∞Á·ËÙÔ› ÁÔÓ›˜,

ΔÔ ‚È‚Ï›Ô ·˘Ùfi ·ÔÙÂÏ› ‚Ô‹ıËÌ· ÁÈ· ÙÔ Ì¿ıËÌ· Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ ¢ã ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡,

Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È «™Ù· ·Ú¯·›· ÚfiÓÈ·». ™Ùfi¯Ô˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ Â›Ó·È Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÌÈ-

ÎÚÔ‡˜ Ì·ıËÙ¤˜ fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ·ÊÔÌÔÈÒÛÔ˘Ó

ÙË ‰È‰·ÎÙ¤· ‡ÏË, ηıÒ˜ Î·È Ó· ÂÍÔÈÎÂȈıÔ‡Ó ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· Ì ÙÔÓ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÙÚfiÔ ÛΤ-

„˘. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ÂȉÈÒÎÂÈ Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÙfiÛÔ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÛÔ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂηÈ-

‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÛÙÔȯ›· Î·È ÏËÚÔÊÔڛ˜ ¿Óˆ Û ‰È¿ÊÔÚ·

ı¤Ì·Ù·, ÒÛÙ ӷ Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ó· ·ÓÙÂÂͤگÔÓÙ·È Ì ÂÈÙ˘¯›· ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘

Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜. ŒÙÛÈ Î¿ı ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ:

✓ Δ· ·ÚÈ· ÛËÌ›· ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜

✓ ∞Ó·Ï˘ÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÚˆÙ‹ÛˆÓ-··ÓÙ‹ÛˆÓ

✓ ∂ÈϤÔÓ ÏËÚÔÊÔÚȷο ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÚfiÛˆ·, Ú¿ÁÌ·Ù· Î·È Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂȘ

✓ ¶Ï‹ÚË Û¯ÔÏÈ·ÛÌfi ÙˆÓ ·Ú·ıÂÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜

✓ ∞·ÓÙ‹ÛÂȘ Û fiϘ ÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Î·È ÙȘ ·Û΋ÛÂȘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘ ηÈ

ÙÔ˘ ÙÂÙÚ·‰›Ô˘ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ

✓ «∂ϤÁ¯ˆ ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ ÌÔ˘» Î·È ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÔÈ ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ

‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.

∞ÏÂÍ¿Ó‰Ú· ™ÙÚ¿ÙÔ˘

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

1. ∏ οıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ . . . . . . . . . . . . . 11

2. √È ŒÏÏËÓ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ·ÔÈ˘ . . . . 22

3. ∏ Ô›ËÛË Î·È Ë ıÚËÛΛ·

ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

4. ∏ Ù¤¯ÓË Î·È Ë ÁÚ·Ê‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

1Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

ΑΡΧΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

5. ¡¤Â˜ ·ÔÈ˘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ . . . . . . . . . . . 59

6. Δ· ÔÏÈÙ‡̷ٷ ÛÙËÓ ·Ú¯·˚΋

∂ÏÏ¿‰· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

7. √È ‰ÂÛÌÔ› Ô˘ ¤ÓˆÓ·Ó

ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

8. ∏ Ù¤¯ÓË Ù˘ ·Ú¯·˚΋˜ ÂÔ¯‹˜ . . . . . . . . . 94

9. Δ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

10. ™¿ÚÙË: ∏ ÎÔÈÓˆÓ›· ηÈ

ÙÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

11. ™¿ÚÙË: ∏ ˙ˆ‹ ÛÙËÓ fiÏË . . . . . . . . . . . . . 125

12. ΔÔ ·ÏÈfi ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ . . . . . . . 136

13. √È ÓfiÌÔÈ ÙÔ˘ ™fiψӷ.

√ ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ˜ Á›ÓÂÙ·È Ù‡Ú·ÓÓÔ˜ . . . . . 144

14. √ ∫ÏÂÈÛı¤Ó˘ ıÂÌÂÏÈÒÓÂÈ

ÙË ‰ËÌÔÎÚ·Ù›· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

2Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

ΚΛΑΣΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

1. ¶ÂÚÛÈÎÔ› fiÏÂÌÔÈ:

15. ΔÔ ÂÚÛÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ÔÈ ŒÏÏËÓ˜

Ù˘ ª. ∞Û›·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

16. √ ÂÚÛÈÎfi˜ ΛӉ˘ÓÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

17. ∏ Ì¿¯Ë ÙˆÓ £ÂÚÌÔ˘ÏÒÓ . . . . . . . . . . . . . 193

18. ∏ Ó·˘Ì·¯›· Ù˘ ™·Ï·Ì›Ó·˜ . . . . . . . . . . . 204

19. ∏ Ì¿¯Ë ÙˆÓ ¶Ï·Ù·ÈÒÓ Î·È Ë Ó·˘Ì·¯›·

Ù˘ ª˘Î¿Ï˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

3Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

2. √ «¯Ú˘Ûfi˜ ·ÈÒÓ·˜» (5Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ .Ã.):

20. ∏ ∞ı‹Ó· Á›ÓÂÙ·È Ë ÈÔ ÈÛ¯˘Ú‹ fiÏË . . . . 226

21. ΔÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Î·È Ë ÎÔÈÓˆÓ›·

Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ¶ÂÚÈÎÏ‹ . . . 235

22. ∏ ηıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ Î·È Ë Âη›‰Â˘ÛË

ÙˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

23. √ «¯Ú˘Ûfi˜ ·ÈÒÓ·˜» Ù˘ Ù¤¯Ó˘ . . . . . . . . 251

24. ∏ ∞ı‹Ó· Á›ÓÂÙ·È «Û¯ÔÏ›Ô

Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261

4Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

3. √ ¶ÂÏÔÔÓÓËÛÈ·Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜:

25. ∞Èٛ˜ Î·È ·ÊÔṲ́˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ . . . . . . . 273

26. √È Î˘ÚÈfiÙÂÚ˜ Ê¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ . . . . 282

27. ∏ ËÁÂÌÔÓ›· Ù˘ ™¿ÚÙ˘ . . . . . . . . . . . . . . 293

4. ∏ £‹‚·:

28. ∏ £‹‚· Î·È Ë ‚ÔȈÙÈ΋ Û˘ÌÌ·¯›· . . . . . . 302

29. ∏ ËÁÂÌÔÓ›· Ù˘ £‹‚·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . 309

5Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

5. ∏ ª·Î‰ÔÓ›·:

30. ∏ ª·Î‰ÔÓ›·, ÌÈ· Ó¤· ÂÏÏËÓÈ΋

‰‡Ó·ÌË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

31. √ ª. ∞ϤͷӉÚÔ˜ ηٷϷ̂¿ÓÂÈ

ÙË ª. ∞Û›· Î·È ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ . . . . . . . . . . . 329

32. ∏ ÔÚ›· ÚÔ˜ ÙËÓ πÓ‰›·. ΔÔ Ù¤ÏÔ˜

Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

33. √ ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ . . . . . . . . 344

6Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 354

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

1. √È ‰È¿‰Ô¯ÔÈ ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘:

34. ∏ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘

¯ˆÚ›˙ÂÙ·È . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

35. √ ¶‡ÚÚÔ˜, Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ ∏›ÚÔ˘ . . . . 366

Περιεχόμενα

36. ∏ ηıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈÛÙÈο

¯ÚfiÓÈ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371

37. √È Ù¤¯Ó˜ Î·È Ù· ÁÚ¿ÌÌ·Ù·

ÛÙ· ÂÏÏËÓÈÛÙÈο ¯ÚfiÓÈ· . . . . . . . . . . . . . . . 376

7Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

2. ƒÒÌË Î·È ∂ÏÏ¿‰·:

38. ΔÔ ÚˆÌ·˚Îfi ÎÚ¿ÙÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384

39. ∏ ∫·Ú¯Ë‰fiÓ· Û˘ÁÎÚÔ‡ÂÙ·È

ÌÂ ÙË ƒÒÌË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

40. ∏ ˘ÔÙ·Á‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ . . . . . 395

8Ô ∫ÚÈÙ‹ÚÈÔ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

41·. ªÈ· ·Ú¿ÛÙ·ÛË ·Ú¯·›Ô˘ ı¿ÙÚÔ˘ . . . 406

41‚. ∏ ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ÌÈÏ¿ˆ . . . . . . . . . . . . . . . 408

42. ªÈ· ̤ڷ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· √Ï˘Ì›· . . . . . 411

∞·ÓÙ‹ÛÂȘ ÛÙȘ ·Û΋ÛÂȘ ÙÔ˘ «∂ϤÁ¯ˆÙȘ ÁÓÒÛÂȘ ÌÔ˘» Î·È ÙˆÓ «∫ÚÈÙËÚ›ˆÓ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415

9

1η ΕΝΟΤΗΤΑ

πÛÙÔÚÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ

❑ °ÂˆÌÂÙÚÈο ¯ÚfiÓÈ· ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ô˘ ÍÂÎÈ-

Ó¿ÂÈ ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 11 ·ÈÒÓ· .Ã. (1100 .Ã. ÂÚ›Ô˘) Î·È ‰È·ÚΛ ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘8Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã. (700 .Ã. ÂÚ›Ô˘).

∏ ÔÓÔÌ·Û›· ·˘Ù‹ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi Ù· ·ÁÁ›· Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÂÚÈfi‰Ô˘, Ù· ÔÔ›·

‹Ù·Ó ‰È·ÎÔÛÌË̤ӷ Ì ‰È¿ÊÔÚ· ÁˆÌÂÙÚÈο Û¯‹Ì·Ù· (ÙÚ›ÁˆÓ·, ÙÂÙÚ¿ÁˆÓ·, ·-

ÎÏÔ˘˜, ÚfiÌ‚Ô˘˜ Î.¿.).

❑ ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ÁˆÌÂÙÚÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÌÂÙ¿ ÙËÓ ∂Ô¯‹ ÙÔ˘ ÷ÏÎÔ‡ (3000-

1100 .Ã. ÂÚ›Ô˘), ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ÂÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ ÙÚÂȘ ÌÂÁ¿ÏÔÈ

ÔÏÈÙÈÛÌÔ›: ÚÒÙ· Ô Î˘ÎÏ·‰ÈÎfi˜ (Ì ΤÓÙÚÔ ÙȘ ∫˘ÎÏ¿‰Â˜), ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ô ÌÈÓˆÈÎfi˜(Ì ΤÓÙÚÔ ÙËÓ ∫Ú‹ÙË) Î·È ¤ÂÈÙ· Ô Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ (Ì ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙȘ ª˘Î‹-

Ó˜ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ). ¶ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ∂Ô¯‹˜ ÙÔ˘ ÷ÏÎÔ‡ ¤ÁÈÓÂ Ô ΔÚˆÈÎfi˜ fiÏÂ-ÌÔ˜ (1250-1200 ÂÚ›Ô˘), ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ÔÔ›Ô ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·Ú·ÎÌ¿˙ÂÈ Ô Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈ-

ÛÌfi˜ (ÍÂÛÔ‡Ó ÂÌʇÏȘ ‰È·Ì¿¯Â˜ Î·È Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È Ù· Ì˘ÎËÓ·˚ο ΤÓÙÚ·). ŒÙÛÈ

ÂÚÓ¿Ì ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ·˘Ù‹˜ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙˆÓ ÁˆÌÂÙÚÈÎÒÓ ÚfiÓˆÓ.

Γεωμετρικά χρόν ια

∂Ô¯‹

ÙÔ˘ ÷ÏÎÔ‡

°ÂˆÌÂÙÚÈο¯ÚfiÓÈ·

∞Ú¯·˚ο

¯ÚfiÓÈ·

∫Ï·ÛÈο

¯ÚfiÓÈ·

∂ÏÏËÓÈÛÙÈο

¯ÚfiÓÈ·

ƒˆÌ·˚ο

¯ÚfiÓÈ·

3000-1100

.Ã.

11Ô˜-8Ô˜·ÈÒÓ·˜ .Ã.

8Ô˜-5Ô˜

·ÈÒÓ·˜ .Ã.

5Ô˜-4Ô˜

·ÈÒÓ·˜ .Ã.

4Ô˜-2Ô˜

·ÈÒÓ·˜ .Ã.

2Ô˜ ·È. .Ã.-

4Ô˜ ·È. Ì.Ã.

°¤ÓÓËÛËÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡

™∏ª∂ƒ∞

★

10

❑ ™Ù· ÁˆÌÂÙÚÈο ÚfiÓÈ·:ñ ∞Ú¯Èο (11Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ .Ã.) ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Ë Î¿ıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ, Ë ÌÂٷΛÓËÛË

‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ·˘ÙÔ‡ ʇÏÔ˘ ·fi ÙÔ ‚ÔÚÚ¿ ÚÔ˜ ÙÔ ÓfiÙÔ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯Ò-

ÚÔ˘. ∏ ÌÂٷΛÓËÛË ·˘Ù‹ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÌÂÁ¿ÏË ·Ó·ÛٿوÛË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ¿ÏÏ·ÍÂ

ÙË ˆ‹ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Î·È Ô‰‹ÁËÛ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ Ì˘ÎËÓ·˚ÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.

