1

Η Φαρμακευτική Πολιτική στην Ελλάδα (2010-2014):

Σε πορεία ιδιωτικοποίησης καιπεριοριστικής διανομής

Αθανάσιος ΒοζίκηςΕπίκουρος Καθηγητής

Διευθυντής του Εργαστηρίου «Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας Παν. Πειραιώς

2

Σκοπός

Σκοπός της έρευνας ήταν να αναδειχθεί το γεγονός, ότι ηφαρμακευτική πολιτική (όπως αυτή καταγράφεται μέσα απότις νομοθετικές-ρυθμιστικές παρεμβάσεις) κατά τη χρονικήπερίοδο 2010 – 2014, πέρα από τον εμφανή προσανατολισμόπεριορισμού της δημόσιας χρηματοδότησης, αποτέλεσεπορεία ιδιωτικοποίησης της φαρμακευτικής δαπάνης καιπεριοριστικής διανομής των φαρμάκων.

3

4

Κατά Κεφαλήν Φαρμακευτική Δαπάνη κατά τα έτη 2009-2014

5

Μέτρα ελέγχου του κόστους της φαρμακευτικής περίθαλψης

Μέτρα ελέγχου κόστους της φαρμακευτικής δαπάνης

1. Μέτρα που αφορούν τον έλεγχο της ζήτησης(περιορισμός φαρμάκων που αποζημιώνονται από την Κ.Α.,ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ,↑σμτχ ασθενούς στο κόστος φαρμάκου)

2. Μέτρα που αφορούν τον έλεγχο της προσφοράς(εισαγωγή θετικής & αρνητικής λίστας, αγορά γενοσήμωνφαρμάκων, έλεγχος συνταγογράφησης, ανώτατο όριο γιαφαρμακευτικές δαπάνες κ.α)

3. Μέτρα που αφορούν την αγορά ως σύνολο(έλεγχος τιμών, σύστημα τιμών αναφοράς, έλεγχος κέρδουςφαρμακευτικών εταιρειών, rebate, clawback, κ.α.)

6

ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ

Για την ερευνητική αυτή προσέγγιση αναζητήθηκαν,καταγράφηκαν και μελετήθηκαν όλοι οι Νόμοι, τα ΠροεδρικάΔιατάγματα και οι Υπουργικές Αποφάσεις που αναφέρονταιστη πολιτική φαρμάκου από 1/1/2010 έως 31/12/2014.

Για την κατάταξη και ανάλυση των νομοθετικών παρεμβάσεωνχρησιμοποιήθηκε, αφενός μεν η οπτική των φορέωνχρηματοδότησης του συστήματος υγείας (HF) του ΣυστήματοςΛογαριασμών Υγείας (Σ.Λ.Υ.) και αφετέρου, η αξιολόγηση τουςως προς τον περιορισμό της πρόσβασης των πολιτών-ασθενώνστη φαρμακευτική αγωγή.

7

Συνοπτικό μεθοδολογικό του Συστήματος Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ)

Το σύστημα ΣΛΥ (Σύστημα Λογαριασμών Υγείας) είναι ενα σύστημα με σκοπό την παροχή τωνοικονομικών δεδομένων υγείας προς τους τρεις οργανισμούς ΟΟΣΑ, Eurostat και ΠΟΥ, μέσω κοινούερωτηματολογίου που έχουν αναπτύξει οι προαναφερθέντες τρεις οργανισμοί (η εφαρμογή του σεόλα τα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. είναι υποχρεωτική, ενώ η Ελλάδα το υιοθέτησε το 2012)

Το Σύστημα Λογαριασμών Υγείας είναι βασισμένο σε τρεις (3) βασικούς άξονες-οπτικές, οι οποίες αποτυπώνουν:

1. Την οικονομική επιβάρυνση-συμμετοχή κάθε χρηματοδοτικού φορέα (ΗF-Health Funding). 2. Την κατεύθυνση της υγειονομικής δαπάνης ανά προμηθευτή υγείας (HP-Health Provider). 3. Την κατεύθυνση της δαπάνης ανά υγειονομική δραστηριότητα (ΗC-Health Care).

