ΔΥΣΑΡΙΘΜΗΣΙΑ ΠΟΤΕ ΛΕΜΕ ΌΤΙ ΈΝΑ ΠΑΙΔΙ ΕΧΕΙ

ΔΥΣΑΡΙΘΜΗΣΙΑ;

ΟΡΙΣΜΟΣ

• Η Δυσαριθμησία είναι η ειδική μαθησιακή δυσκολία που σχετίζεται με το μάθημα των Μαθηματικών.

• Είναι η λιγότερο γνωστή μαθησιακή δυσκολία.

• Μπορεί να συνύπάρχει στο παιδί με άλλες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (π.χ. δυσλεξία, δυσγραφία).

Αιτιολογία

• Πρόσφατες μελέτες στο χώρο της Ειδικής Αγωγής μαρτυρούν ότι η αιτία της διαταραχής οφείλεται σε μια δυσλειτουργία των περιοχών του εγκεφάλου.

• Πρόκειται για τις περιοχές εκείνες όπου πραγματοποιείται η επεξεργασία του αριθμού είτε ως ποσότητα, είτε ως σύμβολο, είτε ως αριθμο-λέξη (Mazzocco et al., 2011)

• Παρ’ όλα αυτά η διεθνής έρευνα δεν έχει καταλήξει ακόμα εάν οι μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά οφείλονται σε ένα κεντρικό έλλειμμα ή σε πολλαπλά ελλείμματα.

Επιπολασμός

• Επιδημιολογικές έρευνες αποδεικνύουν ότι η Δυσαριθμησία επηρεάζει από το 3.5% έως το 6,5% του μαθητικού πληθυσμού.

• Δεν έχει καταγραφεί κάποια σημαντική διαφορά ως προς την συχνότητα εμφάνισης σε αγόρια και κορίτσια.

Συνοσηρότητα

• Η διαταραχή της Δυσαριθμησίας είναι δυνατό να συνυπάρχει σ’ ένα άτομο με:

ΔυσλεξίαΔυσγραφίαΔιαταραχή Ελλειμματικής

Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ).

ΔΙΑΓΝΩΣΗ (I)• Σύμφωνα με το DSM-IV για να τεθεί η

διάγνωση της διαταραχής των μαθηματικών ικανοτήτων (Δυσαριθμησίας) είναι απαραίτητο να πληρούνται από το άτομο τα παρακάτω διαγνωστικά κριτήρια:

Α) Η μαθηματική ικανότητα είναι σημαντικά κατώτερη από το αναμενόμενο, δεδομένων:

της χρονολογικής ηλικίας του ατόμουΤης μετρηθείσας νοημοσύνης και Της εκπαίδευσης που λαμβάνει το άτομο

ΔΙΑΓΝΩΣΗ (ΙΙ)

• Β) Η διαταραχή στο κριτήριο Α επιφέρει στο άτομο χαμηλή σχολική επίδοση. Ακόμη, παρεμποδίζει πολλές από τις καθημερινές του δραστηριότητες που απαιτούν μαθηματική ικανότητα.

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ •  «Είναι η κατάσταση η οποία επηρεάζει

την ικανότητα απόκτησης αριθμητικών δεξιοτήτων. Οι μαθητές που έχουν δυσαριθμησία μπορεί να έχουν δυσκολία κατανόησης απλών μαθηματικών εννοιών, στέρηση της διαισθητικής αντίληψης των αριθμών, καθώς και προβλήματα στη μάθηση των αριθμητικών πράξεων και διαδικασιών. Ακόμα και όταν φτάνουν σε μία σωστή απάντηση, μπορεί να γίνεται με μηχανικό τρόπο και χωρίς αυτοπεποίθηση» (Departmentof Education and Skills, 2001).

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ (ΙΙ)•    «Η ειδική διαταραχή των αριθμητικών

δεξιοτήτων περιλαμβάνει μειωμένες αριθμητικές ικανότητες οι οποίες δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο με βάση την νοητική στέρηση ή την ανεπαρκή εκπαίδευση. Το έλλειμμα περιλαμβάνει κυρίως τις βασικές υπολογιστικές ικανότητες της πρόσθεσης, της αφαίρεσης του πολλαπλασιασμού και της διαίρεσης παρά τις πιο αφηρημένες μαθηματικές ικανότητες που συμπεριλαμβάνονται στην άλγεβρα, στην τριγωνομετρία, στην γεωμετρία ή στον λογισμό» (ICD-10, f81.2, 2010).

