5 Εκπαιυικά νάρια και μαθηιακές ρα 1ηριόης, 1ύμφωνα μ...

Π.3.2.5 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες,

σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε

30 διδακτικές ώρες ανά τάξη

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία

Α΄ Γυμνασίου

Θεματική ενότητα:

Όμηρος, «Οδύσσεια»: ψ 89-381/<78-343>

Τίτλος:

«Ἀναγνωρίσεως σημεῖα»

Συγγραφή: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΤΑΜΟΣ

Εφαρμογή: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΤΑΜΟΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Θεσσαλονίκη 2015

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

& Αθλητισμού

MIS: 296579 – Π.3.2.5: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Α΄ Γυμνασίου «Ἀναγνωρίσεως σημεῖα» Σελίδα 2 από 29

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και

Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι .Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.1. Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με

συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθμιας: Λάμπρος Πόλκας,

Κοσμάς Τουλούμης

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

http://www.greeklanguage.gr

Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

Τηλ.: 2310 459101 , Φαξ: 2310 459107, e-mail: [email protected]

http://www.greeklanguage.gr/

mailto:[email protected]





Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος

Ἀναγνωρίσεως σημεῖα

Εφαρμογή σεναρίου

Θεόδωρος Στάμος

Δημιουργία σεναρίου

Θεόδωρος Στάμος

Διδακτικό αντικείμενο

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία

Τάξη

Α΄ Γυμνασίου

Χρονολογία

Από 10-03-2015 έως 31-03-2015

Σχολική μονάδα

Γυμνάσιο Βυρώνειας Σερρών

Διδακτική / θεματική ενότητα

Όμηρος, «Οδύσσεια»: ψ 89-381/<78-343>, H αναγνώριση του Oδυσσέα από την

Πηνελόπη και ο «Mικρὸς Ἀπόλογος».

Διαθεματικό

Όχι

Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα

-

Χρονική διάρκεια

9 διδακτικές ώρες

Χώρος

Ι. Φυσικός χώρος:





Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής.

ΙΙ. Εικονικός χώρος: ιστολόγιο.

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή

Η γνώση των βασικών εργαλείων των ΤΠΕ (λογισμικά παρουσιάσεων, επεξεργασίας

κειμένων και εννοιολογικών χαρτών, πλοήγηση στο διαδίκτυο, μηχανές αναζήτησης,

ιστολόγιο, Wiki) αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την υλοποίηση του σεναρίου.

Ίσως χρειαστεί η γνώση λογισμικών επεξεργασίας βίντεο, εφόσον οι μαθητές

υλοποιήσουν την ανάλογη δραστηριότητα στο 3ο Φύλλο Εργασίας. Η θετική διάθεση

των μαθητών και του εκπαιδευτικού για ομαδοσυνεργατική διδασκαλία αποτελεί

αναγκαία συνθήκη. Η ύπαρξη ιστολογίου της τάξης ή του μαθήματος απαιτείται.

Εναλλακτικά, οι μαθητές μπορούν να εργαστούν σε περιβάλλον Wiki. Επιπρόσθετα,

θα διευκόλυνε αρκετά τους μαθητές, εάν είχε προηγηθεί η επεξεργασία της 19ης

ενότητας, στην οποία αναλύεται για πρώτη φορά στο σχολικό εγχειρίδιο η έννοια της

αναγνώρισης. Ακόμη, χρήσιμο θα ήταν οι μαθητές να έχουν βασικές γνώσεις

οργάνωσης κειμένου στηριζόμενο στο επικοινωνιακό πλαίσιο της ομιλίας προς τους

συμμαθητές τους. Τέλος, η γνώση βασικών αρχών της Μάθησης μέσω Σχεδιασμού

(“Design”) σίγουρα θα προσέφερε στην επιτυχή υλοποίηση αυτού του σεναρίου.

Από πλευράς υλικοτεχνικής υποδομής, απαραίτητη θεωρείται η χρήση του

εργαστηρίου της πληροφορικής ή εναλλακτικά η χρήση έξι φορητών υπολογιστών

στη σχολική αίθουσα με πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αναγκαίο θεωρείται και ένα

προβολικό μηχάνημα συνδεμένο με φορητό υπολογιστή. Η διάθεση στους μαθητές

μιας συσκευής καταγραφής βίντεο ίσως απαιτηθεί, εφόσον αυτή χρησιμοποιηθεί στο

3ο Φύλλο Εργασίας.

Πριν από την έναρξη του σεναρίου ο εκπαιδευτικός έχει μεριμνήσει για το

χωρισμό των ομάδων, στις οποίες εργάζονται τρεις έως 4 μαθητές. Για την ένταξή

τους στις ομάδες είτε μπορούν να χωριστούν μόνοι τους, οπότε υπάρχει ο κίνδυνος

της ανομοιογένειας, είτε χωρίζονται με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού, ο οποίος





μπορεί να γράψει στον πίνακα τους τρεις ή τέσσερις ρόλους, που πρέπει να υπάρχουν

σε κάθε ομάδα, και να αφήσει τους μαθητές να επιλέξουν μόνοι τους τον ρόλο και

την ομάδα που θα ανήκουν. Οι ρόλοι αυτοί θα μπορούσαν να είναι: του συντονιστή,

του γνώστη των λογισμικών παρουσίασης και εννοιολογικών χαρτών, του χειριστή

Η/Υ (για αναζήτηση στο διαδίκτυο), του γραμματέα, του διαμεσολαβητή ή και του

χειριστή λήψης βίντεο. Επιπλέον, μπορεί να ενημερώσει τους μαθητές για το

περιεχόμενο των Φύλλων Εργασίας και να τους αφήσει να διαλέξουν μόνοι τους,

αρκεί σε κάθε ομάδα να υπάρχουν οι παραπάνω ρόλοι.

Εφαρμογή στην τάξη

Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη.

Το σενάριο στηρίζεται

Θεόδωρος Στάμος: «Ἀναγνωρίσεως σημεῖα» Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (από

μετάφραση) - Ομηρικά Έπη «Οδύσσεια», Α΄ Γυμνασίου.

