Μαρία Στυλιανού ΠΕ024ο Γυμνάσιο Καβάλας

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C105/65/521,1912/

------http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-

C105/65/521,1913/

Οι μαθητές και οι μαθήτριες :να κατανοήσουν τις εξελίξεις που οδήγησαν στη

διπλωματική προσέγγιση και στη συμμαχία των βαλκανικών κρατών εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας

να γνωρίσουν τα κυριότερα γεγονότα των βαλκανικών πολέμων και την έκβασή τους

να γνωρίσουν και να αποτιμήσουν τα αποτελέσματα των βαλκανικών πολέμων για τα εμπόλεμα βαλκανικά κράτη

να κατανοήσουν τις νέες δυνατότητες που διέθετε πλέον η Ελλάδα αλλά και τα νέα προβλήματα που είχε ν’ αντιμετωπίσει

Να γνωρίσουν τα κύρια στοιχεία της ελληνικής πολιτικής σκηνής μετά τους βαλκανικούς πολέμους και τα θέματα εξωτερικής πολιτικής που παρέμεναν σε εκκρεμότητα για την Ελλάδα

Εντάσσουμε το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός στο ευρύτερο ιστορικό του πλαίσιο.

Ανακαλούμε τις παρακάτω ιστορικές έννοιες, τις οποίες εξετάσαμε σε προηγούμενα μαθήματα :

Ανατολικό ΖήτημαΜεγάλη Ιδέα ΑλυτρωτισμόςΑρχή των εθνοτήτων

= η πολύπλοκη πολιτική κατάσταση που δημιουργήθηκε στα Βαλκάνια και στην Εγγύς Ανατολή, κυρίως μετά τον 18ο αιώνα, ως αποτέλεσμα της παρακμής της Οθωμανικής αυτοκρατορία και του ανταγωνισμού των μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία, Αυστρία) για την τύχη της, οι οποίες ανάλογα με την εκάστοτε εκτίμηση των συμφερόντων τους άλλοτε πρόκριναν την ακεραιότητα του κράτους του Σουλτάνου, άλλοτε τον διαμελισμό του και άλλοτε την απόσπαση εδαφών του.

= ένα γενικό πολιτικό πρόταγμα που έθετε ως στόχο την πολιτική και γεωγραφική ενοποίηση των ελληνικών πληθυσμών, έτσι ώστε να συμπεριληφθούν στο πλαίσιο ενός εθνικού κράτους

= η πολιτική που στόχευε στην ένταξη των υπό Οθωμανική κυριαρχία Ελλήνων και των εδαφών στα οποία αυτοί κατοικούσαν, στο ελληνικό κράτος

Αλυτρωτισμός

η αρχή των

εθνοτήτωνδικαίωμα

ίδρυσης ενιαίου κράτους

δικαίωμα απόσχισης

εθνικών μειονοτήτων

ποιοί;ομοεθνείς πληθυσμοί

στόχος; τα όρια του κράτους να ταυτίζονται με τα όρια του έθνους

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ ΜΟYΑι ιεραί υποχρεώσεις προς την φιλτάτην πατρίδα, προς τους υποδούλους αδελφούς μας και προς την ανθρωπότητα επιβάλλουσιν εις το κράτος, μετά την αποτυχίαν των ειρηνικών προσπαθειών του προς επίτευξιν και εξασφάλισιν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των υπό τον τουρκικόν ζυγόν Χριστιανών, όπως διά των όπλων θέσει τέρμα εις την δυστυχίαν την οποίαν ούτοι υφίστανται από τόσων αιώνων.Η Ελλάς πάνοπλος μετά των συμμάχων αυτής, εμπνεομένων υπό των αυτών αισθημάτων και συνδεομένων διά κοινών υποχρεώσεων, αναλαμβάνει τον ιερόν αγώνα του δικαίου και της ελευθερίας των καταδυναστευομένων λαών της Ανατολής. [...]Η Ελλάς, μετά των αδελφών συμμάχων κρατών, θα επιδιώξη πάση θυσία τον ιερόν αυτόν σκοπόν, επικαλούμενοι δε την αρωγήν του Yψίστου εν τω δικαιοτάτω τούτω αγώνι του πολιτισμού, ανακράζομεν Ζήτω η Ελλάς, Ζήτω το Έθνος.Αθήναι, 5 Οκτωβρίου 1912Ο βασιλεύς Γεώργιος Το υπουργικόν Συμβούλιον 

Μορφή και είδος πηγής

Χρόνος αναφοράςΤόπος αναφοράςΠοιος μιλάει;Σε ποιον

απευθύνεται;Με ποιο σκοπό;

Πώς ο βασιλιάς δικαιολογεί την κήρυξη του πολέμου;

Ποιος ήταν ο στόχος των Ελλήνων;

Πολεμούν μόνοι τους;Τι επικαλείται ο

βασιλιάς για να εμπνεύσει τους Έλληνες;

Πώς συνδέεται το παρόν διάγγελμα με την αρχή των εθνοτήτων;

Τα παιδιά αντλούν πληροφορίες για τις ελληνικές στρατιωτικές επιχειρήσεις από τους παρακάτω ιστότοπους

