Κεφ. 6 Οι Οθωμανοί οργανώνουν την αντεπίθεση τους

Η εκστρατεία του Δράμαλη. (Δεύτερο έτος 1822)

πήγαινε στην επόμενη διαφάνεια δες το video και απάντησε στις ερωτήσεις:

Σε ποια κατάσταση βρίσκονταν οι επαναστατημένοι Έλληνες λίγο πριν την κάθοδο του Δράμαλη στην Πελοπόννησο;

Ποια ήταν η στάση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στον κίνδυνο;

Ποιο σχέδιο κατέστρωσε ο Κολοκοτρώνης για να αντιμετωπίσει το στρατό του Δράμαλη;

Το σχέδιο των Οθωμανών Τούρκων

H πτώση του Αλή-πασά (Ιανουάριος 1822) απελευθέρωσε τον κύριο όγκο των οθωμανικών δυνάμεων, που έως τότε απασχολούνταν στα Ιωάννινα και στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου. Αυτό επέτρεψε στους Οθωμανούς να οργανώσουν την αντεπίθεσή τους:

Στρατός και στόλος θα συνεργάζονταν για να χτυπήσουν την Επανάσταση. Μια στρατιά θα κατέπνιγε την εξέγερση στη Δυτική Στερεά Ελλάδα και μια άλλη στην Ανατολική. Οι δυο στρατιές θα συναντιούνταν στην Πελοπόννησο, όπου θα έφτανε και ο στόλος αφού κατέπνιγε την επανάσταση στην νησιά.

Στην αρχή οι κινήσεις των οθωμανών Τούρκων έσπειραν τον φόβο και το πανικό στους επαναστατημένους Έλληνες και έθεσαν την επανάσταση σε κίνδυνο.

Η Καταστροφή της Χίου

Τον Μάρτιο του 1822 ο οθωμανικός στόλος, με αρχηγό τον Καρά Αλή, εγκαινίασε την έναρξη του οθωμανικού σχεδίου με την κατάληψη της Χίου. Χιλιάδες Οθωμανοί αποβιβάστηκαν χωρίς καμιά αντίσταση στο νησί. Έντρομοι οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη και κατέφυγαν σε ορεινά σημεία και μοναστήρια,

Από τους εκατό περίπου χιλιάδες κατοίκους, το ένα τρίτο σφαγιάστηκε ή αιχμαλωτίστηκε, ενώ πολλοί διέφυγαν με πλοία στη Σύρο, στα Ψαρά, στην Πελοπόννησο και αλλού.

Την πορεία του οθωμανικού στόλου ανέκοψε ο Κανάρης που με το πυρπολικό του ανατίναξε την τουρκική ναυαρχίδα στο λιμάνι της Χίου. Εκεί βρήκαν το θάνατο ο Καρά Αλής και 2000 ναύτες και στρατιώτες. Μετά απ’ αυτό ο τουρκικός στόλος έκρινε σκόπιμο να πλεύσει στο Βόσπορο, χωρίς να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια.

Οι σφαγές της Χίου.Ευγένιος Ντελακρουά 1824, Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.

Η μάχη στο Πέτα και η πολιορκία του Μεσολογγίου

H πτώση του Αλή-πασά ανέτρεψε σε βάρος των Ελλήνων το συσχετισμό δύναμης. Δεκάδες χιλιάδες Οθωμανοί ένοπλοι μπορούσαν πια να κατευθυνθούν νοτιότερα με σκοπό την καταστολή της επανάστασης.

Οι Σουλιώτες βρέθηκαν αποκλεισμένοι και θα έπρεπε ή να συνθηκολογήσουν ή να ενισχυθούν. Ο Μάρκος Μπότσαρης κατέβηκε τότε στη Νότια Ελλάδα και ζήτησε βοήθεια.

Η ελληνική κυβέρνηση έστειλε ένα εκστρατευτικό σώμα με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Το σώμα αυτό, στο οποίο συμμετείχαν και πολλοί φιλέλληνες, αντιμετώπισε τους Τούρκους στο Πέτα, όπου και νικήθηκε. Οι Σουλιώτες αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν και να καταφύγουν στα Επτάνησα.