ΠΡΩΙΜΗ ΗΛΙΚΙΑ• Κατά την πρώιμη ηλικία ενδέχεται να

αντιμετωπίσουν δυσκολίες σε σχέση με τη διαισθητική αντίληψη των αριθμών ως ποσότητα, με την αίσθηση του χρόνου και του χώρου, με την  ταξινόμηση αντικειμένων με βάση το σχήμα, το μέγεθος ή το χρώμα, με την αναγνώριση μοτίβων, με τη σειροθέτηση, με τη σύγκριση και διάκριση (πολύ-λίγο, μεγάλο-μικρό, ψηλό-κοντό), με τη σωστή μέτρηση και την αντιστοίχηση των αριθμολέξεων (ένα, δύο, τρία, τέσσερα,...) με την αντίστοιχη ποσότητα (Mazzocco et al., 2011).

ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ•  Κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας οι

μαθητές με ΜΔΜ μπορεί να δυσκολεύονται στην συναίσθηση των αρχών της μέτρησης (π.χ. ένα προς ένα αντιστοίχιση, διατακτικότητα), στην αντίστροφη μέτρηση, στην εκμάθηση της ώρας, στην εκμάθηση και ανάκτηση βασικών αριθμητικών δεδομένων (π.χ. προπαίδεια), στην εξοικείωση με τη μαθηματική ορολογία (π.χ. άθροισμα, μήκος, αριθμητής, παρονομαστής, υποτείνουσα), στην εφαρμογή διαδικασιών (π.χ. πράξεις με πολυψήφιους αριθμούς), στην κατανόηση ενός προβλήματος καθώς και στην επιλογή της κατάλληλης πράξης για την επίλυση του, στην ανάγνωση χαρτών και γραφικών παραστάσεων, στα αφηρημένα μαθηματικά (Karagiannakis et al., 2013)

ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ• Οι ενήλικες που αντιμετωπίζουν ΜΔΜ

συχνά συναντούν δυσκολίες κυρίως με το χειρισμό των χρημάτων (ρέστα, φιλοδωρήματα, φόροι), με τον προσανατολισμό (πλοήγηση σε μια πόλη), με την εκτίμηση μεγεθών (μήκος, βάρος), με τη διαχείριση του χρόνου (αποτυχία ολοκλήρωσης δραστηριοτήτων στο προκαθορισμένο χρόνο, ασυνέπεια σε ραντεβού), με τα ακαδημαϊκά μαθήματα τα οποία περιέχουν Μαθηματικά (π.χ. στατιστική).

•  

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΔΥΣΑΡΙΘΜΗΣΙΑΣ• Δυσκολία στην ανάγνωση και στη γραφή των αριθμών• Παραλείψεις αριθμών, αντιστροφές ή αντικατάσταση ενός

αριθμού με κάποιον άλλον αριθμό• Δυσκολία τοποθέτησης των αριθμών στη σωστή σειρά

(προβλήματα σειροθέτησης).π.χ. Να βάλει τους αριθμούς αδυσκολία στην ανάγνωση και στη γραφή των αριθμών

• Παραλείψεις αριθμών, αντιστροφές ή αντικατάσταση ενός αριθμού με κάποιον άλλον αριθμό

• Δυσκολία τοποθέτησης των αριθμών στη σωστή σειρά (προβλήματα σειροθέτησης).π.χ. Να βάλει τους αριθμούς από το μεγαλύτερο στο μικρότερο

• Εκτέλεση των μαθηματικών πράξεων με χρησιμοποίηση των δαχτύλων για το μέτρημα των αριθμών, ακόμη και σε ηλικία άνω των 8 ετών που θεωρητικά έχει γίνει η αυτοματοποίηση των πράξεων

• Δυσκολία στην εκμάθησης της ώρας.

• Δυσκολία στην εκτέλεση των πράξεων, παρόλο που τις έχει διδαχτεί.

