Aγαπητοί γονείς, - Public · aγαπητοί γονείς, Στο δημοτικό...

Aγαπητοί γονείς,

Στο δημοτικό οι μαθητές διδάσκονται όλη τη γραμματική της νεοελληνι-κής γλώσσας, ενώ στο γυμνάσιο περιορίζεται η διδασκαλία της. Για τονλόγο αυτό, πρέπει ο μαθητής από το δημοτικό ν’ αποκτήσει σωστές βάσειςστη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-ξιλόγιό του.

Tο συγκεκριμένο βιβλίο έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να κατα-νοήσουν πλήρως την ύλη της Γλώσσας της Γ΄ τάξης ακολουθώντας μάθη-μα μάθημα το σχολικό βιβλίο.

Kάθε μάθημα περιλαμβάνει:✓ αναλυτική θεωρία της γραμματικής του μαθήματος✓ την ορθογραφία του μαθήματος✓ το λεξιλόγιο του μαθήματος (συνώνυμα και αντίθετα των σημαντικό-

τερων λέξεων του κειμένου)✓ ασκήσεις διάφορων ειδών (π.χ. αντιστοίχιση, συμπλήρωση κενού,

συμπλήρωση πίνακα, εύρεση Σωστού ή Λάθους κ.λπ.).Στο τέλος κάθε ενότητας υπάρχει το Mιλάμε και γράφουμε σωστά με πα-

ραδείγματα που αφορούν λάθη που γίνονται συχνά στον γραπτό και στονπροφορικό λόγο.

Oι απαντήσεις όλων των ασκήσεων βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου.

Nίκη Σάκκου

ENOTHTA 1: Πάλι μαζί!

Θαλασσινό σχολείο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Eπιστροφή στα θρανία!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Tο σχολείο ταξιδεύει στον χρόνο. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Δημοτικό Σχολείο Tρικάλων Hμαθίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Δεν είναι τρελοί οι δίδυμοι! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Ένα αστείο περιστατικό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

ENOTHTA 2: Στο σπίτι και στη γειτονιά

Aγαπητό μου ημερολόγιο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56H φίλη μας η Aργυρώ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Tα παιδικά μου παιχνίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Στη νέα μας γειτονιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

ENOTHTA 3: Στη γη και στη θάλασσα

Σπίτι με κήπον . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Γάτος από σπίτι ζητά νέα οικογένεια. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Oι ακροβάτες της θάλασσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96Γη και θάλασσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Oι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν στο βουνό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

ENOTHTA 4: O κόσμος γύρω μας

Πώς υιοθετήσαμε ένα κομμάτι γης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Tα χαρτιά ανακυκλώνονται! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122Tο τετράδιο ζωγραφικής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

Περιεχόμενα

ENOTHTA 5: H πατρίδα μας γιορτάζει . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

ENOTHTA 6: Πολιτείες ντυμένες στα λευκά

H πόλη χάθηκε στο χιόνι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144H πόλη χάθηκε στο χιόνι (συνέχεια) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Tόσο χιόνι δεν ξανάγινε! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

ENOTHTA 7: Iστορίες του χειμώνα

O χιονάνθρωπος και το κορίτσι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Kάτω απ’ το χιόνι. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174O εγωιστής Γίγαντας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

ENOTHTA 8: Έλα στην παρέα μας!

Aξέχαστα γενέθλια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190Mικρομαγειρέματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198Φτιάχνουμε προσκλήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Aπό το ημερολόγιο του Eλτόν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212Tο χαρούμενο λιβάδι. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

ENOTHTA 9: Άνθρωποι και μηχανές

Φτιάξε μου έναν σιδερένιο άνθρωπο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230Mηχανές του μέλλοντος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Tο ηλιακό λεωφορείο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242Στο Aττικό Mετρό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

ENOTHTA 10: Γιορτάζω και θυμάμαι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

ENOTHTA 11: Ήτανε μια φορά…

Tα ταξίδια του παππού μου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

Tα ταξίδια του παππού μου (συνέχεια). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270Mια αληθινή ιστορία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276Στο νησί του Aιόλου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282Γεια σου χαρά σου Bενετιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

ENOTHTA 12: Tου κόσμου το ψωμί

Tο πιο γλυκό ψωμί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296Tο πιο γλυκό ψωμί (συνέχεια) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304Ψωμί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310Kαλή όρεξη! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316O Kαραγκιόζης φούρναρης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330

ENOTHTA 13: Όλοι μια αγκαλιά

Tου κόσμου τα παιδιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332Bοηθάμε να γίνει καλύτερος ο κόσμος μας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338H πτήση των γερανών. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344Ένα παιδί γράφει στον Θεό. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

ENOTHTA 14: Γιορτή και ξενοιασιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

Aπαντήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367

Γίνομαι άριστος

1. Να αντιστοιχίσεις αυτά που ταιριάζουν.

άρχιζα

γράφω

διαβάζαμεενεστώτας (τώρα)

ζωγραφίζειπαρατατικός (πριν)

έψηνες

απλώνουν

2. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις όπως στο παράδειγμα.

α. Ο υδραυλικός διορθώνει τη βλάβη της ............................. (βρύση).

β. Ο δρόμος έχει πολλές ............................. (στροφή).

γ. Όταν έχω χρόνο, ασχολούμαι με τη ............................. (ζωγραφική).

δ. Η Εύη θα πάει στα μαγαζιά με τις ............................. (φίλη) της.

ε. Θα πάμε στο χωριό τις ημέρες των ............................. (διακοπή).

στ. Ο βάτραχος βούτηξε στα νερά της ............................. (λίμνη).

3. Να φτιάξεις ρήματα από τις παρακάτω λέξεις όπως στα παραδείγματα.

α. λατρεία ➝ ............................ ζ. βίδα ➝ ............................

β. κλαδί ➝ ............................ η. πάγος ➝ ............................

γ. πάλη ➝ ............................ θ. στεφάνι ➝ ............................

δ. δουλειά ➝ ............................ ι. ζύμη ➝ ............................

ε. κίνδυνος ➝ ............................ ια. βέβαιος ➝ ............................

στ. δύσκολος ➝ ............................ ιβ. κλειδί ➝ ............................

8

Eνότητα 1

Θυμάμαι ξανά τη γραμματική της B Δημοτικού.

