Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

ανά γνωστικό αντικείμενο με εφαρμογή των αρχών σχεδίασης

Παραδειγματικό σενάριο

στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών

laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της τραγωδίαςraquo

ΡΑΛΛΗ ΑΘΗΝΑ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2012

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 2 από 22

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και

Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό

αντικείμενο με εφαρμογή των αρχών σχεδίασης

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

httpwwwgreeklanguagegr

Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά Θεσσαλονίκη

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 2 από 22

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και

Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό

αντικείμενο με εφαρμογή των αρχών σχεδίασης

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

httpwwwgreeklanguagegr

Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά Θεσσαλονίκη

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 3 από 22

Τηλ 2310 45910 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 4 από 22

Περιεχόμενα

Ταυτότητα 4

Σύντομη περιγραφή του σεναρίου 5

Εισαγωγή 5

Στόχοι 6

Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης 8

Αξιολόγηση 10

Φύλλα εργασίας (βλ Παράρτημα) 10

Άλλες εκδοχές ndash Επέκταση του σεναρίου ndash Κριτική του σεναρίου 10

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία 11

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 13

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 5 από 22

A ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος

Σοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της τραγωδίας

Δημιουργός

Αθηνά Ράλλη

Διδακτικό Αντικείμενο

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία

Προτεινόμενη τάξη

Β Λυκείου (Γενικής Παιδείας)

Χρονολογία

2012

Διδακτική ενότητα Θεματική

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Δραματική ποίηση τραγωδία Σοφοκλέους Αντιγόνη

Μύηση στα βασικά για τη μελέτη της Αντιγόνης

Σχέδιο δράσης (project)

Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Θεατρική Αγωγή

Χρονική διάρκεια

5-6 διδακτικές ώρες

Χώρος

Αίθουσα διδασκαλίας αίθουσα σχολικού θεάτρου εργαστήριο πληροφορικής

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 6 από 22

Προϋποθέσεις υλοποίησης

Οι μαθητές πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με την εργασία σε ομάδες και να έχουν

βασικές δεξιότητες χρήσης ΤΠΕ (διερεύνηση στο διαδίκτυο κειμενογράφος

λογισμικό παρουσίασης πλοήγηση σε λογισμικό)

Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Οι μαθητές πρόκειται να μελετήσουν την τραγωδία Αντιγόνη του Σοφοκλέους Θα

διερευνήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται προκειμένου να μυηθούν σε έναν

τρόπο μελέτης μιας τραγωδίας Χωρισμένοι σε ομάδες ακολουθούν οδηγίες που τους

εμπλέκουν σε στοχευμένες διερευνητικές εργασίες για την άντληση πληροφοριών

κυρίως από το διαδίκτυο Η εκπαιδευτική εφαρμογή της Εκπαιδευτικής τηλεόρασης

laquoΑντιγόνη Σοφοκλέουςraquo αποτελεί αξιόλογη πηγή για τις βασικές πληροφορίες αλλά

και ένα παράδειγμα ανάληψης σχεδίου δράσης από τρεις νέους ηθοποιούς για την

προσέγγιση του δραματικού κειμένου

Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Έχει επισημανθεί ότι στη σχολική πράξη η παραστατική θεατρική πλευρά των

τραγικών έργων τίθεται στο περιθώριο ενώ δεν γίνεται λόγος για δύο κύρια

συστατικά του θεάτρου τον χώρο και τον ηθοποιό Η έλλειψη εικονογραφικού

υλικού και πληροφοριών για σύγχρονες παραστάσεις του αρχαίου δράματος δεν

επιτρέπει να αναπτυχθεί στην τάξη γόνιμος διάλογος για τη σκηνική παρουσίαση του

έργου και τη σύνδεσή του με τη σύγχρονη εποχή1

1ΑΕ Πεπονή Η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας από μετάφραση στην εκπαίδευση ΚΕΓ

1998 σ 47

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 7 από 22

Παράλληλα η αποσπασματική διδασκαλία ενός πολυδιάστατου κειμένου από

το πρωτότυπο δεν επιτρέπει να έχει ο μαθητής από την αρχή συνολική εικόνα του

έργου της υπόθεσης της δομής και της σύνδεσής του με την εποχή του

Η πρόταση στοχεύει να κινητοποιήσει και να εμπλέξει τους μαθητές σε

διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες για να κατακτήσουν εξαρχής τις

