Aγαπητοί γονείς, · 2017-07-31 · aγαπητοί γονείς, Στο...

Aγαπητοί γονείς,

Στο δημοτικό οι μαθητές διδάσκονται όλη τη γραμματική και το συντα-κτικό της νεοελληνικής γλώσσας, ενώ στο γυμνάσιο περιορίζεται η διδα-σκαλία τους. Για τον λόγο αυτό, πρέπει ο μαθητής από το δημοτικό ν’ απο-κτήσει σωστές βάσεις στη γραμματική και το συντακτικό, να εξασκηθείστην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του.

Tο συγκεκριμένο βιβλίο έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να κατα-νοήσουν πλήρως την ύλη της Γλώσσας της E΄ Tάξης ακολουθώντας μάθη-μα μάθημα το σχολικό βιβλίο.

Kάθε μάθημα περιλαμβάνει:✓ αναλυτική θεωρία της γραμματικής ή του συντακτικού του μαθήματος✓ την ορθογραφία του μαθήματος✓ το λεξιλόγιο του μαθήματος (συνώνυμα και αντίθετα των σημαντικό-

τερων λέξεων του κειμένου)✓ ασκήσεις διάφορων ειδών (π.χ. αντιστοίχιση, συμπλήρωση κενού,

συμπλήρωση πίνακα, εύρεση Σωστού ή Λάθους κ.λπ.).Στο τέλος κάθε ενότητας υπάρχει το Mιλάμε και γράφουμε σωστά με πα-

ραδείγματα που αφορούν λάθη που γίνονται συχνά στον γραπτό και στονπροφορικό λόγο.

Oι απαντήσεις όλων των ασκήσεων βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου.

Nίκη Σάκκου

ENOTHTA 1: O φίλος μας το περιβάλλον

Ο φίλος μας το δάσος. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Η φίλη μας η θάλασσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Ο φίλος μας ο άνεμος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

ENOTHTA 2: H ζωή στην πόλη

Η γειτονιά της πόλης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Πόλη και πολιτισμός – Πόλη και διασκέδαση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Διαδρομές στην πόλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Υπόγειες διαδρομές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

ENOTHTA 3: 28η Oκτωβρίου

28η Oκτωβρίου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

ENOTHTA 4: Tα ζώα που ζουν κοντά μας

Ιστορίες με ζώα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Τα χαρακτηριστικά των ζώων. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72«Aγάπες… με ουρά» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Τα ζώα της εξοχής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

ENOTHTA 5: 17η Nοέμβρη

17η Nοέμβρη. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

ENOTHTA 6: Oι φίλοι μας, οι φίλες μας

Φίλοι από άλλες χώρες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Ιστορίες με φίλους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

Περιεχόμενα

Οι φίλοι τραγουδάνε – Οι φίλοι γιορτάζουν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

ENOTHTA 7: Mουσική

Εγώ σε συναυλία; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

Μουσικά όργανα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Τραγούδια και στίχοι. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134


ENOTHTA 8: Xριστούγεννα

Xριστούγεννα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

ENOTHTA 9: Bιβλία – Bιβλιοθήκες

O μαγικός κόσμος των βιβλίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Ποιοι είναι οι συγγραφείς; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

Bιβλιοθήκες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

Σκυταλοδρομία ανάγνωσης 2001-2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168


ENOTHTA 10: Mυστήρια – Eπιστημονική φαντασία

Eπιστημονική φαντασία. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

Xαμένοι πολιτισμοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

Aνεξήγητα φαινόμενα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

H μηχανή του χρόνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196


ENOTHTA 11: Παιχνίδια

Παραδοσιακά παιχνίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

Eπιτραπέζια παιχνίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

Hλεκτρονικά παιχνίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

Πνευματικά παιχνίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222


ENOTHTA 12: 25η Mαρτίου

25η Mαρτίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

ENOTHTA 13: Kατασκευές

Kατασκευές της φύσης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238Kατασκευές των ανθρώπων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244Mαθηματικές κατασκευές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258

ENOTHTA 14: Πάσχα

Πάσχα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260

ENOTHTA 15: Tηλεόραση

Tα θετικά… και τα αρνητικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266Tηλεόραση και διαφήμιση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272Προγράμματα τηλεόρασης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

ENOTHTA 16: Aθλήματα – Σπορ

O αθλητισμός στην αρχαία Eλλάδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288Σύγχρονος αθλητισμός. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294Kαι τα παιδιά αθλούνται... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

ENOTHTA 17: Tαξίδια στο διάστημα

O άνθρωπος στο διάστημα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312Tι βλέπουμε από το διάστημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318Φανταστικά ταξίδια στο διάστημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326Tαξίδι στο διάστημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334Mιλάμε και γράφουμε σωστά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

Aπαντήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343

1. Να υπογραμμίσεις τις λέξεις, τις φράσεις και τις προτάσεις που φανερώνουνχρόνο.

α. Αύριο θα πάμε εκδρομή στις Μυκήνες.

β. Όταν άκουσε τα νέα, έβαλε αμέσως τα κλάματα.

γ. Ήρθαν νωρίς το πρωί κι έφυγαν αργά το βράδυ.

δ. Δεν έχει αποφασιστεί τίποτε ακόμη, αλλά ως μεθαύριο θα ξέρουμε σίγουρα.

ε. Μετά τη βροχή βγήκε το ουράνιο τόξο.

στ. Προτού ξεκινήσεις, να κλειδώσεις το σπίτι.

ζ. Από την αρχή διαφωνούσε με όλα, αλλά τελικά συμφώνησε.

η. Μέχρι να έρθετε εσείς, εμείς θα έχουμε ήδη ξεκινήσει.

10

Eνότητα 1

ÛÛÂÂ ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹ -- ÛÛ˘̆ÓÓÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎÎfifiΓίνομαι άριστος

H έννοια του χρόνου

Για να δείξουμε πότε γίνεται κάτι, χρησιμοποιούμε τους εξής τρόπους:α. τους χρόνους των ρημάτων

β. τα χρονικά επιρρήματα (π.χ. μετά, αύριο, σπάνια, πάντα, αργά) γ. φράσεις με προθέσεις που δηλώνουν χρόνο (π.χ. από καιρό, σε λίγο, κατά το

μεσημέρι)δ. τις χρονικές προτάσεις (π.χ. μόλις με είδε..., όταν έρθεις...)

