3o Γενικό Λύκειο Αγίας ΠαρασκευήςΣχολικό έτος :2014-2015

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ

ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Υπεύθυνες καθηγήτριες : Πανουργιά Μυρτώ

Αντωνίου Ελένη

Χρυσανθοπούλου Δήμητρα

Διδαγγέλλου Αικατερίνη

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΛΩΝ ΟΜΑΔΩΝ

ΟΜΑΔΑ 1η ΔΑΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

1 Γιαλένιος Αντώνιος

2 Μήτσιος Μιχαήλ

3 Ντάκος Γεώργιος

4 Μπορομπόκας Κων/νος

5 Σταθόπουλος Κων/νος

6 Κυριαζής Γεράσιμος

ΟΜΑΔΑ 2η ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

1 Λαχανά Ναυσικά

2 Μαρούλη Σοφία

3 Κωτσιοπούλου Αικατερίνη

4 Κέντρου Λαμπιόνα

5 Σπατιώτη Άννα

6 Πετικίδης Νικόλαος

ΟΜΑΔΑ 3η ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ

1 Αγγελίδου Κων/να

2 Γούμενου Θεοφανία

3 Βάνα Μαρία

4 Σαμοϊλη Μαρία

5 Τσώνη Ηλιάνα

6 Καραμάνου Σεβαστή

ΟΜΑΔΑ 4η ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

1 Ψαράκης Ευστάθιος

2 Λίτσας Παντελεήμων

3 Λουμιώτης Γεώργιος

4 Κωνσταντόπουλος Ιωάννης

3ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

(σε εβδομαδιαία δίωρα) – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ -ΕΚΔΡΟΜΕΣ

1. Παρουσίαση θέματος και μεθοδολογίας προγράμματος (σε εβδομαδιαία δίωρα)2. Ανάθεση και κατανομή εργασιών σε ομάδες. Οδηγίες εργασίας.3. Συλλογή – παρουσίαση υλικού4. Επεξεργασία υλικού5. Δημιουργία ιστότοπου liimniwikispaces.com. για χρήση του ως ηλεκτρονική τάξη (e-class)6. Σχολαστική διερεύνηση και κριτική των πηγών/πληροφοριών7. Σχεδιασμός εννοιολογικών χαρτών και ημερολογίου προγράμματος8. Κατασκευή ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με το θέμα9. Κατασκευή και αρχειοθέτηση υλικού στο φάκελο της εργασίας10. Δημιουργία ατομικού φακέλου (portfolio) για κάθε μαθητή11. Συνολική επεξεργασία του υλικού των ομάδων του προγράμματος12. Γραπτή έκθεση παρουσίασης του συνόλου του υλικού13. Γλωσσική εξομάλυνση του υλικού και επισύναψη οπτικού υλικού14. Ψηφιοποίηση του υλικού15. Διαμοίραση ηλεκτρονική της ερευνητικής εργασίας στην ιστοσελίδα του σχολείου16. Πρόβα παρουσίασης υλικού όλων των ομάδων17. Προετοιμασία για την εκπαιδευτική επίσκεψη στη Λίμνη Πλαστήρα και σε ΚΠΕ με ξενάγηση στα ειδικά μονοπάτια18. Πραγματοποίηση επίσκεψης19. Παρουσίαση του προγράμματος σε ημερίδα20. Αξιολόγηση του προγράμματος 21. Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Κέντρο ΓΑΙΑ στην Κηφισιά22. Εκπαιδευτική εκδρομή στον Υμηττό και την Ι. Μ. Καισαριανής23. Εκπαιδευτική περιβαλλοντική εκδρομή στη Λίμνη Πλαστήρα

Διάγραμμα παρουσίασης εργασίας

• Εισαγωγική παρουσίαση προγράμματος• Οικοσυστήματα• Ομάδα 1. Δάση λίμνης Πλαστήρα• Ομάδα 2. Υγρότοπος λίμνης Πλαστήρα• Ομάδα 3. Εθνικοί Δρυμοί• Ομάδα 4.Αειφορία, Ανάπτυξη και Αξιοθέατα λίμνης Πλαστήρα• Περιβαλλοντικά προβλήματα• Το φαινόμενο του Θερμοκηπίου• Τα φυτοφάρμακα• Τρόποι προστασίας του περιβάλλοντος• Ακολουθεί και επιπλέον συνοδευτικό αρχείο παρουσίασης με τίτλο «Ημερολόγιο του

περιβαλλοντικού προγράμματος 3ου Λυκείου Αγίας Παρασκευής» στο οποίο καταγράφονται όλες οι δραστηριότητες των ομάδων (έρευνα, συλλογή, επεξεργασία, σύνθεση πληροφοριών, πραγματοποίηση εκπαιδευτικών επισκέψεων και εκδρομών, τελική εκδήλωση παρουσίασης, φωτογραφικό υλικό) καθώς επίσης και

• ένα ολιγόλεπτο δειγματοληπτικό οπτικοακουστικό ψηφιακό αρχείο των αρχικών παρουσιάσεων των εργασιών κάθε ομάδας στην τάξη.

Εισαγωγική παρουσίαση του προγράμματος

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

• Κάθε σύστημα των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων μιας περιοχής, αλλά και οι σχέσεις που διαμορφώνονται μεταξύ τους, ονομάζεται οικοσύστημα. Το σύστημα αυτό αποτελείται από:

• Το σύνολο των οργανισμών που ανήκουν στο ίδιο είδος, δηλαδή τον πληθυσμό.

• Το σύνολο των πληθυσμών ενός οικοσυστήματος και τις σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ τους, δηλαδή την βιοκοινότητα.

• Την περιοχή στην οποία ζει ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα, δηλαδή τον βιότοπο.

ΤΥΠΟΙ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ• Υπάρχουν πολλοί τύποι οικοσυστημάτων. Στην θάλασσα

ονομάζονται θαλάσσια οικοσυστήματα, όσα απαντούν σε ακτές αποκαλούνται παράκτια οικοσυστήματα, ενώ στην ξηρά ονομάζονται χερσαία οικοσυστήματα. Όταν σε μια έκταση ξηράς υπάρχουν μόνο γεωργικές καλλιέργειες, τότε μιλάμε για ένα αγροτικό οικοσύστημα. Υπάρχουν, επίσης, και τα οικοσυστήματα των γλυκέων υδάτων, οι υγρότοποι. Ο ρόλος των τελευταίων είναι σημαντικός, καθώς παρέχουν τροφή και προστασία σε ένα μεγάλο αριθμό πτηνών, θηλαστικών, ψαριών και άλλων οργανισμών.

• Δασικό οικοσύστημα είναι το οικοσύστημα των φυτών και ζώων, στο οποίο κυριαρχούν τα δενδρώδη δασικά είδη. Τα κυριότερα δασικά είδη των ελληνικών δασών είναι: οι δρυς κατά 35% , τα πεύκα κατά 25% ,τα έλατα 19%, οι οξιές κατά 10% και καστανιές 2%.

ΚΠΕ ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ

• Το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του σχολείου μας συμμετέχει στο Δίκτυο Δάσος του ΚΠΕ Μουζακίου, καθώς στις ιστοσελίδες του υπήρχε άφθονο υλικό προς αξιοποίηση στην έρευνά μας. Κυρίως εμπνευστήκαμε από τα περιβαλλοντικά προγράμματα του ΚΠΕ

• Α) «το Δάσος»• Β) «Υγρότοποι» τις θεματικές των οποίων σας

παρουσιάζουμε στην επόμενη διαφάνεια

ΟΜΑΔΑ 1 : ΔΑΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

• Τι είναι οικοσύστημα;• Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν ένα οικοσύστημα;• Πως κατανέμονται οι δασικές εκτάσεις στην Ελλάδα (δάση,

γεωργική γη, μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις, βοσκότοποι, εσωτερικά ύδατα, οικισμοί);

• Πως μεταβάλλονται οι δασικές εκτάσεις στο χρόνο;• Ποια είδη δένδρων καλύπτουν τα δάση;• Ποιοι είναι οι βιοτικοί - αβιοτικοί παράγοντες του δασικού

οικοσυστήματος και ποια η σημασία τους;• Παρουσιάστε τις ζώνες δασικής βλάστησης στην Ελλάδα• Σχολιάστε το κλίμα των ζωνών δασικής βλάστησης.• Σχολιάστε τη φυτοκοινωνία των ζωνών δασικής βλάστησης.• Ποια είναι η αξία και η προσφορά του δάσους στον άνθρωπο;• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τα δάση σήμερα;

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής ΕκπαίδευσηςΟΜΑΔΑ 1 :Μπορομπόκας Κων/νος, Μήτσιος Μιχάλης, Ντάκος Γεώργιος, Σταθόπουλος Κων/νος, Κυριαζής Γεράσιμος, Γιαλένιος Αντώνιος

ΔΑΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

• Το σύνολο των οργανισμών που ανήκουν στο ίδιο είδος, δηλαδή τον πληθυσμό.

• Το σύνολο των πληθυσμών ενός οικοσυστήματος και τις σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ τους, δηλαδή την βιοκοινότητα.

• Την περιοχή στην οποία ζει ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα, δηλαδή τον βιότοπο.

• Υπάρχουν πολλοί τύποι οικοσυστημάτων. Στην θάλασσα ονομάζονται θαλάσσια οικοσυστήματα, όσα απαντούν σε ακτές αποκαλούνται παράκτια οικοσυστήματα, ενώ στην ξηρά ονομάζονται χερσαία οικοσυστήματα. Όταν σε μια έκταση ξηράς υπάρχουν μόνο γεωργικές καλλιέργειες, τότε μιλάμε για ένα αγροτικό οικοσύστημα. Υπάρχουν, επίσης, και τα οικοσυστήματα των γλυκέων υδάτων, οι υγρότοποι. Ο ρόλος των τελευταίων είναι σημαντικός, καθώς παρέχουν τροφή και προστασία σε ένα μεγάλο αριθμό πτηνών,θηλαστικών, ψαριών και άλλων οργανισμών.

• Παγκόσμιες κλιματικές μεταβολές

• Στρώμα όζοντος

• Βιοποικιλίες

• Ακραία γεγονότα

• Υπερπληθυσμός

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ• Μεσογειακά δάση κωνοφόρωνΤα πιο κοινά είναι τα δάση με χαλέπιο πεύκη που εμφανίζονται κυρίως σε

ασβεστολιθικά αλλά και αμμώδη εδάφη μέχρι το υψόμετρο των 1200 μέτρων

• Ορεινά δάση κωνοφόρων Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και συχνές χιονοπτώσεις χαρακτηρίζουν τα ψηλά

σημεία των ελληνικών βουνών. Σε υψόμετρα πάνω από τα 800 μέτρα επικρατούν είδη κωνοφόρων που αντέχουν στο ψύχος όπως η μαύρη πεύκη,  κεφαλληνιακή ελάτη

• Ηπειρωτικές κεντροευρωπαϊκές δενδρώδεις διαπλάσεις  Παρουσιάζονται σε περιοχές που η θερμοκρασία το χειμώνα πέφτει κάτω

από το όριο του παγετού. • Υποαλπικά και αλπικά συστήματα  Στις κορυφές των βουνών και σε υψόμετρα πάνω από 1700 έως 2900

μέτρα απαντώνται φυτά και ζώα που συνθέτουν τα ελληνικά αλπικά συστήματα.Η θερμοκρασία στις περιοχές αυτές δεν ξεπερνά τους 0οC από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάιο και καλύπτονται από χιόνι το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Τα δέντρα αναπτύσσονται μεμονωμένα μέχρι κάποιο ύψος και ψηλότερα δίνουν τη θέση τους σε θάμνους και ποώδη φυτά που σχηματίζουν τα αλπικά λιβάδια.