8

HF.1 Κρατικά προγράμματα και υποχρεωτικά προγράμματα χρηματοδότησης υγειονομικής περίθαλψης HF.1.1 Κρατικά Προγράμματα (Κράτος/Υπουργεία) HF.1.2 Υποχρεωτικά προγράμματα χρηματοδότησης υγειονομικής περίθαλψης (Ασφαλιστικά Ταμεία)

HF.1.3 Υποχρεωτικοί ιατρικοί λογαριασμοί εξοικονόμησησης HF.2 Προγράμματα υγείας ιδιωτικής πληρωμής HF.2.1 Ιδιωτικά προγράμματα υγείας HF.2.2 NPISH χρηματοδοτικά προγράμματα HF.2.3 Εταιρικά χρηματοδοτικά προγράμματα HF.3 Πληρωμές ΄΄Νοικοκοκυριού΄΄ (Πληρωμές Καταναλωτή) HF.3.1 Πληρωμές καταναλωτή (εκτός της προβλεπόμενης συμμέτοχής του στη δαπάνη)

HF.3.2 Συμμετοχή καταναλωτή στη δαπάνη υγείας HF.4 Υπόλοιπα χρηματοδοτικά προγράμματα (για μη μονίμους κατοίκους) HF.4.1 Υποχρεωτικά προγράμματα (για μη μονίμους κατοίκους)HF.4.2 Ιδιωτικά προγράμματα (για μη μονίμους κατοίκους)

9

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

• 136 Νόμοι και Υπουργικές Αποφάσεις (14 αφορούν το 2010, 19 αφορούν το2011, 42 αφορούν το 2012, 28 αφορούν το 2013 και 33 το 2014)

• Σε 105 από αυτές αναγνωρίστηκαν μετακυλίσεις της χρηματοδότησης από το«Κρατικά προγράμματα και υποχρεωτικά προγράμματα χρηματοδότησηςυγειονομικής περίθαλψης»-(ΗF1) στους παρακάτω χρηματοδοτικούς φορείς,ως εξής:

οι 68 (65%) συνιστούν μετακυλίσεις που επιβαρύνουν τις ίδιες πληρωμέςτου καταναλωτή – out-of-pocket payments (HF3.1),

οι 30 (28%) μετακυλίσεις που επιβαρύνουν τον καταναλωτή και αφορούντις συμμετοχές του στο φαρμακευτικό κόστος (HF3.2),

οι 7 (7%) μετακυλίσεις που επιβαρύνουν το ίδιο το Κράτος (HF1.1) & ταΤαμεία Κοινωνικής Ασφάλισης (HF1.2)

10

Απεικόνιση μετακύλισης οικονομικού βάρους από Κρατικά Προγράμματα -Υπουργεία (ΗF1.1) σε φορείς

χρηματοδότησης αθροιστικά για όλα τα έτη

7%

65%

28%

HF1.1 HF1.2 HF3.1 HF3.2

11

Ποσοστό των μέτρων που συνιστούν μετακυλίσεις στον Καταναλωτή (ΗF3) διαχρονικά

93%

83%

97%

95%

96%

Ετος 2010 Ετος 2011 Ετος 2012 Ετος 2013 Ετος 2014

HF3

12

Ποσοστό των μέτρων που συνιστούν μετακυλίσεις στις ίδιες δαπάνες του Καταναλωτή (ΗF3.1) και τα έξοδα του Καταναλωτή που αφορούν τη

συμμετοχή του στο κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης (HF3.2) αντίστοιχα, διαχρονικά για όλα τα έτη.

