Π.3.1.4 ανά γνωικό ανικίμνο μ 0 0φαρμογή ων αρχών χ 0...

Π.3.1.4 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

ανά γνωστικό αντικείμενο με εφαρμογή των αρχών σχεδίασης

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Γ΄ Γυμνασίου

Θεματική ενότητα:

Στάσεις ζωής σε ποιητικά κείμενα

Τίτλος:

«Ηρωικές στάσεις ζωής»

ΜΑΡΙΑ ΜΠΕΧΛΙΒΑΝΟΥ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2011

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας,

Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.1.4: Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Γ΄ Γυμνασίου «Ηρωικές στάσεις ζωής»

Σελίδα 2 από 26

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και

Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.1.4 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό

αντικείμενο με εφαρμογή των αρχών σχεδίασης

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

Υπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας λογοτεχνίας: Βασίλης Βασιλειάδης

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

http://www.greeklanguage.gr

Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

Τηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: [email protected]

http://www.greeklanguage.gr/

mailto:[email protected]






Περιεχόμενα

Ταυτότητα Σεναρίου 4

Εισαγωγή 4

Σκοποθεσία 6

Δεξιότητες 7

Aξιοποίηση των ΤΠΕ 7

Κείμενα 8

Μεθόδευση της διδασκαλίας 14

Αναλυτική περιγραφή των φάσεων υλοποίησης του σεναρίου 14

Α΄ φάση: Πριν από την ανάγνωση 14

Β΄ Φάση: Ανάγνωση 16

Γ΄ Φάση: Μετά την ανάγνωση 23

Αξιολόγηση 23

Φύλλα Εργασίας 24

Άλλες εκδοχές - Κριτική 24

Βιβλιογραφία για τον εκπαιδευτικό 25






Ταυτότητα Σεναρίου

Tίτλος: Ηρωικές στάσεις ζωής

Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου

Δημιουργός: Μαρία Μπεχλιβάνου

Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική λογοτεχνία

Συμβατότητα με το νέο ΠΣ: Εντάσσεται στη διδακτική ενότητα «Στάσεις ζωής σε

ποιητικά κείμενα» της Γ΄ Γυμνασίου.

Είδος διδακτικής πρακτικής: project, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, μετωπική

διδασκαλία

Προτεινόμενη διάρκεια: 24 ώρες

Δοκιμάστηκε στο σχολείο ή όχι: Πρόκειται για παραδειγματικό σενάριο που

προορίζεται για πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση στη διδακτική πράξη στο πλαίσιο

του Ψηφιακού Σχολείου.

Μπορεί να εφαρμοστεί στην τυπική ή/και στην ημιτυπική / άτυπη εκπαίδευση:

Το συγκεκριμένο σενάριο σχεδιάστηκε με γνώμονα την τυπική εκπαίδευση.

Επιμέρους σημεία του θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στην κατεύθυνση της

ημιτυπικής ή και της άτυπης εκπαίδευσης

Εισαγωγή

Η κάθε μορφής τέχνη, πέρα από πεδίο αισθητικών αναζητήσεων και πειραματισμών,

αποτελεί μέσο έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων. Ειδικότερα ο ποιητικός λόγος

με το συμπυκνωμένο νόημα, τη συντομία της έκφρασης και τον συνήθως υπαινικτικό

του χαρακτήρα, αποτυπώνει και προβάλλει στάσεις ζωής με τρόπο ιδιαίτερα

ελκυστικό για τον αναγνώστη.

Στο συγκεκριμένο σενάριο επιλέξαμε να ασχοληθούμε με στάσεις ζωής που

μπορούν να χαρακτηριστούν ηρωικές. Είναι ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι ζούμε

σε μια εποχή «αντιηρωική», όπου βασιλεύει ο ατομοκεντρισμός και το συμφέρον. Οι






παραδοσιακοί θεσμοί κλονίζονται και ο καταναλωτισμός κυριαρχεί. Θεωρούμε

λοιπόν ότι το θέμα του ηρωισμού ως στάση ζωής στην ποίηση παρουσιάζει

εξαιρετικό ενδιαφέρον για τους μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου, δεδομένης και της

ανάγκης τους για ταύτιση με κάποιο πρότυπο ζωής-ήρωα. Άλλωστε βρίσκονται στην

ηλικία που συγκροτούν την ταυτότητά τους και διαμορφώνουν τον αξιακό τους

κώδικα.

Αναφορικά με τους όρους «ήρωας» και «ηρωικός» παρατηρείται συνεχής ανα-

νοηματοδότηση της λέξης από την αρχαιότητα μέχρι στις μέρες μας. Όπως μας

πληροφορεί το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, στην αρχαία ελληνική μυθολογία

ήρωας λογιζόταν «ένας θνητός με εντελώς ξεχωριστές ικανότητες και ιδιότητες που

λατρεύονταν μετά τον θάνατό του». Άλλες σημασίες της λέξης είναι: «2α. αυτός που

αντιμετωπίζει τον κίνδυνο, κυρίως στις πολεμικές επιχειρήσεις, με εξαιρετικό θάρρος,

τόλμη και γενναιότητα. β. που διακρίνεται για το ήθος, την αρετή και την αυτοθυσία

του στην υπηρεσία ενός ανώτερου σκοπού. 3α. καθένα από τα δρώντα βασικά

πρόσωπα ενός λογοτεχνικού, θεατρικού ή κινηματογραφικού έργου: β. το κύριο

πρόσωπο ενός συμβάντος».

Ως «αντιήρωας» ορίζεται, σύμφωνα με το Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

(2007: 121), ο «κεντρικός χαρακτήρας ενός λογοτεχνικού έργου ο οποίος δεν διαθέτει

τις τυπικές ιδιότητες του ήρωα, αλλά αντίθετα είναι κυνικός, μοχθηρός, καιροσκόπος,

αριβίστας, ταπεινής καταγωγής, αποτυχημένος, παθητικός». Έτσι αποτρέπει τον

αναγνώστη να ταυτιστεί μαζί του.

Χρειάζεται βέβαια εξ αρχής να καταστήσουμε σαφές ότι στο σενάριό μας ως

ηρωισμός νοείται κάθε λογής υπέρβαση. Αυτό το ξεπέρασμα του εαυτού (ανάγκες,

πάθη και επιθυμίες) μπορεί να συμβαίνει σε περιόδους έντονων κοινωνικοπολιτικών

και ιστορικών εξελίξεων αλλά και σε περιόδους σταθερότητας∙ να κορυφώνεται σε

μια στιγμή της ζωής ή να βιώνεται διαρκώς και αθόρυβα στην καθημερινότητα∙

μπορεί να είναι ιδεαλιστική, κατασκευασμένη ή απτή πραγματικότητα. Ηρωική, για

παράδειγμα –αλλά για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά– μπορεί να θεωρηθεί η

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html






στάση ζωής του αγωνιστή για την ελευθερία της πατρίδας, του ανθρώπου που

υποστηρίζει τις ιδέες του με οποιοδήποτε κόστος, του ηλικιωμένου ή του ασθενή που

υπομένει καρτερικά τις συμφορές του βίου, του μοναχού που αρνείται τις κοσμικές

απολαύσεις και διαβιεί με εγκράτεια, καθώς και πολλών άλλων.

