Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

25
Σενάριο διδασκαλίας στα Αρχαία Ελληνικά Α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11 « Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβασις, 5.19.4-6» Βαγγέλης Βασσάλος

Transcript of Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Page 1: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Σενάριο διδασκαλίας στα Αρχαία Ελληνικά Α΄

Γυμνασίου

  Ενότητα 11 « Αρριανού

Αλεξάνδρου Ανάβασις, 5.19.4-6»

Βαγγέλης Βασσάλος

Page 2: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Ταυτότητα

Το παρόν σενάριο πραγματοποιήθηκε σε τμήμα της πρώτης τάξεως του Γυμνασίου Σπηλίου Ρεθύμνου

Τάξη Α΄ Γυμνασίου

Συμβατότητα με το ΑΠΣ του Γυμνασίου, με προεκτάσεις στην ΝΕΓ και στην Πληροφορική

Χρονική διάρκεια: 3 διδακτικές ώρες

Χώρος εφαρμογής: Εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου

Δημιουργός: Βαγγέλης Βασσάλος

Page 3: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Προϋποθέσεις υλοποίησης

Εξοικείωση των μαθητών με την πλοήγηση στο διαδίκτυο, την αξιοποίηση συγκεκριμένων διαδικτυακών εργαλείων:

Πύλη για την ελληνική γλώσσα

χάρτες και εικόνες της GOOGLE

τη wikipedia

Οι μαθητές πρέπει ακόμα να γνωρίζουν

τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου

προγράμματος παρουσίασης

Page 4: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν

Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής, που υπάρχει στην Πύλη για της Ελληνική γλώσσα (www. greek-language.gr) Βασικό Λεξικό των Αρχαίων Ελληνικών, που υπάρχει στην Πύλη για της Ελληνική γλώσσα (www. greek-language.gr)el.wikipedia.orgΧάρτες κι εικόνες της GOOGLE«Αλέξανδρος και Βουκεφάλας» από το Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου

Page 5: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Μεθοδολογία της διδασκαλίας

Το παρόν σενάριο βασίζεται στις αρχές της διερευνητικής μάθησης και ομαδοσυνεργατικής προσέγγισης. Αρχικά, παρακολουθούν όλοι ως αφόρμηση το βίντεο από το Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου, που αναφέρεται στο κείμενο του Αρριανού. Στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονται αρχικά σε 3 ομάδες των 5 ατόμων. Αφού οριστούν οι ρόλοι σε κάθε ομάδα, αρχίζουν να δουλεύουν τα φύλλα εργασίας που τους έχουν ανατεθεί. Στο τέλος θα παρουσιάσουν τις εργασίες τους.

Page 6: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

ΣτόχοιΓενικοί στόχοι:

Να οδηγήσει τους μαθητές στη γνώση και κατανόηση και στη σύνδεση της Αρχαίας με τη Νέα Ελληνική γλώσσα.

Να ενθαρρύνει τους μαθητές στην ανάληψη πρωτοβουλιών για επίλυση των προβλημάτων που ίσως προκύψουν

Να αναπτύξει τις κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών μέσα από την εργασία σε ομάδες.

Να μάθουν να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές Google (χάρτες και εικόνες)

Page 7: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Ειδικότεροι στόχοι: Α. Ως προς την εμπέδωση του γνωστικού αντικειμένου –κλασικός γραμματισμός:

Διερεύνηση και κατανόηση των αρχαίων κειμένωνΚατανόηση της Γραμματικής της Αρχαίας Ελληνικής.Να εξασκηθούν στις λεξιλογικές ασκήσεις και στη σύνδεση Αρχαίας και Νέας Ελληνικής Γλώσσας Να γνωρίσουν τις κατακτήσεις του Μεγάλου ΑλεξάνδρουΝα κατανοήσουν τη σχέση του Μεγάλου Αλεξάνδρου με το άλογό του

Page 8: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Β. Νέος ψηφιακός γραμματισμός

 

Η εξοικείωση των μαθητών με την πλοήγηση στο διαδίκτυο, την αναζήτηση πληροφοριών και δεδομένων και την αξιοποίηση χρήσιμων εργαλείων που διατίθενται στο διαδίκτυο.Η αξιοποίηση του υπολογιστή και του διαδικτύου ως περιβάλλον μάθησης, δημιουργίας και επικοινωνίας.Η εξάσκηση των μαθητών στη χρήση των ηλεκτρονικών λεξικών της Αρχαίας και της Νέας Ελληνικής, από την Πύλη για την ελληνική ΓλώσσαΝα προσεγγίσουν οι μαθητές τη γνώση με ενεργητικό τρόπο, αναλαμβάνοντας ρόλο ερευνητή. Να λειτουργήσουν διερευνητικά και να καταστούν παραγωγοί της γνώσης, εργαζόμενοι στο πλαίσιο μαθητικών ομάδωνΗ εξοικείωσή τους με τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου και τα προγράμματα παρουσίασης

