ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1...

18
- ประจำปี 2560 จัดทาโดย กลุ่มด้วยใจ 13 มกราคม 2561

Transcript of ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1...

Page 1: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

-

ประจ ำป 2560

จดท าโดย กลมดวยใจ 13 มกราคม 2561

Page 2: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

1

1. บทน า

1.1 ความเปนมา

ความขดแยงไมวาจะเกดทใดในโลกลวนสงผลกระทบตอเดกอยางหลกเลยงไมได จงหวดชายแดนใตใน

ประเทศไทยกเชนเดยวกน ความขดแยงรอบลาสดทเรมตนเมอวนท 4 มกราคม 2547 กผานหวงเวลามา

14 ปแลว รฐบาลและหนวยงานไมวาจะเปนภาครฐ ภาคเอกชน กไดพยายามในการแกปญหาอยาง

ตอเนองเพอยตความขดแยงแตกระนนกยงไมสามารถยตไดในเรววน กล มดวยใจไดเรมตนการรายงาน

ผลกระทบทเกดกบเดกทอยและเตบโตมาภายใตสถานการณความไมสงบมาตงแตป 2557 และรวมกน

ท างานกบองคกรเครอขายทท างานดานสทธเดกหรอใหความชวยเหลอดแลเดกทไดรบผลกระทบทง

ภาครฐและเอกชนกวา 23 องคกร จงท าใหการท างานทผานมาสงผลใหเกดการเปลยนแปลงในเชงบวก

อยางเปนรปธรรมเชนสถตเดกทไดรบผลกระทบโดยตรงลดลงอยางเหนไดชดในป 2560 แตกยงม

ผลกระทบทไมปรากฏในรายงานของรฐและท าใหเดกทไดรบผลกระทบไมไดรบการดแลและเยยวยาอยาง

เหมาะสม ดงนนการจดท ารายงานเพอสะทอนปญหาผลกระทบทเกดกบเดกจะน าไปสการแสวงหาแนว

ทางการดแลและเยยวยาเดก การปองกนและคมครองเดกไดคลอบคลมเดกทไดรบผลกระทบทงหมด

1.2 วตถประสงค

การจดท ารายงานสถานการณสทธเดกประจ าป 2017 มวตถประสงคเพอผทมสวนเกยวของไดรบรและ

ตระหนกถงสถานการณการสทธเดกในพนททมการใชความรนแรงดวยอาวธในจงกวดชายแดนใตประเทศ

ไทยและน าขอมลไปใชเพอการปกปองคมครองเดกใหสอดคลองกบหลกสทธมนษยชนสากลและหลก

มนษยธรรมระหวางประเทศทเปนหลกสากลใหคขดแยงทมอาวธไมกระท าการละเมดตอเดกไมวาจะดวย

เหตผลใดกตาม

1.3 ขอบเขตและวธการด าเนนการ

การจดท ารายงานมการใชขอมลเชงปรมาณเชนสถตของเดกจากหนวยงานตางๆและขอมลเชงคณภาพจาก

การสมภาษณเชงลกผทมสวนเกยวของกบสถานการณสทธเดก รายงานคด การสงเกตการณคดในศาล

รวมไปถงขอมลขาวสารจากสอกระแสหลกและสอกระแสรอง

Page 3: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

2

2. กรอบแนวคดในการปกปองคมครองเดก

2.1 กรอบแนวคดระหวางประเทศ

กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ

อนสญญาเจนวาเกดขนจากการประชมทจดโดยรฐบาลประเทศสวตเซอรแลนดและประเทศตาง ๆ ใน

ยโรปอก12 ประเทศในเดอนสงหาคม พ.ศ. 2492 ทเรยกขอตกลงนวา อนสญญาเจนวา โดยอนสญญาฉบบ

แรก ซงมสาระส าคญวาดวยการสงเคราะหผบาดเจบจากสนามรบ ซงอนสญญานไดรบการแกไขปรบปรงจาก

การประชมระหวางประเทศหลายครง ตอมาจงประกาศเปนอนสญญาเจนวาจ านวน 4 ฉบบ คอ อนสญญา