Οπωσδήποτε το έδαφος είναι ολισθηρό αναφορικά με τους ορισμούς και τις

κατηγοριοποιήσεις, εφόσον το τι είναι ηρωικό και τι όχι καθορίζεται τόσο από την

κρατούσα ιδεολογία της κάθε εποχής όσο και από τη βιοθεωρία του καθενός.

Άλλωστε, συχνά τόσο στη λογοτεχνία όσο και στην ίδια τη ζωή ένας ήρωας μπορεί

να λειτουργεί ενίοτε και ως αντιήρωας, δεδομένου του τρεπτού χαρακτήρα της

ανθρώπινης φύσης. Πρόκειται για τους περισσότερο ρεαλιστικούς και ίσως και τους

πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες των κειμένων. Στο πλαίσιο αυτό, προκειμένου να

φωτίσουμε πληρέστερα τις ηρωικές στάσεις ζωής χρειάζεται να τις αντιπαραβάλουμε

με ό,τι θεωρείται αντιηρωικό και να τις προσεγγίσουμε μέσα από κείμενα που

διαλέγονται αντιθετικά μεταξύ τους, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τους λογοτεχνικούς

τρόπους που επιλέχθηκαν για να αποδοθεί το συγκεκριμένο νόημα.

Σκοποθεσία

Να αντιληφθούν οι μαθητές τους διάφορους λογοτεχνικούς τρόπους με τους

οποίους οι ποιητές πραγματεύονται και παρουσιάζουν το θέμα του ηρωισμού.

Να αιτιολογήσουν με βάση τις ιστορικές συνθήκες, αλλά και το συνολικό

χαρακτήρα του έργου κάθε ποιητή, την ηρωική ή αντιηρωική στάση που

καταγράφεται στο ποιητικό κείμενο.

Να κατανοήσουν πως ο ηρωισμός δεν είναι μονοσήμαντη και στατική έννοια,

αλλά πραγματώνεται και ερμηνεύεται με διαφορετικούς τρόπους ανάλογα με

τo ιστορικό πλαίσιο, τις κοινωνικές δομές, την προσωπική και κρατούσα

ιδεολογία.






Δεξιότητες

Με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του σεναρίου επιδιώκουμε οι μαθητές και

οι μαθήτριες να είναι σε θέση:

Να εντοπίζουν την ηρωική ή αντιηρωική στάση ζωής που προτείνει ο ποιητής

στο κείμενο και να ερμηνεύουν την επιλογή του.

Να συγκρίνουν τις διαφορετικές οπτικές των ποιημάτων και να τις

αντιπαραβάλλουν με τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Να κατανοούν ότι οι διαφορετικοί ποιητικοί τρόποι οδηγούν σε διαφορετική

προσέγγιση του θέματος και συχνά και σε διαφορετικές ερμηνείες.

Να αιτιολογούν την αποδοχή ή απόρριψη των θέσεων του ποιήματος και

διατυπώνουν δικές τους προτάσεις για στάσεις ζωής που επιλέγουν.

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Για την υλοποίηση του σεναρίου χρησιμοποιούμε τα παρακάτω τεχνολογικά μέσα,

ψηφιακά εργαλεία και λογισμικά: διαδραστικό πίνακα ή βιντεοπροβολέα,

φωτογραφική μηχανή ή βιντεοκάμερα, συσκευή ηχογράφησης, μηχανές αναζήτησης

στο διαδίκτυο, διαδικτυακή πλατφόρμα Wiki, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο,

επεξεργαστή κειμένου, λογισμικό παρουσίασης, το διαδίκτυο, λογισμικό κατασκευής

εννοιολογικού χάρτη ή κόμικ.

Οι δεξιότητες που επιδιώκουμε να αποκτήσουν τα παιδιά μέσα από αυτήν τη

χρήση είναι οι εξής:

Ανταλλαγή απόψεων και συνεργασία με τα μέλη της ίδιας και των άλλων

ομάδων καθώς και με άλλες μαθητικές κοινότητες μέσω σύγχρονης και

ασύγχρονης επικοινωνίας.

Διερεύνηση των πολλαπλών εκδοχών του ποιητικού κειμένου με τη συνδρομή

του επεξεργαστή κειμένου.

http://cmap.ihmc.us/

http://www.educomics.org/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=62






Εντοπισμός και ερμηνεία των διαφορετικών σημειωτικών τρόπων που

συνυπάρχουν στα πολυτροπικά / πολυμεσικά κείμενα.

Παραγωγή προσωπικού πολυτροπικού κειμένου – πρόταση ανάγνωσης.

Κείμενα

1) Από τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γυμνασίου όλων των τάξεων:

Α΄ Γυμνασίου:

Τέλλος Άγρας, «Το ξανθό παιδί»

Κρίτων Αθανασούλης, «Παράπονο σκύλου»

Νικηφόρος Βρεττάκος, «Το παιδί με τα σπίρτα»

«Ένας αϊτός περήφανος» (κλέφτικο τραγούδι)

Γιώργος Θεοτοκάς, «Ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου 1940»

Κώστας Κρυστάλλης, «Ηλιοβασίλεμα»

Αντώνης Μόλλας, «Η πείνα του Καραγκιόζη»

Λίτσα Ψαραύτη, «Ο Κωνσταντής»

Άντον Τσέχωφ, «Ο Βάνκας»

Μαρία Πυλιώτου, «Λεώνη»

Κύπρος Χρυσάνθης, «17 του Νοέμβρη 1973 (Χαράματα)»

Δημήτρης Ψαθάς, «Οι πιτσιρίκοι»

Β΄ Γυμνασίου

Κ.Π.Καβάφης, «Θερμοπύλες»

Ανδρέας Κάλβος, «Εις Σάμον»

Λορέντζος Μαβίλης, «Καλλιπάτειρα»

Περλ Μπακ, «Η μάνα»

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2591,10115/












http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1693,5426/unit=801









«Ο Διγενής» (ακριτικό)

Διονύσιος Σολωμός, «Η καταστροφή των Ψαρών»

«Του Βασίλη» (κλέφτικο)

Δήμητρα Χριστοδούλου, «Για ένα παιδί που κοιμάται»

