Ο μικρασιατικός πόλεμος (1919-1922)

ΕΝΟΤΗΤΑ 38

Δημιουργός: Μαρία Φωτιάδου

Mε την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη,

εγκαταστάθηκε στην πόλη και η ελληνική διοίκηση

Ο ύπατος αρμοστής Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης με την ηγεσία του ελληνικού στρατού. Διακρίνονται ο Λ. Παρασκευόπουλος, ο Ν. Τρικούπης, ο Θ. Πάγκαλος και ο Π. Μαυρομιχάλης.

http://10gym-patras.ach.sch.gr/Asia-minor.htm

το ελληνικό Διοικητήριο στη Σμύρνη

Η αποβίβαση των ελληνικών δυνάμεων

ακολουθήθηκε από πανηγυρισμούς των

χριστιανών κατοίκων.

Στον Αριστείδη Στεργιάδηδόθηκε η εντολή

να αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους κατοίκους.

Ήταν μια πολιτική που δεν γινόταν πολλές φορές αποδεκτή

από την ελληνική στρατιωτική ηγεσία, τον μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο και από ορισμένους Μικρασιάτες

Έλληνες, γεγονός που, σε συνδυασμό με τον

αυταρχικό χαρακτήρα του Στεργιάδη,έκανε τον ύπατο αρμοστή αντιπαθή σε

αρκετούς Έλληνες.

Οι ελληνικές αρχές επιτέλεσαν σημαντικό έργο:

στην οικονομία

στην εκπαίδευση

στην υγεία

και στην επανεγκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων

(που είχαν διωχθεί παλαιότερα από τις οθωμανικές αρχές και τώρα επέστρεφαν).

Το έργο των ελληνικών αρχών:

Ο ελληνικός στρατός κατέλαβε αρχικά τα εδάφη της ΜικράςΑσίας για τα οποία είχε εντολή από την Αντάντ.

Οι επιχειρήσεις του ελληνικού στρατούέως το καλοκαίρι του 1920

Λίγο αργότερα,

ο Βενιζέλος

έλαβε από το συνέδριο του

Παρισιού

άδεια επέκτασης της ελληνικής ζώνης

κατοχής.

Πολεμικό Μουσείο, Αθήνα.

Η κεντρική οδός της

Φιλαδέλφειας μετά

την απελευθέρωση

της πόλης από τις

ελληνικές δυνάμεις

στις

11 Ιουνίου 1920.

Στρατιωτικό τμήμα στην Προύσσα

Ο ελληνικός στρατός, αφού κατέλαβε την Α. Θράκη (άνοιξη 1920),

καταλαμβάνει (καλοκαίρι 1920), μια ζώνη εδαφών σε βάθος 100-150 χλμ. στη Μ. Ασία

κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή που όριζε η συνθήκη των Σεβρών

(είχε υπογραφεί λίγο νωρίτερα).

Τμήμα Ελληνικού Πεζικού στις πλαγιές του Τμώλου.

Έφοδος τμήματος του Ελληνικού Στρατού κοντά στον ποταμό Ερμό.

Οι ελληνικές στρατιωτικές επιτυχίες

συντελούν στην υπογραφή

της συνθήκης των Σεβρών (καλοκαίρι ‘20).

Η απόρριψη της συνθήκης των Σεβρών από το τουρκικό κίνημα αντίστασης

Οι κεμαλικοί απορρίπτουν την συνθήκη.Οι σύμμαχοι γίνονται επιφυλακτικοί

σχετικά με το κατά πόσο ο ελληνικός στρατόςθα μπορούσε να επιβληθεί.

Οι διοικητές του Τουρκικού Στρατού.

Μετά την υπογραφή της συνθήκης των

Σεβρών,

ο Βενιζέλος δέχεται δολοφονική επίθεση

στο Παρίσι από φιλοβασιλικούς.

Οι εκλογές του 1920

και η επάνοδος του Κωνσταντίνου

Στην Αθήνα

οι βενιζελικοί

δολοφονούν τον

Ίωνα Δραγούμη.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ο Βενιζέλος προκηρύσσει εκλογές.

•έκρινε ότι:

μετά την επιτυχία των Σεβρώνη συγκυρία ήταν ευνοϊκήγια να τις κερδίσει.

•Yποτίμησε το γεγονός ότι:

ένα σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας είχε κουραστεί από την πολεμική προσπάθεια

που είχε ξεκινήσει χρόνια πρινμε τους βαλκανικούς πολέμους.

• Δημιουργήθηκε μια αντιβενιζελική συμμαχία

με ηγέτη τον

Δ. Γούναρη

που υποσχόταν:

Τον τερματισμό του πολέμου

Την απαλλαγή

από τη "βενιζελική τυραννία" Δημήτριος Γούναρης

(1867-1922).

