໜກໃສການຝກອບຮມທາງດານການຄມຄອງຈດສນແຫງນ າ, ແລະ ສດປາ, ແລະ ຄະນະວທະຍາສາດສ ງແວດລອມ ກແນໃສການສກສາ ແລະ ຄມຄອງດານ ສ ງແວດລອມໂດຍລວມ. ພະນກງານປາສະຫງວນ ແລະ ໜວຍກວດກາລາດຕະເວນ ແມນບກຄາລາກອນທສາຄນ ແຖວໜາຂອງການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ. ດ ງນ ນ, ປາສະຫງວນ ຈະຕອງປະກອບມ ພະນກງານປາສະຫງວນທພຽງພ ພອມທງມການຝກອບຮມທາງດານວຊາການຢໃນລະດບທດ ເພອສາມາດປະຕບດວຽກງານໄດຢາງຄອງແຄວ. ສາລບການອະນລກທະນ ໂດຍທ ວໄປຍງຂາດ

ການຊນາຈາກຊຽວຊານພາຍນອກ ຜທ ສາມາດໃຫຄາຊນາດານການອະນລກທະນໄດມປະສດທ ຜນ ຊ ງສາມາດເອາທະນ ມາເປນຕວແທນຂອງເປາໝາຍລມການຄມຄອງຈດສນປາສະຫງວນ. ນອກຈາກນ ນ, ຖາສງເກດໂດຍລວມກຍງເຫນວາການສະໜບສະໜນຂອງອງການຈດຕ ງພາກລດ

ທກຽວຂອງໃນການປະຕບດມາດຕະການທຈາເປນຕຜກະທາຜດ ຍງບທນດເທາທຄວນ ເຮດໃຫ ພະນກງານຜປະຕບດຕວຈງມຄວາມທຖອຍໃຈໃນການສະກດກ ນ ການຂາຂາຍສດປາ.


ປ 2011-2020

28

o ດານງບປະມານ ເນອງຈາກແຫງລາຍໄດຂອງລດຖະບານລາວ ມຄວາມຈາກດອນເຮດໃຫມງບປະມານເພອການ

ເບກຈາຍບພຽງພຕຄວາມຕອງການໂດຍສະເພາະວຽກງານອະນລກກຄການຈດສນ ປາສະຫງວນ ແລະ ສດນ າ-ສດປາ. ພອມນ ນເອກະຊນຍງບທນມຄວາມສນໃຈຫາຍເທາທຄວນໃນການລງທນທ

ພວພນກບການອະນລກເຊນ: ການພດທະນາວຽກງານການທອງທຽວທາມະຊາດທເນນໃນການ ປກປກຮກສາປາໄມ ແລະ ພດທະນາຊມຊນລາຍໄດຈາກການທອງທຽວບໄດກບຄນມາເພອການ ຈດສນປາສະຫງວນເທາທຄວນ. ພອມນ ນລດຖະບານຍງບທນຖເອາວຽກງານອະນລກເປນບລມະ

ສດສງ.

2.6 ໂອກາດໃນການອະນລກທະນ

2.6.1 ເປນສດຕວແທນ

ທະນເປນຊະນດຕວແທນ, ທະນເປນສດທໜາຮກ ແລະ ປະທບໃຈເປນສດທບມການສາງຂຂດ ແຍງໃດໆກບມະນດ ແລະ ເປນສດທ ຊາວບານໄດເຮດການອະນລກແບບສະໝກໃຈໃນທອງຖ ນ ຕາງໆມາແລວ. ແຕເຖງຢາງໃດກໃຫຄວາມສາຄນວາ ການອະນລກຈະເກດຂນໄດແລະດາເນນ

ໄປໄດດແມນຂນກບຄວາມພະຍາຍາມແລະການປະສານງານຂອງທກໆພາກສວນໃນທກໆລະດບ ຂນ.ການໂຄສະນາປກຈດສານກ ແລະ ການເຂາມສວນຮວມຂອງຂະແໜງການຕາງໆຢເຂດທອງ ຖນແມນບຍາກເພາະສດປາທ ໜາຮກເຊ ງຕາງຈາກສດບາງຊະນດທມກສາງບນຫາໃຫກບປະຊາ ຊນທອງຖນ.ດ ງນ ນທະນເປນຊະນດທສາມາກຍກມາເປນຕວແທນ ແລະ ເປນຈດລເລ ມການສາງ ຈດສານກທາງດານການອະນລກຊວະນາໆພນສາງສາຍພວພນຮວມມແລະ ທາຄວາມເຂາໃຈກບ ພາກສວນຕາງໆໂດຍເປນຊະນດທເປນຕວແທນນມນສາມາດດງດດການສະໜບສະໜນທນຈາກ ພາກນອກເພອສະໜບສະໜນວຽກງານການອະນລກ.

2.6.2 ການກວດກາຕດຕາມ

ຖາທຽບໃສກບສດປາຊະນດອ ນໆທະນຈດວາເປນທະນທສະດວກໃນການສາຫວດ ແລະ ກວດກາ ຕດຕາມ ເພາະສຽງຮອງທໂດງດງ ແລະ ໂອກາດເຫນໂຕໄດງາຍ. ຜນສາເລດຂອງການ ອະນລກທະນ ສາມາດສະແດງໃຫເຫນໄດໂດຍການນາໃຊເຕກນກ ວທການງາຍກວາສດປະເພດ

ອ ນໆທະນສາມາດນາໃຊເປນໂຕຊສະແດງ ເຖງຜນສາເລດເປາໝາຍຂອງການອະນລກຊວະນາໆ ພນໂດຍລວມ. ແຕກຕອງໄດໃສໃຈໃນເງ ອນໄຂທວາປະຊາກອນທະນອດມສມບນດຂນນ ນ ບ ໄດ ໝາຍຄວາມວາບມບນຫາອ ນໆໃດທງສນ ແຕອາດມບາງຢາງກ ເປນໄດ ເຊນ: ການໃສແຮວຈບ

ສດປະເພດອ ນໆ ທອາໄສຕາມໜາດນ.


ປ 2011-2020

29

2.6.3 ການອະນລກຕາມຮດຄອງປະເພນ

ມຫາຍໆຊມຊນໃນທ ວປະເທດ ມວດທະນະທາອະນລກທະນຕາມຮດຄອງປະເພນ.ບດລາຍງານ ສະຖານະພາບທະນເບອງຕ ນໄດຍກໃຫເຫນ 10 ບານຕວຢາງ ແຕມນກຍງບໝດພຽງເທານນ ນ

ເຫດຜນຂອງ ການອະນລກທະນຕາມຄວາມເຊອຖ ແມນແຕກຕາງກນໄປຕາມແຕລະຊນເຜາໃນ ແຕລະເຂດທອງຖນ(ບ ງຫອງ2) ແຕຕວຢາງທງໝດການປະຕບດການອະນລກທະນຄດ ງກາວນ ນ ແມນຄວນຈະໄດສ ງເສມຕໄປ ແລະ ສາງໃຫຊມຊນມຄວາມເຂາໃຈດຂນຕມ.

2.6.4 ເນອທຖນອາໄສກວາງ ທງໆທມຄວາມກດດນສງຕປາໄມ ສປປ ລາວ ກຍງເປນປະເທດທມເນອທປາໄມກວາງທສດໃນ ພມມພາກຖາທຽບໃສປະເທດເພອນບານ.ລະບບເຄ ອຄາຍປາສະຫງວນຂອງ ສປປ ລາວ ກວມ ເອາປາທ ປກຄມເອາຖນທທ ຢອາໄສຂອງທະນເກອບວາທກໆຊະນດຂອງລາວຍກເວນທະນມງກດ ແມນບຢ◌ໃນລະບບປາສະຫງວນແຫງຊາດ.

2.6.5 ປະສບການ ໃນການອະນລກທະນ ໃນປະເທດ ການອະນລກທະນໃນ ສປປ ລາວ ບແມນເລມຕ ນຈາກສນ ແຕການອະນລກໄດເກດຂນມາກອນ ໜານແລວ ຢໃນເຂດປາສະຫງວນບາງແຫງ ເຊນ: ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ ແລະ

ປາສະຫງວນ ນາກາຍ-ນ າເທນ ເຊງໄດມປະສບການ ໃນການສາຫວດ ການກວດກາຕດຕາມ ການກວດກາລາດຕະເວນ ແລະ ການໂຄສະໜາເຜຍແຜ, ຊ ງທງໝດນ ນໄດສາງເປນຕວຢາງທດ

ສາລບການອະນລກທະນໃນເຂດອ ນໆ. ການທອງທຽວຊມທະນ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ນຊາການ ກສາທດ ໃຫເຫນວທການທສຊາເລດຜນຂອງການທອງທຽວເຊອມໂຍງເຂາກບການອະນລກທະນ ຊ ງສາມາດສາງລາຍຮບ ເພອປະກອບສວນໃນການປກປກຮກສາທະນໃນເຂດທອງຖນ ແລະ

ສາງລາຍຮບ ເພອສະໜບສະໜນການກວດກາເວນຍາມ ແລະ ສ ງເສມຊວດການເປນຢຂອງປະ ຊາຊນທອງຖນ.

2.6.6 ປະສບການຖອດຖອນ ໃນເຂດພມມພາກ

ສປປ ລາວ ມການຕດຕພວພນຢາງສະໜດສະແໜນ ກບບນດາປະເທດເພອນບານອອມຂາງໃນ ຫາຍໆດານ ຊ ງໃນບາງປະເທດເລ ານ ນ ມປະສບການຢາງຫວງຫາຍ ໃນດານການວໃຈ ແລະ ການອະນລກທະນ ທຄວນຈະໄດຖອດຖອນນາເອາມາເປນບດຮຽນ ໃນການຈດຕ ງປະຕບດ ສ ງທ ສາຄນ ຄວນຈະຈດຕ ງການສາງສາຍພວພນທາງດານຄ ນຄ ວວໃຈກບສະຖາບນການສກສາ ຫລ ວທະຍາສາດຕາງໆ ເພອສ ງເສມຄວາມຮ◌ທາງດານທາມະຊາດເຊນ: ນເວດວທະຍາຂອງທະນ.


ປ 2011-2020

30

ທຕ ງທາງພມມສາດ ຂອງ ສປປ ລາວ ເອອຍອານວຍໃຫເຂາໄປເຖງການນາໃຊຮບແບບຕາງໆ ເພອການຄ◌ມຄອງ ຈດສນປາສະຫງວນ ເພາະດວຍຄວາມຜກພນທະໄມຕທາງດານເສດຖະກດ

ແລະ ການເມອງທດ ຍ ງເປດໂອກາດທດໃນການຮວມມຈດສນປາສະຫງວນຕາມແລວຊາຍແດນ ເພແກໄຂບນຫາທບສາມາດແກໄຂຢາງງາຍດາຍໄດພາຍໃນປະເທດ ເຊນ: ການຄາ-ຂາຍສດປາ.

2.6.7 ການທອງທຽວທາມະຊາດ

ທະນເປນສກທມສະເໜ ສາມາດເຫນໄດງາຍພາຍໃນປາ ຕາມເຂດມນອາໄສຢ ດ ງນ ນຈ ງເປນ ໂອກາດທດສາລບການທອງທຽວທາມະຊາດໃນເຊງອະນລກ ທສາມາດສາງລາຍຮບໃຫກບປະຊາ ຊນທອງຖນ ແລະ ການປກປກຮກສາປາສະຫງວນ(ເບ ງຂ 2.5) ແຕເຖງຢາງໃດກດໂຄງການ

ທອງທຽວໃນເຂດຫລແຫມທມຄວາມສຽງຕລະບບນເວດວທະຍາ ກຈະຕອງໄດມຄວາມລະມດລະ ວງໃນການວາງແຜນ ແລະ ຄîມຄອງຈດສນເປນຢາງດ ເພອປອງກນການທາລາຍແຫງ

ທາມະຊາດ ທດງດດຄວາມສນໃຈໃຫແກນກທອງທຽວ. ສາລບນກທອງທຽວກຈະຕອງໄດມການ ຄມຄອງເປນ ຢາງດ ແລະ ການສາງພນຖານໂຄງລາງໆກຕອງຈາກດ ແລະ ລະມດລະວງບ ໃຫເກດມຜນກະ ທບທາງລບກນເຂດພນທໃກຄຽງນອກຈາກນ ນ ການວາງແຜນກດຈະກາ ທຽວຊມທະນ.ເພາະວາທະນເປນສດທ ອາໄສຢ ເທງຕ ນໄມແນນອນວາພວກມນບມຜນກະທບຈາກກ

ານທອງທຽວຕາມໜາດນ ຫລ ຊວະນາໆພນ ຢໃນນ າການທຽວຊມທະນໃນເຂດປາສະຫງວນ

ແຫງຊາດນ າການອາດເປນຕວ ຢາງທດສາລບການທອງທຽວຊມທະນບສະເພາະໃນ ສປປ ລາວ ແຕໃນປະເທດໃກຄຽງອກດວຍ ສາລບກດຈະກາການທອງທຽວທາມະຊາດທເປນຕວຢາງໃນແງ ບວກ ແລະ ທາງລບກມລາຍຢໃນ ພມມພາກນ ຊ ງຄວນຈະໄດສກສາເປນບດຮຽນ ເພອນາໄປ

ປບປງແກໄຂໃນທາງພາກປະຕບດໃຫມ ປະສດທຜນດ.


ປ 2011-2020

31

3. ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ

ໃນພາກນ ແມນໄດການດ ວໄສທດ, ຈດປະສງ ແລະ ກດຈະກາຫກ ໃນການອະນລກ

ທະນ ໃນ ສປປ ລາວ ແຕປ 2011 ຫາ 2020. ພອມນ ນ, ໄດມການການດ ບລມະສດ ການ ປະຕບດ ຂອງແຕລະຊະນດທະນ, ແຕລະຈດປະສງ ຂອງແຜນດາເນນງານ ສະບບນ. ລາຍລະ

ອຽດ ຂອງກດຈະກາຕາງໆ ຂອງ ແຜນດາເນນງານ ເພອບນລ ຕາມຈດປະສງ ແລະ ເປາໝາຍ ທວາງໄວ ໄດການດ ຢ ໃນຂ 3.3

3.1 ການສາງວໄສທດ

ແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ໄດພດທະນາຂນ ໂດຍສະແດງໃຫເຫນ ວໄສທດ, ນະໂຍບາຍທກຽວພນ, ເປາໝາຍ ແລະ ຈດປະສງຂອງແຜນດາເນນງານດ ງກາວ. ຄະນະກ ມຄ ນ

ຄວາວຊາການ ໄດມການປກສາຫາລ ເພ ອວເຄາະບນຫາ ແລະ ແນວທາງໃນການແກໄຂ. ພອມນ ນ, ໜາວຽກກດຈະກາຫກໄດ ມການການດຢໃນແຕລະຈດປະສງຂອງແຜນດາເນນງານດ ງກາວ.

3.1.1 ວໄສທດ

ເພອອະນລກປະຊາກອນ ແລະ ຖນທຢອາໄສ ຂອງທະນແຕລະຊະນດ ໃຫອດມສມບນ ແລະ ມ ຜນປະໂຫຍດຕສງຄມລາວ ໃນອະນາຄດ.

