6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

26
6. Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του Ρωσικού Κράτους Μπακάλης Κώστας: history-logotexnia.blogspot.com

Transcript of 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Page 1: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

6. Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του Ρωσικού ΚράτουςΜπακάλης Κώστας: history-logotexnia.blogspot.com

Page 2: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Η διαμόρφωση

του έθνους των

Ρώσων,

ηγεμονία του

Κιέβου,

εκστρατείες,

εμπορικέςσυνθήκες,

εκχριστιανισμός

των Ρώσων.

Όροι-κλειδιά της ενότητας

Page 3: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

► Σκίτσο που δείχνει τη

Ρωσία(ως αρκούδα) να προσφέρεισε ορθόδοξο (εικονίζεται ως μικρόπαιδί) την Κωνσταντινούπολη. Στοδεύτερο μισό του 18ου αιώνα όλο

και περισσότεροι ορθόδοξοιάρχισαν να πιστεύουν ότι η ισχυρήΡωσία μπορούσε να διαλύσει την

Οθωμανική Αυτοκρατορία, που είχεπια εξασθενήσει.

Με αφορμή τις παραδοσιακές φιλικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ελλήνων κυρίως σταχρόνια της Οθωμανικής Κυριαρχίας ας αναζητήσουμε τις απαρχές της Ρωσικής Ιστορίαςκαι τη συνάφειά της με τη Βυζαντινή.

Page 4: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

α. Η διαμόρφωση του έθνους των Ρώσων

Page 5: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

► Από τον 8ο αιώναοι Βίκινγκς έκαναν

επιδρομές ενάντια σεδιάφορες περιοχές

στη δυτική και στηνανατολική Ευρώπη.Ήταν πολύ ικανοί

ναυτικοί και έμποροι.Έκαναν συνήθως

εμπόριο με γούνες,χαυλιόδοντες και

δούλους στις θάλασσεςτης βόρειας Ευρώπης,

στη ΒυζαντινήΑυτοκρατορία και στις

μουσουλμανικέςχώρες.

Page 6: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Οι Βάραγγοι, τους οποίους οι

ανατολικοί

Σλάβοι ονόμαζαν

Ρώς, ήτανσκανδιναβικά

φύλα πουεμφανίστηκαν

στο ιστορικό

παρασκήνιο τον9ο αι.

Συνδύαζαν εμπορικές και πειρατικέςδραστηριότητες

Στη Δύση ήταν γνωστοί ως Βίκινγκς και

Νορμανδοί.

Στο χώρο της σημερινής Ρωσίας

αξιοποίησαν για εμπορικές δραστηριότητεςτους υδάτινους δρόμους και ιδίως το

δρόμο από τους Βαράγγους στους Έλληνες, μέσω του οποίου έφθαναν στον Εύξεινο

και τη Βασιλεύουσα.

Page 7: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

► Το Κράτος των Ρως. Ο χάρτηςείναι ανιστορικός - απεικονίζει τουςβασικούς πυρήνες του κράτους καιόχι την εδαφική του επικράτεια μια

συγκεκριμένη χρονική στιγμή.http://el.wikipedia.org/wiki

◄ Σκηνές από τον Τάπητα τουΜπαγιέ. Εικονίζει το στόλο τωνΝορμανδών που κατέκτησετην Αγγλία. 1080, Μπαγιέ(Γαλλία), Μουσείο Ταπισερί.

Page 8: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Οι Βάραγγοι ή Ρως αναμείχθηκαν με τους ανατολικούς Σλάβουςκαι δημιούργησαν βαθμιαία ένα νέο λαό.

ΡΩΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΙ ΣΛΑΒΟΙ

ΟΝΟΜΑ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΛΑΪΚΗ ΒΑΣΗ

ΕΠΟΙΚΟΙ ΓΗΓΕΝΕΙΣ

Ρως + Ανατολικοί Σλάβοι = Ρώσοι

Εθνογένεση ονομάζεται η διαμόρφωση ενός έθνους. Σε τι μοιάζει η εθνογένεση τωνΡώσων με αυτή των Βουλγάρων;

Page 9: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

β. Ίδρυση κράτους-Σχέσεις με το Βυζάντιο

Page 10: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Στα μέσα του 9ου αι. σχηματίστηκε το πρώτο

σημαντικό ρωσικό κράτος.

Ήταν η ηγεμονία του

Κιέβου, η οποία έλεγχε το

δρόμο του ποταμού Ντον

και έκανε εμπόριο με το

Βυζάντιο και το Χαλιφάτο.Χάρτης από το λογισμικό

CENTENNIA

Page 11: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Πόλεμος Εμπόριο

Αυτό το δίπτυχο χαρακτηρίζει τις σχέσεις Ρωσίας – Βυζαντίου μέχρι τονεκχριστιανισμό των Ρως (989). Ο εκχριστιανισμός προετοιμάστηκε από το εμπόριο.

