Η Μαρίνα των βράχων

Οδυσσέας Ελύτης Σελίδα 1

Περίληψη-Ανάλυση

Η Μαρίνα των βράχων ανήκει στη συλλογή Προσανατολισμοι και

ακολουθεί το ρεύμα του υπερρεαλισμού. Ο ποιητής συνδιαλέγεται νοερά με

την ηρωίδα του την Μαρίνα σε 6 ενότητες όπως ο ίδιος διαίρεσε το ποίημά

του. Από την αρχή ακόμη ο ποιητής την τοποθετεί σ’ ένα θαλασσινό τοπίο

όπου η Μαρίνα κατευθύνεται από μια καταιγιστική επιθυμία να γνωρίσει τη

ζωή και τον έρωτα. Από την εφηβική της ηλικία ακόμη διαπιστώνει την

ετοιμότητα της και αισθάνεται ότι η φύση της την καλεί να δοκιμάσει την

γεύση της ζωής. Ο ποιητής την παραινεί να ζήσει λίγο ακόμη την αισιοδοξία

και την ανεμελιά της νιότης. Η Μαρίνα όμως βιάζεται. Πλημμυρισμένη από

ερωτική διάθεση θα κορυφώσει την εξερεύνησή της στα μυστικά του έρωτα.

Αυτή της η επιλογή αποτελεί διάπραξη ενός αμαρτήματος, του οποίου το

αντίτιμο είναι η απώλεια της αγνότητας και της αθωότητας. Επειδή όμως η

επιλογή της να εξιχνιάσει την έννοια του έρωτα απαιτεί και την καθολική

αφοσίωση και προσήλωση από μέρους της, θα της προσφέρει και ένα

έπαθλο, την επίτευξη της αυτογνωσίας και της τελείωσής της. Από τη μια

έχει πετύχει το σκοπό της, την εμπειρία του έρωτα, από την άλλη όμως αυτή

η εμπειρία της αφαίρεσε την παρθενικότητά της. Η Μαρίνα έχει βιώσει

πλέον το όνειρό της και με τον εξοπλισμό που της πρόσφερε αυτό

μεταλλάσσεται και μορφοποιείται σε μια ύπαρξη υπερχρονική και αιώνια.

Εργοβιογραφικά στοιχεία

Ο Οδυσσέας Ελύτης (Ηράκλειο Κρήτης 2 Νοεμβρίου 1911 - Αθήνα 18

Μαρτίου 1996)γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, το Νοέμβριο του 1911.

Ήταν του Παναγιώτη Αλεπουδέλη, γνωστού σαπουνοβιομήχανου από τη

Μυτιλήνη, που διατηρούσε πολύ φιλικούς δεσμούς με το Ελευθέριο Βενιζέλο.

Στην Αθήνα, η οικογένεια εγκαθίσταται, όταν ο Οδυσσέας ήταν 3

χρονών. Στα παιδικά και νεανικά του χρόνια σημαντικό ρόλο έπαιξε ο

θάνατος της αδερφής του το 1918, όταν ο ποιητής ήταν μόνο 7 χρονών. Ένας

θάνατος, που τον συγκλόνισε και ίσως τον έβαλε σ' έναν αγώνα να τον

ξεπεράσει, ώστε στο τέλος να αποδεχθεί το θάνατο και να τον νικήσει.

Στα 13 του χρόνια άρχισε να δημοσιεύει, χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο

σε ένα περιοδικό της εποχής. Γράφει τα "Πρώτα ποιήματα" το 1934. Τότε

γνωρίζει και συνδέεται με τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Μια γνωριμία, που θα τον

επηρεάσει και που θα εξελιχθεί σε μια βαθιά, ισόβια φιλία. Για πρώτη φορά

τότε, δέχεται απρόθυμα να δημοσιεύσει ποιήματά του στα "Νέα Γράμματα",

με το ψευδώνυμο που θα τον έκανε παγκόσμια γνωστό: Ελύτης.

Η Μαρίνα των βράχων

Οδυσσέας Ελύτης Σελίδα 2

Στην εποχή του, στην ποίηση επικρατούσε μια νοοτροπία, που ήταν

γνωστή με τον όρο "Καρυωτακισμός", που σήμαινε για τη λογοτεχνία ένα

κλίμα πόνου, ενοχής και ίσως απαισιοδοξίας. Κόντρα σ' αυτά, ο Ελύτης

αντιτάσσει μια ποίηση χαρούμενη, ευφρόσυνη, με μια τρελή ροή λόγου,

γεμάτη ζωντανές εικόνες. Εκπρόσωποι της γενιάς του '30, αυτός και ο

Εμπειρίκος,

αφομοιώνουν στην

ποίησή τους στοιχεία

υπερρεαλισμού.

Ως πολίτης, δεν

παρέλειψε να δώσει το

παρόν στις κρίσιμες

στιγμές του έθνους.