ñ ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· (10Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ .Ã.) ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Ô ∞′′ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ·ÔÈÎÈÛÌfi˜, ηıÒ˜

ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ‰ËÌÈ-

Ô˘ÚÁÔ‡Ó ·ÔÈ˘ ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜.

ñ ¶ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ·Ú¯›˙ÂÈ Ó· ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È, ·ÊÔ‡, ÌÂ-

Ù¿ ÙȘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÏËı˘ÛÌÒÓ Î·È ÙËÓ ·Ó·ÛٿوÛË Ô˘ ·˘Ù¤˜ ÚÔοÏÂÛ·Ó, Ù·

Ú¿ÁÌ·Ù· ËÚÂÌÔ‡Ó. ŒÙÛÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÚfiÔ‰Ô˜ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ÙÔ˘ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜.

™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ:

– ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ë ËÚˆÈ΋ ÂÈ΋ Ô›ËÛË Ì ٷ ÔÈ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ √Ì‹ÚÔ˘ (πÏÈ¿‰· ηÈ

√‰‡ÛÛÂÈ·).

– ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Ë ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ ıÚËÛΛ· ÙÔ˘ ‰ˆ‰ÂοıÂÔ˘.

– ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Ë ÁˆÌÂÙÚÈ΋ Ù¤¯ÓË.

– ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ.

– ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È Î·È ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ.

✓ Ποιοι ήταν οι Δωριείς και τι ήταν η κάθοδος των Δωριέων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

√È ¢ˆÚÈ›˜ ‹Ù·Ó ¤Ó· ÂÏÏËÓÈÎfi ʇÏÔ Ô˘ Ô‡Û ÛÙ· ‚fiÚÂÈ· ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ÒÚÔ˘. ∞˘ÙÔ›

ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙˆÓ °ÂˆÌÂÙÚÈÎÒÓ ÚfiÓˆÓ (Á‡Úˆ ÛÙÔ 1100 .Ã.) ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÚÔ˜ ÙË ÓfiÙÈ·

∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÌÂٷΛÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·˘Ù‹ ¤ÌÂÈÓ ÁÓˆÛÙ‹ Ì ÙÔ fiÓÔÌ· οıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ.

✓ Γιατί έγινε η μετακίνηση των Δωριέων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

√È ÏfiÁÔÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÚÔ˜ ÙË ÓfiÙÈ· ∂ÏÏ¿‰· ÙË Û˘ÁÎÂ-

ÎÚÈ̤ÓË ÂÔ¯‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·fiÏ˘Ù· ÁÓˆÛÙÔ›. ¶Èı·ÓfiÓ ·˘Ùfi Ó· Û˘Ó¤‚Ë ÁÈ·Ù› ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜

11

❖ Στην αρχή των Γεωμετρικών χρόνων ένα ελληνικό φύλο, οι Δωριείς, μετακινήθηκαν από το βορ-

ρά προς τη νότια Ελλάδα. Η μετακίνηση αυτή ονομάστηκε κάθοδος των Δωριέων.

❖ Κατά τη μετακίνησή τους, που κράτησε πολλά χρόνια, οι Δωριείς χωρίστηκαν σε πολλές ομά-

δες και εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές: κάποιοι στη Στερεά Ελλάδα (περιοχή της Δω-

ρίδας) και κάποιοι άλλοι στην Πελοπόννησο, κυρίως στη Σπάρτη.

❖ Η κάθοδος των Δωριέων αναστάτωσε και άλλαξε τη ζωή των ανθρώπων:

– Οι Δωριείς κυριάρχησαν στις περιοχές που εγκαταστάθηκαν, ανάγκασαν τους παλιούς κα-

τοίκους είτε να φύγουν από τον τόπο τους είτε να γίνουν δούλοι (είλωτες) και επέβαλαν τη δω-

ρική διάλεκτο.

– Ο μυκηναϊκός πολιτισμός σταμάτησε να αναπτύσσεται.

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η κάθοδος των Δωριέων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Μαθαίνω το μάθημα με ερωτήσεις και απαντήσεις

ÎÈÓ‰‡Ó¢·Ó ·fi ÂÈı¤ÛÂȘ ¿ÏÏˆÓ Ï·ÒÓ, ÔfiÙ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ʇÁÔ˘Ó ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ

ÙÔ˘˜, ‹ ÂÂȉ‹ ‹ıÂÏ·Ó Ó· Î·Ï˘ÙÂÚ‡ÛÔ˘Ó ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜, ÔfiÙ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ·Ó·˙ËÙÒ-

ÓÙ·˜ ÈÔ Â‡ÊÔÚ· ‰¿ÊË.

✓ Με ποιον τρόπο έγινε η κάθοδος των Δωριέων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∏ οıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÌÔÓÔÌÈ¿˜, ·Ï-

Ï¿ ‰È‹ÚÎÂÛ ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· (ÂÚ›Ô˘ ‰‡Ô ·ÈÒ-

Ó˜). √È ¢ˆÚÈ›˜, ¯ˆÚÈṲ̂ÓÔÈ Û ÔÌ¿‰Â˜, ÌÂÙ·ÎÈ-

ÓÔ‡ÓÙ·Ó ·ÚÁ¿ ηÙ‚·›ÓÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹

Ù˘ ¶›Ó‰Ô˘ ÚÔ˜ Ù· ÓfiÙÈ·. ™Ù· ̤ÚË ·fi Ù· ÔÔ›·

ÂÚÓÔ‡Û·Ó, ¿ÏϘ ÔÌ¿‰Â˜ ¤ÌÂÓ·Ó ÁÈ· Ï›ÁÔ, ÂÓÒ

¿ÏϘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÌfiÓÈÌ·. √È ‰ÚfiÌÔÈ Ô˘·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ηٿ ÙËÓ ÔÚ›· ÙÔ˘˜

‰Â Ì·˜ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙÔ› – Èı·ÓfiÓ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓË-

ÛÔ ¤Ú·Û·Ó ·fi ÙÔÓ πÛıÌfi Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘ ‹ ·fi ÙÔ ÛÙÂÓfi ƒ›Ô˘-∞ÓÙÈÚÚ›Ô˘.

✓ Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας εγκαταστάθηκαν κυρίως οι Δωριείς;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ªÈ· ÔÌ¿‰· ¢ˆÚȤˆÓ Ê·›ÓÂÙ·È ˆ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙË ™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰·, ÂȉÈο Û ÌÈ·

ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ¢ˆÚ›‰·. ∫¿ÔÈÔÈ ¿ÏÏÔÈ ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓ-ÓËÛÔ Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘. ª¿ÏÈÛÙ· ÌÈ· ÈÛ¯˘Ú‹ ÔÌ¿‰· ÙÔ˘˜

η٤Ϸ‚ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™¿ÚÙ˘ Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ Â‡ÊÔÚË ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ Ô-

Ù·ÌÔ‡ ∂˘ÚÒÙ·.

✓ Ποιες ήταν οι συνέπειες από την κάθοδο των Δωριέων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∏ οıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ‹Ù·Ó ¤Ó· Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜, Ô˘ ÚÔοÏÂÛ ÌÂÁ¿ÏË

·Ó·ÛٿوÛË ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ Î·È ¿ÏÏ·Í ÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ™˘-

ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ:

ñ ™Ù· ̤ÚË fiÔ˘ ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙË ™¿ÚÙË, ÔÈ ·ÏÈÔ› οÙÔÈ-

ÎÔÈ ¤¯·Û·Ó ÙȘ ÂÚÈÔ˘Û›Â˜ ÙÔ˘˜, ¤ÁÈÓ·Ó ‰Ô‡ÏÔÈ (›ψÙ˜) Î·È Ô¯ÚÂÒıËÎ·Ó Ó· ηÏ-

ÏÈÂÚÁÔ‡Ó ÙË ÁË. √ÚÈṲ̂ÓÔÈ, ¿ÏÈ, ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜, ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·

˙‹ÛÔ˘Ó È· ÂΛ. ∂ÈϤÔÓ, ÛÙ· ̤ÚË ·˘Ù¿, ηıÒ˜ ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ‹Ù·Ó ÛÙËÓ

·Ú¯‹ ÈÔ ÔÏÏÔ›, ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ Ë ‰ˆÚÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ˜.

ñ √ Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ӷ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È.

12

Το όνομα Δωριείς κάποιοι θεωρούν ότι

προέρχεται από τη λέξη δόρυ, δηλώνο-

ντας τον πολεμικό λαό που το χρησιμο-

ποιούσε στη μάχη. Άλλοι πάλι λένε ότι

προέρχεται από το όνομα του μυθικού

γενάρχη και ήρωά τους Δώρου, ο οποίος

θεωρούνταν γιος του Έλληνα (του μυθι-

κού γενάρχη των Ελλήνων).

Αυτό το ξέρεις;

✦ √È ¢ˆÚÈ›˜ ‹Ù·Ó ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÂÏÏËÓÈÎfiʇÏÔ … ∂ÏÏ¿‰·: ÔÈ ·Ú¯·›ÔÈ ÒÚÈ˙·Ó ÙÔ ÂÏ-

ÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜ Û ٤ÛÛÂÚ· ΢ڛˆ˜ ʇϷ:

ÛÙÔ˘˜ ∞¯·ÈÔ‡˜, Ô˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ

ÂÏÏËÓÈÎfi ÒÚÔ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ 2˘ ÈÏÈÂÙ›·˜

.Ã., ÛÙÔ˘˜ ∞ÈÔÏ›˜, ÛÙÔ˘˜ ÿˆÓ˜ ηÈ, Ù¤-

ÏÔ˜, ÛÙÔ˘˜ ¢ˆÚÈ›˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ ÙÂÏ¢-

Ù·›ÔÈ Ô˘ ÂÈÛ‹Ïı·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÙÔÓ 11Ô

·ÈÒÓ· .Ã. ∫·Ù¿ ÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›·, ÔÈ ÔÌÒÓ˘-

ÌÔÈ ÁÂӿگ˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Ê‡ÏˆÓ (Ô ∞¯·Èfi˜, Ô ∞›ÔÏÔ˜, Ô ÿˆÓ·˜ Î·È Ô ¢ÒÚÔ˜) ‹Ù·Ó fiÏÔÈ

·fiÁÔÓÔÈ ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· – ÁÂÓ¿Ú¯Ë ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È, ÂÔ̤ӈ˜, fiÏˆÓ ÙˆÓ Ê‡ÏˆÓ, Ô˘

·Ô‰Â›ÎÓ˘·Ó ¤ÙÛÈ ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÙÔ˘˜ ηٷÁˆÁ‹.

✦ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ¢ˆÚ›‰·˜: ÌÈÎÚ‹ ÔÚÂÈÓ‹ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, ÛÙ· ‰˘ÙÈο ÙÔ˘

ÛËÌÂÚÈÓÔ‡ ÓÔÌÔ‡ ºˆÎ›‰·˜, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿ √›ÙË Î·È ¶·ÚÓ·ÛÛfi˜. ∂Í·ÈÙ›·˜ Ù˘

ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜ Ù˘ ı¤Û˘ ‹Ù·Ó Ôχ ÊÙˆ¯‹, ÁÈ’ ·˘Ùfi ÔÏÏÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ¢ˆÚÈ›˜ ηÙÔ›-

ÎÔ˘˜ Ù˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ. øÛÙfiÛÔ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ¤·„·Ó

Ó· ıˆÚÔ‡Ó ÙË ¢ˆÚ›‰· ÌËÙÚfiÔÏË fiÏˆÓ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ.

✦ ›ψÙ˜: ÔÈ ‰Ô‡ÏÔÈ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ™¿ÚÙ˘. ¶ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ηÙÔ›-

ÎÔ˘˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Î¿ıÔ‰Ô ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔ˘˜

˘¤Ù·Í·Ó Î·È ÙÔ˘˜ ԉԇψ۷Ó. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ¤Î·Ó·Ó ›ψÙ˜ fiÛÔ˘˜

·fi ÙÔ˘˜ ·ÏÈÔ‡˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ ™¿ÚÙ˘ ÙÔ˘˜ ÔϤÌËÛ·ÓØ fiÛÔ˘˜ fï˜ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜

·ÓÙÈÛÙ¿ıËηÓ, ÙÔ˘˜ ¿ÊËÛ·Ó Ó· ˙Ô˘Ó ÂχıÂÚÔÈ

Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ fiÏË Ù˘ ™¿ÚÙ˘ Î·È Ó· ¤¯Ô˘Ó ÙË

‰È΋ ÙÔ˘˜ ÁË. √È ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎ·Ó ÂÚ›ÔÈ-ÎÔÈ.