Το σενάριο αντλεί

—

Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ / ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στο πλαίσιο του προτεινόμενου σεναρίου επιχειρείται να προσεγγίσουν οι μαθητές

την έννοια της «αναγνώρισης». Ξεκινώντας από την ενότητα του σχολικού

εγχειριδίου, προσπαθούν να καταγράψουν τη βασική δομή της ομηρικής

αναγνώρισης και στη συνέχεια να συγκρίνουν το τυπικό της με άλλες αναγνωρίσεις

που λαμβάνουν χώρα είτε στην «Οδύσσεια» είτε σε έργα της Δραματικής και

Δημοτικής Ποίησης. Αφού προβληματιστούν για τον ρόλο της αναγνώρισης,

καλούνται να δραματοποιήσουν τη σκηνή της αναγνώρισης του Οδυσσέα από την

Πηνελόπη, για να βιώσουν τα συναισθήματα και τις ψυχικές διακυμάνσεις των

πρωταγωνιστών του έπους.





Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο

Κατά πόσο η αναγνώριση έχει θέση στον πραγματικό κόσμο αποτελεί σίγουρα μια

ενδιαφέρουσα απορία. Ωστόσο, στον ποιητικό κόσμο μάλλον αποτελούσε κάτι

συνηθισμένο, εάν κρίνει κανείς ότι έχει υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους

πνευματικούς δημιουργούς της αρχαιότητας. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι παραλλαγές

δημοτικών τραγουδιών στις οποίες χρησιμοποιείται το τυπικό της αναγνώρισης

ανάμεσα σε αγαπημένα πρόσωπα μέχρι τις μέρες μας. Το πέρασμα από την άγνοια

στη γνώση σε μια καίρια στιγμή της δράσης και λίγο πριν από την αίσια λύση εντείνει

το δραματικό στοιχείο (Κακριδής, 1999), κορυφώνοντας την αγωνία του ακροατή-

αναγνώστη. Για να γνωρίσει, δηλαδή, κάποιος την αλήθεια, πρέπει πρώτα να περάσει

από τον προθάλαμο της αληθοφάνειας. Αυτή την πορεία ακολουθούν οι διαδοχικοί

αναγνωρισμοί του Οδυσσέα από δικούς και εχθρούς, με κορυφαίο παράδειγμα τον

αναγνωρισμό του Οδυσσέα από την Πηνελόπη (Μαρωνίτης & Πόλκας 2007).

Παράλληλα, το θέμα του αναγνωρισμού αποτελεί ένα μοτίβο στην

«Οδύσσεια». Ο ποιητής πλάθει το τυπικό με τέτοιο τρόπο που διαβαθμίζει τη

δραματοποίηση ανάλογα με την πλοκή του μύθου, τα δρώμενα και τους δρώντες του

(Μαρωνίτης, 1997). Μπορεί οι αναγνωρισμοί να αποτελούν ένα μοτίβο στην

«Οδύσσεια», ωστόσο ο ποιητής βρίσκει τη δυνατότητα να προσθέτει καινούργια

στοιχεία κάθε φορά. Επειδή ο ακροατής γνωρίζει λίγο πολύ την εξέλιξη του έπους, το

ενδιαφέρον μετατοπίζεται από την ίδια την έκβαση των συμβάντων στον τρόπο

εξέλιξης της αφηγηματικής πλοκής (Μαρωνίτης & Πόλκας 2007). Επιπλέον, δεν

πρέπει να μας διαφεύγει η προφορικότητα των επών. Τα ομηρικά έπη ήταν από τη

φύση για ακρόαμα και όχι για ανάγνωσμα. Επομένως, οι παρατηρήσεις που θα

μπορούσε να κάνει κανείς σήμερα ότι η συμπεριφορά του ήρωα δε συνάδει με τη

λογική, μάλλον πρέπει να παραβλέπονται, καθώς οι παρατηρήσεις αυτές αφορμώνται

από την μετατροπή του ακροάματος σε ανάγνωσμα (Κακριδής, 1999).





Από παιδαγωγικής σκοπιάς, αξιοποιούνται οι πολυγραμματισμοί καθώς και η

Μάθηση μέσω Σχεδιασμού (“Design”) (Kress, 2000). Γίνεται προσπάθεια οι μαθητές

να αναστοχαστούν τις εμπειρίες τους, να ομαδοποιήσουν υλικό σε κατηγορίες, να

αξιολογήσουν τις απόψεις τους, να μεταφέρουν με δημιουργικό τρόπο αυτό που

έμαθαν στο δικό τους περιβάλλον. Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός υποστηρίζει και

εμπλουτίζει τη μαθησιακή διαδικασία, ώστε ο μαθητής να οικοδομήσει γνώσεις αλλά

και εργαλεία σκέψης. Για αυτόν τον λόγο διαμορφώνει ποικίλες κοινωνικές

αλληλεπιδράσεις μέσω της ομαδικής εργασίας, ώστε να νοηματοδοτήσουν οι μαθητές

τις εμπειρίες τους σε ένα κοινωνικό πλαίσιο (Βιγκότσκι, 1988).

Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής

Επιδιώκεται οι μαθητές/ μαθήτριες:

Να ενθαρρυνθούν να βιώσουν (ενσυναίσθηση) την ψυχολογία ανθρώπων που

συναντιούνται με αγαπημένα τους πρόσωπα μετά από μεγάλο χρονικό

διάστημα.

Να κατανοήσουν ότι πολλές φορές ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να στηριχτεί

στη λογική, προκειμένου να αποδείξει την πίστη ενός αγαπημένου του

προσώπου.

Να αποδεχτούν ότι η αναγνώριση αποτελούσε μια διαδικασία με σημαντικό

λειτουργικό ρόλο, καθώς η μακρόχρονη απουσία επιφέρει αλλαγές στην

εξωτερική όψη των ανθρώπων.

Να κατανοήσουν ότι κάθε άνθρωπος, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της

προσωπικότητάς του, ακολουθεί ξεχωριστή και ιδιαίτερη πορεία σκέψης,

προκειμένου να φτάσει στον στόχο της αναγνώρισης του αγαπημένου του

προσώπου.

http://neamathisi.com/learning-by-design





Γνώσεις για τη γλώσσα

Επιδιώκεται οι μαθητές / μαθήτριες:

Να αντιληφθούν ότι ο κάθε ποιητής χειρίζεται με τον δικό του τρόπο το

ζήτημα της αναγνώρισης, προκειμένου να εντείνει το δραματικό στοιχείο και

να φτάσει στην αίσια λύση που ο ίδιος προκρίνει.

Να κατανοήσουν ότι, μέσω του θέματος της αναγνώρισης στην ποίηση,

αναδεικνύονται αξίες που χαρακτηρίζουν την εποχή δημιουργίας των

ποιητικών έργων.