• Αμυγδαλιά• Βελανιδιά• Έλατο• Ελιά• Κουκουναριά• Κυπαρίσσι• Πεύκο• Πλάτανος• Καστανια

Το δάσος δεν είναι μόνο δένδρα. Είναι ένα σύνολο διαφόρων φυτών - όπου βέβαια κυριαρχούν τα δένδρα - μαζί με τα διάφορα ζώα που συνυπάρχουν και με το έδαφος και το κλίμα που επικρατεί στην περιοχή. Όλες οι εκτάσεις που καλύπτονται από φυσική βλάστηση λέγονται δασικές, ανεξάρτητα από το αν κυριαρχούν δένδρα, θάμνοι ή φρύγανα και αποτελούν ένα πολυσύνθετο σύνολο με δική του ζωή και λειτουργίες. Αποτελούν το Δασικό Oικοσύστημα, που παίζει σημαντικό ρόλο στη βιολογική ισορροπία της φύσης.

• Παράγει το απαραίτητο και αναντικατάστατο για τη ζωή μας οξυγόνο ενώ δεσμεύει το επικίνδυνο για τη ζωή διοξείδιο του άνθρακα.Δάσος 1 στρέμματος σε ένα χρόνο δεσμεύει από την ατμόσφαιρα περίπου 400 κιλά διοξείδιο του άνθρακα και το μετατρέπει - με τη φωτοσύνθεση - σε 400 κιλά περίπου οξυγόνου, από το οποίο περισσότερο από το μισό (περίπου 250 κιλά) μένει ελεύθερο - όσο χρειάζεται (καταναλώνει) ένας άνθρωπος σε ένα χρόνο

• Μειώνει την ένταση του φωτός και επιδρά στη σύνθεσή του, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο φωτοκλίμα.

• Αμβλύνει τις ακραίες θερμοκρασίες: μειώνει τις μεγάλες, αυξάνει τις μικρές και παρεμποδίζει το σχηματισμό δροσιάς και πάχνης.Το δάσος συγκρατεί μεγάλο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας και παρεμποδίζει τη γήινη ακτινοβολία. Έτσι το καλοκαίρι π.χ. η θερμοκρασία στο δάσος μπορεί να είναι μικρότερη και πάνω από 10 βαθμούς Κελσίου από ό,τι στο ύπαιθρο.

• Απορροφά και εξουδετερώνει διάφορες επιβλαβείς ουσίες.Σ' ένα χρόνο:Ένα στρέμμα δάσους απορροφά πάνω από 400 κιλά διοξείδιο του άνθρακα και το μετατρέπει σε οξυγόνο.Ένα στρέμμα δάσους από πεύκα μπορεί να συγκρατήσει 3.200 κιλά και ένα στρέμμα δάσους οξιάς 6.400 κιλά στερεών σωματιδίων (σκόνης).Ένα στρέμμα δάσους ερυθρελάτης απορροφά 25 κιλά διοξείδιο του θείου και άλλων οξειδίων, ενώ ένα στρέμμα δάσους λεύκης μέχρι 19,3 κιλά.

• Μειώνει την ένταση του ανέμου.• Μειώνει τους θορύβους.

Ζώνη δάσους από κωνοφόρα δένδρα που έχει πλάτος 30 μ. μειώνει την ένταση του θορύβου κατά 5-6 decibels, ενώ σε ζώνη πλάτους 100 μ. η μείωση της έντασης μπορεί να φθάσει και τα 30 decibels.

• Αυξάνει τις βροχές, μετατρέπει σε βροχή την υγρασία του αέρα και υγροποιεί την ομίχλη.Οι βροχές (ανάλογα με το ανάγλυφο του εδάφους) αυξάνονται από τα δάση μέχρι 6% ενώ η βροχοομίχλη μπορεί να ξεπεράσει και το ετήσιο ύψος βροχής.

• Συγκρατεί το νερό της βροχής και δεν το αφήνει να πέφτει με δύναμη στο έδαφος και να το διαβρώνει.

• Ενισχύει τα υπόγεια νερά• Βελτιώνει την ποιότητα του νερού, ενεργεί σαν μικροβιολογικό

χημικό και φυσικό φίλτρο του νερού• Συγκρατεί το έδαφος και εμποδίζει τη διάβρωση• Εμποδίζει την εξάτμιση του εδάφους και αυξάνει την υγρασία του.

• Ο διαμελισμός του δάσους

• Οι κακές κατασκευές έργων υποδομής

• Οι ρίψεις σκουπιδιών

• Η ληστρική υλοτομία

• Η ατμοσφαιρική ρύπανση

ΟΜΑΔΑ 2 : ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

• Τι είναι οικοσύστημα;• Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν ένα οικοσύστημα;• Πως κατανέμονται οι υγρότοποι στην Ελλάδα

(ποτάμια, λίμνες, λιμνοθάλασσες, ύδατα, οικισμοί);• Πως μεταβάλλονται οι υγρότοποι στο χρόνο;• Ποια είδη ζωικών και φυτικών οργανισμών υπάρχουν

στους υγρότοπους;• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ένας

υγρότοπος;• Σχολιάστε το κλίμα των υγρότοπων.• Πώς αξιοποιούνται οι υγρότοποι από τον άνθρωπο;• Ποια είναι η αξία και η προσφορά ενός υγρότοπου

στον άνθρωπο;

ΟΜΑΔΑ 2Υγρότοπος λίμνης Πλαστήρα

Dream team

Κατερίνα Κωτσιοπούλου

Άννα Σπατιώτη

Σοφία Μαρούλη

Ναυσικά Λαχανά

Νίκος Πετικίδης

Τι είναι οικοσύστημα; • Ο όρος οικοσύστημα , αν και είναι μια λέξη που ακούμε

σχεδόν καθημερινά , δεν μπορεί να οριστεί επακριβώς . Συμφώνα με τον επικρατέστερο ορισμό , είναι ένα βιολογικό περιβάλλον που αποτελείται από όλους τους οργανισμούς που ζουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή , καθώς και όλους τους αβιοτικούς παράγοντες με τους οποίους αυτοί οι οργανισμοί συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν . Ουσιαστικά πρόκειται για ένα σύστημα μελέτης που συνίσταται από δυο τμήματα :

• Ένα βιοτικό (φυτά , ζώα ,μικροοργανισμοί κτλ.)• Ένα αβιοτικό (κλίμα ,έδαφος κτλ.) τα όποια απαντούν σε

μια περιοχή .

Oικοσύστημα είναι και ο κήπος του σπιτιού μας , ένα βουνό , ολόκληρη η αττική η το νησί στο οποίο ζούμε. Είναι φανερό ότι στο οικοσύστημα εντάσσεται και ο άνθρωπος . Τα οικοσυστήματα είναι :

• Παροδικά (πλημμυρισμένη κοιλάδα)

• Μόνιμα (ένα δάσος)

• Φυσικά ή τεχνητά (χερσαία --->υδάτινα ---> θαλάσσια ή γλυκού νερού)

Και άλλα….

Αλπικά ,δασικά ,ποτάμια , λιμναία αβύσικα κτλ…

Παράγοντες που επηρεάζουν ένα οικοσύστημα

1. Εξαφάνιση είδους μέσω τροφικών σχέσεων.2. Άνθρωπος  Με την ανεξέλεγκτη υλοτομία και τις πυρκαγιές

καταστρέφονται πολύτιμα δάση, που αποτελούν το βιότοπο χιλιάδων ζωντανών οργανισμών, ενώ η διαρκής χρήση φυτοφαρμάκων και εντομοκτόνων  γεμίζει τον αέρα, το νερό και το έδαφος με βλαβερές ουσίες. Η ανεξέλεγκτη θήρευση και αλιεία καθώς και η εξαφάνιση ζωικών ειδών που δρουν «ενοχλητικά» αποτελούν επίσης παραδείγματα αρνητικής επίδρασης του ανθρώπου στο οικοσύστημα.

3. Αβιοτικοί παράγοντες Όλοι οι παράγοντες (εκτός των ζωντανών οργανισμών) που

επηρεάζουν ένα οικοσύστημα, όπως για παράδειγμα το νερό, η θερμοκρασία, ο αέρας, το χώμα κλπ.

Πως κατανέμονται οι υγρότοποι στην Ελλάδα

• Γεωγραφική κατανομή

Ο μεγαλύτερος αριθμός υγροτόπων εμφανίζεται στους νομούς: Μαγνησίας (20), Αιτωλοακαρνανίας (19), Λέσβου (14), Χαλκιδικής (12), Φλώρινας (11), Κυκλάδων (10), Αχαΐας (10) και Αργολίδας (10). Οι νομοί που έχουν τους λιγότερους υγροτόπους είναι: Ζακύνθου, Κεφαλληνίας και Κοζάνης.Οι περισσότεροι υγρότοποι με τη μορφή ποταμών βρίσκονται στους νομούς

Ιωαννίνων, Έβρου, Καρδίτσας, Ηλείας, Καστοριάς

Ποια είδη ζωικών και φυτικών οργανισμών υπάρχουν στους

υγροτόπους• Υδρόβια φυτά και καλαμιές

• Στον υγρότοπο μέχρι σήμερα έχουν παρατηρηθεί 164 είδη πουλιών.

• Τα αμφίβια και τα ερπετά.

• ψάρια

Κινδύνους που αντιμετωπίζει ένας υγρότοπος

Οι υγρότοποι αντιμετωπίζουν διάφορες φυσικές απειλές που θέτουν σε δοκιμασία τις αντοχές τους. Οι φυσικές διεργασίες μπορεί να συμβαίνουν περιοδικά ή συνεχώς για μεγάλα χρονικά διαστήματα ή και να είναι απότομες με μικρή χρονική διάρκεια. Τέτοιες φυσικές διεργασίες είναι η ξηρασία, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, οι ηφαιστειακές εκρήξεις, οι σεισμοί, οι κατολισθήσεις, οι εκτροπές ποταμών που οφείλονται σε φυσικά αίτια, οι τυφώνες και οι κυκλώνες. Οι σταδιακές μεταβολές που επιφέρουν στα υγροσκοπικά οικοσυστήματα οι παραπάνω διεργασίες περιλαμβάνουν τις κλιματικές μεταβολές, τη μετανάστευση, την προσαρμογή, και την εξέλιξη πληθυσμών, την οικολογική διαδοχή και την εμφάνιση διαφόρων ασθενειών.

Ανθρωπογενείς επιδράσεις Από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του στη Γη ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τους

υγροτόπους ως περιοχές ανάπτυξης σχετικής δραστηριότητας. Η ποικιλότροπη εκμετάλλευση των υγροτόπων από τον άνθρωπο έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση τροποποιήσεων ή και ριζικών αλλοιώσεων - καταστροφών στις εκτάσεις αυτές.Ακόμα και σήμερα είναι πολύ μακρύς ο κατάλογος των ανθρώπινων επεμβάσεων (αποξηράνσεις, ρύπανση, υπερβόσκηση, έργα υποδομής, εγγειοβελτιωτικά έργα και εκχερσώσεις, εκτροπές ποταμών, ατυχήματα, υπεράντληση νερών, εντατικοποίηση της γεωργίας, υπερθήρευση, παράνομη υλοτομία, υπεραλίευση, αλατοποίηση, εντατικός τουρισμός) που δημιουργούν ανισορροπία στα υγροτοπικά οικοσυστήματα προκαλώντας έμμεσα αλυσιδωτές αντιδράσεις σε γειτονικά χερσαία οικοσυστήματα.

Κλίμα των υγροτόπων Οι υγρότοποι απορροφούν και αποθηκεύουν

θερμότητα με αποτέλεσμα οι περιοχές κοντά σε υγροτόπους να έχουν δροσερότερο καλοκαίρι και ηπιότερο χειμώνα. Η άμβλυνση αυτή των ακραίων καιρικών συνθηκών έχει ευνοϊκά αποτελέσματα στην γεωργία.

Αξιοποίηση υγροτόπων από τον άνθρωπο

• Η παρουσία του ανθρώπου στην αξιοποίηση των υγροτοπων, πέρα από τις παραδοσιακές χρήσεις όπως η αλιεία και η κτηνοτροφία που ασκούνται στον χώρο του υγροτόπου, συνδέθηκε με την αειφορική αξιοποίηση του νερού, για την παραγωγή ενέργειας από υδατοπτώσεις αλλά και για την άρδευση αγροτικών εκτάσεων.

