4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους...

13
Η ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟΥΣ ΜΟΡΑΒΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος διδάσκουν το χριστιανισμό στους σλαβόφωνους πληθυσμούς ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 1

Transcript of 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους...

Page 1: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

ΗΔΙΑΔΟΣΗΤΟΥΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

ΣΤΟΥΣ ΜΟΡΑΒΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ

Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος διδάσκουν το χριστιανισμό στους σλαβόφωνους

πληθυσμούς

1

Page 2: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

ΟΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣΤΩΝΜΟΡΑΒΩΝ

Λαοί τον 9ο αιώνα. Εγκυκλοπαίδεια Mondadori

2

Page 3: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

ΜΟΡΑΒΟΙ

• Λαός σλαβικής καταγωγής• Από το 860 επεκτάθηκαν βόρεια του Δούναβη• Η Μεγάλη Μοραβία καταλάμβανε εδάφη της σημερινής

Τσεχίας, Σλοβακίας και βόρειας Ουγγαρίας.

3

Page 4: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

Ο Σλάβος ηγεμόνας των Μοραβών Ρατισλάβος ζήτησε από το Βυζάντιο ιεραποστόλους, για να διδάξουν στο λαό του το Χριστιανισμό (862/863)

Γιατί ζήτησαν ιεραποστόλους

από το Βυζάντιο;

• Οι Μοραβοί προσπαθούν να απαγκιστρωθούν από την εξουσία των Γερμανών ηγεμόνων και της συμμαχίας των Φράγκων και Βούλγαρων

• Οι ιεραπόστολοι της Λατινικής Εκκλησίας θεωρούνται πράκτορες της γερμανικής πολιτικής

• Είναι αντίθετοι στην προσπάθεια των Λατίνων ιεραποστόλων να επιβάλλουν τη λατινική γλώσσα

4

Page 5: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

Ο Σλάβος ηγεμόνας των Μοραβών Ρατισλάβος ζήτησε από το Βυζάντιο ιεραποστόλους, για να διδάξουν στο λαό του το Χριστιανισμό (862/863)

Γιατί δέχτηκαν οι Βυζαντινοί;

• Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ’ και ο πατριάρχης Φώτιος θεώρησαν ωφέλιμη την πρόταση των Μοραβών διότι

Το Βυζάντιο θα επέκτεινε την επιρροή του και την πνευματική του ακτινοβολία στην κεντρική Ευρώπηθα πίεζε τη Βουλγαρία που βρισκόταν στη μέση και άπλωνε με γοργό ρυθμό την επιρροή της στην Κεντρική Ευρώπη

5

Page 6: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

ΙεραποστολήστηΜοραβία• Το καλοκαίρι του 863 οι δύο

αδερφοί Κωνσταντίνος (μοναστικό όνομα Κύριλλος) και Μεθόδιος έφτασαν στη Μοραβία.

• Ο Κωνσταντίνος δημιούργησε ένα σλαβικό αλφάβητο που απέδιδε όλες τις φωνητικές ιδιαιτερότητες της σλαβικής γλώσσας.

• Ο Κωνσταντίνος απέδωσε στα σλαβικά τη Θεία Λειτουργία και τα ιερά βιβλία.

• Οργάνωσαν την Εκκλησία των Μοραβώνη πρώτη σελίδα του κατά Μάρκον ευαγγελίου από τον

κώδικα της Μονής Ζωγράφου στο Άγιο Όρος [Codex Zographensis] γραμμένο σε γλαγολιτικό [κυριλλικό]

αλφάβητο

6

Page 7: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

Το μοντέρνο κυριλλικό αλφάβητο7

Page 8: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

& Κύριλλος Μεθόδιος• Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος ήταν αδέλφια, μοναχοί, με

μεγάλη ιεραποστολική δράση. • Κατάγονταν από τη Θεσσαλονίκη• Ήταν έμπειροι διπλωμάτες και γνωστοί λόγιοι.• Γνώριζαν άριστα τη σλαβική και άλλες γλώσσες.

8

Page 9: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

• Γιατί νομίζετε πέτυχαν οι Βυζαντινοί στην αποστολή του εκχριστιανισμού των Μοραβών σε αντίθεση με τους λατίνους ιεραποστόλους;

Ανασκευή της θεωρίας των τριών γλωσσών Όταν ο Κωνσταντίνος ήταν στη Βενετία, μαζεύτηκαν οι Λατίνοι επίσκοποι, ιερείς και μοναχοί και στράφηκαν εναντίον του, όπως οι κουρούνες ενάντια στο γεράκι, και διατύπωσαν την αίρεση των τριών γλωσσών, λέγοντας: «Πώς συμβαίνει να έχεις επινοήσει για τους Σλάβους μια γραφή και να τους διδάσκεις κείμενα γραμμένα σ' αυτή, μια γραφή που δεν τη βρήκε ποτέ κανένας ως σήμερα ούτε απόστολος ούτε πάπας ούτε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ούτε κι ο Ιερώνυμος; Εμείς ξέρουμε μόνο τρεις γλώσσες, στις οποίες επιτρέπεται να δοξολογείται γραπτώς ο θεός, την εβραϊκή, τη λατινική και την ελληνική». Ο Φιλόσοφος απάντησε: «Μήπως η βροχή δεν έρχεται από το Θεό και δεν πέφτει για όλους τους ανθρώπους; Μήπως ο ήλιος δεν λάμπει για όλους τους ανθρώπους και μήπως όλοι δεν αναπνέουμε τον ίδιο αέρα; [...] Πολλοί λαοί έχουν δική τους γραφή και κάθε λαός τιμά το θεό στη δική του γλώσσα [...]».