Γ΄ Γυμνασίου

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, «Ο Δήμος και το καριοφίλι του»

Ρήγας Βελεστινλής, «Θούριος»

Ρέα Γαλανάκη, «Η μεταμφίεση»

Νίκος Εγγονόπουλος, «Μπολιβάρ»

Κ.Π Καβάφης, «Όσο μπορείς»

Ανδρέας Κάλβος, «Εις Πάργαν»

Βιτσέντσος Κορνάρος, «Ερωτόκριτος» (Δ. 1003-1038)

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, «Αυτοβιογραφία»

Μαρία Πολυδούρη, «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες»

Διονύσιος Σολωμός, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»

«Της Πάργας» (ιστορικό δημοτικό τραγούδι)

Γεώργιος Χορτάτσης, «Ερωφίλη»

Αθανάσιος Χριστόπουλος, «Τώρα»

Α΄ Λυκείου

«Της Δέσπως» (δημοτικό τραγούδι)

2) Παράλληλα κείμενα

Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα». Αθήνα: Λιβάνης, 1999.





http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2365,8990/













http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1913,6318/

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/prose/hans_christian_andersen_girl_matches.htm






Μανόλης Αναγνωστάκης, «Χάρης 1944». Τα Ποιήματα 1941-1971, 37-38. Αθήνα:

Στιγμή, 1985.

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Φωτεινός (Άσμα Α΄, στιχ. 1-243). Επιμ. Γ.Π. Σαββίδης,

69-79. Αθήνα: Ερμής, 1988.

Κική Δημουλά, «Πέρασα» [από τη συλλογή Το λίγο του κόσμου (1971)]. Ποιήματα,

119. Αθήνα: Ίκαρος, 1999.

Κική Δημουλά, «Κονιάκ Μηδέν αστέρων» [από τη συλλογή Χαίρε ποτέ (1988)].

Ποιήματα, 402. Αθήνα: Ίκαρος, 1999.

Οδυσσέας Ελύτης, Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό στην

Άλβανία, ΣΤ΄, 19-20. Αθήνα: Ίκαρος, 1996.

Μιχαήλ Θερβάντες, Ο Δον Κιχώτης. Μτφρ. Κ. Καρθαίος & Α. Δημητρούκα. Αθήνα:

Πατάκης, 2007.

Κ.Π. Καβάφης, «Θερμοπύλες». Στο Τα Ποιήματα (1897-1918), επιμ. Γ.Π. Σαββίδης,

τ. Α΄, 107. Αθήνα: Ίκαρος, 1991.

Κ.Π. Καβάφης, «Άγε, ω βασιλεύ Λακεδαιμονίων». Στο Τα Ποιήματα (1919-1923),

επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, τ. Β΄, 85. Αθήνα: Ίκαρος, 1991.

Κ.Π. Καβάφης, «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον». Στο Τα Ποιήματα (1897-1918), επιμ.

Γ.Π. Σαββίδης, τ. Α΄, 26. Αθήνα: Ίκαρος, 1991.

Κ.Π. Καβάφης, «Ένας γέρος». Στο Τα Ποιήματα (1897-1918), επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, τ.

Α΄, 102. Αθήνα: Ίκαρος, 1991.

Κ.Π. Καβάφης, «Πολύ σπανίως». Στο Τα Ποιήματα (1897-1918), επιμ. Γ.Π.

Σαββίδης, τ. Α΄, 53. Αθήνα: Ίκαρος, 1991.

Κ.Π. Καβάφης, «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου». Στο Τα Ποιήματα (1919-

1923), επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, τ. Β΄, 30. Αθήνα: Ίκαρος, 1991.

Κ.Π. Καβάφης, «Κατά τες συνταγές αρχαίων Ελληνοσύρων μάγων». Στο Τα

Ποιήματα (1919-1923), επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, τ. Β΄, 92. Αθήνα: Ίκαρος, 1991.

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=31&author_id=1




http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1918,6390/unit=1932













Ανδρέας Κάλβος, «Εις Δόξαν». Στο Ωδαί, επιμ. Στ. Διαλησμάς, 56-62. Αθήνα:

Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1988.

Ζωή Καρέλλη, «Της Αντιγόνης προς την Ισμήνη». Τα Ποιήματα, 34-35. Αθήνα: Οι

εκδόσεις των φίλων, 1973.

Κώστας Καρυωτάκης, «Διάκος», «Κανάρης, «Byron», «Δον Κιχώτες». Στο Τα

Ποιήματα (1913-1928), επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, 151, 152, 153, 48. Αθήνα: Νεφέλη,

1992.

Κώστας Ουράνης, «Δον Κιχώτης». Στο Ποιήματα. Εκλογή, επιμ.-εισ. Α. Σιδέρη, 47.

Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε., 1993.

Γιάννης Ρίτσος, «Μη-ήρωας». Τα Ποιήματα 1958-1967, τ. Θ΄, 276. Αθήνα: Κέδρος,

1989.

Γιάννης Ρίτσος, «Ισμήνη». Τέταρτη Διάσταση, 210-213. Αθήνα: Κέδρος, 1990.

Τάκης Σινόπουλος, «Ο καιόμενος». Συλλογή Ι (1951-1964), 107. Αθήνα: Ερμής,

1976.

Διονύσιος Σολωμός, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» (Σχεδίασμα Γ΄). Στο Άπαντα.

Τόμος πρώτος. Ποιήματα, επιμ. Λ. Πολίτης, 238-250. Αθήνα: Ίκαρος, 1999.

Ρώμος Φιλύρας, «Ιδαλγός». Στο Η χαμηλή φωνή. Τα λυρικά μιας περασμένης εποχής

στους παλιούς ρυθμούς, ανθολ. Μ. Αναγνωστάκης, 63. Αθήνα: Νεφέλη, 1990.

3) Εκπαιδευτικό υλικό

Ταινίες

Δον Κιχώτης, Peter Gates, 2000.

Κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του Θερβάντες.

Η λεμονιά (Etz limon), Eran Riklis, 2008.

Οι ισραηλινές δυνάμεις ασφάλειας αποφασίζουν ότι ο κήπος της Σάλμα με τις

λεμονιές αποτελεί απειλή για την ασφάλεια ενός υπουργού και διατάζουν να

ξεριζωθούν τα δέντρα. Η Σάλμα ξεκινά έναν δικαστικό αγώνα φτάνοντας μέχρι το


http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-C106/331/2255,8492/


http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2368,9029/extras/texts/index08_14_parallilo_sinopoulos.html







Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ, προκειμένου να σώσει τα δέντρα τα οποία φύτεψε

ο πατέρας της πριν από πενήντα χρόνια και αποτελούν τη μοναδική πηγή

εισοδήματός της.

Η ζωή είναι ωραία (La vita é bella), Roberto Benigni, 1997.