Ο αιφνίδιος

θάνατος του Αλέξανδρου,

που εκτελούσε χρέη βασιλιά,

μετέτρεψε τις εκλογές σε

άτυπο δημοψήφισμα για την επιστροφή ή όχι του

εξόριστου Κωνσταντίνου.

http://www.youtube.com/watch?v=CQerkDiQppc

Το πολιτικό κλίμα είναι τεταμένο

Γελοιογραφία της εποχήςσχετικά

με την εκλογική αναμέτρηση

του 1920: Ο ψηφοφόρος εικονίζεται

να πρέπεινα επιλέξει μεταξύ

Ελ. Βενιζέλου και Δ. Γούναρη,

υπό το βλέμμα του πολέμου.

Eκλογές του Νοεμβρίου 1920

Εκλογές του Νοεμβρίου 1920

• Οι φιλελεύθεροι ηττήθηκαν.

• Ο Βενιζέλος έφυγε από την Ελλάδα.

Για τη διενέργεια των

εκλογών αυτών πολύ

χαρακτηριστική και

κατηγορηματική υπήρξε

η άποψη που διατύπωσε

ο μετριοπαθής πολιτικός

Κ. Ζαβιτσιάνος που

έγραψε:

"Η ενέργεια εκλογών το

1920 ουδαμόθεν

εδικαιολογείτο.

Μεγαλύτερον πολιτικόν

σφάλμα ήτο αδύνατον να

διαπραχθή".

Η νέα φιλοβασιλική κυβέρνηση

οργάνωσε δημοψήφισμα

για την επιστροφή ή όχι του Κωνσταντίνου.

Το υπερβολικό ποσοστό υπέρ του Κωνσταντίνου δημιούργησε βάσιμες υποψίες για νοθεία.

επάνοδος του Κωνσταντίνου

Εκδηλώσεις αντιβενιζελισμού

από την πλευρά των βασιλοφρόνων

μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές

του 1920.

Αφισέτες που κυκλοφόρησαν

αμέσως μετά τις εκλογές

ως "επινίκια"

της Ηνωμένης Αντιπολίτευσης.

"Αγγελτήριο της κηδείας του βενιζελισμού".Σατυρικό δημοσίευμα αντιβενιζελικής εφημερίδας

μετά τις εκλογές του 1920

Η Αντάντ άρχισε να αναθεωρεί τη στάση της,διαβλέποντας νίκη του Κεμάλ.

Η επιστροφή του Κωνσταντίνου λειτούργησε ως πρόφαση

για να αναθεωρήσουν τη στάση τους.

Διπλωματικές επιτυχίες του τουρκικού κινήματος αντίστασης

Ο Κεμάλ υπέγραψε συμφωνία με τη Σοβ. Ένωση (Μάρτιος 1921)

Υπέγραψε σειρά συμφωνιών με τη Γαλλία(Μάρτιος και Οκτώβριος 1921)

Και την Ιταλία (Μάρτιος 1921)

• Προέβλεπαν:• την αποχώρηση των στρατευμάτων τους από τη

Μ.Ασία

• με αντάλλαγμα την παραχώρηση προνομίων και διευκολύνσεων από την κεμαλική Τουρκία.

Έτσι:

Ο Μουσταφά Κεμάλ και ο Ισμέτ Ινονού υποδέχονται το γάλλο βουλευτή FranklinBouillon καθώς και το συνταγματάρχη Sarrou στο σιδηροδρομικό σταθμό του Δορυλαίου ( Εσκί Σεχίρ) το Μάιο του 1921.

Μετά απ' αυτά:Οι ελληνικές προσπάθειες είχαν

μόνο την αγγλική στήριξησε διπλωματικό κυρίως επίπεδο.

Η νέα φιλοβασιλική κυβέρνηση

δεν τερμάτισε τον πόλεμο.

Ο Κωνσταντίνος και η πολιτική ηγεσία πίστευαν ότι η νίκη είναι κοντά και

αποφάσισαν την συνέχιση του πολέμου.

Οι εξελίξεις έως τον Αύγουστο του 1922

Εκδηλώσεις πανηγυρισμού

από την υποδοχή του βασιλιά

Κωνσταντίνουστη Σμύρνη το Μάιο

του 1921.

Διακρίνεται ο ύπατος αρμοστής

Αριστείδης Στεργιάδης και ο

αρχιστράτηγος Αν. Παπούλας.

Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα.

Μικρασιατική εκστρατεία

Ο Δ. Γούναρης, συνοδευόμενος από τον αρχιστράτηγο Παπούλα και τον υπουργό στρατιωτικών Ν. Θεοτόκη, κατά την επίσκεψή του στην Μ. Ασία (Ιούνιος 1921)

Από την άφιξη του πρωθυπουργού Δημήτριου Γούναρη στο σιδηροδρομικό σταθμό της

Κιουτάχειας στις 14 Ιουλίου 1921.

Κατασκευή πρόχειρης γέφυρας στον Πουρσάκ από άνδρες τουΜηχανικού του Ελληνικού Στρατού (Αύγουστος 1921)

Η διάβαση της Αλμυρής Ερήμου από άνδρες της 9ης Μεραρχίας(Αύγουστος 1921)

Τα ελληνικά στρατεύματα πραγματοποίησαν μεγάλη επίθεση που κόστισε χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, φτάνοντας μέχρι τον ποταμό Σαγγάριο, λίγα χιλιόμετρα πριν την Άγκυρα.