ສປປ ລາວ ມວໄສທດ ໃນການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ ໄປພອມກບການປກປກຮກສາປາໄມ ສດນ າ-ສດປາ ເຊ ງໄດສະແດງອອກ ໃນຍດທະສາດປາໄມປ ຮອດ ປ 2020 ຂອງລດຖະບານ ໄດວາງເປາໝາຍ ເພອເພມຄວາມປກຫມ ຂອງປາໃຫໄດ ຮອດ 70%. ພອມກນນ ນ ລດຖະບານຍງໄດມແຜນຍດທະສາດ ຮອດປ 2020 ແລະ ແຜນດາເນນງານຊວະ

ນາໆພນ ແຫງຊາດ ຮອດປ 2010 (ພວມມການການກະກຽມ ສະບບໃໝ) ໂດຍຮບປະກນ ໃນການປກປກຮກສາ ຄວາມຫາກຫາຍ ຂອງຊະນດພນຕາງໆ ທງພດ ແລະ ສດປາ. ເພອຕອບສະໜອງ ໃນຍດທະສາດ ເຫານ, ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ

ແມນເພອຮບປະກນສບຕການຄງຕວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕວຂອງປະຊາກອນທະນໃນທາມະຊາດ ທມທກຊະນດ ແລະ ໃຫເກດຜນປະໂຫຍດແກຊມຊນ ທມສວນຮວມໃນການອະນລກທະນ.


ປ 2011-2020

32

3.1.2 ນະໂຍບາຍທສອດຄອງ ກບການອະນລກ ທະນ

ເປນທຮກນດແລວວາ ການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ ແລະ ຫດຜອນຄວາມທກຍາກ ເປນບລມະສດຕ ນຕຂອງລດຖະບານແຫງ ສປປ ລາວ. ເນອງຈາກທພນລະເມອງລາວປະມານ

80% ດາລງ ຊວດ ຢໃນເຂດຊນນະບດ ແລະ ເພງພາອາໄສທາມະຊາດ ແລະ ສວນຫາຍເປນຜທກຍາກ. ແນວໃດກຕາມ, ການພດທະນາ ເພອແກໄຂບນຫາຄວາມທກຍາກ ແມນເປນໄປໄດຍາກ ແລະ ບຍນຍງ ຖາຫາກບ ໃຫຄວາມສາຄນ ຕວຽກງານການປກປກຮກສາ ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ. ຕບນຫາດ ງກາວ ລດຖະບານລາວ ໄດເຂາໃຈ ແລະ ໄດການດແນວທາງຍດທະສາດ ແຫງຊາດທ ສາຄນຕາງໆ ໂດຍຖເອາຊບພະຍາກອນທາມະຊາດເປນປດໃຈຫກ ໃນການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ ເຊ ງມນໄດສະແດງອອກຢໃນ 5 ຍດທະສາດແຫງຊາດ ທສາຄນດ ງລມນ:

1. ແຜນຍດທະສາດ ການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ ແຫງຊາດ 2011-20151 ຮບປະກນໃຫມການພດທະນາທຍນຍງ ໂດຍເນນການພດທະນາເສດຖະກດ ໄປພອມກບການ ຂະຫຍາຍຕວ ທາງດານວດທະນາທາ ແລະ ສງຄມ, ການປກປກຮກສາຊບພະຍາກອນ

ທາມະຊາດ ແລະ ສງແວດລອມ. 2. ແຜນຍດທະສາດ ການຫດຜອນຄວາມທກຍາກ ແຫງຊາດ 2004

ການຂະຫຍາຍຕວຂອງເສດຖະກດ ໂດຍອງໃສການຄມຄອງ ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ຄຽງຄກບການພດທະນາ ສງຄມ ແລະ ວດທະນະທາ.

3. ແຜນຍດທະສາດ ປ 2020 ແລະ ແຜນດາເນນງານ ຊວະນາໆພນ ແຫງຊາດ ປ 2010

ການຈດຕ ງປະຕບດ ໂດຍອງໃສການປກປກຮກສາຄວາມຫາກຫາຍທາງດານຊວະນາໆພນ ເຊ ງເປນຊບສມບດທສາຄນຂອງຂອງຜທກຍາກ ແລະ ກນແຈ ເພ ອຊວຍໃນການແກໄຂຄວາມທກ ຍາກ ທຍນຍງ.

4. ແຜນຍດທະສາດ ປາໄມແຫງຊາດ ເຖງປ 2020 ການຈດຕ ງປະຕບດ ໃນວຽກງານອະນລກ ໂດຍການສາງ ແລະ ຈດສນປາສະຫງວນ ເພອປກປກຮກສາພນທທາມະຊາດ, ພນພດ ແລະ ສດປາ ເພອຮບປະກນຄວາມສມດນທາງທາມະຊາດ, ຮກສາແຫງນ າ, ຄນຄາ ແລະ ທວທດທາມະຊາດ, ທາງປະຫວດສາດ, ວດທະນະທາ ແລະ

ເພອການສກສາຄ ນຄວາ ທາງວທະຍາສາດ. 5. ແຜນຍດທະສາດ ແລະ ແຜນດາເນນງານ ດານການທອງທຽວທາມະຊາດ ແຫງຊາດ

2005-2010

1 ແຜນພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ ຄ ງທ 7 (2011-2015) ພວມມການກະກຽມ (ພດສະພາ 2010)


ປ 2011-2020

33

ການຈດຕ ງປະຕບດ ເພອພດທະນາການທອງທຽວ ທຍນຍງ ໃນການນາໃຊຊບພະຍາກອນທາມະຊາດແບບຢ ງຢນ ແລະ ປະກອບສວນຕການແກໄຂຄວາມທກຍາກ.

3.1.3 ເປາໝາຍ ຂອງແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ

ທະນ ໃນພນທບລມະສດ ໄດຮບການປກປກສາເປນຢາງດ ແລະ ປບປງຂມນ ສະຖານະ ພາບຂອງທະນ ທກຊະນດ ໃນທ ວປະເທດ.

3.1.4 ຈດປະສງ

ທະນເປນສດຕວແທນ ໃນການອະນລກຊວະນາໆພນ ແລະ ບາງພນທໆມທະນ ອາດ ສະໜອງທາແຮງໃນການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມ ເຊນ: ການທອງທຽວທາມະຊາດ. ດ ງນ ນ, ຈາເປນຕອງມກນໄກ ເພອຮບປະກນການຄງຕວ ແລະຂະຫຍາຍຕວຂອງທະນ ໃນ ສປປ ລາວ, ແຜນດາເນນງານນ ພະຍາຍາມທຈະບນລເປາໝາຍ ແລະບນດາຈດປະສງດ ງລມນ:

1. ຄວບຄມການລາ ແລະ ການຊ-ຂາຍ ທະນ ໃນພນທບລມະສດຢາງເຂມງວດ 2. ປກປກຮກສາຖນທຢອາໄສ ຂອງທະນທສາຄນ ແລະ ເປນຕວແທນ 3. ເພມທະວ ການສະໜບສະໜນຂອງມວນຊນ ຕການອະນລກທະນ

4. ສາງຄວາມອາດສາມາດຂອງຄນລາວ ໃນການອະນລກທະນ 5. ປບປງຊວດການເປນຢຂອງຊາວບານ ໂດຍການອະນລກທະນ ໃນພນທ ແລະ ການທອງທຽວທາມະຊາດ

6. ປບປງການປະສານງານ ລະຫວາງພາກສວນຕາງໆ ເພອການອະນລກທະນ 7. ປບປງຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບສະຖານະພາບ ຂອງທະນ

3.2 ພນທບລມະສດ ຂອງການອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ

ແຜນດາເນນງານອະນລກທະນສາບບນ ແມນເລງໃສການອະນລກປະຊາກອນ ທເປນຕວ ແທນ ຂອງທະນ ທງ 6 ຊະນດ ທ ມ ໃນ ສປປ ລາວ. ທະນກມຫວຈກ (nomascus) ທງ 4 ຊະນດ ໃນ ສປປ ລາວ ແມນໄດຖກໄພຂ ມຂສງລະດບໂລກ ແລະ ເປນປະຊາກອນທະນ ທມ

ຢໃນປະເທດ ແມນມຄວາມ ສາຄນລະດບໂລກ. ຄວາມຄາດຫວງສດທາຍ ແມນການ ປກປອງ ທະນແກມຂາວ ໃນ ສປປ ລາວ ບ ໃຫສນພນ. ເຖ ງຢາງໃດກຕາມ, ທະນທມໄພຂ ມຂສງ ແລະ ມຄວາມສາຄນລະດບຊາດ ແມນ ທະນມຂາວ ແລະ ທະນມງກດ. ດ ງນ ນ, ຈງຕອງການ ໃຫມ ການຈດຕ ງປະຕບດຢາງຮບດວນ ເພອໃຫຊະນດພນນໃຫຢລອດ ໃນ ສປປ ລາວ. ຄະນະວຊາ ການ Ä©É-ມການສງລວມ-ພນທªÈ¾¤Å ໃນຕາຕະລາງ 1 ລມນ ເພອການດເປນ-ພນທ ບລມະສດ

ສາລບ ການອະນລກທະນ -ແຕລະຊະນດ ໃນ ສປປ ລາວ.


ປ 2011-2020

34

ຕາຕະລາງ 1. ພນທບລມະສດ ແລະ ເຫດຜນສາລບການອະນລກທະນ ສະຖານທ ບລມະສດ -ເຫດຜນ ພາກສວນທຣບຜດຊອບ ພາກສວນສະໜບສະໜນ

ທະນມຂາວ White-handed Gibbon Hylobates lar

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າປຍ ແຂວງ ໄຊຍະບລ

1 -ເປນປາສະຫງວນແຫງດຽວຂອງລາວ ທມທະນຊະນດນ ອາໄສຢ◌

ເພາະມປະຊາກອນ ທເຫອໜອຍຫາຍ, ຖນທຢ◌ອາໄສຖກຕດແຍກ, ເຖງແມນແຕລະດບ ການລາບສງ ແຕມຄວາມເປນໄປໄດ ທທະນດ ງກາວຈະສນພນໃນອນເວລາໃກຈາກປາສະຫງວນດ ງກາວ.

ຫອງການປາສະຫງວນ ກອງຄ◌ມຄອງປາສະ ຫງວນປະຈາແຂວງ

-WWF

ໂຄງການ REDD

ຂອງ GIZ

ບານສະປ,ແຂວງໄຊຍະບລ 1 ເປນພນທປາຜະລດ ທມປະຊາກອນທະນມຂາວ ເຊງຊມຊນໄດມ ການປກປກຮກສາຕາມຮດຄອງປະເພນ. ບທນມຂມນລະອຽດແຕມ

ໂອກາດທເປນໄປໄດ ໃນການອະນລກທະນຊະນດນ ຕາມຮດຄອງປະເພນ ຂອງຊມຊນ.

ພະແນກ ກະສກາ ແລະປາໄມ ແຂວງ

ໄຊຍະບລ/ກອງຄ◌ມຄອງ ປາສະຫງວນປະຈາແຂວງ

ມຄວາມຕອງການ

ທະນມງກດ Pileated Gibbon Hylobates pileatus

ປາສະຫງວນແຂວງ ດງຂນທງ ແຂວງ ຈາປາສກ

1 -ເປນແຫງດຽວໃນລາວ ທມປະຊາກອນຂອງທະນຊະນດນ ແລະ

ຢໃນເຂດທມຄວາມສາຄນສງທາງຊວະນາໆພນ.ເພາະມປະຊາກອນທເຫ◌ອໜອຍຫາຍ, ຖນທຢອາໄສຖກຕດແຍກ,ເຖງແມນແຕລະ ດບການລາບສງ ແຕມຄວາມເປນໄປໃດ ທທະນດ ກາວຈະສນພນ ໃນເວລາອນໃກ ຈາກປາສະຫງວນດ ງກາວ.

ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ ແຂວງໄຊຍະບລ/ ກອງຄ◌ມຄອງປາ ສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ


ທະນດາ Western Black Crested Gibbon N. concolor

ປາສະຫງວນແຫາງຊາດ ນ າການ ແຂວງ ບແກວ

1 -ເປນແຫງດຽວໃນລາວ ທມປະຊາກອນທສາມາດຂະຫຍາຍພນໄດ

ເຊ ງປະຊາກອນຂອງພວກມນບາງສວນໃດຮບການປກປກຮກສາ ໂດຍໂຄງການທອງທຽວທາມະຊາດ.

ຫອງການປາສະຫງວນ ແຫງຊາດພະແນກະສກາແລະປາໄມແຂວງບແກວ

Animo ບລສດທອງທຽວ ຮຽນປະສບການທະນທພວມດາເນນຊວດຢ.


ປ 2011-2020

35

ສະຖານທ ບລມະສດ -ເຫດຜນ ພາກສວນທຣບຜດຊອບ ພາກສວນສະໜບສະໜນ

ທະນແກມຂາວຖນເໜອ Northern White-cheeked Crested Gibbon N. leucogenys

ປາສະຫງວນແຫງຊາດນ າ ແອດພເລຍແຂວງຫວພນ ຫວງພະບາງແລະຊຽງຂວາງ

1 ປາສະຫງວນໃຫຍທສດ ໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ມກດຈະກາການ ອະນລກ ທພວມດາເນນຢ.

ຫອງການປາສະຫງວນ/ ພະແນກກະສກາ ແລະ ແຂວງ ປາໄມແຂວງ

ອງການ WCS ທພວມ ດາເນນຢ.

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າ ກະດງ ແຂວງ ບລຄາໄຊ.

1 -ເປນແຫງດຽວທມປະຊາກອນຂອງທະນຊະນດນທສາມາດຂະ

ຫຍາຍພນໄດ ແລະ ມໂຄງການອະນລກ ທພວມດາເນນຢ ເຖງແມນວາ ຂະໜາດຂອງປະຊາກອນຍງບທນຮ◌ດ.

ຫອງການປາສະຫງວນ/ ກອງຄ◌ມຄອງປາສະ ຫງວນປະຈາແຂວງ.