Να αναγνωρίζουν το τυπικό της αναγνωριστικής διαδικασίας.

Γραμματισμοί

Γλωσσικός – Κλασικός γραμματισμός


Να μάθουν ότι για το επικοινωνιακό πλαίσιο ομιλίας που καλούνται να

εφαρμόσουν στο εν λόγω σενάριο, είναι αναγκαίο να κάνουν αντίστοιχες

γλωσσικές επιλογές, προκειμένου να πετύχουν τον στόχο τους.

Να ενθαρρυνθούν να εκφράσουν τις εντυπώσεις τους από τη δραματοποίηση

μιας σκηνής αναγνώρισης.

Νέοι γραμματισμοί


Να προχωρήσουν στην απόδοση του τυπικού της αναγνωριστικής διαδικασίας

μέσω εννοιολογικών χαρτών.

Να είναι ικανοί να παράγουν πολυτροπικά κείμενα.

Να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου,

προκειμένου να φέρουν σε πέρας το έργο που τους έχει ανατεθεί.

Να χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ ως μέσα πρακτικής γραμματισμού, μέσα όχι μόνο

για διάβασμα και γράψιμο αλλά και για επικοινωνία.

Κριτικός γραμματισμός






Να συσχετίζουν σκηνές αναγνώρισης που απαντώνται τόσο στην «Οδύσσεια»

όσο και στη Δραματική και Δημοτική Ποίηση και να εντοπίζουν ομοιότητες

και διαφορές ως προς το τυπικό τους.

Να εμπλακούν βιωματικά με τη διαδικασία της δραματοποίησης, προκειμένου

να ασκηθούν στη διαχείριση των σχέσεών τους με τους άλλους ανθρώπους.

Να προβληματιστούν για τον ρόλο της αναγνώρισης γενικά στην ποίηση.

Να ασκούν αυτοκριτική στις επιλογές που κλήθηκαν να λάβουν ως ομάδα στο

πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους και να υποστηρίζουν με επιχειρήματα τις

θέσεις τους.

Να ασκούν κριτική στις επιλογές των άλλων ομάδων και να υποστηρίζουν με

επιχειρήματα τις θέσεις τους.

Διδακτικές πρακτικές


Να αποκτήσουν θετική στάση για τη συνεργασία.

Να είναι δημιουργικοί, φέρνοντας σε πέρας το έργο που αναλαμβάνουν.

Να αυτενεργούν και να λαμβάνουν αποφάσεις για την επίτευξη των στόχων

τους.

Να ασκηθούν στην αυτοαξιολόγηση και στην ετεροαξιολόγηση.

Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Έχοντας παρακολουθήσει σχεδόν όλη την εξέλιξη των περιπετειών του Οδυσσέα

καθώς και το θάνατο των μνηστήρων, οι μαθητές φτάνουν στην κορυφαία

αναγνώριση της «Οδύσσειας», του Οδυσσέα από την Πηνελόπη. Πιθανόν, το θέμα

αυτό να είναι άγνωστο στους μαθητές. Τους δίνεται έτσι η ευκαιρία να μελετήσουν

τον τρόπο που επιλέγει ο Όμηρος να συντελεστεί αυτή η αναγνώριση. Ως αφετηρία





θα μπορούσε να δοθεί στους μαθητές η παραλογή «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου»,

εφόσον δε χρησιμοποιηθεί στα Φύλλα Εργασίας, ώστε να ευαισθητοποιούν

αναφορικά με το θέμα αυτό. Η σύγκριση της αναγνωριστικής διαδικασίας του

Οδυσσέα από την Πηνελόπη με άλλες ανάλογες σκηνές, τόσο στην «Οδύσσεια» όσο

και στη Δραματική και Δημοτική Ποίηση, δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να

μελετήσουν το συγκεκριμένο μοτίβο και παράλληλα να αντιληφθούν τον ιδιαίτερο

τρόπο που ο κάθε ποιητής το προσεγγίζει.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Το προτεινόμενο σενάριο βασίζεται στην 27η Ενότητα της «Οδύσσειας» του

σχολικού βιβλίου «Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦΡ.) Ομηρικά έπη Οδύσσεια Α΄

Γυμνασίου». Η προσέγγισή της υπηρετεί τις κατευθύνσεις του Βιβλίου

Εκπαιδευτικού, (σ. 133-137), καθώς και τους στόχους του Διαθεματικού Ενιαίου

Πλαισίου Προγράμματος Σπουδών της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και

Γραμματείας (μετάφραση/ πρωτότυπο) (ΔΕΠΣ - ᾹΠΣ).

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Οι ΤΠΕ στο προτεινόμενο σενάριο γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθούν με τέτοιον

τρόπο ώστε οι μαθητές να εκφραστούν ως κριτικά υποκείμενα. Αναζητούν τη γνώση,

την αντιμετωπίζουν κριτικά, την επεξεργάζονται, συνθέτουν και αξιολογούν τις

πληροφορίες που τους δίνονται, και διατυπώνουν τη δική τους θέση. Χρησιμοποιούν

το διαδίκτυο, βασικά εργαλεία των ΤΠΕ, καθώς και εργαλεία της κοινωνικής

δικτύωσης ώστε να προβάλλουν την ταυτότητά τους. Οικοδομούν τη γνώση

παράγοντας κείμενα και παράλληλα εκφράζονται για ένα μάθημα αρκετά αγαπητό

στους μαθητές.

Κείμενα

Κείμενα σχολικών εγχειριδίων

Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦΡ.) Ομηρικά έπη «Οδύσσεια» Α΄ Γυμνασίου:

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A115/463/3077,12313/

http://ebooks.edu.gr/courses/DSGYM-A115/document/4be3d8d2fqcg/4be3d8dcrleq/4decb99e12ft.pdf


http://www.pi-schools.gr/special_education/kofosi-b/kofosi-b-part-04.pdf





- 19η ENOTHTA: ν 210-494/<187-440>(περίληψη) – ν210-464/<187-413 (ανάλυση).

- 22η ENOTHTA: π 185-336/<167-307>.

- 27η ENOTHTA: ψ (περίληψη – ανάλυση αποσπασμάτων).

- 28η ENOTHTA: ω (περίληψη – ανάλυση αποσπασμάτων).

-Βιβλίο Εκπαιδευτικού, σ. 133-137.

Δραματική Ποίηση, Ευριπίδη «Ελένη»

-Β΄ Επεισόδιο, 1η σκηνή.

