H MAXH THΣ KΡHTHΣ[ιστορικό πλαίσιο]

Στις 25 Απριλίου του 1941 ο Χίτλερ διέταξε την άμεση εισβολή των Γερμανών στην Κρήτη, ώστε να αποκτήσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου. Οι Γερμανοί ήθελαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους το νησί, γιατί ήταν μεγάλης στρατηγικής σημασίας, και να αναγκάσουν τις συμμαχικές δυνάμεις σε υποχώρηση. Η μάχη της Κρήτης έμεινε γνωστή στην ιστορία ως η μοναδική αεροπορική επιδρομή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που επιχείρησε η Ναζιστική Γερμανία κατά της Κρήτης στις 20 Μαΐου 1941 και η οποία έληξε δώδεκα μέρες μετά, την 1η Ιουνίου, με την κατάληψη της Μεγαλονήσου. Ήταν μία από τις σημαντικότερες μάχες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με πολλές πρωτιές σε επιχειρησιακό επίπεδο.

[Γερμανοί αλεξιπτωτιστές πριν την επιβίβαση για την Κρήτη]

[Σύντομα τα γεγονότα]

Η αεροπορική έφοδος των Γερμανών ονομάστηκε «Επιχείρηση Ερμής». Στις 6.30 το πρωί αρχίζει η Γερμανική επίθεση. Το αεροδρόμιο του Μάλεμε δέχεται έναν ανελέητο βομβαρδισμό από το επίλεκτο σώμα των γερμανικών αλεξιπτωτιστών. Το απόγευμα της ίδιας μέρας γίνεται επίθεση στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο. Στη στεριά τους περίμεναν οι Σύμμαχοι, Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες. Ωστόσο, παρά τις διαταγές που είχαν δοθεί ώστε να μη συμμετάσχει ο άμαχος πληθυσμός, οι Κρητικοί υπερασπίστηκαν ηρωικά το νησί με ό,τι μέσα είχαν, καθώς δεν διέθεταν σύγχρονα όπλα. Η επίθεση συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των αμυνομένων που περίμεναν τον εχθρό στα σημεία επιθέσεων αφού οι Άγγλοι γνώριζαν το σχέδιο της Γερμανικής επίθεσης. Το μεγαλύτερο μέρος του λαού αντιστάθηκε άμεσα με ό,τι όπλα διέθετε. Χρησιμοποίησαν τουφέκια που είχαν από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, γεωργικά εργαλεία, δρεπάνια, κουζινομάχαιρα, μαγκούρες και πέτρες. Οι Έλληνες στρατιώτες και οι συμμαχικές δυνάμεις και όσοι από τους κατοίκους είχαν στην κατοχή τους οπλισμό αποδεκάτισαν τα πρώτα κύματα των επιτιθεμένων. Στη μάχη πήραν μέρος όλοι οι κάτοικοι του νησιού, γυναίκες ηλικιωμένοι και παιδιά. Παρά το γεγονός ότι πολέμησαν με αυτοσχέδιο οπλισμό κατάφεραν να προκαλέσουν μεγάλες απώλειες στους Γερμανούς, που είχαν υποτιμήσει τον ηρωισμό των Κρητικών, οι οποίοι δεν θα παρέδιδαν αμαχητί το νησί στους εχθρούς. Η πρώτη ημέρα της μάχης έληξε με τους Γερμανούς να μετρούν 1.800 απώλειες. Η είδηση σόκαρε τους ανώτερους αξιωματούχους στο Βερολίνο οι οποίοι θεωρούσαν ότι θα καταλάμβαναν το νησί μέσα σε λίγες.