ฉบบท 1 วาดวยการคมครองและชวยเหลอทหารบาดเจบ เจบปวยในสนามรบ อนสญญาฉบบท 2 วาดวย

การคมครองและชวยเหลอทหารบาดเจบ เจบปวยในสงครามทางทะเล อนสญญาฉบบท 3 วาดวยการก าหนด

สถานภาพและการปฏบตตอเชลย อนสญญาฉบบท 4 วาดวยการคมครองและชวยเหลอพลเรอนในเขตพนทท

มการขดแยงกนทางอาวธโดยมหลกการพนฐานส าคญ 3 ประการ คอ มนษยธรรม ความเสมอภาค และ ความ

ไมล าเอยง อนสญญาแตละฉบบจะใหความส าคญแตกตาง

สาระส าคญของอนสญญาเจนวาทเกยวของกบเดกคออนสญญาเจนวาฉบบท 4 และพธสารเพมเตม

ฉบบท 2 ทประเทศภาคทงหลายจกด าเนนการเพอเคารพและประกนใหมการเคารพ โรงพยาบาลตองไมถก

คกคาม สตรตองไดรบความคมครองเปนพเศษใหพนจากการถกขมขน และพธสารฉบบท 2 การคมครองพล

เรอนซงไดรบผลกระทบจากการขดแยงทมใชระหวางประเทศ เชน สงครามกลางเมอง การขดแยงระหวาง

ฝายรฐบาลและฝายกบฏ สาระส าคญของพธสารเพมเตม ตองจ ากดวธการในการท าสงคราม ตองแยกแยะ

พลเรอนออกจากผทท าการสรบ (ทหาร) หามท าลายสงทจ าเปนตอความอยรอดของพลเรอน และ หามเดกท

มอายตากวา 15 ป เขารวมในการสรบ 1

อนสญญาวาดวยสทธเดกและพธสารเลอกรบ 3 ฉบบ

อนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child) หรอทเรยกสนๆวา CRC

เปนสญญาดานสทธมนษยชนระหวางประเทศทไดรบความเหนชอบมากทสดในโลก โดยทกประเทศในโลกได

ใหสตยาบน ยกเวนประเทศโซมาเลย ซดานใต และสหรฐอเมรกาโดยไดรบการรบรองจากทประชมสมชชา

สหประชาชาต (United Nations General Assembly) ในป 2532 ประเทศไทยลงนามในอนสญญาวาดวย

1 http://thaircy.redcross.or.th/redcrossandyouth/icrc/humanlaw/

Page 4: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

3

สทธเดกเมอวนท 12 กมภาพนธ 2535 โดยอนสญญานมหลกคดทส าคญ 4 ประการคออนสญญาวาดวยสทธ

เดกบอกถงนยาม (เดกหมายถงบคคลทกคนทมอายต ากวา 18 ป) และมาตรฐานสทธมนษยชนของเดก เพอ

ชวยใหประเทศตาง ๆ ใหความคมครองดแลเดกไดอยางเหมาะสม

อนสญญาวาดวยสทธเดก รวมหลกการส าคญ คอ การไมเลอกปฏบต และเพอประโยชนสงสดของเดก

โดยมเนอหา 4 ดาน ไดแก

(1) สทธในการอยรอด

(2) สทธทจะไดรบการปกปองคมครอง

(3) สทธทจะไดรบการพฒนา และ

(4) สทธในการมสวนรวม

ประเทศไทยกไดน าอนสญญาวาดวยสทธเดกมาเปนหลกในการปรบปรงกฎหมายใหสอดคลองกบ

อนสญญาวาดวยสทธเดก นอกจากนประเทศไทยยงไดลงนามในพธสารเลอกรบจ านวน 3 ฉบบ คอ

1. พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดกเรอง การคาเดก การคาประเวณ และสอลามกท

เกยวกบเดก

2. พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดกเรอง ความเกยวพนของเดกในความขดแยงกนดวย

อาวธ

3. พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยสทธเดก เรองกระบวนการตดตอรองเรยน

