37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

25
Είμαστε πια πρωταθλητές...

Transcript of 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

Page 1: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

Είμαστε πια πρωταθλητές...

Page 2: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

2

Page 3: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

3

Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ: συνοπτικό ιστορικό περίγραμμα της ποδοσφαιρικής ομάδας κατά τα έτη 1923-19701

Ηλίας Χασιώτης

«Όσοι αγαπάτε το Αμύνταιο ενωθείτε μαζί του για το μεγάλο ξεκί-νημα. Ο Ερμής είναι το Αμύνταιο, είναι ο σφυγμός, η σφραγίδα του,

ό,τι ωραίο έχει παρουσιάσει. Η δύναμις του η αγάπη σας» Από την ιδρυτική διακήρυξη της ομάδας

Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΕΡΜΗΣ, η ποδοσφαιρική ομάδα του Αμυνταίου, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές γίνεται σχεδόν αιωνόβιος. Για πολλούς Αμυνταιώτες, που σήμερα μετράνε τα πρώτα και τα δεύτερα –ηντα, ο ΕΡΜΗΣ είναι κάτι περισσότερο από ένας μικρός επαρχιακός σύλλογος: είναι τα νιάτα τους, η κοκκινόμαυρη ριγέ φανέλα ανεμίζει στο χρόνο παντιέρα άλλων εποχών, μακρινών αλ-λά καλά χαραγμένων στην προσωπική και τη συλλογική μνήμη. Η αρχή Το 1923 τέσσερις νέοι του Αμυνταίου συναντιούνται στο μαγαζί του παλιού σπιτιού των Κωτσοπουλαίων. Είναι ο Θέμης ο Λιάνης, ο Βασίλης Νάνος, ο Θανάσης Χατζής και ο Σίμος Λιάνης. Τους ενώ-νει το πάθος για ένα μοντέρνο ομαδικό άθλημα, το ποδόσφαιρο, που γνώρισαν στο Αμύνταιο – θα δούμε με λεπτομέρεια το πως 1 Η εργασία αυτή είναι προϊόν δημοσιεύσεων και συνεντεύξεων με δυο εξέχουσες αλησμό-νητες προσωπικότητες, τους επιφανείς βλάχους από την Κλεισούρα και λάτρεις του Αμυ-νταίου: τον Θεμιστοκλή Γ. Λιάνη και τον Σάκη Μουτσόμπαμπα Πέκο. Επιπρόσθετα, στοιχεία αντλήθηκαν από προφορικές συζητήσεις με βετεράνους ποδοσφαιριστές του ΕΡΜΗ Σταύρο Κωτσόπουλο, Νούλη Βερυκούκη, Στέφανο Γιαγκούλη, Παντελή Ελληνί-δη, Σπύρο Γεωργιάδη, Δημήτρη (Μήτσο) Παπαβασιλείου και Τάκη Χ΄΄Ιωάννου.

Page 4: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

4

παρακάτω – οι Άγγλοι, Ιταλοί και Γάλλοι στρατιώτες που η συ-γκυρία του Πολέμου τους έφερε σ’ αυτήν την μικρή κωμόπολη του ελληνικού βορρά. Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένας ποδοσφαιρι-κός όμιλος από νέους του Αμυνταίου. Και το όνομα αυτού: ΕΡ-ΜΗΣ, ο κερδώος αρχαίος θεός του εμπορίου. Ίσως η επιλογή του ονόματος είχε να κάνει με το γεγονός ότι εκείνη την περίοδο το Αμύνταιο γνώριζε πρωτοφανή εμπορική ακμή. Ίσως πάλι οι ιδρυ-τές του ΕΡΜΗ να ήθελαν με την ονομασία αυτή, να δώσουν φτερά στην ομάδα τους και να την παρομοίαζαν με τον φτερωτό αρχαίο θεό.

Μέχρι τότε κάθε γειτονιά είχε τη δική της «υποτυπώδη» ομάδα Έτσι στην γειτονιά του Νάνου ήταν ο ΑΕΤΟΣ, ο ΑΡΗΣ ήταν στην γειτονιά Κιόση, ο ΗΡΑΚΛΗΣ στην γειτονιά Κωτσόπουλου και ο ΚΕΡΑΥΝΟΣ στην περιοχή Χατζηϊωάννου. Μετά την πρωτοβουλία των τεσσάρων όλες αυτές οι μικροομάδες θα συγχωνευτούν και θα δημιουργήσουν τον ΕΡΜΗ, που έκτοτε θα είναι η επίσημη ποδο-σφαιρική ομάδα του Αμυνταίου.

Λεφτά για πολλά δεν υπήρχαν. Από το χαρτζιλίκι τους αγόρα-σαν τις πρώτες ερυθρόμαυρες φανέλες και μια πέτσινη μπάλα. Ωστόσο, η αρχή είχε γίνει: ο ΕΡΜΗΣ ήταν πλέον πραγματικότητα. Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο του ΕΡΜΗ αποτελούσαν οι: Πρό-εδρος Σταύρος Στάϊος, φημισμένος ράφτης από το Κλειδί, μέλη Αμύντας Τολίκας, Λάζαρος Ναούμ, Τάκης Λιάνης, Μάρκος Μαν-δρίνος, Γιώργος Τσέκας, Αθανάσιος Ζούγκας και Αναστάσιος Σπά-σης.

Μάλιστα, λίγους μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο του 1923, η νεο-σύστατη ομάδα θα κάνει και την παρθενική της εμφάνιση. Πρόκει-ται για την πρώτη επίσημη φιλική αναμέτρηση στην Έδεσσα με τον ΜΕΓΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ Εδέσσης στο «Κιούπρι», ένα γήπεδο που πια δεν υπάρχει στη βορειοδυτική πλευρά της πόλης. Οι «πρω-

Page 5: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

5

Σπάνια φωτογραφία με μια από τις πρώτες συνθέσεις της ομάδας του ΕΡΜΗ το 1928 μαζί με την ομάδα του ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ (αρχείο Βασίλη (Λάκη) Ζούγκα)

Η πρώτη ομάδα του ΕΡΜΗ. Καθιστοί : Σίμος Λιάνης, Γιάννης Χ΄΄Ιωάννου, Χρήστος Βουλγαρίδης. Ημικαθιστοί : Ηλίας Τσαλιγκόπουλος, Βασίλης Νάνος, Βασίλης Χαλκί-δας. Όρθιο ι : Μιχάλης Κοζύρης, Αναστάσιος Σπάσης (παράγοντας), Αναστάσιος Χ΄΄Ιώαννου, Παντελής Ζούγκας, Σωτήρης Μηντσούλης, Θανάσης Χατζής, Γ. Ζιούμος, Μάρκος Μανδρινός και Στέργιος Γιουβακης (αρχείο Στέλιου Γαβριηλίδη)

Page 6: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

6

τάρηδες» Αμυνταιώτες νικούν με σκορ 2-1. Το γκολ της Έδεσσας σημειώνει ο Πέτρος Δούμπαγιας, μετέπειτα Πρόεδρος Εφετών.