βασικές πληροφορίες για την προσέγγιση του έργου και να οικειοποιηθούν θέματα ή

χαρακτήρες της τραγωδίας

Στην κατεύθυνση αυτή αξιοποιείται βιντεοταινία της εκπαιδευτικής

τηλεόρασης που μεταφέρει στην τάξη τον λόγο των ανθρώπων του θεάτρου ενώ

παράλληλα παρουσιάζεται η διαδικασία για την προσέγγιση του δράματος Γίνεται

αντιληπτό ότι είναι αναγκαία μια πιο σφαιρική εποπτεία του αρχαίου δράματος

γενικότερα και της συγκεκριμένης τραγωδίας ειδικότερα ενταγμένης στην ιστορική

της πραγματικότητα

Άλλες δραστηριότητες στοχεύουν να αντιληφθούν οι μαθητές τη διαλεκτική

σχέση της τραγωδίας με την τέχνη και με τη σύγχρονη εποχή

Κατά τη διαδικασία της μάθησης ευνοείται η παραγωγή λόγου προφορικού

(συζήτηση μεταξύ των μαθητών για ενημέρωση και λήψη αποφάσεων) και γραπτού

Τελικός στόχος είναι η δημιουργική έκφραση των μαθητών και η σύνδεση του

έργου με τη δική τους πραγματικότητα

Δ ΣΤΟΧΟΙ

Διδακτικοί στόχοι

Να προσεγγίσουν οι μαθητές το δράμα όχι μόνο ως κείμενο αλλά ως ξεχωριστό

γραμματειακό είδος της αρχαίας λογοτεχνίας που προορίζεται για θεατρική

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 8 από 22

παράσταση και συνδυάζει τον λόγο με τη σκηνική δράση τη μουσική την

όρχηση τη σκηνογραφία

Να επισημάνουν το πολιτισμικό (ιστορικό κοινωνικο-πολιτικό λατρευτικό)

πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται

Να σχηματίσουν εξαρχής συνολική εικόνα για την τραγωδία (υπόθεση χρόνος

τόπος χαρακτήρες βασικά θέματα)

Να αντιληφθούν τη διαχρονική της επιρροή στη συνάφειά της με αιώνια

υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου

Να προβληματιστούν για τη σύνδεση της τραγωδίας με τη σύγχρονη εποχή

Παιδαγωγικοί στόχοι ndash αξιοποίηση ΤΠΕ

Οι μαθητές καλούνται να πάρουν μέρος σε μια σύνθετη μαθησιακή διαδικασία που

αντιμετωπίζει το δράμα ως πολυτροπικό κείμενο2

ασκούνται στην κατανόηση πολυτροπικών κειμένων (εικόνα φωτογραφία ήχος

μαγνητοσκοπημένα αρχεία)

αναπτύσσουν δεξιότητες σχετικά με την κριτική επεξεργασία και τη συνθετική

παρουσίαση των πληροφοριών που συλλέγουν

εξοικειώνονται με τη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση

πληροφορίας και την παρουσίαση των εργασιών τους

2Ε Χοντολίδου laquoΕισαγωγή στην έννοια της πολυτροπικότηταςraquo

wwwkomvosedugrperiodikoperiodiko1stthematikesindexhtm

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 9 από 22

Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Προτείνεται ένας τρόπος για την αρχική μελέτη της τραγωδίας πρώτα βήματα για τη

μύηση στον κόσμο της ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν από την αρχή mdashπριν

ξεκινήσει η διδασκαλία από το πρωτότυπο κείμενοmdash τις βασικές πληροφορίες για

την προσέγγιση της Αντιγόνης ως θεατρικού έργου και σε αδρές γραμμές να

διαμορφώσουν συνολική εικόνα για το έργο

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων όπως η επίτευξη κοινού στόχου η

αντιμετώπιση του θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες η σύνθεση των

δεδομένων η επικοινωνία και η συνεργασία καθώς και η μαθητική δημιουργία

σε περιβάλλον κριτικής μάθησης

Αξιοποίηση διαδικτυακών πηγών και άλλων ψηφιακών πόρων

Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τεχνολογίες

Λογισμικό παρουσίασης

Κειμενογράφος

Ιστολόγιο

Διαδίκτυο

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

Οι δραστηριότητες που περιέχονται στα Φύλλα εργασίας μυούν σταδιακά τους

μαθητές στον κόσμο της τραγωδίας Αρχικά ορίζεται η στοχοθεσία που εμπλέκει τους

μαθητές σε διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες Χωρισμένοι σε ομάδες