50%

65%60%

67%

77%

43%

18%

37%

28% 19%

Ετος 2010 Ετος 2011 Ετος 2012 Ετος 2013 Ετος 2014

HF3.1 HF3.2

13

Ποσοστιαία συμμετοχή στη συνολική χρηματοδότηση 2009-2014

(ετήσια και συνολική μεταβολή)

Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2016, OECD, Health Data, 2015

Έτη

HF.1 Κρατικά προγράμματα και υποχρεωτικά προγράμματα

χρηματοδότησης υγειονομικής περίθαλψης

HF.3 Πληρωμές ΄΄Νοικοκοκυριού΄΄

(Πληρωμές Καταναλωτή)

Ετήσια μεταβολή

(του ποσοστού συμμετοχής)

Συνολική μεταβολή 2009-2014

(του ποσοστού συμμετοχής)

2009 81% 19%

132%2010 79% 21% 11%

2011 79% 21% 0%

2012 71% 29% 38%

2013 63% 37% 28%

2014 56% 44% 19%

14

Τα ευρήματα μας συμφωνούν με τα ευρήματα άλλων μελετών,οι οποίες κατέγραψαν ότι το μέσο ποσοστό συμμετοχής ανάσυνταγή αυξήθηκε από 11,28% για το 2011, σε 14,10% το 2012,19,97% το 2013 και 29,08% το 2014.

Αντίστοιχα η μέση συμμετοχή ασφαλισμένου ανά συνταγήαυξήθηκε από 6,58 ευρώ το 2011 σε 8,28 ευρώ το 2012, σε 8,35ευρώ το 2013, και 10,87 ευρώ το 2014.

Δηλαδή, η μέση συμμετοχή των ασφαλισμένων (σε απόλυτεςτιμές) αυξήθηκε κατά 65,2% στο διάστημα 2011-2014

(Γουβάλας, 2014)

15

16

27%

9%

1%10%

1%

25%

26%

1% 1.1 Καθορισμός τιμών

1.3 Έλεγχος συνταγογράφησης

1.6 Συμμετοχή (κοινωνικά αποδεκτή)

των ασθενών στη δαπάνη

1.7 Περιορισμός στη σπατάλη του

συστήματος (έλεγχος προμηθειών)

1.8 Ελαχιστοποίηση πλεοναζόντων

πόρων (ανακατανομή πόρων)

2.2 Εξαίρεση από καλύψεις

2.3 Όρια στον αριθμό ή/και το κόστος

χρήσης υπηρεσιών ή επιδομάτων

3.1 Έλλειψη πόρων και εμφανής

ανάγκη για κατανομή τους

Είδος ρυθμιστικών παρεμβάσεων

17

50%47%

40%

54%

64%

Ετος 2010 Ετος 2011 Ετος 2012 Ετος 2013 Ετος 2014

Γκρίζα Περιοχή

Η διαχρονική εξέλιξη των μέτρωντης Γκρίζας περιοχής

18

Η διαχρονική κατανομή των μέτρων ανάμεσα στις 2 υποκατηγορίες της Γκρίζας περιοχής

36%

32%

20%

23%

24%

14%16%

20%

31%

40%

Ετος 2010 Ετος 2011 Ετος 2012 Ετος 2013 Ετος 2014

2.2 Εξαίρεση από καλύψεις 2.3 Όρια στον αριθμό ή/και το κόστος χρήσης υπηρεσιών ή επιδομάτων

19

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα παραπάνω ευρήματα, δεν επιβεβαιώνουν απλά τηστοχοποίηση του φαρμακευτικού κλάδου στηνπροσπάθεια μείωσης της δημόσιας χρηματοδότησης τουσυστήματος υγείας και προσαρμογής στουςμνημονιακούς στόχους, αλλά αναδεικνύουν το γεγονός,ότι η επίτευξη των στόχων αυτών πραγματοποιήθηκεουσιαστικά με τη μετακύλιση σημαντικού ποσοστού απότη μείωση αυτή στους ασθενείς-καταναλωτές και με τονπεριορισμό στην πρόσβαση στη φαρμακευτικήπερίθαλψη .

20

Thank you!!!