Η ιστορική στιγμή του Συλλόγου έρχεται δυο χρόνια αργότερα στις 17 Ιουλίου 1925, όταν και κατατίθεται στο Πρωτοδικείο Φλώ-ρινας το καταστατικό ίδρυσης της ομάδας από τον Σταύρο Στάϊο, τον πρώτο πρόεδρο της ομάδας. Ο Σύλλογος αναγνωρίζεται επίση-μα στις 11 Ιουλίου 1926, ένα χρόνο μετά – αθάνατη… ελληνική γραφειοκρατία γαρ!

Επί τρία συνεχή έτη 1927-1929 ο ΕΡΜΗΣ κατακτά το πρωτά-θλημα Δυτικής Μακεδονίας συντρίβοντας τις ομάδες της Φλώρι-νας, της Κοζάνης και της Έδεσσας. Ας σημειωθεί, ότι τότε ο νομός Γρεβενών υπάγονταν διοικητικά στην Κοζάνη και ο νομός Καστο-ριάς αντίστοιχα στη Φλώρινα. Αντιλαμβάνεται, ως εκ τούτου, κα-νείς πως ο Ερμής ήταν ο κυρίαρχος όμιλος σε όλη την Δυτική και Κεντρική Μακεδονία!

Το 1928 η ομάδα αυτή θα συναντηθεί σε τιμητικό φιλικό αγώνα εν μέσω καύσωνα με τον γίγαντα της Α’ Εθνικής ΗΡΑΚΛΗ Θεσ-σαλονίκης. Ο ΕΡΜΗΣ θα χάσει με σκορ 6-3. Ωστόσο, το σκορ δεν αποδίδει την πραγματική απόδοση του ΕΡΜΗ στο γήπεδο. Χαρτ-τρικ για την ομάδα του Αμυνταίου θα σημειώσει ο Βασίλης Νάνος.

Το 1929 θα συναντηθεί, επίσης σε τιμητική φιλική αναμέτρηση, με τον πρωταθλητή Ελλάδας τη χρονιά εκείνη ΑΡΗ Θεσσαλονί-κης.Το σκορ ήταν 7-3 υπέρ του ΑΡΗ∙ μπορεί να φαίνεται βαρύ, αλλά είναι τιμητικό, αν σκεφτεί κανείς ότι μια - ερασιτεχνική ου-σιαστικά - επαρχιακή ομάδα κατάφερε να πετύχει έστω τρία τέρ-ματα απέναντι στην πανίσχυρη τότε ομάδα της Θεσσαλονίκης. Μάλιστα μετά τον αγώνα οι παίχτες των δυο ομάδων αδελφωμένοι κατευθύνθηκαν προς το εξοχικό κέντρο των αδελφών Παπαδόπου-λου στον Σιδηροδρομικό Σταθμό, όπου δόθηκε ξέφρενο ολονύχτιο γλέντι.

Page 7: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

7

Σπάνια φωτογραφία από το Κύπελλο που απένειμε στην ομάδα του ΕΡΜΗ η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματίων Μακεδονίας-Θεσσαλονίκης για την κατάκτηση του πρωτα-θλήματος 1926-1927. Στο Κύπελλο αναγράφεται: «Εις την ομάδαν ΕΡΜΗΣ Σόροβιτς Πρωταθλήτριαν Δυτικής Μακεδονίας-Θεσσαλονίκης» (αρχείο Στέφανου Γιαγκούλη)

Page 8: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

8

Μια ομάδα θρύλος γεννιέται που θα μακροημερεύσει και θα πρωταγωνιστήσει στο ποδοσφαιρικό στερέωμα της Μακεδονίας.

Μαθαίνοντας ποδόσφαιρο από τους Άγγλους… Mοιάζει απίστευτο, αλλά οι πρωτοπόροι του ΕΡΜΗ έμαθαν ποδό-σφαιρο κατευθείαν από αυτούς που το «εφεύραν», τους Βρετανούς. Αξίζει να σταθούμε για λίγο σ΄αυτήν την ιστορική λεπτομέρεια.

Το 1916 ξεσπά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Τον Αύγουστο του 1916 οι Γερμανοβούλγαροι εισβάλουν στην νοτιοανατολική πλευρά του τότε Σερβικού Βασιλείου. Στις 4 Αυγούστου 1916οι Βούλγαροι επιτίθενται και καταλαμβάνουν τον σιδηροδρομικό σταθμό Φλώρι-νας (τότε Μεσονησίου) με την πόλη της Φλώρινας να βρίσκεται μόλις 4 χιλιόμετρα δυτικά του. Ο βουλγαρικός στρατός νικά τους Σέρβους2 και συνεχίζει ανενόχλητος την προέλαση του: 18.000 Βούλγαροι στρατιώτες προωθούνται και εγκαθίστανται στη Μπά-νιτσα (Βεύη), Σόροβιτς (Αμύνταιο) και Καϊλάρια (Πτολεμαϊδα).

Οι σύμμαχοι της Αντάντ αποφασίζουν να αντεπιτεθούν. Ο Γάλ-λος αρχιστράτηγος Σαραϊγ διατάσσει στο τέλος του Αυγούστου την αντεπίθεση. Η 156η Γαλλική Μεραρχία, ενισχυμένη από 5000 επί-λεκτους της Ρωσικής Τσαρικής Μεραρχίας, ενεργεί κατά τον άξονα Κατράνιτσα (Πύργοι)-Καϊλάρια-Σόροβιτς και απελευθερώνει μέσα στον Σεπτέμβριο Φλώρινα και Αμύνταιο.

Τότε εγκαθίσταται στο Σόροβιτς το Συμμαχικό Στρατηγείο (Γάλλοι, Σενεγαλέζοι, Ρώσοι, Άγγλοι και Ιταλοί). Στο Σόροβιτς και στο Ξινό Νερό οι Σύμμαχοι της Αντάντ δημιουργούν πρόχειρα στρατιωτικά κέντρα περίθαλψης που υποδέχονται τους τραυματίες του Μετώπου3. Στον τεράστιο χώρο μεταξύ του σημερινού γηπέδου 2 Τότε δεν υπήρχε ελληνικός στρατός και η περιοχή της Φλώρινας είχε κηρυχθεί ουδέτερη ζώνη 3 Οι μάχες που έδωσαν οι Σύμμαχοι με τους Γερμανοβουλγάρους στην περιοχή ήταν από τις πιο σκληρές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου: 12.950 νεκροί θα πέσουν στο πεδίο της

Page 9: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

9

(οικία Λάμπη Δέτσικα) και του οικισμού Σωτήρα (αμυγδαλεώνας Τρύφωνα Χατζή) εγκαθίσταται μια μεγάλη Αγγλική Στρατιωτική Νοσοκομειακή Μονάδα. Το μεγάλο Δημοτικό Σχολείο του Ξινού Νερού μετατρέπεται από τους Ιταλούς σε Στρατιωτικό Νοσοκομεί-ο, ενώ οι Γάλλοι λειτουργούν και δεύτερο Νοσοκομείο στο χωριό.4,5