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 10 από 22

ως συντελεστές μιας παράστασης πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους πρόταση γι

αυτή

Στην Α φάση των εργασιών όλοι οι μαθητές διερευνούν τα ίδια ζητήματα

την υπόθεση τη σχέση μύθου ndash τραγωδίας τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Στη Β φάση αξιοποιείται το υλικό βιντεοταινίας Οι μαθητές καταγράφουν τα

στοιχεία που κρίνουν αναγκαία και μελετούν τον χώρο του αρχαίου θεάτρου

Στη συνέχεια οι εργασίες γίνονται ανά ομάδες Οι μαθητές αναλαμβάνουν

ρόλους ως σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι και

ασχολούνται με ζητήματα της ειδικότητάς τους

Οι σκηνοθέτες μελετούν σύγχρονες παραστάσεις της τραγωδίας και διερευνούν

την πρόσληψη της Αντιγόνης στη λογοτεχνία και στο θέατρο Προβληματίζονται

για τη σχέση που μπορούν να έχουν με τη σύγχρονη εποχή τα ζητήματα που

αναδεικνύει και διαμορφώνουν τις σκηνοθετικές τους επιλογές για τη δική τους

παράσταση

Οι ηθοποιοί διερευνούν τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα που θα

υποδυθούν την ιδεολογία του τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους

Στόχος είναι η κατανόηση του χαρακτήρα τους και η συναισθηματική τους

εμπλοκή

Ο χορός μελετά ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του στο αρχαίο δράμα και

τη σκηνική του παρουσία και καταλήγει σε επιλογές σχετικά με τη σκηνική

παρουσία του στην τελική παράσταση

Οι ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι διαμορφώνουν τις προτάσεις τους για τη

σκευή (ενδυμασία προσωπείο υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά

στην παράσταση

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 5 από 22

A ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος

Σοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της τραγωδίας

Δημιουργός

Αθηνά Ράλλη

Διδακτικό Αντικείμενο

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία

Προτεινόμενη τάξη

Β Λυκείου (Γενικής Παιδείας)

Χρονολογία

2012

Διδακτική ενότητα Θεματική

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Δραματική ποίηση τραγωδία Σοφοκλέους Αντιγόνη

Μύηση στα βασικά για τη μελέτη της Αντιγόνης

Σχέδιο δράσης (project)

Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Θεατρική Αγωγή

Χρονική διάρκεια

5-6 διδακτικές ώρες

Χώρος

Αίθουσα διδασκαλίας αίθουσα σχολικού θεάτρου εργαστήριο πληροφορικής

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 6 από 22

Προϋποθέσεις υλοποίησης

Οι μαθητές πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με την εργασία σε ομάδες και να έχουν

βασικές δεξιότητες χρήσης ΤΠΕ (διερεύνηση στο διαδίκτυο κειμενογράφος

λογισμικό παρουσίασης πλοήγηση σε λογισμικό)

Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Οι μαθητές πρόκειται να μελετήσουν την τραγωδία Αντιγόνη του Σοφοκλέους Θα

διερευνήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται προκειμένου να μυηθούν σε έναν

τρόπο μελέτης μιας τραγωδίας Χωρισμένοι σε ομάδες ακολουθούν οδηγίες που τους

εμπλέκουν σε στοχευμένες διερευνητικές εργασίες για την άντληση πληροφοριών

κυρίως από το διαδίκτυο Η εκπαιδευτική εφαρμογή της Εκπαιδευτικής τηλεόρασης

laquoΑντιγόνη Σοφοκλέουςraquo αποτελεί αξιόλογη πηγή για τις βασικές πληροφορίες αλλά

και ένα παράδειγμα ανάληψης σχεδίου δράσης από τρεις νέους ηθοποιούς για την

προσέγγιση του δραματικού κειμένου

Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Έχει επισημανθεί ότι στη σχολική πράξη η παραστατική θεατρική πλευρά των