✦ ‰ˆÚÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ˜: Ë ‰È¿ÏÂÎÙÔ˜ Â›Ó·È Ë È‰È·›ÙÂÚË

ÌÔÚÊ‹ ÌÈ·˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Ô˘ ÌÈÏÈ¤Ù·È Û’ ¤Ó· Û˘ÁÎÂ-

ÎÚÈ̤ÓÔ ÙfiÔ. ∏ ‰È¿ÏÂÎÙÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ‰È·ÊÔ-

Ú¤˜ ·fi ÙËÓ Â›ÛËÌË ÁÏÒÛÛ· ÌÈ·˜ ¯ÒÚ·˜ ÛÙËÓ

ÚÔÊÔÚ¿ ÙˆÓ Ï¤ÍˆÓ, ÛÙÔ ÏÂÍÈÏfiÁÈÔ, ÛÙË Û‡ÓÙ·-

ÍË, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ıˆÚÂ›Ù·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÁÏÒÛ-

13

∫∂º∞§∞π√ 1

Η λέξη φύλο είναι συνώνυμη με τη λέξη φυλή και

δηλώνει ένα σύνολο ανθρώπων με κοινή καταγωγή

και κοινά χαρακτηριστικά (γλώσσα, θρησκεία, συ-

νήθειες). Έτσι δεν πρέπει να τη συγχέουμε με τη λέ-

ξη φύλλο, που γράφεται με δύο λ και έχει άλλη ση-

μασία (π.χ. φύλλο δέντρου, φύλλο τετραδίου, φύλλο

χρυσού κ.ά.).

Προσοχή!

Εξηγώ και μαθαίνω περισσότερα για λέξειςκαι φράσεις του μαθήματος

Η τσακωνική διάλεκτος, που μιλιέται

σήμερα, έστω και περιορισμένα, στα νο-

τιοανατολικά της επαρχίας Κυνουρίας του

νομού Αρκαδίας (στην Πελοπόννησο), εί-

ναι η μόνη από τις νεοελληνικές διαλέ-

κτους που προέρχεται απευθείας από την

αρχαία δωρική διάλεκτο και αποτελεί εξε-

λιγμένη μορφή της.

Αυτό το ξέρεις;

Û·. ŒÙÛÈ, fiˆ˜ Û‹ÌÂÚ· ¤¯Ô˘Ì ÙËÓ ÔÓÙȷ΋, ÙËÓ Î˘Úȷ΋ ‹ ÙËÓ Ù۷ΈÓÈ΋ ‰È¿ÏÂ-

ÎÙÔ ÛÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ˘‹Ú¯Â Ë ÈˆÓÈ΋, Ë ·ÈÔÏÈ΋, Ë ·ÙÙÈ΋, Ë ‰ˆÚÈ΋ ‰È¿ÏÂ-

ÎÙÔ˜. ŸÏ˜ ·˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜.

✦ Ô Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜: Â›Ó·È Ô ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËΠÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯Ò-

ÚÔ, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙË ÓfiÙÈ· ËÂÈÚˆÙÈ΋ ∂ÏÏ¿‰· (™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ¶ÂÏÔfiÓÓË-

ÛÔ), ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1600-1100 .Ã. ÂÚ›Ô˘. ΔÔ fiÓÔÌ· ·˘Ùfi ‰fiıËΠÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤-

ÓÔ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÁÈ·Ù› ÙÔ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÔÈ ª˘Î‹Ó˜ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓË-

ÛÔ (ÛÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ÓÔÌfi ∞ÚÁÔÏ›‰·˜). √ ÈÔ ÁÓˆÛÙfi˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÙˆÓ ª˘ÎËÓÒÓ ‹Ù·Ó Ô

∞Á·Ì¤ÌÓÔÓ·˜, Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ŸÌËÚÔ ˆ˜ Ô ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÔÓ

ΔÚˆÈÎfi fiÏÂÌÔ. ªÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ·˘Ùfi Ô Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·-

Ú·ÎÌ¿˙ÂÈ, ÁÈ·Ù› ÔÈ ª˘ÎËÓ·›ÔÈ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Û˘ÁÎÚÔ‡ÔÓÙ·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ‰¤¯Ô-

ÓÙ·È ÂÈı¤ÛÂȘ ·fi Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ¯ıÚÔ‡˜. ŒÙÛÈ, fiÙ·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ η٤‚ËÎ·Ó ·fi ÙÔ

‚ÔÚÚ¿, ÌfiÚÂÛ·Ó Î·È Î·Ù¤ÎÙËÛ·Ó Â‡ÎÔÏ· ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘˜.

√È ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÏËı˘ÛÌÒÓ, ¤Ó· Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ

(ÛÂÏ. 7 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ·˘Ùfi Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ £Ô˘Î˘‰›‰Ë˜ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· ÙȘ Û˘¯Ó¤˜ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÏËı˘-

ÛÌÒÓ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙˆÓ °ÂˆÌÂÙÚÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ. √ ·ÚÈÔ˜ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙȘ

ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó ÔÈ È¤ÛÂȘ Ô˘ ‰¤¯ÔÓÙ·Ó ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ

·fi ¿ÏϘ ÔÌ¿‰Â˜, Ô˘ ÎÈ ÂΛӘ ›¯·Ó ·Ó·ÁηÛÙ› Ó· ʇÁÔ˘Ó ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜,

‰ÈˆÁ̤Ó˜ ·fi ¿ÏÏÔ˘˜, Î·È Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ·ÏÏÔ‡ ηÙÔÈΛ·. ŒÙÛÈ, ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÔÈ

¿ÓıÚˆÔÈ ‰ÂÓ ¤ÊÙÈ·¯Ó·Ó ÌfiÓÈ̘ ηÙÔÈ˘ ÌÂ

Ù›¯Ë ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ÚÔÛٷهԢÓ, ¤ÓȈı·Ó ÌÂ-

Á¿ÏË ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È ˙Ô‡Û·Ó Ì ÙÔ Êfi‚Ô ÙÔ˘

ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘. °È’ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ·Ó¤Ù˘ÛÛ·Ó ÙÔ ÂÌfi-

ÚÈÔ Î·È ÙË ÁˆÚÁ›· Ô‡Ù ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ÂÚÈ-

Ô˘Û›Â˜. ∂›¯·Ó ÌfiÓÔ Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÁÈ· ÙȘ η-

ıËÌÂÚÈÓ¤˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿ÁΘ (ÙÚfiÊÈÌ·, ÚÔ‡¯·,

fiÏ·) ÎÈ ¤ÙÛÈ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È

‡ÎÔÏ· ·fi ÙÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ ÛÙÔ ¿ÏÏÔ. ŸÛÔ ÁÈ·

14

Παράθεμα 1

Ο Θουκυδίδης, που έγραψε τα παραθέ-

ματα αυτά, ήταν Αθηναίος, που έζησε πε-

ρίπου το 460-400 π.Χ. Θεωρείται ο πιο

σημαντικός ιστορικός της αρχαιότητας

και έγραψε την ιστορία του Πελοποννη-

σιακού πολέμου. Στον πόλεμο αυτό ήταν

στρατηγός των Αθηναίων.

Αυτό το ξέρεις;

Σχολιάζω τα παραθέματα του σχολικού βιβλίου

Ù· ̤ÚË ÛÙ· ÔÔ›· ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ÈÔ Û˘¯Ó¿, ·˘Ù¿, fiˆ˜ Â›Ó·È ÏÔÁÈÎfi, ‹Ù·Ó Ù· ÈÔ ÁfiÓÈ-

Ì· – fiÔ˘ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ùfi Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÈÔ Â‡ÎÔÏ· ÙÚÔÊ‹ Î·È Ó· ˙‹ÛÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚ·. Δ¤ÙÔÈ·

̤ÚË ‹Ù·Ó ‰ÈÓ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ì ‹ÈÔ Îϛ̷ fiˆ˜ Ë £ÂÛÛ·Ï›·, Ë μÔȈٛ· Î·È ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡-

ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ∞Ú牛·, Ë ÔÔ›· Â›Ó·È ÔÚÂÈÓ‹.

Ÿˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, ÏÔÈfiÓ, ·fi Ù· ÏfiÁÈ· ÙÔ˘ £Ô˘Î˘‰›‰Ë, Ë ÂÔ¯‹ ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ¤ÁÈÓÂ

Ë Î¿ıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· Ù·Ú·Á̤ÓË Î·È, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¢ˆÚÈ›˜, ÌÂÙ·-

ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ·Ú¿ÏÏËÏ· Î·È ¿ÏÏ· ʇϷ. ∏ ηٿÛÙ·ÛË Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÙfiÙ ÂÌfi‰È-

Û οı ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜, Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ›ӷÈ

··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ¿Ú¯ÂÈ ËÚÂÌ›· Î·È ·ÛÊ¿ÏÂÈ·.

°ÂˆÌÂÙÚÈο ÚfiÓÈ·, ÌÈ· ·Ó‹Û˘¯Ë ÂÔ¯‹

(ÛÂÏ. 8 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

∫·È Û ·˘Ùfi ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ô £Ô˘Î˘‰›‰Ë˜ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· ÙȘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÏËı˘ÛÌÒÓ Ô˘

ÚÔοÏÂÛ·Ó ÌÂÁ¿ÏË ·Ó·ÛٿوÛË ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ °ÂˆÌÂÙÚÈÎÒÓ

¯ÚfiÓˆÓ. ªfiÓÔ Ô˘ Â‰Ò Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ› ÙȘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ Î·È ·Ó·Ê¤ÚÂ-

Ù·È ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ʇϷ Î·È ÛÙȘ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜.

Œ¯ÔÓÙ·˜, ÏÔÈfiÓ, ˆ˜ ‚¿ÛË ÙÔÓ ΔÚˆÈÎfi fiÏÂÌÔ (1250-1200 ÂÚ›Ô˘), ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ˆ˜

ÂÍ‹ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ‡ÛÙÂÚ· ·fi ·˘ÙfiÓ (‰ËÏ·‰‹ ÛÙ· ̤۷ ÂÚ›Ô˘ ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã.) ÔÈ

£ÂÛÛ·ÏÔ› ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÚÔ˜ ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ £ÂÛÛ·Ï›· Î·È ·Ó¿ÁÎ·Û·Ó ÙÔ˘˜ ·ÏÈÔ‡˜

ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘, ÙÔ˘˜ μÔȈÙÔ‡˜, Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓËıÔ‡Ó Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ÓfiÙÈ· ÚÔ˜ ÙË ÛËÌÂÚÈ-

Ó‹ μÔȈٛ·. ∂Λ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó «ÛÙË ÁË ÙÔ˘ ∫¿‰ÌÔ˘» – Ô ∫¿‰ÌÔ˜ ‹Ù·Ó Ì˘ıÈÎfi˜

‹Úˆ·˜ ÙˆÓ μÔȈÙÒÓ Î·È ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Ô È‰Ú˘Ù‹˜ Ù˘ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚ˘ ‚ÔȈÙÈ΋˜ fiÏ˘,

Ù˘ £‹‚·˜.

™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ô £Ô˘Î˘‰›‰Ë˜ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ Î¿ıÔ‰Ô ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ, ÙËÓ ÔÔ›· ¯ÚÔÓÔ-

ÏÔÁ› ÔÁ‰fiÓÙ· ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ΔÚˆÈÎfi fiÏÂÌÔ (‰ËÏ·‰‹ ÛÙ· Ù¤ÏË ÂÚ›Ô˘ ÙÔ˘ 12Ô˘ ·È-

ÒÓ· .Ã.). ΔË ÌÂٷΛÓËÛË ·˘Ù‹ ÙË Û˘Ó‰¤ÂÈ Ì ÙÔ Ì‡ıÔ ÙˆÓ ∏Ú·ÎÏÂȉÒÓ. ™‡Ìʈӷ ÌÂ

·˘ÙfiÓ, ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ηٿÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ·ÔÁfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ∏Ú·ÎÏ‹, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿-

Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ‹Úˆ· ›¯·Ó ‰Èˆ¯ı› ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ. ŒÙÛÈ ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ‰ÈηÈÔÏfiÁËÛ·Ó

ÙËÓ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ¿˜ ÙËÓ ˆ˜ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙËÓ ·Ú¯È΋

ÙÔ˘˜ ·ÙÚ›‰·.

ŸÏ˜ ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÏËı˘ÛÌÒÓ ‹Ù·Ó ÁÈ· ÙÔ £Ô˘Î˘‰›‰Ë Ë ·ÈÙ›· Ô˘ ÙËÓ

ÂÔ¯‹ ÂΛÓË Ë ∂ÏÏ¿‰· ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ ӷ ÚÔԉ‡ÛÂÈ – Ú¿ÁÌ· ÙÔ ÔÔ›Ô ¤ÁÈÓ ‡ÛÙÂÚ·

·fi ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ·, ·ÊÔ‡ ÔÈ ÏËı˘ÛÌÔ› ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó Ï¤ÔÓ Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È Î·È ÂÈ-

ÎÚ¿ÙËÛÂ ËÚÂÌ›· ÛÙË ÒÚ·.