∏∏ ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹ ÎÎ··ÈÈ ÙÙÔÔ ÛÛ˘̆ÓÓÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎÎfifi ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃

ΠAPEΛΘON ΠAPON MEΛΛON

Παρατατικός Ενεστώτας Εξακολουθητικός μέλλονταςέτρεχα τρέχω θα τρέχω

Αόριστος Παρακείμενος Συνοπτικός μέλλονταςέτρεξα έχω τρέξει θα τρέξω

Υπερσυντέλικος Συντελεσμένος μέλλονταςείχα τρέξει θα έχω τρέξει

2. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα.

3. Να αντιστοιχίσεις αυτά που ταιριάζουν.

έλαμψε

ένιωθαν

κυλούσε παρατατικός

χωρίσατε

μετρούσα

μπορούσαν αόριστος

έφτασε

φανερώσαμε

4. Να αντικαταστήσεις τις γραμμένες με έντονα γράμματα λέξεις ή φράσεις μεχρονικές προτάσεις.

α. Μετά το τέλος της δουλειάς, έκαναν ένα μεγάλο διάλειμμα.

..............................................................................................................

β. Τα παιδιά θα έχουν επιστρέψει πριν από το βράδυ.

..............................................................................................................

γ. Φύγαμε από τον γάμο τα ξημερώματα.

..............................................................................................................

11

O φίλος μας το δάσος

Εξακολουθητικός Συνοπτικός Συντελεσμένος

μέλλοντας μέλλοντας μέλλοντας

α. ............................. ............................... ...................................

β. ............................. ............................... ...................................

γ. ............................. ............................... ...................................

δ. ............................. ............................... ...................................

ε. ............................. ............................... ...................................

στ. ............................. ............................... ...................................

ζ. ............................. ............................... ...................................

η. ............................. ............................... ...................................

θα χορεύουν

θα ολοκληρώσω

θα έχετε συναντήσει

θα έχεις συνδυάσει

∞∞ÊÊÔÔ‡‡ ÙÙÂÂÏÏÂÂ››ˆ̂ÛÛ··ÓÓ ÙÙËË ‰‰ÔÔ˘̆ÏÏÂÂÈÈ¿¿,, ¤Î·Ó·Ó ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ‰È¿ÏÂÈÌÌ·.

θα περιορίσουμε

θα ανοίξουν

θα φτιάχνω

θα βάφει

1

2

3

4

5

6

7

8

β

α

δ. Περνώντας μπροστά από τον φούρνο, πάρε ψωμί.

............................................................................................................

ε. Δεν μπορώ να ξυπνήσω νωρίς μετά την αλλαγή της ώρας.

............................................................................................................

στ. Καθίσαμε στην παραλία ως τη νύχτα.

............................................................................................................

5. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων αντικαθιστώντας τιςφράσεις στις παρενθέσεις με το κατάλληλο χρονικό επίρρημα από το πλαίσιο.

α. Η γιορτή της Μελίνας είναι (σε δύο μέρες) ...................... .

β. (Στην αρχή) ...................... κόβουμε το χαρτόνι σε δύο κομμάτια.

γ. Έχουν φύγει από αυτή τη γειτονιά από (την περσινή χρονιά) ...................... .

δ. (Πριν από δύο μέρες) ...................... συνάντησα τον Ιορδάνη στο πάρκο.

ε. Σταματήστε (χωρίς καμία καθυστέρηση) ...................... αυτό που κάνετε.

στ. Η Νάντια μαγειρεύει το φαγητό (από το βράδυ) ...................... .

ζ. Κάποιος ήρθε και μας χτύπησε το κουδούνι (χωρίς να έχει ξημερώσει)

...................... .

6. Να υπογραμμίσεις τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις και να γράψεις σεποιον χρόνο βρίσκονται.

α. Δεν τους ρώτησα τίποτε. (..........................)

β. Όλο το βράδυ διάβαζε. (..........................)

γ. Γιατί κάνεις παρέα μαζί τους; (..........................)

δ. Αύριο θα ξυπνήσω στις 10.00 π.μ. (..........................)

ε. Ο συρμός έχει ακινητοποιηθεί. (..........................)

στ. Δεν ξέρω αν θα έχω αποφασίσει ως τότε. (..........................)

ζ. Τα παιδιά είχαν επισκεφτεί ξανά το μουσείο. (..........................)

12

Eνότητα 1

··fifiÚÚÈÈÛÛÙÙÔÔ˜̃

ÚÔ¯Ù¤˜, ·ÍËÌ¤ÚˆÙ·, ÌÂı·‡ÚÈÔ, ¤ÚÛÈ·Ì¤Ûˆ˜, ·Ú¯ÈÎ¿, ·Ô‚Ú·‰›˜

ÌÌÂÂıı··‡‡ÚÚÈÈÔÔ

7. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα χωρίς ν’ αλλάξεις το πρόσωπο καιτον αριθμό των ρημάτων.

8. Να συμπληρώσεις τα κενά στο παρακάτω κείμενο γράφοντας τα ρήματα πουείναι στις παρενθέσεις στο κατάλληλο πρόσωπο και στον χρόνο που ζητείται.

Oι εθνικοί δρυμοί ...................... (είμαι, ενεστώτας) δασικές περιοχές με ξε-

χωριστή σημασία και γι’ αυτό η προστασία τους ...................... (κατοχυρώνω,

παρακείμενος) με νόμους. Στην Eλλάδα κάθε δρυμός ...................... (έχω, ενε-

στώτας) άφθονη χλωρίδα και πανίδα. O εθνικός δρυμός του Oλύμπου

...................... (είμαι, ενεστώτας) από τους παλαιότερους. Στα ρέματα, τα

οροπέδια, τα βράχια και τα φαράγγια ...................... (συντηρούμαι, ενεστώ-

τας) ένας μοναδικός φυτικός και ζωικός κόσμος. Πάνω από 1.700 φυτικά είδη

...................... (φιλοξενούμαι, ενεστώτας) εκεί και ιδιαίτερη παρουσία

...................... (έχω, ενεστώτας) τα πουρνάρια, τα πλατάνια, τα έλατα κ.ά.