Την επόμενη ημέρα κανένα από τα αεροδρόμια δεν είχε περιέλθει στα χέρια των Γερμανών. Η κατάληψη του αεροδρομίου ήταν στρατηγικής σημασίας για την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Οι αλεξιπτωτιστές, που θεωρούνταν το φοβερό και αήττητο όπλο των Γερμανών, είχαν αποδεκατιστεί και βρίσκονταν σε φοβερά δύσκολη θέση. Πολλά επίσης από τα αεροπλάνα ή καταρρίπτονται ή συντρίβονται χτυπημένα στο έδαφος. Στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο αποτυγχάνουν εξ ολοκλήρου. Η μάχη που έκρινε την επιχείρηση κατάληψης του νησιού ήταν εκείνη στο αεροδρόμιο του Μάλεμε, το οποίο υπερασπίζονταν 600 Νεοζηλανδοί στρατιώτες. Παρά το γεγονός πως οι Γερμανοί δυσκολεύτηκαν να το

καταλάβουν και ήταν σε μειονεκτική θέση, οι Σύμμαχοι έχασαν την επικοινωνία με τις υπόλοιπες μονάδες και εγκατέλειψαν τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας το ύψωμα 107, με αποτέλεσμα οι Γερμανοί να θέσουν υπό τον έλεγχο τους το αεροδρόμιο. Τις επόμενες ημέρες οι Γερμανοί μέσω του αεροδρομίου αποβίβασαν περισσότερες δυνάμεις στο νησί που διευκόλυναν την συνολική κατάληψη του νησιού. Έπειτα από 12 μέρες είχαν καταφέρει να απωθήσουν τους Συμμάχους και να αναγκάσουν σε παράδοση όσους είχαν μείνει ακόμα στο νησί. Την 1η Ιουνίου 1941 ολοκληρώνεται η αποχώρηση των Βρετανικών δυνάμεων, που είχαν συγκεντρωθεί στα νότια παράλια της Κρήτης. Με πλοία του συμμαχικού στόλου μεταφέρονται αρχικά στην Αίγυπτο, μετά στην Νότια Αφρική για να καταλήξουν στο Λονδίνο. Μαζί τους έφυγαν και ο βασιλιάς και η Ελληνική κυβέρνηση. Οι δυνάμεις που δεν κατορθώνουν να επιβιβαστούν και που ο αριθμός τους ανέρχεται σε 5.500 άτομα περίπου παραδίδονται, συλλαμβάνονται ή καταφεύγουν στα βουνά. Εκείνη την ημέρα λοιπόν, η Κρήτη ήταν υπό την κατοχή των Γερμανών. Οι Γερμανοί, σύμφωνα με δικά τους στοιχεία, είχαν 3.986 νεκρούς και αγνοούμενους, 2.594 τραυματίες, ενώ έχασαν 370 αεροπλάνα. Σύμφωνα, όμως, με συμμαχικούς υπολογισμούς, οι γερμανικές απώλειες ξεπέρασαν τις 16.000.

[Ο ουρανός πάνω από την Κρήτη την ώρα της επίθεσης]

[Ο ουρανός στα σημεία του πολέμου]

[Νεκρός Γερμανός αλεξιπτωτιστής]

[ Το Μάλεμε με την κατάκτησή του από τους Γερμανούς ]

[Αερομεταφερόμενα στρατεύματα Γερμανών]

[Η αποχώρηση των συμμάχων]

[Πρόσωπα]

1] Ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα που έλαβαν μέρος στη μάχη της Κρήτης ήταν ο νεοζηλανδός στρατηγός Μπέρναρντ Φράιμπεργκ, 52 ετών, βετεράνος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος υπερασπιζόταν την Κρήτη με όσους έλληνες στρατιώτες είχαν παραμείνει στο νησί και με δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιωτικοί), που είχαν διεκπεραιωθεί από την κατεχόμενη Ελλάδα. Οι υπερασπιστές της Μεγαλονήσου έφταναν

περίπου τις 40.000, αλλά είχαν ανεπαρκή και απαρχαιωμένο οπλισμό, ιδίως οι Έλληνες.