15

∫∂º∞§∞π√ 1

Παράθεμα 2

∏ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ ∂˘ÚÒÙ·(ÛÂÏ. 6 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

∏ ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÌÈ· ʈÙÔÁÚ·Ê›· Ù˘ ÎÔÈÏ¿‰·˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ∂˘ÚÒÙ· ÛÙË §·ÎˆÓ›·,

fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎÂ Ë ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ Ô˘ η٤ÎÙËÛ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹. Ÿˆ˜ Ê·›ÓÂ-

Ù·È, Ë ÂÚÈÔ¯‹ Â›Ó·È Î·Ù¿ÏÏËÏË ÁÈ· ÂÁηٿÛÙ·ÛË,

ÁÈ·Ù› Â›Ó·È Â‰ÈÓ‹ Î·È ¤¯ÂÈ ¿ÊıÔÓÔ ÓÂÚfi, ÔfiÙÂ

ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜ Î·È Ù˘ ÎÙË-

ÓÔÙÚÔÊ›·˜ – ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÂÍ·ÛÊ¿-

ÏÈ˙·Ó ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹

ÙÔ˘˜. °ÂÓÈο, ·fi ·Ú¯·ÈÔÙ¿ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ, ÔÈ ¿Ó-

ıÚˆÔÈ ¿ÓÙÔÙÂ Û˘Ó‹ıÈ˙·Ó Ó· ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó Î·È

Ó· ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ó Î·ÙÔÈ˘ Û ̤ÚË Â‰ÈÓ¿ Ì ÓÂÚfi

(ÔÙ¿ÌÈ·, Ï›ÌÓ˜) – ÛÙ· ÔÚÂÈÓ¿ η٤Ê¢Á·Ó Û˘-

Ó‹ıˆ˜ ÌfiÓÔ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÚÔÛÙ·Û›·˜. ∞˜ ÌËÓ ÍÂ-

¯Ó¿ÌÂ, ¿ÏψÛÙÂ, fiÙÈ ÛÔ˘‰·›ÔÈ ·Ú¯·›ÔÈ ÔÏÈÙÈ-

ÛÌÔ› ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó Û ̤ÚË Ì ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ÔÙ·-

ÌÔ‡˜, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ô ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ¡Â›-

ÏÔ˘ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ‹ Ô ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ μ·‚˘ÏˆÓ›ˆÓ ÛÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙˆÓ ÔÙ·ÌÒÓ Δ›ÁÚË

Î·È ∂˘ÊÚ¿ÙË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·˜ (ÛËÌÂÚÈÓfi πÚ¿Î).

∏ οıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ(ÛÂÏ. 7 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

™ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹ ‚Ï¤Ô˘Ì ¤Ó· ¿ÚÙË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Ì ‚¤ÏË Ë

ÔÚ›· ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ηٿ ÙË ÌÂٷΛÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ Ù· ÓfiÙÈ· ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙˆÓ °ÂˆÌÂÙÚÈ-

ÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ. ¶·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, ˆ˜ ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi Ù· ‚fiÚÂÈ· Î·È Î·-

Ù‚·›ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÔÚÔÛÂÈÚ¿ Ù˘ ¶›Ó‰Ô˘ ¤ÊÙ·Û·Ó ÚÒÙ· ÛÙË ™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰·. ∂Λ ο-

ÔÈÔÈ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ¢ˆÚ›‰·˜, ÂÓÒ ¿ÏÏÔÈ ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓ-

ÓËÛÔ ·fi ‰‡Ô Èı·ÓÔ‡˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜: ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ¤Ú·Û·Ó ηÙ¢ı›·Ó ·fi ÙÔ ÛÙÂÓfi ƒ›Ô˘-

∞ÓÙÈÚÚ›Ô˘, ÂÓÒ ¿ÏÏÔÈ ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, ‰È¤Û¯È-

Û·Ó ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ Î·È ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ·fi ÙÔÓ πÛıÌfi Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘. ŒÙÛÈ

ÌÈ· ÔÌ¿‰· ÙÔ˘˜ ¤ÊÙ·Û ÛÙË ÓfiÙÈ· ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™¿ÚÙ˘, fiÔ˘ ηÈ

ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎÂ.

16

Παρατηρώ τις εικόνες του σχολικού βιβλίου

Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Ευρώτας

ήταν βασιλιάς της Λακωνίας, γιος ή εγγο-

νός του Λέλεγα, του πρώτου βασιλιά της

χώρας. Ο Ευρώτας, λοιπόν, ήταν αυτός

που έφτιαξε μια διώρυγα, ένα κανάλι, για

να χυθούν στη θάλασσα τα νερά που εί-

χαν μαζευτεί στη λακωνική κοιλάδα. Έτσι

το κανάλι αυτό έγινε ο γνωστός ποταμός

της Λακωνίας, που πήρε προς τιμήν του

το όνομά του.

Αυτό το ξέρεις;

Εικόνα 1

Εικόνα 2

1. Γιατί νομίζεις ότι οι Δωριείς κινήθηκαν νότια;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

√È ÏfiÁÔÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÓfiÙÈ· ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÔ¯‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È

‡ÎÔÏÔ Ó· ÂÍËÁËıÔ‡Ó, ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì Ì ‚‚·ÈfiÙËÙ·. ∂›Ó·È Ôχ Èı·ÓfiÓ ÔÈ

¢ˆÚÈ›˜ Ó· ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÓfiÙÈ· ÂÂȉ‹ Ȥ˙ÔÓÙ·Ó ·fi ¿ÏÏÔ˘˜ Ï·Ô‡˜, Ô˘ ÙÔ˘˜ ¤Î·Ó·Ó ÂÈ-

ı¤ÛÂȘ ·fi Ù· ‚fiÚÂÈ· Î·È ÙÔ˘˜ ·Ó¿ÁÎ·Û·Ó ¤ÙÛÈ Ó· ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó ÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜. ÿÛˆ˜,

¿ÏÈ, ÂÂȉ‹ Ë ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ Ô‡Û·Ó ˜ ÙfiÙ ‹Ù·Ó ÔÚÂÈÓ‹ Î·È Ë ˆ‹ ÙÔ˘˜ ÂΛ ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔ-

ÏË, Ó· ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÓfiÙÈ· ·Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ Ó¤·, ÈÔ Â‡ÊÔÚ· ‰¿ÊË ÁÈ· Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡Ó Î·È

Ó· Î·Ï˘ÙÂÚ‡ÛÔ˘Ó ÙË ˆ‹ ÙÔ˘˜. Δ¤ÏÔ˜, ÙË ÌÂٷΛÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ Ù· ÓfiÙÈ· ‰È¢ÎfiÏ˘Ó ۛ-

ÁÔ˘Ú· Î·È ÙÔ fiÙÈ Ù· Ì˘ÎËÓ·˚ο ‚·Û›ÏÂÈ· Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÂΛ ›¯·Ó ·Ú·ÎÌ¿ÛÂÈ ÎÈ ¤ÙÛÈ

ÔÈ ·ÏÈÔ› οÙÔÈÎÔÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÙÔ˘˜ ÚÔ‚¿ÏÔ˘Ó È‰È·›ÙÂÚË ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË.

2. Ποιες αλλαγές έγιναν στη ζωή των ανθρώπων στην Ελλάδα μετά την κάθοδο των

Δωριέων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ªÂÙ¿ ÙËÓ Î¿ıÔ‰Ô ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ Ë ˙ˆ‹ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ¿ÏÏ·Í Ôχ. ™Ù·

̤ÚË Ô˘ η٤ÎÙËÛ·Ó, ÔÈ ·ÏÈÔ› οÙÔÈÎÔÈ ¤¯·Û·Ó ÙȘ ÂÚÈÔ˘Û›Â˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÔÏÏÔ› ·fi

·˘ÙÔ‡˜ ¤ÁÈÓ·Ó ‰Ô‡ÏÔÈ (›ψÙ˜) Ô˘ ˘Ô¯ÚÂÒıËÎ·Ó Ó· ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Ó ÙË ÁË. ÕÏÏÔÈ ¿ÏÈ

·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ʇÁÔ˘Ó ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜ ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ‹ÛÔ˘Ó È· ÂΛ.

™ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜, ›Û˘, ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ Ë ‰ˆÚÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ˜ Î·È Û›ÁÔ˘Ú· ÔÈ Û˘Ó‹ıÂÈ-

˜, Ù· ‹ıË Î·È Ù· ¤ıÈÌ· ÙˆÓ ·ÏÈÒÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÂËÚ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ·˘Ù¿ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ.

°ÂÓÈο, Ì ÙËÓ Î¿ıÔ‰Ô ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ, Ô Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, Ô˘ ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ Ó·

·Ú·ÎÌ¿˙ÂÈ, ¤ÊÙ·Û ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘. ∂ΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ˘‹ÚÍ ÌÂÁ¿ÏË ·Ó·ÛٿوÛË

ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ: Á›ÓÔÓÙ·Ó fiÏÂÌÔÈ Î·È Î·Ù·ÛÙÚÔʤ˜, ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó

Û˘Ó¯Ҙ, ˘‹Ú¯Â Êfi‚Ô˜ Î·È ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ·, ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Î·È Ë ÔÈÎÔÓÔÌ›· ‰ÂÓ ·Ó·Ù‡ÛÛÔ-

ÓÙ·Ó Î·È ¤ÙÛÈ Ë ˆ‹ fiÏˆÓ ‹Ù·Ó Ôχ ‰‡ÛÎÔÏË.

1. Να βάλεις ένα Σ για το σωστό και ένα Λ για το λάθος.

17

∫∂º∞§∞π√ 1

Απαντώ στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 8)

Απαντώ στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών (σελ. 5)

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∏ οıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ¤ÁÈÓ ÌÔÓÔÌÈ¿˜.

√È ¢ˆÚÈ›˜ ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ ‚ÔÚÚ¿ ÚÔ˜ ÙÔ ÓfiÙÔ, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È Ë ÔÚ›· ÙÔ˘˜

ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ«Î¿ıÔ‰Ô˜».

ŸÙ·Ó ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ¯ˆÚ›ÛÙËÎ·Ó Û ÔÌ¿‰Â˜ Ô˘ ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÛÂ

‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ.

√È ·ÏÈÔ› οÙÔÈÎÔÈ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÛÙȘ Ôԛ˜ ¤ÊÙ·Û·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ‹Ù·Ó ÈÔ ‰˘Ó·-

ÙÔ› Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ηٿÊÂÚ·Ó Ó· ÙÔ˘˜ ÓÈ΋ÛÔ˘Ó.

ŒÓ· ·fi Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ηıfi‰Ô˘ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ‹Ù·Ó fiÙÈ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ӷ ·-

Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Ô Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜.

ªÈ· ÈÛ¯˘Ú‹ ÔÌ¿‰· ¢ˆÚȤˆÓ η٤Ϸ‚ ÙË ™¿ÚÙË Î·È ÙËÓ Â‰ÈÓ‹ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘

ÔÙ·ÌÔ‡ ∂˘ÚÒÙ·.

2. Οι άνθρωποι ακόμα και σήμερα εγκαταλείπουν ένα χώρο, όταν κινδυνεύουν ή

όταν θέλουν να ζήσουν καλύτερα.

Για ποιους άλλους λόγους νομίζεις ότι οι άνθρωποι σήμερα αναγκάζονται να α-

ναζητήσουν «καινούριες πατρίδες»;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

™‹ÌÂÚ· ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·È ‹ ÂÈϤÁÔ˘Ó Ó· ÂÁηٷ-

Ï›„Ô˘Ó ÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜:

·) ∂Âȉ‹ ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡Ô˘Ó ·fi ÔϤÌÔ˘˜ ‹ Ê˘ÛÈΤ˜ ηٷÛÙÚÔʤ˜ (ÛÂÈÛÌÔ‡˜, ÏËÌ̇Ú˜,

ÂÎÚ‹ÍÂȘ ËÊ·ÈÛÙ›ˆÓ Î.Ï.), ÔfiÙ ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó Î¿Ô˘ ·ÏÏÔ‡ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·.

‚) ∂Âȉ‹ Ë ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ôχ ÊÙˆ¯‹ ‹ ¤¯ÂÈ Î·Ù·ÛÙÚ·Ê› (·fi ÔϤÌÔ˘˜, Ê˘ÛÈ-

Τ˜ ηٷÛÙÚÔʤ˜ Î.Ï.) Î·È ÔÈ ›‰ÈÔÈ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÂÚÁ·Û›· Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ˙‹ÛÔ˘Ó

È· ÂΛ. ∞Ó·Áο˙ÔÓÙ·È Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó «Î·ÈÓÔ‡ÚÈ· ·ÙÚ›‰·», ÁÈ· Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÂÚÁ·-

Û›· Î·È Ó· ‹ÛÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚ·.

Á) ∂Âȉ‹ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÂÏ¢ıÂÚ›· Î·È ‰ËÌÔÎÚ·Ù›· Î·È ·˘ÙÔ› ηٷ-

Ȥ˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ËÁ¤Ù˜ ÙÔ˘˜ ‹ ‰ÈÒÎÔÓÙ·È ÁÈ· ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ·fi„ÂȘ, ÙË ıÚË-

ÛΛ· ÙÔ˘˜, ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘˜ Î.Ï. ŒÙÛÈ ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ Û ¿ÏÏÔÓ ÙfiÔ,

fiÔ˘ ı· ÌÔÚ¤ÛÔ˘Ó Ó· ‹ÛÔ˘Ó ÂχıÂÚ·.