Στον δρυμό ...................... (υπάρχω, ενεστώτας) 6 καταφύγια ορειβατών και η

πρόσβαση ...................... (γίνομαι, ενεστώτας) από το Λιτόχωρο. O δρυμός

του Παρνασσού, εκτός από το έλατο που ...................... (κυριαρχώ, ενεστώ-

τας) στα δάση του, ...................... (φιλοξενώ, ενεστώτας) σημαντικά σπάνια

και ενδημικά φυτά. Mέσα στα δάση του ...................... (μπορώ, ενεστώτας) να

βρούμε αγριοκορομηλιές και κέδρα, ενώ στα λιβάδια ...................... (κυριαρ-

χώ, ενεστώτας) το τριφύλλι. H πανίδα του ...................... (αποτελούμαι, ενε-

στώτας) από κοινά ζώα του ελληνικού βουνού.

13


ÂÂ››ÓÓ··ÈÈ

Eνεστώτας Παρατατικός Aόριστος Yπερσυντέλικος

α. ..................... ......................... ......................... ...................................

β. ..................... ......................... ......................... ...................................

γ. ..................... ......................... ......................... ...................................

δ. ..................... ......................... ......................... ...................................

ε. ..................... ......................... ......................... ...................................

στ. ..................... ......................... ......................... ...................................

ζ. ..................... ......................... ......................... ...................................

ÊÊÙÙÂÂÚÚÔÔ‡‡ÁÁÈÈ˙̇··ÓÓφτερουγίζουν

δείχνει

μιλάτε

συναντάμε

σκέφτομαι

χάνεσαι

βρίσκουμε

ÊÊÙÙÂÂÚÚÔÔ‡‡ÁÁÈÈÛÛ··ÓÓ ÂÂ››¯̄··ÓÓ ÊÊÙÙÂÂÚÚÔÔ˘̆ÁÁ››ÛÛÂÂÈÈ

1. Να συμπληρώσεις τα κενά στα παρακάτω χρονικά επιρρήματα με τα γράμ-ματα που λείπουν και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

α. μόλ....ς στ. πάλ....

β. ολ....μερίς ζ. σπάν....α

γ. π....τέ η. ήδ....

δ. πέρσ.... θ. τ....ρα

ε. έπ....τα ι. πρ....ν

2. Να συμπληρώσεις τα κενά των λέξεων στις παρακάτω οικογένειες με η, ι, υή ει και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

α. ο γ....γαντας, γ....γαντώνω, γ....γάντιος, -α, -ο, γ....γαντιαίος, -α, -ο

β. ο γ....τονας, γ....τονεύω, η γ....τονιά, γ....τονικός, -ή, -ό

γ. το φ....λλο, το φ....λλωμα, το εξώφ....λλο, το τριφ....λλι

δ. ο φ....λος, η φ....λία, φ....λικός, -ή, -ό, η συμφ....λίωση

ε. ο χ....μώνας, χ....μωνιάζω, χ....μωνιάτικος, -η, -ο, ξεχ....μωνιάζω

στ. το κρ....ο, κρ....ώνω, η κρ....άδα, το κρ....ολόγημα

ζ. φ....σικά, αφ....σικος, -η, -ο, η φ....σικότητα, φ....σιολογικός, -ή, -ό

η. ολοκλ....ρώνω, η ολοκλ....ρωση, ολοκλ....ρωτικός, -ή, -ό, ανολοκλ....ρω-

τος, -η, -ο

θ. ο ήλ....ος, ηλ....ακός, -ή, -ό, το ηλ....οτρόπιο, το αντηλ....ακό

ι. σ....γουρεύω, σ....γουρος, -η, -ο, η σ....γουριά

14

Eνότητα 1

Στο μάθημα αυτό προτείνουμε τις παρακάτω ασκήσεις ορθογραφίας.

HH ÔÔÚÚııÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››·· ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃

ÛÛÙÙËËÓÓ ÔÔÚÚııÔÔÁÁÚÚ··ÊÊ››··Γίνομαι άριστος

ÈÈ

››

3. Να συμπληρώσεις τα κενά των λέξεων στις παρακάτω οικογένειες με ο ή ωκαι να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.

α. η βρ.....χή, βρ.....χερός, -ή, -ό, βρ.....χινος, -η, -ο, τα πρωτοβρ.....χια, το

αδιάβρ.....χο

β. η ζ.....ή, το ζ.....άκι, το ζ.....ύφιο, ζ.....ντανεύω, ολοζ.....ντανος, -η, -ο

γ. χ.....ρεύω, ο χ.....ρευτής, χ.....ρευτικός, -ή, -ό, ο χ.....ρός

δ. ο άνθρ.....πος, ανθρ.....πινος, -η, -ο, η ανθρ.....πιά, η ανθρ.....πότητα

ε. μ.....νάχα, μ.....ναχικός, -ή, -ό, η μ.....ναχικότητα, ολομ.....ναχος, -η, -ο,

η μ.....ναξιά

στ. το ερ.....τημα, η ερ.....τηση, ερ.....τώ, το ερ.....τηματικό

ζ. ο χρ.....νος, η χρ.....νιά, χρ.....νικός, -ή, -ό, χρ.....νίζω, χρ.....νοβόρος,

-α, -ο

4. Να διορθώσεις τα ορθογραφικά λάθη που υπάρχουν στις παρακάτω λέξεις.

α. νηφάδα ............................

β. φθηνόπορο ............................

γ. αχτήδα ............................

δ. ριάκι ............................

ε. δηλινό ............................

στ. καμμιά ............................

ζ. αβγή ............................

η. άνειξη ............................

θ. σκαντζόχειρος ............................

15


ÔÔ

ÓÓÈÈÊÊ¿¿‰‰··

Προς τους γονείς

Για να εξασκηθούν τα παιδιά στη σωστή ορθογραφία των λέξεων, προτρέψτε τα να χρησιμοποιούν

και να συμβουλεύονται το Oρθογραφικό και Eρμηνευτικό Λεξικό της Nέας Eλληνικής, εκδ. Σαββάλας.

1. Να αντιστοιχίσεις κάθε επίρρημα με το αντίθετό του.