Αξία και προσφορά υγροτόπων στον άνθρωπο

οι υγρότοποι δεν είναι περιοχές επικίνδυνες ή άχρηστες αλλά αντίθετα πρόκειται για οικοσυστήματα με ανυπολόγιστη και πολλαπλά ζωτική σημασία για την φυσική ισορροπία και τον ίδιο τον άνθρωπο.  Έτσι η προστασία αυτών των πολύτιμων πραγματικά περιοχών δεν αποτελεί εμπόδιο, αλλά στοιχείο οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής, του κράτους και όλου του κόσμου γενικότερα. Η διαχείριση των υγροτόπων χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή εξαιτίας της μεγάλης αξίας και της σημασίας τους.  Σωστή διαχείριση σημαίνει ολόπλευρη γνώση τους και ακόμα, υπεύθυνη πληροφόρηση κι εκπαίδευση του κοινού ώστε ν’ αναγνωρίσει την πολύπλευρη προσφορά τους, να τους αγαπήσει και να τους προστατεύσει …

 Αρα η χρησιμότητα των υγροτοπων για τον άνθρωπο  είναι ολοφάνερη και η αξία τους  είναι πολυποίκιλη:                 

Υδρευτική - αρδευτική.                 Αντιπλημμυρικη Βιολογική - οικολογική.                Αλιευτικη Γεωργοκτηνοτροφική. Θηρευτική.                   Πολιτιστική-οικοτουριστική                  Αναψυχής                   Επιστημονική - εκπαιδευτική.

Dream team

Κατερίνα Κωτσιοπούλου

Άννα Σπατιώτη

Σοφία Μαρούλη

Ναυσικά Λαχανά

Νίκος Πετικίδης

ΟΜΑΔΑ 3 : ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ• Με τη βοήθεια του ιστότοπου του Υπουργείου Αγροτικής

Ανάπτυξης να αναφέρετε τους εθνικούς δρυμούς της Ελλάδας• Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην ίδρυση των εθνικών δρυμών;• Ποιες δραστηριότητες επιτρέπονται ή απαγορεύονται στον

πυρήνα και στην περιφερειακή ζώνη τους;• Για κάθε δρυμό συγκεντρώστε εικόνες για την ιδιαιτερότητα της

χλωρίδας και της πανίδας του.• Τι είναι εθνικός δρυμός;• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ένας εθνικός δρυμός;• Πώς αξιοποιούνται οι εθνικοί δρυμοί από τον άνθρωπο;• Ποια είναι η αξία και η προσφορά ενός εθνικού δρυμού;

Ομάδα 3 Εθνικοί δρυμοί

Αγγελίδου Κων/ναΒάνα Μαρία Γούμενου ΘεοφανίαΚαραμάνου ΣεβαστήΣαμοϊλη ΜαρίαΤσώνη Ηλιάνα

Τι είναι εθνικός δρυμός ;

Ο εθνικός δρυμός ή εθνικό πάρκο είναι ένα οικοσύστημα ή βιότοπος με ιδιαίτερη

οικολογική αξία που παραμένει ανεπηρέαστο ή έχει επηρεαστεί ελάχιστα από

ανθρώπινες δραστηριότητες και στο οποίο διατηρείται ποικιλομορφία οικολογικών,

βιολογικών , γεωμορφολογικών και αισθητικών στοιχείων. Αποτελεί οριοθετημένη

περιοχή που προστατεύεται από ειδικούς νόμους προκειμένου να διαφυλαχτεί η

μοναδικότητα του φυσικού πλούτου. Κατά κανόνα περιλαμβάνει τον πυρήνα, που είναι η

πιο αυστηρά προστατευμένη περιοχή και την περιμετρική ζώνη. Ένας εθνικός δρυμός

μπορεί να περιλαμβάνει δάση, λίμνες, ποτάμια , οικισμούς καθώς και ιστορικά ή

αρχαιολογικά ευρήματα και μνημεία. Υπεύθυνος φορέας για την φύλαξη των εθνικών

δρυμών είναι η Δασική υπηρεσία .

Με την βοήθεια του ισοτόπου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να αναφέρετε τους εθνικούς δρυμούς της Ελλάδας

Στην Ελλάδα έχουν κηρυχθεί 10 περιοχές ως εθνικοί δρυμοί και είναι οι

εξής: • Εθνικός δρυμός Ολύμπου• Εθνικός δρυμός Πάρνηθας • Εθνικός δρυμός Παρνασσού• Εθνικός δρυμός Αίνου Κεφαλληνίας• Εθνικός δρυμός Σουνίου• Εθνικός δρυμός Οίτης• Εθνικός δρυμός Λευκών Ορέων (Σαμαριάς)• Εθνικός δρυμός Πίνδου • Εθνικός δρυμός Πρεσπών• Εθνικός δρυμός Βίκου Αώου

Ποια είναι η αξία και η πρόσφορα ενός εθνικού δρυμού ;

Ένας εθνικός δρυμός έχει ιδιαίτερα οικολογική

αξία. Καταρχήν, χάρη στον εθνικό δρυμό

διαφυλάγεται η μοναδικότητα του φυσικού

πλούτου. Επίσης, παρουσιάζει επιστημονικό και

εκπαιδευτικό ενδιαφέρον, καθώς και δέος

αναψυχής. Τέλος, επισκέπτονται πολλοί άνθρωποι

τον εθνικό δρυμό όχι μόνο για αναψυχή, αλλά και

για επιμόρφωση ή για έρευνα.

Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην ίδρυση των εθνικών δρυμών ;

Οι λόγοι για τους οποίους δημιουργήθηκαν οι εθνικοίδρυμοί ήταν:• Να αφεθεί η φύση ελεύθερη, ανεπηρέαστη από

εξωτερικές επιδράσεις, να ακολουθήσει τις δικές της διεργασίες.

• Να διατηρηθεί το φυσικό περιβάλλον για λόγους αισθητικής απόλαυσης και επιστημονικής έρευνας, ανεπηρέαστο από "αναπτυξιακά" προγράμματα.

• Να προσφέρουν ευκαιρίες αναψυχής στο κοινό.• Να διατηρηθούν ως βιογενετικά αποθέματα και ζωντανά

μουσεία φυσικής ιστορίας για την προαγωγή της έρευνας και της εκπαίδευσης.

Πώς αξιοποιούνται οι εθνικοί δρυμοί από τον άνθρωπο;Στην εποχή μας, οι εθνικοί δρυμοί εξυπηρετούν σημαντικές ανάγκες

υπαίθριας αναψυχής και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αξίες που αποζητεί

με αυξημένη ανάγκη ο σύγχρονος άνθρωπος. Ταυτόχρονα αποτελούν

σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών και σπουδαίο τουριστικό πόρο με

πολλαπλά και μεγάλα οφέλη για τον τόπο που βρίσκονται και για το έθνος.

Στην εποχή μας η υποχρέωση της ανθρωπότητας για την ανακήρυξη

εθνικών δρυμών και τη διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς γενικότερα,

επιβάλλεται και για λόγους όπως: η εξασφάλιση της ισορροπίας του

φυσικού περιβάλλοντος και η εξυπηρέτηση επιστημονικών σκοπών, η

συμβολή στην παροχή χρήσιμων αγαθών για τον άνθρωπο, η

αναζωογόνηση συνήθως εγκαταλειμμένων περιοχών και η δημιουργία

ευκαιριών απασχόλησης με την ανάπτυξη του οικοτουρισμού. Η

οποιαδήποτε οργάνωση και χρήση των εθνικών δρυμών απαιτεί ιδιαίτερα

προσεκτικούς χειρισμούς, ώστε να μην υποβαθμίζεται ο κύριος σκοπός της

κήρυξής τους, που είναι ασφαλώς η διατήρηση πολύτιμων στοιχείων της

φυσικής κληρονομιάς (βιότοποι, είδη, τοπία).

Ποιες δραστηριότητες επιτρέπονται ή απαγορεύονται στον πυρήνα και την περιφερειακή ζώνη τους ;

Κάθε Δρυμός αποτελείται από τον πυρήνα και την περιφερειακή

ζώνη. Στον πυρήνα επιτρέπεται μόνο η επιστημονική έρευνα, η

παθητική αναψυχή και η απόκτηση περιβαλλοντικής γνώσης και

ενημέρωσης σε πορίσματα ερευνών και μελετών. Ορισμένες από τις

δραστηριότητες που απαγορεύονται στους πυρήνες Εθνικών

Δρυμών είναι η βιομηχανία, η εγκατάσταση οικισμών, οικιών,

αγροικιών και παραπηγμάτων, η βόσκηση, η υλοτομία, η θήρα, η

κοπή, το ξερίζωμα, η συλλογή φυτών και γενικότερα η φθορά των

γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών.

Στην περιφερειακή ζώνη επιτρέπονται ορισμένες δραστηριότητες

όπως η ίδρυση εκτροφείων θηραμάτων και ιχθυοτροφείων, η

κατασκευή δρόμων και χώρων σταθμεύσεως αυτοκινήτων, η

κατασκευή φυλακίων και εγκαταστάσεων για την εξυπηρέτηση

κατασκηνώσεων και ορειβασίας, η τοποθέτηση πινακίδων, η

υλοτομία και η βοσκή και άλλες ορισμένες επεμβάσεις που όμως

δεν αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά των εθνικών δρυμών.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ένας εθνικός δρυμός ;

Οι εθνικοί δρυμοί σήμερα αντιμετωπίζουν πάρα πολλούς κινδύνους . Για κάποιους από αυτούς ευθύνονται οι άνθρωποι και για άλλους το ίδιο το

οικοσύστημα. Έτσι έχουν χωριστεί σε 3 μεγάλες κατηγορίες .

1.Διαταραχές από εξωγενείς βιοτικούς παράγοντες Ο άνθρωπος πολλές φορές είτε με την κακή διαχείριση των δασών

είτε από απροσεξία ή άγνοια επιφέρει την καταστροφή των δασικών οικοσυστημάτων. Σαν κακή διαχείριση θα

μπορούσαμε να αναφέρουμε:

Τη Λαθροϋλοτομία

Η λαθροϋλοτομία αποτελούσε σοβαρή απειλή για το δάσος του Εθνικού Δρυμού σε προηγούμενες περιόδους. Σήμερα

έχει περιορισθεί κατά πολύ. Παρόλα αυτά όμως έχουν παρουσιαστεί κρούσματα παράνομης υλοτόμησης ατόμων

κεφαλληνιακής Ελάτης, τα οποία χρησιμοποιούνται ως Χριστουγεννιάτικα δέντρα, καθώς επίσης και ατόμων

πουρναριού, τα οποία χρησιμοποιούνται ως τροφή κτηνοτροφικών ζώων ή ως καυσόξυλα.

Τους Επισκέπτες του Εθνικού Δρυμού

Ο μεγαλύτερος αριθμός των επισκεπτών του Δρυμού διακινείται κατά τη θερινή περίοδο και, κυρίως, κατά τους μήνες

Ιούνιο – Ιούλιο – Αύγουστο, ενώ τον χειμώνα παρατηρείται αύξηση τις ηλιόλουστες μέρες μετά από έντονη χιονόπτωση.

Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, οι επισκέπτες συμπεριφέρονται με σεβασμό στον χώρο του Εθνικού Δρυμού. Σε

ελάχιστες περιπτώσεις όμως, παρατηρούνται πρακτικές (π.χ. παραμονή μετά τη δύση του ηλίου εντός του Δρυμούς

άναμμα φωτιάς, απόληψη χλωριδικού υλικού, απόρριψη σκουπιδιών), οι οποίες είναι αντίθετες με τον κανονισμό

λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού.

Τις Τεχνικές υποδομές Εθνικού Δρυμού

Η εγκατάσταση ραδιοτηλεοπτικών και τηλεπικοινωνιακών αναμεταδοτών, είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση των

φυσικών χαρακτηριστικών του βιοτόπου .