‰) ∂Âȉ‹ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· οÓÔ˘Ó ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó ‹ ¤¯Ô˘Ó

ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ˘Á›·˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ‹ ·ÎfiÌË ÂÂȉ‹ ·ÏÒ˜

ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó ˆ‹ Î·È Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ¿ÏÏÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜.

3. Αν συμπληρώσεις σωστά τα τετραγωνάκια, στη χρωματισμένη στήλη θα σχηματι-

στεί το όνομα της περιοχής της Στερεάς Ελλάδας στην οποία παρέμειναν οι Δωριείς.

18

Λ

Σ

Σ

Λ

Σ

Σ

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

¡· ΢ÎÏÒÛÂȘ ÙË ÛˆÛÙ‹ ·¿ÓÙËÛË.

1. «∫¿ıÔ‰Ô˜» ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ Â›Ó·È Ë ÌÂٷΛÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÒÚÔ ÚÔ˜

·. Ù· ‚fiÚÂÈ·.

‚. Ù· ÓfiÙÈ·.

Á. Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο.

2. ∏ οıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜

·. ÙˆÓ ∞Ú¯·›ˆÓ ÚfiÓˆÓ.

‚. ÙˆÓ ª˘ÎËÓ·˚ÎÒÓ ÚfiÓˆÓ.

Á. ÙˆÓ °ÂˆÌÂÙÚÈÎÒÓ ÚfiÓˆÓ.

3. √È ¢ˆÚÈ›˜ ‹Ù·Ó

·. ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÂÏÏËÓÈÎfi ʇÏÔ Ô˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ¶›Ó-

‰Ô˘ ÚÔ˜ ÙË ÓfiÙÈ· ∂ÏÏ¿‰·.

‚. ÙÔ ÚÒÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ʇÏÔ Ô˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ¶›Ó‰Ô˘

ÚÔ˜ ÙË ÓfiÙÈ· ∂ÏÏ¿‰·.

Á. ¤Ó· ‚·Ú‚·ÚÈÎfi ʇÏÔ Ô˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ¶›Ó‰Ô˘ ÚÔ˜

ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ.

4. ∫·Ù¿ ÙËÓ Î¿ıÔ‰fi ÙÔ˘˜ ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜

1.

19

∫∂º∞§∞π√ 1

1. √È ¢ˆÚÈ›˜ Ì›ÏËÛ·Ó ÙË ‰ˆÚÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ.

2. ¶ÔÙ¿ÌÈ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË §·ÎˆÓ›·.

3. ∂›Ó·È Èı·Ófi Ó· ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔ-

fiÓÓËÛÔ ·fi ÙÔÓ ÈÛıÌfi Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘.

4. √ Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ӷ

·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È.

5. ªÂ ÙË ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘˜ ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó.

6. ¶fiÏË ÛÙËÓ fi¯ıË ÙÔ˘ ∂˘ÚÒÙ·.

Δ Ι A Λ Ε Κ Τ ΟΕ Υ Ρ Ω Τ Α Σ

Κ Ο Ρ Ι Ν Θ Ο ΥΠ Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ

Δ Ω Ρ Ι Ε Ι Σ

Σ Π Α Ρ Τ Η

Ελέγχω τις γνώσεις μου*

* √È ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÛÙÔ ∂ϤÁ¯ˆ ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ ÌÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.

·. ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÌÔÓÔÌÈ¿˜, fiÏÔÈ Ì·˙›, ÚÔ˜ ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Ì¤ÚÔ˜, Î·È Ë

ÌÂٷΛÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·˘Ù‹ ‰È‹ÚÎÂÛ ¤Ó· ÚfiÓÔ ÂÚ›Ô˘.

‚. ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿, Û ÔÌ¿‰Â˜, ÚÔ˜ ‰È¿ÊÔÚ· ̤ÚË, Î·È Ë ÌÂٷΛ-

ÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·˘Ù‹ ‰È‹ÚÎÂÛ ÔÏÏ¿ ÚfiÓÈ·.

5. √È ¢ˆÚÈ›˜ ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËηÓ

·. Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙË ™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ.

‚. ÌfiÓÔ ÛÙË ™¿ÚÙË Î·È ÙËÓ Â‡ÊÔÚË ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ∂˘ÚÒÙ·.

Á. Û ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, Ô˘ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ¢ˆÚ›‰·, Î·È ÛÂ

‰È¿ÊÔÚ· ̤ÚË Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ‹Ù·Ó Î·È Ë ™¿ÚÙË.

6. ™˘Ó¤ÂȘ Ù˘ ηıfi‰Ô˘ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ‹Ù·Ó*

·. Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ Ì˘ÎËÓ·˚ÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.

‚. ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ Ì˘ÎËÓ·˚ÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.

Á. Ë ˘Ô‰Ô‡ÏˆÛË ÙˆÓ ·ÏÈÒÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ô˘ η٤ÎÙËÛ·Ó ÔÈ

¢ˆÚÈ›˜.

‰. Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘, Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜ Î·È ÁÂÓÈο Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ ÛÙËÓ

∂ÏÏ¿‰·.

Â. Ô ÂÍ·Ó·ÁηÛÌfi˜ οÔÈˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÏÈÔ‡˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓËıÔ‡Ó

Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ Û ¿ÏÏ· ̤ÚË.

ÛÙ. Ë ÂÈÎÚ¿ÙËÛË Ù˘ ‰ˆÚÈ΋˜ ‰È·Ï¤ÎÙÔ˘ ÛÙ· ̤ÚË fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ

¢ˆÚÈ›˜.

˙. Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜.

ΔÈ ÈÛÙ‡ÂȘ ÁÈ· ÙËÓ Î¿ıÔ‰Ô ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ: fiÙÈ ‹Ù·Ó ÌÈ· ÂÈÚËÓÈ΋ ‹ ÌÈ· ÔÏÂÌÈ-

΋ Âȯ›ÚËÛË, fiÙÈ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ Ù˘ ‹Ù·Ó ıÂÙÈο ‹ ·ÚÓËÙÈο; ¡· ‰ÈηÈÔÏÔ-

Á‹ÛÂȘ ÙËÓ ·¿ÓÙËÛ‹ ÛÔ˘.

ª¤Û· ÛÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ÎÚ˘ÙfiÏÂÍÔ ˘¿Ú¯Ô˘Ó 8 ϤÍÂȘ-ÎÏÂȉȿ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜.

ªÔÚ›˜ Ó· ÙȘ ‚ÚÂȘ;

3.

2.

20

* (¶ÚÔÛÔ¯‹: ™ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·˘Ùfi ÂÚÒÙËÌ· ÔÈ ÛˆÛÙ¤˜ ··ÓÙ‹ÛÂȘ Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·fi Ì›·.)

21

∫∂º∞§∞π√ 1

A Χ Ρ Ε Ξ Π Κ Η Ι Ε Φ Χ Ω

Ρ Ο Μ Π Β Κ A Θ Ο Δ Ο Σ Ι

Κ Χ Ν Τ Γ Δ Ι Ε Ν Ω Τ Π A

Δ Ω Ρ Ι Ε Ι Σ Φ Ε Ρ Υ A Ω

Ι Ψ Ξ A Ι Ν Λ Β Χ Ι Σ Ρ Γ

A Β Λ Ω Λ Ο Υ Ι Τ Δ Ξ Τ Ο

Λ Μ A Δ Ω Π Μ Ψ Ε A Ι Η Ε

Ε Φ Η Ν Τ Ξ Θ Ρ Π Ο Χ Ρ Π

Κ Ρ Ω Ψ Ε Υ Ρ Ω Τ A Σ Β Ν

Τ Μ Ζ Θ Σ Κ Γ Λ Ι Φ Ο A Η

Ο Κ Ξ Β Ν Ι Ω Ζ Φ Π Δ Γ Ε

Σ A Μ Υ Κ Η Ν A Ϊ Κ Ο Σ Τ

Ρ Κ Ζ Η Τ Ι Κ Ε Τ Ο Ψ Ε Σ

✓ Ποια κατάσταση δημιουργήθηκε στην Ελλάδα με την κάθοδο των Δωριέων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ªÂ ÙËÓ Î¿ıÔ‰Ô ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÌÂÁ¿ÏË ·Ó·ÛٿوÛË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ¶ÏË-

ı˘ÛÌÔ› ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó Û˘Ó¯Ҙ ÎÈ ¤ÙÛÈ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó Ó· ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ÙËÓ

ηÏÏȤÚÁÂÈ· Ù˘ Á˘ Î·È ÙËÓ ÎÙËÓÔÙÚÔÊ›·, ÂÓÒ Î·È ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Î·È Ë ‚ÈÔÙ¯ӛ· ‰ÂÓ ·Ó·-

Ù‡ÛÛÔÓÙ·Ó È·. ∏ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Ôχ ‰‡ÛÎÔÏË, ÁÈ·Ù›

˘‹Ú¯Â ÌÂÁ¿ÏË ÊÙÒ¯ÂÈ· Î·È ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ·.

✓ Πού οδήγησε αυτή η κατάσταση; Τι ήταν ο Α ελληνικός αποικισμός;

22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

❖ Η κάθοδος των Δωριέων συνοδεύτηκε από μια γενικότερη μετακίνηση πληθυσμών στον ελλη-

νικό χώρο. Οι κάτοικοι έφευγαν από τον τόπο τους για να βρουν αλλού ασφάλεια και καλύτερη

τύχη.

❖ Έτσι, διάφορες ομάδες απ’ όλα τα ελληνικά φύλα κατευθύνθηκαν από την κυρίως Ελλάδα προς τα

νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τα απέναντι παράλια της Μικράς Ασίας, όπου και εγκατα-

στάθηκαν.

❖ Στις νέες τους πατρίδες οι άποικοι κράτησαν τις παλιές τους συνήθειες και τη θρησκεία τους και

ένιωθαν ότι είχαν κοινή καταγωγή.

❖ Αποτέλεσμα αυτής της μετανάστευσης, που ονομάστηκε Α ελληνικός αποικισμός, ήταν ότι το

Αιγαίο έγινε ελληνική θάλασσα.

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Οι Έλληνες δημιουργούν αποικίες

Μαθαίνω το μάθημα με ερωτήσεις και απαντήσεις

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∞˘Ù‹ Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ¤Î·Ó ÔÏÏÔ‡˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ó· ʇÁÔ˘Ó ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ

¤ÓȈı·Ó ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ‹ÛÔ˘Ó È· ÂΛ, Î·È Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ·ÏÏÔ‡

ηχÙÂÚË Ù‡¯Ë. ªÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó, ÏÔÈfiÓ, Û ¿ÏÏ· ̤ÚË Î·È Ë ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ·˘Ù‹ ÔÓÔ-

Ì¿ÛÙËÎÂ ∞′′ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ·ÔÈÎÈÛÌfi˜.

✓ Πότε περίπου και πώς έγινε αυτή η μετανάστευση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∏ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ·˘Ù‹ ¤ÁÈÓ ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ· – ‚¤‚·È·, fiˆ˜ Î·È Ë Î¿ıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ

¢ˆÚȤˆÓ, ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÌÔÓÔÌÈ¿˜, ·ÏÏ¿ ÎÚ¿ÙËÛ ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· Î·È ¤ÁÈÓ ηٿ ·̷ٷ.

◊Ù·Ó ·ÓÔÚÁ¿ÓˆÙË Î·È Û’ ·˘Ù‹Ó ‹Ú·Ó ̤ÚÔ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ·’ fiÏ· Ù· ÂÏÏËÓÈο ʇϷ (∞ÈÔ-

Ï›˜, ÿˆÓ˜, ¢ˆÚÈ›˜).