Στην ανάπαυλα των σκληρών μαχών στρατιώτες και αναρρωνύ- οντες τραυματίες των Βρετανικών, Ιταλικών και Γαλλικών στρα-τευμάτων, μεταξύ άλλων, συγκροτούν ποδοσφαιρικές ομάδες και παίζουν σε τακτική βάση ποδόσφαιρο. Έκπληκτοι οι νέοι του Σό-ροβιτς τους παρακολουθούν και γοητεύονται από το ομαδικό αυτό παιχνίδι. Δειλά στην αρχή κάποιοι, ολοένα περισσότεροι στη συνέ-χεια, πλησιάζουν τους ξένους στρατιώτες και προσπαθούν να μά-θουν και αυτοί το νέο παιχνίδι με την παράξενη ονομασία: φουτ-μπώλ, σόσερ, κάλτσιο… Ο Θεμιστοκλής Λιάνης σημειώνει σχετικά:

«αυτοί που πρώτοι αντίκρισαν και μυήθηκαν στα μυστικά της στρόγγυλης θεάς ήσαν τότε (1917-1920) οι νέοι του Αμυ-

μάχης και αναρίθμητοι θα είναι οι τραυματίες. Για αυτό και αναπτύχθηκαν μέσα σε λίγα μόνο χιλιόμετρα τρεις νοσοκομειακές συμμαχικές μονάδες. Την ίδια περίοδο δημιουργού-νται και τα τρία μεγάλα συμμαχικά Νεκροταφεία σε Φλώρινα, Αμύνταιο και Ξινό Νερό. 4 Ο Ξινονερίτης δικηγόρος Βαγγέλης Ιωαννίδης, ένας από τους πλέον αξιόλογους ερευνη-τές της τοπικής ιστορίας, σημειώνει: «το Δημοτικό Σχολείο, αυτό που υπάρχει ακόμα στο χωριό, είχε μετατραπεί από τους Ιταλούς σε Ιταλικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο (…). Υ-πάρχουν φωτογραφίες με τραυματίες στην είσοδο του Νοσοκομείου και τον προαύλιο χώρο (…). Επίσης, δίπλα από το συμμαχικό νεκροταφείο του Ξινού Νερού, οι Γάλλοι είχαν κτίσει Νοσοκομείο (…). Επιπλέον, προς τη μεριά του βουνού υπήρχε εφεδρικό νοσοκομεί-ο». 5 Ο αείμνηστος, επίσης Ξινονερίτης, Χρήστος (Τάκης) Αλτίνης, ένας από τους πιο διακε-κριμένους δικηγόρους του νομού μας, γράφει: «Οι Ιταλοί είχαν μετατρέψει το Δημοτικό Σχολείο Ξινού Νερού και τον γύρω χώρο σε Νοσοκομειακή Μονάδα κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ιταλοί και Γάλλοι επινόησαν και κατασκεύασαν εργοστάσιο εμφιαλώσεως του ξινού νερού, το οποίον μετά την εμφιάλωση προωθούσαν ιες την Ιταλί-αν και κυρίως εις τα ιταλικά στρατιωτικά και πολιτικά νοσοκομεία για θεραπεία από γαστρεντερικές διαταραχές».

Page 10: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

10

νταίου, παίζοντας με Αγγλικές, Γαλλικές και Ιταλικές ποδο-σφαιρικές ομάδες». Οι Σύμμαχοι διδάσκουν τους κανόνες του παιχνιδιού, το «φά-

ουλ», το «οφ-σάιτ», το «κόρνερ», το «πέναλτι»... Μαθαίνουν τις τεχνικές και τις βασικές αρχές του, τι πάει να πει «μπακ», «σέντερ φορ», «εξτρέμ», «τάκλιν», «φάλτσο»… Αχόρταγα οι νεαροί του Σό-ροβιτς ρουφούν τη νέα γνώση. Σε λίγο αρκετοί από αυτούς θα με-τατραπούν σε πρώτης τάξης μπαλαδόρους και γκολτζήδες, ξεπερ-νώντας τους «δασκάλους» τους στις μεταξύ τους φιλικές αναμε-τρήσεις.

Έτσι, μέσα στην αντάρα του Πολέμου και στο γρασίδι της αμυ-νταιώτικης εξοχής έμαθαν μπάλα οι νέοι του Αμυνταίου από συνο-μηλίκους τους της Γαλλικής Στρατιάς της Ανατολής και του Βρε-τανικού Στρατού που βρέθηκαν μίλια μακριά από την πατρίδα τους στη βορειοδυτική αυτή γωνία της Ελλάδας. Και ήταν εκείνα τα πρώτα παιχνίδια μια μικρή νίκη της ζωής απέναντι στον παρα- λογισμό του πολέμου.6

6 ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ ΕΚΔΟΣΗΣ: Δεν ξέρω γιατί, αλλά η εικόνα να παίζουν νεαρά παιδιά του Αμυνταίου ποδόσφαιρο στην εξοχή του Αμυνταίου με συνομήλικους τους στρατιώτες από την Αγγλία, την Γαλλία, τη Ρωσία και την Ιταλία, ενώ λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα μαίνονταν ο πόλε-μος και αντηχούσαν οι κανονιοβολισμοί, μου φέρνει συνειρμικά στο νου το απόσπασμα «Ο λόφος με τις παπαρούνες» από το σπουδαίο βιβλίο «Η ζωή εν τάφω» του Στρατή Μυριβήλη. Το παρα-θέτω αυτούσιο: «ΉΤΑΝ ΕΝΑΣ ΛΟΦΟΣ ΑΛΙΚΟΣ από τις παπαρούνες. Ξεκουράζονταν ένα Ρούσικο Σύνταγμα, που τραβούσε κι αυτό για το μέτωπο. Εκεί μας σταματήσανε κ’ εμάς. Είχε νερό μπόλικο και πρασινά-δα εκεί δίπλα. Στήσαμε πυραμίδες τα όπλα και φάγαμε κοντά τους. Μας σίμωσαν κάτι μεγαλό-σωμα παλικάρια με τριανταφυλλιά μάγουλα, με χοντρές μπότες και κάτι μπλούζες παιδιάτικες χωρίς κουμπιά. Τα πηλίκια τους είχαν κεραμιδί στενούτσικο. - Γκίρτζ ; - Γκίρτζ. - Κριστιάν ; - Κριστιάν. - Όρτοντοξ ; - Όρτοντοξ. Μας δεχτήκανε με κάτι χαρές σχεδόν παιδιάτικες.. Μας γελούσανε και μείς γελούσαμε, μας χάρισαν κονσέρβες, σουγιάδες. Με τα μεγάλα τους χέρια μας χτυπούσανε στην πλάτη. Τραβού-σανε και μας δείχναν από την τραχηλιά τους χρυσά, σιντεφένια σταυρουδάκια και φυλαχτάρια κρεμασμένα με αλυσιδίτσες. Σταυροκοπιόντανε με τον ορθόδοξο τρόπο. - Κριστιάν ! - Κριστιάν !