ในกรณของจงหวดชายแดนภาคใต พธสารเลอกรบฉบบท 2 มความส าคญตอการปกปองไมใหเดก

เกยวของกบการใชอาวธโดยมเปาหมายของพธสารฉบบนวา

เพอสรางเสรมการปฏบตตามสทธทไดยอมรบในอนสญญาวาดวยสทธเดกตอไปมความจ าเปนท

จะตองเพมการคมครองเดกจากการเขาไปเกยวพนในความขดแยงกนดวยอาวธ

รบทราบวา ขอ 1 ของอนสญญาวาดวยสทธเดกระบวา เพอความมงประสงคของอนสญญาน น เดก

หมายถง มนษยทกคนทอายต ากวา 18 ป เวนแตจะบรรลนตภาวะกอนหนานนตามกฎหมายทใชบงคบแกเดก

นน

Page 5: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

4

เชอวา พธสารเลอกรบของอนสญญาทเพมอายของบคคลทอาจไดรบการคดเลอกเขาสกองทพการเขา

มสวนรวมในการสรบจะมสวนชวยอยางมประสทธภาพทจะปฏบตตามหลกการทผลประโยชนสงสดของเดก

เปนขอพจารณากอนสงอนในทกการกระทาทเกยวของกบเดก2

2.2 กรอบแนวคดภายในประเทศ

เมอไทยไดลงนามรบในอนสญญาวาดวยสทธเดกแลวกไดน ามาอนวตบญญตเปนกฎหมายภายประเทศ

ไทยมดงน

พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546

โดยมหลกการก าหนดขนตอน วธการปฏบตตอเดกในดานการอปการะเลยงด การสงเคราะห การ

คมครองสวสดภาพและการสงเสรมความประพฤตเดก เพอใหเดกไดรบการอปการะเลยงด อบรมสงสอน และ

มพฒนาการทเหมาะสม รวมถงการปองกนไมใหเดกถกทารณกรรม ตกเปนเครองมอในการแสวงหา

ผลประโยชนโดยมชอบ หรอการถกเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม โดยอาศยความรวมมอในการคมครองเดก

ระหวางหนวยงานของรฐและเอกชน เปดโอกาสใหทกคนไดเขามามสวนในการคมครองเดกทงในรปแบบการ

แจง การรายงาน หรอการชวยเหลอเดกเบองตน รวมถงการสงเคราะหและคมครองสวสดภาพเดกในรปแบบ

ของสถานรองรบเดก 4 ประเภท ไดแก สถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพ และสถาน

พฒนาและฟนฟ

พระราชบญญตสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชน พ.ศ. 2550

มหลกการค านงถงประโยชนสงสดส าหรบเดก ทงในดานการจดทะเบยนรบรองการเกด การพฒนา

การยอมรบ การคมครองและโอกาสในการมสวนรวมโดยไมมการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม มสทธดาน

การศกษา โดยเฉพาะเดกพการหรอเดกทมความสามารถพเศษ มสทธไดรบการศกษาพเศษทเหมาะสมกบตน

ไดรบบรการสาธารณสข การเลน การพกผอน การเขารวมกจกรรม นนทนาการวฒนธรรมและศลปะ สงเสรม

ใหมความผกพนตอครอบครว ภมใจในชาตไทย และวถชวตแบบประชาธปไตย มสขภาพแขงแรง มวฒภาวะ

ทางอารมณสมควรแกวย รจกคดอยางมเหตผล มเจตคตและทกษะทดตอการท างาน มจตส านกในการใหและ

งานอาสาสมคร รบผดชอบตอตนเอง ผอนและสวนรวม มสวนรวมในการแสดงออกทงโดยสวนบคคลและเปน

2 โปรดดเพมเพมในอนสญญาวาดวยสทธเดกและพธสารเลอกรบ 3 ฉบบ

Page 6: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

5

หมคณะ ในรปของสภาเดกและเยาวชนในระดบอ าเภอ ระดบจงหวดและระดบประเทศ โดยการสนบสนนจาก

ทกภาคสวน

พระราชบญญตศาลเยาวชนและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553

ก าหนดใหมการปกปองคมครองเดกทเปนพยานในคดอาญาและในกรณทเดกตกเปนผทถกกลาวหาวา

กระท าผดทางอาญา และศาลมอ านาจในการสงตวเดกเขารบการดแลในองคกรทศาลเหนสมควรเปนผดแล

เพอใหการบ าบดฟนฟทงดานรางกายและจตใจ เกดการเปลยนแปลงแกไขเดกและเยาวชนใหมชวตทถกตอง

เหมาะสม พรอมทงสงเสรมใหเดกและเยาวชนมโอกาสกลบคนสสงคม

กลไกการปกปองคมครองเดกภายในประเทศ

เมอประเทศไทยไดลงนามในกฎหมายระหวางประเทศและน ามาแกไขปรบปรงกฎหมายเพอใหเกด

การปกปองคมครองเดกแลวประเทศไทยยงมการสรางกลไกภายในประเทศเพอใชในการปกปองคมครองเดก

คอ

แผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต พ.ศ. 2555 – 2559 เนนการพฒนาเดกและเยาวชนตามชวงวย

คมครองและพฒนาเดกทตองการการคมครอง เสรมสรางความเขมแขงของสภาเดกและเยาวชน และภ าค

เครอขายเพอใหมสวนรวมในการพฒนาเดกและเยาวชน

กองทนคมครองเดกจดตงขนเพอเปนทนใชจายในการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรม

ความประพฤตเดกรวมทงครอบครวและครอบครวอปถมภ

คณะกรรมการคมครองเดกแหงชาตทประกอบไปดวยผเชยวชาญและหนวยงานภาครฐท าหนาทใน

การ เสนอความเหนตอรฐมนตรเกยวกบนโยบาย แผนงานงบประมาณและมาตรการในการสงเคราะหคมครอง

สวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดกตามทกฎหมายก าหนดไว และอนๆทเกยวของกบการปกปอง