Το διαμελισμό των δασικών εκτάσεων

Περιμετρικά του πυρήνα των Εθνικών Δρυμών παρατηρούνται ιδιωτικές εκτάσεις αγροτεμαχίων και βοσκοτόπων. Αν

και στη σημερινή εποχή το καθεστώς του Εθνικού Δρυμού έχει θεσμοθετηθεί και δεν θα έπρεπε να κινδυνεύει από

ιδιωτικές διεκδικήσεις, μολαταύτα έχει παρατηρηθεί η ύπαρξη παράνομων υποδομών εντός του πυρήνα του Εθνικού

Δρυμού (π.χ. ιδιωτικές περιφράξεις).

Την Κτηνοτροφία

Οι Δασικές Υπηρεσίες συνειδητοποίησαν από πολύ νωρίς τον έμμεσο κίνδυνο υποβάθμισης του φυσικού πλούτου των

Δρυμών από τη βόσκηση, γι’ αυτό προέβησαν αμέσως στην οριοθέτηση περίφραξη τους. Παρά τα μέτρα, όμως, αυτά ο

κίνδυνος της βοσκής εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να παραμένει σοβαρός. Τα κτηνοτροφικά ζώα, κυρίως λόγω

έλλειψης επιτήρησης, μπαίνουν στους Δρυμούς και προκαλούν καταστροφές στη βλάστηση.

Τη Θήρα

Η αλόγιστη θήρα κατά το παρελθόν είχε ως αποτέλεσμα την σημαντική μείωση του θηραματικού πλούτου των Δρυμών

Στην σημερινή εποχή, παρότι η παράνομη αυτή δραστηριότητα έχει περιορισθεί σημαντικά, ακόμα καταγράφονται

κάποια μεμονωμένα κρούσματα λαθροθηρίας, τα οποία αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις διαδικασίες που επιτάσσει το

δασικό δίκαιο.

Τους εμπρησμούς

Παλαιότερα χρόνια όταν τα δάση και οι εθνικοί δρυμοί δεν προστατεύονταν όσο σήμερα οι εμπρησμοί ήταν σύνηθες

φαινόμενο. Τις περισσότερες φορές γινόταν για τη δημιουργία φτηνού και εκμεταλλεύσιμου χώρου. Σήμερα παρόλο

που έχουν ελαττωθεί εξακολουθούν να καταστρέφουν τις δασικές εκτάσεις της χώρας μας.

2.Διαταραχές από εξωγενείς αβιοτικούς παράγοντες

Πυρκαγιές Η σημαντικότερη άμεση απειλή που αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον τωνΔρυμών κατά τη θερινή περίοδο, είναι οι πυρκαγιές. Τεράστιες δασικές εκτάσεις έχουνχαθεί εξαιτίας τους. Τα τελευταία δέκα χρόνια οι πυρκαγιές των δασών στον τόπο μαςέχουν εξελιχτεί σε πραγματική μάστιγα

3.Διαταραχές από ενδογενείς βιοτικούς παράγοντες

Παθογόνοι μικροοργανισμοί και έντομαΟι οργανισμοί αυτοί μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στα δέντρα, ότανεπικρατούν δυσμενείς συνθήκες ή όταν αλλοιωθεί η δομή του οικοσυστήματος με την προσθήκη ξενικών ειδών ή ακόμη χειρότερα με τη δημιουργία τεχνητών αμιγών δασών. Είναι βέβαιο ότι οι επιδημίες που προκαλούνται από μικροοργανισμούς εξαπλώνονται πολύ πιο γρήγορα από αυτές των εντόμων και είναι πολύ δύσκολη η καταπολέμησή τους Η ατμοσφαιρική ρύπανση Η όξινη βροχή, αποτέλεσμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, βλάπτει τα κύτταρα των φύλλων, παρεμποδίζει τη φωτοσύνθεση και μειώνει την αντίσταση των δέντρων στα έντομα και τους ιούς. Επηρεάζει το έδαφος αρνητικά, γιατί δημιουργεί όξινο περιβάλλον με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται η αποικοδόμηση των οργανικών υλικών.

Εθνικός δρυμός Πίνδουτου οποίου μελετάμε τα οικοσυστήματα δάσους και λίμνης

Πλαστήρα

Εθνικός δρυμός Ολύμπου

Εθνικός δρυμός Πάρνηθας

Εθνικός δρυμός Παρνασσού

Εθνικός δρυμός Αίνου Κεφαλληνίας

Εθνικός δρυμός Σουνίου

Εθνικός δρυμός Οίτης

Εθνικός δρυμός Λευκών Ορέων (Σαμαριάς)

Εθνικός δρυμός Πρεσπών

Εθνικός δρυμός Βίκου Αώου

Πηγές Πληροφόρησης : • Βικιπαίδεια• Περιφέρεια Αττικής Δασαρχείο Πάρνηθας• Ιδεότοπος • Φύση TV• ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΤΟ ΔΑΣΟΣ«• Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίμου

Μαθήτριες :

• Ηλιάνα Τσώνη

• Μαρία Σαμοΐλη

• Μαρία Βάνα

• Κωνσταντίνα Αγγελίδου

• Θεοφανία Γούμενου

• Σέβη Καραμάνου

ΟΜΑΔΑ 4 : ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

• Ποιες είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;• Τι είναι αειφορία;• Βρείτε πληροφορίες για το υδροηλεκτρικό

εργοστάσιο της Λίμνης Πλαστήρα;• Διαχείριση και ανάπτυξη φυσικών πόρων στη

λίμνη Πλαστήρα.• Τι είναι ο οικοτουρισμός;• Ποιες μορφές οικοτουρισμού έχουν αναπτυχθεί

στη Λίμνη Πλαστήρα;

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΙΜΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΙΜΝΗΣ

ΠΛΑΣΤΗΡΑΠΛΑΣΤΗΡΑΟΜΑΔΑ ΟΜΑΔΑ

44

Κωνσταντόπουλος ΙωάννηςΚωνσταντόπουλος ΙωάννηςΛίτσας ΠαντελεήμωνΛίτσας ΠαντελεήμωνΛουμιώτης ΓεώργιοςΛουμιώτης ΓεώργιοςΨαράκης ΕυστάθιοςΨαράκης Ευστάθιος

1.Ποιες είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;1.Ποιες είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;

• Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας (ΑΠΕ) ή ήπιες μορφές Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας (ΑΠΕ) ή ήπιες μορφές ενέργειας , ή νέες πηγές ενέργειας, ή πράσινη ενέργεια ενέργειας , ή νέες πηγές ενέργειας, ή πράσινη ενέργεια είναι μορφές εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που είναι μορφές εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που προέρχονται από διάφορες φυσικές διαδικασίες, όπως ο προέρχονται από διάφορες φυσικές διαδικασίες, όπως ο άνεμος, η γεωθερμία, η κυκλοφορία του νερού και άλλες.άνεμος, η γεωθερμία, η κυκλοφορία του νερού και άλλες.

• Συγκεκριμένα σύμφωνα με την οδηγία 2009/28/ΕΚ του Συγκεκριμένα σύμφωνα με την οδηγία 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ως ενέργεια από Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ως ενέργεια από ανανεώσιμες μη ορυκτές πηγές θεωρείται η αιολική, ανανεώσιμες μη ορυκτές πηγές θεωρείται η αιολική, ηλιακή, αεροθερμική, γεωθερμική, υδροθερμική και ηλιακή, αεροθερμική, γεωθερμική, υδροθερμική και ενέργεια των ωκεανών, υδροηλεκτρική, από βιομάζα, ενέργεια των ωκεανών, υδροηλεκτρική, από βιομάζα, από τα εκλυόμενα στους χώρους υγειονομικής ταφής από τα εκλυόμενα στους χώρους υγειονομικής ταφής αέρια, από αέρια μονάδων επεξεργασίας λυμάτων και αέρια, από αέρια μονάδων επεξεργασίας λυμάτων και από βιοαέρια.από βιοαέρια.

2.Τι είναι αειφορία;2.Τι είναι αειφορία;

• Η αειφόρος ανάπτυξη ή βιώσιμη ανάπτυξη αναφέρεται στην Η αειφόρος ανάπτυξη ή βιώσιμη ανάπτυξη αναφέρεται στην οικονομική ανάπτυξη που σχεδιάζεται και υλοποιείται λαμβάνοντας οικονομική ανάπτυξη που σχεδιάζεται και υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα. υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα. Γνώμονας της αειφορίας είναι η μέγιστη δυνατή απολαβή αγαθών από Γνώμονας της αειφορίας είναι η μέγιστη δυνατή απολαβή αγαθών από το περιβάλλον, χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική παραγωγή αυτών το περιβάλλον, χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική παραγωγή αυτών των προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλοντων προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλον

• . Η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει ανάπτυξη των παραγωγικών . Η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει ανάπτυξη των παραγωγικών δομών της οικονομίας παράλληλα με τη δημιουργία υποδομών για μία δομών της οικονομίας παράλληλα με τη δημιουργία υποδομών για μία ευαίσθητη στάση απέναντι στο φυσικό περιβάλλον και στα οικολογικά ευαίσθητη στάση απέναντι στο φυσικό περιβάλλον και στα οικολογικά προβλήματα (όπως ορίζουν παραδοσιακές επιστήμες σαν τη προβλήματα (όπως ορίζουν παραδοσιακές επιστήμες σαν τη γεωγραφία).γεωγραφία).

• Η βιωσιμότητα υπονοεί ότι οι φυσικοί πόροι υφίστανται εκμετάλλευση Η βιωσιμότητα υπονοεί ότι οι φυσικοί πόροι υφίστανται εκμετάλλευση με ρυθμό μικρότερο από αυτόν με τον οποίον ανανεώνονται, με ρυθμό μικρότερο από αυτόν με τον οποίον ανανεώνονται, διαφορετικά λαμβάνει χώρα περιβαλλοντική υποβάθμιση. Θεωρητικά, διαφορετικά λαμβάνει χώρα περιβαλλοντική υποβάθμιση. Θεωρητικά, το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα της περιβαλλοντικής υποβάθμισης το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα της περιβαλλοντικής υποβάθμισης είναι η ανικανότητα του γήινου οικοσυστήματος να υποστηρίξει την είναι η ανικανότητα του γήινου οικοσυστήματος να υποστηρίξει την ανθρώπινη ζωή (οικολογική κρίση).ανθρώπινη ζωή (οικολογική κρίση).

3.Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της λίμνης πλαστήρα3.Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της λίμνης πλαστήρα

• Η λειτουργία του Η λειτουργία του υδροηλεκτρικού εργοστασίου υδροηλεκτρικού εργοστασίου της λίμνης πλαστήρα της λίμνης πλαστήρα σχετίζεται άμεσα με το φράγμα σχετίζεται άμεσα με το φράγμα τα που υπάρχει εκεί. τα που υπάρχει εκεί. Κατασκευάστηκε το 1960, είναι Κατασκευάστηκε το 1960, είναι μια τοξοειδής κατασκευή από μια τοξοειδής κατασκευή από σκυρόδεμα διπλής σκυρόδεμα διπλής καμπυλότητας.καμπυλότητας.

• Έχει μήκος 221μ. ύψος 80 μ. Έχει μήκος 221μ. ύψος 80 μ. και πλάτος 5 μ. Το νερό της και πλάτος 5 μ. Το νερό της λίμνης Πλαστήρα τροφοδοτεί λίμνης Πλαστήρα τροφοδοτεί το Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο το Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο Ταυρωπού κοντά στο χωριό Ταυρωπού κοντά στο χωριό Μοσχάτο, ισχύος 120 μεγαβάτ, Μοσχάτο, ισχύος 120 μεγαβάτ, και μεταφέρεται μέσω ενός και μεταφέρεται μέσω ενός αγωγού που ξεκινάει από την αγωγού που ξεκινάει από την ανατολική πλευρά.ανατολική πλευρά.