Page 11: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

11

Οι ομάδες του ΕΡΜΗ μέχρι το 1970 Ο Σάκης Μουτσομπάμπας-Πέκος, γνωστός για τις δημοσιεύσεις του για το Καρναβάλι του Αμυνταίου επί 25 έτη, ασχολήθηκε ι-διαίτερα και με την ιστορία του ΕΡΜΗ. Διέκρινε έξι περιόδους στη διαδρομή της ομάδας: 1923-1930, 1930-1938, 1939-1942, 1942- 1952, 1952-1960 και 1960-1970. Ας δούμε τις συνθέσεις της ομά-δας ανά περίοδο.

1923-1930: Τα πρώτα χρόνια Διασώζεται η ενδεκάδα του 1928 που έχει ως εξής:

Τερματοφύλακας: Μπελτσηγκέρης Σταυρούσης, Βενιέρης Γ. Παίκτες: Ιωαννίδης Ζήφκος, Κιόσης Γιάννης, Κολίτσης Νίκος, Μηντσούλης Κωνσταντίνος, Μηντσούλης Σωτήρης, Μανακοϊδης Θωμας. Μπάλιος Μήρες, Μπάλιος Παύλος, Μπάτσιος Αντώνης, Χατζής Παντελής. Διακρίνονταν ο υψηλόσωμος σέντερ μπακ Μπάλιος Παύλος που στον στρατό είχε υπηρετήσει στην Ανακτορική Φρουρά. Α-πεβίωσε υπεραιωνόβιος και μας άφησε πολύτιμες διηγήσεις για

Φάγαμε μαζί, κουβεντιάσαμε ώρες δίχως να καταλαβαίνει γρυ ό ένας από την γλώσσα τ΄αλλουνού. Όμως συνεννοηθήκαμε περίφημα. Η αγάπη κι η όχτρα έχουνε διεθνή γλώσσα. Βρήκα κι έναν νεότατο αξιωματικό, λεπτοκαμωμένο σαν κορίτσι, με μεγάλα γυαλιά και γελα-ζούμενα χείλη, που θυμόταν από το σχολείο του μερικά αρχαία, τσάτρα-πάτρα. Τα μαλλιά του ήταν ξανθά σαν του καλαμποκιού, είχε κ’ ένα χρυσό μουστάκι. - Ημείς Ρούσιαν λίαν Έλληνες αγαπώμεθαν ! Όδησσον λίαν Έλληνες ! Λίαν ! Πήρε ύφος και μου απάγγειλε κάτι αλαμπουρνέζικα, που, όπως με βεβαίωσε, ήταν Όμηρος από το πρωτότυπο. (…) Σαν κάμαμε τις τετράδες για να φύγουμε, οι Ρούσοι βάλανε παπαρούνες μέσα στις μπούκες των ντουφεκιών μας. Ήτανε σαν μια παράξενη λιτανεία από ατσαλένιες λαμπάδες, που στην κορφή τους άναβε η πιο χαρούμενη φλόγα. - Αντίο ! Αντίο ! Ο νεαρός αξιωματικός πετά το καπέλο του, λυγερός, σχεδόν διάφανος μέσα στο φως. - Χαίρε, λίαν, Έλληνες ! Χαίρε ! Πόση αγάπη υπάρχει στον κόσμο! Άφθονη σαν ποτάμι, που χύνεται σ’ έναν κάμπο. Ανθισμέ-νος σαν ένας λόφος κόκκινος από τις παπαρούνες, που σε φωνάζουνε να τις κόψεις. Δεν έχεις παρά να σκύψεις και να τις κόψεις».

Page 12: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

12

την ιστορία του τόπου7. O EΡΜΗΣ ανακηρύσσεται τρεις φορές πρωταθλητής Δυτικής Μακεδονίας επί τρία συνεχή έτη 1927-19298.

1930-1938: μια χρυσή οκταετία Τερματοφύλακας: Χατζηϊωάννου Γιάννης, Δεληδήνας Παίκτες: Βουλγαρίδης Χρήστος, Ζιούμος Γεώργιος, Ζούγκας Παντελής, Λιάνης Θεμιστοκλής, Λιάνης Σίμος , Μπάντης Παντε-λής, Νάνος Βασίλειος, Ουζούνης Κυριάκος , Παππάς Ιωάννης, Τζουτζουμάνης Ηλίας, Τσαλιγκόπουλος Ηλίας, Χαλκίδας Βασίλει-ος, Χατζηϊώαννου Τάσος, Χατζημηνάς Σταύρος, Χατζής Αθανά-

7 ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ ΕΚΔΟΣΗΣ: το 1927 άρχισε το πρώτο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα Δυτικής Μακεδονίας. Ισχυρότερες ομάδες ήταν εκτός από τον ΕΡΜΗ ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕ-ΞΑΝΔΡΟΣ Φλώρινας, ο ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ Κοζάνης και ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Έ-δεσσας. 8 ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ ΕΚΔΟΣΗΣ: Για να αντιληφθούμε σήμερα το αντίκτυπο που είχε

στην τοπική κοινωνία της εποχής το ποδόσφαιρο, αλλά και το πόσο σημαντικός αντίπα-λος θεωρούνταν ο ΕΡΜΗΣ Αμυνταίου, θα αναφερθούμε σε ένα γεγονός που συνέβη το 1930. Τη χρονιά αυτή το πρωτάθλημα Δυτική Μακεδονία θα κερδίσει ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕ-ΞΑΝΔΡΟΣ Φλώρινας, αποσπώντας τον τίτλο του πρωταθλητή από τον ΕΡΜΗ∙ ήταν ο πρώτος τίτλος που κέρδισε αυτή η ιστορική ομάδα της Φλώρινας. Η επιτυχία μεθά τους Φλωρινιώτες που ξεσπούν σε πρωτοφανείς και ξέφρενους πανηγυρισμούς. Εκτυλίχθηκαν στην ακριτική πόλη σκηνές που παρακολουθούμε σήμερα μόνο στις πλατείες των μεγά-λων πόλεων, όταν μια ομάδα κερδίζει κάποιο πανελλήνιο ή πανευρωπαϊκό τρόπαιο. Εκα-τοντάδες φίλαθλοι επιφύλαξαν μαζί με το Δημοτικό Συμβούλιο θερμότατη υποδοχή στους νικητές στον σταθμό του τρένου. Η Φιλαρμονική του Δήμου παιάνιζε και νεαρές κοπέλες προσέφεραν ανθοδέσμες στους έκπληκτους και συγκινημένους παίχτες. Στη συνέχεια έγινε μια πρωτοφανή σε παλμό και ενθουσιασμό παρέλαση των νικητών, ένας άτυπος «γύρος του θριάμβου», στους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Παλιότεροι Φλωρι-νιώτες διηγούνταν πως τέτοιες εκδηλώσεις λατρείας δεν γνώρισε ξανά η Φλώρινα, ορι-σμένοι δε σύγκριναν την υποδοχή της ομάδας με αυτήν που επιφύλαξε ο λαός της Φλώρι-νας στον απελευθερωτή της πόλης Ιωάννη Άρτη λίγα χρόνια πριν. «Είναι σπουδαίο να νικάς», έγραφε ο περίφημος Νέλσων, «αλλά είναι δυο φορές σπουδαίο να νικάς μεγάλο αντίπαλο». Και η Φλώρινα γιόρταζε ξέφρενα όχι μόνο για τον τίτλο, αλλά γιατί αναδεί-χθηκε πρωταθλήτρια έναντι ενός κορυφαίου αντιπάλου, όπως ήταν ο ΕΡΜΗΣ Αμυνταίου εκείνη την περίοδο.