✓ Προς τα πού κατευθύνθηκαν και πού τελικά εγκαταστάθηκαν τα διάφορα ελληνικά

φύλα κατά τον Α ελληνικό αποικισμό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∫·Ù¿ ÙÔÓ ∞′ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÔÈÎÈÛÌfi, Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ÂÏÏËÓÈο ʇϷ ηÙ¢ı‡ÓıËÎ·Ó ÁÂÓÈο

ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Û ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ∞ÈÁ·›Ô˘ Î·È ÛÙ· ·¤-

Ó·ÓÙÈ ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜, fiÔ˘ ¤ÊÙÈ·Í·Ó ·ÔÈ˘ (Ӥ˜ fiÏÂȘ). ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ:

ñ √È ∞ÈÔÏ›˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙË £ÂÛÛ·Ï›· ηÈ, ·ÊÔ‡ ‰È¤Û¯ÈÛ·Ó ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô, ¤ÊÙ·Û·Ó

ÚÒÙ· ÛÙË §¤Û‚Ô Î·È ÙËÓ Δ¤ÓÂ‰Ô Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÏÂ˘Ú¿

Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

ñ √È ÿˆÓ˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ Î·È ¤ÊÙ·Û·Ó ÚÒÙ· ÛÙË Ã›Ô Î·È ÛÙË ™¿ÌÔ Î·È

·fi ÂΛ ¤Ú·Û·Ó ÛÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

ñ √È ¢ˆÚÈ›˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ¤ÊÙ·Û·Ó ·Ú¯Èο ÛÙË ƒfi‰Ô (Î·È ÛÂ

¿ÏÏ· ÓËÛÈ¿ ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ∞ÈÁ·›Ô˘) Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Ú·Û·Ó ÛÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ ·-

Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

✓ Πώς ζούσαν οι άποικοι στις νέες πατρίδες τους;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

™ÙȘ Ӥ˜ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ¿ÔÈÎÔÈ ‹Úı·Ó Û ·ʋ Ì ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜ Ï·Ô‡˜

Î·È ÁÓÒÚÈÛ·Ó ÙÔÓ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘˜. ¢ÂÓ Í¤¯·Û·Ó fï˜ ÙȘ ·ÏȤ˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó‹ıÂȘ Ô‡ÙÂ

ÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ Î·È ÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÙË ˆ‹ ÙÔ˘˜ Ì ÙÚfiÔ ·ÚfiÌÔÈÔ

Ì ·˘ÙfiÓ Ù˘ ·Ú¯È΋˜ ÙÔ˘˜ ·ÙÚ›‰·˜, ÒÛÙ ӷ ̤ÓÂÈ ¿ÓÙ· ˙ˆÓÙ·Ó‹ ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘˜. √È

¿ÔÈÎÔÈ, Ì¿ÏÈÛÙ·, Ï¿ÙÚ„·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ ÙÔ˘˜, ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ¤¯ÙÈÛ·Ó

23

∫∂º∞§∞π√ 2

Ó·Ô‡˜ Î·È ÈÂÚ¿ Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ÁÈÔÚÙ¤˜. √È ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ ÙÔ‡˜

¤ÓˆÓ·Ó Î·È ÙÔ‡˜ ¤Î·Ó·Ó Ó· ÓÈÒıÔ˘Ó ÈÔ ¤ÓÙÔÓ· ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÙÔ˘˜ ηٷÁˆÁ‹.

✓ Ποιο ήταν το κύριο αποτέλεσμα του Α΄ ελληνικού αποικισμού;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ªÂÙ¿ ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ· .Ã., ·ÊÔ‡ ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ Ô ∞′ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ·ÔÈÎÈÛÌfi˜, ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô

¤ÁÈÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ı¿Ï·ÛÛ·, ηıÒ˜ Î·È ÛÙȘ ‰˘Ô Ï¢ڤ˜ ÙÔ˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó Ï¤ÔÓ ŒÏÏË-

Ó˜. ∂›Û˘, ÔÈ ·ÔÈ˘ Ô˘ ›‰Ú˘Û·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘

ÁÓÒÚÈÛ·Ó ÌÂÁ¿ÏË ·Ó¿Ù˘ÍË, ÂÓÒ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ¿ÔÈÎÔÈ ÂËÚ¤·Û·Ó ÙÔÓ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜, ÙȘ

Û˘Ó‹ıÂȘ, ÙȘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ, ÙËÓ Ù¤¯ÓË Î.Ï. ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ Ï·ÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ›‰ÈÔÈ ‹Úı·Ó ÛÂ

·ʋ Î·È ÂËÚ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ·˘ÙÔ‡˜.

✦ ·ÔÈ˘ – ¿ÔÈÎÔÈ: ·ÔÈ˘ ϤÁÔÓÙ·È ÔÈ Ó¤Â˜ fiÏÂȘ Ô˘ ȉڇÔÓÙ·È Û ͤÓË ¯ÒÚ·

·fi ÔÌ¿‰· ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ÂÁηٷÏÂ›Ô˘Ó ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÔÓÔÌ¿˙Ô-

ÓÙ·È ¿ÔÈÎÔÈ – Ë Ï¤ÍË ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ ·fi + Ô›ÎÔ˜ (= Ë Î·ÙÔÈΛ·, Ô ÙfiÔ˜ ‰È·ÌÔ-

Ó‹˜, Ë ·ÙÚ›‰· ÛÙ· ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο) Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ì·ÎÚÈ¿

·fi ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜.

✦ ∏ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ‰Â ÁÈÓfiÙ·Ó Ì ÙÚfiÔ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ: ηٿ ÙÔÓ ∞′ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÔÈÎÈ-

ÛÌfi, Ë ÌÂٷΛÓËÛË ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ·fi ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ Û ¿ÏÏË ¯ÒÚ· ‰Â ÁÈÓfiÙ·Ó

Ì ‚¿ÛË Î¿ÔÈÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ‹ Û¯¤‰ÈÔ. ◊Ù·Ó Ù˘¯·›·, ηıÒ˜ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ô‡Ù ‹ÍÂ-

Ú·Ó Ô‡ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ‹Á·ÈÓ·Ó Ô‡Ù ÙÈ ı· Û˘Ó·ÓÙÔ‡Û·Ó ÂΛ Ô˘ ‹Á·ÈÓ·Ó.

✦ ∞ÈÔÏ›˜: ¤Ó· ·fi Ù· ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο ʇϷ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó‹Î·Ó ÔÈ £ÂÛÛ·ÏÔ› Î·È ÔÈ

μÔȈÙÔ›. ª˘ıÈÎfi˜ ÁÂӿگ˘ ÙÔ˘˜ ıˆÚÂ›Ù·È Ô ∞›ÔÏÔ˜, ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘

ŒÏÏËÓ· (ÁÂÓ¿Ú¯Ë fiÏˆÓ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ), Ô ÔÔ›Ô˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ηٷ-

ÁfiÙ·Ó ·fi ÙË £ÂÛÛ·Ï›· – ¿ÏÏÔ˜ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· ‹Ù·Ó Ô ¢ÒÚÔ˜, Ô Ì˘ıÈÎfi˜ ÁÂÓ¿Ú-

¯Ë˜ ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ.

✦ Δ¤Ó‰Ԙ: ÓËÛ› ÙÔ˘ ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ∞ÈÁ·›Ô˘, ‚fiÚÂÈ· Ù˘ §¤Û‚Ô˘, Ô˘ Û‹ÌÂÚ·

·Ó‹ÎÂÈ ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·.

✦ ÿˆÓ˜: ¤Ó· ·fi Ù· ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο ʇϷ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ù˘

24

Εξηγώ και μαθαίνω περισσότερα για λέξειςκαι φράσεις του μαθήματος

∞ÙÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ∂‡‚ÔÈ·˜. ª˘ıÈÎfi˜ ÁÂӿگ˘ ÙÔ˘˜ ıˆÚÂ›Ù·È Ô ÿˆÓ, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ •Ô‡-

ıÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· – ÂÔ̤ӈ˜, ηٿ ÙËÓ ·Ú¿‰Ô-

ÛË, Ô ÿˆÓ ‹Ù·Ó ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ·.

✦ ÈÂÚ¿: ¯ÒÚÔÈ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜, fiˆ˜ ›ÛÙ¢·Ó ÔÈ ·Ú¯·›ÔÈ ŒÏÏËÓ˜, ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÔÈ ıÂ-

Ô› Î·È ‰¤¯ÔÓÙ·Ó ÙË Ï·ÙÚ›· ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ. √È ÏfiÁÔÈ Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ Ó· ıˆ-

Ú‹ÛÔ˘Ó ¤Ó·Ó ÙfiÔ ÈÂÚfi ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÓˆÛÙÔ›. º·›ÓÂÙ·È ˆ˜ Ë Ê‡ÛË ÙÔ˘ ÙÔ›Ô˘

ηıÒ˜ Î·È Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· Ô˘ ÙÔ˘˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û ÙÔ˘˜ ¤Î·Ó ӷ ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó ˆ˜

ÂΛ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Î¿ÔÈÔ˜ ıÂfi˜. ŒÙÛÈ, ÂΛ ¤ÊÙÈ·¯Ó·Ó Ó·Ô‡˜ Î·È ¿ÏÏ· ÎÙ›ÛÌ·Ù· ηÈ

ÔÚÁ¿ÓˆÓ·Ó ÙÂÏÂÙ¤˜ Î·È ÁÈÔÚÙ¤˜, Ì ÙȘ Ôԛ˜ Ï¿ÙÚ¢·Ó ÙÔ ıÂfi. ™Ô˘‰·›· ÈÂÚ¿ Ù˘

·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ ‹Ù·Ó Ù˘ √Ï˘Ì›·˜ (·ÊÈÂڈ̤ÓÔ ÛÙÔ ¢›·), Ù˘ ¢‹ÏÔ˘ (·ÊÈÂڈ̤ÓÔ

ÛÙÔÓ ∞fiÏψӷ), Ù˘ ∂ÏÂ˘Û›Ó·˜ (·ÊÈÂڈ̤ÓÔ ÛÙË ¢‹ÌËÙÚ·), ÙˆÓ ¢ÂÏÊÒÓ (·ÊÈÂÚˆ-

̤ÓÔ ÛÙÔÓ ∞fiÏψӷ) Î.¿. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ÈÂÚ¿ ›¯·Ó Î·È ¿ÏÏÔÈ

Ï·Ô› Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜, ÛÙ· ÔÔ›· Ï¿ÙÚ¢·Ó ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜.

√ ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ Ù˘ ª. ∞Û›·˜(ÛÂÏ. 10 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

™ÙÔ ·Ú¿ıÂÌ· ·˘Ùfi Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ∏Úfi‰ÔÙÔ˜ Ì·˜ ÌÈÏ¿-

ÂÈ ÁÈ· ÙȘ ·ÔÈ˘ Ô˘ ›‰Ú˘Û·Ó ÔÈ ÿˆÓ˜ Î·È ÔÈ ∞ÈÔ-

Ï›˜ ηٿ ÙÔÓ ∞′ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÔÈÎÈÛÌfi. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ

·Ó·Ê¤ÚÂÈ:

ñ °È· ÙÔ˘˜ ÿˆÓ˜ fiÙÈ:

– Û ۯ¤ÛË Ì ٷ ¿ÏÏ· ÂÏÏËÓÈο ʇϷ, ·˘ÙÔ› ¤¯ÙÈ-

Û·Ó ÙȘ fiÏÂȘ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ÈÔ Ú·›Ô ÙfiÔ ·fi

¿Ô„Ë Îϛ̷ÙÔ˜Ø ÁÈ·Ù› Ù· ÈÔ ‚fiÚÂÈ· ̤ÚË, ·˘-

Ù¿ ‰ËÏ·‰‹ fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ ∞ÈÔÏ›˜,

¤¯Ô˘Ó ÎÚ‡Ô Î·È ÁÚ·Û›·, ÂÓÒ Ù· ÓÔÙÈfiÙÂÚ·, Û’

·˘Ù¿ ‰ËÏ·‰‹ fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ-

›˜, ¤¯Ô˘Ó ÔÏÏ‹ ¤ÛÙË Î·È ÍËÚ·Û›·.

– ¤¯ÙÈÛ·Ó Û˘ÓÔÏÈο ‰Ò‰Âη fiÏÂȘ, Ì›· ÛÙË ™¿-

ÌÔ, Ì›· ÛÙË Ã›Ô Î·È ‰¤Î· ÛÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ, ÎÂÓÙÚÈ-

ο ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

25

∫∂º∞§∞π√ 2

Σχολιάζω τα παραθέματα του σχολικού βιβλίου

Παράθεμα 1

Το κεντρικό τμήμα των παραλίων της Μ.

Ασίας, όπου εγκαταστάθηκαν οι Ίωνες,

ονομάστηκε Ιωνία. Αργότερα, επειδή οι

ιωνικές πόλεις αναπτύχθηκαν πολύ και εί-

χαν σπουδαία θέση ανάμεσα στις άλλες

ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας, με το όνο-

μα Ιωνία δηλωνόταν όλη η περιοχή της Μ.

Ασίας που αποικίστηκε από τους Έλληνες.

Έτσι τα ονόματα αυτά έχουν παραμείνει

ως σήμερα, αφού με αυτά αποκαλούν

πολλοί ανατολικοί λαοί, όπως οι Τούρ-

κοι, τους Έλληνες και την Ελλάδα (Γιου-

νάν, δηλαδή Ίωνες, και Γιουνανιστάν,

δηλαδή «χώρα των Ιώνων»).