Α΄ Βαλκανικός πόλεμος

Β΄ Βαλκανικός πόλεμοςΣτη συνέχεια εντοπίζουν στο χάρτη που

ακολουθεί τους τόπους, οι οποίοι σχετίζονται με την πορεία του ελληνικού στρατού, τις πόλεις και τις περιοχές που απελευθερώθηκαν

Α΄ βαλκανικός πόλεμος :Ελασσόνα, Σαραντάπορο, Κοζάνη, Γρεβενά δίλημμα : Μοναστήρι ή ΘεσσαλονίκηΓιαννιτσά, Θεσσαλονίκη, Φλώρινα, Καστοριά,

ΚορυτσάΠρέβεζα, Ιωάννινα (Μπιζάνι)στο ΒΑ Αιγαίο : ναυμαχίες «Έλλης» και ΛήμνουΛήμνος, Θάσος, Σαμοθράκη, Άγιος Ευστράτιος,

Ψαρά, Ίμβρος, Τένεδος > Μυτιλήνη, Χίος > ΣάμοςΜάιος 1913 : συνθήκη Λονδίνου*Β΄ Βαλκανικός πόλεμος :μάχες Κιλκίς-Λαχανά, ΔοϊράνηςΚιλκίς, Δράμα, Σέρρες, Καβάλα

Σχολιάζουμε το φωτογραφικό υλικό του σχολικού βιβλίου με αφορμή τα τοπωνύμια των μαχών

Αναζητούμε και άλλο φωτογραφικό υλικό και συνδέουμε τις πληροφορίες με το οπτικό υλικό :

Από την ιστοσελίδα του ΓΕΣ :http://www.army.gr/default.php?

pname=BalkanikoiPolemoi&la=1Από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μουσείου

Μακεδονικού Αγώνα :http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/

index.htm?start=4083&show=1

Είδος και μορφή πηγήςΑναγνωρίζουμε τον τόπο και τον χρόνοΠοιο γεγονός απεικονίζεται;Πώς καταλαμβάνεται η πόλη;Ποιοι μάχονται;Εντοπίστε τα σύμβολα και τη χρήση τουςΠοια ατμόσφαιρα επικρατεί στην εικόνα;Πώς παρουσιάζεται ο αντίπαλος;Σε ποιους απευθύνεται η πηγή και ποιος ο

σκοπός της; Η εικόνα αποδίδει την ιστορική

πραγματικότητα; Ναι ή όχι και γιατί;

Σύγκριση με ιστοσελίδα για την ιστορία της Καβάλαςhttp://kavala.pkteam.gr/index.php?page=history4

και με το περιεχόμενο από τα στρατιωτικά αρχεία, δημοσιευμένα από το ΓΕΣ και τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού :

Αρχείο ΓΕΣ/ΔΙΣ

Τι συμπεραίνουμε για την αξιοπιστία της πηγής;Τι συμπεραίνουμε για την εμπρόθετη λειτουργία

της πηγής σε σχέση με την αξιοπιστία της;

Μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά για μελέτη στο σπίτι το Φύλλο Εργασίας 1 βασισμένο στην ενότητα για τους Βαλκανικούς Πολέμους και να γίνει συζήτηση-αξιολόγηση κατά την επόμενη διδακτική ώρα, αλλά να λειτουργήσει και ως αφόρμηση για την επόμενη ενότητα που αφορά τα αποτελέσματα των Βαλκανικών πολέμων :

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι

Ο Κωνσταντίνος Ρακτιβάν διορίστηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Οκτώβριο του 1912, προσωρινός διοικητής των εδαφών που είχε καταλάβει έως τότε ο ελληνικός στρατός. Σε συνέντευξή του παρουσίασε τις βάσεις στις οποίες θα στηριζόταν η οργάνωση της ελληνικής διοίκησης.

[…] Ουδόλως θέλω να είπω ότι θα ανατρέψω τα πάντα. Ο διοικητικός οργανισμός, ο δικαστικός, ως και οι λοιποί κλάδοι της υπηρεσίας θέλουσι λειτουργήσει περίπου ως και επί της τουρκικής κυριαρχίας, μετά των μεταβολών, εννοείται, αίτινες επιβάλλονται εκ της νέας των πραγμάτων καταστάσεως. Προς επιδίωξιν και επίτευξιν του σκοπού τούτου οφείλω:

1. Να προσενεχθώ προς πάσας τας εθνικότητας εν ισότητι και δικαιοσύνη, να σεβασθώ τα δικαιώματα των ατόμων και να εργασθώ διά την ευημέρειαν όλων των κατοίκων της χώρας ταύτης αδιακρίτως. Αύται εισίν άλλως τε και αι γενικαί αρχαί, αίτινες κρατούσι και καθοδηγούσι την διοίκησιν εν Ελλάδι, ώστε πάντα ταύτα δεν είναι δι’ εμέ νέα. Οι Ισραηλίται της Ελλάδος δύνανται να μαρτυρήσωσι περί τούτου […].