Page 13: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

13

σιος (1936), Χατζής Ηλίας (Λιάλιος). Υπερείχαν ο Βασίλης Νάνος και ο Βασίλης Χαλκίδας. Για τον

Βασίλη Νάνο ο Θεμιστοκλής Λιάνης σημειώνει σχετικά: «(…) ο Νάνος τ’ όνομα, αλλά γίγας στην πράξη». Ο ποδοσφαιριστής χρη-σιμοποιήθηκε ως σέντερ φορ το 1936 από τον ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ Θεσσαλονίκης και αργότερα (1937;) από τον ΑΡΗ Θεσσαλονίκης, ομάδες της Α’ Εθνικής. Ο Χαλκίδας έπαιξε στον ΗΡΑΚΛΗ Θεσ-σαλονίκης. Μεγάλο πλήγμα για την ομάδα υπήρξε ο τραυματισμός του εκπληκτικού τερματοφύλακα Χατζηϊώαννου Γιάννη («Γιάννης της Μπάνιτσκας» στα καθ’ ημάς), καθώς και του μπακ Λιάνη Σί- μου, πατέρα του καθηγητή Οργανικής Χημείας στο ΑΠΘ Πυγμα-λίωνα Λιάνη. Οι δυο άτυχοι ποδοσφαιριστές έπαιξαν μόνο για λί-γους μήνες στην Α’ Εθνική.

1938-1942: η ομάδα του Πολέμου Τερματοφύλακας: Στράζος Κωνσταντίνος Παίκτες: Αργυριάδης Νίκος, Ιωαννίδης Πέτρος, Καρκάσης Χρήστος, Κατσώρας Ηλίας, Κορίνας Αλέκος, Κωτσόπουλος Μή-τσος, Μπούσγος Αλέκος, Νάνος Κωνσταντίνος (Ντίντσες), Νικο λαΐδης Αριστομένης (αρχηγός ομάδας), Παλάσης Τάκης, Χατζη-κωνσταντίνου Αλέκος, Χατζής Μενέλαος.

Από εκείνη τη σύνθεση ξεχώριζαν ο Μενέλαος Χατζής και ο Δημήτριος (Μήτσος) Κωτσόπουλος. Ο Χατζής έπαιξε και στον ΑΡΗ Θεσσαλονίκης στην Α’ Εθνική, ενώ ο Κωτσόπουλος χρησιμο-ποιήθηκε πολλές φορές από τον ΑΣ ΕΛΛΑΣ Φλώρινας με συμπαί-κτες τους Σταφυλίδη9 και Χατζηβαρδέα10, παίχτες αργότερα του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ αντίστοιχα. Τέλος, ο χαρακτηρισμός

9 Ο Ηλίας Σταφυλίδης το 1946 μεταγράφηκε από το Α.Σ. «ΕΛΛΑΣ» της Φλώρινας στον Παναθηναϊκό, όπου χρόνια δημιούργησε λαμπρή καριέρα. Παράλληλα αγωνίσθηκε και στην Εθνική Ομάδα με μεγάλη επιτυχ

Page 14: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

14

του Νούλη Βερυκούκη για τον Ηλία Κατσώρα «για παίχτη σαν τον Λινοξυλάκη του Παναθηναϊκού» τα λέει όλα.

1942-1952: ο ΕΡΜΗΣ στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου

Τερματοφύλακας: Στέφανος Χατζημηνάς Παίκτες: Γρηγοριάδης Βασίλειος (Μαλάτσης), Ιωαννίδης Λεω-νίδας (Νίδας ταξιτζής), Κροντήλας, Μουτσομπαμπας-Πέκος Σά-κης, Πέμας Γίωργος, Ρώμας Παύλος, Σαρακατσάνης Νίκος, Στα-θόπουλος Νίκος, Στεφάνου Στέφανος (Μαρκεζίνης), Τσόκλης Χριστόφορος, Παλάσης Τάκης, Παππάς Κωνσταντίνος, Φραγκό-τσης Γιάννης, Χ΄΄Ιωάννου Νίκος, Χ΄΄Ιωάννου Τάσος («Αυστραλί-ας»). Η περίοδος αυτή είναι από τις πιο δύσκολες για τη μικρή κωμό-πολη: στην αρχή η Κατοχή και στη συνέχεια ο Εμφύλιος δημιουρ-

10 Ο Σίμος Χατζηβαρδέας μεταγράφηκε στην ΑΕΚ, όπου αναδείχθηκε σε βασικό παίχτη και στη συνέχεια στην ομάδα ΕΛΛΑΣ Καναδά, η οποία κατέβαλλε στην ΑΕΚ ένα σεβα-στο ποσό το οποίο προέρχονταν από μετανάστες από το νομό Φλώρινας.

Η ομάδα του ΕΡΜΗ της περιόδου 1938-42 σε αναμνηστική πόζα με αντίπαλη ομάδα. Διακρίνεται ο πρόχειρος σχεδιασμός της «σέντρας» στο χώμα του γηπέδου της συνάντη-σης (αρχείο Ηλία Παλάση)

Page 15: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

15

γούν ένα ζοφερό κλίμα. Ωστόσο, η ομάδα του Ερμή συνεχίζει την επιτυχημένη παρουσία της στα γήπεδα της Δυτικής Μακεδονίας11. Ο ΕΡΜΗΣ κατά το έτος 1945–1946, ευθύς δηλαδή μετά την Κατοχή. Στην φωτογραφία διακρίνονται όρθιοι από αριστερά: Χατζηϊωάννου Αναστάσιος, Χατζηϊωάννου Φώτης, Παλάσης Τάκης, Αθανασίου Βύρων, Μούσκος Μήτσος, Κωτσόπουλος Μήτσος, Ρώμας Παύλος, Σιώκης Αλέξανδρος, Μανδρίνος Κων/νος και Κατσιώρας Ηλίας. Καθήμενοι από αριστερά: Παρπούλας Ιωάννης, Χατζηϊωάννου Κων/νος, Μηντσούλης Πέτρος και Χατζη-κωνσταντίνου Αλέκος (αρχείο Σάκη Μουτσομπάμπα-Πέκου, προσφορά της ευγενέστα-της συζύγου του Ελένης).