-Β΄ Επεισόδιο, 2η σκηνή.

Κείμενα εκτός σχολικών εγχειριδίων

Ευριπίδης, «Ιφιγένεια εν Ταύροις»: 800-840: Αναγνώριση Ιφιγένειας- Ορέστη. Στο

Δραματική Ποίηση, Ιφιγένεια η εν Ταύροις, Γ' Γυμνασίου. Μτφ. Θρ. Σταύρου, Αθήνα:

ΟΕΔΒ 1979. [πηγή: Ιστοχώρος του Θεοδώρου Στάμου Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο].

«Ο γυρισμός του ξενητεμένου». [πηγή: “MYRIOBIBLOS” - τμήμα του διαδυκτιακού

πολιτιστικού κέντρου “artopos”].

Υποστηρικτικό/εκπαιδευτικό υλικό

Λογισμικά

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: Ομηρικά Έπη Α΄ και Β΄ Γυμνασίου. [εφαρμογή

υποστηρικτικού υλικού]

Ιστοσελίδες

Cmap [Λογισμικό δημιουργίας εννοιολογικών χαρτών].

Εικόνες για τον Οδυσσέα [πηγή: «Ελληνικός Πολιτισμός»: Ιστοχώρος του Γ.

Παπαθανασίου - Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο].

Ελένη [πηγή: Ιστοχώρος του Στάθη Παπακωνσταντίνου - Πανελλήνιο Σχολικό

Δίκτυο].

Free Open eClass [Ελληνική Πλατφόρμα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης].






http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C112/379/2523,9748/

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C112/379/2523,9749/

http://users.sch.gr/theostamos/ifigeneia.docx

http://www.myriobiblos.gr/afieromata/dimotiko/txt_paraloges_next.html

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-A115/HTML/index.html

http://cmap.ihmc.us/

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/Eikones.Odysseia/Eikones.htm

http://users.sch.gr/statpapako/eleni.htm

http://free.openeclass.org/





KLEEJA [Free Upload Site]

Text 2 Mind Map [Λογισμικό δημιουργίας εννοιολογικών χαρτών].

Windows Live Movie Maker [Πρόγραμμα επεξεργασίας βίντεο].

Διδακτική πορεία / στάδια /φάσεις

Α΄ Φάση

(4 διδακτικές ώρες, σχολική τάξη, εργαστήριο της πληροφορικής)

Την 1η διδακτική ώρα ο εκπαιδευτικός διάβασε στους μαθητές στην τάξη το κείμενο

της ενότητας. Ακολούθησαν οι απορίες των μαθητών και η επίλυση αυτών. Ο

διδάσκων επικέντρωσε την προσοχή των μαθητών στη σκηνή της αναγνώρισης του

Οδυσσέα από την Πηνελόπη, καθώς αυτό είναι το θέμα του συγκεκριμένου σεναρίου.

Κατόπιν, οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού και

ειδοποιήθηκαν ότι την επόμενη φορά θα εργαστούν στο εργαστήριο της

πληροφορικής.

Την 2η και 3

η διδακτική ώρα οι μαθητές εργάστηκαν σε ομάδες στο εργαστήριο

της πληροφορικής με το 1ο Φύλλο Εργασίας, το οποίο ήταν αναρτημένο στο

ιστολόγιο της τάξης τους. Έργο τους ήταν να καταγράψουν τους στίχους της

αναγνώρισης του Οδυσσέα από την Πηνελόπη, καθώς και να αναφερθούν στα στάδια

και στο τυπικό της αναγνώρισης.

Σε γενικές γραμμές οι έξι ομάδες κατάφεραν να υλοποιήσουν το έργο τους. Με

κάποιες μεταξύ τους διαφορές κατέγραψαν τους στίχους της αναγνώρισης, καθώς και

το τυπικό της. Στο τελευταίο βοήθησε αρκετά το γεγονός ότι ανέτρεξαν στη ραψωδία

π, όπου είχαν μελετήσει την αναγνώριση της Ιθάκης από τον Οδυσσέα. Δυσκολίες

παρουσιάστηκαν στον χωρισμό της αναγνώρισης σε στάδια. Οι τρεις ομάδες

κατάφεραν να τα καταγράψουν, ενώ οι άλλες τρεις ή δεν τα κατέγραψαν σωστά ή δεν

απάντησαν. Για το έργο τους χρησιμοποίησαν εννοιολογικούς χάρτες και, παρόλο

που δεν είχαν αρκετή εμπειρία σε αυτούς, τα κατάφεραν αρκετά καλά.

http://www.freeuploadsite.com/

https://www.text2mindmap.com/

http://windows-live-movie-maker.el.softonic.com/





Αφού ανάρτησαν τις απαντήσεις τους ως Σχόλιο στο ιστολόγιο,

χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα KLEEJA, για να μεταφέρουν τη Διεύθυνση της

εργασίας τους στο ιστολόγιο, οι ομάδες, κατόπιν, στράφηκαν στη μελέτη και στον

σχολιασμό των απαντήσεων των άλλων ομάδων, σύμφωνα με την εκφώνηση της

δραστηριότητάς τους. Ήταν μια διαδικασία που χαροποίησε τους μαθητές και

ενίσχυσε το θετικό κλίμα που υπήρχε. Εάν εξαιρεθεί ότι σε μερικές περιπτώσεις

υπήρξε σχολιασμός απαντήσεων χωρίς αυτές να μελετηθούν, η διαδικασία ήταν

αρκετά ευχάριστη και δημιουργική.

Την 4η διδακτική ώρα οι μαθητές παρουσίασαν τις εργασίες τους στη σχολική

τάξη. Προτιμήθηκε να αφιερωθεί μία διδακτική ώρα στην παρουσίαση των εργασιών,

παρόλο που οι ομάδες είχαν σχολιάσει τις εργασίες των άλλων ομάδων, καθώς κάτι

τέτοιο ήταν απαραίτητο και για να διευκρινιστούν κάποια σημεία, κυρίως για τη

διαφορά τυπικού και σταδίων της αναγνώρισης, αλλά και για να επεξηγηθεί στους

μαθητές ότι ο σχολιασμός των εργασιών προϋποθέτει τη μελέτη τους. Κάθε ομάδα

παρουσίασε την εργασία της και κατόπιν προχώρησε στην αυτοαξιολόγηση της

εργασίας της. Έπειτα, οι άλλες ομάδες αξιολόγησαν την κάθε εργασία. Όλη αυτή η

διαδικασία έγινε σε ευχάριστο κλίμα, λύθηκαν οι απορίες των μαθητών και

ακολούθησε σύντομος διάλογος σχετικά με το πώς πρέπει να γίνεται η εργασία σε

ομάδες. Ενημερώθηκαν ότι την επόμενη φορά θα συναντηθούν στο εργαστήριο της

πληροφορικής όπου θα εργαστούν για ένα δίωρο σε άλλο Φύλλο Εργασίας.