4.Τι είναι οικοτουρισμός;4.Τι είναι οικοτουρισμός;

• Ο οικοτουρισμός αποτελεί μια μορφή Ο οικοτουρισμός αποτελεί μια μορφή τουρισμού η οποία συνδέεται με διάφορες τουρισμού η οποία συνδέεται με διάφορες μορφές τουριστικής δραστηριότητας στη μορφές τουριστικής δραστηριότητας στη φύση («τουρισμός φύσης» ή φύση («τουρισμός φύσης» ή «φυσιολατρικός τουρισμός»). Αναπτύσσεται «φυσιολατρικός τουρισμός»). Αναπτύσσεται σε οικολογικά αξιόλογες και επί το πλείστον σε οικολογικά αξιόλογες και επί το πλείστον περιοχές θεσμοθετημένης περιβαλλοντικής περιοχές θεσμοθετημένης περιβαλλοντικής προστασίας (π.χ. περιοχές Natura) και προστασίας (π.χ. περιοχές Natura) και εμπεριέχει δραστηριότητες που μπορεί να εμπεριέχει δραστηριότητες που μπορεί να έχουν επιστημονικό και εκπαιδευτικό έχουν επιστημονικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα (πχ. τουρισμός παρατήρησης χαρακτήρα (πχ. τουρισμός παρατήρησης των οικοσυστημάτων).των οικοσυστημάτων).

• Ο οικοτουρισμός συμπληρώνεται από Ο οικοτουρισμός συμπληρώνεται από ορισμένες άλλες μορφές τουρισμού όπως ο ορισμένες άλλες μορφές τουρισμού όπως ο επιστημονικός τουρισμός, ο περιηγητικός/ επιστημονικός τουρισμός, ο περιηγητικός/ πεζοπορικός τουρισμός και ο τουρισμός πεζοπορικός τουρισμός και ο τουρισμός υπαίθριων δραστηριοτήτων (τουρισμός υπαίθριων δραστηριοτήτων (τουρισμός περιπέτειας) που δεν συμβάλουν εξ περιπέτειας) που δεν συμβάλουν εξ ορισμού απαραίτητα στην προστασία του ορισμού απαραίτητα στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά φυσικού περιβάλλοντος, αλλά περιλαμβάνουν όλες εκείνες τις περιλαμβάνουν όλες εκείνες τις δραστηριότητες που διοργανώνονται στο δραστηριότητες που διοργανώνονται στο φυσικό περιβάλλον και εν μέρει έχουν φυσικό περιβάλλον και εν μέρει έχουν έντονο το στοιχείο της περιπέτειας.έντονο το στοιχείο της περιπέτειας.

Ιαματικός τουρισμός. Ιαματικός τουρισμός.

•. . Τα Λουτρά Σμοκόβου στη Λίμνη Πλαστήρα Τα Λουτρά Σμοκόβου στη Λίμνη Πλαστήρα της Καρδίτσας ξεκινούν την ιστορία τους της Καρδίτσας ξεκινούν την ιστορία τους από το 1662. Tα θειούχα ιαματικά νερά των από το 1662. Tα θειούχα ιαματικά νερά των πηγών κατατάσσουν τα λουτρά στις πρώτες πηγών κατατάσσουν τα λουτρά στις πρώτες θέσεις των λουτροπόλεων. Πολυάριθμες θέσεις των λουτροπόλεων. Πολυάριθμες επισκέψεις φτάνουν κάθε χρόνο και στα επισκέψεις φτάνουν κάθε χρόνο και στα λουτρά Καΐτσας, ανατολικά της Κτιμένης, λουτρά Καΐτσας, ανατολικά της Κτιμένης, μέσα σε μια καταπράσινη, μαγευτική, μέσα σε μια καταπράσινη, μαγευτική, τοποθεσία. Τα θειούχα νερά με φυσική τοποθεσία. Τα θειούχα νερά με φυσική θερμοκρασία 21ο Κελσίου είναι κατάλληλα θερμοκρασία 21ο Κελσίου είναι κατάλληλα για όλες τις παθήσεις.για όλες τις παθήσεις.

• Οι συνεχείς βελτιώσεις στις εγκαταστάσεις Οι συνεχείς βελτιώσεις στις εγκαταστάσεις των λουτρών, των ξενοδοχείων αλλά και των λουτρών, των ξενοδοχείων αλλά και των υπόλοιπων χώρων προσελκύουν το των υπόλοιπων χώρων προσελκύουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών από όλη την ενδιαφέρον των επισκεπτών από όλη την Ελλάδα. Οι πηγές, με την θειούχα αλκαλική Ελλάδα. Οι πηγές, με την θειούχα αλκαλική σύνθεση των ιαματικών νερών τους, με σύνθεση των ιαματικών νερών τους, με θερμοκρασία που κυμαίνεται από 29-40ο θερμοκρασία που κυμαίνεται από 29-40ο Κελσίου, θεωρούνται ιδανικές για Κελσίου, θεωρούνται ιδανικές για γυναικολογικές παθήσεις, δερματοπάθειες γυναικολογικές παθήσεις, δερματοπάθειες και χρόνιες ρευματοπάθειες, για παθήσεις και χρόνιες ρευματοπάθειες, για παθήσεις του αναπνευστικού και πεπτικού του αναπνευστικού και πεπτικού συστήματος, για ενδοκρινείς ανεπάρκειες συστήματος, για ενδοκρινείς ανεπάρκειες και. Τα λουτρά λειτουργούν από την 1η και. Τα λουτρά λειτουργούν από την 1η Ιουνίου έως της 15 Οκτωβρίου.Ιουνίου έως της 15 Οκτωβρίου.

6.Μορφές οικοτουρισμού στη λίμνη Πλαστήρα. 6.Μορφές οικοτουρισμού στη λίμνη Πλαστήρα.

• Ορειβατικός τουρισμόςΟρειβατικός τουρισμός:: Οι Οι πλαγιές των πλαγιές των βουνών προσφέρονται για πολλών ειδών βουνών προσφέρονται για πολλών ειδών πορείες σύντομης, ή μεγάλης διάρκειας, πορείες σύντομης, ή μεγάλης διάρκειας, όπως επίσης και για άλλοτε ευκολότερες κι όπως επίσης και για άλλοτε ευκολότερες κι άλλοτε δυσκολότερες διαδρομές.άλλοτε δυσκολότερες διαδρομές.

• Ο ορειβατικός - χιονοδρομικός όμιλος Ο ορειβατικός - χιονοδρομικός όμιλος Καρδίτσας είναι ο αρμόδιος για την παροχή Καρδίτσας είναι ο αρμόδιος για την παροχή σχετικών πληροφοριών, ενώ λειτουργούν σχετικών πληροφοριών, ενώ λειτουργούν και πολλά ορειβατικά καταφύγια, όπως το και πολλά ορειβατικά καταφύγια, όπως το Ορειβατικό Καταφύγιο Αγράφων στη Ορειβατικό Καταφύγιο Αγράφων στη Νεράιδα και το Ορειβατικό Καταφύγιο Νεράιδα και το Ορειβατικό Καταφύγιο Ελατάκου. Επίσης, θεωρούνται ιδιαίτερα Ελατάκου. Επίσης, θεωρούνται ιδιαίτερα αξιόλογες οι επισκέψεις στη σπηλιά του αξιόλογες οι επισκέψεις στη σπηλιά του Καϊμακιά, κοντά στο Ορειβατικό Καταφύγιο Καϊμακιά, κοντά στο Ορειβατικό Καταφύγιο Αγράφων και στη σπηλιά του Γάκη που Αγράφων και στη σπηλιά του Γάκη που βρίσκεται περίπου 7 χλμ νοτιοανατολικά βρίσκεται περίπου 7 χλμ νοτιοανατολικά από την Καρίτσα. από την Καρίτσα.

• Η είσοδός του σχηματίζεται από στενό Η είσοδός του σχηματίζεται από στενό τούνελ που καταλήγει μετά από μερικές τούνελ που καταλήγει μετά από μερικές δεκάδες μέτρα σε βαθύ βάραθρο, γεμάτο δεκάδες μέτρα σε βαθύ βάραθρο, γεμάτο νερό.νερό.

ΟΜΑΔΑ 4. ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

• Η λίμνη Πλαστήρα αποτελεί πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών όλες τις εποχές του χρόνου καθώς διαθέτει εκτός από ονειρική ομορφιά πλήθος εντυπωσιακών αξιοθέατων. Στην περιοχή θα βρείτε θρησκευτικά μνημεία με μεγάλο πολιτιστικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, μοναστήρια, μουσεία, το φράγμα, το βοτανικό κήπο, το ορειβατικό καταφύγιο Αγράφων, τοξωτά γεφύρια και σπήλαια καθώς και σημεία που προσφέρουν πανοραμική θέα στη λίμνη Πλαστήρα που κόβουν την ανάσα.

ΦΡΑΓΜΑ • Η πραγματοποίηση του έργου αλλά και η υλοποίηση της ιδέας του

Νικολάου Πλαστήρα ολοκληρώθηκε το 1959. Το Φράγμα μήκους 220μ. συγκράτησε τα νερά του Ταυρωπού, τα οποία κάλυψαν το οροπέδιο της Νεβρόπολης και δημιούργησαν τη λίμνη Πλαστήρα (Ταυρωπού). Τα νερά της λίμνης τροφοδοτούν τον υδροηλεκτρικό σταθμό της ΔΕΗ. Αρδεύουν τον Θεσσαλικό κάμπο και υδροδοτούν την πόλη μαζί με 38 κωμοπόλεις και χωριά του νομού, και της ευρύτερης περιφέρειας της Θεσσαλίας.

• Μια εντυπωσιακή τσιμεντένια κατασκευή, ένα κομψό τόξο που μοιάζει να αγκαλιάζει τον τεράστιο όγκο του νερού της λίμνης, είναι ένα όμορφο σημείο για να αγναντέψει κανείς τη λίμνη, αλλά και την πίσω πλευρά του φράγματος που βουτά σε βάθος 83μ., κάθετα ανάμεσα στα βράχια. Λίγο πιο κάτω, στη θέση Μούχα μπορείτε να θαυμάσετε τα φιόρδ της λίμνης και το απέναντι νησάκι Νιάγκα. Είναι και μια ευκαιρία για ψώνια καθώς στη μια μεριά της γέφυρας έχουν στηθεί όμορφα μικρά μαγαζάκια και πάγκοι που έχουν στήσει οι ντόπιοι παραγωγοί κατά μήκος του φράγματος.

Το φράγμα του ποταμού Μέγδοβα (Ταυρωπού) και η Λίμνη Πλαστήρα

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΡΩΝΗΣ

• Το μοναστήρι πήρε την ονομασία του από την τοποθεσία που βρίσκεται, σαν Κορώνα δηλαδή, αγναντεύοντας από ψηλά τον εύφορο κάμπο της Θεσσαλικής γης από ύψος 800μ. περίπου και βρίσκεται δίπλα στην ανατολική πλευρά της λίμνης Πλαστήρα. Η Μονή χτίστηκε από τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Κομνηνό Β, στις αρχές του 12ου αιώνα, όταν βρέθηκε �με θαυμαστό τρόπο η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Κορώνης.

• Στην Ιερά Μονή, στα μέσα περίπου του 16ου αιώνα, έρχεται για να μονάσει ο Άγιος Σεραφείμ, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, ο οποίος υπέστη φρικτά βασανιστήρια και βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους, στις 4 Δεκεμβρίου του 1601, στην έδρα της επισκοπής του στο Φανάρι Καρδίτσας. Η τύχη του σώματος του είναι άγνωστη, η Αγία Κάρα του όμως φυλάσσεται στην Μονή Κορώνης, της οποίας παραμένει προστάτης και πολιούχος.

• Η Μονή βρίσκεται δίπλα στο χωριό Μεσενικόλας, το οποίο απέχει 22χλμ. από την πόλη της Καρδίτσας.