Μετά την ήττα στη μάχη του Πέτα, πολλοί Έλληνες που πήραν μέρος στη σύγκρουση κατέφυγαν στο Μεσολόγγι, το οποίο οι Τούρκοι πολιόρκησαν. Γρήγορα όμως έφτασαν ενισχύσεις στους πολιορκημένους και λύθηκε η πολιορκία.

Ο Α. Μαυροκορδάτος διεύθυνει την άμυνα στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου.Πίνακας του Πέτερ φον Ες.

Η καταστροφή του Δράμαλη

Τον Ιούνιο του 1822 συγκεντρώθηκε στο Zητούνι (Λαμία) πολυάριθμος οθωμανικός στρατός (περίπου 30.000) με επικεφαλής το Μαχμούτ-πασά Δράμαλη. Ο εντυπωσιακός σε όγκο στρατός διέσχισε την Ανατολική Στερεά προκαλώντας τον πανικό στους κατοίκους της και στις αρχές Ιουλίου μέσω του Ισθμού μπήκε στην Κόρινθο.

H ελληνική Κυβέρνηση, που από τις αρχές του χρόνου είχε εγκατασταθεί εκεί, αντί με το παράδειγμά της να δώσει θάρρος στον κόσμο, διέφυγε στα νησιά του Αργοσαρωνικού, ο Ακροκόρινθος εγκαταλείφθηκε ενώ και το Άργος άδειασε από τους κατοίκους του.

Μέσα σ΄ αυτή την ατμόσφαιρα του τρόμου και της σύγχυσης την πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση των δυνάμεων του Δράμαλη πήραν ο Δημήτριος Υψηλάντης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης που στο μεταξύ είχε διοριστεί αρχιστράτηγος.

Ο στρατός του Δράμαλη στην πεδιάδα του Άργους. (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)

Δράμαλης (Μαχμούτ) πασάς (1780 - 1822)

Μετά τον πανικό και τη φυγή άρχισε να οργανώνεται η άμυνα των επαναστατών. Ο Κολοκοτρώνης εφαρμόζοντας την τακτική της «καμένης γης», έδωσε διαταγή να καεί η αγροτική παραγωγή, να καταστραφούν τα πηγάδια και να απομακρυνθούν όλα τα κοπάδια της περιοχής.

Έτσι προκλήθηκε πρόβλημα στην τροφοδοσία του στρατού των Οθωμανών. Σ' αυτό βοήθησε και η δράση των οπλαρχηγών της Ρούμελης που εμπόδιζαν τον εφοδιασμό των Οθωμανών από τα μετόπισθεν.

Πολύ σύντομα οι ένοπλοι του Δράμαλη άρχισαν να εξαντλούνται από την έλλειψη τροφίμων, τη δίψα και τις αρρώστιες. Το καλοκαίρι μάλιστα του 1822 ήταν ιδιαίτερα ζεστό κι έκανε τις συνθήκες ακόμα πιο δύσκολες για το στρατό του Δράμαλη.

Καθώς ο Δράμαλης βρέθηκε περικυκλωμένος και αποκλεισμένος στην αργολική πεδιάδα αποφάσισε να επιστρέψει στην Κόρινθο για να ανασυγκροτήσει τον στρατό του και να συνεχίσει τις επιχειρήσεις αργότερα.

Όμως η κίνηση αυτή είχε προβλεφθεί από τον Κολοκοτρώνη, που φρόντισε να καταλάβει τα στενά περάσματα. Στις 26 Ιουλίου, όταν ο οθωμανικός στρατός κινήθηκε προς τα Δερβενάκια, ένα στενό πέρασμα που ενώνει την Αργολική με την Κορινθιακή πεδιάδα, δέχτηκε τα συντονισμένα πυρά των Ελλήνων που ήταν κρυμμένοι στις γύρω βουνοπλαγιές.

Οι μάχες κράτησαν τρεις μέρες και οι Τούρκοι είχαν τρομακτικές απώλειες, σε ανθρώπους, ζώα και υλικά. Η στρατιά του Δράμαλη ουσιαστικά διαλύθηκε.

Η Μάχη στα στενά των Δερβενακίων.Πίνακας του Θεόδωρου Π. Βρυζάκη (1814 - 1878)