ອງການ WCS ທພວມ ດາເນນຢ

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ພແດນ ດນ ແຂວງຜ ງ ສາລ

2 ອາດມທາແຮງສງ ແຕຈານວນປະຊາກອນຕ າ. ກະແຈກກະຈາຍ ໄປທ ວປາສະຫງວນ ໃນເຂດພນທຫາງໄກສອກຫລກ ທຍງມ ຄວາມສາຄນທາງຊວະນາໆພນ

ຫອງການປາສະຫງວນ/ ກອງຄມຄອງປາສະ ຫງວນ ປະຈາແຂວງ


ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າຊາ ແຂວງ ຫວພນ

3 ບ ຮ◌ຂມນ ແຕມປະຊາກອນຫາຍ ໃນຊມປ 1990 ແຕອາດຍງມປະຊາກອນທດຢ

ຫອງການປາສະຫງວນ/ ກອງຄ◌ມຄອງປາສະ ຫງວນປະຈາແຂວງ


ປາສະຫງວນແຫງຊາດພເຂາຄວາຍ

3 ເປນພນທຢໃກກບນະຄອນຫວງ ມຄວາມເປນໄປໄດ ໃນການ ສາງເປນພນທເພອປກຈດສຊານກ ໂດຍຮບແບບການທອງທຽວ

-ເຂດສາຄນທມທາແຮງແຫງ

ອ ນໆ ປາສະຫງວນ ນ າຈວນ ນ າຈດ

ທະນແກມຂາວຖນໃຕ Southern White-cheeked Crested Gibbon N. siki

ປາສະຫງວນແຫາງຊາດ ນາກາຍນ າເທນແຂວງບລຄາ ໄຊ ແລະ ແຂວງ ຄາມວນ

1 ປາສະຫງວນແຫງຊາດທມພນກວາງມປະຊາກອນທະນທດ ແລະ ມງບປະມານພຽງພ ສາລບການອະນລກ ໃນໄລຍະຍາວ. ດ ງນ ນ ມຄວາມສາຄນທ ສດ ໃນການປະກອບສວນ ເພ ອການອະນລກ

WMPA NT2 ບລສດນ າເທນ2ໃຫທນ 20ປມຄະນະຊຽວຊານ ກວດກາຂອງທະນະ


ປ 2011-2020

36


ທະນ ໃນລະດບຊາດ.ທະນໃນພນທນ ແມນ ທະນແກມຂາວ ຖນໃຕ ແຕຕອງການມການຢນຢນຄນ ໃນ ທ ວປາສະຫງວນ

ທະຄານໂລກ

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າກະດງ ແຂວງ ບລຄາໄຊ

1 ມປະຊາກອນທະນທສາມາດຂະຫຍາຍພນໄດ ຢຕອນໃຕ ນ າກະດງ ແລະ ໄດມໂຄງການ ອະນລກ ທພວມປະຕບດຢ◌

NPA, PPAM ອງການ WCS

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ພຫນປນ ແຂວງຄາມວນ

2 ເຂດພນທປາໄມຕກບເຂດອາງນ າເທນ 2 ໄດມທະນໜາແໜນ ພສມຄວນຢບາງພນທປາສະຫງວນ. ຄາດວາຖນທ ຢ◌ອາໄສ ເຂດໃຈກາງຂອງປາສະຫງວນທມພຜາ ເຊງການປຽນແປງຖນອາ ໄສຂະໜາດໃຫຍ ແມນເປນໄປໄດຍາກ

NPA, PPAM, PAFO ມຄວາມຕອງການ

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ຫນໜາມໜ ແຂວງຄາມວນ

2 ມປະຊາກອນທສາຄນ ແລະ ພວມມໂຄງການອະນລກທພວມ ເຂາມາ ເພ ອປະຕບດແຜນທ ມຢ

NPA, PPAM, PAFO ອງການ GIZ

ພນທສາຄນອນເຊ ນ:ປາປອງກນພຫວງ.ປາສະຫງວນຂນ ເຊໜອງມາ,ລະວງລະເວນ ເຊ ງໄດຮ◌ວາຍງມປະຊາກອນທະນທດແຕເປນພນທໆຍງ ທບຊອນ ທບແນນອນ ລະຫວາງ ທະນແກມຂາວ N ແລະ ທະນແກມ ເຫອງN. annamens


ປ 2011-2020

37


ທະນແກມເຫອງ Northern Buff-cheeked Crested Gibbon N. annamensis

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ເຊຊບ ແຂວງເຊກອງ ແລະ ສາລະວນ

1 ຂອນຂາງຫາງໄກສອກຫລກ ເຊ ງເປນສວນໃຫຍໃນການປກປກ ຮກສາ ໂດຍຕາມທາມະຊາດ ແລະ ພວມມໂຄງການ ອະນລກ ເຂາມາ

NPA, PPAM, PAFO ອງການ WWF

ປາສະຫງວນແຫງຊາດເຊປຽນ ແຂວງ ຈາປາສກ

2 ມປະຊາກອນທສາຄນ ແລະ ພວມມໂຄງການ ອະນລກເຂາມາ NPA, PPAM, PAFO ອງການ WWF/BCI

ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ດງອາພາມ ແຂວງ ອດຕະປ ແລະ ເຊກອງ

2 ຫາງໄກສອກຫລກ ເຊ ງເປນສວນ ໃນການປກປກຮກສາ ໂດຍຕາມທາມະຊາດ

NPA, PPAM, PAFO ອງການ WWF/BCI

ເຂດອນໆທມທາແຮງ:ປາສະຫງວນແຫງຊາດດງ ພວຽງ ເຊບ ງນວນ. ດງຫວສາວ, ນ າ ກງ ແລະ ປາຜະລດນ າປາ

ໝາຍເຫດ : NPA = ຫອງການປາສະຫງວນແຫງຊາດ, PPAM = ກອງຄ◌ມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ, PAFO =ພະແນກ ກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງ


ປ 2011-2020

38

3.3 ແຜນກດຈະກາ ການອະນລກ ທະນ ໃນພນທບລມະສດ

ໂດຍອງຕາມຈດເລງ ຂອງການອະນລກທະນ ໜາວຽກແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ

ໃນແຕລະຈດປະສງ ໄດການດໃຫມ ກດຈະກາ ແລະ ໃນແຕລະກດຈະກາ ໄດສະແດງໃຫເຫນ ເຫດຜນ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ການປະຕບດ. ບາງໜາວຽກ ເຊ ງເປນໜາວຽກທສາຄນ ທງລະດບຊາດ ແລະ ລະດບພນທບລມະສດ ໃນການອະນລກທະນ ແຕມຄວາມແຕກຕາງກນ ບາງເລກ

ນອຍ ທາງດານແນວທາງການປະຕບດ ເຊນ: ການປກຈດສານກ ໃນລະດບຊາດ ກຽວກບ ການອະນລກທະນ. ການແກໄຂບນຫາການລາທະນ ໃນພນທອະນລກທະນ ເປນສ ງຈາເປນທສດ

ແລະ ຕອງເອາໃຈໃສຢາງຈງຈງ ໃນການປະຕບດຢໃນລະດບທອງຖນ. ການປະຕບດແຜນດາເນນງານຕວຈງ ໃນພາກສະໜາມ ຈະໄດເຊ ອມຍງເຂາວຽກງານອ ນໆທມ ຫ ພວມດາເນນຢ ເຊນ: ແຜນຈດສນຂອງປາສະຫງວນ, ການວາງແຜນຄມຄອງ ແລະ ນາໃຊທດນ, ແຜນການ

ປະຕບດການພດທະນາເສດຖະກດ-ສງຄມ ຂອງເມອງ ຫ ແຂວງ ເພອຮບປະກນວາ ບໃຫມຜນກະທບຕທະນ. ລາຍລະອຽດຂອງແຕລະຫວຂດ ງລມນ ແມນບນດາກດຈະກາທຕອງໄດຜນຂະຫຍາຍ ແລະແຊກຊອນເຂາໃນແຜນການຕາງໆ ເພອຜນປະໂຫຍດ ຂອງການອະນລກ ກຄຊວດການເປນຢ ຂອງຊມຊນທອງຖນ ໃນໄລຍະຍາວ. ພນທປາສະຫງວນ ທມປະຊາກອນ ຂອງທະນ ທອດມສມບນ ໄດການດເປນເຂດບລມະສດ ໃນການອະນລກ ເຊນ: ປາສະຫງວນແຫງຊາດ ນ າການ, ນາກາຍ-ນ າເທນ, ນ າກະດງ ແລະ ນ າແອດ-ພເລຍ, ພຫນປນ ແລະ ຫນໜາມໜ. ໃນການຈດຕ ງປະຕບດ ການອະນລກນ ນ

ຄວນມການສມທບວຽກງານອະນລກ ໂດຍສະເພາະການອະນລກທະນ ເຂາໃນແຜນການຈດຕ ງປະຕບດຕາງໆ ໃນພນທ ເຊນ: ແຜນການມອບດນ-ມອບປາ ເວາລວມ ເວາສະເພາະ ແຜນການຈດສນປາສະຫງວນ ໃນແຫງດ ງກາວ ໂດຍສາງໃຫມເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ ແລະ ເຂດຄມ

ຄອງນາໃຊ. ສ ງສາຄນຄການສາງ ໃຫມສາຍລາຍງານຂ ນທອງຖນ, ການຄອບຄມການລາ ແລະ ການຄາ-ຂາຍສດປາ. ພອມກນນ ນ, ຍງສ ງເສມໃຫມການອະນລກທະນ ໃນເຂດອ ນໆ ທມ ປະຊາກອນຂອງທະນ ໃນລະດບເມອງ, ກມບານ ຫ ຊມຊນ. ລາຍລະອຽດຂອງກດຈະກາ ໃນແຕລະຈດປະສງ ໄດການດດ ງລມນ:

3.3.1 ເພອຄວບຄມ ການລາ ແລະ ການຊ-ຂາຍ ທະນ ໃນພນທບລມະສດ ຢາງເຂມງວດ

ໂດຍທ ວໄປແລວ ປະຊາກອນຂອງສດປາ ໄດຫດລງ ຢາງຫວງຫາຍ ພາຍໃນຊມ

ປຜານມາ ຍອນມການຊ-ຂາຍສດປາ ອນເຮດໃຫມການລາສດປາ ຢາງລຽນຕດ ລວມທງທະນ ທງໆທມມາດຕະການໃນການສະກດກ ນ ການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍທະນ ແຕຍງບສາມາດແກໄຂໄດຢາງຢງຢນ. ເພອຮບປະກນການຄງຕວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕວຂອງທະນ ຕອງໄດເອາໃຈໃສ


ປ 2011-2020

39

ລະບຽບການດ ງກາວ ເພອສະກດກ ນ ການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍທະນ ຢາງເດດຂາດ. ຖາບດ ງນ ນ ອາດຈະຊາເກນໄປ ໃນການທຈະອະນລກປະຊາກອນ ຂອງທະນ ແຕລະຊະນດ.

3.3.1.1 ການນາໃຊມາດຕະການ ແລະ ການກວດກາ ລາດຕະເວນ ຢໃນ ແລະ ຂອບເຂດພນທ ບລມະສດ

ເຫດຜນ: ການລາສດປາ ເປນໄພຂ ມຂຕ ນຕຕທະນ ໃນທ ວປະເທດ ຂອງ ສປປ ລາວ ລວມທງເຂດປາສະຫງວນ ແຫງຊາດ. ຂະບວນການ ຊ-ຂາຍສດປາ ນອກເຂດປາສະຫງວນ

ແມນມກ ມການພວພນກບການລາ ສດປາທ ວໄປ. ເພອຫດຜອນການລາ ຈາເປນຕອງໄດມການ ລາດຕະເວນ ເປນປະຈາ ແລະ ປບປງການນາໃຊມາດຕະການ. ແນວໃດກຕາມ, ຄວນເຂາໃຈວາ

ການລາ ທະນ ຢໃນ ສປປ ລາວ ບໄດປະກອບສວນທສາຄນ ຕການດາລງຊວດຂອງຊມຊນ ທອງຖ ນ. ດ ງນ ນ, ບມເຫດຜນເທາໃດ ທຈະເຮດໃຫບນຫາການລາຫດລງ ໃນຂະນະຜຄນ ຍງຊອກຫາຍງມາເປນອາຫານ.

ນະໂຍບາຍ: ການດພນທບລມະສດໃນການລາດຕະເວນ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ທມທະນ ແລະ ພນທໆ ມທາແຮງທາງດານຜນກະທບສງ ເພອຫດຜອນໄພຂ ມຂ ຕການປກປກຮກສາ ປະຊາກອນທະນ ແລະ ຕອງໄດເຂາໃຈ ກຽວກບຍດທະວທ ການເຄ ອນໄຫວຂອງພວກແມຄາ ແລະ ນກລາ ເປນຢາງດ. ພອມທງການດໃຫມເຄ ອຂາຍ ແລະ ທມງານລາດຕະເວນ ໃນແຕລະເຂດປາສະຫງວນ ທ ເປນບລມະສດດ ງກາວ ເຊ ງຈະໄດຝກອບຮມບນດາ ກນລະຍດຕາງໆ ເປນຢາງດ. ການປະຕບດ:

ໜວຍລາດຕະເວນ (ພະນກງານປາສະຫງວນ ແລະ ຊາວບານ) ລງກວດກາລາດຕະເວນ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ໂດຍສະເພາະພນທມ ປະຊາກອນທະນທສາຄນ, ຊນາໂດຍ ຂອງກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ ແລະ ການເຂາຮວມຂອງ ກອງກວດກາປາໄມແຂວງ ແລະ ພະແນກ ຫ ຫອງການ ກະສກ າ ແລະ ປາໄມເມອງ.

ໜາວຽກບລມະສດໃນການຝກອບຮມ ແມນຕອງການສາລບຫວໜາປາສະຫງວນ ໃນການ

ການດເຂດເປາໝາຍການລາດຕະເວນ ແລະ ໃຫທມງານລາດຕະເວນ ກຽວກບ ການຈດສນ ຄມຄອງ ການລາຍງານລາດຕະເວນ ລວມທງການຮວມມກບຊມຊນ, ການ ປກຈດສານກ ຊມຊນ.

ໜາວຽກບລມະສດ ໃນການຝກອບຮມ ໃຫທມງານລາດຕະເວນ ກຽວກບ ນເວດວທະຍາ ຂອງທະນ, ວທການກວດກາຕດຕາມ, ການນາໃຊ ອປະກອນ, ການນາໃຊມາດຕະການ, ການລາຍງານ ແລະ ຄວາມຮບຜດຊອບໃນພາກສະໜາມ.


ປ 2011-2020

40

ຈດໃຫມລະບບການລາຍງານ, ປບປງສາຍການສ ສານ ຈາກລະດບທອງຖນຫາຜມ ອານາດຕດສນ ເພອເຮດໃຫລະບບຄວາມຮບຜດຊອບການຈດສນມປະສດທພາບດຂນ.

3.3.1.2 ການການດ ເຂດຫວງຫາມ ແລະ ຄມຄອງ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ເພອໃຫກວມເອາພນທ ທມທະນ

ເຫດຜນ: ການການດເຂດໃນປາສະຫງວນ ສາມາດຊວຍວາງແຜນງບປະມານທມຈາກດ ລງໃສສະເພາະພນທບລມະສດ ໂດຍອງຕາມຄນຄາທາງດານຊວະນາໆພນ ແລະ ຄວາມກດດນຕປາໄມ. ໂອກາດໃນການຫດຜອນຄວາມກດດນນ ນ ຄວນໄດມສວນຮວມຂອງຊມຊນ. ທະນອາດເປນໜງໃນສດປາຕວແທນ ຂອງປາສະຫງວນທມທະນ ແລະ ເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ ຕອງໄດກວມ ເອາຖນທຢອາໄສສວນໃຫຍຂອງທະນ ໃນປາສະຫງວນນ ນໆ.

ນະໂຍບາຍ: ການດເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ ແລະ ຄມຄອງນາໃຊ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ຮວມກບພາກສວນທກຽວຂອງ ເພອຮບປະກນວາ ພນທໆມຄວາມຫແຫມທາງດານນເວດວທະຍາ ໂດຍສະເພາະ ທະນ ໄດຮບການຄມຄອງຢາງເປນລະບບ ພາຍໃຕແຜນການ ແລະ ລະບຽບການ

ຄມຄອງ ເຂດອະນລກ ຕາງໆ. ການປະຕບດ:

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ ເປນຜໃຫການແນະນາທາງດານວຊາ ການແກ ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ. ພະແນກ ກະສກາ ແລະ ປາໄມ ແຂວງ ເປນຜທບທວນ ໃນແຕ ລະພນທປາສະຫງວນທເປນບລມະສດ ໂດຍຮບປະກນ

ວາ ເຂດບລມະສດ ດ ງກາວ ກວມເອາ ຖນອາໄສຂອງທະນ ເຊນ: ການດໃຫມ ເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ, ການພດທະນາການທອງທຽວ ແລະ ເຂດຄມຄອງນາໃຊ ແລະ ເຂດກນຊນ.

ອານາດການປກຄອງເມອງ ແລະ ຊາວບານ ໄດເຂາຮວມໃນການການດເຂດຢາງຈງຈງ ເພອໃຫແນໃຈວາ ເຂາເຈາໄດເຫນດຕລະບຽບການ ຕາງໆຂອງເຂດ ແລະ ຮບຮພນທ ເຂດຕາງໆ ດ ງກາວ.

3.3.1.3 ປບປງຂອດປະສານງານ ລະຫວາງ ພະນກງານ ແລະ ພາກສວນນາໃຊ ມາດຕະການໃນຂ ນທອງຖນ ເພ ອແກໄຂການລາສດປາ

ເຫດຜນ: ເຖງແມນວາພະນກງານ ແລະ ທມງານລາດຕະເວນ ໄດມຄວາມພະຍາຍາມ ໃນການນາໃຊມາດຕະການທາງກດໝາຍຕຜລະເມດ ແຕການສະໜບສະໜນ ຈາກພາກສວນ


ປ 2011-2020

41

ທນາໃຊມາດຕະການ ຍງບທນພຽງພ. ພະນກງານປາສະຫງວນ ແລະ ພະແນກ ກະສກາ ແລະ ປາໄມ ຍງບທນມອານາດການນາໃຊມາດຕະການ ຢາງເຕມສວນ.