Αυτό το ξέρεις;

– ›‰Ú˘Û·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ª˘Î¿Ï˘ (·ÎÚˆÙ‹ÚÈÔ Ù˘ ª. ∞Û›·˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi ÙË

™¿ÌÔ) ÙÔ ¶·ÓÈÒÓÈÔ, ÈÂÚfi Ô˘ ·ÊÈ¤ÚˆÛ·Ó ÛÙÔÓ ∂ÏÈÎÒÓÈÔ ¶ÔÛÂȉÒÓ· (Ô˘ ÔÓÔÌ·-

˙fiÙ·Ó ∂ÏÈÎÒÓÈÔ˜ ·fi ÙËÓ fiÏË ∂Ï›ÎË Ù˘ ∞¯·˝·˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ∞›ÁÈÔ,

fiÔ˘ ‹Ù·Ó ÙÔ ·ÏÈfi ÎÔÈÓfi ÈÂÚfi fiÏˆÓ ÙˆÓ πÒÓˆÓ). ™ÙÔ ÈÂÚfi ·˘Ùfi, ÏÔÈfiÓ, ÔÈ ÿˆÓ˜

¿ÔÈÎÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ ÁÈ· Ó· ÁÈÔÚÙ¿ÛÔ˘Ó Ì·˙› Ù· ¶·ÓÈÒÓÈ·, ÙË

ÌÂÁ¿ÏË ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÁÈÔÚÙ‹. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi Â›Ó·È ÌÈ· ·ÎfiÌË ·fi‰ÂÈÍË fiÙÈ

ÔÈ ¿ÔÈÎÔÈ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙȘ Ӥ˜ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜ ÙȘ Û˘Ó‹ıÂȤ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙË Ï·ÙÚ›·

ÙˆÓ ıÂÒÓ ÙÔ˘˜.

ñ °È· ÙÔ˘˜ ∞ÈÔÏ›˜ fiÙÈ:

– ¤¯ÙÈÛ·Ó Î·È ·˘ÙÔ› ‰Ò‰Âη fiÏÂȘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ª. ∞Û›·˜ fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿-

ıËÎ·Ó (Î·È Ë ÔÔ›· ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ∞ÈÔÏ›‰·):

– Ë ÂÚÈÔ¯‹ fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËηÓ, ‚fiÚÂÈ· ·fi ÙÔ˘˜ ÿˆÓ˜, Â›Ó·È ÈÔ Â‡ÊÔÚË ·fi

ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙˆÓ πÒÓˆÓ, ·ÏÏ¿ ÙÔ Îϛ̷ Ù˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙfiÛÔ Î·ÏfiØ Â›Ó·È ÎÚ‡Ô Î·È

˘ÁÚfi, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ·Ú·¿Óˆ Î·È Ô ∏Úfi‰ÔÙÔ˜.

ΔÔ ·Ì¿ÚÙËÌ· ÙÔ˘ ∏ÁËÛÈÎÏ‹

(ÛÂÏ. 10 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

™ÙÔ ·Ú¿ıÂÌ· Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ∏Úfi‰ÔÙÔ˜ Ì·˜ ‰›ÓÂÈ ·Ú¯Èο οÔȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔÓ

·ÔÈÎÈÛÌfi ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ. ∞ӷʤÚÂÈ, ÏÔÈfiÓ, ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¢ˆÚÈ›˜ ˆ˜:

– ›‰Ú˘Û·Ó ¤ÍÈ fiÏÂȘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËηÓ. ∞fi ÙȘ fiÏÂȘ ·˘Ù¤˜ ÙÚÂȘ

‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙË ƒfi‰Ô (Ë π·Ï˘Ûfi˜, Ë §›Ó‰Ô˜ Î·È Ë ∫¿ÌÈÚÔ˜), Ì›· ÛÙËÓ ∫ˆ Î·È ‰‡Ô (Ë

∫Ó›‰Ô˜ Î·È Ë ∞ÏÈηÚÓ·ÛÛfi˜) ÛÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ, ÓfiÙÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜. ŸÏ˜ Ì·˙›

·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÌÈ· ¤ÓˆÛË, Ô˘ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ‰ˆÚÈ΋ ÂÍ¿ÔÏË.

– ›‰Ú˘Û·Ó ÛÙÔ ΔÚÈfiÈÔ ·ÎÚˆÙ‹ÚÈÔ (ÛÙ· ÓfiÙÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜, ·¤Ó·ÓÙÈ ÂÚ›-

Ô˘ ·fi ÙËÓ ∫ˆ), ÈÂÚfi ÙÔ˘ ∞fiÏψӷ, Ô˘ ¤ÁÈÓ ÙÔ Ï·ÙÚ¢ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ΤÓÙÚÔ (οÙÈ

·Ó¿ÏÔÁÔ Ì ÙÔ ¶·ÓÈÒÓÈÔ ÙˆÓ πÒÓˆÓ). ∂Λ ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ¿ÔÈÎÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·Ó Î¿-

ı ÚfiÓÔ Î·È Ï¿ÙÚ¢·Ó ÙÔ ıÂfi, ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ Î·È ·ıÏËÙÈ-

ÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜. ΔÔ ‚Ú·‚Â›Ô ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÓÈÎËÙ¤˜ ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ¿ÏÎÈÓÔ˜

ÙÚ›Ô‰·˜ (Û·Ԙ ‹ ·ÁÁÂ›Ô Ì ÙÚ›· fi‰È·), ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ ¤·ÈÚÓ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿

¤ÚÂÂ Ó· ÙÔÓ ·Ê‹ÓÔ˘Ó ÛÙÔ Ó·fi.

ªÂ ·ÊÔÚÌ‹ ÏÔÈfiÓ ·˘Ù‹ ÙË Û˘Ó‹ıÂÈ· ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ, Ô ∏Úfi‰ÔÙÔ˜ Ì·˜ ÌÈÏ¿ÂÈ ÛÙË Û˘-

Ó¤¯ÂÈ· ÁÈ· οÔÈÔÓ ∏ÁËÛÈÎÏ‹, ¤Ó·Ó ÔÏ›ÙË Ù˘ ‰ˆÚÈ΋˜ ∞ÏÈηÚÓ·ÛÛÔ‡ (ÛÙ· ÓfiÙÈ· ·-

Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜), Ô˘, fiÙ·Ó Ó›ÎËÛ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ÛÙÔ ΔÚÈfiÈÔ, ‰ÂÓ ¿ÊËÛ ÙÔ ‚Ú·-

‚Â›Ô ÙÔ˘ ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ∞fiÏψӷ, fiˆ˜ ¤ÚÂÂ, ·ÏÏ¿ ÙÔ ‹Ú ÛÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘. ªÂ ·˘Ùfi

fï˜ Ô˘ ¤Î·Ó ıˆڋıËΠfiÙÈ ÚfiÛ‚·Ï ÙÔ ıÂfi, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÔÈ ¿ÏϘ ‰ˆÚÈΤ˜ fiÏÂȘ

26

Παράθεμα 2

ÙÈÌÒÚËÛ·Ó fi¯È ÌfiÓÔ ·˘ÙfiÓ ·ÏÏ¿ ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ fiÏË

ÙÔ˘, ‰ÈÒ¯ÓÔÓÙ¿˜ ÙËÓ ·fi ÙËÓ ¤ÓˆÛ‹ ÙÔ˘˜. ΔÔ ÂÚÈ-

ÛÙ·ÙÈÎfi ·˘Ùfi ‰Â›¯ÓÂÈ fiÛÔ ÛÙÂÓ¤˜ ‹Ù·Ó ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ

ÙˆÓ ·Ô›ÎˆÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, fiÛÔ ·˘ÛÙËÚ¿ ‹Ù·Ó Ù·

‹ıË ÙÔ˘˜ –ȉȷ›ÙÂÚ· Ì¿ÏÈÛÙ· ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ– Î·È fi-

ÛÔ ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›· ›¯Â ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ Ë ıÚËÛΛ· Î·È Ë

Ï·ÙÚ›· ÙˆÓ ıÂÒÓ ÙÔ˘˜ – ‹Ù·Ó ¤Ó· ‚·ÛÈÎfi ÛÙÔȯ›Ô

Ô˘ ÙÔ˘˜ ¤ÓˆÓÂ.

√ ∞′′ ·ÔÈÎÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ

(ÛÂÏ. 9 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

™ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹ ˘¿Ú¯ÂÈ ¤Ó·˜ ¯¿ÚÙ˘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ÙˆÓ ·Ú·Ï›ˆÓ Ù˘ ª. ∞Û›·˜

ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡ ¯ÚÒÌ·ÙÔ˜ ‚¤ÏË Ë ÔÚ›· οı ÂÏÏËÓÈÎÔ‡

ʇÏÔ˘ ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÛÙË ª. ∞Û›· ηٿ ÙÔÓ ∞′ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÔÈÎÈÛÌfi. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ,

ÏÔÈfiÓ, ·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ:

ñ √È ∞ÈÔÏ›˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙË £ÂÛÛ·Ï›· ηÈ, ·ÊÔ‡ ‰È¤Û¯ÈÛ·Ó ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô, ¤ÊÙ·Û·Ó

ÚÒÙ· ÛÙË §¤Û‚Ô Î·È ÙËÓ Δ¤ÓÂ‰Ô Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙÔ ‚fiÚÂÈÔ ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ ·Ú·Ï›ˆÓ

Ù˘ ª. ∞Û›·˜, ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ΔÚˆ¿‰·˜ ˆ˜ ÙË ™Ì‡ÚÓË. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ·˘Ù‹ ÔÓÔÌ¿-

ÛÙËΠ∞ÈÔÏ›‰·.

ñ √È ÿˆÓ˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ ηÈ, ÂÚÓÒÓÙ·˜ ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô, ¤ÊÙ·Û·Ó ÚÒÙ· ÛÙË

Ã›Ô Î·È ÙË ™¿ÌÔ, ·fi ÂΛ ÛÙË ª. ∞Û›· Î·È ·Ô›ÎÈÛ·Ó ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ ·Ú·-

Ï›ˆÓ Ù˘. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ·˘Ù‹ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠπˆÓ›·.

ñ √È ¢ˆÚÈ›˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È Î·Ù¢ı‡ÓıËÎ·Ó ÚÔ˜ Ù· ÓfiÙÈ· ηÈ

Ù· ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο. ŒÙÛÈ ¤ÊÙ·Û·Ó ÚÒÙ· Û οÔÈ· ÓËÛÈ¿ ÙˆÓ ÓfiÙÈˆÓ ∫˘ÎÏ¿‰ˆÓ

(ÙË £‹Ú· Î·È ÙË ª‹ÏÔ), ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ÛÙË ƒfi‰Ô Î·È ÛÙËÓ ∫ˆ Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙÔ ÓfiÙÈÔ ÙÌ‹-

Ì· ÙˆÓ ·ÎÙÒÓ Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

™ÙÔ ¯¿ÚÙË ·˘Ùfi ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·È Â›Û˘ ÔÈ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚ˜ fiÏÂȘ Ô˘ ›‰Ú˘Û·Ó ÔÈ ŒÏÏË-

Ó˜ ¿ÔÈÎÔÈ ÛÙ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË. ∞˘Ù¤˜ Â›Ó·È Ë ™Ì‡ÚÓË, Ô˘

ȉڇıËΠ·fi ÙÔ˘˜ ∞ÈÔÏ›˜, ·ÏÏ¿ ·ÚÁfiÙÂÚ· ηÙÔ›ÎËÛ·Ó ÂΛ ÿˆÓ˜, Ë ŒÊÂÛÔ˜ Î·È Ë

ª›ÏËÙÔ˜, ÛÔ˘‰·›Â˜ fiÏÂȘ ÙˆÓ πÒÓˆÓ Ô˘ ÁÓÒÚÈÛ·Ó ÌÂÁ¿ÏË ·Ó¿Ù˘ÍË, Î·È Ë ∞ÏÈηÚ-

Ó·ÛÛfi˜, Ë ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ·ÔÈΛ· ÙˆÓ ¢ˆÚȤˆÓ ÛÙË ª. ∞Û›·.

27

∫∂º∞§∞π√ 2

Ο Ηρόδοτος, που έγραψε τα παραθέμα-

τα αυτά, ήταν ιστορικός και έζησε τον 5ο

αιώνα π.Χ. Πατρίδα του ήταν η δωρική

Αλικαρνασσός της Μ. Ασίας. Είναι γνω-

στός ως ο «πατέρας της ιστορίας», γιατί

ήταν ο πρώτος που έγραψε ιστορία.