2. Να εξασφαλίσω την δημοσίαν τάξιν. […] Εάν ο πληθυσμός δεν είναι ευχαριστημένος, είμαι έτοιμος να δεχθώ και ακούσω όλους τους δυσαρεστημένους. Το γραφείον μου είναι ανοικτόν εις όλον τον πληθυσμόν.

Είδος και μορφή πηγής

Χρόνος αναφοράςΤόπος αναφοράςΠοιος μιλάει;Σε ποιους

απευθύνεται;Με ποιο σκοπό;

Ποια είναι η ιδιότητα του προσώπου που μιλάει;

Ποιο είναι το θέμα της τοποθέτησής του;

Τι δεσμεύεται ότι θα κάνει;

Ποιοι λόγοι υπαγορεύουν τη συγκεκριμένη στάση του;

Από ποιες αξίες εμπνέεται;

Μελετώντας την παρακάτω ιστοσελίδα για τη δημογραφική σύνθεση της Θεσσαλονίκης και τις εθνοτικές ομάδες που διαβιούν σε αυτήν στις αρχές του 20ου αιώνα

http://users.auth.gr/~marrep/LESSONS/ERGASTIRI/NEW_TECHNOLOGY/1.3.htm#εβραίοι

Επιχειρήστε να συνδέσετε το υλικό της, φωτογραφικό και πληροφοριακό, με την πηγή που αναφέρεται στον Κωνσταντίνο Ρακτιβάν

Τι παρατηρείτε;

Αποτίμηση Βαλκανικών πολέμων

Σνέφτσι [=σήμερα Κεντρικό, στο νομό Κιλκίς], 23 Ιουνίου 1913Αγαπημένη μου γυναικούλα,

[…] Σου έγραψα και προχθές, αγάπη μου, αμέσως μετά τη μάχη του Κιλκίς, ύστερα από αυτόν το θρίαμβο […]. Ο στρατός μας, αγάπη μου, προελαύνει [=προχωράει] συνέχεια πάρα πολύ γρήγορα, καταδιώκοντάς τους […] Βούλγαρους, που φεύγουν σαν λαγοί […]. Δε φαντάζεσαι, χρυσό μου, τι εικόνα παρουσιάζει αυτό το πεδίο πολέμου. Παντού όπου περνάμε συναντάμε εικόνες ερήμωσης και δυστυχίας […]. Οι Βούλγαροι έχουν φύγει όλοι. Στη Μακεδονία δεν υπάρχουν πια Βούλγαροι […]. Πόσο ευτυχισμένος είμαι που έγινε αυτός ο πόλεμος για να γλιτώσουμε μια για πάντα με αυτούς τους παλικαράδες […]. Δεν τους έφταναν όσα πήραν […], θέλησαν να αρπάξουν και τη μερίδα των συμμάχων τους […]. Τώρα θα χάσουν και όσα κατακτήσανε. (Γράμμα του Ιπποκράτη Παπαβασιλείου στη σύζυγό του Αλεξάνδρα, 23 Ιουνίου 1913)

Με βάση το κείμενο που σας δίνεται και τις γνώσεις σας από το σχολικό βιβλίο :

α) να χαρακτηρίσετε το είδος και τη μορφή της πηγής

β) να αναγνωρίσετε το ιστορικό γεγονός στο οποίο αναφέρεται η πηγή, να το προσδιορίσετε χρονικά

γ) να αναφερθείτε αναλυτικά στο γεγονός αυτό και στην έκβασή του και

δ) να παρουσιάσετε τα συναισθήματα του στρατιώτη και να τα αιτιολογήσετε

Αξιοποιείται υλικό από το περιβάλλον εργασίας Κοινωνική ανθρωπογεωγραφία του ελλαδικού

χώρου 1832-1913 :Χάρτης με εξέλιξη συνόρωνΟπτικοακουστικές πηγές από «Το πανόραμα του

αιώνα» με είσοδο ελληνικού στρατού στη Θεσσαλονίκη, μετακινήσεις πληθυσμών/προσφυγιά, ένωση Κρήτης με την Ελλάδα, εργατική νομοθεσία

Λιθογραφία με παράδοση Ιωαννίνων στον ελληνικό στρατό

Οπτική πηγή για εργοστάσιο ΑΣΠΙΩΤΗ-ΕΛΚΑΓραπτή πηγή Χριστίνας Αγριαντώνη από το «Η

Ελλάδα του 20ου αιώνα»

Κατανόηση ιστορικού παρελθόντοςΚριτική σχέση με την ιστορική γνώση > από το

τι στο γιατί και στο πώςΠολλαπλή προσέγγιση του παρελθόντοςΠώς επεξεργάζομαι τις πηγές;

1. τοποθετώ την πηγή στο ιστορικό της πλαίσιο2. κατανοώ τον ρόλο της πηγής και τη συμβολή της στη διαμόρφωση της ιστορικής γνώσης3. διερευνώ πώς με βοηθάει η πηγή να προσεγγίσω το ιστορικό γεγονός μέσω ερωτημάτων και δραστηριοτήτων και κατ’ επέκταση να διαμορφώσω στάσεις και αξίες με αφορμή όσα διδάχτηκα