ນະໂຍບາຍ: ໃຫມການຕກລງດານວທການ ລະຫວາງຫວໜາປາສະຫງວນ ແລະ ຜປະຕບດລະບຽບກດໝາຍ ໃນຂ ນທອງຖ ນ ເພອແກໄຂບນຫາການລກລອບລາສດປາ ໂດຍມການການຊ

ນາຈາກການນາທກຽວຂອງຢາງເປນປະຈາ. ນແມນພວພນກບທະນ ເຊ ງແມນກມ ສດປາປະເພດຫວງຫາມ. ການປະຕບດ:

ສາງຮບແບບການຮວມມ ລະຫວາງ ຫວໜາປາສະຫງວນ ແລະ ຜປະຕບດລະບຽບກດ ໝາຍໃນຂ ນທອງຖ ນ ເຊນ: ກອງກວດກາປາໄມແຂວງ ເພອສາງລະບບການລາຍງານ, ວທການນາໃຊມາດຕະການ ເຊ ງສາມາດຜນຂະຫຍາຍໄປພນທອ ນໆໄດ ໃນທວປະເທດ. ຜປະຕບດລະບຽບກດໝາຍໃນຂ ນທອງຖ ນ ຕອງໄດມຄວາມຮພນຖານກຽວກບທະນ ເຊ ງທະນ ເປນສດທໜາຮກໜາອນດ ແລະງາຍໃນການສາງໃຫຜປະຕບດລະບຽບການມ ຄວາມກະຕນຍ ແລະ ເຂາໃຈ ໃນການປກປກຮກສາທະນ ກຄ ສດປາ ທວໆໄປ.

ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງ, ທະຫານ ແລະ ຕາຫວດ ລະດບເມອງ ແລະ

ບານ ຄວນໄດເຂາຮວມ ໃນການການດມາດຕະການ ເພອແກໄຂ ແລະ ຫດຜອນ ບນຫາ ຄວາມກດດນ ໃນການລາສດປາ.

3.3.1.4 ສາງສາຍລາຍງານ ເພອຕດຕາມໄພຂ ມຂ ແລະ ນາໃຊມາດຕະການທາງກດໝາຍ

ເຫດຜນ: ຍອນຄວາມຕອງການຊ-ຂາຍສດປາ ຕາມທອງຕະຫາດສດປາ ພາໃຫມການລາ ໂດຍສະເພາະທະນ ທມຄວາມອອນໄຫວສງ. ບກຄນທໄດຮບຜນປະໂຫຍດສວນຫາຍຈາກການຊ-ຂາຍສດປາ ບແມນຜທກຍາກ ສວນຫາຍເປນຜທມຖານະດ. ເປນພຽງກມຄນສວນໜງ ທອາໄສການລາສດປາ ໃຫພຄາມກາງ ຢໃນແຕລະບານ. ແນວໃດກຕາມ, ແຕເຂາເຈາບໄດມລາຍໄດຫາຍຈາກການຂາຍທະນ ຢາງໜອຍ ພຽງແກໄຂບາງສວນໃນເວລາຂດສນ. ພຄາ ຜຊ-ຂາຍ ສດປາ ໂດຍສະເພາະທະນ ໄດມການພດທະນາຍດທະວທ ໃນການລບຫກເຈາໜາທ ໃນຫາຍ

ຮບແບບ ສະນ ນ ຈາເປນຕອງໄດມສາຍງານ ເພອໃຫເຂາໃຈໄດບນຫາການຄາ-ຂາຍສດປາ ທຜດກດໝາຍ. ນະໂຍບາຍ: ປບປງຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບການລກລອບລາສດ ຢອອມພນທບລມະສດ ໃນການອະນລກທະນ ໂດຍສາງໃຫມຮບແບບກນລະຍດ ການປະສານງານທມປະສດທພາບ, ການ ປະຊມຮວມກນ ທກໆປຂອງກມສາຍລາຍງານ ໂດຍກອງກວດກາປາໄມ ແລະ ຕາຫວດ. ແຕລະພາກສວນຕອງໄດມການຮວມມກນ ໂດຍສະເພາະ ການສາງຄວາມກະຕລລ ນ ຂອງທອງ


ປ 2011-2020

42

ຖນ ບານ ແລະ ເຂດກມບານ. ຈາເປນຕອງໄດການດໃຫມສາຍລາຍງານ ຂ ນທອງຖ ນ ເມອງ ແລະ ເຂດກມບານ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫສາຍລາຍງານດ ງກາວ.

ການປະຕບດ: ກອງກວດກາປາໄມແຂວງ ການດກມເປາໝາຍ ນບແຕລະດບແຂວງ ລງຫາເມອງ ແລະ

ກມບານ ໃນພນທເປາໝາຍບລມະສດ ໃນການອະນລກທະນ ເພອສະກດກ ນ ການລກລອບຊ-ຂາຍ ສດປາ ໂດຍສະເພາະທະນ. ທງໝດນ ນ ຈາເປນຕອງໄດມ ສງຈງໃຈ ທດ ໃຫກບ ສາຍລາຍງານ.

ເຮດວຽກຮວມກບ ປກສ ຂອງພນທນ ນ ໃຫມສວນຮວມໃນການພດທະນາກນລະຍດ ຕາງໆ ກຽວກບບນຫາການລກລອບຊ-ຂາຍ ສດປາ.

3.3.1.5 ການເຜຍແຜ ຂມນ ດານລະບຽບການ ແລະ ການໃຊມາດຕະການ ເພອຄມຄອງການລາ ແລະ ຊ--ຂາຍທະນ

ເຫດຜນ: ຊາວບານ ແລະ ພະນກງານບາງກມຍງບທນ ເຂາໃຈວາທະນເປນສດປາ ທ ຫວງ ຫາມ ຕາມກດໝາຍສດປາຂອງລາວ ເພອຈະປກປກຮກສາພວກມນ. ໃນຂ ນຕອນທາອດ ຕອງໄດສາງ ຄວາມເຂາໃຈສະຖານະພາບ ທາງກດໝາຍໃນການອະນລກທະນ ເຊ ງການຊ-ຂາຍ ແລະ ການ ລາທະນ ແມນຜດຕກດໝາຍຂອງ ສປປ ລາວ. ນະໂຍບາຍ: ໂດຍນາໃຊວທການທແທດເໝາະຂອງລດຖະບານ ເພອກະຈາຍຂມນລະບຽບການໃນທກພນທບລມະສດ ທມຄວາມສາຄນ ໃນການອະນລກທະນ ໃຫຈະແຈງ, ລະອຽດ ແລະ ເຂາຫາຂມນໄດສະດວກ.

ການປະຕບດ: ຜປະຕບດ ແມນກມກວດກາປາໄມ, ກອງກວດກາປາໄມແຂວງ ແລະ ກອງຄມຄອງ ປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ ພາຍໃຕການຊນາ ຂອງກອງອະນລກ ຊບພະຍາກອນ

ປາໄມ, ກມປາໄມ ຮວມມກບ ພະແນກ ກະສກາ ແລະ ປາໄມ ແລະ ໂຄງການທກຽວຂອງ ເພອກະຈາຍຂມນທາງດານລະບຽບການ ແລະ ກດໝາຍທພວພນຕາງໆ

(ພວພນກບ ກດຈະກາ 3.3.4).

3.3.2 ເພອປກປກຮກສາຖ ນທຢອາໄສ ທສາຄນ ແລະ ພນທຕວແທນ ຂອງທະນ

ເຫດຜນ: ໃນຂະນະ ການລາສດແມນເປນໄພຂ ມຂທສາຄນ ໃນບາງພນທປາສະຫງວນບນຫາຖນ ທຢອາໄສຖກທາລາຍ ຫ ລບກວນ ເປນຜນກະທບຕການຄງຕວຂອງທະນ. ບນຫາການວາງ


ປ 2011-2020

43

ແຜນການນາໃຊທດນ ໃນຫາຍພນທ ແມນຍງບທນມ. ການບກລກ ແລະ ຫນປຽນພນທປາໄມ ຍງເປນບນຫາ ໂດຍສະເພາະໃນເມ ອບໄດມການວາງແຜນທດ.

ນະໂຍບາຍ: ປາສະຫງວນທມໃນປດຈບນ ໃນທ ວປະເທດ ທອອກແບບ ແມນໄດກວມເອາຖນທ ຢອາໄສ ຂອງທະນ ແລະ ສາມາດເຮດໃຫປະຊາກອນຂອງທະນຂະຫຍາຍພນ ໄດເປນຢາງດ

ລວມມປາສະຫງວນ, ປາປອງກນ ແລະ ປາຜະລດ. ບນຫາຂອງການປກປກຮກສາທະນ ໄດມ ການຄມຄອງຢາງຖກຕອງຕາມລະບຽບການ ຢໃນພນທປາສະຫງວນເຫານ ໂດຍຮບປະກນວາ ພນທປາໄມບໄດມການຫນປຽນ ແລະ ສາມາດຄວບຄມການລາສດປາໄດ. ອານາດການປກ

ຄອງເມອງ ແລະ ແຂວງ ຕອງໄດ ແຈງໃຫສາທາລະນະຊນ ແລະ ພາກສວນທກຽວຂອງຕ ນຕ ຮກຽວກບ ພນທປາສະຫງວນ ແລະ ເຂດຫວງຫາມເດດຂາດ ລວມທງລະບຽບການຄມຄອງພນທ ດ ງກາວ. ການປະຕບດ:

ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ປະສານສມທບກບ ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ ແລະ ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນແຂວງ ທກຽວຂອງ ລງສາຫວດ ແລະ ສກສາ ກດຈະກາຂອງບນດາ ຂະແໜງການທງໝດ ເພອການດບນຫາຕວ ຂບເຄ ອນການ

ຫນປຽນ ທດນປາໄມ ແລະ ການລາສດ. ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງ ຄວນໃຫແນໃຈວາ ພາກສວນທກຽວຂອງ ຂ ນທອງຖ ນ ແລະ ໂຄງການທກຽວຂອງ ທເຮດວຽກຢໃນພນທບລມະສດ ໄດເຂາຮວມ

ໃນການການດ ເຂດຫວງຫາມ, ການປກຈດສານກ ແລະ ການນາໃຊມາດຕະການ. ພອມທງສະໜບສະໜນ ການວາງແຜນແບບປະສມປະສານ ດວຍຮບແບບການ

ປະສານງານ ຂອງຜມສວນຮວມ.

3.3.3 ເພມທະວ ການສະໜບສະໜນ ຂອງມວນຊນ ຕການອະນລກ ທະນ

ທະນເປນສດທໜາຮກ ແລະ ມສະເໜ ເຊ ງບສາງຜນກະທບອນໃດ. ຖາບລາທະນກບ ມຜນກະທບຫຍງຕລາຍໄດຂອງນກລາສດ. ການປກຈດສານກ ສາມາດສາງບດບາດທສາຄນ ໃນການ

ອະນລກທະນ ໂດຍສະເພາະ ສາງໃຫປະຊາຊນທອງຖນມຄວາມພາກພມໃຈ ທມທະນຢໃກບານ ແລະ ສາງຄວາມເປນເຈາການ ໃນການປກປກຮກສາທະນ. ຕບນຫານຕອງໄດເລມ ຢໃນພນທ ບລມະສດໃນການອະນລກສງ ແລະ ມໄພຂ ມຂສງ.


ປ 2011-2020

44

3.3.3.1 ສາງຄວາມເຂາໃຈກຽວກບທາທ ແລະ ຄວາມຮບຮ ຂອງຜມສວນຮວມຕການອະນລກ ທະນ

ນະໂຍບາຍ: ສາຫວດ ແລະ ເພອການດກມເປາໝາຍ ທຕອງການປກຈດສານກ ລວມທງ ກມ ຄນພາຍໃນ (ຕວຢາງ ຊາວບານໃນປາສະຫງວນ) ແລະ ກມຄນພາຍນອກ (ຕວຢາງ ພຄາ,

ພະນກງານ) ທອາໄສຢໃນ ແລະ ໃກກບປາສະຫງວນ ເພອປກຈດສານກ ແລະ ສາງ ຄວາມເຂາໃຈກຽວກບ ຄວາມສາຄນ ໃນການອະນລກ. ສ ງສາຄນຄການອອກແບບ ແລະ ການພດທະນາ ເຄ ອງມການປກຈດສານກ ໃຫແຕລະກມ ເປາໝາຍຢາງຖກຕອງ ແລະ ເໝາະສມ

ກບຄວາມສາມາດຮບເອາຂອງແຕລະກມເປາໝາຍ. ການປະຕບດ:

ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ ແລະ ຫອງການປາສະຫງວນແຫງຊາດ ເຮດການ ສາຫວດ ໃນພນທຮບຜດຊອບຂອງຕນ ເພອວາງແຜນການປກຈດສານກ ໃຫບນດາກມເປາ ໝາຍ ຢາງຖກຕອງ ແລະ ແທດເໝາະ.

ອອກແບບອປະກອນປກຈດສານກ ໂດຍການສວນຮວມຂອງ ຫອງການສກສາ, ສະຫະ ພນແມຍງ ແລະ ຊາວໜມ ແລະ ແນວໂຮມ ຂ ນແຂວງ ແລະ ເມອງທກຽວຂອງ ແລະ ລວມທງ ການແນະນາຈາກຊຽວຊານດານການອະນລກ ທເຮດວຽກຢໃນພນທດ ງກາວ ຫ ລະດບຊາດ.

3.3.3.2 ປະຕບດການປກຈດສານກ ໃຫຊມຊນ

ນະໂຍບາຍ: ການປກຈດສານກຄວນມການສ ສານສອງທາງ ລະຫວາງ ຊມຊນ ແລະ ພະນກງານ ເຊ ງມຄວາມອອນໄຫວ ຕວດທະນາທາຂອງທອງຖນ ແລະ ມຜນຮບມາຈາກ ຂ 3.3.3.1. ຄວາມຮ ແລະ ປະສບການຂອງທອງຖນ ພະນກງານ ເມອງ ແລະ ແຂວງ ອາດມ

ຄວາມຈາກດ. ເຖງຢາງໃດກດ, ເຂາເຈາເປນພາກສວນຕ ນຕໃນການປະຕບດໂຄງການ ອະນລກ ໂດຍເລມຈາກການປກຈດສານກ ຮອດການໃຊມາດຕະການທາງກດໝາຍ. ອປະກອນການສສານ

ລວມມ ວດໂອ, ວທະຍ, ໂທລະໂຄງ, ພາບໂປສະເຕ, ລະຄອນ, ຫນເກມ, ປມກະຕນ. ສະໜບສະໜນ ໃຫມການສາງກດຈະກາ ລເລມແບບມສວນຮວມ ເພອກມເປາໝາຍຈະເປນ ສວນໜງ ໃນກດຈະກາຫາຍກວາການຮບຟງ ເຊນ: ການໂຕເວທ ໃນການອະນລກ, ສະໂມ

ສອນສຂຽວ ແລະ ກດຈະກາອນໆຂອງໂຮງຮຽນ. ທະນເປນສດທໜາຮກ, ມສະເໜ ແລະ ສາມາດເປນຕວກາງເພອໃຫຄນສນໃຈເຂາຮວມ ໃນການອະນລກ. ຄວນສະໜບສະໜນ ໃຫມ ການນາໃຊພາສາຂອງທອງຖນ ໃນພນທ ແລະ ການອະນລກ ໂດຍຮດຄອງປະເພນ.