Ο Γκουίντο, ένας χαριτωμένος άνθρωπος με παιδική αθωότητα, ο οποίος έχει εβραϊκή

καταγωγή, στέλνεται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης μαζί με τη γυναίκα και τον γιο

του. Εκεί θα πρέπει να εκμεταλλευθεί στο έπακρο τη φαντασία και το κουράγιο του

για να σώσει αυτούς που αγαπά.

Σούπερμαν: Η ταινία, Richard Donner, 1978.

Κινηματογραφική μεταφορά επεισοδίων του ομώνυμου κόμικ.

Γκάντι (Gandhi), Richard Attenborough, 1982. Τύπος

Η αληθινή ιστορία του Μαχάτμα Γκάντι, του Ινδού δικηγόρου που έγινε ηγέτης ενός

λαού κι έμεινε στην ιστορία ως παγκόσμιο σύμβολο της ειρήνης.

Θεατρικά έργα

Ο Καραγκιόζης στρατιώτης [πηγή: Ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ]

Τραγούδια

«Ο Δον Κιχώτης στη μουσική» αφιέρωμα από την Ελληνική Μουσική Βιβλιοθήκη

[www.musicale.gr]

Δυτικές Συνοικίες, «Δον Κιχώτης» (δίσκος: Μακριά σου, 2003)

Χρήστος Νικολόπουλος, «Μικροί Ήρωες» (δίσκος: Ο Τραγουδιστής, 1983)

Λουκιανός Κηλαηδόνης, «Ο μικρός ήρωας» (δίσκος: Πάμε μαέστρο, 1984)

Διονύσης Σαββόπουλος, «Σαν τον Καραγκιόζη» (δίσκος: Δέκα χρόνια κομμάτια /1975

(επανέκδοση σε cd / 1992)

Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, «Το κορίτσι με τα σπίρτα» (δίσκος: Όταν σου λέω

πορτοκάλι να βγαίνεις, 1987)

http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=24510&autostart=0

http://www.musicale.gr/afieromata/don_quixote/index.html

http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=details&song_id=4464

http://dim-karat.ilei.sch.gr/telikes%20ekdiloseis/samarakis.htm









Ιστοσελίδες

Βικιπαίδεια (Λήμμα: ήρωας)

Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

Εθνικό Κέντρο Βιβλίου

Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας

Ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ

Ελληνική Μουσική Βιβλιοθήκη

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%89%CF%81%CF%89%CE%B1%CF%82

http://www.greek-language.gr/

http://www.snhell.gr/

http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=138

http://www.potheg.gr/

http://www.ert-archives.gr/V3/public/index.aspx

http://www.musicale.gr/index.html






Μεθόδευση της διδασκαλίας

Στην αρχή η τάξη παραμένει σε ολομέλεια. Για να εισαγάγουμε τους μαθητές στο

θέμα που επιλέξαμε να πραγματευτούμε, προβάλλουμε σχετικές ταινίες ή

φωτογραφίες, διαβάζουμε άρθρα εφημερίδων και περιοδικών, κόμικς ή μικρής

έκτασης πεζά, ακούμε σχετικά τραγούδια και συζητάμε με τα παιδιά, ώστε να

διασαφηνιστούν οι βασικοί όροι που θα μας απασχολήσουν: στάση ζωής, ήρωας,

αντιήρωας (4 ώρες). Στη συνέχεια προχωράμε στην ανάγνωση λίγων ποιημάτων, για

να εστιάσουμε στην ποιητική αξιοποίηση του θέματος (2 ώρες). Έπειτα, αφού

χωρίσουμε τα παιδιά σε ομάδες, τους δίνουμε να διαβάσουν ποιητικά (κυρίως)

κείμενα που σχετίζονται με κάποιο υποθέμα, το οποίο οι μαθητές προσεγγίζουν μέσα

από ποικίλες δραστηριότητες (10 ώρες). Στο τέλος αυτής της φάσης παρουσιάζει η

κάθε ομάδα τα κείμενα που ανέλαβε να διαβάσει στην ολομέλεια της τάξης (4 ώρες).

Στην τελευταία φάση οι μαθητές παράγουν δικό τους λόγο σχετικά με το θέμα του

σεναρίου μέσα από ατομικές και ομαδικές εργασίες (4 ώρες).

Αναλυτική περιγραφή των φάσεων υλοποίησης του σεναρίου

Α΄ φάση: Πριν από την ανάγνωση

(περίπου 4 διδακτικές ώρες)

Η τάξη σε αυτήν τη φάση λειτουργεί ως ολομέλεια. Προκειμένου να

δημιουργηθεί ένας πρώτος προβληματισμός σχετικά με το θέμα του σεναρίου

προβαίνουμε στις παρακάτω δραστηριότητες που προτιμότερο είναι να υλοποιηθούν

σε συνεχόμενα δίωρα.

1ο διδακτικό δίωρο:

Προβάλουμε μέσω βιντεοπροβολέα ή διαδραστικού πίνακα ορισμένα

επιλεγμένα αποσπάσματα από μία παράσταση του θεάτρου σκιών (π.χ. Ο

Καραγκιόζης στρατιώτης) και από δύο ή τρεις ταινίες που παρουσιάζουν








διαφορετικές ηρωικές στάσεις ζωής (π.χ. Η ζωή είναι ωραία, Γκάντι, Δον

Κιχώτης).

Συζητάμε με τα παιδιά για τα εξής θέματα:

o Ποιος είναι ο τόπος και ο χρόνος-ιστορική περίοδος κατά την οποία

εξελίσσεται η ιστορία της ταινίας;

o Ποια είναι η υπόθεση (σύντομα) και ποιοι είναι οι κυριότεροι ήρωες-

πρωταγωνιστές;

o Διακρίνουμε κάτι που να θεωρούμε (αντι)ηρωικό στη συμπεριφορά

κάποιου πρωταγωνιστή; (αιτιολογημένη απάντηση με αναφορές σε σκηνές

της ταινίας). Πώς ερμηνεύουμε τον (αντι)ηρωισμό αυτό;

o Ύστερα από σύγκριση των ταινιών ποιες (αντι)ηρωικές στάσεις ζωής

προκύπτουν;


Ζητάμε από τα παιδιά να αναφερθούν σύντομα (προφορικός λόγος) στα

χαρακτηριστικά μιας ηρωικής, κατά τη γνώμη τους, μορφής. Ξεκινάμε με

πρόσωπα της ιστορίας και του πολιτισμού και έπειτα περνάμε σε ήρωες της

λογοτεχνίας.

Καταρτίζουμε με τη βοήθεια κειμενογράφου έναν πίνακα με λογοτεχνικούς

ήρωες και αντιήρωες (τα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές τους) και τον

αναρτούμε στο μαθητικό ιστολόγιο ή καλύτερα σε μια πλατφόρμα Wiki που

θα δημιουργήσουμε.