คมครองเดก

สภาเดกและเยาวชน ซงมตงแตระดบต าบลไปจนถงระดบประเทศโดยมเดกเปนกลไกหลกในการ

ท างาน และขบเคลอนประเดนเดกดวยตนเอง3

3 โปรดดเพมเตมใน Chapter 2 กรมสงเสรมการปกครองทองถน http://www.dla.go.th/upload/ebook/column/2012/7/2012_5042.pdf

Page 7: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

6

เมอพจารณาจากกลไกตาง ๆ ทประเทศไทยด าเนนการในการปกปองคมครองเดกเชอไดวาจะสามารถ

ด าเนนการไดจรงหากมการปฏบตอยางจรงจงและตอเนองในภาวะปกตแตในพนทท มความขดแยงดวยอาวธ

และมการบงคบใชกฎหมายพเศษทไมไดระบถงการปกปองคมครองเดกอยางชดเจนหรอมระเบยบรองรบการ

ปฎบตการตามกฎหมายจงสงผลใหเกดการละเมดสทธเดกทงจากเจาหนาทรฐทปฏบตการและจากฝายกอง

ก าลงตดอาวธในพนทดงน

3 สถานการณการละเมดสทธเดกในพนทขดแยงดวยอาวธ

เหตการณความขดแยงดวยอาวธทเกดขนทวโลกมผลกระทบทเกดขนกบเดกไมแตกตางกนมากนกท

จงหวดชายแดนใตประเทศไทยกเชนเดยวกน ผลกระทบทเกดขนโดยสวนใหญมดงน

3.1 ผลกระทบทางตรงจากเหตการณความไมสงบ

เดกไดรบผลกระทบตอรางกาย (เสยชวตและบาดเจบ)

ตงแตป 2547 จนถงป 2560 มเดกเสยชวตจ านวน 238 คน เดกไดรบบาดเจบจ านวน 1,151 คนเดก

พการจ านวน 36 คน และมเดกก าพราจากสถานการณจ านวน 6,998 คน รวมเปนเดกทไดรบผลกระทบจาก

สถานการณจ านวน 8,423 คน4 ซงเปนจ านวนทไมนอยเลย แตเมอดแนวโนมของผลกระทบทมตอเดกจะเหน

ไดวาจ านวนเดกทเสยชวตมแนวโนมลดลงตงแตป 2556 ซงตวเลขลดต าลงนอยกวา 10 คนตอป โดยเฉพาะใน

ป 2560 ตวเลขเดกทเสยชวตจากสถานการณความไมสงบมจ านวนเพยง 2 คนซงเปนตวเลขทต าทสดในรอบ

14 ป ซงเปนผลมาจากการเกดขนของเครอขายทท างานดานเดกกวา 23 องคกรตงแตป 2556 ไดท างาน

รณรงคการปกปองคมครองเดกมาอยางตอเนอง โดยเฉพาะสทธทเดกจะมชวตรอดน ามาซงการปฎบตการทาง

ทหารทเคารพในหลกสทธมนษยชนมากขน

แตกระนนกตามยงคงมการละเมดเกดขนจากทง 2 ฝายคอเจาหนาทรฐฝายความมนคงและกองก าลง

ตดอาวธจากขบวนการปลดปลอยปาตาน กรณการละเมดตอชวตเดกทสะเทอนใจในป 2560 คอกรณทเกด

ขนกบครอบครว นายสมชาย ทองจนทร อาย 57 ป มผเสยชวตยกครอบครว 4 ราย เปนผใหญ 3 คน และเปน

เดกชายวย 8 ขวบ 1 คน และบาดเจบอก 1 คน สวนอก 1 คนปลอดภย เกดขนเมอวนท 2 มนาคม 2560 และ

เหตการณทเกดเมอวนท 9 พฤษภาคม 2560 เมอเกดเหตระเบดทหนาหางบกซ สาขาปตตานเปนเหตใหมผท

ไดรบบาดเจบกวา 60 คน โดยในจ านวนดงกลาวมเดกจ านวน 11 คน และมการออกแถลงการณประณามการ

4 ขอมลจากศนยประสานงานวชาการใหความชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตความไมสงบจงหวดชายแดนใต (ศวชต.)