μαζί κάτω

αργά πάντα

πάνω γρήγορα

τέλος εδώ

έτσι αλλιώς

εκεί χώρια

ποτέ αρχικά

2. Να γράψεις δίπλα σε κάθε ουσιαστικό το συνώνυμό του από το πλαίσιο.

α. αχτίδα – ...................................

β. σταγόνα – ...................................

16

Eνότητα 1

Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετααυτός που έχει δροσιά, δροσάτος, ζεστός, καυτός,

δροσερός που είναι υγρός κρυούτσικος, χλιαρός,από δροσιά δροσιστικός ζεματιστός

αυτός που γίνεται αντίθετα αθέμιτος, νόμιμος, έννομος,παράνομος με τον νόμο, που παραβιάζει άνομος, σύννομος, θεμιτός,

τους νόμους αντικανονικός νομοταγής

αυτός που περιέχει παχύρρευστος, αραιός, πυκνός πολλή ύλη σε μικρό πηχτός, περιεκτικός, ανάριος

όγκο αδιαπέραστος

TTÔÔ ÏÏÂÂÍÍÈÈÏÏfifiÁÁÈÈÔÔ ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃

ÛÛÙÙ·· ÛÛ˘̆ÓÓÒÒÓÓ˘̆ÌÌ·· -- ··ÓÓÙÙ››ııÂÂÙÙ··Γίνομαι άριστος

1

2

3

4

5

6

7

β

α

γ

δ

ε

στ

ζ

¤ÙÔ˜, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÌ·, ·fi‚Ú·‰Ô, ·ÎÙ›Ó·, „‡¯Ú·ÔÙ·Ì¿ÎÈ, ÛÙ¿Ï·, Ê·˝, ¿ÓÂÌÔ˜, ·˘Á‹

··ÎÎÙÙ››ÓÓ··

γ. ανατολή – ...................................

δ. πλάσμα – ...................................

ε. ρυάκι – ...................................

στ. δειλινό – ...................................

ζ. φαγητό – ...................................

η. κρύο – ...................................

θ. αέρας – ...................................

ι. χρόνος – ...................................

3. Να γράψεις για κάθε επίθετο το αντίθετό του από το πλαί-σιο στον σωστό τύπο.

α. (παράξενος) ................................. αντίδραση

β. (καλοκαιρινός) ................................. ρούχα

γ. (δεύτερος) ................................. έκδοση

δ. (ίδιος) ................................. απόψεις

ε. (πολύς) ................................. κόσμος

στ. (ολόκληρος) ................................. μερίδα

ζ. (σίγουρος) ................................. συμμετοχή

η. (φυσικός) ................................. μέγεθος

4. Να γράψεις μέσα στα κουτάκια για τις συνώνυμες λέξεις και για τιςαντίθετες λέξεις.

α. μονάχα – μόνο

β. ανατολή – δύση

γ. σίγουρος – βέβαιος

δ. μαζί – παρέα

ε. ενδιαφέρομαι – αδιαφορώ

στ. αργά – σιγά

ζ. γίγαντας – νάνος

η. ερώτημα – απάντηση

AΣ

17


ÊÊ˘̆ÛÛÈÈÔÔÏÏÔÔÁÁÈÈÎÎ‹‹ ¯ÂÈÌˆÓÈ¿ÙÈÎÔ˜ÌÈÛfi˜

‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi˜·Ê‡ÛÈÎÔ˜

Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎfi˜Ï›ÁÔ˜

ÚÒÙÔ˜·ÌÊ›‚ÔÏÔ˜

....

....

....

....

....

....

....

....

1. Να αντιστοιχίσεις σωστά τις σύνθετες λέξεις με τα συνθετικά τους.

νερόβραστος νερό + λεκές

νερομπογιά νερό + μύλος

νεροχύτης νερό + ποτήρι

νεροσωλήνας νερό + χύνω

νεροπότηρο νερό + βραστός

νερολεκές νερό + πιστόλι

νεροπίστολο νερό + μπογιά

νερόμυλος νερό + σωλήνας

2. Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις με τα παρακάτω συνθετικά.

α. δεξαμενή + πλοίο ➝ .......................................

β. θάλασσα + πουλί ➝ .......................................

18

Eνότητα 1

Σύνθετες λέξεις

ñ Η λέξη που σχηματίζεται από τη συνένωση άλλων λέξεων λέγεται σύνθετη και ηδιαδικασία αυτή λέγεται σύνθεση. Οι λέξεις που ενώνονται για να σχηματίσουντη σύνθετη λέξη λέγονται συνθετικά.

π.χ. πόρτα + παράθυρο ➝ πορτοπαράθυρο

πρώτο δεύτερο σύνθετησυνθετικό συνθετικό λέξη

ñ Πολλές λέξεις ενώνονται μεταξύ τους με το φωνήεν ο (όμικρον), που λέγεταισυνδετικό φωνήεν.

π.χ. πόρτα + παράθυρο ➝ πορτοπαράθυρο κ.ά.

➝➝➝

HH ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹ ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃

ÛÛÙÙËË ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹Γίνομαι άριστος

1

2

3

4

5

6

7

8

β

α

η

γ

δ

ε

στ

ζ

‰‰ÂÂÍÍ··ÌÌÂÂÓÓfifiÏÏÔÔÈÈÔÔ

γ. βόρειος + δυτικός ➝ .......................................

δ. πετρέλαιο + κηλίδα ➝ .......................................

ε. σκουπίδι + τενεκές ➝ .......................................

στ. διαμάντι + πέτρα ➝ .......................................

ζ. άνεμος + θύελλα ➝ .......................................

η. δάσος + φύλακας ➝ .......................................

3. Οι λέξεις που είναι σύνθετες με α΄ συνθετικό το τηλε- είτε έχουν την έννοιατης μεγάλης απόστασης είτε έχουν σχέση με την τηλεόραση (τηλε- + όρα-ση). Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό το τηλε- και β΄ συνθε-τικό τις παρακάτω λέξεις.

α. γράφω ➝ ο ...................................

β. φωνή ➝ το ..................................

γ. σκοπώ ➝ το ..................................

δ. χειρίζομαι ➝ το ..................................

ε. αγγελία ➝ η ...................................