Συνάντησαν ισχυρή αντίσταση και υποχώρησαν στη γραμμή που οριζόταν από τις πόλεις

Εσκί Σεχίρ-Κιουτάχεια – Αφιόν Καραχισάρ.

Εκεί παρέμεινε το μέτωπο τον επόμενο ένα χρόνο

Το καλοκαίρι του 1921

Πορεία ελληνικών στρατιωτικών τμημάτων στον κάμπο του Εσκί Σεχίρ στις 9 Ιουλίου 1921.

Πολεμικό Μουσείο, Αθήνα.

Ελληνικό πυροβόλο βάλει κατά την διάρκεια της μάχης του Εσκί Σεχίρ

(8 Ιουλίου 1921)

Ελληνικό τηλεβόλο εν δράσει κατά την μάχη του Αφιόν Καραχισάρ(Σεπτέμβριος 1921)

Η κατάρρευση

Ο Κεμάλ εμφανιζόταν αδιάλλακτος

Στην Αθήνα ενισχύονταν οι αντιπολιτευτικές φωνές.

Η οικονομική κρίση οξυνόταν.

Η κυβέρνηση αναζητούσε στήριξη στο εξωτερικό, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.

Οι όροι του παιχνιδιού είχαν αντιστραφεί

Ο Μουσταφά Κεμάλ επιθεωρεί τμήματα στρατού τον Αύγουστο του 1922.

Ενώ η Μικρασιατική Εκστρατεία συνεχιζόταν, οι συνθήκες διαβίωσης των στρατιωτών επιδεινώνονταν όλο και περισσότερο.

Το γεγονός αυτό μεγάλωνε τη δυσαρέσκεια των στρατιωτών και επέτρεψε την ανάπτυξη της αντιπολεμικής προπαγάνδας.

Στη φωτογραφία εικόνα από τη μετάγγιση λαδιού για το συσσίτιο των λόχων.

Η ελληνική άμυνα κατέρρευσε και άρχισε η

υποχώρηση

Στις 27 Αυγούστου οι κεμαλικοί μπήκαν στη Σμύρνη.

Η πόλη παραδόθηκε στις φλόγες,

Οι Έλληνες και Αρμένιοι κάτοικοί της στη σφαγή.

13 Αυγούστου 1922: η τελική τουρκική επίθεση

Η αρμένικη συνοικία του Αφιόν Καραχισάρ δέχτηκε την εκδικητική μανία των κεμαλικών δυνάμεων λίγο πριν αποχωρήσουν από την

πόλη στις 4 Ιουλίου 1921.Στη φωτογραφία σημείο ομαδικής εκτέλεσης.

Η ήττα σήμανε και το τέλος του μικρασιατικού ελληνισμού.Όσοι Έλληνες σώθηκαν πήραν το δρόμο της προσφυγιάς

Στρατιώτες αιχμάλωτοι στο Αφιόν Καρά Χισάρ

Ομάδα Ελλήνων αιχμαλώτων που επέστρεψαν από τα κεμαλικά στρατόπεδα.

Έλληνες στρατιώτες επιστρέφουν από το μέτωπο

Έλληνες αιχμάλωτοι που σώθηκαν από τα κεμαλικάστρατόπεδα

Έλληνας αιχμάλωτος λίγο

μετά την απελευθέρωσή

του από τα κεμαλικά

στρατόπεδα.

Πρόσφυγες της Σμύρνης

Σκηνές δραματικές εκτυλίχθηκαν στην προκυμαία της Σμύρνης καθώς πολλοί περίμεναν με αγωνία την επιβίβασή τους σε κάποιο πλωτό μέσο. Στη φωτογραφία πρόσφυγες προσπαθούν να επιβιβασθούν σε πλοιάρια, ενώ απομακρύνεται άκατος αμερικανικού πολεμικού πλοίου.

Οι τελευταίες ώρες των Ελλήνων στη Σμύρνη.Τα πλήθη των προσφύγων στην προκυμαία αναζητούν κάποιο μέσο

σωτηρίας, ενώ στο βάθος διακρίνονται τα πυρπολημένα κτήρια.

Φωτοϊστορικό Αρχείο Δήμου Νέας Σμύρνης.

Μικρασιατική καταστροφή

Στην προκυμαία της Σμύρνης μια

τελευταία προσπάθεια

διάσωσης των Ελλήνων που

αποχωρίζονταν οριστικά τις εστίες τους.

Εικόνα από την πυρπόληση της Σμύρνης.

Εικόνα της Σμύρνης μετά τον εμπρησμό.

Έλληνες στρατιώτες και πρόσφυγες

Μικρασιάτες πρόσφυγες στο κατάστρωμα πλοίου.

Εικόνα Μικρασιατών προσφύγων