• Δυσκολία στην εκμάθηση των χρημάτων και στη καθημερινή τους χρήση

• μεγάλη δυσκολία στην εκμάθηση της προπαίδειας.• Δυσκολία στην εκμάθηση των χρημάτων και στη καθημερινή τους

χρήση• Μεγάλη δυσκολία στην εκμάθηση της προπαίδειας• Αδυναμία να κατανοήσει και να λύσει ένα μαθηματικό πρόβλημα• Συνεχής παράλειψη των κρατουμένων στις μαθηματικές πράξεις• Δυσκολία στην κατανόηση προμαθηματικών εννοιών. π.χ. Το παιδί

δεν μπορεί να διαχωρίσει εύκολα το μεγάλο από το μικρό, τα πολλά από τα λίγα, τα περισσότερα και τα λιγότερα

• Δυσκολία στη γεωμετρία• Προβλήματα προσανατολισμού στο χώρο π.χ. μπερδεύει το δεξιά-

αριστερά, δεν μπορεί εύκολα να προσανατολιστεί μέσα στο χώρο• Αδυναμία αίσθησης του χρόνου, δηλαδή  το παιδί δυσκολεύεται να

κατανοήσει το χθες και το αύριο, το παρόν και το παρελθόν• Δυσκολία στην ενασχόληση με επιτραπέζια παιχνίδια που

βασίζονται σε μία λογική σειρά

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΑΡΙΘΜΗΣΙΑΣ• Η διάγνωση της Δυσαριθμησίας

γίνεται στη χώρα μας από το Κέντρο Διάγνωσης Διαφοροδιάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ).

• Είναι δυνατό να υλοποιηθεί και από κάποιο ιδιωτικό φορέα.

• Το παιδί παραπέμπεται για διάγνωση στο ΚΕΔΔΥ αφού λάβουν χώρα οι εξής ενέργειες:

Διαδικασία παραπομπής στο ΚΕΔΔΥΣύνταξη Περιγραφικής

Παιδαγωγικής Έκθεσης (Π.Π.Ε) από τον δάσκαλο της τάξης και τον εκπαιδευτικό του Τμήματος Ένταξης, η οποία περιγράφει το προφίλ του μαθητή.

Ο σχολικός σύμβουλος, ύστερα από σχετική ενημέρωσή του, σχεδιάζει ένα Βραχυχρόνιο Πρόγραμμα Παρέμβασης (Β.Π.Π) σε συνεργασία με το δάσκαλο του Τμήματος Ένταξης, το οποίο θα εφαρμοστεί από τον δάσκαλο της τάξης.

Εφόσον το «πρόβλημα» εξακολουθεί να υφίσταται τότε ο Σχολικός σύμβουλος σε συνεργασία με τον σύμβουλο Ειδικής Αγωγής εισηγείται την παραπομπή του μαθητή στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ.

Ο διευθυντής του σχολείου αποστέλλει στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ. την Π.Π.Ε και το Β.Π.Π., και συστήνει στον γονέα/κηδεμόνα να προσέλθει στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ, προκειμένου να αιτηθεί ενυπόγραφα την αξιολόγηση του παιδιού του.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ• Ύστερα από τη διάγνωση του

προβλήματος επέρχεται η παρέμβαση για την αντιμετώπισή του.

• Η διαδικασία της παρέμβασης μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε φάση της σχολικής ηλικίας.

• Όσο πιο νωρίς και πιο γρήγορα εντοπιστούν οι δυσκολίες τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι.

ΣΤΟΧΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

• Βελτίωση της σχέσης του μαθητή με τα Μαθηματικά και με τους αριθμούς.

• Η διδασκαλία δεν προσανατολίζεται μόνο στη διδασκαλία της τρέχουσας σχολικής ύλης.

• Αναδιοργάνωση του τρόπου σκέψης και της αντίληψης του παιδιού γύρω από τα Μαθηματικά.

• Έμφαση στην επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής επίλυσης των ασκήσεων.

• Πλήρη κατανόηση των μαθηματικών εννοιών.

• Διδασκαλία των θεμελιωδών μαθηματικών εννοιών ανεξάρτητα από την ηλικία του μαθητή, εφόσον αυτές δεν έχουν κατακτηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό από αυτόν.

• Διδασκαλία σε δύο άξονες:Κάλυψη κενών των προηγούμενων

ετώνΚάλυψη απαιτήσεων του

αναλυτικού προγράμματος.

αποτέλεσμα• Η διδασκαλία σχεδιάζεται έτσι ώστε να

ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις αδυναμίες του μαθητή.

• Το παιδί δουλεύει με τους δικούς του ρυθμούς, ακολουθώντας το δικό του στυλ μάθησης.

• Ο μαθητής νιώθει πως μπορεί να ανταποκριθεί σ’ αυτά που του ζητούν στο σχολείο.

• Η αυτοπεποίθησή του αυξάνεται σημαντικά.

• Είναι πλέον ικανός να προστατέψει τον εαυτό του από νέες «αποτυχίες».