ປ 2011-2020

45

ການປະຕບດ: ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ ແລະ ພະນກງານປາສະຫງວນ ເປນຜຈດ

ຕ ງປະຕບດການປກຈດສານກ. ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ, ກມກວດກາປາໄມ ແລະ ກອງກວດກາ

ປາໄມແຂວງ ຮວມມກບ ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ ແລະ ໂຄງການທ ກຽວຂອງ ຈດການຝກອບຮມ ແລະ ປກຈດສານກ ໃຫພະນກງານ ໃນພນທ ບລມະສດ.

ທກສະໃນການປກຈດສານກ ແມນມຄວາມສາຄນ ແລະ ຕອງໄດຮບການຝກອບຮມ

ໂດຍ ຜທມປະສບການ ໃຫກບຜທຂາດປະສບການດານນ ໃນຂ ນທອງຖນ. ສະຫະພນແມນຍງລາວ, ຊາວໜມ ແລະ ແນວໂຮມ ໃນຂ ນເມອງ ແລະ ແຂວງ ທ ກຽວຂອງ ຄວນມສວນຮວມໃນການອອກແບບອປະກອນການປກຈດສານກ ໂດຍມ ຊຽວຊານສະເພາະ ດານໃຫການແນະນາ.

3.3.3.3 ປະຕບດການປກຈດສານກ ຂ ນແຂວງ ແລະ ສນກາງ

ນະໂຍບາຍ: ຈດຕ ງການປກຈດສານກ ຜານສ ສານຕາງໆ ໃນລະດບຊາດ ແລະ ແຂວງ ກຽວກບ ບນຫາການຄາ-ຂາຍສດປາ ແລະ ສາງການກະຕກຊກຍ ໃນການອະນລກສດປາ ແລະ ສ ງເສມການພດທະນາແບບຍນຍງ ໃນພນທໆມທະນ ໂດຍເອາທະນເປນສດຕວແທນໃນການອະນລກ. ການປກຈດສານກ ໃນລະດບຊາດ ຄວນມລາຍການ ເປນພາສາທອງຖນ ຢາງໜອຍ ພາສາມ ງ ແລະ ຂະມ ເຊນ: ການແຕງເປນບດເພງ. ການປະຕບດ:

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ, ກມກວດກາປາໄມ ແລະ ກອງກວດກາ ປາໄມແຂວງ ສມທບກບ ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນແຂວງ ແລະ ໂຄງການຕາງໆ ທກຽວຂອງ ຮວມມກນ ອອກແບບ ແລະ ພດທະນາ ລາຍການປກຈດສານກ ໃນລະດບ

ຊາດ ແລະ ແຂວງ. ໃນລະດບຊາດ ແລະ ລະດບແຂວງ ອາດມສວນຮວມຂອງ ສະຫະພນແມນຍງລາວ,

ຊາວຊມ ແລະ ແນວໂຮມ.

3.3.3.4 ສາງໂອກາດ ໃຫມການເຂາຮວມ ຂອງພະນກງານການນາ

ເຫດຜນ: ພະນກງານການນາ ແມນມບດບາດສາຄນ ໃນການຕດສນບນຫາ ແລະ ສາມາດສາງອທພນ ຕການປະຕບດແຜນດາເນນງານນ. ແນວໃດກຕາມ, ອທພນນ ນຈະອອກມາໃນດານບວກ


ປ 2011-2020

46

ແລະ ລບ ເຊ ງຂນກບຄວາມເຂາໃຈຂອງເຂາເຈາຕເປນຫານ ນໆ. ໂອກາດການເຂາຮວມກດຈະກາ ຫ ການທດສະນະສກສາຕາງໆ ຈະຊວຍໃຫເຂາເຈາເຫນໄດ ໂດຍກງຈາກໂຄງການ ທ ໄດ ປະຕບດ ແລະ ມຜນສາເລດ ທຜານມາ. ນະໂຍບາຍ: ໃຫໂອກາດແກການນາຜທມບດບາດສາຄນ ໄດຮບຮຄວາມສາຄນຂອງລາວ ຕການອະນລກທະນ ແລະ ສາງໃຫເຂາເຈາມຄວາມສນໃຈຫາຍຂນ ໃນການອະນລກຊວະນາໆພນ. ການປະຕບດ:

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ, ປະສານສມທບກບຂະແໜງການ ແລະ

ໂຄງການຕາງໆ ເພອປງປງຂອດປະສານງານ ລະຫວາງ ຂະແໜງການພາກລດ ດວຍຮບແບບການທດສະນາສກສາ ເພອຖອດຖອນບດຮຽນ ທງພາຍໃນ ແລະ ຕາງປະເທດ ກຽວກບ ດານການຈດສນປາສະຫງວນ ກຄການອະນລກຊະນດພນ ໂດຍຖເອາທະນ ເປນໜງ ໃນຊະນດທເປນຕວແທນ.

3.3.4 ສາງຄວາມອາດສາມາດ ໃຫຄນລາວ ດານການອະນລກທະນ

3.3.4.1 ຄວາມສາມາດ ໃນການສາຫວດ ແລະ ການສກສາຄ ນຄວາ

ເຫດຜນ: ປະຈບນ ຍງບທນມ ພະນກງານ ວຊາການ ຫ ຊຽວຊານຂອງລາວ ສະເພາະດານ ກຽວກບທະນ ເຊ ງຜທເປນຄວາມຫວງໃນໄລຍະຍາວ ເພອຮກສາປະຊາກອນຂອງທະນ ໃຫຢກບສງຄມລາວ. ດ ງນ ນ, ການສາງພນຖານຄວາມຮ ທາງວຊາການທດ ແມນມຄວາມຈາເປນອນຮບດວນ. ປະຕບດການສກສາຄ ນຄວາ ໂດຍເຂາເຈາເອງກສາມາດປະກອບ ສວນຕການປກປກ

ຮກສາທະນໄດ ໂດຍການໃຊເວລາຢໃນປາແບບລຽບງາຍ ອນສາງຄວາມສນໃຈທແຮງກາໃຫຊມຊນ ໃນການອະນລກ.

ນະໂຍບາຍ: ສະໜບສະໜນການພດທະນາບກຄະລະກອນຜໜ ມນອຍ ໃນດານຕາງໆ ຂອງວຽກງານການອະນລກ ເປນຕ ນການການປະເມນຜນໄພຂ ມຂ, ເຕກນກໃນການສາຫວດສດປາ ແລະ ທະນ ໂດຍສະເພາະ. ຊອກຫາກະລະໂອກາດ ເພອສ ງເສມຜມຄນນະວດທເໝາະສມ ໄດຮຽນ

ຕທງພາຍໃນ ແລະ ຕາງປະເທດ. ການປະຕບດ:

ຄດເລອກເອາຜເຂາຮວມ ຈາກພນທບລມະສດ ຝກດານການປະເມນໄພຂ ມຂດານການອະນລກ, ການປະເມນຜນແບບມສວນຮວມ, ວາງແຜນການຈດສນການອະນລກ, ເຕກນກການສາຫວດ ແລະ ວທການກວດກາຕດຕາມ ໂດຍສະເພາະກຽວກບທະນ.

ຄດເລອກເອາຜມຄນນະວດທເໝາະສມ ທງສນກາງ, ແຂວງ ແລະ ພນທ ເຂາຮວມການຝກອບຮມ ແລະ ຈດຕ ງປະຕບດການສາຫວດ ແລະ ສກສາຄ ນຄວາ ກຽວກບວຽກງານ


ປ 2011-2020

47

ອະນລກ ຮວມກບຊຽວຊານ ຫ ນກສກສາ ຕາງປະເທດ ໃນດານຕາງໆ ລວມທງ ສະໜອງໂອກາດ ໃຫມການຮຽນຕ ໃນຂ ນຕາງໆ.

ສາງໃຫນກຮຽນ ຈາກມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ແລະ ໂຄງການຕາງໆ ໃຫມການສາຫວດທະນ ໃນພນທບລມະສດ ເພອສະໜອງຂມນ ໃນການວາງແຜນ.

ປບປງການພດທະນາຕາລາຂອງ ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ເພອການອະນລກຊວະນາໆພນ ລວມທງທະນ ເຊ ງເປນຊະນດຕວແທນ. ອາດປະກອບກບຕາລາ ທທາງໂຄງການ WCS ທພວມໃຫການຊວຍເຫອໃນການພດທະນາຢ.

ສາງສາຍພວພນການຮວມມ ລະຫວາງ ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ກບສະຖາບນການສກສາ ຂອງຕາງປະເທດ ໃນການຄ ນຄວາກຽວກບທະນ.

3.3.4.2 ການວາງແຜນ ແລະ ການຈດຕ ງປະຕບດ ໂຄງການ

ເຫດຜນ: ການມບກຄະລະກອນທມຄວາມຮ ໃນການວາງແຜນ ແລະ ຄມຄອງການປະຕບດໂຄງການ ແມນມຄວາມສາຄນທ ສດ ຕການຂບເຄ ອນວຽກງານການອະນລກ ທປະກອບສວນຕ

ການອະນລກທະນ. ສະນ ນ, ການກສາງພະນກງານລດ ໃນດານນ ໂດຍສະເພາະຜທຈະເປນຜນາໃນການອະນລກຂອງລາວ ແມນມຄວາມຈາເປນ ສາລບ ສປປ ລາວ ເພອຈະສາມາດຊວຍ

ນາພາ ວຽກງານການອະນລກຂອງປະເທດ ໃນອະນາຄດ. ນະໂຍບາຍ: ສະໜບສະໜນການພດທະນາບກຄະລະກອນ ຜໜມນອຍ ໃນດານຕາງໆ ເພອສາງຄວາມເຂມແຂງ ໃນວຽກງານການອະນລກ ລວມທງການວາງແຜນ ແລະ ການຈດຕ ງປະຕບດ

ໂຄງການ. ການປະຕບດ:

ຄດເລອກເອາພະນກງານ ຂອງແຕລະພນທບລມະສດ, ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນ ປາໄມ ແລະ ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ ເພອເຂາຮວມການຝກອບຮມ ກຽວກບການວາງແຜນ ແລະ ການຄມຄອງໂຄງການ.

ຄດເລອກເອາຜທມຜນງານດເດນທາງດານວຊາການ ເຂາຮວມໃນການຝກອບຮມ ຫ ຮຽນຕ ໃນຕາງປະເທດ ໂດຍສະເພາະໃນການວາງແຜນ ແລະ ການຄມຄອງໂຄງການ.

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ ປະສານສມທບກບ ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ແລະ ໂຄງການພດທະນາຕາງໆ.


ປ 2011-2020

48

3.3.5 ປບປງຊວດການເປນຢຂອງຊາວບານ ໂດຍການອະນລກທະນກບທ ແລະ ການທອງທຽວ ທາມະຊາດ.

ປາສະຫງວນທກໆແຫງ ໃນ ສປປ ລາວ ແມນມປະຊາຊນອາໄສ ແລະ ເພງພາອາໄສ

ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ເພອການດາລງຊວດ. ການວາງແຜນຈດສນ ຫ ອະນລກຊະນດພນສດປາ ໃນເຂດປາສະຫງວນ ຈາເປນຕອງໄດພຈະລະນາ ວຽກງານການປບປງຊວດການເປນຢ ຂອງປະຊາຊນທອງຖນ ຢາງລະມດລະວງ ແລະ ເຊ ອມໂຍງກບຄວາມຕອງການ ຂອງຊາວບານ ຕຈດປະສງການອະນລກ.

ທດທາງຂອງການພດທະນາ ຊວດການເປນຢ ຂອງໂຄງການທະນນ ແມນການ ສ ງເສມ ໃຫມການສາງລາຍໄດ ໂດຍເລງໃສການພດທະນາ ແລະ ບລການ ການທອງທຽວ ທາມະຊາດ, ການພດທະນາວຊາຊບ ຫ ສມແຮງງານ. ໂຄງການຈະໃຫບລມະສດແກຜທກຍາກ ແລະ

ຜມສວນຮວມຫາຍ ໃນການອະນລກທະນ. ໂຄງການທອງທຽວທາມະຊາດສາມາດ ເປນຕວແທນຂອງຊມຊນ ຈະໄດຮບລາຍໄດໂດຍ

ກງຈາກການທຊມຊນນ ນ ມປະຊາກອນ ຂອງທະນ ໃນຂະນະທໂຕທະນເອງແມນສາມາດດງດດ

ນກທອງທຽວໄດດແລວ. ເຖງຢາງໃດກຕາມ ໃນການອອກແບບ ແລະ ຈດຕ ງປະຕບດໂຄງການ ພດທະນາທອງທຽວເຫານ ນ ຄວນໄດເອາໃຈໃສ ເພອຫດຜອນຜນກະທບ ໂດຍທາງກງ ແລະ

ທາງອອມ, ທງໃນໄລຍະຍາວ ແລະໄລຍະສ ນຕປາສະຫງວນ ກຄປະຊາກອນທະນ ໃນພນທດ ງກາວ.

3.3.5.1 ສກສາຄວາມເປນໄປໄດ ໃນການພດທະນາ ແຫງທອງທຽວທາມະຊາດ

ເຫດຜນ: ທກພນທ ໆມທະນ ບສາມາດຈະເປນໄປໄດ ໃນການສ ງເສມ ການພດທະນາ ການທອງ ທຽວ ເຊ ງມນຂນກບຫາຍປດໃຈ ເພອຮບປະກນວາ ໂຄງການທອງທຽວນ ນໆ ຈະມຄວາມ

ຍນຍງ, ມຜນປະໂຫຍດຕຊມຊນ ແລະ ຈດປະສງຂອງການອະນລກ. ນະໂຍບາຍ: ສາຫວດເພອສກສາຄວາມເປນໄປໄດ ໃນການສ ງເສມການລງທນ ວຽກງານການ ພດທະນາການທອງທຽວ ໃນພນທຕາງໆ ທຕດພນກບການອະນລກທະນ. ພອມທງປະເມນ ມນຄາທາງດານທາແຮງອ ນໆ ເຊນ: ຂງເຂດພມສນຖານ, ວດທະນາທາ, ດານຫດຖະກາ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຊມຊນ ໃນພນທການສກສານ ນໆ. ການວາງແຜນກດຈະກາການທອງທຽວ

ໂດຍເອາທະນ ເປນຫກ ຄວນພຈາລະນາ ເບ ງມນຄາທາງດານຊວະນາໆພນ ອ ນໆນາ ເຊນ: ທະນເປນສດທອາໄສຢຕາມຕ ນໄມ ອາດຈະບໄດຮບຜນກະທບໂດຍກງ ຈາກກດຈະກາການທອງ ທຽວ ແຕທາງພນດນ ທພວພນກບຊວະນາໆພນ ທາງນ າ.


ປ 2011-2020

49

ການປະຕບດ: ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ສມທບກບ ອງການທອງທຽວແຫງຊາດ, ພະແນກທອງທຽວ

ແຂວງ ແລະ ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນປະຈາແຂວງ ເຂາຮວມການສກສາ ຄວາມເປນ ໄປໄດ ໃນການພດທະນາແຫງທອງທຽວທາມະຊາດ ທຕດພນກບການອະນລກທະນ.

