ΑΓΙΑΣΩΤΗ ΚΙΚΗ

ΚΕΧΑΓΙΑ ΕΛΙΖΑ

ΜΕΤΑΞΑΣ ΑΛΕΞΗΣ

ΜΠΑΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

ΜΠΑΠΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ

Γενικά

Από τα πρώτα χρόνια της οθωμανικής κατάκτησης

Μέχρι και σχεδόν το τέλος της

Η εκπαίδευση των μουσουλμάνων

Είχε έντονο, σχεδόν αποκλειστικά, θρησκευτικό χαρακτήρα και περιεχόμενο.

Παρεχόταν

Η κατώτερη στα μεκτέμπ

Και η ανώτερη στους μεντρεσέδες

Μεκτέμπ

Οι μαθητές ήταν νεαρά αγόρια

Εκεί μάθαιναν:

1. Αποσπάσματα από το Κοράνι

2. Γραφή

3. Ανάγνωση

4. & λίγα στοιχεία αριθμητικής

Πού βρίσκονταν

Μεκτέμπ υπήρχαν στο παλαιό Ιμαρέτ της Καβάλας (σημερινός Άγιος Νικόλαος) και δίπλα σε άλλα τεμένη.

Συγκεκριμένα, στα τέλη του 19ου αιώνα, δίπλα στο τζαμί του Καδή Αχμέτ, λειτουργούσε μεκτέμπ.

Ακόμη, μεκτέμπ περιλαμβανόταν στο κτιριακό συγκρότημα του σημερινού Ιμαρέτ.

Μεντρεσέδες

Ήταν ανώτερα σχολεία

Οι μαθητές πάλι μόνο για αγόρια

Διδάσκονταν:

1. Τα ιερά βιβλία του Ισλάμ

2. & περιορισμένα στοιχεία κοσμικής γνώσης

Όψη του Μεντρεσέστο τζαμί του Χαλίλ

Μπέη

Ιμαρέτ

Ένα θρησκευτικό-εκπαιδευτικό ίδρυμα παλαιού τύπου

Είναι το σημαντικότερο και μεγαλύτερο σχολείο που κτίζεται στην Καβάλα ως το τέλος της τουρκοκρατίας

Κτίζεται στη βασική του μορφή το 1817-1820/21 και συμπληρώνεται ως το 1864

Από τον Καβαλιώτη Μουχαμάντ Αλή πασά

Από τα μέσα του 19ου αι. άρχισε να αμφισβητούνταν η χρησιμότητα του και ζητούσαν την κατάργησή του

Εκεί φοιτούσαν, ερχόμενοι από διάφορα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, νεαροί άνδρες, οι «σοφτάδες».

Η διαμονή και η διατροφή τους παρέχονταν δωρεάν και απολάμβαναν προνομίων:

1. δεν είχαν στρατιωτικές υποχρεώσεις

2. και η απασχόλησή τους σε θέσεις του κρατικού μηχανισμού ήταν εξασφαλισμένη.

Συγκεκριμένα το Ιμαρέτ

Περιλαμβάνει:

1. Δύο μεντρεσέδες

2. Δύο ντερσανέ-μετζίτ (μεγάλες θολωτές αίθουσες διδασκαλίας που χρησιμοποιούνταν και για προσευχή)

3. Ένα μεκτέμπ

4. Ένα ιμαρέτ (πτωχοκομείο)

5. & τα γραφεία διεύθυνσης

Επομένως..

Το Ιμαρέτ

Παρείχε στοιχειώδη και ανώτερη εκπαίδευση, στο μεκτέμπ και στους δύο μεντρεσέδες αντίστοιχα

Εξασφάλιζε τη διαμονή και τη διατροφή των σοφτάδων και των καθηγητών τους

& χορηγούσε συσσίτιο στους άπορους της πόλης

Το μεκτέμπ στο Ιμαρέτ

Τότε

Η αυλή του

πρώτου μεντρεσέ(Ιμαρέτ)

Το μεστζίτ(αίθουσα

διδασκαλίας)

Σήμερα

Άλλοι μεντρεσέδες

Λειτουργούσαν άλλοι τρεις τουλάχιστον μεντρεσέδες

Οι δύο μέσα στα τείχη:

1. του Χαλίλ μπέη

2. & του Χατζή Αχμέτ μπέη

Ο ένας εκτός των τειχών:

3. του Χατζή Αλί πασά

Μεντρεσές Χατζή Αχμέτ Μπέη

Ο μεντρεσέςτου Haci

Ahmed Βey

Άποψη της εσωτερικής

αυλής

Μεντρεσές Χατζή Αλί πασά

Τέλος…

Ιδρύονται, χωρίς να είναι γνωστό το πότε, και άλλα δημόσια τουρκικά σχολεία πρώτης βαθμίδας

1. Συνοικιακά παραρτήματα αρρένων

2. Κεντρικό παρθεναγωγείο

3. Ενοριακά παραρτήματα θηλέων

Και φτάνουν συνολικά τα έξι με οκτώ ως το τέλος της οθωμανοκρατίας

Τα μουσουλμανικά-τουρκικά σχολεία της Καβάλας

Βιβλιογραφία

1. Αιμιλία Στεφανίδου, «Η πόλη-λιμάνι της Καβάλας κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, Πολεοδομική & ιστορική διερεύνηση», Φεβρουάριος 2007

2. Κοσμάς Ι. Χαρπαντίδης, «Καβάλα, πινελιές του πράσινου & του μπλε», 2010

3. Νίκος Ε. Καραγιαννακίδης, Κυριάκος Λυκουρινός, «Νεάπολις-Χριστούπολις-Καβάλα», 2008

Δικτυογραφία

Wikepedia

Ιμαρέτ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ

google images