1952-1960: ο ΕΡΜΗΣ ανασυντάσσεται

Τερματοφύλακας: Σιώκης Πέτρος (μετέπειτα Συμβολαιογρά-φος Λαγκαδά), Καρίκας Γιώργος και Παπαθανασίου Νάσος Παίχτες: Αθανασίου Βύρων, Αθανασίου Κλεις, Άλτας Δ.(:), Βερυκούκης Βασίλης, Βερυκούκης Τάκης, Βερυκούκης Νούλης, Γαβριηλίδης Ανανίας, Δινάκης Νίκος, Ζούγκας Νίκος (αειθαλής), Κωτσόπουλος Κώστας, Μανδρινός Κωνσταντίνος, Μούσκος Μη-

11 ΣΗΜ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ ΕΚΔΟΣΗΣ: Ο αείμνηστος Δημήτριος (Τάκης) Διδασκάλου μου είχε διηγηθεί πως οι Γερμανοί κατακτητές παρακολουθούσαν τις προπονήσεις των παιχτών του ΕΡΜΗ, ενώ είχαν διεξαχθεί και ορισμένα «φιλικά» ματς μεταξύ παιχτών του ΕΡΜΗ και γερμανών στρατιωτών. Το ποδόσφαιρο ενώνει ακόμα και υπό τέτοιες συνθήκες.

Page 16: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

16

τσος, Μπούτσκος Γιώργος, Μπούτσκος Ιωάννης, Ρώμας Βασίλης, Σαμιώτης (έφεδρος ανθυπολοχαγός), Σαρακατσάνης Νίκος (αει-θαλής), Σταϊόπουλος (ή Καρόζης) Βασίλης, Χαλκίδας Παντελής, Χατζηϊωάννου Νίκος (αειθαλής), Χρυσοχοϊδης Θεμιστοκλής (έφε-δρος στρατιωτικός).

Η ομάδα είχε εξαιρετικούς ποδοσφαιριστές. Ωστόσο, πε-

ρισσότερο από όλους διακρίθηκαν τρεις: ο Νίκος Σαρακατσάνης που ξεσήκωνε την κερκίδα με τις απίστευτες τρίπλες του, ο αμυντικός ογκόλιθος Νίκος Χατζηϊωάννου αξεπέραστο «εμπόδιο» για τις επιθέσεις των αντιπάλων, ο τεχνίτης Νούλης Βερυκούκης και ο Κώστας Κωτσόπουλος που ήταν παίχτης στον ΠΑΟΚ κατά την περίοδο 1952-1955.

1960-1970: ο μεγάλος ΕΡΜΗΣ του Νίκου Μιγκούση Τερματοφύλακας: ΄Ελκας Γιάννης (Βάντσες) και Νούσης Γιάν-νης. Παίκτες: Αμπατζής Στέφανος (από την Λακκιά), Ζηρίντσης Αθ. Γιώργος, Ζούγκας Βασίλης (Λάκης), Ζούγκας Νίκος (αειθα-

Η ομάδα του ΕΡΜΗ κατά το έτος 1955 σε αναμνηστική φωτογραφία (αρχείο Θωμά Ραρρή)

Page 17: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

17

λής), Ελληνίδης Παντελής, Κονδυλίδης Βαγγέλης, Κωνσταντίνου Τάσος, Κωτσόπουλος Σταύρος (Σταυρούλης), Λιάνης Γιώργος, Μι-γκούσης Νίκος, Μιχαηλίδης Νίκος, Νούσης Τάκης, Παπαβασιλεί-ου Δημήτρης (Μητσάρας), Ρώμας Γιώργος, Ρώμας Δημήτρης, Τα-τσίδης Παντελής, Τατσίδης Σταύρος, Σιάντσης Παύλος, Σιστάκος Σταύρος, Τζόρτζης Γιώργος («Μόρτης»), Τσιναρίδης Τάκης (από την Λακκιά), Χατζόπουλος Σταύρος (αειθαλής).

Νεώτεροι παίχτες της ομάδας υπήρξαν οι Γιαγκούλης Στέφα-νος, Γεωργιάδης Σπύρος, Θωμαΐδης Γιώργος, Θωμαΐδης Αναστάσι-ος (Τασούλης), Ζαφείρης Μιχάλης, Καρακούτας Δημήτρης, Καρα-λάζος, Μαυρίδης Κώστας, Μπάντης Ιωάννης, Μπέλος Γιώργος, Νάτσης Νίκος, Νικολαΐδης Μίλτος, Παρπούλας Παναγιώτης, Στά-ϊος Ιωάννης (οδοντίατρος), Τοπάλης Γιώργος, Φουντουκίδης Μπά-μπης, Χαραλαμπίδης Μπάμπης.

Η δεκαετία αυτή είναι μια από τις καλύτερες για τον ΕΡΜΗ. Η πρόσληψη – ως προπονητή και παίχτη – του Νίκου Μιγκούση, παλαιού ποδοσφαιριστή της περίφημης ενδεκάδας του ΠΑΟΚ Θεσσαλονίκης (Πρόϊος, Χασιώτης, Γιακουμής, Μιγκούσης, Μου-ρατίδης, Λέανδρος, Κατηκαρίδης, Κουϊρουκίδης κ.ά.), άλλαξε τα δεδομένα και δημιούργησε μια νέα, χρυσή ποδοσφαιρική εποχή. Ο Μιγκούσης, μεταξύ άλλων, δημιούργησε φυτώριο νέων παικτών, κάτι που συνέχισε και ο Βύρωνας Καραλάζος, που ακολούθησε, τέως παίχτης της ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ και του ΠΑΟΚ. Μάλιστα, επί προεδρίας Σάκη Μουτσόμπαμπα-Πέκου δημιουργήθηκαν και δυο ομάδες νέων με το όνομα ΕΦΕΔΡΟΙ.

Από την ομάδα αυτής της περιόδου ξεχώριζαν πάρα πολλοί ποιον να πρωτοαναφέρεις. Εξαιρετικός τριπλαδόρος και γκολτζής υπήρξε ο Γιώργος Λιάνης, γνωστός δημοσιογράφος και βουλευτής του νομού αργότερα. Πήρε μεταγραφή στον ΗΡΑΚΛΗ Θεσσαλο-νίκης∙ διακρίθηκε και εκεί ως δεξιοτέχνης και αξιόλογος σκόρερ.

Page 18: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

18

Η σύνθεση του ΕΡΜΗ κατά το έτος 1961. 1. Ζούγκας Νίκος, 2 Έλκας Γιάννης, 3. Κονδυ-λίδης Βαγγέλης, 4. Παπαβασιλείου Δημήτρης, 5. Ζούγκας Βασίλης, 6. Ελληνίδης Παντε-λής, 7. Τατσίδης Κοσμάς, 8. Κωτσόπουλος Σταύρος, 9. Μιγκούσης Νίκος, 10. Λιάνης Γιώργος, 11. Σιστάκος Σταύρος. Η ομάδα ήταν αήττητη επί διετία (αρχείο Σταύρου Σι-στάκου)

Η ομάδα του ΕΡΜΗ κατά το έτος 1966. Στην ομάδα συμμετείχαν οι: Γιαγκούλης Στέ-φανος (αρχηγός), Λαζαρίδης Γ., Σιάντσης Παύλος, Τατσίδης Παντελής, Φουντουκίδης Χαράλαμπος, Παπαβασιλείου Δημήτρης, Γεωργιάδης Σπύρος, Ελληνίδης Παντελής, Σιστάκος Σταύρος. Εμμανουηλίδης Γιάννης, Τοπάλης Γιώργος. Στο Δ.Σ. της ομάδας συμμετείχαν οι Μεδίτσκος Π., Κωτσόπουλος Δ., Ρώμας Π., Γεωργακόπουλος Π. και Μιχαηλίδης Μ. (αρχείο Στέφανου Γιαγκούλη)