Αυτό το ξέρεις;

Παρατηρώ τις εικόνες του σχολικού βιβλίου

Εικόνα 1

∏ ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÛÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜ … ·fi ÙÔ ÏÔ›Ô.(ÛÂÏ. 10 ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘)

∏ ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÌÈ· ˙ˆÁÚ·ÊÈ¿ ¿Óˆ Û’ ¤Ó· ·ÁÁÂ›Ô ÙˆÓ °ÂˆÌÂÙÚÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ, Ë

ÔÔ›· Ì·˜ ‰Â›¯ÓÂÈ ¤Ó· ·Ú¯·›Ô ηڿ‚È Ì ·Ô›ÎÔ˘˜ Ó· ÊÙ¿ÓÂÈ Û ¤Ó·Ó ¯ıÚÈÎfi, fiˆ˜

Ê·›ÓÂÙ·È, ÙfiÔ. ∞˘Ùfi ÙÔ Î·Ù·Ï·‚·›ÓÔ˘Ì ·fi ÙÔ fiÙÈ Ë ÎÂÓÙÚÈ΋ ÊÈÁÔ‡Ú· Ù˘ ˙ˆÁÚ·-

ÊÈ¿˜, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· η٤‚ÂÈ ·fi ÙÔ ÏÔ›Ô, ¤¯ÂÈ ÛÙÚ·Ì̤ÓÔ ÙÔ ÙfiÍÔ ÚÔ˜ ÌÈ· ¿ÏÏË

ÌÔÚÊ‹, Ô˘ ·ÚÈÛÙ¿ÓÂÈ Î¿ÔÈÔÓ ÓÙfiÈÔ, Î·È ÙË ÛËÌ·‰Â‡ÂÈ Ì ÙÔ ‚¤ÏÔ˜. ™˘ÌÂÚ·›ÓÔ˘-

ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, fiÙÈ ÔÈ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ó· ȉڇÛÔ˘Ó ·ÔÈ˘ Û˘Ó·ÓÙÔ‡Û·Ó Û˘-

¯Ó¿ ‰˘ÛÎÔϛ˜.

1. Να παρατηρήσεις το χάρτη και να περιγράψεις την πορεία του κάθε ελληνικούφύλου από την Ελλάδα στη Μ. Ασία.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

(°È· ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË ÛÙËÓ ¿ÛÎËÛË ·˘Ù‹, ‰Â˜ ÛÙÔ ¶·Ú·ÙËÚÒ ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È-‚Ï›Ô˘, ÙËÓ «∂ÈÎfiÓ· 1», ÛÙË ÛÂÏ›‰· 27 ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ·˘ÙÔ‡.)

2. Η ζωή τους στις «νέες πατρίδες» είχε ομοιότητες με αυτή που ζούσαν μέχρι τότε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∏ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ·Ô›ÎˆÓ ÛÙȘ Ӥ˜ ÙÔ˘˜ ·ÙÚ›‰Â˜ ÂËÚ¿ÛÙËÎÂ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈ-

Îfi, ·fi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ, Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‹Úı·Ó Û ·ʋ.

¶·Ú¿ÏÏËÏ·, fï˜, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÎÚ¿ÙËÛ·Ó ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó‹ıÂȘ, ÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ, ÙË

ÁÏÒÛÛ· Î·È ÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ ÛÙȘ Ӥ˜ ÙÔ˘˜ ·ÙÚ›‰Â˜ Ï¿ÙÚ„·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ˘˜

ıÂÔ‡˜ ÙÔ˘˜, ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ¤¯ÙÈÛ·Ó Ï·ÌÚÔ‡˜ Ó·Ô‡˜ Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÁÈÔÚÙ¤˜,

fiˆ˜ Ù· ¶·ÓÈÒÓÈ· ÛÙÔ ·ÎÚˆÙ‹ÚÈ Ù˘ ª˘Î¿Ï˘. √È ÁÈÔÚÙ¤˜ ·˘Ù¤˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ Û˘ÁÎÂ-

ÓÙÚÒÓÔÓÙ·Ó fiÏÔÈ Ì·˙›, ÙÔ˘˜ ¤Î·Ó·Ó Ó· ÓÈÒıÔ˘Ó ÈÔ ¤ÓÙÔÓ· ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÙÔ˘˜ ηٷÁˆÁ‹

Î·È ÙÔ˘˜ ¤‰ÈÓ·Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Û˘ÛÊ›ÁÁÔ˘Ó ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜.

1. Να συμπληρώσεις στους αντίστοιχους αριθμούς τα ονόματα των κυριότερων α-ποικιών.

28

Εικόνα 2

Απαντώ στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 10)

Απαντώ στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών (σελ. 6)

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

(¢›Ï· Û οı ·ÚÈıÌfi Ô˘ ¿Ú¯ÂÈ ÛÙÔ ¿ÚÙË Ù˘ ÛÂÏ›‰·˜ ·˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ÙÂÙÚ·‰›Ô˘ ÂÚÁ·-

ÛÈÒÓ Ó· ÁÚ¿„ÂȘ ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô fiÓÔÌ· Ù˘ ·ÔÈΛ·˜ ÙÔ˘ ›Ó·Î·.)

2. Φαντάσου πως είσαι ένα παιδί εκείνης της εποχής. Μαζί με την οικογένειά σου

και με άλλους Ίωνες βρίσκεσαι σ’ ένα καράβι που κινείται προς τα παράλια της Μ.

Ασίας, για να βρείτε έναν καινούριο τόπο και να ζήσετε εκεί. Προσπάθησε να περι-

γράψεις τις σκέψεις σου χωρίζοντάς τες σε δύο κατηγορίες.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

3. Η ακροστιχίδα της αποικίας:

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

∞˘ÙÔ› ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙË £ÂÛÛ·Ï›·.

∞fi ·˘Ù‹Ó ¤Ê˘Á·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜.

∏ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ Ì ٤ÙÔÈÔ ÙÚfiÔ.

•ÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ ·˘ÙÔ›.

Δ¤ÙÔÈ· ηٷÁˆÁ‹ ›¯·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜.

™ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·Ó Û’ ·˘Ù¿.

ŒÁÈÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ı¿Ï·ÛÛ·.

29

∫∂º∞§∞π√ 2

£· ÁÓˆÚ›Ûˆ Ó¤Ô˘˜ ÙfiÔ˘˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ Ï·-

Ô‡˜ Î·È ı· οӈ ηÈÓÔ‡ÚÈÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜.

∂Λ Ô˘ ı· ¿Ì ı· ›̷ÛÙ ϤÔÓ ·ÛÊ·-

Ï›˜ Î·È ‰Â ı· ÊÔ‚fiÌ·ÛÙ ÙȘ ÂÈı¤ÛÂȘ ÙˆÓ

¯ıÚÒÓ.

£· ‚Úԇ̠¤Ó· Ó¤Ô ÙfiÔ Ó· ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È Ù·

Ú¿ÁÌ·Ù· ÂΛ ı· Â›Ó·È Î·Ï‡ÙÂÚ· ÁÈ· Ì·˜.

∞Ê‹Óˆ ÁÈ· ¿ÓÙ· ÙËÓ ·ÙÚ›‰· Î·È ÙÔ Û›ÙÈ

ÌÔ˘ Î·È ÌÔÚ› Ó· ÌËÓ Í·Ó·‰Ò ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂ-

Ó›˜ Î·È ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÌÔ˘.

ªÔÚ› ÔÈ ÓÙfiÈÔÈ Ó· Â›Ó·È Â¯ıÚÈÎÔ› ·¤-

Ó·ÓÙ› Ì·˜ Î·È Ó· ÌϯÙԇ̠۠fiÏÂÌÔ.

ª‹ˆ˜ ÂΛ Ô˘ ¿Ì ٷ Ú¿ÁÌ·Ù· ›ӷÈ

¯ÂÈÚfiÙÂÚ· Î·È ‰ÂÓ ı· Ù· ηٷʤÚÔ˘ÌÂ;

∂˘¯¿ÚÈÛÙ˜ ÛΤ„ÂȘ ¢˘Û¿ÚÂÛÙ˜ ÛΤ„ÂȘ

Α Ι Ο Λ Ε Ι Σ

Π Ε Λ Ο Π Ο Ν Ν Η Σ Ο

Ο Ρ Γ Α Ν Ω Μ Ε Ν Ο

Ι Ω Ν Ε Σ

Κ Ο Ι Ν Η

Ι Ε Ρ Α

Α Ι Γ Α Ι Ο

ñ ¡· ‚¿ÏÂȘ ¤Ó· ™ ÁÈ· ÙÔ ÛˆÛÙfi Î·È ¤Ó· § ÁÈ· ÙÔ Ï¿ıÔ˜ ÛÙÔ ÙÂÙÚ·ÁˆÓ¿ÎÈ Ô˘‚Ú›ÛÎÂÙ·È ‰›Ï· ·fi οı ÚfiÙ·ÛË.

1. ∫·Ù¿ ÙÔÓ ∞′ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÔÈÎÈÛÌfi, ÏËı˘ÛÌÔ› ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ·fi

ÙË ª. ∞Û›· Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·.

2. ∫‡ÚÈ· ·ÈÙ›· ÙÔ˘ ∞′ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ·ÔÈÎÈÛÌÔ‡ ‹Ù·Ó Ë Î¿ıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ

¢ˆÚȤˆÓ, Ô˘ ·Ó·ÛٿوÛ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È Ô‰‹ÁËÛ ÛÂ Û˘Ó¯›˜

ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÏËı˘ÛÌÒÓ.

3. ∫·Ù¿ ÙÔÓ ∞′ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÔÈÎÈÛÌfi ÔÈ ∞ÈÔÏ›˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó ÛÙ·

‚fiÚÂÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜, ÔÈ ÿˆÓ˜ ÛÙ· ÎÂÓÙÚÈο Î·È ÔÈ ¢ˆ-

ÚÈ›˜ ÛÙ· ÓfiÙÈ·.

4. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ª. ∞Û›·˜ fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ÔÓÔ-

Ì¿ÛÙËΠ¢ˆÚ›‰·.

5. ™Ù· Ó¤· ̤ÚË fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó ÙÔÓ

ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ Ï·ÒÓ Î·È Í¤¯·Û·Ó ÙȘ ·ÏȤ˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó‹-

ıÂȘ Î·È ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘˜.

6. ™Ù· Ó¤· ̤ÚË fiÔ˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÓ·Ó ÌÂ-

Á¿Ï˜ ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ¤ÓˆÓ·Ó.

ñ ΔȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙȘ Ôԛ˜ ¤¯ÂȘ ‚¿ÏÂÈ ‰›Ï· ÙÔ § (Ï¿ıÔ˜) Ó· ÙȘ Í·-Ó·ÁÚ¿„ÂȘ ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙÔ ÛˆÛÙfi.

¡· ÂÓÒÛÂȘ Ì ‚ÂÏ¿ÎÈ· Ù· ÛÙÔȯ›· ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÛÙËÏÒÓ.

ŒÊ˘Á·Ó ·fi… ¶‹Á·Ó…ñ √È ∞ÈÔÏ›˜ ñ ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ñ ÛÙË ™¿ÌÔ, ÛÙË Ã›Ô Î·È ÛÙ· ÎÂÓÙÚÈο

·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

ñ √È ÿˆÓ˜ ñ ÙË £ÂÛÛ·Ï›· ñ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ÛÙË ƒfi‰Ô, ÛÙËÓ ∫ˆ ηÈ

ÛÙ· ÓfiÙÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

ñ √È ¢ˆÚÈ›˜ ñ ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ ñ ÛÙË §¤Û‚Ô, ÛÙËÓ Δ¤ÓÂ‰Ô Î·È ÛÙ·

‚fiÚÂÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

2.

1.

30

Ελέγχω τις γνώσεις μου*

* √È ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÛÙÔ ∂ϤÁ¯ˆ ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ ÌÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.

■■

■■

■■

■■

■■

■■

¡· χÛÂȘ ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ÛÙ·˘ÚfiÏÂÍÔ.

√ƒπ∑√¡Δπ∞1. ∏ ÌÂٷΛÓËÛË ·ÓıÚÒˆÓ ·fi ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ Î·È Ë ÂÁηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ Û ¿ÏÏË

¯ÒÚ·.

2. ŒÊ˘Á·Ó ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ·Ô›ÎÈÛ·Ó Ù· ÓfiÙÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

3. ¡ËÛ› ÙÔ˘ ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ∞ÈÁ·›Ô˘, fiÔ˘ ‹Á·Ó ÔÈ ∞ÈÔÏ›˜.

4. ∞˘Ùfi˜ Ô˘ ·›ÚÓÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙÔÓ ·ÔÈÎÈÛÌfi.

5. ™ËÌ·ÓÙÈ΋ fiÏË Ô˘ ›‰Ú˘Û·Ó ÔÈ ¢ˆÚÈ›˜ ÛÙ· ÓfiÙÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

∫∞£∂Δ∞1. ™ÙÔ ¶·ÓÈÒÓÈÔ, ÙÔ ÈÂÚfi ÙˆÓ πÒÓˆÓ, Ï·ÙÚ¢fiÙ·Ó Ô… ¶ÔÛÂȉÒÓ·˜.

2. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ·Ô›ÎÈÛ·Ó ÔÈ ∞ÈÔÏ›˜ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ…

3. ÃÒÚÔÈ fiÔ˘ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ï¿ÙÚ¢·Ó ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ ÙÔ˘˜.

4. ™Ô˘‰·›Ô˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ÙÔ˘ 5Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã., «Ô ·Ù¤Ú·˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜».

5. §·ÌÚ‹ ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÁÈÔÚÙ‹ ÙˆÓ πÒÓˆÓ Ù˘ ª. ∞Û›·˜.

3.

31

∫∂º∞§∞π√ 2

1

5

2

3

4

5

1 2 4

3