στ. παίζω ➝ το ..................................

ζ. θεατής ➝ ο ...................................

η. βόας ➝ ο ...................................

θ. παρουσιάζω ➝ ο ...................................

4. Να γράψεις τα συνθετικά των παρακάτω σύνθετων λέξεων.

α. αυτοκινητόδρομος ➝ ............................ + ............................

β. ηλιοθεραπεία ➝ ............................ + ............................

γ. αεροσυνοδός ➝ ............................ + ............................

δ. θεατρόφιλος ➝ ............................ + ............................

ε. πονόλαιμος ➝ ............................ + ............................

στ. κουμπότρυπα ➝ ............................ + ............................

ζ. ποντικοφάρμακο ➝ ............................ + ............................

η. σιδηροτροχιά ➝ ............................ + ............................

θ. ηλιοβασίλεμα ➝ ............................ + ............................

19

H φίλη μας η θάλασσα

ÙÙËËÏÏ¤¤ÁÁÚÚ··ÊÊÔÔ˜̃

··˘̆ÙÙÔÔÎÎ››ÓÓËËÙÙÔÔ ‰‰ÚÚfifiÌÌÔÔ˜̃

1. Να συμπληρώσεις τις καταλήξεις των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις με εή αι.

α. Το χωριό μας βρέχετ..... από θάλασσα.

β. Δεν πρόκειτ..... να συμφωνήσετ..... ποτέ σε τίποτε.

γ. Μη γράψετ..... τη λέξη εάν δεν ξέρετ..... πώς γράφετ..... .

δ. Σταματήστ..... πια· δεν αντέχετ..... τόση φασαρία.

ε. Χρειάζετ..... να μάθετ..... κανόνες καλής συμπεριφοράς.

στ. Δεν μπορείτ..... να μας απαγορεύετ..... να μιλάμε.

ζ. Δε γίνετ..... να κάνετ..... πάντα αυτό που θέλετ..... και να γκρινιάζετ.....

όταν δεν τα καταφέρνετ..... .

η. Μη φωνάζετ..... γιατί οι γείτονες κοιμούντ..... .

20

Eνότητα 1

-τε ή -ται;

Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις καταλήξεις -τε και -ται.

Έχουν κατάληξη -τε και γράφονται με ε τα ρήματα που βρίσκονται στο β́ πρόσω-πο πληθυντικού αριθμού της ενεργητικής φωνής και έχουν υποκείμενο την προ-σωπική αντωνυμία εσείς, που είτε υπάρχει στην πρόταση είτε εννοείται.

π.χ. Εσείς είστε οι φίλοι του Δημοσθένη;Πού πάτε; (ενν. εσείς)

Έχουν κατάληξη -ται και γράφονται με αι τα ρήματα που βρίσκονται στο γ́ πρό-σωπο ενικού και πληθυντικού αριθμού της παθητικής φωνής και έχουν υποκείμε-νο την προσωπική αντωνυμία αυτός, -ή, -ό και αυτοί, -ές, -ά, που είτε υπάρχειστην πρόταση είτε εννοείται.

π.χ. Η Mάρω σκέφτεται να χωρίσει.

Κατάληξη -ται έχουν επίσης και τα απρόσωπα ρήματα (π.χ. λέγεται, φαίνεται, φη-μολογείται κ.ά.).



··ÈÈ

θ. Ακούγετ..... πως το χωράφι αυτό πουλιέτ..... .

ι. Τι πάθατ..... και τσακώνεστ..... σαν τον σκύλο με τη γάτα;

2. Να διαγράψεις στις παρακάτω προτάσεις το ρήμα με τη λανθασμένη ορθο-γραφία.

α. Η Αριάδνη δε σέβεται/σέβετε τη γνώμη των άλλων.

β. Τι κάνετε/κάνεται τόση ώρα και αργείται/αργείτε;

γ. Στην περιοχή μας απαγορεύετε/απαγορεύεται το κυνήγι, γι’ αυτό να προσέ-

χεται/προσέχετε.

δ. Φαίνετε/Φαίνεται ότι έχετε/έχεται μεγάλη διαφορά ηλικίας.

ε. Αυτό που ζητάτε/ζητάται δε γίνετε/γίνεται, γι’ αυτό μην επιμένετε/επιμένε-

ται.

στ. Ανεβείται/Ανεβείτε στο λεωφορείο που έρχετε/έρχεται.

ζ. Αντέχεται/Αντέχετε να ακούσεται/ακούσετε την αλήθεια;

η. Το φαγητό που φτιάξατε/φτιάξαται δεν τρώγετε/τρώγεται.

θ. Ο Νάσος δεν παραδέχετε/παραδέχεται ποτέ το λάθος του.

3. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλ-ληλο τύπο από την παρένθεση.

α. Η Σεβαστή καθημερινά .......................... με το λεωφορείο.

(μετακινείτε – μετακινείται)

β. Μην .......................... σκουπίδια γιατί η θάλασσα .......................... .

(πετάτε – πετάται, ρυπαίνετε – ρυπαίνεται)

γ. Δεν .......................... το αυτοκίνητο που .......................... .

(πωλείτε – πωλείται, κοιτάζετε – κοιτάζεται)

δ. Ο χώρος .......................... από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης.

(παρακολουθείτε – παρακολουθείται)

ε. .......................... αν το διπλανό διαμέρισμα .......................... ;

(Ξέρετε – Ξέρεται, νοικιάζετε – νοικιάζεται)

στ. .......................... το παράθυρο γιατί η κυρία .......................... .

(Ανοίξτε – Ανοίξται, ζεσταίνετε – ζεσταίνεται)

21


ÌÌÂÂÙÙ··ÎÎÈÈÓÓÂÂ››ÙÙ··ÈÈ

1. Να γράψεις για κάθε ουσιαστικό το συνώνυμό του απότο πλαίσιο.

α. καταστροφή – ................................

β. ακτή – ................................

γ. κηλίδα – ................................

δ. πλάτος – ................................

ε. αλιέας – ................................

στ. πλοίο – ................................

ζ. κατάργηση – ................................

η. φράγμα – ................................

θ. περιορισμός – ................................