Βίος Κωνσταντίνου, γερμ. μετ. Jo. Bujnoch (Slavische Geschichtschreiber 1), Γκρατς-Βιέννη-Κολονία 1958, 71-72

• Η ρωμαϊκή εκκλησία υποστήριζε τη θεωρία των τριών ιερών γλωσσών η διάδοση και διδασκαλία του χριστιανισμού πρέπει να γίνεται μόνο στη λατινική, εβραϊκή ή ελληνική γλώσσα

• Σε συνάντηση με εκπροσώπους της λατινικής εκκλησίας στη Βενετία ο Κωνσταντίνος υποστήριξε ότι πολλοί λαοί έχουν τη δική τους γλώσσα και όλοι δικαιούνται σύμφωνα με το Δαβίδ, να υμνούν το θεό στη δική τους γλώσσα.

Στον εκλεκτικισμό της θεωρίας των τριών γλωσσών αντιπαραβάλλεται η δημοκρατική ιδέα της ισότητας όλων των λαών και γλωσσών της γης ενώπιον του Θεού.

9

Page 10: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

ΣημασίατουεκχριστιανισμούτωνΜοραβών• Οι Μοραβοί κατανοούν ευκολότερα το κήρυγμα

και τη λειτουργία στη σλαβική γλώσσα τεράστια επιτυχία του ιεραποστολικού έργου. • Οι Κύριλλος και Μεθόδιος οργάνωσαν τη

σλαβική εκκλησία (863-866).• Διαδόθηκε στους Σλάβους ο πολιτισμός των

Ελλήνων και του χριστιανισμού.• Τέθηκαν οι βάσεις της σλαβικής γραμματείας.• Ενισχύθηκε η ενότητα των Σλάβων αφού η

κοινότητα της φυλής έγινε και κοινότητα πίστης.10

Page 11: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣΤΩΝΒΟΥΛΓΑΡΩΝ

• Ο βυζαντινός στρατός υποχρέωσε το Βούλγαρο ηγεμόνα Βόρη να δεχτεί το χριστιανισμό από την Κωνσταντινούπολη.

• Το 864 βαφτίζεται ο ίδιος ο ηγεμόνας Βόρης ως Μιχαήλ με ανάδοχο τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ’.

Σύγκρουση της βυζαντινής εκκλησίας με τον Πάπα, που επιδίωκε να επεκτείνει την επιρροή

της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας στα βόρεια του Βυζαντίου

11

Page 12: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

ΦΩΤΙΕΙΟΣΧΙΣΜΑ• Οι σχέσεις της ρωμαϊκής και

βυζαντινής εκκλησίας οξύνθηκαν σε μεγάλο βαθμό.

• Το 867 συγκαλείται Σύνοδος όπουΑναθεματίζεται ο ΠάπαςΑπορρίπτεται το δόγμα περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος και εκ του Υιού (fioloque)Καταδικάζεται η επέμβαση της Ρώμης στη Βουλγαρία

• Στη Σύνοδο του 870 η εκκλησία της Βουλγαρίας υποτάσσεται οριστικά στη δικαιοδοσία του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης.

Απόψεις του Φωτίου για τη ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Ο Φώτιος [...]αναφέρει τις άθλιες συνήθειες και τις ψευδείς διδασκαλίες που επέβαλαν οι μοχθηροί Λατίνοι στους άτυχους Βουλγάρους: αυτές περιλάμβαναν την πρακτική της νηστείας του Σαββάτου και τη συντόμευση της Τεσσαρακοστής κατά μια εβδομάδα, την καταδίκη των νυμφευμένων ιερέων και την επιμονή στο ότι μόνο επίσκοποι μπορούν να τελούν το μυστήριο του χρίσματος [...]. Ακόμη σοβαρότερο ήταν το γεγονός, τόνιζε ο Φώτιος, ότι οι λατίνοι κληρικοί στη Βουλγαρία προπαγάνδιζαν το δόγμα της διπλής εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος· αυτό ήταν καθαρή αίρεση [...].

D. Obolensky, Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία. Η Ανατολική Ευρώπη, 500-1453, μετ. Γ. Τσεβρεμές,

Θεσσαλονίκη 1991, 158-159.

12

Page 13: 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βούλγαρους

ΦΑΤ

ΣΗ Α

ΘΑΝ

ΑΣΙΑ

ΦΙΛ

ΟΛΟ

ΓΟΣ

13