HH ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹ ÙÙÔÔ˘ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜

ÛÛÙÙËË ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹

1

2

3

4

5

6

β

α

‚‚ÚÚ‡‡ÛÛËË˜

ÏÏ··ÙÙÚÚÂÂ‡‡ˆ ‚‚ÈÈ‰‰ÒÒÓÓˆ


Ε.Μ.Υ. Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού

Μ.Μ.Μ. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Μ.Μ.Ε. Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων

Δ.Ε.Η. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Ο.Γ.Α. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Η.Π.Α. Μέσα Μαζικής Μεταφοράς

5. Να αλλάξεις τη μορφή των ρημάτων όπως στο παράδειγμα.

6. Βοήθησε τη Μάρω να ενώσει κάθε λέξη με τον αριθμό των συλλαβών που έχει.

κρεβάτι 1 συλλαβή

μαξιλάρι

πόρτα 2 συλλαβές

βιβλιοθήκη3 συλλαβές

γιος

παράθυρο 4 συλλαβέςκουρτίνα

φως 5 συλλαβές

9

Θαλασσινό σχολείο

1

2

3

4

5

6

β

α

γ

δ

ε

στ

τώρα πριν (συνέχεια) πριν (για μια στιγμή)

α. συνεχίζω ................................. .................................

β. τεντώνω ................................. .................................

γ. δοκιμάζω ................................. .................................

δ. λύνω ................................. .................................

ε. αφήνω ................................. .................................

στ. διορθώνω ................................. .................................

ζ. βράζω ................................. .................................

ÛÛ˘ÓÓ¤¤¯ÈÈ˙·· ÛÛ˘ÓÓ¤¤¯ÈÈÛÛ··

1

2

3

4

5

6

7

8

β

α

γ

δ

ε

Oι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου.

7. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις όπως στο παράδειγμα.

α. Ο δάσκαλος γράφει τις δύσκολες λέξεις στον .......................................

(πίνακας).

β. Ο Ορέστης έμαθε όλους τους ....................................... (κανόνας).

γ. Η κόρη του ....................................... (γείτονας) παίζει πιάνο όλη την ημέρα.

δ. Την Κυριακή θα δούμε όλοι μαζί τον ....................................... (αγώνας).

ε. Το μωρό της Νανάς είναι πέντε ....................................... (μήνας).

στ. Σε κάθε πόρτα του μουσείου βρίσκονται δύο .......................................

(φύλακας).

ζ. Δεν είναι μεγάλο το άνοιγμα του ....................................... (σωλήνας).


ταυτότητα

πύραυλος

καύσωνας το ακούγεται

αστροναύτης

ταυρομάχος το ακούγεται

Αυστραλία

σαύρα

9. Να φτιάξεις ρήματα από τις παρακάτω λέξεις όπως στα παραδείγματα.

α. στολίδι ➝ ............................ ζ. υγρός ➝ ............................

β. αρχή ➝ ............................ η. όμορφος ➝ ............................

γ. τόνος ➝ ............................ θ. βαθύς ➝ ............................

δ. γόνατο ➝ ............................ ι. ζεστός ➝ ............................

ε. κόκκινο ➝ ............................ ια. παχύς ➝ ............................

στ. καπνός ➝ ............................ ιβ. ακριβός ➝ ............................

10. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με επίθετα που τελειώ-νουν σε -ιμος, -ινος ή -ικος, όπως στο παράδειγμα. Nα βάλεις τόνο όπουχρειάζεται.

α. Το σπίτι του παππού στο χωριό είναι (πέτρα) ........................... .

αφαυ

αβαυ

10

Eνότητα 1

¤¤ÙÙÚÚÈÈÓÓÔÔ

ÛÛÙÙÔÔÏÏ››˙ˆ ˘ÁÁÚÚ··››ÓÓˆ

1

2

3

4

5

6

7

β

α

››ÓÓ··ÎÎ··

β. Το (θάλασσα) ........................... νερό είναι αλμυρό.

γ. Η λειτουργία του μαγαζιού δεν είναι (νόμος) ........................... .

δ. Τα παπούτσια του Θανάση είναι (δέρμα) ........................... .

ε. Η νέα δασκάλα είναι πολύ (φίλος) .............................. και (ευγένεια)

............................. με τους μαθητές.

στ. Πάνω στο τζάκι έχω βάλει δύο (πηλός) ........................... βάζα.

ζ. Σε κανένα παιδί δεν αρέσει το (πρωί) ........................... ξύπνημα.


ευχάριστος

γεύμα

πνευματικός το ακούγεται

κατάλευκος

ρεύμα το ακούγεται

τεύχος

ευλογία

12. Να βρεις για κάθε λέξη ένα υποκοριστικό και ένα μεγεθυντικό όπως στο πα-ράδειγμα.

εφευ

εβευ

11


1

2

3

4

5

6

7

β

α

λέξη υποκοριστικό μεγεθυντικό

α. παιδί .................................. ..................................

β. κούκλα .................................. ..................................

γ. γυναίκα .................................. ..................................

δ. κουτάλι .................................. ..................................

ε. ποντίκι .................................. ..................................

στ. μπουκάλι .................................. ..................................

··ÈÈ‰‰¿¿ÎÎÈÈ ··››‰‰··ÚÚÔÔ˜



1. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με τις λέξεις της ή τις.

α. Μένουμε στον πρώτο όροφο ............. πολυκατοικίας.

β. Η Αριάδνη ανέβηκε σε όλες ............. κούνιες ............. παιδικής χαράς.

γ. ............. μέρες των διακοπών πήγαμε σε όλες ............. παραλίες του νησιού.

δ. Η Θάλεια άκουγε προσεκτικά ............. συμβουλές ............. γιαγιάς.

ε. Θα πάμε στον κινηματογράφο με τον αδερφό ............. φίλης μου.

στ. Οι μαθητές δυσκολεύονταν να λύσουν ............. ασκήσεις ............. γραμ-

ματικής.

2. Να βάλεις αριθμούς στα κυκλάκια για να δείξεις τη σωστή αλφαβητική σειράτων λέξεων.

α. θρανίο βιβλίο αίθουσα πίνακας καρέκλα

β. φεγγάρι ουρανός σύννεφο ήλιος αστέρι

γ. μάτι αυτί μύτη στόμα πρόσωπο

δ. ντουλάπα πόρτα σκάλα δωμάτιο μπαλκόνι

12

Eνότητα 1

Θυμάμαι ξανά την ορθογραφία της B Δημοτικού.