•

Ι.Μ. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΡΩΝΗΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙO • Tην πιο γοητευτική εικόνα της λίμνης θα απολαύσετε

αναμφισβήτητα από το Παρατηρητήριο. Φτάνοντας στο Παρατηρητήριο, αφήνεις το βλέμμα σου να χαθεί στην υδάτινη επιφάνεια της λίμνης, με τα φιόρδ και το κατάφυτο νησάκι της. Aπό την άλλη μεριά, οι δασωμένες πλαγιές και στο βάθος οι επιβλητικές κορυφές των Αγράφων συμπληρώνουν το μαγευτικό τοπίο. Από τον κεντρικό δρόμο, 2χλμ. πριν το Φράγμα, ακολουθούμε την πινακίδα δεξιά για παρατηρητήριο. Σε σύνολο τριών χλμ., 1,5χλμ. άσφαλτος και 1,5χλμ. καλός χωματόδρομος μας οδηγεί στη θέση παρατηρητήριο στα 1350μ. υψόμετρο με θέα τη Λίμνη και τα χωριά Τρικάλων και Καρδίτσας (με καθαρή ατμόσφαιρα) και η θέα φτάνει μέχρι τον Όλυμπο. Μέσα σ'ένα καταπράσινο περιβάλλον η θέα θα σας εκπλήξει ευχάριστα. Μπορείτε να θαυμάσετε τη λίμνη σε όλο το μήκος και το πλάτος της, τον ουρανό με τα σπάνια πουλιά, το αλπικό δάσος, τις γυμνές κορυφές των ψηλών βουνών να ζωγραφίζονται στο βάθος.

KΕΝΤΡΟ ΧΛΩΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΑΝΙΔΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ • Πρόκειται για ένα έργο δεμένο με το φυσικό περιβάλλον της ορεινής Αγραφιώτικης

ζώνης, που αποκτά μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, κατά τα οποία αναδεικνύεται όλο και περισσότερο η ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος.

• Το Κέντρο Χλωρίδας και Πανίδας Αγράφων της Πίνδου, στο Τοπικό Διαμέρισμα Καστανιάς, Δήμου Ιτάμου Ν. Καρδίτσας ξεκίνησε να λειτουργεί το Νοέμβριο του 2008, έπειτα από αξιοποίηση του καλαίσθητου, πετρόχτιστου, αρχιτεκτονικού δημοτικού σχολείου Καστανιάς (ανενεργό από το 1990). Το Κέντρο Χλωρίδας & Πανίδας Αγράφων της Πίνδου υλοποιεί προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και οργανωμένες πεζοπορικές περιηγήσεις για την παρατήρηση της φύσης και των οικοσυστημάτων της προστατευόμενης περιοχής.

• Βασική προτεραιότητα του Δήμου Ιτάμου είναι, μέσα από τη λειτουργία του Κέντρου, η ανάδειξη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής του Δήμου, μεγάλο μέρος της οποίας βρίσκεται στην καρδιά των Αγράφων, τμήμα της οροσειράς της Πίνδου. Εκτός από την ανάδειξη, στόχος είναι, να συμβάλλει το Κέντρο και στην ουσιαστική προστασία της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής.

• Δυστυχώς, το Κέντρο παύει να λειτουργεί ενάμισι χρόνο αργότερα λόγω αδιαφορίας των αρμοδίων και έλλειψης πιστώσεων.

Το δημοτικό σχολείο της ΚαστανιάςΚέντρο χλωρίδας και πανίδας

Ιτάμου

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΜΟΡΦΟΒΟΥΝΙΟΥ

• Όπως και το χωριό του Μορφοβουνίου έτσι και το μοναστήρι σκαρφαλωμένο στην πλαγιά ενός βουνού περιβάλλεται δυτικά από καστανόδασος, ενώ μπροστά του απλώνεται ολόκληρος ο Θεσσαλικός κάμπος.

• Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Μορφοβουνίου. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 600μ. Ο ναός είναι αθωνίτικου τύπου, όπως οι περισσότερες Μονές της ευρύτερης περιοχής. Στις εισόδους του μοναστηριού θα δούμε λιθανάγλυφες παραστάσεις. Χτίστηκε το 1858 καθώς αναγράφεται και στην είσοδο της Μονής. Το 1943 το μεγαλύτερο τμήμα του μοναστηρίου πυρπόλησαν Ιταλοί κατακτητές. Από την καταστροφή αυτή γλύτωσε μόνο η εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές εργασίες συντήρησης της Μονής, η οποία γιορτάζει τη Δευτέρα της Πεντηκοστής. Την ημέρα του Αγ. Πνεύματος στον περίβολο της Ι. Μονής Αγίας Τριάδος πραγματοποιείται το ετήσιο αντάμωμα των απανταχού Μορφοβουνιωτών.

ΚΑΜΑΡΑ ΑΝΘΟΧΩΡΙΟΥ • Αξίζει να επισκεφτείτε το τοξωτό γεφύρι Καμάρα, που βρίσκεται περίπου

5,5χλμ. δυτικά της Κερασιάς. Ένας δρόμος μέσα στη φύση ξεκινά από το χωριό και σε φέρνει μέχρι το πέτρινο αναπαλαιωμένο γεφύρι, στο ρέμα της Κορομηλιάς, και τον πρόσφατα ανακαινισμένο νερόμυλο στο δρόμο για τη λίμνη.

•Ένα μονοπάτι που κινείται μέσα σε σκιερά πυκνά πλατάνια μας φέρνει μετά από μια διαδρομή 1200μ. στη θέση Εννιά Βρύσες. Εδώ οργανώνεται κάθε χρόνο η Γιορτή του Βουνού στην οποία συμμετέχουν μουσικά και χορευτικά συγκροτήματα και προσφέρονται τοπικά εδέσματα. Οι καταρράκτες, οι θέσεις και κορυφές με ωραία θέα και οι πηγές με τις διαμορφωμένες θέσεις αναψυχής (π.χ. Κιούγκι) συμπληρώνουν την εικόνα του Ανθοχωρίου.

•Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Μουσείο Ανθοχωρίου όπου βρίσκονται εξαιρετικά εκκλησιαστικά κειμήλια. Από το Ανθοχώρι μπορείτε να μετακινηθείτε άλλοτε με περισσότερη και άλλοτε με λιγότερη άνεση και ευκολία και να γνωρίσετε όλη την περιοχή, η οποία παρουσιάζει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Καμάρα Ανθοχωρίου

ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΟΧΩΡΙΟΥ

• Τόποι όμορφοι, προικισμένοι από τη φύση. Ατέλειωτες πεζοπορικές διαδρομές, μέσα από υπέροχα μονοπάτια που διασχίζουν όμορφα δάση ελάτης, αποζημιώνουν κάθε επισκέπτη που θα τα πραγματοποιήσει. Όμορφοι περίπατοι στο φαράγγι και στο δρόμο προς τη λίμνη Πλαστήρα και στην έξοδο του χωριού συναντά ο επισκέπτης τον παλιό νερόμυλο που ανακαινίστηκε και αποτελεί πλέον έναν καλό σταθμό αναψυχής για κάθε επισκέπτη.

• Από εκεί ξεκινά μονοπάτι 5χλμ. με σήμανση και φτάνει στον Άγιο Νικόλαο Αργιθέας.  Μετά από διαδρομή 1.200μ. στο μονοπάτι με σκιερά πλατάνια, συναντάμε τον πρώτο καταρράκτη και το τοπίο σε μαγεύει και σε καθηλώνει.

ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ • Περίπου 1,5χλμ. βόρεια από το Νεοχώρι, κατευθυνόμενοι προς

Καλύβια Πεζούλας, θα δούμε στο δεξί μας χέρι πινακίδα που μας οδηγεί στο Βοτανικό Κήπο μετά από μικρή απόσταση.

• Πρόκειται για μια έκταση 10 στρεμμάτων στην οποία έχει γίνει η συγκέντρωση και αποθεματοποίηση μέρους των χλωριδικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής της λίμνης Πλαστήρα, αλλά και γενικότερα του Ελλαδικού χώρου. 

• Κάθε χρόνο δέχεται μεγάλο αριθμό επισκεπτών, είτε μαθητές στο πλαίσιο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είτε πλήθος άλλων ομάδων ή μεμονωμένων επισκεπτών που επιθυμούν να αποκομίσουν περισσότερες και εξειδικευμένες πληροφορίες για την χλωρίδα της περιοχής.

•  Ο Βοτανικός κήπος είναι ανοιχτός όλο το χρόνο. Οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να ξεναγηθούν, να αγοράσουν αρωματικά φυτά και βότανα, να πιούν καφέ και αναψυκτικά, να κάνουν μια μικρή βόλτα στη λίμνη που βρίσκεται μόλις 50μ. παρακάτω.

Βοτανικός Κήπος Νεοχωρίου

ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΛΑΣΤΗΡΑ • Στο χωριό Μορφοβούνι το Μουσείο Πλαστήρα, αφιερωμένο στο έργο και τη ζωή του

μαύρου καβαλάρη, με έγγραφα, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα, παρέχει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει, γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής του Νικολάου Πλαστήρα. Μετά από επίπονες προσπάθειες αποκτήθηκε σημαντικό αρχειακό υλικό που αναφέρεται στον Ν. Πλαστήρα. Συγκεκριμένα περιήλθαν στην κατοχή του Μουσείου:

• 75 εφημερίδες με πρωτοσέλιδα άρθρα για τον Ν. Πλαστήρα και τις προεκλογικές ομιλίες του το '51.

• 123 προπολεμικά άρθρα που ξεκινούν απ' το '22.• Μια σειρά από εφημερίδες σε ένα φύλλο, με άρθρα για το Ν. Πλαστήρα, για τα

Δεκεμβριανά γεγονότα και το διάγγελμα του ως πρωθυπουργού τον Ιανουάριο του 45.

• 45 γελοιογραφίες από 1949-50 που δείχνει με γλαφυρό τρόπο το κλίμα της εποχής.• Όλο το υλικό εκτίθεται στο Μουσείο και για τις γελοιογραφίες υπάρχει η σκέψη να

εκδοθούν σε ειδικό λεύκωμα.

• Από το 1994 στο χωριό καταγωγής του θρυλικού «μαύρου καβαλάρη» υπάρχει το Κέντρο Ιστορικών Μελετών «Νικόλαος Πλαστήρας» με σημαντικό πεδίο δραστηριοτήτων. Το Μουσείο είναι ανοιχτό καθημερινά και το επισκέπτονται σχολεία, σύλλογοι και ιδιώτες απ' όλη την Ελλάδα.

Μουσείο Νικολάου Πλαστήρα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΝΑΛΙΩΝ

• Με έτος ίδρυσης 1977 το Λαογραφικό Μουσείο Καναλίων είναι από τα παλαιότερα του Νομού Καρδίτσας. Διοικείται από το Σύλλογο Καναλιωτών Βόλου και δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Κίτσου Μακρή στο χωριό Κανάλια.

• Το 1982 πραγματοποιήθηκε ανασύσταση του μουσείου το οποίο σήμερα φιλοξενεί περισσότερα από 800 αντικείμενα ενώ στο χώρο του Μουσείου φυλάσσονται και βιογραφίες διακεκριμένων Καναλιωτών που διέπρεψαν στις επιστήμες και τα γράμματα.