Page 8: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

7

กระท าดงกลาวหลายองคกร และนบแตนนมากไมมเหตการณความรนแรงทมาจากการปฎบตทางการทหาร

ของกองก าลงตดอาวธทสงผลกระทบตอรางกายเกดขนกบเดกซงเปนผลมาจากความรวมมอของทกฝายทงจาก

การปองกนเหตการณความรนแรงและการไมเลอกเปาหมายทเปนเดกของกองก าลงตดอาวธ

เดกทไดรบบาดเจบจากสถานการณความไมสงบระหวางป 2547-2560 มจ านวน 1,151 คน ใน

จ านวนนมเดกตองพการถง 37 คน ซงเดกทไดรบบาดเจบสวนใหญเกดจากเหตระเบดในทสาธารณะมากกวา

การถกยง เชน ในกรณระเบดทหนาหางสรรพสนคาบกซเมอวนท 9 พฤษภาคม 2560 สงผลใหเดกไดรบ

บาดเจบกวา 10 ราย และหลายรายตองพการ แตเปนทยนดเมอจ านวนเดกทไดรบบาดเจบในป 2560 มเดกท

ไดรบบาดเจบเพยง 13 คนและเปนจ านวนทต าทสดในรอบ 14 ป ในขณะทไมมเดกทตองพการมาตงแต 2558

เปนตนมา

อยางไรกตาม ในกรณทเดกไดรบบาดเจบหรอพการไดสงผลกระทบตอการศกษาและการพฒนาของ

เดกเพราะตองหยดเรยนเพอการรกษาตนเองใหหายจากอาการบาดเจบในกรณทบาดเจบสาหสจ าเปนตอง

รกษารางกายนานกวา 3 เดอน ท าใหเกดความลาชาในการศกษาและลดทอนศกยภาพของเดกในระยะยาว

นอกจากนในกรณทเดกพการท าใหเกดผลกระทบทางดานจตใจในระยะยาวเพราะตองปรบวถการใชชวตและ

สภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบรางกายตนเอง

จากรายงานการศกษาพบวาเดกทพการมปญหาทางดานสขภาพจตมากกวาเดกปกตโดยเฉพาะเดกทม

อายนอยทจะไดยนการเปรยบเทยบในดานตาง ๆ ในชวตประจ าวนของพวกเขา อาจถกลอเลยนและอาจถก

ควบคมการใชชวตประจ าวนเพอความปลอดภยของพวกเขาผลกระทบทางดานจตใจทจะเกดขนคอการขาด

ความเชอมนในตนเองและภาวะซมเศรา

Page 9: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

8

ตารางแสดงจ านวนเดกอายต ากวา 18 ป ทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจากการกระท าของกองก าลงตดอาวธ5

ป เสยชวต บาดเจบ พการ ก าพรา 2547 17 26 2 576

2548 14 75 1 666 2549 19 82 3 761 2550 70 214 10 1201

2551 18 107 2 719 2552 17 114 2 635 2553 16 70 5 516 2554 22 94 2 525 2555 14 157 6 447 2556 7 65 1 465

2557 14 69 2 224 2558 5 27 0 147 2559 5 40 0 117 2560 2 14 0 9 รวม 238 1151 36 6998

แผนภมแสดงจ านวนเดกทไดรบผลกระทบจากการกระท าของกองก าลงตดอาวธในจงหวดชายแดนใต

5

ขอมลจากศนยประสานงานวชาการใหความชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตความไมสงบจงหวดชายแดนใต (ศวชต.)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560

17 13 19 70

18 17 16 22 14 7 13 5 5 2 26 75 82

213

107 113 70 94

157

65 69 27 40 13

576

666

761

1201

719

635

516 525

447 465

224

137 117

9

เสยชวต

บาดเจบ

พการ

ก าพรา

Page 10: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

9

การบงคบใชกฎหมายตอเดกในจงหวดชายแดนใต

เปนททราบโดยทวกนวาพนทจงหวดชายแดนใตมการบงคบใชกฎหมายพเศษ 3 ฉบบ คอ

พระราชบญญตกฎอยการศก พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน และพระราชบญญต

การรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร ซงเดกจะไดรบผลกระทบโดยตรงจากการบงคบใชกฎหมายพเศษ 2