HH ÔÔÚÚııÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››·· ÙÙÔÔ˘ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜

ÛÛÙÙËËÓÓ ÔÔÚÚııÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››··

ÙÙËË˜

..... ..... ..... ..... .....

..... ..... ..... ..... .....

..... ..... ..... ..... .....

..... ..... ..... ..... .....

3. Στο παρακάτω κείμενο υπάρχουν 10 λάθη. Να τα βρεις και να τα διορθώσειςόπως στο παράδειγμα.

Χθες η μητέρα του Αντώνη ήταν άρρωστι. Επειδή δεν μπορούσε να βγει

έξω, έστειλε των Αντώνη για ψώνια. Του ζήτησε ν’ αγοράσει ψωμή, βού-

τυρο, λάδη, αυγά, γιαούρτυ, ζάχαρι και ένα κιλώ μίλα. Ο Αντώνης ξέχασε

να πάρη αλεύροι κι έτσι η μητέρα δεν μπόρεσε να φτιάξει το γλυκώ που

ήθελε. Ο Αντώνης απογοητεύτηκε, αλλά η μητέρα υποσχέθηκε να το φτιά-

ξη μια άλλοι μέρα.


το πιάνο

εγώ πιάνω

εγώ καλώρήμα

το καλό

το μήλο

εγώ μιλώουσιαστικό

το βάζο

εγώ βάζω

5. Να βάλεις ο ή ω στις παρακάτω μετοχές και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

α. διαβάζ....ντας ζ. φτιάχν....ντας

β. περπατ....ντας η. στέλν....ντας

γ. συλλαβίζ....ντας θ. πετ....ντας

δ. τραβ....ντας ι. περν....ντας

ε. κουν....ντας ια. ανεβαίν....ντας

στ. συνδέ....ντας ιβ. αγαπ....ντας

6. Να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται στον παρακάτω διάλογο.

– Μαρια, δωσε μου το τετραδιο μου.

– Που ειναι;

13


ËË

1

2

3

4

5

6

8

7

β

α

ÔÔ

– Νομιζω πως ειναι πανω στο τραπεζι.

– Που θα πας;

– Στο σχολειο.

– Μονη σου θα πας;

– Θα ερθει μαζι μου η η μαμα η η γιαγια.

7. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με τις λέξεις τον ή των.

α. Ο αέρας διέλυσε τη φωλιά .......... πουλιών.

β. Οι λευκοί μίλησαν με .......... αρχηγό .......... Ινδιάνων.

γ. Οι κάτοικοι ανέλαβαν .......... καθαρισμό .......... ακτών.

δ. Το λιοντάρι θεωρείται ο βασιλιάς .......... ζώων.

ε. Ο υπάλληλος έχασε .......... κατάλογο με τα ονόματα .......... υποψηφίων.

στ. Λόγω της απεργίας .......... λεωφορείων ήταν πολύ μεγάλη η ταλαιπωρία

.......... επιβατών.

8. Η Βάλια δεν είναι σίγουρη αν έχει βάλει σωστά τα διαλυτικά. Να βρεις τιςλέξεις που είναι λάθος και να τις γράψεις δίπλα σωστά.

α. Τα παιδάκια που φάγαμε ήταν πολύ νόστιμα. ............................

β. Το ρολόι είναι πλάϊ στο παράθυρο. ............................

γ. Ο κυρ Θάνος πουλάει φρούτα στη λαική αγορά. ............................

δ. Είναι άϋπνος γιατί δεν κοιμήθηκε όλη νύχτα. ............................

ε. Κάθε πρωΐ αργεί να ξυπνήσει. ............................

στ. Δεν του αρέσει ο μαιντανός στο φαΐ του. ............................

ζ. Η Σοφία έχει γενέθλια στις 10 Μαίου. ............................

9. Ο Φώτης δεν είναι σίγουρος αν τα παρακάτω ρήματα γράφονται με -αίνω ή-ένω. Βοήθησέ τον να συμπληρώσει σωστά τα κενά.

κατεβ.......... πλ.......... πετυχ..........

σιωπ.......... προλαβ.......... δ..........

περιμ.......... μπ.......... μαθ..........

ζεστ.......... παχ.......... υπομ..........

πηγ.......... μικρ.......... βαρ..........

14

Eνότητα 1

ÙÙˆÓÓ

··˚‰‰¿¿ÎÎÈÈ··

··››ÓÓˆ

10. Να γράψεις τις παρακάτω λέξεις στα κενά βάζοντας τόνο στη σωστή συλ-λαβή.

11. Να συμπληρώσεις τα κενά στα παρακάτω ρήματα και να βάλεις τόνο όπωςστο παράδειγμα.

καθαρ…ζω ξεσκον…ζω αγγ…ζω

ανηφορ…ζω δαν…ζω αθρ…ζω

μυρ…ζω γεμ…ζω ασπρ…ζω

δακρ…ζω π…ζω ζορ…ζω

χωρ…ζω σχηματ…ζω πρ…ζω

12. α. Με ένα ν ή με δύο νν;

τα Χριστούγε....α, ο ουρα....ός, τα σύ....εφα, το κάστα....ο

β. Με ένα λ ή με δύο λλ;

το κοχύ....ι, τα φύ....α, αντα....άσσω, ο σκύ....ος

γ. Με ένα σ ή με δύο σσ;

η θάλα....α, η φορε....ιά, η γλώ....α, το δά....ος

δ. Με ένα μ ή με δύο μμ;

η ά....ος, η συ....ετοχή, το μάθη....α, η γρα....ή

15


››

νομος

Ο .............. είναι πολύ αυστηρός.

Ο .............. Αχαΐας έχει πρωτεύ-

ουσα την Πάτρα.

πλαγια

Δε χωράει ίσια, βάλ’ το .............. .

Η .............. του βουνού είναι κα-

ταπράσινη.

μαγια

Μη βάλεις .............. στο γλυκό.

Πιστεύω ότι κάποιος του έχει κά-

νει .............. .

θεα

Από ψηλά η ........ είναι εκπληκτική.

Η Αφροδίτη ήταν η ........ της ο-

μορφιάς.


1. Να αντιστοιχίσεις κάθε ουσιαστικό με το αντίθετό του.

αγόρι σωστό

πρωί στεριά

λάθος νύχτα

γη βράδυ

μέρα τέλος

αρχή κορίτσι

θάλασσα ουρανός

2. Για κάθε λέξη που είναι στην παρένθεση να διαλέξεις μια συνώνυμη από τηδιπλανή στήλη, όπως στο παράδειγμα.