Λαογραφικό μουσείο Καναλίων

Θέματα που αναπτύχθηκαν στη διάρκεια του προγράμματος

• Περιβαλλοντικά προβλήματα

• Φαινόμενο του θερμοκηπίου

• Φυτοφάρμακα

• Φιλική διαχείριση του περιβάλλοντος

Ομάδα 1.Παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα

• Αλλαγή κλίματος

• Απειλή εξαφάνισης φυτικών και ζωϊκών ειδών

• Ρύπανση ατμόσφαιρας και υδάτων

• Καταστροφή δασών

Αιτίες και επιπτώσεις των περιβαλλοντικών προβλημάτων

• Φαινόμενο θερμοκηπίου • Όξινη βροχή• Τρύπα του όζοντος• Ρύπανση της ατμόσφαιρας• Πυρηνικά• Καταστροφή των δασών• Ρύπανση υδάτων• Βιοποικιλότητα

ΟΜΑΔΑ 2 Dream team ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

• Ναυσικά Λαχανά

• Κατερίνα Κωτσιοπούλου

• Άννα Σπατιώτη

• Σοφία Μαρούλη

• Νίκος Πετικίδης

Πολλοί από μας έχουν ταυτίσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου με την κλιματική αλλαγή. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου , όμως, είναι ένα φυσικό φαινόμενο , με ευεργετικά αποτελέσματα στο κλίμα της Γης . Η απειλή προέρχεται από την υπερβολή , η όποια οφείλεται στις ανθρωπογενείς εκπομπές ρύπων .

Έχει εξακριβωθεί ότι ορισμένα αέρια της ατμόσφαιρας (γνωστά και ως αέρια του θερμοκηπίου) επιτρέπουν την διέλευση της ηλιακής ακτινοβολίας προς την γη , ενώ αντίθετα απορροφούν και επανεκπέμπουν προς το έδαφος ένα μέρος της υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπεται από την επιφάνεια της Γης. Αυτή η παγίδευση της υπέρυθρης ακτινοβολίας ( η όποια ειδάλλως θα χανόταν στο διάστημα) από τα συγκεκριμένα αέρια ονομάζεται φαινόμενο του θερμοκηπίου. Πρόκειται για ένα γεωφυσικό φαινόμενο που είναι ουσιώδες και απαραίτητο για την ύπαρξη , την διατήρηση , και την εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη . Χωρίς αυτόν τον μηχανισμό η μέση θερμοκρασία της Γης θα ήταν περίπου κατά 35°C χαμηλότερη , δηλ. περίπου -20°C αντί για +15°C που είναι σήμερα, και η ύπαρξη ζωής θα ήταν αδύνατη , τουλάχιστον στη μορφή που την γνωρίζουμε.

Συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου

1. Πανδημίες και επανεμφάνιση ξεχασμένων ασθενειών: Καθώς οι βόρειες περιοχές του πλανήτη θα γίνονται πιο ζεστές έντομα θα μεταναστεύουν εκεί, φέρνοντας και τις ασθένειες των οποίων είναι φορείς.

2. συνέπειες στη γεωργία :Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα μπορούσε να μεταβάλει τις τοπικές θερμοκρασίες και βροχοπτώσεις - δύο από τις σημαντικότερες παραμέτρους της γεωργίας. 

3. Εμφάνιση και όξυνση του φαινομένου της “ερημοποίησης” και των κυμάτων έντονου καύσωνα: Την ίδια στιγμή που σε άλλες περιοχές του πλανήτη η στάθμη του νερού θα ανεβαίνει, άλλα κράτη θα έρχονται αντιμέτωπα με την ξηρασία και την έλλειψη πόσιμου νερού. Η Αφρική και περιοχές της Ασίας ήδη αντιμετωπίζουν το φαινόμενο , ενώ αξίζει να σημειωθεί πως ως συνέπεια έχει την δημιουργία ενός νέου τύπου προσφύγων που αποκαλούνται “περιβαλλοντολογικοί πρόσφυγες” και βέβαια την δημιουργία ταραχών και ένοπλων συγκρούσεων για τον έλεγχο πηγών πόσιμου νερού.

4. Οικονομικές συνέπειες: H συνολική αντιμετώπιση του φαινομένου θα οδηγήσει τα κράτη να ξοδέψουν τεράστια χρηματικά ποσά . Ειδικά η αντιμετώπιση ασθενειών που μέχρι τώρα θεωρούνταν αδύνατον να πλήξουν τον ανεπτυγμένο κόσμο θα απαιτήσει την διάθεση αστρονομικών ποσών με συνέπεια η παγκόσμια οικονομία να πληγεί βαθιά.

5. θέρμανση των υδάτων και δημιουργία συχνών και ισχυρών τυφώνων: Όσο η στάθμη και η θερμοκρασία των ωκεανών θα ανεβαίνει, τόσο θα αυξάνεται και η πιθανότητα δημιουργίας επικίνδυνων καιρικών φαινομένων. Πρόσφατα είναι τα παραδείγματα του 2004 και 2005.

Αίτια του φαινομένου του θερμοκηπίου

Ως αίτιο μπορούμε να θεωρήσουμε μόνο ένα. Την αύξηση της ποσότητας των αερίων του θερμοκηπίου (ρύπων) στην ατμόσφαιρα. Από εκεί και πέρα μπορούμε να αναζητήσουμε τις πηγές των εκπομπών αέριων ρύπων. Αυτές συνοψίζονται στις εξής:

1.Η αποψίλωση των δασών είτε με καταστροφή τους από πυρκαγιές και άλλα περιβαλλοντικά φαινόμενα (πλημμύρες, τυφώνες κ.α) είτε με την υλοτόμηση τους, αποσκοπώντας στην άντληση πρώτων υλών για την εξυπηρέτηση των αναγκών της παραγωγής. Η αποψίλωση των δασών αυξάνει την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Επίσης, λόγω της εξαφάνισης των δέντρων, η φωτοσύνθεση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. 

2.Ηλεκτρικές Συσκευές και συσκευές θέρμανσης Όλες αυτές οι συσκευές εκπέμπουν αέριους ρύπους. Τα αέρια που εκπέμπουν οι συγκεκριμένες συσκευές είναι γνωστά ως χλωροφθοράνθρακες (CFCs) και χρησιμοποιούνται στα ψυγεία, δοχεία αεροζόλ, στη συσκευασία προϊόντων κτλπ. Ορισμένες διαδικασίες των βιομηχανιών παραγωγής τσιμέντου μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως αιτία του φαινόμενο του θερμοκηπίου.

3.Η καύση γαιανθράκων οι γαιάνθρακες (κάρβουνο, λιγνίτης, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) που προκύπτουν από

την καύση ορυκτών καυσίμων χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στις βιομηχανίες ανεξέλεγκτα. Οι αέριοι αυτοί ρύποι δεν είναι από τη φύση τους διαθέσιμοι στην ατμόσφαιρα. Ως εκ τούτου οι βιομηχανίες και κυρίως αυτές της παραγωγής ηλεκτρισμού αποτελούν ίσως τη σημαντικότερη αιτία του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Αν σε όλα αυτά κάποιος συνυπολογίσει τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τα οποία επίσης καταναλώνουν γαιάνθρακες για να μπορέσουν να κινηθούν (αμόλυβδη βενζίνη, πετρέλαιο κ.α.), τότε θα καταλάβει πως την ευθύνη για αυτή την κατάσταση την φέρουμε κατ' αποκλειστικότητα οι άνθρωποι.

Τι πρέπει να κάνουμε για να μειώσουμε τις εκπομπές των αέριων ρύπων;

Θα πρέπει σίγουρα να αντιμετωπίσουμε την κάθε πηγή ξεχωριστά. Να προσπαθήσουμε δηλαδή όσο το δυνατόν να εστιάσουμε στους επιμέρους τομείς. Το καλύτερο ας πούμε, θα ήταν να παύσει η καταστροφή των δασών. Είτε αυτή γίνεται για λόγους παραγωγικούς, είτε από φυσικά φαινόμενα. Και αν το πρώτο στις μέρες μας είναι δύσκολο, το δεύτερο μπορούμε να το περιορίσουμε, τουλάχιστον όσον αφορά τις πυρκαγιές.

Αναφορικά τώρα με την καύση γαιανθράκων, η παραγωγή μπορεί να γίνει πιο φιλική προς το περιβάλλον, αν πρώτα χρησιμοποιηθούν από τα εργοστάσια περιβαλλοντικά φίλτρα στις καμινάδες τους και στη συνέχεια αν αξιοποιηθούν στην παραγωγική διαδικασία άλλες πηγές ενέργειας (λ.χ. ο ήλιος, ο αέρας κ.α.). Ακόμα και οι μετακινήσεις μπορούν να γίνουν φιλικότερες προς το περιβάλλον, με τη χρησιμοποίηση υβριδικών αυτοκινήτων.

Οι ηλεκτρικές συσκευές τέλος και οι συσκευές θέρμανσης, μπορούν να χρησιμοποιούνται με μέτρο και όχι ακατάσχετα, περιορίζοντας έτσι τον αρνητικό αντίκτυπο που έχει η χρήση τους.

ΟΜΑΔΑ 2 Dream team ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

• Ναυσικά Λαχανά

• Κατερίνα Κωτσιοπούλου

• Άννα Σπατιώτη

• Σοφία Μαρούλη

• Νίκος Πετικίδης

Ομάδα : 3•Κωνσταντίνα Αγγελίδου

•Μαρία Βάνα

•Θεοφανία Γούμενου

•Σέβη Καραμάνου

•Μαρία Σαμοΐλη

•Ηλιάνα Τσώνη

Φυτοφάρμακα λέγονται μια σειρά από φάρμακα, χημικές ουσίες που φτιάχνονται για την αποτελεσματική καταπολέμηση των εχθρών των φυτών. Είναι δυνατά δηλητήρια, προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, που δρουν και σκοτώνουν ζωικούς και φυτικούς οργανισμούς που βλάπτουν τις καλλιέργειες. Αναπτύχθηκαν τα τελευταία εξήντα περίπου χρόνια. Το 1942 ο Ελβετός Muller ανακαλύπτει το DDT, ενώ το 1946 τα εργαστήρια της εταιρίας φαρμάκων BAYER κατασκευάζουν το παραθείο. Τα πρώτα χρόνια της ανακάλυψής τους, η συμβολή τους στην προστασία της αγροτικής παραγωγής και στην ποιότητα των αγροτικών προϊόντων, γέννησε πολλές ελπίδες για τη λύση του προβλήματος τροφής που αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα με την αύξηση του πληθυσμού.    Ταυτόχρονα, η προσφορά τους ήταν μεγάλη και στην προστασία της δημόσιας υγείας με την καταπολέμηση ενοχλητικών εντόμων, που έφεραν διάφορες ασθένειες στον άνθρωπο και ανοίγονται νέοι ορίζοντες στη βελτίωση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής. 

Όπως τότε έτσι και σήμερα η χρήση τους εξοικονομεί χρόνο , αφού χωρίς αυτά οι γεωργοί θα έπρεπε να δουλεύουν στις καλλιέργειές τους πολύ περισσότερο , και μάλιστα με αρκετά μικρότεροι απόδοση . Ακόμα τα φυτοφάρμακα σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να καθυστερήσουν ή να κάνουν πιο γρήγορη την αγροτική παραγωγή , ανάλογα με τις επιθυμίες του παραγωγού, έτσι ώστε να μπορεί να προλάβει τις καιρικές συνθήκες .  Έτσι τα φυτοφάρμακα αντιμετωπίζονται απ' όλους μόνο από τη θετική τους πλευρά και οι βιομηχανίες φαρμάκων συναγωνίζονται μεταξύ τους για την παραγωγή νέων φυτοφαρμάκων με μεγαλύτερη δράση. Παράλληλα όμως με τα χημικά φυτοφάρμακα που αναφέραμε υπάρχουν και τα βιολογικά που ενώ χρησιμοποιούνται για τους ίδιους λόγους με τα χημικά δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Επιπτώσεις της ρύπανσης των υδάτωνΟι επιπτώσεις της ρύπανσης μπορεί να έχουν πολλές μορφές και να λαμβάνουν διαφορετική έκταση:

Α. Μείωση του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερόΣε αντίθεση με την ατμόσφαιρα, όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι σχεδόν πάντα σταθερή και ανεξάρτητη από τη ρύπανση, τα νερά απειλούνται συχνά με πλήρη ή μερική αποξυγόνωση (αναερόβιες συνθήκες). Όσο αυξάνεται η ρύπανση των νερών, κυρίως, με οργανικές ύλες, και ανεβαίνει η θερμοκρασία τους, τόσο μειώνεται το διαλυμένο οξυγόνο, γιατί καταναλώνεται λόγω της αερόβιας αναπνοής των μικροοργανισμών που κάνουν αποσύνθεση.