ฉบบ คอ กฎอยการศกและ พ.ร.ก. ฉกเฉนฯ จากการถกควบคมตว ถกซกถาม โดยปราศจากการไดรบการ

คมครองตามอนสญญาวาดวยสทธเดกและพระราชบญญตคมครองเดก

อยางไรกด สถานการณการบงคบใชกฎหมายพเศษตอเดกเรมมทศทางทดขนคอในป 2560 จากการ

บนทกโดยกลมดวยใจพบวาจ านวนเดกทถกด าเนนคดความมนคงมแนวโนมทลดลงอยางตอเนอง แตถงอยาง

นนกยงคงมการบงคบใชกฎหมายพเศษกบเดกโดยเฉพาะการซกถามเดกและการบงคบตรวจ DNA ในป 2560

เกดกรณเดกผหญงคนหนงอยรวมในเหตการณวสามญฆาตกรรม เพยงแคเธอถกน าตวออกมาเพยงไมกกาว

พชายของเธอกถกยงเสยชวตพรอมเพอนของเขาโดยเจาหนาทอางวานคอเหตการณปะทะและน าสไป

ปฏบตการวสามญฆาตกรรม เธอถกน าไปสวบสวน ซกถาม และเกบดเอนเอโดยปราศจากสหวชาชพมารวมรบ

ฟง ซงอาจมเหตผลทวานคอปฎบตการภายใตการบงคบใชกฎหมายพเศษ แตอยางไรกดกตองค านงถง

ผลประโยชนสงสดของเดกเปนหลกและไมถกเลอกปฎบต และแนนอนวาเราไมสามารถคาดเดาถงสภาพจตใจ

ของเดกและทศนคตของเดกหลงผานเหตการณการควบคมตว ซกถาม และถกบงคบตรวจ DNA

กลมดวยใจมการท างานกบเดกซงไดเลาประสบการณทเขาเขารวมกองก าลงตดอาวธดวยเหตผลทวา

เมอเขายงเดกเขาเผชญกบเหตการณทมการลอบยงพอ แม และหลานๆ ทก าลงนงเลนอยหนาบานถงแมโชคด

วาไมมใครไดรบบาดเจบแตนนกท าใหเขาเลอกจะใชหรอสนบสนนความรนแรงในทสด

Page 11: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

10

ตารางแสดงจ านวนเดกทไดรบผลกระทบจากการบงคบใชกฎหมายพเศษในจงหวดชายแดนใตในป 2548-2560

ป เดกทถกควบคมตว เดกทถกด าเนนคด DNA

2548 8 1 0 2549 33 6 0 2550 18 1 0

2551 20 6 0 2552 15 0 0 2553 2 0 0 2554 1 0 0 2555 0 0 0 2556 9 1 0

2557 0 0 0 2558 5 1 0 2559 16 0 4 2560 0 0 2 รวม 127 16 6

แผนภมแสดงจ านวนเดกทไดรบผลกระทบจากการบงคบใชกฎหมายในจงหวดชายแดนใตป 2548-2560

8

33

18 20

15

2 1

0

9

0

5

16

1

6

1

6

0 0 0 0 1

0 1

4 2

0

5

10

15

20

25

30

35

2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560

ถกควบคมตว

ถกด าเนนคด

DNA

Page 12: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

11

3.2 สถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใตทสงผลตอสทธแดก

การศกษา

เหตการณทสงผลกระทบตอการพฒนาเดกคอการท าลายโรงเรยนเพราะไมเพยงแตการท าใหเดกไมม

สถานทส าหรบเรยนหนงสอแลวยงท าใหเกดความหวาดกลวในการเดนทางไปโรงเรยนเพราะเกรงวาเดกหรอ

นกเรยนไมปลอดภยในระหวางการเดนทางหรอทโรงเรยน และสงผลใหครไมกลาไปโรงเรยน แตอยางไรกดในป

2560 ไมปรากฏมการขมขใหโรงเรยนปดหรอมการท าลายโรงเรยนและมแนวโนมทดทการท าลายโรงเรยนเรม

มแนวโนมทลดลงตงแตป 2553

ตารางแสดงจ านวนโรงเรยนหรอสถานศกษาทถกวางเพลง6

ป จ านวน 2547 52

2548 28

2549 47 2550 192

2551 9

2552 16 2553 4

2554 1

2555 4 2556 3

2557 2 2558 0

2559 2

2560 0 รวม 360

6

ขอมลจาก Deep South Incident Database (DSID)