α. Πήρε την (ευλογία) ................... των γονιών της για

τον γάμο.

β. Ξάπλωσαν στην (παραλία) ................... και τις χτυ-

πούσε το κύμα.

γ. Η Άννα κατάλαβε ότι έκανε (σφάλμα) ...................

και ζήτησε συγγνώμη.

δ. Είναι πολύ σοβαρή και δεν της αρέσουν τέτοια (χω-

ρατά) ................... .

ε. Το σπίτι του παππού είναι από (λιθάρι) ................... .

στ. Μεταφέρθηκαν με (σκάφος) ................... στην απέ-

ναντι παραλία.

16

Eνότητα 1

ÛÛÙÙ·· ÛÛ˘ÓÓÒÒÓÓ˘ÌÌ·· –– ··ÓÓÙÙ››ııÂÂÙÙ··

Θυμάμαι ξανά το λεξιλόγιο της B Δημοτικού.

TTÔÔ ÏÏÂÂÍÍÈÈÏÏfifiÁÁÈÈÔÔ ÙÙÔÔ˘ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜

1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

ÂÂ˘¯‹‹

·ÛÙÂ›·Â˘¯‹‚¿ÚÎ·Ï¿ıÔ˜

·ÎÚÔÁÈ·ÏÈ¿¤ÙÚ·

3. Να ενώσεις κάθε επίθετο με το αντίθετό του και να γράψεις δίπλα ένα ου-σιαστικό που να ταιριάζει.

ήσυχο βρόμικα ............................

πελώριο σκοτεινός ............................

φωτεινός διαφορετικό ............................

περσινές ανήσυχο ............................

καθαρά φετινές ............................

ίδιο παλιό ............................

καινούριο μικροσκοπικό ............................

4. Να υπογραμμίσεις για κάθε λέξη μία συνώνυμη.

α. ομάδα: παρέα, σύνολο, οικογένεια, κόσμος

β. φορεσιά: ρούχα, παλτό, στολή, κάλυμμα

γ. σβηστήρι: σφουγγάρι, πανί, ξεσκονόπανο, γόμα

δ. αληθινός: πραγματικός, συγκινητικός, κανονικός, καινούριος

ε. βόλτα: συνάντηση, παιχνίδι, περίπατος, γιορτή

στ. γρήγορα: δυνατά, ψηλά, γοργά, σφιχτά

5. Να βρεις για τις λέξεις που είναι στην παρένθεση τις αντίθετές τους με ταξε-, α- και αν- και θα μάθεις τι έπαθε ο Φάνης.

Όλη τη νύχτα ο Φάνης είναι (ήσυχος) ........................ . Κοιτάζει το ρολόι

να δει την ώρα, αλλά είναι (κουρδισμένο) ........................ . Δεν μπορεί

να κοιμηθεί ούτε να (κουραστεί) ......................... , γιατί ένας περίεργος

θόρυβος έξω από την πόρτα τον κρατά άυπνο. «Μήπως είναι κανένας

(γνωστός) ......................... που θέλει να με ληστέψει;» σκέφτεται και α-

ποφασίζει να βγει έξω να δει τι συμβαίνει. (Κρεμάει) ......................... το

παλτό του, το φοράει, (τρυπώνει) ......................... το κλειδί από την

τσέπη και (κλειδώνει) ......................... σιγά σιγά την πόρτα. Τι να δει;

Ένα μικρό, (δυνατό) ......................... και χτυπημένο πουλάκι! Το παίρνει

στα χέρια και το βάζει μέσα στο σπίτι να το φροντίσει. Γελάει και μόνο με

την ιδέα πως αυτό το (κακό) ......................... πλάσμα τού χάλασε τον

ύπνο.

17


¯ÚÚÒÒÌÌ··

1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

6. Να αντιστοιχίσεις κάθε ρήμα με το συνώνυμό του.

φορώ περιμένω

καρτερώ σημειώνω

αρμενίζω ντύνομαι

γυρίζω σκέφτομαι

συλλογίζομαι θέλω

γράφω τριγυρίζω

επιθυμώ επιστρέφω

7. Να γράψεις μέσα στα κουτάκια Σ για τις συνώνυμες λέξεις και A για τις α-ντίθετες λέξεις.

α. ανακοίνωση – αναγγελία

β. πραγματικός – ψεύτικος

γ. ερώτηση – απάντηση

δ. ανακαλύπτω – βρίσκω

ε. συνεργασία – αλληλοβοήθεια

στ. γραμμένος – άγραφος

ζ. άμμος – αμμουδιά

η. γρήγορα – αργά

8. Να γράψεις δίπλα σε κάθε επίρρημα το αντίθετό του από τη διπλανή στήλη.

α. ωραία ....................................

β. προσεκτικά ....................................

γ. μαλακά ....................................

δ. κοντά ....................................

ε. ακριβά ....................................

στ. αριστερά ....................................

ζ. ψηλά ....................................

η. ψεύτικα ....................................

18

Eνότητα 1

1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

....

....

....

....

....

....

....

....

™™

¿¿ÛÛ¯ËËÌÌ··

‰ÂÍÈ¿Ì·ÎÚÈ¿

¯·ÌËÏ¿·ÚfiÛÂÎÙ·

·ÏËıÈÓ¿ÛÎÏËÚ¿

¿Û¯ËÌ·ÊıËÓ¿

9. Να ενώσεις τις παρακάτω λέξεις με το α- (αν-) και να φτιάξεις τις αντίθετέςτους.

α. όμοιος ................................. στ. επιθυμητός .................................

β. πιθανός ................................. ζ. φιλόξενος .................................

γ. ίσος ................................. η. έτοιμος .................................

δ. γνωστός ................................. θ. ορατός .................................

ε. ήσυχος ................................. ι. ψητός .................................

10. Να συμπληρώσεις τα κενά γράφοντας για κάθε επίθετοπου είναι στην παρένθεση το αντίθετό του από τη δι-πλανή στήλη στον σωστό τύπο.

α. (φρόνιμος) ........................................... παιδί

β. (στραβός) ............................................. γραμμές

γ. (εύκολος) ............................................. άσκηση

δ. (αργός) ................................................ αθλητής

ε. (φρέσκος) ............................................ ψωμί

στ. (φωτεινός) ........................................... αίθουσα

ζ. (άδειος) ............................................... μπουκάλι

η. (πρώτος) .............................................. πελάτης

11. Να αντιστοιχίσεις κάθε επίθετο με το συνώνυμό του.