α. μόλυνση – ρύπανση

β. κοντά – μακριά

AΣ

22

Eνότητα 1

Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετααυτός που προκαλεί φρικτός, αηδιαστικός, ελκυστικός,

αποκρουστικός συναισθήματα έντονης απαίσιος, σιχαμερός, συμπαθητικός,αποστροφής ή φρίκης σιχαμένος ωραίος

η μετάδοση μικροβίων ρύπανση, λέρωμα, απολύμανση,μόλυνση σε ζωντανό οργανισμό, βρόμισμα καθαρισμός,

η ρύπανση αποστείρωση

αυτός που ανήκει ή αναφέρεται διεθνής, οικουμενικός, εθνικός,παγκόσμιος σε όλο τον κόσμο, σε όλη την πανανθρώπινος τοπικός

ανθρωπότητα



¯̄··ÏÏ··ÛÛÌÌfifi˜̃ ·Î‡ÚˆÛË„·Ú¿˜ÌÂ›ˆÛË

·ÎÚÔÁÈ·ÏÈ¿Î·Ú¿‚ÈfiÚÈÔ

Ê¿Ú‰Ô˜¯·Ï·ÛÌfi˜

ÏÂÎ¤˜

....

....

γ. ήδη – κιόλας

δ. φόβος – ανησυχία

ε. κοντά – πλησίον

στ. φίλος – εχθρός

ζ. θάλασσα – στεριά

η. κανονισμός – καταστατικό

θ. διάσπαρτος – σκόρπιος

ι. πυρετώδης – εντατικός

3. Να γράψεις για κάθε λέξη την αντίθετή της από το πλαί-σιο στον σωστό τύπο.

α. (πρόσφατος) ............................... ανακάλυψη

β. (βόρειος) ............................... πολιτείες

γ. (σταδιακός) ............................... εξέλιξη

δ. (μονός) ............................... πάπλωμα

ε. (ανοικτός) ............................... παράθυρα

στ. (περασμένος) ............................... χρόνια

ζ. (ειδικός) ............................... γνώσεις

η. (τεράστιος) ............................... διαστάσεις

θ. (αργός) ............................... πετρέλαιο

4. Να αντιστοιχίσεις κάθε ρήμα με το συνώνυμό του.

προκαλώ ρίχνω

συνεχίζω βουλιάζω

ρυπαίνω εξακολουθώ

περιορίζω εμποδίζω

προστατεύω προξενώ

βυθίζω μολύνω

χύνω προαναγγέλλω

προειδοποιώ προφυλάσσω

23


··ÏÏÈÈ¿¿ ‰ÈÏfi˜ÓfiÙÈÔ˜·ÏÈfi˜

Î·ÙÂÚÁ·ÛÌ¤ÓÔ˜ÁÂÓÈÎfi˜ÎÏÂÈÛÙfi˜·fiÙÔÌÔ˜ÂfiÌÂÓÔ˜

ÌÈÎÚÔÛÎÔÈÎfi˜

....

....

....

....

....

....

....

....

1

2

3

4

5

6

7

8

α

η

β

γ

δ

ε

στ

ζ

1. Να συμπληρώσεις τα κενά του παρακάτω κειμένου βάζοντας τα ρήματα τωνπαρενθέσεων στο κατάλληλο πρόσωπο και στον χρόνο που ζητείται.

Το 2003 .......................... (σημειώνομαι, αόριστος) πυρκαγιές δασών

σε όλη την Ευρώπη, καθώς η ήπειρος .......................... (βιώνω, παρατα-

τικός) το θερμότερο καλοκαίρι στην ιστορία της. Γεγονότα όπως αυτά

.......................... (αποκαλύπτω, ενεστώτας) μια ανησυχητική πορεία. Κα-

θώς οι άνθρωποι .......................... (ρυπαίνω, ενεστώτας) την ατμόσφαι-

ρα, .......................... (εντείνομαι, παρακείμενος) το φαινόμενο του θερ-

μοκηπίου, με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας. Μέχρι έναν

βαθμό οι θερμές συνθήκες .......................... (είμαι, ενεστώτας) επιθυ-

μητές, γιατί .......................... (διευκολύνω, ενεστώτας) την ανάπτυξη

των φυτών. Πολλοί επιστήμονες .......................... (διαπιστώνω, ενεστώ-

τας) ότι τον ερχόμενο αιώνα οι κλιματικές αλλαγές ..........................

24

Eνότητα 1

Oι χρόνοι των ρημάτων

Οι χρόνοι των ρημάτων, ανάλογα με τη χρονική βαθμίδα που δηλώνουν (παρελ-θόν, παρόν, μέλλον), χωρίζονται σε παρελθοντικούς, παροντικούς και μελ-λοντικούς.✓ Παρελθοντικοί χρόνοι είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλι-

κος.

π.χ. έγραφα, έγραψα, είχα γράψει κ.ά.✓ Παροντικοί χρόνοι είναι ο ενεστώτας και ο παρακείμενος.

π.χ. γράφω, έχω γράψει κ.ά.✓ Μελλοντικοί χρόνοι είναι ο εξακολουθητικός μέλλοντας, ο συνοπτικός μέλ-

λοντας και ο συντελεσμένος μέλλοντας.

π.χ. θα γράφω, θα γράψω, θα έχω γράψει κ.ά.

HH ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹ ÙÙÔÔ˘̆ ÌÌ··ıı‹‹ÌÌ··ÙÙÔÔ˜̃

ÛÛÙÙËË ÁÁÚÚ··ÌÌÌÌ··ÙÙÈÈÎÎ‹‹Γίνομαι άριστος

ÛÛËËÌÌÂÂÈÈÒÒııËËÎÎ··ÓÓ

(έχω, εξακολ. μέλλοντας) εκτεταμένες επιπτώσεις. Ορισμένες περιοχές

.......................... (γίνομαι, συνοπτικός μέλλοντας) θερμότερες και ξηρό-

τερες, οι πάγοι .......................... (αρχίζω, συνοπτικός μέλλοντας) να λιώ-

νουν κι έτσι οι θάλασσες .......................... (επεκτείνομαι, συνοπτικός

μέλλοντας). Οι αλλαγές αυτές .......................... (δυσκολεύω, συνοπτικός

μέλλοντας) πολύ τη ζωή των ανθρώπων.