Page 13: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

12

ครถกท าราย

ครเปนเปาหมายทถกท ารายในชวงเรมตนของความรนแรงรอบใหมซงมตวเลขทสงในช วงป 2549

และ 2555 หลงจากนนจงมจ านวนทลดลงอยางตอเนองและในป 2560 ไมมครเสยชวตหรอบาดเจบจาก

สถานการณความไมสงบ ซงเดมครเปนเปาหมายในการถกโจมตเพราะวาครในโรงเรยนสามญหรอโรงเรยน

ของรฐบาลเปนสญลกษณของไทยหรอสยาม ในอกมมหนงครตาดกา ครโรงเรยนสามญสอนศาสนาหรอครสอน

อานอลกรอานเปนสญลกษณของขบวนการปลดปลอยปาตาน ซงท าใหครเปนกลมเปาหมายทไดรบผลกระทบ

จากทกฝาย

52

28

47

192

9 16

4 1 4 3 2 0 2 0

0

50

100

150

200

250

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560

จ านวนโรงเรยนทถกท าลายป 2547-2560

จ านวน

Page 14: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

13

ตารางแสดงจ านวนครทเสยชวตและบาดเจบจากสถานการณความไมสงบ7

คร

เสยชวต บาดเจบ

และพการ

2547 14 10

2548 23 15

2549 19 24

2550 22 16

2551 10 16

2552 8 14

2553 10 8

2555 9 19

2554 8 13

2556 7 9

2557 5 2

2558 2 1

2559 1 5

2560 0 0

รวม 136 151

7

ขอมลจากศนยประสานงานวชาการใหความชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตความไมสงบจงหวดชายแดนใต (ศวชต.)

Page 15: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

14

การปฏบตการทางทหารในโรงเรยน

โรงเรยนปอเนาะและโรงเรยนสอนใหเดกอานอลกรอานอยางเดยวเปนสถานทเงยบสงบ แตในมมมอง

ของเจาหนาทกมองวาโรงเรยนตาดกาหรอปอเนาะบางแหงกลบเปนสถานททใชส าหรบการฝกการใชอาวธหรอ

ชกจงเดกใหเขารวมขบวนการและสถานทหลบซอนตว ในป 2560 เกดกรณทมการเขาไปปดลอมตรวจคนท

โรงเรยนสอนศาสนาดงน

เจาหนาทเขาปดลอมโรงเรยนสอนศาสนาแหงหนง ใน จ.ปตตาน หลงผตองสงสยกอเหตขวางระเบด

ใสฐานปฎบตการของเจาหนาทเกอบ 20 จด เมอวนท 19 เมษายน 2560 ใหการซดทอดวา ไดใช

บานพกของโรงเรยนเปนทประชมกอนออกปฎบต

2 พฤษภาคม 2560 เจาหนาทเขาปดลอมตรวจคนหมท 5 ต.กระโด อ.ยะรง จ.ปตตาน ในชวงเยน

สามารถควบคมตวผตองสงสยกอเหตใชระเบดขวางเขาใสฐานปฎบตการของเจาหนาทหลายแหงใน

วนท 19 เมษายน จากการสอบสวนขยายผลผตองสงสยใหการวายงมผรวมขบวนการอก 2 คน ทได

หลบซอนตวในโรงเรยนสอนศาสนาแหงหนงใน ต.ปตมด อ.ยะรง เจาหนาทจงไดกระจายก าลงเขาปด

ลอมและควบคมตวผตองสงสยไดเพมอก 2 คน

วนท 23 สงหาคม 2560 เจาหนาท เขาปดลอมตรวจคนในหมบาน พนทเปาหมายรวม 4 จด คอใน

พนท ม.6 บานจอแรบองอ จ านวน 1 จด และ บานพกครใหญ โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

14

23

19

22

10

8

10 9

8 7

5

2 1

0

10

15

24

16 16

14

8

19

13

9

2 1

5

0 0

5

10

15

20

25

30

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2555 2554 2556 2557 2558 2559 2560

เสยชวต

บาดเจบ

Page 16: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

15

แหงหนง และบานผน าศาสนาในพนท และ ศนยตาดกา จ านวน 3 จด พนท ม.2 บานแบรอจะรง ต.

ตะลโบะ อ.เมอง จ.ปตตาน

นโยบายการสอนหนาทพลเมองในโรงเรยนตาดกา

โรงเรยนตาดกาเปนโรงเรยนสอนศาสนาอสลาม ด าเนนการโดยคณะกรรมการมสยดในแตละหมบาน

ในป 2560 เปนปแรกทมการเขาไปขอจดการเรยนการสอนเกยวกบสทธทางการเมองและหนาทพลเรอนใหกบ

เดกซงไมไดเกยวของกบการเรยนการสอนศาสนาแตอยางใด โดยในชวงปลายปเรมมภาพเจาหนาททหารแตง

กายดวยชดเครองแบบและพกพาอาวธปนไปในโรงเรยนตาดกาประมาณ 6-7 คน เพอไปท ากจกรรมกบเดกท

โรงเรยนตาดกา ทงนครตาดกาบางโรงเรยนกมความกงวลใจในการเขามาของเจาหนาทเพราะท าใหชวโมงใน