άσπρος γοργός

ήσυχος πραγματικός

γρήγορος όμορφος

αληθινός ήρεμος

νόστιμος σύγχρονος

ωραίος γευστικός

μοντέρνος λευκός

19


¿¿ÙÙ··ÎÎÙÙÔÔ

··ÓÓfifiÌÌÔÔÈÈÔÔ˜

1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

¿Ù·ÎÙÔ˜ÛÎÔÙÂÈÓfi˜‰‡ÛÎÔÏÔ˜ÁÂÌ¿ÙÔ˜›ÛÈÔ˜

ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜Ì·ÁÈ¿ÙÈÎÔ˜ÁÚ‹ÁÔÚÔ˜



1. Να βάλεις τελεία (.) ή ερωτηματικό (;) στις παρακάτω προτάσεις.

α. Λες να βρέξει;

β. Ο Στέφανος δεν αργεί ποτέ

γ. Πότε θα έρθετε

δ. Δεν έγραψα καλά στο διαγώνισμα

ε. Την Κυριακή θα πάμε εκδρομή

στ. Τηλεφώνησε κανείς

ζ. Γιατί φωνάζετε

η. Δεν τηλεφώνησε κανείς

2. Να βάλεις τελεία (.) ή ερωτηματικό (;) όπου χρειάζεται στον παρακάτω διά-λογο.

– Γεια σου, Χαρά. Τι κάνεις

20

Eνότητα 1

ñ H τελεία – Tο ερωτηματικό

✓ Η τελεία (.) χρησιμοποιείται στο τέλος μιας πρότασης που έχει ολοκληρω-μένο νόημα. Όταν διαβάζουμε, σε κάθε τελεία σταματάμε για λίγο τη φωνήμας. Μετά την τελεία αρχίζουμε με κεφαλαίο γράμμα.

π.χ. Έχει νυχτώσει. Είναι ώρα να φύγουμε.

✓ Το ερωτηματικό (;) χρησιμοποιείται στο τέλος μιας πρότασης με την οποίαρωτάμε κάτι. Μετά το ερωτηματικό αρχίζουμε με κεφαλαίο γράμμα.

π.χ. Θέλεις παγωτό; Μήπως θέλεις γρανίτα;

✓ Εκτός από την τελεία (.) και το ερωτηματικό (;), τα άλλα σημεία στίξης εί-ναι: το κόμμα (,), το θαυμαστικό (!), τα αποσιωπητικά (…), τα εισαγωγικά(« »), η διπλή τελεία (:) και η παύλα (–).



– Καλά είμαι

– Πού ήσουν χθες

– Είχα πάει στον οδοντίατρο

– Γιατί Πονούσε κάποιο δόντι σου

– Nαι, αλλά τελικά δεν ήταν κάτι σοβαρό

– Το απόγευμα θα είσαι στο σπίτι Θέλω να σου φέρω το βιβλίο που μου

δάνεισες

– Ναι, θα είμαι στο σπίτι Θα σε περιμένω

3. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας τελεία (.) ή ερωτηματικό(;) και κεφαλαίο όπου χρειάζεται.

α. δεν αισθάνομαι καλά σήμερα

β. Ξέρεις πού μένει ο Βασίλης

γ. τι σου είπε θα έρθει στο θέατρο

δ. δε θα πάω πουθενά το Σαββατοκύριακο

ε. δεν έρχεστε από το σπίτι

στ. Ποιος τηλεφώνησε

ζ. μήπως κάνω λάθος που επιμένω

α. ............................................................................................................

β. ............................................................................................................

γ. ............................................................................................................

δ. ............................................................................................................

ε. ............................................................................................................

στ. ............................................................................................................

ζ. ............................................................................................................

21

Eπιστροφή στα θρανία!


¢¢ÂÂÓÓ ··ÈÈÛÛıı¿¿ÓÓÔÔÌÌ··ÈÈ ÎÎ··ÏÏ¿¿ ÛÛ‹‹ÌÌÂÂÚÚ··..


1. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω λέξεων με τα γράμματα που λείπουνκαι να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

α. το σχολ....ο, η σχολ....κή χρονιά

β. ο μαθ....τής, η μαθ....τρια, το μάθ....μα

γ. το χ....ριό, ο χ....ριάτης, ο χ....ρικός

δ. υπολογ....ζω, ο υπολογ....στής, ανυπολόγ....στος

ε. η αρχ.... , το αρχ....κό σχέδιο, αρχ....ζω

2. Να συμπληρώσεις τα κενά των λέξεων με η, ι, υ, ει ή οι και να βάλεις τόνοόπου χρειάζεται.

α. Η αίθουσά μας έχει μεγάλα παράθ....ρα.

β. Τον Σεπτέμβρ....ο αν....γουν τα σχολεία.

γ. Χθες τα παιδιά στόλ....σαν την τάξ.... .

δ. Στο σπίτ.... μας το τ....λέφωνο είναι ασ....ρματο.

ε. Άσε λίγο γλ....κό και για τους υπόλ....πους.

στ. Την άν....ξη τα χελ....δόνια πάντα ξαναγ....ρίζουν.

ζ. Η θάλασσα ήταν γεμάτ.... φ....κια και αχ....νούς.

η. Η Δανάη πιάν.... τις σελίδες με έναν συνδετ....ρα.

3. Να συμπληρώσεις τα κενά των λέξεων με ο ή ω και να βάλεις τόνο όπου χρει-άζεται.

α. Ο παππούς και η γιαγιά μένουν στο χ....ριό.

β. Τα παιδιά εργάζ....νται ....μαδικά.

22

Eνότητα 1

Στο μάθημα αυτό προτείνουμε τις παρακάτω ασκήσεις ορθογραφίας.



ÂÂ›› ÈÈ

˘

ˆ

γ. Ο τίτλ....ς του μαθήματος είναι: «Επιστρ....φή στα θρανία!».

δ. Το πελ....ρια κύματα αναπ....δ....γύρισαν το σκάφ....ς.

ε. Το πρ....γραμμα τ....ν μαθημάτων είναι κ....λλημένο στον πίνακα.

στ. Ο θεί....ς Τάκης μένει π....λλά χρ....νια στην Αυστραλία.

ζ. Κατά τη διάρκεια της εκδρ....μής περάσαμε από διάφ....ρες π....λεις.

4. Να λύσεις το σταυρόλεξο του «σχολείου».

1. Όταν χτυπάει το κουδούνι ανάμεσα σε δύο διδακτικές ώρες, είναι ώρα για...