2. Να υπογραμμίσεις τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις και να γράψεις μέ-σα στην παρένθεση σε ποιον χρόνο βρίσκονται.

α. Ο επισκέπτης χτυπούσε δυνατά την πόρτα. (........................)

β. Πού θα πάτε το Πάσχα; (........................)

γ. Οι Ιταλοί κήρυξαν τον πόλεμο στην Ελλάδα. (........................)

δ. Στο τέλος του έτους το έργο θα έχει ολοκληρωθεί. (........................)

ε. Ξέρετε αν έχει αφήσει κάποιο σημείωμα για μένα; (........................)

στ. Ο Στράτος είχε κλείσει τα παράθυρα του σπιτιού. (........................)

ζ. Aκόμη δε μου είπες τι γυρεύεις εδώ. (........................)

η. Θα σε περιμένω για μια ζωή! (........................)

3. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα.

25

O φίλος μας ο άνεμος

··ÚÚ··ÙÙ··ÙÙÈÈÎÎfifi˜̃

Ενεστώτας .................. .......................... ...................... ......................

Παρατατικός ................... .......................... ...................... ......................

Αόριστος .................. .......................... ...................... ......................

Εξακολ. .................. .......................... ...................... ......................

μέλλοντας .................. .......................... ...................... ......................

Συνοπτ. .................. .......................... ...................... ......................

μέλλοντας .................. .......................... ...................... ......................

Παρακείμενος .................. .......................... ...................... ......................

Υπερσυντέλικος .................. .......................... ...................... ......................

Συντελ. .................. .......................... ...................... ......................

μέλλοντας .................. .......................... ...................... ......................

έτρεχε

έχουν μαλώσει

θα γυρίζεις

θα έχουμε

σταματήσει

1. Να γράψεις στον παρακάτω πίνακα όσες περισσότερες λέξεις μπορείς απότις οικογένειες των λέξεων που δίνονται.

26

Eνότητα 1


Oικογένεια λέξεων

Όλες οι λέξεις που προέρχονται από την ίδια λέξη και έχουν σχηματιστεί είτε μεπαραγωγή είτε με σύνθεση αποτελούν μια οικογένεια.Oι λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια έχουν την ίδια ρίζα.

Φίλος

Παράγωγες Σύνθετες

φιλία, φιλικός, φιλαράκος, φιλειρηνικός, φιλέλληνας,φιλενάδα, φιλιώνω, φιλότιμος, φιλοζωικός,φίλτατος κ.ά. φιλοσοφία κ.ά.


Aπλή λέξη Παράγωγες λέξεις Σύνθετες λέξεις

αέρας........................................... ...........................................

........................................... ...........................................

άνεμος........................................... ...........................................

........................................... ...........................................

νύχτα........................................... ...........................................

........................................... ...........................................

ψυχή........................................... ...........................................

........................................... ...........................................

··ÂÂÚÚ››˙̇ˆ̂,, ··ÂÂÚÚÔÔ‰‰ÚÚfifiÌÌÈÈÔÔ,,

2. Να διαγράψεις από κάθε περίπτωση τη λέξη που δεν ανήκει στην ίδια οικο-γένεια με τις υπόλοιπες λέξεις.

α. ξενοδοχείο, ξενόγλωσσος, ξενοδουλεύω, ξενοίκιαστος, ξενομανία

β. πόλη, πολίτης, πολιτεία, πολύς, πολιτισμός, πολίτευμα

γ. δοξάζω, δοξασία, δοξάρι, δόξα, δοξαστικός, δοξολογία

δ. τόπος, τοπίο, τοπικός, τόπι, τοποθεσία, τοπογράφος

ε. πανί, πάνα, πανιάζω, πάνινος, ξεσκονόπανο, πανικός

στ. καμπαρντίνα, καμπάνα, καμπαναριό, καμπανάκι, καμπανιά

ζ. ημέρα, ήμερος, ημερήσιος, ημερίδα, ημερολόγιο, ημερομηνία

3. Να συμπληρώσεις τις οικογένειες των παρακάτω λέξεων.

4. Να γράψεις ένα ρήμα, ένα επίθετο και ένα ουσιαστικό που ν’ ανήκουν στηνίδια οικογένεια με καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις.

α. αγαπητικός: .........................................................................................

β. θαλάσσιος: ..........................................................................................

γ. βράδυ: .................................................................................................

δ. χτισμένος: ............................................................................................

ε. επενδυτής: ...........................................................................................

στ. ταξιδιώτης: ..........................................................................................

27


σπίτι μάτι ήσυχος αριθμός

........................ ........................ ........................ ........................

........................ ........................ ........................ ........................

........................ ........................ ........................ ........................

........................ ........................ ........................ ........................

........................ ........................ ........................ ........................

........................ ........................ ........................ ........................

ÛÛÈÈÙÙÈÈÎÎfifi˜̃

Oι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου.

1. Να γράψεις δίπλα σε κάθε ουσιαστικό το συνώνυμότου από το πλαίσιο.

α. στέγη – ..................................

β. πλοίο – ..................................

γ. φουρτούνα – ..................................

δ. ευλάβεια – ..................................

ε. προξενιό – ..................................

στ. ζημιά – ..................................

ζ. άνεμος – ..................................

η. κτίσμα – ..................................

θ. ύψωμα – ..................................

2. Να γράψεις για κάθε επίθετο το αντίθετό του από το πλαίσιο στον σωστότύπο.