Β΄ Φάση

(3 διδακτικές ώρες, εργαστήριο της πληροφορικής, σχολική τάξη)

Οι μαθητές εργάστηκαν για δύο διδακτικές ώρες στο εργαστήριο της πληροφορικής

με το 2ο Φύλλο Εργασίας. Η κάθε ομάδα είχε ως έργο να συγκρίνει τη διαδικασία της

αναγνώρισης του Οδυσσέα από την Πηνελόπη με άλλες αναγνωρίσεις που

λαμβάνουν χώρα είτε στην «Οδύσσεια» είτε σε έργα της Δραματικής και Δημοτικής






Ποίησης και να εντοπίσει ομοιότητες και διαφορές. Τα παραπάνω θα έπρεπε να τα

παρουσιάσουν σε κατάλληλο λογισμικό με τη μορφή ομιλίας στους συμμαθητές τους.

Επιπρόσθετα, όλες οι ομάδες είχαν ως έργο να καταγράψουν την άποψή τους σχετικά

με το αν η αναγνώριση ήταν αναγκαία μόνο ως λογοτεχνικό μέσο έκφρασης ή

εξυπηρετούσε και άλλο σκοπό.

Δεδομένου ότι σχεδόν οι μισοί μαθητές απουσίαζαν εκείνη τη μέρα λόγω

μαθητικών αγώνων, αποφασίστηκε από τον διδάσκοντα να ασχοληθούν οι

εναπομείναντες μαθητές με όλα τα Φύλλα Εργασίας που είχαν αναρτηθεί στο

ιστολόγιο της τάξης, έστω και αν παρουσιάζονταν δυσκολίες. Έτσι, κάθε ομάδα

αποτελούνταν από δύο μαθητές. Το επίπεδο των εργασιών τους δεν ήταν το

αναμενόμενο. Όλες οι ομάδες δημοσίευσαν τις απαντήσεις τους ως Σχόλιο στο

ιστολόγιο, χρησιμοποιώντας πρώτα το πρόγραμμα KLEEJA και στη συνέχεια

μεταφέροντας τη Διεύθυνση της εργασίας τους στο ιστολόγιο.

Συγκεκριμένα:

Η Α Ομάδα έπρεπε να ασχοληθεί με την αναγνώριση της Ιθάκης από τον

Οδυσσέα. Δεν παρουσιάστηκαν δυσκολίες.

Η Β Ομάδα ασχολήθηκε με την αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο.

Αρκετά καλά προσέγγισε τα ζητούμενα, μολονότι δεν αναφέρθηκε στην

αναγκαιότητα της αναγνώρισης.

Η Γ Ομάδα είχε ως έργο να μελετήσει τη σκηνή της αναγνώρισης του Οδυσσέα

από τον Λαέρτη. Οι μαθητές της ομάδας αυτής απάντησαν πολύ καλά στη

δραστηριότητά τους, μολονότι δεν έλαβαν υπόψη τους, όσο έπρεπε, το επικοινωνιακό

πλαίσιο.

Η Δ Ομάδα είχε ως αποστολή να μελετήσει την αναγνώριση της Ελένης από

τον Μενέλαο από το έργο του Ευριπίδη «Ελένη». Η ομάδα αυτή δυσκολεύτηκε

αρκετά τόσο ως προς την υπόθεση του έργου, μολονότι τους είχε δοθεί σχετικός

ιστότοπος με τη σύντομη περίληψη του έργου, όσο και με τη σύγκριση ανάμεσα στις






δύο σκηνές αναγνώρισης. Χρειάστηκε η βοήθεια του διδάσκοντος, προκειμένου να

ξεπεραστούν κάποιες δυσκολίες.

Η Ε Ομάδα ασχολήθηκε με την αναγνώριση του Ορέστη από την Ιφιγένεια,

σκηνή από το έργο «Ἰφιγένεια ἐν Ταύροις». Η ομάδα αντιμετώπισε δυσκολίες.

Η ΣΤ Ομάδα μελέτησε την αναγνώριση του ξενιτεμένου από τη σύζυγό του από

το δημοτικό τραγούδι «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου». Δεν κατάφερε να προσεγγίσει

τα ζητούμενα με ικανοποιητικό τρόπο.

Την 3η διδακτική ώρα οι μαθητές παρουσίασαν τις εργασίες τους στη σχολική

τάξη. Όπως προαναφέρθηκε, η έλλειψη του συνόλου του δυναμικού της τάξης

δημιούργησε αρκετά προβλήματα, καθώς τουλάχιστον οι μισές εργασίες

χαρακτηρίζονταν από σοβαρές ελλείψεις. Διορθώθηκαν κάποια ορθογραφικά και

εκφραστικά λάθη και ακολούθησε συζήτηση. Η αξιολόγησή τους έγινε βάσει όχι

μόνο του περιεχομένου αλλά και του επικοινωνιακού πλαισίου που έπρεπε να λάβουν

υπόψη τους για την οργάνωση της δραστηριότητάς τους.

Στο τέλος της διδακτικής ώρας έγινε μια μικρή προετοιμασία για τη Γ΄ Φάση

του σεναρίου. Συγκεκριμένα, δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να επιλέξουν είτε

τη δραματοποίηση της αναγνώρισης του Οδυσσέα από την Πηνελόπη είτε τη

συγγραφή μιας ιστορίας βάσει της αναγνωριστικής διαδικασίας, έτσι όπως τη

μελέτησαν οι μαθητές με το 2ο Φύλλο Εργασίας. Η πλειοψηφία των μαθητών επέλεξε

να συγγράψει μια ιστορία, οπότε χωρίστηκαν οι μαθητές σε ομάδες, κυρίως με

κριτήριο τη δυνατότητα της δια ζώσης επικοινωνίας τους. Ελάχιστοι μαθητές

επέλεξαν τη δραματοποίηση της σκηνής, οπότε ανατέθηκαν οι ρόλοι της Πηνελόπης,

του Οδυσσέα και του Τηλέμαχου σε συγκεκριμένους μαθητές.