 

Page 9: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Γ. Κριτικός γραμματισμός

 

Να ασκηθούν στην κριτική αξιολόγηση του αρχαίου κειμένου, αντλώντας ιστορικές πληροφορίες

Να μάθουν να επιλέγουν τον κατάλληλο τρόπο παρουσίασης, ανάλογα με τους στόχους που θέλουν να πετύχουν

Page 10: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

1η Διδακτική ώρα Οι μαθητές θα μεταβούν στο εργαστήριο

πληροφορικής, όπου θα παρακολουθήσουν ως αφόρμηση το βίντεο από το Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου και στη συνέχεια θα εξοικειωθούν στα βασικά εργαλεία αξιοποίησης των ΤΠΕ και ειδικότερα θα έλθουν σε επαφή με τον ιστότοπο της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα. Η επαφή τους αυτή κρίνεται απαραίτητη, κυρίως την 1η φορά, ώστε να ασχοληθούν στη συνέχεια απερίσπαστοι  με την έρευνά τους. Στη συνέχεια ανοίγουν το φύλλο εργασίας που υπάρχει στον αντίστοιχο φάκελο της κάθε ομάδας και αρχίζουν την έρευνα. Οι μαθητές δουλεύουν σε ομάδες των 5 ατόμων. Οι ασκήσεις για την πρώτη διδακτική ώρα αφορούν γραμματικές και λεξιλογικές ασκήσεις.  

 

Page 11: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

2η Διδακτική ώρα

Συνεχίζεται η δουλειά στο εργαστήριο. Δίνονται στις ομάδες τα νέα Φύλλα Εργασίας, που αφορούν αναζήτηση στις εφαρμογές google και στη Wikipedia. Δουλεύουν στις αρχικές ομάδες, ερευνούν κι αναζητούν στοιχεία.

Page 12: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

3η Διδακτική ώρα

Οι συντονιστές των ομάδων συγκεντρώνουν τα φύλλα εργασίας, συζητούν τα αποτελέσματα , διορθώνουν, συμπληρώνουν και καταγράφουν τα συμπεράσματά τους σε ένα φύλλο του word ή ένα  powerpoint , το οποίο αναρτούν στην ιστοσελίδα του σχολείου τους στο οποίο θα έχουν πρόσβαση και οι υπόλοιποι συμμαθητές τους. Παράλληλα ετοιμάζουν μια καλαίσθητη παρουσίαση σε powerpoint για να ανακοινώσουν τα αποτελέσματα στην ολομέλεια της τάξης, ακολουθεί συζήτηση για τα αποτελέσματα και επιτελείται η ανατροφοδότηση

Page 13: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Ο ρόλος του διδάσκοντος

Ο διδάσκων έχει καθοδηγητικό και συμβουλευτικό ρόλο. Προτείνει το θέμα, βοηθά στη δημιουργία των ομάδων και παρακολουθεί την πορεία της έρευνας. Ενθαρρύνει τους μαθητές σε κάθε δυσκολία που θα συναντήσουν και συνεργάζεται μαζί τους.

Page 14: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Ο ρόλος των μαθητών

ενεργητικός, διερευνητικός, συνεργατικός δουλεύοντας ομαδικά. Οι μαθητές ανακαλύπτουν ένα νέο τρόπο μάθησης πιο δημιουργικό, έρχονται σε άμεση επαφή με το αρχαίο κείμενο. Συνεργάζονται τόσο κατά τη διάρκεια της έρευνας, όσο και κατά την ολοκλήρωσή της για την παραγωγή του τελικού κειμένου παρουσίασης της εργασίας τους

Page 15: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Κείμενα που θα παραχθούν