Page 19: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

19

Διαφημιστικό φεϊγ-βολάν για τη φιλική αναμέτρηση ΕΡΜΗ και ΠΑΝΑΧΑΪΚΗΣ τον Αύγουστο 1976 στο γήπεδο του Αμυνταίου (αρχείο Νίκου Νάτση)

Στις 8 Αυγούστου 1976 ο ΕΡΜΗΣ δίνει φιλικό αγώνα με τον ΑΡΗ Θεσσαλονίκης, μισό αιώνα σχεδόν μετά την πρώτη θρυλική φιλική αναμέτρηση τους το καλοκαίρι του 1928. Το εισιτήριο του αγώνα κόστιζε «δραχμάς 50». (αρχείο Νίκου Νάτση)

Page 20: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

20

Ο Παύλος Σιάντσης, μετέπειτα παίχτης του ΠΑΟΚ και της ΚΑ-ΣΤΟΡΙΑΣ, διακρίθηκε ως σπάνιας τεχνικής κατάρτισης ποδοσφαι-ριστής και «εγκεφαλικός» παίχτης. Σπεσιαλίστας γκολτζής ήταν ο Σταύρος Κωτσόπουλος, γνωστός περισσότερο ως «Σταυρούλης», που ατυχώς για οικογενειακούς λόγους δεν μεταγράφηκε τελικά στην ΑΕΚ. Εξαιρετικό ταλέντο ήταν ο βιρτουόζος και δεξιοτέχνης Γιώργος Τζώρτζης, ο περίφημος «Μόρτης». Ωστόσο, ο ατίθασος χαρακτήρας του τον εμπόδισε να κάνει τη μεγάλη καριέρα που του άξιζε. Στο στάδιο της δοκιμασίας του στον ΗΡΑΚΛΗ Θεσσαλονί-κης ενεπλάκη σε… ερωτικές περιπέτειες και σπατάλες, οπότε η Διοίκηση της ομάδας αναγκάστηκε να τον διώξει. Άφησαν εποχή ο εξαιρετικής αντοχής Στέφανος Γιαγκούλης και ο Τάκης Νούσης που παραμονές της μεταγραφής του στην ελαφρά ταξιαρχία του ΑΠΟΛΛΩΝΑ Αθηνών έφυγε μετανάστης στην Αμερική. Άλλοι «μάγοι» της στρόγγυλης θεάς ήταν ο λίαν ευέλικτος Παντελής Ελ-ληνίδης, ο τεχνίτης Σταύρος Σιστάκος, ο ακαταμάχητος αμυντικός Δημήτρης Παπαβασιλείου και ο Αναστάσιος Θωμαΐδης (Τασού-λης) που είχε το παρατσούκλι «Αντωνίου» (σημ.: γνωστός παίχτης τότε του ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ). Είναι πραγματικά άδικο που πολ-λοί από τους παίχτες του ΕΡΜΗ αυτής της περιόδου δεν μεταγρά-φηκαν σε ομάδες της Βέροιας, της Θεσσαλονίκης ή της Αθήνας, όπου αναμφίβολα θα διακρίνονταν και θα έκαναν σπουδαία ποδο-σφαιρική καριέρα.

Κλείνουμε την αναφορά στη δεκαετία 1960-1970 με αναφορά στο τραγικό τέλος ενός ποδοσφαιρικού ταλέντου, του σπουδαίου ποδοσφαιριστή Ζηρίντση. Ο παίχτης, με καταγωγή από τον Άγιο Παντελεήμονα, έπαιζε αρχικά στον ΕΡΜΗ και πήρε μεταγραφή στον ΗΡΑΚΛΗ Πτολεμαΐδας, ενώ υπήρχε ενδιαφέρον για μετα-γραφή του σε ομάδα της Θεσσαλονίκης. Η μοίρα είχε, ωστόσο, άλ-λα σχέδια: ο άτυχος νεαρός ποδοσφαιριστής κατά τη διάρκεια ενός

Page 21: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

21

Παύλος Σιάντσης – ένας μεγάλος ποδοσφαιριστής

Ο ΠΑΥΛΟΣ ΣΙΑΝΤΣΗΣ (Παυλάκης) μαζί τον Νίκο Νταμπίζα είναι δυο κορυφαίοι ποδοσφαιριστές του ελληνικού ποδοσφαίρου, γέννημα-θρέμμα του ΕΡΜΗ. Και οι δυο ξεχώρισαν, ανάμεσα στους τόσους άλλους σπου-δαίους παίχτες που είχε κατά καιρούς η ομάδα του Αμυνταίου, μιας και αξιώθηκαν μια μεγάλη και λαμπρή ποδοσφαιρική καριέρα.

Ο Παύλος Σιάντσης υπήρξε παίχτης του ΕΡΜΗ κατά τη δεκαετία του 1960, τότε που ο Σύλλογος κάτω από την καθοδήγηση του Νίκου Μιγκούση, πρώην ποδοσφαιριστή του ΠΑΟΚ, γνώριζε στιγμές αναγέν-νησης. Γεννημένο ποδοσφαιρικό ταλέντο λένε, όσοι τον γνώρισαν. Σε-μνός, εργατικός, συγκροτημένος και πειθαρχημένος ποδοσφαιριστής δια-κρίθηκε ως ένας εγκεφαλικός παίχτης και αμυντικός ογκόλιθος.

Το 1966 έρχεται η μεγάλη στιγμή στην καριέρα του Σιάντση. Ο ΠΑΟΚ, η κοσμαγάπητη ομάδα της Θεσσαλονίκης με πολλούς οπαδούς και στο Αμύνταιο, εντάσσει στο δυναμικό της τον Παύλο. Η μεταγραφή Σιάντση στον ΠΑΟΚ δεν θεωρήθηκε μόνο μια μεγάλη προσωπική επιτυ-χία του αθλητή∙ στο πρόσωπο του Σιάντση αντανακλούσε η προσπάθεια ανασυγκρότησης που έκανε η διοίκηση του Συλλόγου για χρόνια, ενώ η επιτυχία αυτή έκανε περήφανους τους συμπαίχτες του, τους βετεράνους της ομάδας και όλη την πόλη του Αμυνταίου.

Ο Σιάντσης θα διαπρέψει και στον ΠΑΟΚ κατά την περίοδο 1966-1968. Ωστόσο, το 1968 σε έναν αγώνα με τον Παναθηναϊκό μέσα στην κατάμεστη Τούμπα, ο Παύλος θα δεχτεί σκληρό μαρκάρισμα από αντί-παλο ποδοσφαιριστή με αποτέλεσμα τον πολύ σοβαρό τραυματισμό του στο γόνατο. Ο παίχτης που χτύπησε τον Σιάντση ήταν ο Φραντζής και όχι ο Μίμης Δομάζος, όπως είναι σήμερα η κυρίαρχη αντίληψη. Ο Σιά-ντσης υποβάλλεται σε επιτυχή επέμβαση και μετά την αποκατάσταση του παίρνει μεταγραφή στην ομάδα της Καστοριάς.