Με τις δραστηριότητες αυτές, στο τέλος αυτής της φάσης, έχουμε διερευνήσει

σε ένα πρώτο επίπεδο τους βασικούς όρους που θα μας απασχολήσουν στο σενάριο,

έχουμε δημιουργήσει μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων την οποία θα εμπλουτίσουμε

στη συνέχεια κι ένα ψηφιακό περιβάλλον συνεργασίας, για να μπορούν οι μαθητές σε

κάθε φάση να αναρτούν το υλικό τους, να ανταλλάσσουν απόψεις και να

παρακολουθούν τόσο οι ίδιοι όσο και ο εκπαιδευτικός την πορεία των εργασιών.






Στη φάση αυτή οι εργασίες που αναθέτουμε τόσο στην τάξη όσο και στο σπίτι

είναι ατομικές (προφορικές ή γραπτές).

Β΄ Φάση: Ανάγνωση

Ανάγνωση 2-4 ποιητικών κειμένων στην ολομέλεια


Στην αρχή αυτής της φάσης η τάξη παραμένει σε ολομέλεια και όλοι οι μαθητές

διαβάζουν τα ίδια κείμενα που τους εισάγουν στην ποιητική αξιοποίηση του θέματός

μας.

Διαβάζουμε 2-4 ποιήματα –ενδεχομένως από το σχολικό ανθολόγιο της τάξης

για αμεσότερη πρόσβαση– «ηρωικά» και «αντι-ηρωικά» διαφορετικής

τεχνοτροπίας (π.χ. Ρ. Βελεστινλής, «Θούριος», Αθ. Χριστόπουλος, «Τώρα»,

Μ. Πολυδούρη, «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες», Ν. Εγγονόπουλος, «Μπολιβάρ»).

Καλούμε τους μαθητές όχι μόνο να εντοπίσουν ποια στάση ζωής προβάλλεται

σε αυτά, αλλά και με ποιους ποιητικούς τρόπους επιτυγχάνεται η απόδοση

των νοημάτων.

Μπορούμε να συνεξετάσουμε τα ποιήματα με κάποιο πεζό (π.χ. Γ. Θεοτοκάς,

«Ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου 1940») ή κάποιο άλλο είδος κειμένου προκειμένου να

εντοπίσουμε τις ιδιαιτερότητες του ποιητικού λόγου.

Ανάγνωση ποιητικών κειμένων σε ομάδες και ανά θεματικές ενότητες

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες. Η κάθε ομάδα μελετά ποιήματα (και κάποια

μικρής έκτασης πεζά) που σχετίζονται με ένα υποθέμα. Στο σενάριό μας προτείνουμε

δραστηριότητες ανά ένα ή δύο διδακτικά δίωρα. Ορισμένες από αυτές είναι κοινές για

όλες τις ομάδες και ορισμένες διαφορετικές ανά ομάδα. Μία πρόταση λοιπόν

υποθεμάτων, κειμένων και δραστηριοτήτων είναι η εξής:











Υποθέματα και κείμενα

1η ομάδα: Μικροί ήρωες (παιδική βιοπάλη, εθνική αντίσταση)

Κείμενα:

Τ. Άγρας, «Το ξανθό παιδί», Ν. Βρεττάκος, «Το παιδί με τα σπίρτα», Δ.

Χριστοδούλου, «Για ένα παιδί που κοιμάται», Α. Τσέχωφ, «Ο Βάνκας», Λ. Ψαραύτη,

«Ο Κωνσταντής», Χ. Κ. Άντερσεν, «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», Α. Σαμαράκης,

«Μικροί Ήρωες», Δημήτρης Ψαθάς, «Οι πιτσιρίκοι», Μ. Αναγνωστάκης, «Χάρης

1944», Ευαγ. Παλληκαρίδης, «Λευτεριά».

2η ομάδα: Γυναίκα, μάνα κι αδερφή (θυσιαστική αγάπη, αμφισβήτηση στερεοτύπων και

προκαταλήψεων)

Κείμενα:

«Της Δέσπως» (δημοτικό τραγούδι), Λ. Μαβίλης, «Καλλιπάτειρα», Μ. Πολυδούρη,

«Μόνο γιατί μ’ αγάπησες», Γ. Χορτάτσης, «Ερωφίλη», Ζ. Καρέλλη, «Της Αντιγόνης

προς την Ισμήνη», Γ. Ρίτσος, «Ισμήνη», Κ.Π. Καβάφης, «Άγε, ω βασιλεύε

Λακεδαιμονίων», Π. Μπακ, «Η μάνα», Ε. Μουτζάν-Μαρτινέγκου, «Αυτοβιογραφία»,

Ρ. Γαλανάκη, «Η μεταμφίεση».

3η ομάδα: Του ανδρειωμένου τ’ άρματα (αγώνες για τη λευτεριά, αντίσταση στο κακό)

Κείμενα:

Κ. Χρυσάνθης, «17 του Νοέμβρη 1973 (Χαράματα)», «Ο Διγενής» (ακριτικό), Α.

Κάλβος, «Εις Σάμον», Δ. Σολωμός, «Η καταστροφή των Ψαρών», Ρ. Βελεστινλής,

«Θούριος», Αθ. Χριστόπουλος, «Τώρα», Α. Κάλβος, «Εις Πάργαν», Α. Βαλαωρίτης,

«Ο Δήμος και το καριοφίλι του», Ν. Εγγονόπουλος, «Μπολιβάρ», Β. Κορνάρος,

«Ερωτόκριτος», Κ. Καρυωτάκης, «Διάκος», Οδ. Ελύτης Άσμα ηρωικό και πένθιμο για

τον χαμένο ανθυπολοχαγό στην Άλβανία, ΣΤ΄, Κ. Ουράνης, «Δον Κιχώτης», Κ.

Καρυωτάκης, «Δον Κιχώτες», Μ. Θερβάντες Ο Δον Κιχώτης, «Της Πάργας»

(ιστορικό δημοτικό τραγούδι), Δ. Σολωμός, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», Σχεδίασμα

Γ΄, Κ.Π. Καβάφης, «Θερμοπύλες», «Όσο μπορείς»| Γ. Ρίτσος, «Μη-ήρωας».







http://dim-karat.ilei.sch.gr/telikes%20ekdiloseis/samarakis.htm




http://www.erevos.com/freedom/evagoras/evagoras.htm




















http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-C106/331/2255,8492/













4η ομάδα: Ταπεινοί και καταφρονεμένοι (ηρωική αντιμετώπιση της ζωής από

ηλικιωμένους, βιοπαλαιστές, ενδεείς)

Κείμενα:

Κ. Αθανασούλης, «Παράπονο σκύλου», Κ.Π. Καβάφης, «Ένας γέρος», «Πολύ

σπανίως», «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου», «Κατά τις συνταγές αρχαίων

Ελληνοσύρων μάγων», Κ. Δημουλά, «Πέρασα», «Κονιακ μηδεν αστέρων», Α.