2. Εκεί συγκεντρώνονται οι μαθητές για την προσευχή.

3. Τις κουβαλούν οι μαθητές και βάζουν μέσα τα βιβλία τους.

4. Σ’ αυτές κάθονται οι μαθητές για να γράψουν στα θρανία.

5. Είναι η Γλώσσα, τα Μαθηματικά, η Γυμναστική και η Μελέτη Περιβάλλοντος.

6. Λέγεται και σβηστήρι.

7. Μετά τον Απρίλιο είναι αυτός ο μήνας.

8. Τόσες τάξεις έχει το δημοτικό σχολείο.

23


..... .....

.....

....................

.....

.....

.....

..... ..... ..........

.....

..... ..... ..... .....

..... ..... ..... ..... ..... ..... .....

.....

.......... ..... ..... .....

..... .....

.....

.....

.....

.....1

7

3

4

2

...............6

5

8


1. Να αντιστοιχίσεις κάθε ρήμα με το αντίθετό του.

αρχίζω διαφέρω

εργάζομαι ανάβω

επιστρέφω φεύγω

μοιάζω τελειώνω

ζω πεθαίνω

σβήνω ξεγράφω

γράφω τεμπελιάζω


α. εργάζομαι: αντέχω, δουλεύω, οργανώνω, διαβάζω

β. στολίζω: συγυρίζω, καθαρίζω, διακοσμώ, ντύνομαι

γ. χώρα: πόλη, έθνος, χωριό, κράτος

δ. συζητώ: κουβεντιάζω, ρωτώ, σκέφτομαι, συνεργάζομαι

ε. κανόνας: μέτρο, πρόταση, νόμος, τιμωρία

24

Eνότητα 1

Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετακάνω κάποια δουλειά, έχω δουλεύω, ασχολούμαι, τεμπελιάζω, αδρανώ,

εργάζομαι επάγγελμα, αγωνίζομαι λειτουργώ, υπηρετώ, μένω άνεργος, για κάποιο σκοπό προσπαθώ κάθομαι

είμαι ζωντανός, κατοικώ, υπάρχω, επιβιώνω, πεθαίνω, ξεψυχώ,

ζωεξασφαλίζω τα μέσα διαμένω, εξακολουθώ, είμαι νεκρός, για να ζήσω, μένω, διατηρούμαι, χάνομαι,συντηρώ κάποιον διατρέφω ξεχνιέμαι

αυτός που είναι καθαρισμένος, παστρικός, βρόμικος, λερωμένος,

καθαρόςαπαλλαγμένος από αλέρωτος, ξάστερος, ακάθαρτος, βρομιάρικος,βρομιά, αυτός που υγιεινός, ανόθευτος, θολός, μολυσμένος,δεν έχει νοθευτεί αγνός, νόμιμος νοθευμένος, παράνομος



1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

στ. τάξη: γραφείο, αίθουσα, δωμάτιο, ομάδα

ζ. όλος: μεγάλος, κανονικός, απλωμένος, ολόκληρος

3. Να αντιστοιχίσεις κάθε ρήμα με το συνώνυμό του.

επικοινωνώ κοιτάζω

ανακοινώνω είμαι

νομίζω συνομιλώ

αρχίζω ξεκινώ

επιστρέφω πιστεύω

βρίσκομαι ξαναγυρίζω

βλέπω αναγγέλλω

4. Να γράψεις μέσα στα κουτάκια Σ για τις συνώνυμες λέξεις και Α για τις αντί-θετες λέξεις.

α. καινούριος – νέος

β. επιστροφή – γυρισμός

γ. καθαρός – αλέρωτος

δ. μακριά – κοντά

ε. τι συμβαίνει – τι γίνεται

στ. ομαδικά – ατομικά

ζ. διδασκαλία – μάθημα

25


1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

....

....

....

....

....

....

....

™™

Προς τους γονείς

Για να εμπλουτίσουν τα παιδιά το λεξιλόγιό τους και να εξασκηθούν στην εύρεση και στη σωστή

χρήση συνώνυμων και αντίθετων λέξεων, προτρέψτε τα να χρησιμοποιούν και να συμβουλεύο-

νται το Λεξικό για μαθητές δημοτικού, εκδ. Σαββάλας.


1. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις τα ρήματα και να κυκλώσεις ταουσιαστικά.

α. Το ποδήλατο είναι παλιό.

β. Η κοπέλα ποτίζει τα λουλούδια.

γ. Ο γιατρός εξετάζει το παιδί.

δ. Η δασκάλα έλυσε την άσκηση.

26

Eνότητα 1

ñ Διακρίνω τα ουσιαστικά από τα ρήματα

✓ Ουσιαστικά είναι οι λέξεις που φανερώνουν πρόσωπο (π.χ. πατέρας, για-γιά), ζώο (π.χ. αρνί, ελέφαντας), πράγμα (π.χ. μολύβι, βιβλίο), ενέργεια(π.χ. τρέξιμο, κλάδεμα), κατάσταση (π.χ. αγωνία, ειρήνη) και ιδιότητα (π.χ.καλοσύνη, τιμιότητα).Τα ουσιαστικά που φανερώνουν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, ζώο ή πράγ-μα λέγονται κύρια και γράφονται με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα, ενώ αυτάπου φανερώνουν όλα τα πρόσωπα, ζώα και πράγματα του ίδιου είδους λέ-γονται κοινά.

π.χ. Ελένη, Μαξ, Τετάρτη, Βόλος ➝ κύρια ουσιαστικάμολύβι, μητέρα, κουνέλι ➝ κοινά ουσιαστικά

✓ Ρήματα είναι οι λέξεις που φανερώνουν τι κάνει, τι παθαίνει ή σε ποια κα-τάσταση βρίσκεται ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.

π.χ. Τα παιδιά παίζουν. Η τηλεόραση χάλασε. Το μωρό κοιμάται.

ñ Eρωτηματικές λέξεις

Ερωτηματικές λέξεις είναι οι λέξεις που μας βοηθούν να διατυπώσουμε καλύτε-ρα τις ερωτήσεις. Τέτοιες λέξεις είναι οι: ποιος, πόσος, πόσο, πού, πώς, τι, γιατί, πό-τε. Δεν ξεχνάμε να βάζουμε πάντα ερωτηματικό στο τέλος των ερωτήσεων.

π.χ. Πού ήσουν; Τι έκανες;



ε. Το αεροπλάνο προσγειώθηκε.