Στο τέλος συμφωνήθηκε η ημερομηνία κατά την οποία θα παρουσίαζαν είτε τις

σχετικές με την αναγνώριση εργασίες είτε τη δραματοποίηση.





Γ΄ Φάση

(2 διδακτικές ώρες, σχολική τάξη)

Οι μαθητές ασχολήθηκαν με το 3ο Φύλλο Εργασίας. Την 1

η διδακτική ώρα οι μαθητές

παρουσίασαν τις ιστορίες που είχαν συγγράψει και σχετίζονταν με τη διαδικασία της

αναγνώρισης που είχαν μελετήσει με το προηγούμενο Φύλλο Εργασίας. Οι ιδέες τους

ήταν πολύ πρωτότυπες, προξενώντας έτσι το ενδιαφέρον των συμμαθητών τους, ενώ

δεν έλειψαν και οι αστείες ιστορίες. Όλες οι ομάδες αξιοποίησαν τα στάδια της

αναγνωριστικής διαδικασίας και κυρίως τα σημάδια που ζητάει το πρόσωπο που

αναγνωρίζει. Οι ίδιοι οι μαθητές εξέφρασαν την ικανοποίησή τους από το

περιεχόμενο αυτών των ιστοριών. Παράλληλα, ο διδάσκων εξήγησε στους μαθητές

στοιχεία αναχρονισμού που εμπεριείχαν οι ιστορίες αυτές, χωρίς αυτό να υποδηλώνει

ότι έπρεπε να τροποποιηθούν.

Την 2η διδακτική ώρα οι μαθητές δραματοποίησαν τη σκηνή της αναγνώρισης

του Οδυσσέα από την Πηνελόπη. Ειδικότερα, δύο μαθήτριες ανέλαβαν τον ρόλο της

Πηνελόπης, ένας του Τηλέμαχου και δύο του Οδυσσέα. Υποδύθηκαν με τη σειρά

τούς αντίστοιχους ρόλους και επιχείρησαν να αναπαραστήσουν έτσι όπως

φαντάζονταν τη σκηνή. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ ικανοποιητικό, καθώς με τον λόγο

τους, τις κινήσεις και γενικά με την όλη παρουσία τους κατάφεραν να

δραματοποιήσουν τη σκηνή, βιώνοντας συναισθήματα των δρώντων προσώπων. Η

ατμόσφαιρα ήταν πολύ καλή, ενώ οι μαθητές ανταποκρίθηκαν στο όλο αυτό

εγχείρημα.

Στο τέλος, αναρτήθηκε όλο το υλικό του σεναρίου στην ηλεκτρονική τάξη τους

(Free Open eClass ), ενώ οι μαθητές κλήθηκαν να αξιολογήσουν το σενάριο,

απαντώντας στο παρακάτω ερωτηματολόγιο:

«Ἀναγνωρίσεως σημεῖα»

http://free.openeclass.org/





1. Τι σας άρεσε από τη δραστηριότητά σας αυτή είτε στο εργαστήριο των

υπολογιστών είτε στη σχολική τάξη;

2. Τι δεν σας άρεσε από τη δραστηριότητά σας αυτή είτε στο εργαστήριο των

υπολογιστών είτε στη σχολική τάξη;

3. Ποιες προτάσεις έχετε να κάνετε στον διδάσκοντα, ώστε την επόμενη φορά να

έχουμε ακόμη πιο θετικά αποτελέσματα;

Από τα αποτελέσματα της αξιολόγησης φάνηκε ότι οι μαθητές θεώρησαν ως το

πιο θετικό στοιχείο των εργασιών τους τη δραματοποίηση και τη συγγραφή ιστοριών

με θέμα την αναγνώριση. Διατύπωσαν τη θετική τους στάση αναφορικά με το

γεγονός ότι εργάστηκαν ομαδικά για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Ως το πιο

αρνητικό στοιχείο θεώρησαν τον χωρισμό των ομάδων που δεν έγινε με τα κριτήρια

που επιθυμούσαν.





ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α΄ ΦΑΣΗ

1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Αφού μελετήσετε με προσοχή την 27η ενότητα της «Οδύσσειας», να καταγράψετε τα

εξής:

α) τους στίχους στους οποίους εξελίσσεται η αναγνώριση του Οδυσσέα από την

Πηνελόπη.

β) τα τρία στάδια και το τυπικό της αναγνωριστικής διαδικασίας.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν εννοιολογικό χάρτη (π.χ. Cmap, Text 2 Mind

Map), για να φανεί το σκεπτικό της απάντησής σας. Στη συνέχεια, να την αναρτήσετε

στο ιστολόγιο της τάξης σας. Όταν αναρτήσουν και οι άλλες ομάδες τις απαντήσεις

τους, να τις μελετήσετε και να τις σχολιάσετε με την επιλογή Σχόλιο –Δημοσίευση.


http://cmap.ihmc.us/







Β΄ ΦΑΣΗ


Α ΟΜΑΔΑ (Η αναγνώριση της Ιθάκης από τον Οδυσσέα)

Αποστολή της ομάδας σας είναι να οργανώσετε μια ομιλία προς τους συμμαθητές

σας. Θέμα αυτής της ομιλίας θα είναι η σύγκριση της διαδικασίας αναγνώρισης του

Οδυσσέα από την Πηνελόπη με την αναγνώριση της Ιθάκης από τον Οδυσσέα και η

παρουσίαση των ομοιοτήτων και των διαφορών ανάμεσα στις δύο σκηνές. Επιπλέον,

να καταγράψετε στην ομιλία την άποψή σας για τον ρόλο της αναγνώρισης, εάν,

δηλαδή, πιστεύετε ότι η αναγνώριση ήταν αναγκαία μόνο ως λογοτεχνικό μέσο

έκφρασης ή εξυπηρετούσε και άλλο σκοπό.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το διαδίκτυο, για να δημιουργήσετε μια πολυτροπική

παρουσίαση.

Εδώ μπορείτε να βρείτε την αναγνώριση της Ιθάκης από τον Οδυσσέα.






Β ΟΜΑΔΑ (Η αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο)



Οδυσσέα από την Πηνελόπη με την αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο και

η παρουσίαση των ομοιοτήτων και των διαφορών ανάμεσα στις δύο σκηνές.