Βαλαωρίτης Φωτεινός (Άσμα Α΄, στιχ. 1-243), Κ. Κρυστάλλης, «Ηλιοβασίλεμα».

Δραστηριότητες (περίπου 10 διδακτικές ώρες)

1η – 4

η ώρα:

Κοινές δραστηριότητες (μόνο):

Οι μαθητές ερευνούν σε βιβλιοθήκες, σε βιβλιοπωλεία, στο διαδίκτυο και

όπου αλλού κρίνουν αναγκαίο, προκειμένου να συγκεντρώσουν υλικό

(λογοτεχνικό, πληροφοριακό, οπτικοακουστικό) για το θέμα που εξετάζουν.

Το υλικό θα αξιοποιηθεί στη διάρκεια αυτής της φάσης αλλά και της

επόμενης.

Κάνουν μια πρώτη ταξινόμηση του υλικού με βάση τον δημιουργό και τις

υποκατηγορίες που εξετάζει η κάθε ομάδα. Ανάρτηση στο Wiki ή στο

ιστολόγιο για καλύτερη συνεργασία των μαθητών και εποπτεία του καθηγητή.

Καταγράφουν τις πρώτες εντυπώσεις, σκέψεις και συναισθήματα ύστερα από

την ανάγνωση των ποιημάτων και ανταλλάσσουν απόψεις μέσω ιστολογίου.

Διαβάζουν τα ομόθεμα ποιήματα και προχωρούν σε μια πρώτη σύγκριση ως

προς την απόδοση του θέματος και τους ποιητικούς τρόπους που

χρησιμοποιούνται. Προτιμότερη η αντιγραφή του ποιήματος σε επεξεργαστή

κειμένου, ώστε να μπορούν να χρωματιστούν διαφορετικά τα επιμέρους

στοιχεία που μας αφορούν.








http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kikh_dhmoyla/various.htm

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C132/638/4102,18799/index_1_20.html








5η

– 8η ώρα:

Κοινές δραστηριότητες:

Αναδιοργανώνουν με τη βοήθεια κειμενογράφου τη δομή του ποιήματος ή

αντικαθιστούν λέξεις και φράσεις στον συνταγματικό και παραδειγματικό

άξονα, ώστε να προκύπτουν διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας.

Γράφουν ένα κείμενο ερμηνευτικής προσέγγισης κάποιου ποιήματος για

λογοτεχνικό περιοδικό ή για το ιστολόγιο του σχολείου. Το κείμενο μπορεί να

αξιοποιηθεί και στην παρουσίαση.

Δραστηριότητες ανά ομάδα:

1η ομάδα:

Οι μαθητές διαβάζουν τα διηγήματα «Ο Βάνκας» του Τσέχωφ, «Ο

Κωνσταντής» της Ψαραύτη και «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα» του Άντερσεν.

Στη συνέχεια, ακούνε το τραγούδι των αδελφών Κατσιμίχα « Το κορίτσι με τα

σπίρτα» και βλέπουν σκηνές από την σχετική ταινίας της Disney (βλ. σχετικό

βιντεάκι στο YouTube). Έπειτα, συγκρίνουν τα παραπάνω με τα ποιήματα

των Βρεττάκου, Ρίτσου και Χριστοδούλου και εντοπίζουν ομοιότητες και

διαφορές στην απόδοση του θέματος, επισημαίνοντας παράλληλα τους

ιδιαίτερους σημειωτικούς τρόπους του κάθε κειμενικού είδους.

Συνεξετάζουν τα κείμενα «Οι πιτσιρίκοι», «Χάρης 1944», «Λευτεριά» με

πληροφορίες για την εθνική αντίσταση από την ιστοσελίδα του ΙΜΕ και το

σχολικό εγχειρίδιο της Ιστορίας και περιηγούνται σε άλλες ιστοσελίδες που

αναφέρονται στον αγώνα της ΕΟΚΑ.

Δημιουργούν μία σκηνή-συνάντηση με τον ήρωα της Δ. Χριστοδούλου με

μορφή συνέντευξης.

Μετατρέπουν το ποίημα του Αναγνωστάκη «Χάρης 1944» σε μικρό διήγημα

ή σε θεατρικό διάλογο/μονόλογο.







http://www.erevos.com/freedom/evagoras/evagoras.htm

http://www.ime.gr/projects/cooperations/f_policy36_45/gr/text/510.html

http://digitalschool.minedu.gov.gr/courses/DSGYM-C105/







2η ομάδα:

Διαβάζουν τα κείμενα: «Της Δέσπως» (δημοτικό τραγούδι), Λ. Μαβίλης,

«Καλλιπάτειρα», Μ. Πολυδούρη, «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες», Κ.Π. Καβάφης

«Άγε, ω βασιλεύε Λακεδαιμονίων» και αφού αναγνωρίσουν τις ηρωικές (ή

μη) στάσεις ζωής, γράφουν μια ανοιχτή επιστολή προς τις σύγχρονες γυναίκες

εξ ονόματος μιας ηρωίδας.

Εντοπίζουν σύγκλιση ή απόκλιση από την στερεοτυπική γυναικεία ταυτότητα

στα κείμενα: Λ. Μαβίλης, «Καλλιπάτειρα», Ε. Μουτζάν-Μαρτινέγκου,

«Αυτοβιογραφία», Ρ. Γαλανάκη, «Η μεταμφίεση», Μ. Πολυδούρη, «Μόνο

γιατί μ’ αγάπησες», Π. Μπακ, «Η μάνα». Έπειτα γράφουν έναν θεατρικό

διάλογο ανάμεσα σε ηρωίδες με διαφορετική στάση ζωής.

3η ομάδα:

Αφού διαβάσουν τα κείμενα Κ. Ουράνης, «Δον Κιχώτης», Κ. Καρυωτάκης,

«Δον Κιχώτες», Ρ. Φιλύρας, «Ιδαλγός», Μ. Θερβάντες, Ο Δον Κιχώτης, και

ακούσουν τα σχετικά τραγούδια, εντοπίζουν τη διαφορετική προσέγγιση του

ιδεαλιστικού ηρωισμού και διατυπώνουν τη δική τους γνώμη αιτιολογώντας

την.