στ. Τα παιδιά αγοράζουν βιβλία και τετράδια.

ζ. Ο αέρας έσπασε το τζάμι.


φωτογραφία

μαθαίνω

βιβλίο ρήμα

μηχανή

περιμένω ουσιαστικό

αλλάζω

πόρτα

3. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσειςμε τις λέξεις από τη διπλανή στήλη.

α. .............................. νιαουρίζει.

β. .............................. καλπάζει.

γ. .............................. μουγκρίζει.

δ. .............................. γαβγίζει.

ε. .............................. κολυμπάει.

στ. .............................. κελαηδάει.

ζ. .............................. βόσκουν.

4. Να αντιστοιχίσεις κάθε ουσιαστικό με το ρήμα που ταιριάζει και να σχημα-τίσεις προτάσεις.

Το αυτοκίνητο οδηγεί.

Τα λουλούδια συννέφιασε.

Ο ουρανός χάλασε.

Η κομμώτρια σπαρταράει.

Ο ταξιτζής μυρίζουν.

Ο ήλιος κουρεύει.

Το ψάρι λάμπει.

27

Tο σχολείο ταξιδεύειστον χρόνο

1

2

3

4

5

6

7

β

α

HH ÁÁ¿¿ÙÙ·· √ ÛÎ‡ÏÔ˜ΔÔ Î·Ó·Ú›ÓÈ

∏ Á¿Ù·Δ· Úfi‚·Ù·ΔÔ ‰ÂÏÊ›ÓÈΔÔ ¿ÏÔÁÔ∏ ·ÁÂÏ¿‰·

1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

5. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις μετην κατάλληλη ερωτηματική λέξη από τη διπλανή στήλη.

α. ........................... είναι ο αγαπημένος σου ηθοποιός;

β. ........................... θα κάνετε απόψε;

γ. ........................... έχεις βάλει τα κλειδιά μου;

δ. ........................... δε μου τηλεφώνησες χθες βράδυ;

ε. ........................... περάσατε στο πάρτι της Έλλης;

στ. ........................... παιχνίδι θα αγοράσεις;

ζ. ........................... μακριά είναι το σχολείο;

η. ........................... θα επιστρέψει ο Δήμος;

6. Η Αριάδνη μπέρδεψε τα ρήματα με τα ουσιαστικά. Βοήθησέ τη να τα γράψειστη σωστή στήλη.

Ουσιαστικά Ρήματα

..................................... .....................................

..................................... .....................................

..................................... .....................................

..................................... .....................................

28

Eνότητα 1

¶¶ÔÔÈÈÔÔ˜

ÙÙ··ÍÍÈÈ‰‰ÂÂ‡‡ˆ

¶fiÙÂ¶Ô‡¶Ò˜°È·Ù›ΔÈ

¶ÔÈÔ˜¶ÔÈÔ¶fiÛÔ

Ù·ÍÈ‰Â‡ˆ, Ô Ì·Ó¿‚Ë˜, ÂÙÒ, ÙÔ ·Ú¿ı˘ÚÔ,··ÓÙÒ, Ë Ï¿Ì·, ÙÔ ÙÂÙÚ¿‰ÈÔ, ÛËÎÒÓˆ

7. Για κάθε απάντηση να γράψεις την κατάλληλη ερώτηση.

α. ..............................................................................................................

Τη νέα συμμαθήτριά μας τη λένε Διονυσία.

β. ..............................................................................................................

Ο τίτλος της ταινίας που είδαμε ήταν «Κοίτα ποιος μιλάει».

γ. ..............................................................................................................

Δεν πήρα ομπρέλα, γιατί βιαζόμουν να φύγω.

δ. ..............................................................................................................

Άφησε το πορτοφόλι πάνω στο τραπεζάκι.

ε. ..............................................................................................................

Θα συναντηθούμε στις 6.00 μ.μ.

8. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά επιλέγοντας το κατάλληλο ρήμα απότο πλαίσιο.

α. Το μηχάνημα .................................... .

β. Η καθαρίστρια .................................... .

γ. Η μαγείρισσα .................................... .

δ. Ο οικοδόμος .................................... .

ε. Η τριανταφυλλιά .................................... .

στ. Ο συγγραφέας .................................... .

ζ. Το φως .................................... .

η. Ο υδραυλικός .................................... .

29


¶¶ÒÒ˜ ÏÏ¤¤ÓÓÂÂ ÙÙËË ÓÓ¤¤·· ÛÛ˘ÌÌÌÌ··ıı‹‹ÙÙÚÚÈÈ¿¿ ÛÛ··˜;;

ÏÏÂÂÈÈÙÙÔÔ˘ÚÚÁÁÂÂ››

Ì·ÁÂÈÚÂ‡ÂÈ, ÁÚ¿ÊÂÈ, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂ›, Û‚‹ÓÂÈ,Î·ı·Ú›˙ÂÈ, ÂÈÛÎÂ˘¿˙ÂÈ, ·Óı›˙ÂÈ, ¯Ù›˙ÂÈ



1. Να συμπληρώσεις τα κενά των λέξεων στις παρακάτω προτάσεις με η, ι, υ ήει και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

α. Τα κανόν...σαν όλα στα κρ...φά.

β. Σήμερα στο σχολ...ο μάθαμε την προπαίδ...α.

γ. Περ...μένω τις διακοπές με μεγάλη αν...πομον...σία.

30

Eνότητα 1

ñ O τονισμός των ερωτηματικών λέξεων

✓ Οι μονοσύλλαβες λέξεις τι, ποιος, ποια, ποιο δεν τονίζονται ποτέ.✓ Οι μονοσύλλαβες λέξεις που και πως τονίζονται:

α) όταν ρωτάμε, έστω κι αν δεν υπάρχει ερωτηματικό στο τέλος της πρότασης.

π.χ. Πού ήσουν τόσες ώρες; Δε μου είπες πού ήσουν τόσες ώρες.

β) στις εκφράσεις πού και πού, πώς και πώς, αραιά και πού, από πούκι ως πού κ.ά.

✓ Οι μονοσύλλαβες λέξεις που και πως δεν τονίζονται:

α) όταν το που μπορεί ν’ αντικατασταθεί από την αναφορική αντωνυμίαο οποίος, η οποία, το οποίο.

π.χ. Το βιβλίο που διαβάζω. ➝ Το βιβλίο το οποίο διαβάζω.