Page 12: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

▲Φιλικές σχέσεις συνέδεαν το βυζαντινό κράτος με αυτότων Ρως. Στην εικόνα η επίσκεψη στην Kωνσταντινούπολητης Όλγας, μητέρας του Ρώσου ηγεμόνα Σβιατοσλάβου. Μικρογραφία από το Χρονικό Ιωάννη Σκυλίτζη, τέλη 12ου-αρχές 13ου αιώνα. Madrid, Biblioteca Nacional, fol. 135b. © Biblioteca Nacional, Madridhttp://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/others/p13fp1.html

Page 13: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Διαβάστε με προσοχή τα σχετικά παραθέματα. Ποια προϊόντα διακινούσαν οι ρώσοι έμποροι;

Δρομολόγια των ρώσων εμπόρωνΟι Ρως, που είναι Σλάβοι, μεταβαίνουν

από τις απώτερες σλαβικές περιοχές στηΡωμαϊκή (=Μαύρη) Θάλασσα και πουλούνδέρματα κάστορα και μαύρης αλεπούςόπως και ξίφη. Ο ρωμαίος ηγεμόναςεπιβάλλει τη δεκάτη στα εμπορεύματάτους. Άλλοτε οι Ρως καταπλέουν τοσλαβικό ποτάμι Ντον και περνούν από τηνπρωτεύουσα των Χαζάρων (λαού τηςστέππας) Khamlig, όπου ο ηγεμόνας τηςχώρας τους επιβάλλει το φόρο τηςδεκάτης. Ακολούθως επιβιβάζονται για τηνΚασπία [...]. Από την πόλη της Κασπίαςμεταφέρουν εμπορεύματα με καμήλες ωςτη Βαγδάτη. Εδώ υπάρχουν σλάβοιευνούχοι που τους εξυπηρετούν ωςδιερμηνείς.Ibn Khorddhbeh, Το βιβλίο των δρόμωνκαι των βασιλείων, έκδ. M. J. De Goeje,BGA 6 (Λυών 1967) 115-116.

Φύση του ρωσοβυζαντινού εμπορίουΣχετικά με τη φύση του ρωσοβυζαντινού

εμπορίου της εποχής, το Ρωσικό Χρονικόπεριορίζεται στη δήλωση ότι ο Ολέγκ έφερεστην πατρίδα από την Κωνσταντινούπολη«χρυσό, μεταξωτά, φρούτα, κρασί και όλωντων ειδών τα στολίδια». Εκτός από το χρυσό,τα άλλα προϊόντα ήταν πράγματι τα βασικάεμπορεύματα που εξήγε το Βυζάντιο στηνΑνατολική Ευρώπη. Όλα τους είδηπολυτελείας προορίζονταν για τις ανώτερεςτάξεις αυτών των χωρών που είχαν μάθει ναεκτιμούν τις ραπτικές και μαγειρικέςαπολαύσεις του βυζαντινού πολιτισμού. Τααγαθά που μεταφέρονταν από τη Ρωσία στηνΚωνσταντινούπολη είναι γνωστά από άλλεςπηγές. Σ' αυτά περιλαμβάνονταν, δούλοι,γούνες (κάστορα, ζιμπελίν, ερμίνας, μαύρηςαλεπούς και σκίουρου), κερί και μέλι.D. Obolensky, Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία,Θεσσαλονίκη 1991, 307-308.

Page 14: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

10ος αιώνας : ΡΩΣΟΙ

2 ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΕΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

2 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΕ ΒΥΖΑΝΤΙΟ (911 και 944)

Οι συνθήκες αυτές

επέτρεπαν στουςΡώσους να

ταξιδεύουν και να

εμπορεύονται στηνΚωνσταντινούπολη.

Οι έμποροι και οιδιπλωμάτες πουταξίδευαν μεταξύ

Κιέβου και

Βυζαντίου ήταν

φορείς ιδεών και

πεποιθήσεων.

Έτσι οι εμπορικέςσχέσεις των δύο

κρατών

προετοίμασαν τονεκχριστιανισμό των

Ρώσων που άρχισεστα τέλη του 10ου

αι.