3.3.5.2 ສ ງເສມການພດທະນາ ການທອງທຽວ ແບບຊມຊນ

ເຫດຜນ: ໂຄງການທອງທຽວທພວພນກບການອະນລກທະນ ໄດສະແດງໃຫເຫນເປນໂຄງການ

ໜງແລວ ຢໃນ ລາວ ເຊ ງໄດປະກອບສວນຕການອະນລກທະນ ໄດເປນຢາງດ. ການພດທະນາການທອງທຽວແບບຊມຊນ ແມນຍງມທາແຮງຫາຍ ຢໃນປະເທດ ເຊ ງສາມາດສາງຄວາມເປນ

ເຈາການຂອງຊາວບານ ແລະ ໃຫເຂາເຈາເຂາຮວມໃນການອະນລກ ພອມທງສະໜອງພາສລາຍໄດ ຕປາສະຫງວນຫາຍຂນ. ນະໂຍບາຍ: ສະໜອງຂມນທາແຮງການທອງທຽວຕາງໆ ໃຫພາກສວນເອກະຊນຜທສນໃຈ

ເຊ ງອາດຈະເລງໃສ ພາກສວນເອກະຊນ ບລສດ ຫ ບກຄນ ທມປະສບການ ແລະ ປະຫວດ ການເຮດວຽກດ ໂດຍໃຫຄວາມສາຄນຕຊມຊນ ແລະ ວຽກງານການອະນລກ. ການແບງປນຜນ ຕອງໃຫມຄວາມສມສວນ ແລະ ເພອນາເອາທນເຂາມາຈດສນປາສະຫງວນດ ງກາວ ຕາມລະບບກນໄກການເງນຍນຍງ. ການປະຕບດ:

ຄວນມການພດທະນາຄມແນະນາ ການອອກແບບໂຄງການທອງທຽວທາມະຊາດທ ສອດຄອງກບການອະນລກທະນ ພອມທງ ເຫນຄວາມສາຄນຕການອອນໄຫວຂອງສ ງ

ແວດລອມ, ແລະ ໃຫການປນຜນລາຍໄດທສະເໜພາບຕຊມຊນທອງຖນ. ຄມແນະນາອາດຊວຍໃຫອານາດການປກຄອງທອງຖນສາມາດກວດກາເບ ງວາບລສດເອກະຊນນ ນ ມ ຄວາມສາມາດ ແລະ ມຄວາມສນໃຈ ພຽງພກບມາດຖານທສງ ໃນການເປນໂຄງການ

ຕວຢາງທດ ໃນການທອງທຽວທາມະຊາດ ກອນທຈະມການອະນມດໃຫມການດາເນນການ.

ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນແຂວງ ແລະ ຫອງການທອງທຽວແຂວງ ທກຽວຂອງ ພອມກບພາກສວນເອກະຊນຜທສນໃຈ ແລະ ອງການອະນລກຕາງໆ ຊວຍສາງການທອງທຽວແບບຊມຊນ ຢໃນພນທໆມທາແຮງ ແລະ ມຜນປະໂຫຍດຕການອະນລກທະນ.


ປ 2011-2020

50

3.3.6 ປບປງຂອດປະສານງານກບພາກສວນຕາງໆ ເພອການອະນລກທະນ

ໃນການພດທະນາ ແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ໄດມການເຂາຮວມຂອງຫາຍພາກສວນ. ຈາເປນຕອງໄດສບຕການຮວມມກບພາກສວນຕາງໆ ເພອຈດຕ ງປະຕບດ ແຜນດາເນນງານນ ໃນ

ລະດບຊາດ ແລະ ສ ງສາຄນ ຕອງໄດຜນຂະຫຍາຍແຜນດາເນນງານນ ໃນລະດບທອງຖ ນ ໂດຍສະເພາະ ການຄມຄອງການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍສດປາ.

3.3.6.1 ປະສານງານ ເພອການປກປກຮກສາ ຖນທຢອາໄສຂອງ ທະນ ໃນພນທ

ເຫດຜນ: ໃນແຕລະພນທອາດມໂຄງການລງທນ ຂອງລດຖະບານ ແລະ ຕາງປະເທດ ເຊ ງຜຮບຜດຊອບໂຄງການເຫານ ມຄວາມເຂາໃຈທຈາກດ ກຽວກບຄນຄາຄວາມສາຄນໃນການອະນລກໃນລະດບທອງຖນ ຢໃນພນທໂຄງການ ຂອງເຂາເຈາ. ຄວນມວາລະການພບປະ ແລະ ປກສາຫາລ ຮວມກບຜຮບຜດຊອບໂຄງການ ໃນກດຈະກາການພດທະນາ ຕອງໄດພຈາລະນາເຖງການ

ອະນລກທະນ ໂດຍຫດຜອນຜນກະທບຕປະຊາກອນທະນ, ໃຫການສະໜບສະໜນໂຄງການອະນລກທະນ ແລະ ເອາໃຈໃສໃນວາລະການພດທະນາຍນຍງ. ນະໂຍບາຍ: ສາງສາຍພວພນທດກບບນຫາໂຄງການຕາງໆ ຢໃນແຕລະພນທ ເພອໃຫເຂາເຈາໄດເອາໃຈໃສ ແລະ ນາເອາໜາວຽກການອະນລກ ເຂາໃນການວາງແຜນພດທະນາຕາງໆ ເພອຮບປະກນ ຜນປະໂຫຍດທາງດານເສດຖະກດ-ສງຄມ ແລະ ການອະນລກຊວະນາໆພນ ໃນຂງເຂດພມສນຖານທກວາງ. ການປະຕບດ:

ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນແຂວງປະຈາ, ຫອງການພດທະນາຊນນະບດແຂວງ ແລະ ໂຄງການທກຽວຂອງ ເພອຊອກຫາວທການແກໄຂ ແລະ ປອງກນຮວມກນ ຕບນຫາການລາສດປາ ແລະ ຖນອາໄສຖກທາລາຍ.

ພນທໃດມໂຄງການຈດຕ ງປະຕບດຢ ຕອງໄດນາເອາກດຈະການ ເສມເຂາໃນແຜນຈດຕ ງປະຕບດການຈດສນປາສະຫງວນ ຂອງຕນຮບຜດຊອບ.

3.3.6.2 ປະສານງານ ເພອປອງກນ ການລາ ແລະ ຊ--ຂາຍ ທະນ

ເຫດຜນ: ໃນທຜານມາ ຍງບທນມພາລະບດບາດ ແລະ ກນໄກການປະສານງານຢາງຄກແນ ເພອເຮດໃຫແຕລະພາກສວນໄດມໂອກາດ ແລະ ເຂາຮວມການປກສາຫາລກຽວກບບນຫາການຊ-ຂາຍສດປາ ໂດຍສະເພາະທະນ ທອງຖນ2. 2 ກມທເຮດວຽກ ເພ ອຕານການຄາ-ຂາຍສດປາທຜດກດໝາຍ ໄດຈດຕ ງຂນ ໃນລະດບສນກາງ ໂດຍມກມກວດກາ ປາໄມ, ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ ແລະ ບນດາອງການຈດຕ ງສາກນຕາງໆເຂາຮວມ. ກມດ ງກາວ


ປ 2011-2020

51

ນະໂຍບາຍ: ສາງໃຫມໂອກາດ ແລະ ເສມຂະຫຍາຍການພດທະນາກນໄກ ການປະສານງານ ເພອໃຫມການເຂາຮວມ ຂອງຫາຍໆ ພາກສວນຕ ນຕ ໃນການປກສາຫາລ ແລະ ວາງແຜນການ

ແກໄຂ ແລະ ສະກດກ ນການລາ ແລະ ຊຂາຍ-ສດປາ ໂດຍສະເພາະທະນ. ການປະຕບດ:

ໃນພນທບລມະສດ ກອງກວດກາປາໄມແຂວງ ສະເໜລາຍຊພາກສວນກຽວຂອງຕ ນຕ ໃນແຂວງທກຽວຂອງ ແລະ ພດທະນາກນໄກການປະສານງານ ເພອວາງແຜນການແກ ໄຂ ແລະ ສະກດກ ນການລາ, ຊ-ຂາຍ ສດປາ ຢາງເປນປະຈາ ໂດຍສະເພາະທະນ. ໃນ

ນ ນ, ອາດມການເຂາຮວມຂອງ ກມປາໄມ, ກມກວດກາປາໄມ, ພາສ ແລະ ພາກສວນທກຽວຂອງອ ນໆ.

3.3.6.3 ປະສານງານ ເພອການສກສາ ຄ ນຄວາ ກຽວກບທະນ

ເຫດຜນ: ການວາງແຜນເພ ອການອະນລກ ແລະ ຈດສນຊະນດພນສດປາ ຈາເປນຕອງໄດມການສາຫວດ ແລະ ສກສາຄ ນຄວາ ເພອໃຫມການວາງແຜນທດ ແລະ ແກໄຂບນຫາຕ ນຕທມ ຕທະນໄດ. ທງໆທ ຮກນດແລວວາ ທະນມຜນກະທບຍອນການລາເກນຂອບເຂດ, ການສກສາຄ ນຄວາ ເພ ອສາງຄວາມເຂາໃຈກຽວກບໄພຂ ມຂຕາງໆ ແມນຈາເປນ ແລະ ການໃຫຜໜມນອຍເຂາຮວມການສກສາຄ ນຄວາ ຈະຊວຍເຂາເຈາໃຫເຂາເຈາ ໄດຮຽນຮປະສບການ. ມຄວາມຕອງການເຮດການສກສາຄ ນຄວາໃນຫາຍດານກຽວກບທະນ ຫາຍກວາທຈະເລງໃສການສກສາທາງດານນເວດ ແລະ ຊວະນາໆພນລວນໆ. ການສກສາທາງດານສງຄມບຄວນມອງຂາມ ເຊ ງມນມຄວາມສາຄນ ໃນການວາງແຜນ ເພອແກໄຂການອະນລກໃນໄລຍະຍາວ.

ນະໂຍບາຍ: ຝກອບຮມນກຄ ນຄວາ ນກສກສາ ຈາກມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ ໂດຍເລງໃສການປະເມນໄພຂ ມຂ, ວເຄາະຜນກະທບຂອງການລາທະນ ເພອການບລໂພກ ແລະ ການຄາ, ລວມທງທາທຂອງຜບລໂພກທະນ. ວຽກງານເຫານ ຈະເປນວຽກສກສາຄ ນຄວາ ເພມເຕມກບ

ການສກສາ ທາງດານນເວດວທະຍາຂອງທະນ. ວຽກງານການສກສາຄ ນຄວາກຽວກບທະນ ຄວນເລງໃສໄພຂ ມຂ ຕທະນ ຂອງແຕລະພນທ. ປະຕບດການຄ ນຄວາກຽວກບທະນທອາໄສຢໃນພນ

ທປາທຖກທາລາຍ ເຊນ: ປາສະຫງວນນ າປາ ເຊ ງອາດຊວຍໃຫຮຽນຮໄດການຢລອດຂອງທະນ ຢໃນສະພາບປາດ ງກາວ. ຖາເປນໄປໄດ ແລະ ເໝາະສມ ອາດມການຮວມມກບສະຖາບນການສກສາ ຂອງຕາງປະເທດ ຈາກຜຊຽວຊານໃນລະດບຂງເຂດ.

ໄດລເລມການປກສາຫາລ ເພ ອໃຫມໜວຍງານເຄອຂາຍ ການນາໃຊມາດຕະການທາງກດໝາຍຕການຊ-ຂາຍສດປາ (Lao-WEN) ຂອງ ສປປ ລາວ.


ປ 2011-2020

52

ການປະຕບດ: ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ ປະສານສມທບກບ ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ,

ກມປາໄມ ຫ ກບມະຫາວທະຍາໄລອ ນໆ ໃນຕາງປະເທດ ເຊນ: ສປ ຈນ, ລາດຊະອານາຈກໄທ ແລະ ສສ ຫວຽດນາມ ໃນການຄ ນຄວາກຽວກບທະນ ໃນພນທບລມະສດ

ແລະ ບາງໜາວຽກບລມະສດ; ສາເຫດການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍ ທະນ, ທາທຂອງມວນຊນ, ການນາໃຊຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ໃນພນທໆມທະນ ແລະ ແນວທາງການກວດກາຕດຕດຕາມທເໝາະສມ.

3.3.7 ປບປງພນຖານຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບສະຖານະພາບຂອງທະນ

ໃນຂະນະປະຕບດການແກໄຂ ບນຫາໄພຂ ມຂຕທະນ ໃນພນທໆສາຄນ ແມນເປນບລມະສດ ແຕຍງຈາເປນຕອງມຂມນລະອຽດກຽວກບສະຖານະພາບຂອງທະນບາງຊະນດ ຢໃນບາງພນທ. ປະຈບນ ຖວາຂມນຍງບທນລະອຽດ ກຽວກບ ຊະນດ, ຂອບເຂດການກະຈາຍ ແລະ ສະພາບເງ ອນໄຂຂອງຖນທຢອາໄສ.

3.3.7.1 ສາຫວດ ການກະຈາຍ ຂອງທະນ ສະເພາະພນທ

ເຫດຜນ: ຂມນພນຖານການກະຈາຍຂອງທະນ ແມນມຄວາມສາຄນ ເພອການດພນທສາຄນ ໃນການອະນລກທະນ. ຂມນການກະຈາຍຂອງທະນລະອຽດ ໃນບາງພນທໆບລມະສດ ໃນການອະນລກທະນ ແມນຍງບທນມ, ເພອສະໜບສະໜນ ໃນການອະນລກແຕລະພນທໃຫໄດດ. ຍກ

ເວນ ປາສະຫງວນ ນ າກະດງ (ມການສາຫວດ ການກະຈາຍຂອງ ທະນແກມຂາວ ຖນເໜອ ແລະ ຖນໃຕ) ແລະ ໃນນ ນ, ມຂມນສວນໜງຂອງ ທະນແກມຂາວ ຖນໃຕ ຢປາສະຫງວນແຫງ

ຊາດ ນາກາຍ-ນ າເທນ ແລະ ປາສະຫງວນ ແຫງຊາດ ຫນໜາມໜ. ນະໂຍບາຍ: ສາຫວດການກະຈາຍ ແລະ ໄພຂ ມຂຕທະນ ໃນພນທ ທຈາເປນ. ຜເຂາຮວມຈະໄດຮບການຝກ ໂດຍມຊຽວຊານສະເພາະດານ ນາໃຊຮບແບບການສາຫວດທ ມປະສດທພາບ

ເພອສະໜອງຂມນ ໃນການວາງແຜນອະນລກທະນ. ຕບນຫານ, ບຄວນມການມອງຂາມ ຄວາມສາຄນ ຂອງຄວາມຮທອງຖນ. ການປະຕບດ:

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ ປະສານສມທບກບ ພາກສວນທກຽວຂອງ ເຊນ ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນປະຈາແຂວງ ແລະ ໜວຍງານປາສະຫງວນ ທກຽວຂອງ ໃນການລງສາຫວດຢໃນພນທບລມະສດ. ໃນນ ນ, ພະແນກ ກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງ ລວມທງມະຫາວທະຍໄລ ອາດເຂາຮວມ.


ປ 2011-2020

53

ປະເມນເບອງຕ ນ ໂດຍນາໃຊຄວາມຮທອງຖ ນ ແລະ ວທການແບບມສວນຮວມ ເພອ ຊວຍໃນການການດ ຖນອາໄສຂອງທະນ ທສາຄນ. ຂມນຈາກການສາຫວດທຜານມາ

ແມນມຜນປະໂຫຍດຕໜາວຽກດານນ. ການສາຫວດທະນ ຕວຈງໃນປາສະຫງວນອາດມ ການປະຕບດຕາມພາຍຫງ.