Υπηρέτησε στο

αλβανικό μέτωπο ως

ανθυπολοχαγός. Οι

εμπειρίες του απ' το

Αλβανικό έπος συγκεντρώνονται σ' ένα έργο, το "'Ασμα ηρωικό και πένθιμο

για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας".Στη Γαλλία, το 1950, ξεκινά να

γράφει το " 'Αξιον Εστί", που κυκλοφορεί το 1960 και κερδίζει το Πρώτο

Κρατικό Βραβείο. Στα 1972 αρνείται - σαν πράξη αντίστασης - το Μεγάλο

Βραβείο Λογοτεχνίας, που του προσφέρει η χούντα. Εκδίδει "Τα ρω του

έρωτα", το 1973 και κυκλοφορεί σε μουσική Λίνου Κόκοτου "Το θαλασσινό

τριφύλλι’’. Το 1979, η Σουηδική Ακαδημία ανήγγειλε, ότι του απονέμει το

Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας και γίνεται ο δεύτερος 'Έλληνας, που τιμάται

με το ανώτερο βραβείο, στο χώρο της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Πρόσωπα που λαμβάνουν μέρος-οι σχέσεις μεταξύ τους

Το ποίημα έχει φαινομενικά τη μορφή ενός διαλόγου ανάμεσα στον

ποιητή και σε μια κοπέλα, τη Μαρίνα, υποτιθέμενο αποδέκτη των λόγων

του. Αυτά τα δυο πρόσωπα αποτελούν τους κεντρικούς και μοναδικούς

χαρακτήρες του ποιήματος. Είναι ωστόσο αξιοσημείωτη η μεταξύ τους

σχέση. Ο ποιητής προστατεύει, συμβουλεύει και λειτουργεί σαν πατρικό

πρότυπο για την Μαρίνα μια και ανησυχεί όταν αυτή καθυστερεί να

επιστρέψει. Επιπρόσθετα η κοπέλα αποτελεί ένα άτομο που μπορεί ο

ποιητής έστω και νοερά να εκφραστεί και να εμπιστευτεί απόλυτα Από την

άλλη η Μαρίνα ούσα έφηβος προσπαθεί να ανακαλύψει τον κόσμο γύρω

της. Εντούτοις εκ μέρους της κοπέλας παρατηρείται τρομερή υπακοή και

πιστή υποταγή στα λόγια του ποιητή και μόνο όταν της γνωστοποιείται ότι η

Η Μαρίνα των βράχων

Οδυσσέας Ελύτης Σελίδα 3

ζωή περνά πολύ γρήγορα και ακόμα μόνο όταν ο ποιητής την συμβουλεύει

να γευτεί την ζωή, η ίδια ανταποκρίνεται στο ερωτικό κάλεσμα που νιώθει.

Τι με εντυπωσίασε;

Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη :

Ο συγκεκριμένος στίχος με εντυπωσίασε διότι αποτυπώνεται με άριστο

τρόπο η παρομοίωση της συναισθηματικής κατάστασης του ανθρώπου με

ένα φυσικό φαινόμενο. Συγκεκριμένα, η τρικυμία που είναι κατάσταση

της θάλασσας εκφράζει τη σφοδρή συναισθηματική κατάσταση της

κοπέλας, δηλαδή την έντονη εφηβική αναστάτωση που βιώνει.

Κι εσύ πιο κοντά του σφίγγεις έναν έρωτα

Έχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη.

Δεν Είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο

άλλο καλοκαίρι,

Για ν' αλλάξουνε ρέμα τα ποτάμια

Και να σε πάνε πίσω στη μητέρα τους,

Η παραπάνω ενότητα προσέλκυσε το ενδιαφέρον μου εξαιτίας του

μηνύματος που εμπεριέχει. Αναλυτικότερα, ο ποιητής αναφέρει ότι η ζωή

περνά πολύ γρήγορα και συμβουλεύει την Μαρίνα να μην αφήσει το χρόνο

να περάσει χωρίς αυτή να γευτεί τη ζωή . Το παραπάνω μήνυμα ίσως ήθελε

ο Ελύτης χρησιμοποιώντας το ως σύμβολο να γίνει βίωμα στην ψυχή όλων

των ανθρώπων. Έτσι λοιπόν ήταν από τους στίχους του ποιήματος που

προσωπικά μου κίνησαν την περιέργεια για περαιτέρω ανάλυση ενώ

παράλληλα έχουν μείνει στο μυαλό μου αναλλοίωτοι.

Οπισθόφυλλο εργασίας

Ο Οδυσσέας Ελύτης ο γνωστός σε όλους μας ποιητής μπαίνει αυτή τη

φορά ως κύριο πρόσωπο στο ποίημά του και ανατρέπει «πιστεύω» και

αντιλήψεις περί ερωτικών θεμάτων. Από την άλλη, η Μαρίνα η όχι και τόσο

πραγματική φίλη του ποιητή διέρχεται από ένα στάδιο σύγχυσης που

οφείλεται κυρίως στην ερωτική της επιθυμία. Ο ποιητής την συμβουλεύει να

περιμένει αλλά τι θα κάνει η Μαρίνα, θα υποκύψει στον πειρασμό της

ανακάλυψης των μυστικών του έρωτα ή θα συμβαδίσει με την ηθική της

εποχής; Όταν ακόμα και ο ποιητής αλλάξει γνώμη και ωθήσει με τα λόγια

του την Μαρίνα στην ολοκλήρωση της ερωτικής της επιθυμίας θα καταφέρει

η κοπέλα να αντισταθεί και να υποταχθεί στα «πρέπει» της κοινωνίας της ή

θα αψηφήσει τους πάντες προκειμένου να φτάσει στον στόχο της; Όλα

Η Μαρίνα των βράχων

Οδυσσέας Ελύτης Σελίδα 4

αυτά αλλά και ακόμα πιο ανατρεπτικά γεγονότα στη συνέχεια του

ποιήματος που εμπνεύστηκε και πραγματοποίησε ο αξιόλογος Οδυσσέας

Ελύτης……

Κωνσταντίνος Τζελέπης

Β’4

Η Μαρίνα των βράχων

Οδυσσέας Ελύτης Σελίδα 5

Βιβλιογραφία

Διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια

Σχολικό βιβλίο (σχετικό κομμάτι)

www.e-kebi.gr