Page 15: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Από τη δεύτερη βυζαντινορωσικήσυνθήκη (944)Όταν οι ρώσοι πρεσβευτές και οι έμποροι

φτάσουν στη Βασιλεύουσα, οφείλουν νακαταλύσουν κοντά στο ναό του ΑγίουΜάμαντα. Εκεί θα στείλουμε ένα υπάλληλο,που θα καταγράψει τα ονόματά τους, και θαλάβουν μηνιαίο βοήθημα. Οι Ρώσοι πρέπεινα μπαίνουν στην Πόλη από ορισμένη πύλη,συνοδευόμενοι από υπαλλήλους, άοπλοι καισε ομάδες 50 ανδρών κάθε φορά.Επιτρέπεται να εμπορεύονται ανά-λογα μετις ανάγκες τους και να επιστρέφουν πάλιστη χώρα τους. Οι αποχωρούντες Ρωςλαμβάνουν από εμάς εφόδια και ό,τιχρειάζονται για τον εξοπλισμό των πλοίωντους. [...] Δεν επιτρέπεται όμως ναξεχειμωνιάζουν κοντά στο ναό του ΑγίουΜάμαντα. Παλαιορωσικό Χρονικό τουΝέστορος, γερμ. έκδ. R.Trautmann, Λειψία 1931, 30-31.

◄ Διαβάστε με προσοχή τουςόρους της συνθήκης του 944. Σεποιους περιορισμούς υπέκειτο ηπαραμονή των ρώσων εμπόρωνστην Κωνσταντινούπολη;

Page 16: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

◄ Ρωσοβυζαντινός πόλεμος: Ο Ιωάννης Τσιμισκήςαντιμετωπίζει επιτυχώς τονΣβιατοσλάβ, που είχε βλέψειςεναντίον της Κων/πολης. Θάνατοςτου τελευταίου σε ενέδρατων Πετσενέγων. http://el.wikipedia.org/wiki

Page 17: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

γ. Εκχριστιανισμός Ρώσων

Page 18: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Ο ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ ΑΠΑΝΤΑ ΘΕΤΙΚΑΕνέργειες ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΥ: 1. Αποστολή επικουρικού στρατιωτικού σώματος.

2. Συντριβή ανταρσίας βυζαντινών γαιοκτημόνων

• ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Β΄: Λησμόνησε την υπόσχεσηΤότε ο Βλαδίμηρος: Διάβασε την πηγή:

▲ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Β΄

- ΑΙΤΗΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ από ΒΛΑΔΙΜΗΡΟ (Ρώσος ηγεμόνας)- ΣΤΟΧΟΣ: αντιμετώπιση ανταρσίας βυζαντινών γαιοκτημόνων- ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΗ: την αδελφή του ΑΝΝΑ ως σύζυγο στο ΒΛΑΔΙΜΗΡΟ

▲ ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ

Page 19: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Η κατάληψη της Χερσώνας και ο εκχριστιανισμός των ΡώσωνΜετά παρέλευση ενός έτους, κατά το έτος 6496 (988) ο Βλαδίμηρος εκστράτευσε με

τους στρατιώτες του κατά της Χερσώνας, μιας ελληνικής πόλης. Οι κάτοικοι τηςΧερσώνας οχυρώθηκαν μέσα στην πόλη, ενώ ο Βλαδίμηρος παρατάχθηκε στο λιμάνι, σεαπόσταση βολής τόξου από αυτή [...]. Οι Ρώσοι απέκοψαν τη ροή του νερού και οιΧερσωνιτες δεν άντεξαν τη δίψα και παραδόθηκαν. Ο Βλαδίμηρος και η συνοδεία(druzina) του εισήλθαν στην πόλη.

Ο Βλαδίμηρος έστειλε τότε απεσταλμένους στους αυτοκράτορες Βασίλειο καιΚωνσταντίνο με το ακόλουθο μήνυμα: «Κοιτάξτε, πήρα την περίφημη πόλη σας.Πληροφορούμαι όμως ότι έχετε μια ανύπαντρη αδελφή. Αν δεν μου τη δώσετε γιαγυναίκα, θα κάνω στην Κωνσταντινούπολη ό,τι έκανα και σ' αυτή εδώ την πόλη».Όταν οι δύο αυτοκράτορες άκουσαν το μήνυμα, κυριεύτηκαν από θλίψη και έστειλαν

πρεσβεία με το ακόλουθο μήνυμα: «Δεν ταιριάζει στους Χριστιανούς να παντρεύουν τιςκόρες τους με εθνικούς. Αν βαπτιστείς, θα εξασφαλίσεις αυτό το πλεονέκτημα. Θαδεχτείς τη Βασιλεία των Ουρανών και θα έχεις κοινή με εμάς πίστη.» [...]