2] Ο πτέραρχος Κουρτ Στούντεντ 51 ετών υπήρξε βετεράνος πιλότος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Τις παραμονές της επίθεσης, οι Σύμμαχοι είχαν τακτικό πλεονέκτημα σε ξηρά και θάλασσα, ενώ οι Γερμανοί στον αέρα. Έτσι, το γερμανικό επιτελείο αποφάσισε να διεξαγάγει την επιχείρηση από αέρος με τη χρησιμοποίηση δυνάμεων αλεξιπτωτιστών σε ευρεία κλίμακα, για πρώτη φορά στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία. Επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων τέθηκε ο Κουρτ Στούντεντ ο οποίος είχε στη διάθεσή του 1190 αεροπλάνα (πολεμικά και μεταγωγικά) και 29.000 άνδρες (αλεξιπτωτιστές και πεζικάριους)

3] Ένα ακόμα σημαντικό πρόσωπο υπήρξε ο Εμμανουήλ Τσουδερός. Πρόκειται για ένα πολιτικό και τραπεζίτη από την Κρήτη, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στη Μέση Ανατολή, κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Υπό την προεδρία του ‘Έλληνα Πρωθυπουργού Τσουδερού πραγματοποιείται στα Χανιά σύσκεψη της Ελληνικής ηγεσίας και των Βρετανών αξιωματούχων. Ζητείται ενίσχυση για τη στρατιωτική προετοιμασία και την αποτελεσματικότερη άμυνα του νησιού.

4] Τέλος σημαντικό ρόλο στη μάχη της Κρήτης διαδραμάτισε ο άμαχος πληθυσμός της Κρήτης με ό,τι μέσα είχε. Ένα από τα πρόσωπα αυτά ήταν ένας κρητικός ο οποίος σκότωσε έναν γερμανό αλεξιπτωτιστή με μια πέτρα. Το γεγονός αυτό το γνωρίζουμε από τον Πέτρο Βλαχάκη, ο όποιος ήταν πάρων στην σκηνή και ζωγράφισε τον γνωστό πινάκα της αντίστασης.

[Σημασία της μάχης της Κρήτης]

Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στις 20 Μαΐου του 1941, με τη ρίψη αλεξιπτωτιστών σε δύο μέτωπα: στο αεροδρόμιο του Μάλεμε και στην περιοχή των Χανίων. Τα πρώτα κύματα των αλεξιπτωτιστών ήταν εύκολη λεία για τους Νεοζηλανδούς και τους Έλληνες που υπεράσπιζαν το Μάλεμε. Στις μάχες έλαβε μέρος και μεγάλος αριθμός αμάχων με ό,τι όπλο είχε στη διάθεσή του, από μαχαίρια ως όπλα από την εποχή της Κρητικής Επανάστασης. Η συμμετοχή χιλιάδων αμάχων στις επιχειρήσεις ήταν ένας παράγων που δεν είχαν υπολογίσει οι γερμανοί σχεδιαστές της επιχείρησης. Πίστευαν ότι οι Κρητικοί, γνωστοί για τα αντιμοναρχικά τους αισθήματα, θα υποδέχονταν τους Γερμανούς ως ελευθερωτές. Η Μάχη στην Κρήτη ονομάστηκε και «Νεκροταφείο των γερμανών αλεξιπτωτιστών», εξαιτίας των μεγάλων απωλειών τους, γεγονός που ανάγκασε τον Χίτλερ να διατάξει τον τερματισμό κάθε αεραποβατικής επιχείρησης στο μέλλον. Από την πλευρά τους, οι Σύμμαχοι εντυπωσιάστηκαν από τις μεγάλες δυνατότητες των αλεξιπτωτιστών στη μάχη και δημιούργησαν τις δικές τους αεραποβατικές δυνάμεις.

Πηγές1. https://www.sansimera.gr/articles/267

2.http://www.mixanitouxronou.gr/machi-tis-kritis-monadiki-aeroporiki-epidromi-ston-

v%CE%84-pagkosmio-polemo-pou-egine-nekrotafio-ton-germanon-alexiptotiston-pallaiki-amina-anagkase-ton-chitler-na-diataxi-ton-termatismo-k/

3.http://www.zarpanews.gr/%CF%84%CE%BF-%CF%87%CF%81%CE%BF%CE

%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%AC%CF%87%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%AE

%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%BF/

4.http://www.thepressroom.gr/ellada/33-spanies-fotografies-apo-ti-mahi-tis-kritis