Τρεις ολοκληρωμένες παρουσιάσεις από τις 3 ομάδες, που θα περιλαμβάνουν γραμματικές και λεξιλογικές ασκήσεις και ιστορικές πληροφορίες. Η επιλογή του κειμένου – κειμενογράφος ή πρόγραμμα παρουσίασης – είναι δική τους. Οι εργασίες τους θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Page 16: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἵνα δὲ ἡ μάχη συνέβη καὶ ἔνθεν ὁρμηθεὶς ἐπέρασεν τὸν Ὑδάσπην ποταμὸν πόλεις ἔκτισεν Ἀλέξανδρος. Καὶ τὴν μὲν Νίκαιαν τῆς νίκης τῆς κατ' Ἰνδῶν ἐπώνυμον ὠνόμασε, τὴν δὲ Βουκεφάλαν ἐς τοῦ ἵππου τοῦ Βουκεφάλα τὴν μνήμην, ὅς ἀπέθανεν αὐτοῦ ὑπό καύματος τὲ καὶ ἡλικίας καματηρὸς γενόμενος, πολλὰ δὲ πρόσθεν ξυγκαμῶν τὲ καὶ συγκινδυνεύσας Ἀλεξάνδρῳ, ἀναβαινόμενός τε πρὸς μόνου Ἀλεξάνδρου, ὅτι τοὺς ἄλλους πάντας ἀπηξίου ἀμβάτας, καὶ μεγέθει μέγας καὶ τῷ θυμῷ γενναῖος. Σημεῖον δὲ οἱ ἦν βοός κεφαλὴ ἐγκεχαραγμένη, ἐφ' ὅτῳ καὶ τὸ ὄνομα τοῦτο λέγουσιν ὅτι ἔφερεν οἱ δὲ λέγουσιν ὅτι λευκὸν σῆμα εἶχεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς, μέλας ὤν αὐτός, ἐς βοὸς κεφαλὴν μάλιστα εἰκασμένον. Οὗτος ὁ ἵππος ἐν τῇ Οὐξίων χώρα ἀφανὴς ἐγένετο Ἀλεξάνδρῳ, καὶ Ἀλέξανδρος προεκήρυξεν ἀνὰ τὴν χώραν πάντας ἀποκτενεῖν Οὐξίους, εἰ μὴ ἀπάξουσιν αὐτῷ τὸν ἵππον. Τοσῆδε γὰρ σπουδὴ Ἀλεξάνδρῳ ἀμφ’ αὐτὸν ἦν. (Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, 5.19.4-6

 

Page 17: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣΟΜΑΔΑ 1

Α΄ κλίση Β΄ κλίση                           

Στο παραπάνω κείμενο είναι υπογραμμισμένα ουσιαστικά και ρήματα. Α. Τοποθετήστε τα υπογραμμισμένα ουσιαστικά στη σωστή θέση, ανάλογα με τον τρόπο που κλίνονται (με διαφορετικά χρώματα και διαφορετική γραμματοσειρά για κάθε κλίση).

Page 18: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣΟΜΑΔΑ 1 (συνέχεια)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ

                                          

Β. Τοποθετήστε τα υπογραμμισμένα ρήματα στο χρόνο που ανήκουν (με διαφορετικό χρώμα και διαφορετική γραμματοσειρά για κάθε χρόνο)

Page 19: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣΟΜΑΔΑ 2

Για να βρείτε τη σημασία της λέξης «φέρω» από το λεξιλογικό πίνακα πηγαίνετε στα λεξικά της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα www.greek-language.gr .Από το χάρτη πλοήγησης επιλέξτε Νέα Ελληνική →Εργαλεία→ Ηλεκτρονικά Λεξικά→ Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Στην αναζήτηση επιλέξτε *φέρω (προσοχή στο αστεράκι) για να βρείτε και σύνθετες λέξεις με το φέρω. Σε έγγραφο του Word (με γραμματοσειρά Times New Roman, 10, πλάγια) γράψετε τις λέξεις που θα βρείτε και τη σημασία τους. Επίσης, για να βρείτε τη σημασία του ρήματος φέρω στα Αρχαία Ελληνικά, από τον ίδιο ιστότοπο www.greek-language.gr επιλέξτε Αρχαία Ελληνικά →Εργαλεία →Βασικό Λεξικό και στην αναζήτηση επιλέξτε *φέρω και γράψτε σε έγγραφο Word με γραμματοσειρά Arial, 10 τις σημασίες που θα βρείτε.