3.3.7.2 ສາຫວດ ການກະຈາຍ ຂອງທະນ ໃນພນທອ ນໆ

ເຫດຜນ: ໃນປະຈບນ ຂມນສະຖານະພາບ ແລະ ການກະຈາຍ ຂອງທະນ ຂອງພນທຕວແທນ ໃນ ສປປ ລາວ ຍງບທນພຽງພ (ເບ ງ 2.2) ເພ ອວາງແຜນໃນການປກປກຮກສາ ແຕລະຊະນດຂອງທະນ ໃນ ສປປ ລາວ. ແນວໃດກຕາມ, ມຂມນ 2 ດານ ທຕອງໄດເກບກາ ຄ: 1) ສາ

ຫວດຄວາມເປນໄປໄດ ໃນພນທໆມປະຊາກອນທະນທສາມາດແຜພນໄດ ຂອງຕະກນ Hylobates ແລະ Nomascus concolor; 2) ສາຫວດ ເພອໃຫຄວາມກະຈາງແຈງກຽວກບຂອບເຂດຊາຍແດນຂອງບາງຊະນດທະນ. ທງໆທ ໃນຕມາ ວຽກງານນບໄດການດເປນບລມະ

ສດສງ ໃນການປກປກຮກສາຊະນດທະນ ທງໝດ ໃນ ສປປ ລາວ. ການປະຕບດ: ການສາຫວດທະນໃນພນທຂາງລມນ ຄວນປະຕບດຮວມກບກອງອະນລກຊບ ພະຍາກອນປາໄມ ແລະ ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງທ ກຽວຂອງ ດ ງນ:

ພນທດານຕາເວນຕກແມນ າຂອງຕອນເໜອ ທາງພາກເໜອ ສາລບ ທະນມຂາວ, ໃນພນທໆ ມປະຊາກອນ ທະນຊະນດນຢ ນອກປາສະຫງວນ.

ປາສະຫງວນດງຄນທງ ແລະ ພນທອ ນໆໃກຄຽງ ຂອງແຂວງຈາປາສກ ທາງພາກຕາເວນຕກ ແມນ າຂອງ ແມນມຄວາມສາຄນ ສາລບ ທະນມງກດ.

ໃນເຂດແຂວງພາກກາງຕອນເໜອ ແລະ ຕາເວນຕກຕອນເໜອ ສາລບ ປະຊາກອນທະນດາ ຫ ອາດມທະນແກມຂາວຖນເໜອ ເພາະຂມນການກະຈາຍຂອງທະນເຫານ ໃນພນທດ ງກາວ ແມນຍງບທນຮ.


ປ 2011-2020

54

3.4 ແຜນວຽກ ແລະ ງບປະມານ

ເພອຄວາມສະດວກແກຜປະຕບດ ແຜນດາເນນງານນ ທາງທມງານ ໄດສງລວມ ເປນຕາຕະລາງ ກດຈະກາເວລາ, ຜປະຕບດ ແລະ ໄດການດງບປະມານ ຄາດຄະເນ ຄວາມຕອງການ ເພອບນລວດຖປະສງຂອງກດຈະການ ນໆ. ລາຍລະອຽດຂອງແຕລະໜາວຽກ ໄດການດຢໃນຕາຕະລາງ 2 ລມນ:

ຕາຕະລາງ 2. ກດຈະກາ ຂອງແຜນດາເນນແຜນງານ ອະນລກທະນ ໃນ ສປປ ລາວ

ລ/ດ ຈດປະສງ ແລະ ກດຈະກາ ຜນາພາ ຜຮວມງານຫກ

ຕວຊວດ ຫກຖານ ການຢງຢນ

2011-2015

2016- 2020

ຈດປະສງ 1. ເພອຄວບຄມ ການລາ ແລະ ການຊ-ຂາຍ ທະນ ພນທ ບລມະສດ ຢາງເຂມງວດ

1.1 ປະຕບດການໃຊມາດຕະການ ແລະ ກວດກາລາດ ຕະເວນ ຢໃນ ແລະ ຂອບເຂດ ພນທບລມະສດ

ງບປະມານ $970,000 (ສມທບໂຄງການອ ນ)

PPAM PoFI PAFO

WCS WMPA GIZ/KfWWWF IUCN/FFI

ຫດຜອນໄພຂ ມຂຄດໄລຕາມຕຫວ ໜວຍການລາດ ຕະເວນ

ບດລາຍງານ ການລາດ ຕະເວນ

x1x2x3x4x5 $570,000

x6x7x8x9 $400,000

1.2 ການການດ ເຂດຫວງຫາມ ແລະ ຄມຄອງ ໃນ

ເຂດປາສະຫງວນ ເພອໃຫກວມເອາພນທໆມທະນ

ງບປະມານ: $200,000 (ສມທບໂຄງການອ ນ)

PPAM DFRC PAFO

WCS WMPA GIZ/KfWWWF IUCN/FFI

ເຂດຫວງຫາມ ໄດການດ ແລະ ໃຫມພນທກວາງໃຫຍທຕດຈອດກນ ໃນພນທ ບລມະ ສດ

ບດລາຍງານ x2x3x4x5 $200,000


ປ 2011-2020

55

1.3 ປບປງຂອດປະສານງານ ລະຫວາງ ພະນກງານ

ກບ ພາກສວນນາໃຊມາດຕະການໃນຂ ນທອງຖນ ເພອໄກໄຂການລາສດປາ ງບປະມານ: $50,000 (ສມທບໂຄງການອ ນ)

PoFI PPAM

PAFO DFRC IUCN/FFI

ຈານວນກອງປະຊມ

ບດລາຍງານ 2x3x4 $40,000

x6 $10,000

1.4 ສາງສາຍລາຍງານ ການຕດຕາມໄພຂ ມຂ ແລະ ການໃຊມາດຕະການທາງກດໝາຍ


PoFI PPAM ຕາຫວດ

PAFO DFRC DOFI WCS WMPA GIZ/KfW WWF IUCN/FFI

ສາງຈານວນ ທມງານແລະ ເຄອຂາຍ ແລະ ປະຕບດ

ບດລາຍງານ ກລະນ

x2x3x4 $300,000

x6x7x8x9 $190,000

1.5 ການແຜຍແຜ ຂມນ ດານລະບຽບການ ແລະ ການນາໃຊມາດຕະການ ເພອຄມຄອງການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍສດປາ ງບປະມານ: $250,000 (ສມທບໂຄງການອ ນ)

PoFI PPAM

DFRC WCS IUCN

ປະຕບດການປກ ຈດສານກ ໃຫພະນກງານ ແລະ ຊມຊນ

ບດລາຍ ງານການສາ ຫວດທາງ ສງຄມ

x2x3x4

$150,000

x6x7x8x9

$100,000


ປ 2011-2020

56

ຈດປະສງ 2. ເພອປກປກຮກສາຖນທຢອາໄສ ຂອງທະນ ທສາຄນ ແລະ ເປນຕວແທນ

ງບປະມານ: $130,000

NUoL DFRC

WCS IUCN/FFI DoFI

ຈານວນພນທໆໂຄງການ

ບດລາຍງານ ແລະ ບດຄ ນຄວາ

x3x4x5 $80,000

x6x7 $50,000

ຈດປະສງ 3. ເພມທະວ ການສະໜບສະໜນ ຂອງມວນຊນ ດານການອະນລກ ທະນ

3.1 ສາງຄວາມເຂາໃຈ ດານຄວາມຮ, ທາທ ແລະ

ຄວາມຮບຮ ຂອງພາກສວນກຽວຂອງ ກຽວກບການອະນລກທະນ ງບປະມານ: $30,000

DFRC PPAM

DoFI WCS IUCN/FFI

ການສາຫວດທາງສງຄມ

ບດລາຍງານ x1x2 $30,000

3.2 ປະຕບດການປກຈດສານກໃຫ ຊມຊນ ງບປະມານ: $300,000

DFRC PPAM NUoL

DoFI WCS IUCN/FFI

ຈານວນຄ ງ ການປະຕບດ

ບດລາຍງານ x2x3x4x5 $200,000

x6x7x8x9 $100,000

3.3 ປະຕບດການປກຈດສານກ ໃນລະດບຊາດ ແລະ ແຂວງ


DFRC LWU NUoL

DoFI WCS IUCN/FFI

ຈານວນຄ ງ ການ ລງເຜຍແຜ


x6 $10,000

3.4 ສາງໂອກາດ ໃຫມການເຂາຮວມ ຂອງພະນກ

ງານການນາ ງບປະມານ: $50,000

DFRC DoF

DoFI IUCN/FFI

ຈານວນຜເຂາຮວມ, ຈານວນ ຄ ງການຈດ

ບດລາຍງານ X2 x4 $30,000

x7 $20,000


ປ 2011-2020

57

ຈດປະສງ 4. ສາງຄວາມສາມາດ ຂອງຄນລາວ ໃນການອະນລກທະນ

4.1 ສາງຄວາມສາມາດ ໃນການສາຫວດ ແລະ

ການສກສາ ຄ ນຄວາ


NUoL DFRC PPAM

WCS/WWF IUCN/FFI WMPA GIZ/KfW

ຢາງໜອຍ 4 ຄນ ໄດເລງໃສການຄ ນຄວາກຽວກບ ທະນ ພະນກງານໄດຝກ

ຈານວນບດນພນ

x3x4x5 $50,000

x6x7x8x9 $50,000

4.2 ການວາງແຜນ ແລະ ການຈດຕ ງປະຕບດໂຄງການ


NUoL DFRC

DoF DoFI IUCN/FFI

ພະນກງານລດ ມຄວາມສາມາດໃນການວາງແຜນພດທະນາໂຄງການອະນລກທະນ

ໄດລເລມມ ໂຄງການອະນນລກທະນ ໃໝຫາຍຂນ

x3x4x5 $20,000

x6x7x8x9 $30,000

ຈດປະສງ 5. ປບປງຊວດການເປນຢ ຂອງຊາວບານ ໂດຍການອະນລກທະນ ໃນພນທ ແລະ ການທອງທຽວທາມະຊາດ

5.1 ສກສາຄວາມເປນໄປໄດ ໃນການພດທະນາ ແຫງ

ທອງທຽວ ທາມະຊາດ ງບປະມານ: $30,000

PTO PAFO

NTA DFRC IUCN/FFI

ຢາງໜອຍມ 5 ພນທ ໄດມການ ລງສາຫວດ

ບດລາຍງານ x3x4

$30,000

5.2 ສ ງເສມການພດທະນາ ການທອງທຽວ ແບບຊມຊນ ງບປະມານ: $100,000

PPAM PTO PAFO

NTA DFRC IUCN/FFI

ມໂຄງການທດລອງ


x6x7 $50,000


ປ 2011-2020

58

ຈດປະສງ 6. ປບປງຂອດປະສານງານ ລະຫວາງ ພາກສວນຕາງໆ ເພອການອະນລກ ທະນ

6.1 ປະສານງານ ເພອການປກປກຮກສາ ຖນທຢອາໄສຂອງ ທະນ


POFI PAFO DFRC

DOFI NLMA WCS WMPA GIZ/KfW

WWF

ຈານວນຄ ງ ການປະສານງານ, ຜໄດຮບຂມນ

ບດລາຍງານ x2x3x4x5

$20,000

x6x7x8x9

$10,000

6.2 ປະສານງານ ເພອຄວບຄມການລາ ແລະ ຊ-ຂາຍ ທະນ


NUoL PoFI PPAM

DOF DOFI PAFO WCS WMPA GIZ/KfW WWF IUCN/FFI

ສາງກນໄກການປະສານງານ

ໄດມການຕກ ລງ ແລະ ເຊນສນຍາ

x2x3x4x5 $30,000

x6x7x8x9 $20,000

6.3 ປະສານງານ ການສກສາຄ ນຄວາ ກຽວກບທະນ


NUoL DFRC PPAM

WCS PAFO IUCN/FFI WMPA GIZ/KfW

ຈານວນໂຄງການ ສກສາ ແລະ ຜເຂາຮວມ

ບດສກສາ ແລະ ບດລາຍ ງານ

x2x3x4x5 $30,000

X6x7x8x9 $20,000

ຈດປະສງ 7. ປບປງຄວາມເຂາໃຈ ກຽວກບສະຖານະພາບ ຂອງທະນ

7.1 ສາຫວດ ການກະຈາຍ ຂອງທະນ ສະເພາະພນທ

DFRC PPAM

WCS WMPA

ພນທການສາຫວດ ບດລາຍງານ x2x3x4x5

X6x7


ປ 2011-2020

59

ງບປະມານ: $100,000 (ສມທບໂຄງການອ ນ) PAFO WWF GIZ/KfW IUCN/FFI

$100,000

7.2 ສາຫວດການກະຈາຍ ຂອງທະນ ໃນພນທອ ນໆ


DFRC NLMC

DoF IUCN WCS WWF

ຜເຂາຮວມ ແລະ ຈານວນຄ ງ, ພນທການສາຫວດ


x6x7 $20,000

ລວມທງໝດ $3,070,000

ໝາຍເຫດ: x = ປ, DFRC = ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, DoF = ກມປາໄມ, DoFI = ກມກວດກາປາໄມ, FFI = ອງການອະນລກ ພນພດ ແລະ ສດປາສາກນ, GIZ = ອງການພດທະນາສາກນຂອງເຍຍລະມນ, IUCN = ອງການສາກນ ເພ ອການອະນລກທາມະຊາດ, KfW = ກມທະນາຄານ ພດທະນາເຍຍລະມນ, NLMA = ອງການຄມຄອງທ ດນແຫງຊາດ, LWU = ສະຫະພນແມຍງ, WMPA = ອງການຄມຄອງ ແລະ ປກປກຮກສາ ອາງໂຕງ, NPA = ປາສະຫງວນແຫງຊາດ, NTA = ອງການທອງທຽວແຫງຊາດ, NUoL = ມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ, PAFO = ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ, PoFI = ກອງກວດກາປາໄມແຂວງ, PPAM = ກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ປະຈາແຂວງ, WCS = ອງການອະນລກສດປາ, WWF = ອງການກອງທນທາມະຊາດໂລກ


ປ 2011-2020

i

4. ການປະຕບດແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ

4.1 ຄວາມຮບຜດຊອບ ຂອງພາກສວນຕາງໆ

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ກມປາໄມ ເປນພາກສວນຫກ ໃນການຊນາ ນາພາ

ເພອຈດຕ ງປະຕບດ ໂດຍມກອງຄມຄອງປາສະຫງວນ ແລະ ຫອງການຄມຄອງປາສະຫງວນ ຢແຕລະແຂວງ ເປນຜຮວມງານ ໃນການຈດປະຕບດວຽກງານຕວຈງ ໃນຂ ນທອງຖນ. ພະແນກ

ກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງ ກຄຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງ ເປນຜສະໜບສະໜນ, ໃຫການຊນາ, ໃຫຄວາມສະດວກ ແລະ ເຂາຮວມໃນການຈດຕ ງປະຕບດ. ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ, ເປນຫອງການປະສານງານ ແລະ ຮວມມ ໃນການປະຕບດແຜນດາເນນ

ງານອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ ແລະ ເຮດວຽກຮວມກບ ທກໆຂະແໜງການ ແລະ ໂຄງການ ທກຽວຂອງ ທງລະດບຊາດ ແລະ ທອງຖນ ເພອເຮດໃຫແຜນດ ງກາວໄດຮບການປະຕບດ. ຫອງການຮບການລາຍງານ ແລະ ສງລວມ ຄວາມຄບໜາຂອງແຕລະໂຄງການ ກຽວກບການອະນລກ ທະນ ໃນ ສປປ ລາວ.

ກມກວດກາປາໄມ, ກອງກວດກາປາໄມ ຢແຕລະແຂວງ ແມນຄຮວມງານຫກ ເພອພດ ທະນາຮບແບບ, ກນໄກການປະຕບດມາດຕະການ ເພອຫດຜອນການລາ ຫ ການຕດໄມທ ຜດກດໝາຍ ຢໃນພນທຮບຜດຊອບຂອງຕນ ຮວມກບພາກສວນຕາງໆ ຢໃນແຕລະຂ ນ ເຊນ:

ຫອງການ ກະສກາ ແລະ ປາໄມ ເມອງ, ປກສ ແລະ ປກຊ. ພະແນກການຕາງໆ ໃນແຕລະແຂວງ ຄວນໄດເອາໃຈໃສ ແລະ ຮວມມການປະຕບດ

ແຜນດາເນນ ດ ງກາວ ເພອຮບປະກນວາ ໃນການປະຕບດແຜນການຂອງໜວຍງານຕນ

ບໄດສາງ ຜນກະທບທາງກງ ແລະ ທາງອອມຕກບປະຊາກອນຂອງທະນ ກຄຖນທຢອາໄສ ຂອງມນ.