Αφού διαβάσουν το κείμενο του Αντ. Μόλλα «Η πείνα του Καραγκιόζη»,

ακούσουν το τραγούδι του Δ. Σαββόπουλου, «Ο καραγκιόζης» και δουν την

παράσταση Ο Καραγκιόζης στρατιώτης, ετοιμάζουν μια δική τους παράσταση

για θέατρο σκιών με τίτλο «Ο Καραγκιόζης ακόλουθος του Δον Κιχώτη».

Συγκρίνουν θεματικά και μορφολογικά τα κείμενα: Δ. Σολωμός, «Η

καταστροφή των Ψαρών», Ρ. Βελεστινλής, «Θούριος», Αθ. Χριστόπουλος,

«Τώρα», Α. Κάλβος, «Εις Πάργαν», Α. Βαλαωρίτης, «Ο Δήμος και το

καριοφίλι του», Ν. Εγγονόπουλος, «Μπολιβάρ», Κ.Π. Καβάφης,

«Θερμοπύλες» και Γ. Ρίτσος, «Μη-ήρωας».





http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1691,5414/unit=796
























4η ομάδα:

Διαβάζουν τα ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη και της Κ. Δημουλά που

αναφέρονται στα γηρατειά και τη θύμηση και εφαρμόζουν τη δραματική

μέθοδο Αναδρομή στο παρελθόν, δηλ. δημιουργούν σκηνές του παρελθόντος

για να φωτιστούν γεγονότα που ερμηνεύουν το παρόν στα ποιήματα.

Αντιγράφουν σε Word τα ποιήματα: Κ. Αθανασούλης, «Παράπονο σκύλου»,

Α. Βαλαωρίτης, «Φωτεινός» (επιλογή στίχων από: Άσμα Α΄, στιχ. 1-243), Κ.

Κρυστάλλης, «Ηλιοβασίλεμα». Έπειτα, δημιουργούν σε λέξεις της επιλογής

τους θερμούς δεσμούς (υπερσυνδέσμους) που οδηγούν σε σχετικό

φωτογραφικό, εικαστικό ή λογοτεχνικό υλικό.

9η – 10

η ώρα:

Κοινές δραστηριότητες:

Εξετάζουν εκ νέου τους ποιητικούς τρόπους απόδοσης του θέματος και

επιχειρούν μια τελική ερμηνεία για τα ποιητικά κείμενα που μελετούν.

Ασκούνται με τη βοήθεια του διδάσκοντα στην απαγγελία ορισμένων

ποιημάτων, ώστε η απαγγελία να αποδίδει την ερμηνεία στην οποία έχουν

καταλήξει.

Οργανώνουν την παρουσίαση των κειμένων στην ολομέλεια της τάξης.

Δραστηριότητες ανά ομάδα:

1η ομάδα:

Ακούνε το τραγούδι του Κηλαηδόνη «Ο μικρός ήρωας» και αναζητούν για να

διαβάσουν κάποιο τεύχος από το κόμικ «Ο μικρός ήρως». Έπειτα, με τη

βοήθεια κάποιου λογισμικού για κόμικ, δημιουργούν μια εικονογραφημένη

ιστορία για το διήγημα «Οι πιτσιρίκοι» ή για ένα δικό τους αφηγηματικό

κείμενο με ήρωες τα παιδιά των ποιημάτων που διάβασαν.





http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/units/index.php?course=DSGYM-A107&id=347






2η ομάδα:

Αφού διαβάζουν τα ποιήματα της Ζ. Καρέλλη, «Της Αντιγόνης προς την

Ισμήνη» και του Γ. Ρίτσου, «Ισμήνη» και δουν την παράσταση της

«Αντιγόνης» του Σοφοκλή, δημιουργούν μια ψηφιακή αφήγηση (digital

storytelling) με εναλλασσόμενες αφηγήτριες την Αντιγόνη και την Ισμήνη.

3η ομάδα:

Δημιουργούν μια ψηφιακή αφήγηση (digital storytelling) για τους Ελεύθερους

Πολιορκημένους του Σολωμού με αφηγητές τη μάνα και τον Σουλιώτη.

4η ομάδα:

Δημιουργούν με τη βοήθεια κάποιου λογισμικού για κόμικ μια δική τους

εικονογραφημένη ιστορία με ήρωες τους ηλικιωμένους των ποιημάτων που

διάβασαν.

Παρουσίαση των κειμένων της κάθε ομάδας στην ολομέλεια της τάξης


Στο τέλος αυτής της φάσης η κάθε ομάδα:

Παρουσιάζει στις άλλες ομάδες τα ποιήματα που διάβασε με σαφήνεια και

σχετική συντομία.

Απαγγέλλει ορισμένα ποιήματα προσπαθώντας η απαγγελία να είναι

ταυτόχρονα και ερμηνεία.

Επιχειρεί να ερμηνεύσει τις ηρωικές και αντιηρωικές στάσεις ζωής που

προβάλλονται στα ποιητικά κείμενα, με βάση τα ίδια τα κείμενα και την

ιστορικότητά τους.

Θέτει ερωτήματα προς συζήτηση.

Αξιοποιεί τις παρατηρήσεις των άλλων ομάδων για τη διόρθωση και τον

εμπλουτισμό της προσέγγισής της.

Ασκεί κριτική στην παρουσίαση των άλλων ομάδων.







Αναρτά την παρουσίαση της και κάποια τελικά συμπεράσματα στο ιστολόγιο

ή την ιστοσελίδα του σχολείου.

Γ΄ Φάση: Μετά την ανάγνωση


Σε αυτήν τη φάση οι μαθητές δουλεύουν ομαδικά και ατομικά και παράγουν τον δικό

τους λόγο σχετικά με το θέμα. Προτεινόμενες δραστηριότητες είναι οι εξής:

Να πάρουν συνέντευξη από ένα άτομο του περίγυρού τους που πιστεύουν πως

κρατά κάποια ηρωική στάση και να ζητήσουν από μεγαλύτερούς τους να τους

διηγηθούν για τέτοιους ανθρώπους που έζησαν παλιότερα. Έπειτα, να

γράψουν ένα άρθρο με τίτλο «Ήρωες της διπλανής πόρτας. Χτες και σήμερα»

το οποίο θα δημοσιευτεί στην (ηλεκτρονική) εφημερίδα του σχολείου.

Να οργανώσουν από κοινού οι ομάδες μια έκθεση φωτογραφίας με θέμα

«Ηρωικές & αντιηρωικές στάσεις ζωής». Οι φωτογραφίες μπορεί να είναι

δικές τους ή να αντληθούν από έντυπες και ψηφιακές πηγές. Κάτω από κάθε

φωτογραφία αντί για λεζάντα θα υπάρχουν στίχοι ενός ποιήματος.

Παράλληλα, οι μαθητές καλούνται να ετοιμάσουν με αυτό το υλικό μια

παρουσίαση PowerPoint και να την αναρτήσουν στο ιστολόγιο τους σχολείου

ή στο Wiki, στο οποίο εξαρχής δούλευαν το project.