Page 20: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣΟΜΑΔΑ 3

Α Βπόλ-εις  γεν-όμενος  ἔ-φερ-εν  λέγ-ουσιν  ἀ-πέθαν-εν  ἵππ-ον  μέγ-ας  σῆμ-α  πάντ-ας  σπουδ-ῆ  

Βρείτε με τη βοήθεια του λεξικού στην Πύλη για την Ελληνική γλώσσα (www.greek-language.gr) τέσσερεις (-4-) λέξεις στα Νέα Ελληνικά που είναι ετυμολογικά συγγενείς με τις λέξεις του κειμένου στα Αρχαία Ελληνικά της στήλης Α που σας δίνονται και να τις τοποθετήσετε στη Στήλη Β με ΄διαφορετική γραμματοσειρά , δίπλα από τις αντίστοιχες λέξεις της Αρχαίας Ελληνικής. Επίσης, οι αντίστοιχες λέξεις στα Αρχαία και στα Νέα Ελληνικά να χρωματιστούν με το ίδιο χρώμα.Πηγαίνετε στην Πύλη για την Ελληνική γλώσσα www.greek-language.gr και από το χάρτη πλοήγησης επιλέξτε Νέα Ελληνική →Εργαλεία→ Ηλεκτρονικά Λεξικά→ Λεξικό της κοινής νεοελληνικής και στην αναζήτηση βάζετε κάθε φορά το θέμα της λέξης που είναι στη στήλη Α. (ΠΡΟΣΟΧΗ: βάζετε * το θέμα της λέξης και* Π.χ. *πολ*για την πρώτη λέξη). Επίσης να επιλέξετε σωστά τις λέξεις που είναι ετυμολογικά συγγενείς). Στις λέξεις της στήλης Α είναι τονισμένο το θέμα της κάθε λέξης.

Page 21: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

2η Διδακτική ώρα Φύλλο Εργασίας Ομάδας 1

Α) Εντοπίστε στους χάρτες Google τα γεωγραφικά στοιχεία του κειμένου (Υδάσπης ποταμός, Νίκαια, Βουκεφάλα, η χώρα των Ουξίων). Μεταφράστε , επίσης, τα αποσπάσματα του κειμένου, που περιέχουν αυτές τις τοποθεσίες.

Β) Στη συνέχεια, δημιουργήστε μια παρουσίαση με το απόσπασμα, το χάρτη που περιέχει τις πληροφορίες μαζί με χαρακτηριστικές σύγχρονες φωτογραφίες από τις πόλεις αυτές και τις γραμματικές ασκήσεις της πρώτης διδακτικής ώρας.

 

Page 22: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Φύλλο Εργασίας Ομάδας 2

Α) Να βρείτε φωτογραφίες από τις εικόνες της Google του Αλεξάνδρου μαζί με τον Βουκεφάλα, να αναζητήσετε πληροφορίες (από τη WIKIPEDIA κι από την αναζήτηση μέσω GOOGLE) που αναδεικνύουν τη σχέση του Αλέξανδρου με το άλογό του και να μεταφράσετε το απόσπασμα από την χώρα των Ουξίων που αναδεικνύει τη σχέση αυτή.

Β) Ετοιμάστε μια παρουσίαση με τις φωτογραφίες, τις πληροφορίες, τη μετάφραση του αποσπάσματος και τους λεξιλογικούς πίνακες της πρώτης διδακτικής ώρας.

 

Page 23: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

Φύλλο Εργασίας Ομάδα 3

Α) Να βρείτε φωτογραφίες από τις εικόνες της Google του Βουκεφάλα, να αναζητήστε πληροφορίες (από τη WIKIPEDIA κι από την αναζήτηση μέσω GOOGLE) για τα χαρακτηριστικά του και γιατί ονομάστηκε έτσι και να μεταφράσετε το αντίστοιχο απόσπασμα του κειμένου.

Β) Ετοιμάστε μια παρουσίαση με τις φωτογραφίες, τις πληροφορίες που εντοπίσατε, τη μετάφραση του αποσπάσματος καθώς και τις λεξιλογικές ασκήσεις της πρώτης διδακτικής ώρας.

 

Page 24: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

Επειδή οι οδηγίες ήταν πολύ συγκεκριμένες δεν υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα να εντοπίσουν το υλικό.

Παρατήρησα όμως ότι υπήρχε μεγάλο πρόβλημα να τα καταγράψουν σε πίνακες του Word με συγκεκριμένη γραμματοσειρά και να επεξεργαστούν Πρόγραμμα Παρουσίασης.

Αποδείχθηκε ότι οι μαθητές μπορούν να εντοπίσουν υλικό, κάτω από πολύ συγκεκριμένες οδηγίες, αλλά δεν μπορούν να το καταγράψουν σωστά ούτε πολύ περισσότερο να το παρουσιάσουν.

Ίσως, εάν η χρήση των ΤΠΕ αξιοποιηθεί περισσότερο και συχνότερα, και γίνει πιο συστηματική, τα αποτελέσματα να είναι καλύτερα.

Page 25: Aρχαία α΄ Γυμνασίου Ενότητα 11