Επιπλέον, να καταγράψετε στην ομιλία την άποψή σας για τον ρόλο της

αναγνώρισης, εάν, δηλαδή, πιστεύετε ότι η αναγνώριση ήταν αναγκαία μόνο ως

λογοτεχνικό μέσο έκφρασης ή εξυπηρετούσε και άλλο σκοπό.



Εδώ μπορείτε να βρείτε την αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο.






Γ ΟΜΑΔΑ (Η αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Λαέρτη)



Οδυσσέα από την Πηνελόπη με την αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Λαέρτη και η







Εδώ μπορείτε να βρείτε την αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Λαέρτη.






Δ ΟΜΑΔΑ (Η αναγνώριση της Ελένης από τον Μενέλαο)



Οδυσσέα από την Πηνελόπη με την αναγνώριση της Ελένης από τον Μενέλαο και η







Εδώ μπορείτε να βρείτε την αναγνώριση της Ελένης από τον Μενέλαο. Μελετήστε

την 1η και τη 2

η σκηνή του Β΄ Επεισοδίου.

Εδώ μπορείτε να βρείτε την περίληψη της «Ελένης».

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C112/347/2320,8884/unit=704

http://users.sch.gr/statpapako/eleni.htm





Ε΄ ΟΜΑΔΑ (Η αναγνώριση του Ορέστη από την Ιφιγένεια)



Οδυσσέα από την Πηνελόπη με την αναγνώριση του Ορέστη από την Ιφιγένεια και η







Εδώ μπορείτε να βρείτε την αναγνώριση του Ορέστη από την Ιφιγένεια.

http://users.sch.gr/theostamos/ifigeneia.docx





ΣΤ ΟΜΑΔΑ (Η αναγνώριση του ξενιτεμένου από τη σύζυγό του)



Οδυσσέα από την Πηνελόπη με την αναγνώριση του ξενιτεμένου από τη σύζυγό του

και η παρουσίαση των ομοιοτήτων και των διαφορών ανάμεσα στις δύο σκηνές.

Επιπλέον, να καταγράψετε στην ομιλία την άποψή σας για τον ρόλο της

αναγνώρισης, εάν, δηλαδή, πιστεύετε ότι η αναγνώριση ήταν αναγκαία μόνο ως

λογοτεχνικό μέσο έκφρασης ή εξυπηρετούσε και άλλο σκοπό.



Εδώ και εδώ μπορείτε να βρείτε το δημοτικό τραγούδι «Ο γυρισμός του

ξενιτεμένου».


http://www.myriobiblos.gr/afieromata/dimotiko/txt_paraloges_next.html





Γ΄ ΦΑΣΗ


Επιλέξτε τη δραστηριότητα με την οποία θα ασχοληθείτε. Είτε θα

προσπαθήσετε να δραματοποιήσετε τη σκηνή της αναγνώρισης του Οδυσσέα από την

Πηνελόπη είτε θα πλάσσετε μια ιστορία, η οποία θα στηρίζεται στην αναγνωριστική

διαδικασία, έτσι όπως τη μελετήσετε. Ο καθένας μπορεί να κάνει όποια επιλογή

επιθυμεί. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια του διδάσκοντος, αφού κατανεμηθούν οι ρόλοι

και χωριστούν οι ομάδες συγγραφής με κριτήριο την όσο το δυνατόν πιο αποδοτική

εργασία, θα οριστεί η ημέρα κατά την οποία θα δραματοποιηθεί η σκηνή της

αναγνώρισης και θα παρουσιαστούν οι ιστορίες που θα γράψετε.





Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Η θεματολογία του σεναρίου προσφέρεται για διάφορες επεκτάσεις. Κατ’ αρχάς, στο

1ο Φύλλο Εργασίας θα μπορούσαν να δοθούν και ερωτήματα για τα θέματα που

θίγονται στην ενότητα αυτή, τα οποία είναι αρκετά (αντίποινα από τους συγγενείς

των μνηστήρων, η υποχρέωση της νέας αποδημίας του Οδυσσέα, η προσωπικότητα

της Πηνελόπης κ.ά.). Το παραπάνω θα μπορούσε να συνδυαστεί και με τη λειτουργία

του αφηγηματικού χρόνου, καθώς στην ενότητα υπάρχουν και ανάδρομες και

πρόδρομες αφηγήσεις.

Ως προς το 2ο Φύλλο Εργασίας, θα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει και

αποσπάσματα από άλλα έργα που προσεγγίζουν το θέμα της αναγνώρισης.

Ενδεικτικά αναφέρονται η αναγνώριση του Ορέστη από την Ηλέκτρα, στην

«Ηλέκτρα» του Ευριπίδη, η αναγνώριση του Ερωτόκριτου από την Αρετούσα, στον

Ερωτόκριτο του Β. Κορνάρου, η αναγνώριση της κοπέλας στο δημοτικό τραγούδι

«Της νύφης που κακοπάθησε». Επίσης, είναι πιθανό οι μαθητές να γνωρίζουν

δημοτικά τραγούδια της περιοχής τους με σχετικό θέμα. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον η

έρευνά τους να στραφεί στην τοπική λαϊκή παράδοση για το θέμα αυτό, συνδέοντας

έτσι τη μαθησιακή διαδικασία με πολιτισμικά στοιχεία του τόπου τους. Ακόμη, οι

δραστηριότητες των μαθητών θα μπορούσαν να στραφούν σε μια συνολική έρευνα

της «Οδύσσειας» αναφορικά με τα πρόσωπα που αναγνωρίζει ο ίδιος ο Οδυσσέας,

αλλά και τα πρόσωπα από τα οποία αναγνωρίζεται. Ανάλογη ερώτηση υπάρχει στα

θέματα για τη συνολική θεώρηση της «Οδύσσειας», στο τέλος του σχολικού

εγχειριδίου.

Ως προς το 3ο Φύλλο Εργασίας, θα μπορούσε να ζητηθεί από τους μαθητές να

πλάσσουν οι ίδιοι μια ιστορία που να στηρίζεται στη διαδικασία της αναγνώρισης.

Αυτή η δραστηριότητα αξιοποιήθηκε ως εναλλακτική της δραματοποίησης της

σκηνής της αναγνώρισης.





Άλλη δραστηριότητα που θα μπορούσαν να εκπονήσουν οι μαθητές είναι να

επικεντρωθούν στην παρουσίαση της συναισθηματικής κατάστασης των προσώπων

που αναγνωρίζονται. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν να μελετήσουν εικαστικό

υλικό και στη συνέχεια να αναφερθούν στα συναισθήματα των προσώπων. Τέτοιο

υλικό θα μπορούσαν να αντλήσουν από το λογισμικό Ομηρικά Έπη και από τον

διαδικτυακό τόπο «Ελληνικός Πολιτισμός».