28

Eνότητα 1

Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετααυτός που έχει καλή ωραίος, μεγαλόψυχος, κακός, αισχρός, άσχημος,

καλόςποιότητα, καλοσυνάτος, καλόψυχος, έντιμος, ανέντιμος, ανάξιος, ενάρετος, όμορφος, επιδέξιος, απείθαρχος, άξιος, ικανός, υπάκουος πειθαρχικός ανυπάκουος

αυτός που έχει λαμπρό, μεγαλειώδης, ταπεινός, μεγαλο- μεγαλειώδη χαρακτήρα, επιβλητικός, λιτός,πρεπής που εμπνέει την αίσθηση λαμπρός, σεμνός,

του μεγαλείου εντυπωσιακός μετριόφρονας

υπερφυ-αυτός που ξεπερνά τα όρια υπερκόσμιος, φυσικός, φυσιολογικός,

σικόςτης φύσης, ο υπερβολικά υπερμεγέθης εγκόσμιος, μεγάλος πραγματικός



ÛÛÎÎÂÂ‹‹ ‚Ï¿‚ËÏfiÊÔ˜ÙÚÈÎ˘Ì›··¤Ú·˜

Û˘ÓÔÈÎ¤ÛÈÔÎ·Ú¿‚È

ÔÈÎÔ‰fiÌËÌ·ÛÎÂ‹

Â˘Û¤‚ÂÈ·

α. (μεγάλος) .............................. πλοίο

β. (πρώτος) .............................. ευκαιρία

γ. (κάτασπρος) .............................. ρούχα

δ. (αγαπητός) .............................. πρόσωπο

ε. (νέος) .............................. έπιπλα

στ. (δύσκολος) .............................. περίπτωση

ζ. (πολυδάπανος) .............................. ζωή

η. (αυθόρμητος) .............................. γέλιο

3. Να αντιστοιχίσεις κάθε ρήμα με το συνώνυμό του.

πλησιάζω βλέπω

αισθάνομαι εκτιμώ

σκέφτομαι συλλογίζομαι

συζητώ ησυχάζω

θαυμάζω προσεγγίζω

ξενοιάζω εργάζομαι

δουλεύω κουβεντιάζω

αντικρίζω νιώθω


α. ματιά – βλέμμα

β. κακοκαιρία – καλοκαιρία

γ. ζημιά – κέρδος

δ. κατάμονος – ολομόναχος

ε. βράδυ – πρωί

στ. πατροπαράδοτος – παραδοσιακός

ζ. φουρτούνα – ηρεμία

η. κόντρα – αντίθετα

AΣ

29


ÌÌÈÈÎÎÚÚfifiÂ‡ÎÔÏÔ˜

ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜·ÏÈfi˜ÌÈÎÚfi˜

·Ó¤ÍÔ‰Ô˜ÌÈÛËÙfi˜

Î·Ù¿Ì·˘ÚÔ˜ÚÔÛÔÈËÙfi˜

....

....

....

....

....

....

....

....

1

2

3

4

5

6

7

8

α

η

β

γ

δ

ε

στ

ζ

Mιλάμε και γράφουμε σωστά

✓ Nα κυκλώσεις το σωστό.

1. Τα μακρινά υπερατλαντικά ταξίδια γίνονται με...

α. υπερωκειάνιο β. υπερωκεάνιο

2. Η παροιμία «O καλός ο μύλος όλα τα αλέθει» ισχύει για κάποιον που...

α. έχει μύλο β. δουλεύει σε μύλο

γ. τρώει τα πάντα δ. τρώει μόνο αλεσμένα φαγητά

3. Η πυρκαγιά προκλήθηκε από...

α. διαρροή υγραερίου β. διαροή υγραερίου

4. Aπό τη σύγκρουση των δύο πλοίων το πετρέλαιο χύθηκε και η θάλασσα γέ-

μισε...

α. βρομιές β. λεκέδες γ. στίγματα δ. κηλίδες

5. Από το παράθυρο του δωματίου μου είδα να πέφτουν...

α. νυφάδες χιονιού β. νηφάδες χιονιού γ. νιφάδες χιονιού

6. Οι ορειβάτες καταπλακώθηκαν από μια...

α. χιονοστοιβάδα β. χιονοστιβάδα

7. Όταν το καράβι έχει ευνοϊκό άνεμο, όλα πηγαίνουν...

α. πρίμα β. κόντρα

8. Αργό πετρέλαιο είναι το...

α. σιγανό πετρέλαιο β. καθυστερημένο πετρέλαιο

γ. ακατέργαστο πετρέλαιο δ. αβίαστο πετρέλαιο

9. Η φυσική μορφή ενέργειας που παράγεται με τη βοήθεια του ανέμου και χρη-

σιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος λέγεται...

α. ανεμική β. ανέμελη γ. ανεμόδαρτη δ. αιολική

30

Eνότητα 1

10. Αντί να φτιάξει το σπίτι του που είναι παλιό, αγοράζει ακριβό αυτοκίνητο.Είναι ακριβός στα πίτουρα και φτηνός...

α. στο αλάτι β. στο ψωμί γ. στο αλεύρι δ. στη μαγιά

11. Η βελόνα της πυξίδας δείχνει πάντα τη διεύθυνση του...

α. βορρά β. βορά

12. Αύριο στη θάλασσα θα πνέουν...

α. βόριοι άνεμοι β. βόρειοι άνεμοι

13. Ο Στέφανος δουλεύει στο αεροδρόμιο ως ελεγκτής...

α. αέριας κυκλοφορίας β. ευάερης κυκλοφορίαςγ. εναέριας κυκλοφορίας

14. Για να μη φτάσει το πετρέλαιο στις κατοικημένες περιοχές, οι υπεύθυνοιτοποθέτησαν...

α. πλατιά φράγματα β. πλωτά φράγματα

15. Το δωμάτιό μου είναι κρύο, γιατί είναι...

α. βορινό β. βορεινό

16. Τσακώθηκαν για τα κειμήλια της γιαγιάς κι έγιναν...

α. ανεμόμυλος β. νερόμυλος γ. μύλος

17. Πολλές φορές νιώθω ότι πολεμώ με ανεμόμυλους, δηλαδή...

α. δουλεύω σε μύλο β. πολεμώ με μυλωνάδεςγ. πολεμώ μόνος μου δ. πολεμώ με φανταστικούς εχθρούς

18. Τα φυτά δεν μπορούν ν’ αναπτυχθούν εάν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες...

α. περιβαλλοντολογικές συνθήκες β. περιβαλλοντικές συνθήκες

19. Πολλοί ανεμόμυλοι υπάρχουν στα νησιά των...

α. Κυκλάδων β. κυκλάδων

31

Mιλάμε και γράφουμε σωστά

Oι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου.

Aγαπητοί γονείς, · 2017-07-31 · aγαπητοί γονείς, Στο...

Documents

Transcript of Aγαπητοί γονείς, · 2017-07-31 · aγαπητοί γονείς, Στο...