Να δημιουργήσουν με τη βοήθεια σχετικού λογισμικού μια εικονογραφημένη

ιστορία-κόμικ επινοώντας δικούς τους (αντί)ηρωικούς χαρακτήρες. Η εργασία

τους θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο του σχολείου ή στο Wiki (αν είναι ανοιχτό

στο διαδίκτυο) του project.

Αξιολόγηση

Οι μαθητές αξιολογούνται τόσο για τις ατομικές εργασίες τους όσο και για τη

συμμετοχή τους στις ομαδικές εργασίες. Αξιολογούνται για τον προφορικό και







γραπτό τους λόγο, για τη γενικότερη συμμετοχή τους στο μάθημα και για τη

συμβολή τους στη δουλειά της ομάδας τους.

Ειδικότερα αξιολογούμε την ικανότητα των μαθητών:

Να εντοπίζουν την ηρωική ή αντιηρωική στάση ζωής που προτείνει ο ποιητής

στο κείμενο και να ερμηνεύουν την επιλογή του με βάση τις ιστορικές-

κοινωνικοπολιτικές συνθήκες κάθε εποχής, αλλά και τον συνολικό χαρακτήρα

του έργου κάθε ποιητή.

Να συγκρίνουν τις διαφορετικές οπτικές και τεχνικές των ποιημάτων.

Να αιτιολογούν την αποδοχή ή απόρριψη των θέσεων του ποιήματος, να τις

αντιπαραβάλλουν με καταστάσεις της σύγχρονης πραγματικότητάς και να

διατυπώνουν δικές τους προτάσεις για στάσεις ζωής που επιλέγουν.

Φύλλα Εργασίας

Φύλλα εργασίας δεν παρατίθενται καθώς το σενάριο προϋποθέτει ελευθερία

κινήσεων, όσο το δυνατόν μικρότερη δέσμευση, ενώ παροτρύνει τους εκπαιδευτικούς

να φτιάξουν δικές τους δραστηριότητες, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις

δυνατότητες της τάξης, αγνοώντας από τις προτεινόμενες δραστηριότητες όσες

θεωρούν ότι για κάποιον λόγο δεν τους εξυπηρετούν.

Άλλες εκδοχές - Κριτική

Η α΄ φάση (πριν από την ανάγνωση) θα μπορούσε να δουλευτεί κι ως εξής:


Προβάλουμε με λογισμικό παρουσίασης φωτογραφίες που έχουμε αντλήσει

από το διαδίκτυο και δείχνουν γνωστές και άγνωστες «ηρωικές» μορφές (Δον

Κιχώτης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Άγιος Γεώργιος, Ζορό, Γκάντι, στωική

μορφή ηλικιωμένου, παρολυμπιονίκης κ.ά.) ή «ηρωικά» στιγμιότυπα-σκηνές

(υποστολή γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη, αγιογραφία με μαρτύρια






Αγίων, παρολυμπιακό αγώνισμα κ.ά). Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης

συζητάμε με τα παιδιά για τις διάφορες μορφές ηρωισμού.

Καταρτίζουμε μια πρόχειρη λίστα με ήρωες, αντιήρωες, τα χαρακτηριστικά

και τις συμπεριφορές τους. Έπειτα φτιάχνουμε με τη βοήθεια κειμενογράφου

έναν πίνακα με τις αντίστοιχες στήλες και τον αναρτούμε στο μαθητικό

ιστολόγιο για να τον συμπληρώνουν και να τον σχολιάζουν οι μαθητές σε

κάθε φάση [πινακοθήκη ηρώων/αντιηρώων].


Ακούμε σχετικά τραγούδια, διαβάζουμε κάποιο πεζό μικρής έκτασης από το

ανθολόγιο (π.χ. Ρέα Γαλανάκη, «Η μεταμφίεση»), άρθρα εφημερίδων ή

περιοδικών της επικαιρότητας και κόμικς (π.χ. «Μικρός Ήρωας»).

Ζητάμε από τους μαθητές να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές στον τρόπο

με τον οποίο πραγματεύονται το θέμα τους τα διάφορα κειμενικά είδη και να

εστιάσουν στις ιδιαιτερότητες της λογοτεχνικής μετουσίωσής του.

Επισημαίνεται ότι το παραδειγματικό αυτό σενάριο προορίζεται για πιλοτική

εφαρμογή στο πλαίσιο του Ψηφιακού Σχολείου.

Βιβλιογραφία για τον εκπαιδευτικό

Cambell, J. 2001 [19491]. Ο ήρωας με τα χίλια πρόσωπα. Ο ρόλος του ήρωα στην

παγκόσμια μυθολογία. Mτφρ. Θ. Σιαφαρίκας. Αθήνα: Ιάμβλιχος.

Εγγονόπουλος, Ν. 1980. Ο Καραγκιόζης: ένα ελληνικό θέατρο σκιών. Αθήνα: Ύψιλον.

Κουτσογιάννης, Δ. 2007. Πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού νέων εφηβικής ηλικίας

και (γλωσσική) εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας,

http://www.greek-

language.gr/greekLang/files/document/practice/texnologikos_grammatismos_3.pdf

[15.11.2010]

http://www.greek-language.gr/greekLang/files/document/practice/texnologikos_grammatismos_3.pdf

http://www.greek-language.gr/greekLang/files/document/practice/texnologikos_grammatismos_3.pdf






Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: Πρόσωπα-έργα-ρεύματα-όροι. 2007. Αθήνα:

Πατάκης.

Σαμουήλ, Α. 2007. Ιδαλγός της ιδέας: η περιπλάνηση του Δον Κιχώτη στην ελληνική

λογοτεχνία. Αθήνα: Πόλις.

*Τα κείμενα ακολουθούν τη νέα σχολική Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄, Β΄, Γ΄

Γυμνασίου (Σ. Χατζησαββίδης σε συνεργασία με Αθ. Χατζησαββίδου, ΟΕΔΒ 2007).

**Για πρακτικούς λόγους, η χρήση του αρσενικού γραμματικού γένους θεωρείται ότι

συμπεριλαμβάνει και το θηλυκό.

http://ebooks.edu.gr/courses/DSGYM-A112/document/4bdf08464itx/52404ee4nozk/52404f08vasq.pdf

http://ebooks.edu.gr/courses/DSGYM-A112/document/4bdf08464itx/52404ee4nozk/52404f08vasq.pdf

Π.3.1.4 ανά γνωικό ανικίμνο μ 0 0φαρμογή ων αρχών χ 0...

Documents

Transcript of Π.3.1.4 ανά γνωικό ανικίμνο μ 0 0φαρμογή ων αρχών χ 0...