β) όταν το πως μπορεί ν’ αντικατασταθεί από τη λέξη ότι.

π.χ. Είπες πως με θέλεις. ➝ Είπες ότι με θέλεις.

✓ Η ερωτηματική αντωνυμία ποιο γράφεται με οι, ενώ το επίρρημα πιο με ι.

π.χ. Ποιο ζώο είναι πιο γρήγορο;

✓ Η ερωτηματική αντωνυμία ποια γράφεται με οι, ενώ το επίρρημα πια γρά-φεται με ι.

π.χ. Με ποια θα πας βόλτα; Αμάν πια.



ÈÈ ˘

δ. Εάν το θέλ...ς, μπορώ να σου το παραγγ...λω.

ε. Αυτό το παιδί φαινόταν ότι θα γίν... ευφ...ΐα.

στ. Οι ταξ...διώτες ταλαιπωρήθ...καν πολύ.

ζ. Ο Παναγιώτης είναι άσος στην αρ...θμ...τική.

2. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με τις λέξεις ποιο ή πιο.

α. Γνωρίζεις ............... είναι το τέλος της ταινίας;

β. Στον δρόμο να είσαι λίγο ............... προσεκτικός.

γ. Ο πατέρας του Θανάση είναι ............... νέος από τον δικό μου.

δ. ............... είναι το αγαπημένο σου φαγητό;

ε. Το κρέας μού αρέσει ............... πολύ.

3. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με τις λέξεις ποια ή πια.

α. Τηλεφώνησε μια κυρία, αλλά δεν ξέρω ............... ήταν.

β. Μη φωνάζετε άλλο. Σταματήστε ............... .

γ. ............... είναι η κοπέλα με την οποία μιλούσες;

δ. Βαρέθηκα ............... να σε περιμένω.

ε. ............... από αυτά τα βιβλία έχεις διαβάσει;

στ. Δε θέλω ............... ν’ ασχολούμαι μ’ αυτόν.

4. Να συμπληρώσεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με τις λέξεις που, πού,πως ή πώς.

α. Ο Μάριος κάνει ............. δεν καταλαβαίνει.

β. Ήταν η πρώτη φορά ............. τον συναντούσα.

γ. Από ............. έμαθες ότι παντρεύονται;

δ. ............. τα καταφέρνεις όλα;

ε. Συναντιόμαστε ............. και ............. και λέμε τα νέα μας.

στ. ............. είσαι σίγουρος ότι σου λέει την αλήθεια;

ζ. Τα παιδιά περιμένουν ............. και ............. τις διακοπές.

η. Τι είναι αυτό ............. κρατάς;

31


ÔÔÈÈÔÔ

ÔÔÈÈ··

ˆ˜


1. Να αντιστοιχίσεις κάθε λέξη με την αντίθετή της.

αδιάβαστος ρηχός

ψηλός αργός

γοργός καινούριος

κρυφός διαβασμένος

παλιός φανερός

βαθύς ντυμένος

γυμνός κοντός


α. λαμπρός: ευγενικός, λαμπερός, έξυπνος, λευκός

β. ράχη: κορυφή, κοιλάδα, πλαγιά, βουνό

γ. καλωσορίζω: υποδέχομαι, αποδέχομαι, παραδέχομαι, ανέχομαι

δ. αγαπημένος: χαριτωμένος, φιλικός, συγκινημένος, αγαπητός

ε. φωνάζω: μιλώ, ξεφωνίζω, μουρμουρίζω, συζητώ

στ. γυμνός: άντυτος, αδύνατος, ανίκανος, λεπτός

32

Eνότητα 1

Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετα

αδιάβα-αυτός που δε διάβασε αμελέτητος, διαβασμένος,

στοςτο μάθημά του, που δεν απροετοίμαστος μελετημένος,προετοιμάστηκε αρκετά προετοιμασμένος

αυτός που έχει γιγάντιος, πελώριος, μικροσκοπικός,τεράστιες τεράστιος, υπερμεγέθης, μικροκαμωμένος,

θεόρατοςδιαστάσεις κολοσσιαίος, ογκώδης, λιλιπούτειος,

πανύψηλος τοσοδούλης

αυτός που υψηλόσωμος, μεγαλόσωμος, κοντός, κοντόσωμος, έχει ύψος γιγαντόσωμος, βραχύσωμος, μικρόσωμος,

ψηλόςμεγαλύτερο από πανύψηλος, μικροσκοπικός, χαμηλός,το μέσο ορεινός πεδινός



1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

3. Να γράψεις για κάθε λέξη που είναι στην παρένθεση τησυνώνυμή της από τη διπλανή στήλη στον σωστό τύπο.

α. (άσπρος) ................................ ρούχα

β. (θεόρατος) ............................. κτίριο

γ. (απότομος) ............................. αλλαγή

δ. (μοναδικός) ............................ ελπίδα

ε. (κρύος) ................................... αέρας

στ. (κρυφός) ................................ συνομιλία

ζ. (γοργός) ................................. βήματα

η. (μαγικός) ................................ τοπίο

4. Να αντιστοιχίσεις κάθε ρήμα με το αντίθετό του.

ανεβαίνω κάθομαι

αγοράζω κατεβαίνω

καλωσορίζω διώχνω

φωνάζω χάνω

στέκομαι φεύγω

έρχομαι πουλώ

βρίσκω ψιθυρίζω

5. Να γράψεις μέσα στα κουτάκια Σ για τις συνώνυμες λέξεις και Α για τις αντί-θετες λέξεις.

α. αναπνοή – ανάσα

β. λαγκαδιά – κοιλάδα

γ. ευτυχισμένος – δυστυχισμένος

δ. βουνό – όρος

ε. θυμάμαι – ξεχνώ

στ. ανυπομονησία – υπομονή

ζ. ανεβαίνω – σκαρφαλώνω

η. αέρας – άνεμος

33


ÏÏÂÂ˘ÎÎ¿¿ ÌfiÓÔ˜Ì˘ÛÙÈÎfi˜

Ì·ÁÂ˘ÙÈÎfi˜ÏÂ˘Îfi˜

Í·ÊÓÈÎfi˜ÁÚ‹ÁÔÚÔ˜ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ˜„˘¯Úfi˜

1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

ζ

στ

....

....

....

....

....

....

....

....

™™

Aγαπητοί γονείς, - Public · aγαπητοί γονείς, Στο δημοτικό...

Documents

Transcript of Aγαπητοί γονείς, - Public · aγαπητοί γονείς, Στο δημοτικό...