Στην Καστοριά ο Σιάντσης θα συναντήσει το πεπρωμένο του. Θα μείνει στην ομάδα για δεκατρία συνεχή έτη. Η Καστοριά την περίοδο εκείνη ήταν ένα καταπληκτικό σύνολο, μια ομάδα ποδοσφαιρικής παν-δαισίας. Στις τάξεις της είχε σημαντικούς ποδοσφαιριστές, όπως τον Νίκο Σαργκάνη (ίσως τον κορυφαίο έλληνα γκολκίπερ όλων των επο-χών), τον Παράσχο, τον σπεσιαλίστα των αράουτ Σημαιοφορίδη (είναι ο μόνος έλληνας παίχτης που σημείωσε γκολ με αράουτ!), τον Δίντσικο κ.λ.π.

Page 22: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

22

Μια μεγάλη στιγμή για τον ΕΡΜΗ. Ο παίχτης της ομάδας Παύλος Σιάντσης υπογρά-φει τη μεταγραφή του στον ιστορικό σύλλογο της Θεσσαλονίκης, τον ΠΑΟΚ (αρχείο Παύλου Σιάντση)

Ο Παύλος Σιάντσης με τα χρώματα του Δικεφάλου του Βορρά, της κοσμαγάπητης σε όλη τη Μακεδονία ομάδας του ΠΑΟΚ (αρχείο Παύλου Σιάντση)

Page 23: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

23

Παύλος Σιάντσης – ένας μεγάλος ποδοσφαιριστής (συνέχεια)

Το 1980 η ΚΑΣΤΟΡΙΑ κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδας, νικώντας τον ΗΡΑΚΛΗ Θεσσαλονίκης με σκορ 5-2. Έτσι, θα γίνει η πρώτη ελληνική επαρχιακή ομάδα που κατακτά το Κύπελλο Ελλάδας. Ακολούθως κλη-ρώθηκε με την, δεσπόζουσα τότε στην Ευρώπη, Δυναμό Τυφλίδας (0-0 στο Καυταντζόγλειο, 2-0 Τυφλίδα). Και η Καστοριά αποκλείστηκε με τη Δυναμό να παίρνει Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης. Το 1982 ο Παύλος Σιάντσης θα κρεμάσει οριστικά παπούτσια. Η πό-λη της Καστοριάς θα τον περιβάλλει με την αγάπη της. Σήμερα ο Σιά-ντσης ζει μόνιμα στην Καστοριά, επιτυχημένος επιχειρηματίας και κο-σμαγάπητος από τους φιλάθλους της πόλης που δεν λησμονούν ποτέ τους ποδοσφαιρικούς τους ήρωες

Ο Παύλος Σιάντσης με τον θρύλο του ελληνικού ποδοσφαίρου Μίμη Δομάζο (αρχείο Παύλου Σιάντση)

Page 24: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Συντηρητές μνήμης – ιστορίες από την ιστορίας μιας πολίχνης

24

αγώνα κτύπησε σοβαρά σε μια δύσκολη φάση και εξέπνευσε κατά τη μεταφορά του στο Νοσοκομείο. Επίλογος Ο ΕΡΜΗΣ Αμυνταίου σε λίγα χρόνια θα γίνει αιωνόβιος. Είναι μια από τις παλαιότερες ποδοσφαιρικές ομάδες της Ελλάδας και μια από τις ιστορικότερες ομάδες της Μακεδονίας. Το σύντομο ιστορι-κό περίγραμμα που συνέθεσα σταματά στη δεκαετία του 1970. Έκτοτε δεν παρακολουθώ «εκ του σύνεγγυς» και όσο θα ήθελα την πορεία της ομάδας και δεν θα επεκταθώ, για να αποφύγω ανακρί-βειες ή για να μην αδικήσω την προσφορά κάποιων, λησμονώντας τους ακούσια. Για την πορεία του ΕΡΜΗ μετά το 1970 ίσως πρέπει να γράψει κάποιος νεώτερος. Ο ΕΡΜΗΣ, πάντως, συνέχισε και στα επόμενα χρόνια. Παρακολούθησα ή έμαθα από άλλους για εκπλη-κτικούς νέους παίχτες, άξιους απόγονους του Νάνου, του εύζωνα Μπάλιου, του «Μόρτη», του Σιάντση, του Λιάνη, του Σταυρούλη του Κωτσόπουλου και των άλλων, τις νεότερες ποδοσφαιρικές γε-νιές του ΕΡΜΗ. Εξαιρετικά ταλέντα αναδείχτηκαν και στις ομάδες του ΕΡΜΗ από το 1980 και μετέπειτα, όπως, μεταξύ άλλων, οι: Σάββας Κοσμίδης, Ηλίας Κωτσόπουλος, Τάσος Μπίτσόλας, Θω-μάς Τζήγας, Βασίλης Βολτσίνης, Γιάννης Γεωργίου, Στέλιος Ντα-μπίζας κ.ά. Γέννημα-θρέμμα του ΕΡΜΗ είναι ο Νίκος Νταμπίζας, που τίμησε τον Σύλλογο με την καταπληκτική του καριέρα στον Ολυμπιακό και σε ομάδες της Αγγλίας (Νιουκάστλ και Λέστερ). Έχω την αίσθηση ότι με την μεταγραφή του Νταμπίζα στους αγ-γλικούς συλλόγους έκλεισε ένας ιστορικός κύκλος: οι Άγγλοι, που έμαθαν τους Αμυνταιώτες ποδόσφαιρο στις αρχές του 20ου αιώνα, υποδέχονταν στις αρχές του 21ου ως παίχτη έναν νεαρό Αμυνταιώ-τη. Μάλιστα ο Νίκος στέφθηκε και πρωταθλητής Ευρώπης στη

Page 25: 37 Ο θρυλικός ΕΡΜΗΣ.pdf

ΗΛΙΑΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ο θρυλικός «Ερμής»

25

θριαμβευτική πορεία της Εθνικής Ελλάδας στην Πορτογαλία το 2004. Ο ΕΡΜΗΣ δεν είναι απλά μια ομάδα∙ το είπα και στην αρχή: για πολλούς Αμυνταιώτες είναι το ακριβές είδωλο της νιότης τους. Στα χρόνια εκείνα που χαλυβδώνονται οι φιλίες, σμιλεύονται οι αναμνήσεις και εγγράφονται στα μύχια της ψυχής μας τα πιο άδο-λα συναισθήματα.

Ο Νίκος Νταμπίζας είναι σπουδαίος Έλληνας ποδοσφαιριστής που αγωνι-ζόταν στη θέση του αμυντικού. Στην μεγάλη του καριέρα έχει αγωνιστεί στον Ολυμπιακό, στην Α.Ε. Λάρισα αλλά και στην Πρέμιερ Λιγκ στις ομά-δες Νιούκαστλ και Λέστερ.