Ο Βλαδίμηρος συγκατατέθηκε και αποφάσισε να βαπτιστεί. Ο επίσκοπος Χερσώναςμαζί με τους ιερείς της αδελφής του αυτοκράτορα βάπτισε τον Βλαδίμηρο, αφού τονκατήχησε στο Χριστιανισμό

Λαυρεντιανό Χρονικό, γερμ. μετ. Jo. Bujnoch (Slavische Geschichtsschreiber 1),Γκρατς-Βιέννη-Κολονία 1958, 143-145.

Πώς συνδέεται στο Λαυρεντιανό Χρονικό ο εκχριστιανισμός των Ρώσων με τους γάμουςΒλαδιμήρου-Άννας;

Page 20: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

▲ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Β΄ ▲ ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ

Ο Βλαδίμηρος καταλαμβάνει τηΧερσώνα.

Ο Βασίλειος Β΄ τότε συναίνεσε στο γάμο, μετην πρόσθετη προϋπόθεση ότι ο Βλαδίμηροςθα ασπαζόταν το Χριστιανισμό.

Ο Βλαδίμηρος αποδέχτηκε τους όρουςτου Βασιλείου Β΄

Page 21: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

▲ Η βάπτιση του Βλαδίμηρου, πίνακαςτου Βίκτορ Βασνέτσοβ (1890).

http://el.wikipedia.org/wiki

Η νύφη ταξίδεψε στη Χερσώνα, όπουέγιναν η βάπτιση του Βλαδιμήρου και οβασιλικός γάμος. Επακολούθησε ηομαδική βάπτιση των Ρώσων στα νεράτου Δνειπέρου (989).

▲ Ο Βλαδίμηρος βαπτίζεται χριστιανόςhttp://history-gymelliniko. blogspot.gr/2013/01/blog-post_21.html

Page 22: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

▲Μικρογραφία που εικονίζει ομαδική βάφτιση στον ποταμόΔνείπερο, στο Βασίλειο των Ρως. 14ος αιώνας, Βατικανό,Αποστολική Βιβλιοθήκη του Βατικανού.

Page 23: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Αποτελέσματα εκχριστιανισμού Ρώσων:

Αυξήθηκε ο αριθμός

των βαράγγων και

ρώσων μισθοφόρων

που υπηρετούσανστην αυτοκρατορική

φρουρά και το

βυζαντινό στρατό.

ΒΑΡΑΓΓΟΙ

Οι εμπορικέςανταλλαγές με το

Βυζάντιο

εντατικοποιήθηκαν.

ΕΜΠΟΡΙΟ

Η μεταβολή αυτή

επηρέασεκαθοριστικά τη

νοοτροπία και τονπνευματικό και

υλικό πολιτισμό τωνΡώσων.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Μια τεράστια

έκταση εντάχθηκε

στη σφαίρα επιρροήςτης Ορθοδοξίας και

του βυζαντινού

πολιτισμού.

ΕΠΙΡΡΟΗ

Page 24: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

▲ Ρωσική εκκλησία(Μόσχα, ΜονήΑνδρονίκωφ, 1400 περίπου).

◄ Η Κοινωνία τωνΑποστόλων (ψηφιδωτήεικόνα από την Αγία Σοφία τουΚιέβου)

▲ Ναός Αγίου Νικολάου . Οικαλλιτέχνες στο Βασίλειοτων Ρως δημιούργησαν μιαξεχωριστή θρησκευτική

αρχιτεκτονική πουταίριαζε στην αισθητική καιστις ανάγκες του τόπου τους.

► Εικόνα με την Παρθένοτου Βλαδιμίρ.

Φιλοτεχνήθηκε στηνΚωνσταντινούπολη περί

το 1125 και μεταφέρθηκεστη Ρωσία. Επέδρασεβαθιά στην τέχνη του

Κιέβου.

Page 25: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

▲H Βαραγγική Φρουρά στο Χρονικό του Ι. Σκυλίτζηhttp://www.mixanitouxronou.gr/varangi-i-tromeri-somatofilakes-ton-vizantinon

►Ψηφιδωτό στη Νέα Μονή της Χίου το οποίο απεικονίζειτους Βαράγγους με τους χαρακτηριστικούς πελέκεις τους.

www.mixanitouxronou.gr

Page 26: 6. H ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

▲ Πελεκυφόρος οπλίτης της ΒαραγγείουΦρουράς 1000-1050 μ.Χ.

Εικονογράφηση του Χρήστου Γιαννόπουλουγια τις εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟhttp://eclass31.weebly.com

▲ Σκανδιναβός οπλίτης της Φρουράς των Βαράγγων (1204 μ.Χ.)Ενδυματολογική έρευνα - εικονογράφηση του Χρήστου Γιαννόπουλουγια τις εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ. http://eclass31.weebly.com