Τέλος, μια άλλη κατεύθυνση που θα μπορούσε να δώσει ο εκπαιδευτικός είναι

ο νόστος των Ελλήνων στο σπίτι τους και στην πατρίδα τους, κατ’ αναλογία με τον

νόστο του Οδυσσέα. Σε αυτή την περίπτωση η συγκεκριμένη ενότητα της

«Οδύσσειας» είναι δυνατό να συνδυαστεί με θέματα αποικισμού και μετανάστευσης,

δίνοντας έτσι μια διαθεματική διάσταση στην επιστροφή και στην αναγνώριση του

Οδυσσέα. Είναι αυτονόητο ότι με αυτό τον τρόπο συνδέεται η «Οδύσσεια» με τα

αντικείμενα της Ιστορίας, της Γεωγραφίας, των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

κ.ά.

Είναι σαφές από τα παραπάνω ότι ο εκπαιδευτικός ανάλογα με τους στόχους

του και το επίπεδο της τάξης του, μπορεί να στρέψει τη διδασκαλία της

συγκεκριμένης ενότητας της Οδύσσειας σε πολλές κατευθύνσεις.

Η. ΚΡΙΤΙΚΗ

Στο συγκεκριμένο σενάριο αξιοποιήθηκαν έξι ομάδες και όχι πέντε, όπως προέβλεπε

ο αρχικός σχεδιασμός του σεναρίου, καθώς ο αριθμός των μαθητών ήταν μεγάλος και

κρίθηκε σωστό οι ομάδες να είναι ολιγομελείς. Έτσι προστέθηκε στη Β΄ Φάση και

μία ακόμη ομάδα, η οποία ασχολήθηκε με την παραλογή «Ο γυρισμός του

ξενιτεμένου». Βέβαια, αστάθμητος παράγοντας δεν επέτρεψε την άρτια επεξεργασία

του Φύλλου Εργασίας και από τις έξι ομάδες, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Η εφαρμογή του σεναρίου έγινε με αρκετές δυσκολίες, οι οποίες οφείλονταν

στο γεγονός ότι χάθηκαν πολλές διδακτικές ώρες λόγω εκδρομών, εκδηλώσεων,

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-A115/HTML/anagnorisi/main.html

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/Eikones.Odysseia/Eikones.htm





σχολικών εορτών κ.ά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η υλοποίησή του να λάβει χώρα σε

βάθος ενός μήνα περίπου. Κατά τη γνώμη του γράφοντος θα ήταν πολύ καλύτερο για

τους μαθητές να εξελισσόταν ομαλά η εφαρμογή του σεναρίου, ώστε να μπορούν να

παρακολουθούν εύκολα την εξέλιξή του.

Δυσκολίες που έχουν σχέση με το περιεχόμενο του σεναρίου δεν

παρουσιάστηκαν, εάν εξαιρεθεί η διάκριση του τυπικού και των σκηνών της

αναγνώρισης του 1ου

Φύλλου Εργασίας, όπως έχει αναφερθεί στην ενότητα για την

διδακτική πορεία του σεναρίου. Άλλες δυσκολίες δεν παρουσιάστηκαν στην

υλοποίησή του. Οι μαθητές σχετικά εύκολα ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις των

τριών Φύλλων Εργασίας. Το γεγονός ότι στο 3ο Φύλλο Εργασίας τούς δόθηκε η

δυνατότητα επιλογής της δραστηριότητας συγγραφής μιας ιστορίας με εφαρμογή της

αναγνωριστικής διαδικασίας επέδρασε θετικά, καθώς δεν ήταν όλοι πρόθυμοι να

συμμετάσχουν σε μια δραματοποίηση της σκηνής. Για την τελευταία δεν έγινε καν

λόγος για βιντεοσκόπηση, όπως προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός του σεναρίου, για

να αποφευχθεί η «έκθεση» των προσώπων των μαθητών.

Η ενασχόληση των μαθητών με το προτεινόμενο σενάριο τους έδωσε τη

δυνατότητα να οικοδομήσουν μόνοι τους τη γνώση για ένα ζήτημα που μάλλον δεν το

είχαν ξανασυναντήσει. Με τον τρόπο αυτόν τα οφέλη για τους ίδιους θα είναι

μεγαλύτερα και θα διαρκέσουν περισσότερο χρόνο. Η ενασχόλησή τους με το

συγκεκριμένο σενάριο ίσως συμβάλλει στη διαμόρφωση θετικής στάσης αναφορικά

με την «Οδύσσεια», κάτι το οποίο θα βοηθήσει, όταν την επόμενη χρονιά θα

ασχοληθούν με το άλλο ομηρικό έπος, την «Ιλιάδα».

Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βιγκότσκι, Λ. 1988. Σκέψη και Γλώσσα. Αθήνα: Γνώση.

Κακριδής,. Ι. Θ. 1999. Το μήνυμα του Ομήρου. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας».





Kress, G. 2000. «Σχεδιασμός του γλωσσικού προγράμματος σπουδών με βάση το

μέλλον», Γλωσσικός Υπολογιστής, 2, 111-124.

Μαρωνίτης, Δ. Ν. 1997. «Αναγνωρισμοί στην Οδύσσεια». Εφημερίδα «Το Βήμα».

14.12.1997.

http://www.tovima.gr/PrintArticle/?aid=94084.

Μαρωνίτης, Δ. Ν. & Λ. Πόλκας. 2007. Αρχαϊκή επική ποίηση: Από την Ιλιάδα στην

Οδύσσεια. Σειρά: Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσία στη Μέση Εκπαίδευση 5.

Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. [Ψηφίδες για την Ελληνική

Γλώσσα – Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας].

http://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/history/epos/index.html

Νέα Μάθηση: Μετασχηματιστικοί Σχεδιασμοί για την Παιδαγωγική και την

Αξιολόγηση.


[28-03-2015].

http://www.tovima.gr/PrintArticle/?aid=94084

http://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/history/epos/index.html


5 Εκπαιυικά νάρια και μαθηιακές ρα 1ηριόης, 1ύμφωνα μ...

Documents

Transcript of 5 Εκπαιυικά νάρια και μαθηιακές ρα 1ηριόης, 1ύμφωνα μ...