ມະຫາວທະຍາໄລ ແຫງຊາດ ຄະນະທກຽວຂອງ ເຊນ: ຄະນະວທະຍາສາດ, ຄະນະ ວທະຍາສາດປາໄມ ແລະ ຄະນະສ ງແວດລອມ ຄວນສະໜບສະໜນ ແລະ ປະສານງານ ພາຍໃນ ແລະ ຮວມກບສະຖາບນຕາງໆ ຂອງສາກນ ໃນການສກສາຄ ນຄວາ ທພວພນກບການ

ອະນລກທະນ. ພອມກນນ ນ, ຈາເປນຕອງໄດການດເປນບລມະສດສາຄນ ໃນການພດທະນາ ບກຄະລະກອນ ໃນດານນ ໃຫ ສປປ ລາວ ກຄຄະນະຂອງຕນ.

ໂຄງການຕາງໆ ໂດຍສະເພາະ ອງການ IUCN, FFI, WCS, WWF, GIZ, Animo ຄວນເອາໃຈໃສ ໃນການລະດມແຫງທນ ຂອງສາກນ ມາຊວຍປະຕບດແຜນດາເນນງານ ດ ງກາວ ໃຫບນລເປ າໝາຍ ແລະ ວດຖປະສງທວາງໄວ.

60


ປ 2011-2020

61

4.2 ງບປະມານ ແລະ ແຫງທນ

ແຜນດາເນນງານນ ເພ ອເປນບອນອງໃນການລະດມແຫງທນ ແລະ ຜໃຫທນ ທມຄວາມ ສນໃຈ ໃນການອະນລກທະນ ທງພາຍ ໃນ ແລະ ຕາງປະເທດ. ອງການ ຫ ໂຄງການ ໃດໜງ ທສນໃຈ ສາມາດຊອກຫາແຫງທນ ມາຈດຕ ງ ປະຕບດ ແຜນດາເນນງານນໄດ ຕາມແຜນກດ

ຈະກາເຫານ ໂດຍກມປາໄມ ສປປ ລາວ ເປນຜຄມຄອງ. ທກໆໂຄງການ ຕອງໄດການດບວງ ງບປະມານ ສວນໃດໜງສະເພາະການປະສານງານ ແລະ ກວດກາຕດຕາມ ໂດຍສນກາງ ເຊນ: ກອງອະນລກ ເພອຊນາ, ກວດກາຕດຕາມ ແລະ ເຂາຮວມ ໂຄງການອະນລກທະນຕາງໆ.

ໂດຍອງຕາມງບປະມານທຄາດຄະເນ ໃນຂທ 3.4 ເປນການອາງອງ ເພອການລະດມທນ ນາຜໃຫທນ ຈາກຜທສນໃຈ ໃນລະດບຊາດ ແລະ ສາກນ ໃນການອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ

ລາວ. ໂດຍໄດມຫາຍແຫງທນ ທເປນໄປໄດ ທງພາຍໃນ ແລະ ຕາງປະເທດ ທໄດສະເໜ ໃນເອກະສານສະບບນ ແຕອາດບສະເພາະແຕແຫງທນເຫານທເປນໄປໄດ.

4.2.1 ທນພາຍໃນ

ກອງທນປກປກຮກສາສ ງແວດລອມ (EFP), ກອງທນພດທະນາປາໄມ, ກອງທນຍອຍUNDP, ທນຊດເຊຍຂອງໂຄງການຕາງໆ ເຊນ: ໄຟຟາ, ບແຮ ແລະ ອ ນໆ ເຊ ງເປນແຫງທນ ພາຍໃນທສາມາດສະໜອງຕການປະຕບດແຜນງານນ. ໃນທສດ ແຕລະແຜນການຂອງຂະແໜງ ການ ເຊ ງສະໜອງຕເປາໝາຍ ການພດທະນາຍນຍງ. ກອງທນເຫານ ຕອງອງໃສຄວາມ ສາມາດ ຂອງທອງຖນ ເມອງ, ແຂວງ ໂດຍການຊວຍເຫອວຊາການ ຂອງບາງໂຄງການ ທກຽວຂອງ ເພອຂຽນບດສະເໜຂທນ

ສາລບໂຄງການໃດໜງ ທມຄວາມຈາເປນ. ສວນຫາຍ ແລວ ທນດ ງກາວ ຈະໃຊໃນການອະນລກຖນທຢອາໄສທ ວໄປ ຫາຍກວາ ສະເພາະເຈາະຈງ ໃສຊະນດພນໃດໜງ

ແຕທະນແມນສດປາຕວແທນຢໃນພນບລມະສດ ຂອງແຜນດາເນນງານ ສະບບນ.

4.2.2 ທນສາກນ

ໄດມຫາຍກອງທນຂອງສາກນທສະໜອງທນໃນການອະນລກຊວະນາໆພນ ນບແຕທນ ຂະໜາດ ນອຍ ເຊ ງງາຍໃນຂ ນຕອນການຂສະເໜ ຮອດທນຂະໜາດໃຫຍ ແລະ ເປນ

ໂຄງການຫາຍປ ເຊ ງຈາເປນຕອງໄດມການວາງແຜນໃນການຂຽນບດສະເໜໂຄງການລະອຽດ ເພອຈະໄດທນດ ງ ກາວ. ກອງທນສດປາ ອາເມລກາ (US Fish and Wildlife) and ກອງທນອາກາສ (Arcus Foundation) ເປນກອງທນທໃຫທນສະເພາະການອະນລກ ພວກທະນ

ໂດຍກງ ແລະ ເປນຜໃຫທນທສາຄນ ໃນການອະນລກທະນ ຢໃນພາກພນນ.


ປ 2011-2020

62

ຜໃຫທນຫກກຽວກບ ຊວະນາໆ ພນໂດຍລວມ ຢໃນພາກພນ ແມນ ກອງທນ CEPF (Critical Ecosystem Partnership Fund), ກອງທນສ ງແວດລອມໂລກ (GEF, Global Environment

Fund), ກອງທນ ແມກ ຄາເທ (John D & Catherine T. MacArther Foundation), ກອງທນ ອາຊ. ທນຂະໜາດ ນອຍສາລບການອະນລກຊະນດພນ ອາດສະເໜນາ ກອງທນ ໂມຮາແມດ ບນຊາອດ (Mohammed bin Zayed Species Conservation Fund), ກອງທນ ຊວະນາໆພນ

ມາກອດ ມາກສ (Margot Marsh Biodiversity Foundation) ເລງໃສ ພວກຕະກນລງ ຫ ລວມທງ ກອງທນ ລດຟອດ (Rufford Small Grants) ແຕມໜອຍຫາຍ. ລາຍຊກອງທນເຫານ ແມນຍງບສາມາດກວມລວມເອາບນດາກອງທນທງໝດທມຢ ແຕນເປນການສະເໜໃຫຮບາງແຫງ

ກອງທນ ທສາຄນ ຂອງສາກນ ໃນເບອງຕ ນ.

4.3 ການຕດຕາມ ແລະ ປະເມນຜນ

ລດຖະບານ ສປປ ລາວ ກຄກມປາໄມ ເປນຜປະເມນການປະຕບດວຽກງານຂອງແຕລະ

ໂຄງ ການ ພາຍໃຕແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ສະບບນ ເພອຮບຮຄວາມຄບໜາ, ຜນສາ ເລດ ແລະ ຂຄງຄາງຕາງໆ. ການປະເມນຜນນ ອາດລວມທງລະບບການນາໃຊງບປະມານຂອງ

ແຕລະໂຄງການ ວາມປະສດຕຜນຫບ.

ແຕລະໂຄງການ ພາຍໃຕແຜນດາເນນງານອະນລກທະນ ຕອງມການລາຍງານຄວາມຄບໜາຂອງໂຄງການຕນ ຢາງໜອຍທກໆ 3 ເດອນ ໃຫກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ.

ບດລາຍງານທງໝດ ທງປະຈາປ ແລະ ບດສນສດໂຄງການຕາງໆ ສາມາດສງລວມ ເປນຜນສາເລດ ໃນໄລຍະ 5 ປ ແລະ 10 ປ ຕແຜນດາເນນງານດ ງກາວ.


ປ 2011-2020

63

ເອກະສານອາງອງ

Bartlett T.Q. (2007) The Hylobatidae: small apes of Asia. In: Campbell CJ, Fuentes A, MacKinnon KC, Panger M, Bearder SK, editors. Primates in perspective. New York: Oxford U Pr. p274-89. Berkmüller, K. and Vilawong, W. (1996) A rapid wildlife and habitat survey of Dong Khanthung conservation forest and its environs. Pakxe, Lao PDR: IUCN Biodiversity Conservation Project. Brown, J. (2009) Status of the Western Black Crested Gibbon (Nomascus concolor) in the Nam Ha National Protected Area, Lao PDR. Gibbon Journal 5: 28–35. www.gibbons.de Brandon-Jones, D. Eudey, A. A., Geissmann, T., Groves, C. P., Melnick, D. J., Morales, J. C., Shekelle, M. and Stewart, C.-B. (2004) Asian primate classification. International Journal of Primatology 25: 97–164. Duckworth, J. W. (2008), Preliminary gibbon status review for Lao PDR 2008, Fauna & Flora International. www.fauna-flora.org Fan Pengfei, Jiang Xuelong and Tian Changcheng (2009) The Critically Endangered black crested gibbon Nomascus concolor on Wuliang Mountain, Yunnan, China: the role of forest types in the species’ conservation. Oryx, 43(2), 203–208 Fan Pengfei and Huo Sheng (2009) The northern white-cheeked gibbon (Nomascus leucogenys) is on the edge of extinction in China. Gibbon Journal No. 5. www.gibbons.de FFI (2004) Threats to Biodiversity. An Assessment of Phong Nha-Ke Bang National Park, Vietnam. Report No. 1: Intelligence-led Investigations into the Illegal Trade in Wildlife. Fauna & Flora International, Hanoi. Unpublished Report FFI (2010) Outputs of workshop on action planning for conservation of the western black crested gibbon in Yunnan Province, 24-25 September 2010. Fauna & Flora International China Programme, Beijing. Unpublished Report Geissmann, T. 1995. Gibbon systematics and identification. International Zoo News 42: 467-501 Geissmann, T. (2007) First field data on the Laotian black crested gibbon (Nomascus concolor lu) of the Nam Kan area of Laos. Gibbon Journal No. 3. www.gibbons.de


ປ 2011-2020

64

Groves, C. P. (2001) Primate taxonomy. Washington, D.C. Smithsonian Institution Pr. 350p. Grueter, C. C., Jiang Xuelong, Konrad, R., Fan Pengfei, Guan Zhenhua and Geissmann, T. (2009) Are Hylobates lar Extirpated from China? International Journal of Primatology, 30:553–567 IEWMP (2004) Integrated Ecosystem and Wildlife Management Project: Project Document, WCS Lao PDR, Vientiane. IUCN (2010) IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 18 November 2010. Le Trong Dat and Le Minh Phong (2010) 2010 Census of Western Black Crested Gibbon Nomascus concolor in Mu Cang Chai Species/Habitat Conservation Area (Yen Bai province) and adjacent forests in Muong La district (Son La province, Fauna & Flora International Vietnam Programme, Hanoi. Unpublished report MAF (2005). Report on the Assessment of Forest Cover and Land Use During 1992-2002. Department of Forestry, Ministry of Agriculture and Forestry, Vientiane. Mootnick A. R. (2006) Gibbon (Hylobatidae) species identification recommended for rescue or breeding centers. Prim Conserv 21:103-38. Phiapalath, P. (2009) Distribution, behaviour and threat of Red-shanked douc langurs (Pygathrix nemaeus) in Hin Nam No National Protected Area, Khammouane Province, Lao PDR. Doctoral thesis, Suranaree University of Technology, Thailand. Phiapalath, P. and Saisavanh, V. (2010) Gibbon Surveys: Nam Phouy National Protected Area and Dong Khanthung Provincial Protected Area, IUCN Lao PDR, Vientiane. www.iucn.org Phiapalath, P. and Suwanwaree, P. (2008) Wildlife threats, hunting and trade in North-western Hin Nam No and Na Phao Lao-Vietnam Checkpoint, Lao PDR. Proceeding paper presented at “Knowledge Networks and Regional Development in the Greater Mekong Sub-region and Asia Pacific” Conference in Kunming, China. Phoonjampa, R. and Brockelman, W. Y. (2008) Survey of Pileated Gibbon Hylobates pileatus in Thailand: populations threatened by hunting and habitat degradation. Oryx 42: 600–606. Robichaud, W., Insua-Cao, P., Sisomphane, C., and Chounnavanh, S. (2010) A scoping mission to Nam Kan National Protected Area, Lao PDR, Fauna & Flora International, www.fauna-flora.org


ປ 2011-2020

65

Round, P. D. (1998) Wildlife, habitats and priorities for conservation in Dong Khanthung proposed National Biodiversity Conservation Area, Champasak Province, Lao PDR. Wildlife Conservation Society / CPAWM, Vientiane. Smith, M. (2008) Wildlife Monitoring Surveys in NNT NPA 2007-08 Supplement Report No. 2 (Supplement report) October, 2008. Nam Theun 2 Watershed Management and Protection Authority Ban Oudomsouk, Nakai District, Khammouane Province, Lao PDR Timmins, R. J. and Vongkhamheng, C. (1996) A preliminary wildlife and habitat survey of the Dong Khanthung area, Champasak province, Lao PDR. Vientiane: Wildlife Conservation Society / CPAWM, Vientiane. Van Ngoc Thinh, Mootnick A. R., Vu Ngoc Thanh, Nadler, T. and Roos, C. (2010a) A new species of crested gibbon from the central Annamite mountain range (4) 1-12 Vietnamese Journal of Primatology Van Ngoc Thinh, Rawson, B., Hallam, C., Kenyon, M., Nadler, T., Walter, L. and Roos, C., (2010b) Phylogeny and Distribution of Crested Gibbons (Genus Nomascus) Based on Mitochondrial Cytochrome b Gene Sequence Data. American Journal of Primatology WWF (2009) Memorandum of Understanding between Department of Agriculture and Forestry, Champasak Province and The World Wide Fund for Nature (WWF) concerning the project: Improving the Management of Xe Pian National Protected Area, April 2009. World Wide Fund for Nature, Vientiane. Wolstencroft, J. (1998) An assessment of the natural heritage value including tourism potential of the Dong Khanthung plains (a proposed national biodiversity conservation area) in the Xe Lampao catchment of Champasak province, southwestern most Lao PDR. Unpublished typescript held at WCS Lao office, Vientiane.


ປ 2011-2020

66

ຮບພາບ 3. ຮບກອງປະຊມການປກສາຫາລ ກຽວກບການພດທະນາແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ. ເດອນກມພາ 2011 ທ ກມປາໄມ

ແຜນດາເນນງານ ອະນລກທະນ ຂອງ ສປປ ລາວ2011-2020

ກອງອະນລກຊບພະຍາກອນປາໄມ ກມປາໄມ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ

ໂດຍຮວມກບອງການສາກນ ເພອການອະນລກທາມະຊາດ (IUCN)

ແລະ ອງການ ຮກສາພນພດ ແລະ ສດປາ ສາກນ (FFI)

ແຜນດາເນໍນງານີ ອະນລຸກທະັ ນີ...

Documents

Transcript of ແຜນດາເນໍນງານີ ອະນລຸກທະັ ນີ...