การเรยนการสอนลดลง และกจกรรมกไมสอดคลองกบการเรยนการสอนเดม บางโรงเรยนพบวากจกรรมเนน

สนกสนานและบนเทงเรงใจ

นอกจากนจากรายงานของขององคการยนเซฟพบวาเดกมจะงายตอการขมขและพวกเขาท าตามท

บอก พวกเขายงมโอกาสนอยกวาผใหญทจะหนไปและพวกเขาไมตองการเงนเดอน ในความขดแยงทยดเยอ

ยาวนานเดก ๆ กกลายเปนทรพยากรอนทรงคณคา ขอพพาทในปจจบนทก าลงเกดขนมานานกวา 10 ป เดกท

เตบโตขนมาทามกลางความรนแรงเหนวานเปนวถชวตทถาวร เดกก าพราทอยอยางโดดเดยวนนรสกถงความ

นากลว นาเบอ และผดหวง และเปนไปไดทพวกเขากมกจะเลอกทจะตอสดวยก าลง ในฟลปปนสซงไดรบความ

เดอดรอนมาหลายทศวรรษจากสงครามกอความไมสงบเดกหลายคนไดกลายเปนทหารทนททเขาสวยรนของ

พวกเขา

เครองแบบสะทอนถงระเบยบและระเบยบวนยรวมทงปายระบต าแหนงและเนนโครงสรางล าดบ ใน

กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศชนของกองทพ นอกจากน ยงเรยกรองความเคารพและความกลวและ

เปนสญลกษณของพลง การขาดเครองแบบทหารมกบงชวาเปนพลเรอนจงไมตองถกโจมต8 เมอพจารณาถง

กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศและอนสญญาวาดวยสทธเดกทเดกจะตองไดรบประโยชนสงสดและ

ค านงถงความปลอดภยของเดกและเดกไมถกใชประโยชนในทางการเมองไม วาจะเปนฝายใด ทางครตาดกา

จะตองสรางหลกประกนวาโรงเรยนจะเปนโรงเรยนทท าการเรยนการสอนเรองศาสนาอสลามและรฐบาล

จะตองมนใจวาจะสรางหลกประกนความปลอดภยใหกบเดก และไมด าเนนการใดทจะท าใหเดกมความเสยงท

จะถกโจมต

8 https://www.icrc.org/eng/assets/files/other/irrc_853_pfanner.pdf

Page 17: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

16

โรงพยาบาล

การโจมตโรงพยาบาลสงผลตอการมชวตรอดของเดกเพราะท าให เดกเขาไมถงวคซน การ

รกษาพยาบาล เมอมไมสบาย เหตการณสะเทอนขวญในการโจมตโรงพยาบาลคอเหตการณการระเบด

โรงพยาบาลโคกโพธ และการใชโรงพยาบาลเจาะไอรองเปนพนทโจมตทหารทผานมาในชวง 14 ป มการโจมต

สถานพยาบาลไปแลว 46 แหง

ตารางโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาลทถกท าลาย9

ป จ านวน

2547 10

2548 14

2549 1

2550 8

2551 -

2552 1

2553 3

2554 -

2555 -

2556 2

2557 5

2558 2

2559 1

2560 0

รวม 46

9

ขอมลจาก Deep South Incident Database (DSID)

Page 18: ประจ ำปี 2560 - DeepSouthWatch.org · 1 1. บทน า 1.1 ความเป็นมา ความขัดแย้งไม่ว่าจะเกิดที่ใดในโลกล้วนส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

17

โดยภาพรวมในป 2560 รฐบาลไดด าเนนการอยางมประสทธภาพตอการหยดยงการใชความรนแรง

และสงผลกระทบตอเดกแตในกรณทนาหวงใยคอการปฎบตการภายใตกฎหมายพเศษตอเดกในจงหวด

ชายแดนใต จงมขอเสนอแนะตอผทมสวนเกยวของดงน

4. ขอเสนอแนะตอการปกปองคมครองเดก

1. รฐจะตองด าเนนการตามอนสญญาวาดวยสทธเดกทไทยไดลงนามโดยเฉพาะกรณทเดกตกเปนผ

ตองสงสยหรอพยานในทเกดเหต โดยเฉพาะการปฏบตตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและ

ครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553

2. รฐควรด าเนนการเพอยตการตรวจเกบดเอนเอเดกอยางไมมขอยกเวน

3. รฐควรพจารณาอยางรอบคอบตอกรณการท ากจกรรมของทหารพรอมอาวธในโรงเรยนตาดกา

4. รฐควรด าเนนการตามมต UN 1325 เปนแนวทางในการปกปองคมครองเดกในพนทขดแยงและ

เรงด าเนนการการเจรจาสนตภาพ

10

14

1

8

0 1

3

0 0

2

5

2 1

0 0

2

4

6

8

10

12

14

16

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560

สถานพยาบาลทถกท าลาย

สถานพยาบาลทถกท าลาย