Όταν, λοιπόν, ρυπαίνονται τα επιφανειακά νερά με απόβλητα που περιέχουν ουσίες, που αποσυντίθενται από μικροοργανισμούς (οργανικές ύλες), εκτός των άλλων "αφαιρείται" από τα νερά και το οξυγόνο, που είναι απαραίτητο για την επιβίωση των φυτικών και ζωικών υδρόβιων οργανισμών. Οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές για τους περισσότερους υδρόβιους οργανισμούς, αφού κινδυνεύουν από ασφυξία. Έτσι, η ρύπανση με αστικά λύματα ή άλλα απόβλητα, που περιέχουν οργανικό φορτίο, μπορεί να απειλήσει με καταστροφή ένα ολόκληρο υδατικό οικοσύστημα.

Β. Ευτροφισμός των νερώνΑνάλογα αποτελέσματα για τα επιφανειακά νερά έχει και η ρύπανση

με ανόργανα άλατα που περιέχουν άζωτο και φωσφόρο, που

περιέχονται συνήθως σε λιπάσματα, απόβλητα κτηνοτροφικών και

πτηνοτροφικών μονάδων, απορρυπαντικά και σε ορισμένα

βιομηχανικά απόβλητα. Το σημαντικότερο πρόβλημα, που

δημιουργεί το άζωτο και ο φώσφορος είναι ο ευτροφισμός, δηλαδή η

υπερβολική ανάπτυξη αλγών (φυτοπλαγκτόν) στα επιφανειακά νερά

από την υπερβολική τροφοδοσία των νερών με θρεπτικά συστατικά.

Το φαινόμενο αυτό αποτελεί σοβαρή διαταραχή του υδατικού

οικοσυστήματος με διάφορες δυσμενείς συνέπειες, μεταξύ των

οποίων είναι η υπερβολική ανάπτυξη ορισμένων ειδών σε βάρος

όλων των άλλων, η μείωση ή και εξαφάνιση της ποικιλίας ειδών με

θανάτωση ή μετανάστευσή τους, καθώς και η πλήρης ή μερική

αποξυγόνωση των νερών. Όταν μειώνεται δραματικά το διαλυμένο

οξυγόνο στα νερά, συνήθως, μυρίζουμε μια οσμή κλούβιων αυγών

(αναερόβιες συνθήκες).

Γ. Ρύπανση υπόγειων νερών

Τα υπόγεια νερά είναι, επίσης, πολύ ευαίσθητα στη ρύπανση και έχουν περιορισμένη ικανότητα αυτοκαθαρισμού. Η κατάληξη αστικών λυμάτων, ξεπλυμάτων εδάφους από εντατική χρήση χημικών λιπασμάτων, αλλά και κτηνοτροφικών αποβλήτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα έχει ως κύριο αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών αλάτων. Εξαιτίας αυτής της ρύπανσης, τα υπόγεια νερά γίνονται επικίνδυνα για τον άνθρωπο και τους ζωικούς οργανισμούς.Η ρύπανση του εδάφους με τοξικές ουσίες ή βιομηχανικά απόβλητα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων ή άλλων τοξικών ουσιών στα υπόγεια νερά, όπως για παράδειγμα διαπιστώνεται σε περιοχές της Σταυρούπολης (Θεσσαλονίκη), εξαιτίας τοξικών υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων από τη βιομηχανία Διάνα. Είναι εξαιρετικά δύσκολο και δαπανηρό να καθαρίσουμε τα υπόγεια νερά από επικίνδυνες και τοξικές ουσίες.

Τα φυτοφάρμακα βλάπτουν και εμάς τους ανθρώπους αλλά και το περιβάλλον γύρο μας. Οι συνέπιες των φυτοφαρμάκων έχουν κυρίως να κάνουν με τα ύδατα. Παρόλα αυτά υπάρχει η δυνατότητα αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων με τους κατάλληλους χειρισμούς . Δεν χρειάζονται επικίνδυνα φυτοφάρμακα για να τα βγάλουμε πέρα με προβλήματα που κατά καιρούς απειλούν τα φυτά μας. Με απλά φυσικά υλικά, όπως το σκόρδο, το κρεμμύδι, το σαπούνι, το αλάτι κ.ά., μπορούμε να καταπολεμήσουμε έντομα, μύκητες και άλλες προσβολές των φυτών αποτελεσματικά. Επιπλέον, μπορούμε να φυτέψουμε συγκεκριμένα είδη, για να κρατήσουμε μακριά από τις γλάστρες, αλλά και από τους χώρους μας, διάφορα ενοχλητικά έντομα.

Τρόποι προφύλαξης για να μην οδηγηθούμε στην χρήση φυτοφαρμάκων:● Στην οργανική καλλιέργεια η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Πρέπει να παρακολουθείτε τα φυτά σας και να προσπαθείτε να προλαβαίνετε τα προβλήματα στο ξεκίνημά τους.● Να απομακρύνετε από τον κήπο ή τη βεράντα σας ξερά φύλλα, κλαδιά και χώμα που υποψιάζεστε ότι έχουν κάποια προσβολή ή που δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθούν έντομα και άλλοι μικροοργανισμοί.

● Να καταβρέχετε συχνά τα φυτά σας για να φεύγει η σκόνη από τα φύλλα, ώστε να μη δημιουργείται κατάλληλο περιβάλλον για ανάπτυξη ασθενειών.● Να σκαλίζετε το χώμα συχνά, ώστε να αερίζεται επαρκώς και να μην αναπτύσσονται βλαβεροί μικροοργανισμοί.● Να χρησιμοποιείτε υγρό πιάτων ή πράσινο σαπούνι στα διαλύματά σας, για να κολλά καλύτερα το υλικό πάνω στα φυτά.● Κρατάτε τα εργαλεία σας καθαρά, ώστε να μη μεταδίδονται μολύνσεις στα φυτά σας.

Μέτρα αποφυγής δηλητηριάσεων και ατυχημάτων από φυτοφάρμακα

Στις εργασίες ψεκασμού ο χρήστης να χρησιμοποιεί τα κατάλληλα ψεκαστικά μηχανήματα και εργαλεία για κάθε περίπτωση, και με τις δόσεις που αναγράφονται. Πρέπει να τονιστεί ότι μεγαλύτερη δόση όχι μόνο δε φέρνει καλύτερα αποτελέσματα, αλλά το αντίθετο μάλιστα.Ο ψεκασμός να γίνεται πάντα τις κατάλληλες ώρες της μέρας. Αν χρειάζεται επανάληψη του ψεκασμού πρέπει να προσεχτεί το

ενδιάμεσο χρονικό διάστημα που απαιτείται.Ο αριθμός των ψεκασμών να είναι ο απολύτως αναγκαίος και ο κατάλληλος για κάθε εχθρό και ασθένεια.Τα ψεκαστικά βυτία δεν πρέπει να γεμίζονται από τις βρύσες της ύδρευσης, αλλά από κατάλληλες και ειδικές εγκαταστάσεις.

Ο χρήστης πρέπει να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα (ειδική αδιάβροχη στολή, γάντια, μάσκα και μπότες). Δεν πρέπει να τρώει, να πίνει ή να καπνίζει τόσο όταν ασχολείται με την προετοιμασία όσο και κατά τη διάρκεια του ψεκασμού.Τα κουτιά όπως και τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων δεν πρέπει να πετιούνται σε τυχαία μέρη. Πρέπει να καταστρέφονται σε ειδικό μέρος, γιατί υπάρχει σοβαρός κίνδυνος δηλητηρίασης και μόλυνσης του περιβάλλοντος.Μετά τη χρήση, όσα είδη ρουχισμού χρησιμοποιήθηκαν θα πρέπει να μαζευτούν και να πάνε για καθάρισμα, ενώ ο χρήστης θα πρέπει να κάνει μπάνιο

Μέτρα προστασίας από τη «συνύπαρξη» ανθρώπων - φυτοφαρμάκων

•Τα φάρμακα που αγοράζονται και μεταφέρονται με αυτοκίνητο πρέπει να τοποθετούνται στο χώρο αποσκευών και όχι των επιβατών.•Πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή σε συσκευασίες ελαττωματικές (όχι καλά κλεισμένα κουτιά, συσκευασίες που στάζουν)•Τα φυτοφάρμακα δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα ή με άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως εφημερίδες, ρούχα, παιχνίδια κ.ά.•Η αποθήκευσή τους πρέπει να γίνεται σε ιδιαίτερο απομονωμένο και καλά αεριζόμενο χώρο που κλειδώνει. Ο χώρος αυτός να είναι έξω από το σπίτι, χωρίς υγρασία και υψηλές θερμοκρασίες.•Θα πρέπει να απαγορευτεί εντελώς στο χώρο αυτό η πρόσβαση στα παιδιά για παιχνίδι ή για οποιαδήποτε άλλη ασχολία τους.•Μετά την αποθήκευσή τους ο χρήστης θα πρέπει να πλένει πολύ καλά τα χέρια του.

Μέτρα προφύλαξης από τον ευτροφισμό των οικοσυστημάτων

• Ευτροφισμός: η υπερβολική ανάπτυξη της χλωρίδας σε υδάτινα οικοσυστήματα λόγω απόθεσης οργανικών απορριμμάτων,τα οποία δε μπορούν να ανακυκλωθούν φυσιολογικά με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται μικροοργανισμοί, οι οποίοι καταναλώνουν πολύ οξυγόνο, το οποίο πλέον δεν επαρκεί για τα ψάρια και τους άλλους οργανισμούς του οικοσυστήματος

• Ο βιολογικός καθαρισμός των αποβλήτων, • Ο έλεγχος στις αγροτικές και γεωργικές απορροές/ακατέργαστα απόβλητα

συμβάλουν σημαντικά στην μείωση αυτού του φαινόμενου. • Θα χρειαστούν τρομερά ποσά ενέργειας για να επανέλθει ένα οικοσύστημα

στην αρχική του ισορροπία. Καταστρέφοντας το είναι σαν να κατεβαίνουμε έναν ουρανοξύστη με τις σκάλες. Αντίθετα, επαναφέροντας ένα οικοσύστημα στο original, υγειές επίπεδο του, είναι σαν να ανεβαίνουμε φορτωμένοι τον ουρανοξύστη με τις σκάλες. Στην φύση, δεν υπάρχουν ανελκυστήρες, η καταστροφή κάποιων οικοτόπων και η εξαφάνιση οργανισμών μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη

• Οι κίνδυνοι αυτοί είναι βέβαια δυνατό να περιοριστούν µε την ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων, δηλαδή την εναργή τους µόνο όταν είναι απαραίτητα, στις ελάχιστες αποτελεσματικές δόσεις, και µε αποτελεσματικές και ασφαλείς μεθόδους

•Το πρόβλημα του ευτροφισμού | Η ΡΟΔΙΑΚΗ http://www.rodiaki.gr/article/53135/to-problhma-toy-eytrofismoy#ixzz3OjIXeaPO•http://www.lib.teicrete.gr/webnotes/steg/Methodoi_Antimetopisis_Fytoparasiton/kef3.pdf•http://neasmyrni.leonteios.edu.gr/files/drasthriot/ereynitikes/2011-2012/rypansh/ryp_nerouPar.pdf•https://docs.google.com/presentation/d/1vWUkofgrCfqT6-vHEyh32aX3n3sgTghiT8hHXB_yQVk/embed?hl=el&size=s&slide=id.p14•Βιοκαλλιέργειες – Φυτοφάρμακα•3ο δημοτικό σχολειό Κατερίνης

«…Τίποτα δεν είναι δηλητήριο.Όλα είναι δηλητήρια.

Η δόση κάνει το δηλητήριο…»(Παράκελσος)

Τέλος