τραγικών έργων τίθεται στο περιθώριο ενώ δεν γίνεται λόγος για δύο κύρια

συστατικά του θεάτρου τον χώρο και τον ηθοποιό Η έλλειψη εικονογραφικού

υλικού και πληροφοριών για σύγχρονες παραστάσεις του αρχαίου δράματος δεν

επιτρέπει να αναπτυχθεί στην τάξη γόνιμος διάλογος για τη σκηνική παρουσίαση του

έργου και τη σύνδεσή του με τη σύγχρονη εποχή1

1ΑΕ Πεπονή Η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας από μετάφραση στην εκπαίδευση ΚΕΓ

1998 σ 47

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 7 από 22

Παράλληλα η αποσπασματική διδασκαλία ενός πολυδιάστατου κειμένου από

το πρωτότυπο δεν επιτρέπει να έχει ο μαθητής από την αρχή συνολική εικόνα του

έργου της υπόθεσης της δομής και της σύνδεσής του με την εποχή του

Η πρόταση στοχεύει να κινητοποιήσει και να εμπλέξει τους μαθητές σε

διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες για να κατακτήσουν εξαρχής τις

βασικές πληροφορίες για την προσέγγιση του έργου και να οικειοποιηθούν θέματα ή

χαρακτήρες της τραγωδίας

Στην κατεύθυνση αυτή αξιοποιείται βιντεοταινία της εκπαιδευτικής

τηλεόρασης που μεταφέρει στην τάξη τον λόγο των ανθρώπων του θεάτρου ενώ

παράλληλα παρουσιάζεται η διαδικασία για την προσέγγιση του δράματος Γίνεται

αντιληπτό ότι είναι αναγκαία μια πιο σφαιρική εποπτεία του αρχαίου δράματος

γενικότερα και της συγκεκριμένης τραγωδίας ειδικότερα ενταγμένης στην ιστορική

της πραγματικότητα

Άλλες δραστηριότητες στοχεύουν να αντιληφθούν οι μαθητές τη διαλεκτική

σχέση της τραγωδίας με την τέχνη και με τη σύγχρονη εποχή

Κατά τη διαδικασία της μάθησης ευνοείται η παραγωγή λόγου προφορικού

(συζήτηση μεταξύ των μαθητών για ενημέρωση και λήψη αποφάσεων) και γραπτού

Τελικός στόχος είναι η δημιουργική έκφραση των μαθητών και η σύνδεση του

έργου με τη δική τους πραγματικότητα

Δ ΣΤΟΧΟΙ

Διδακτικοί στόχοι

Να προσεγγίσουν οι μαθητές το δράμα όχι μόνο ως κείμενο αλλά ως ξεχωριστό

γραμματειακό είδος της αρχαίας λογοτεχνίας που προορίζεται για θεατρική

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 8 από 22

παράσταση και συνδυάζει τον λόγο με τη σκηνική δράση τη μουσική την

όρχηση τη σκηνογραφία

Να επισημάνουν το πολιτισμικό (ιστορικό κοινωνικο-πολιτικό λατρευτικό)

πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται

Να σχηματίσουν εξαρχής συνολική εικόνα για την τραγωδία (υπόθεση χρόνος

τόπος χαρακτήρες βασικά θέματα)

Να αντιληφθούν τη διαχρονική της επιρροή στη συνάφειά της με αιώνια

υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου

Να προβληματιστούν για τη σύνδεση της τραγωδίας με τη σύγχρονη εποχή

Παιδαγωγικοί στόχοι ndash αξιοποίηση ΤΠΕ

Οι μαθητές καλούνται να πάρουν μέρος σε μια σύνθετη μαθησιακή διαδικασία που

αντιμετωπίζει το δράμα ως πολυτροπικό κείμενο2

ασκούνται στην κατανόηση πολυτροπικών κειμένων (εικόνα φωτογραφία ήχος

μαγνητοσκοπημένα αρχεία)

αναπτύσσουν δεξιότητες σχετικά με την κριτική επεξεργασία και τη συνθετική

παρουσίαση των πληροφοριών που συλλέγουν

εξοικειώνονται με τη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση

πληροφορίας και την παρουσίαση των εργασιών τους

2Ε Χοντολίδου laquoΕισαγωγή στην έννοια της πολυτροπικότηταςraquo

wwwkomvosedugrperiodikoperiodiko1stthematikesindexhtm

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 9 από 22

Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Προτείνεται ένας τρόπος για την αρχική μελέτη της τραγωδίας πρώτα βήματα για τη

μύηση στον κόσμο της ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν από την αρχή mdashπριν

ξεκινήσει η διδασκαλία από το πρωτότυπο κείμενοmdash τις βασικές πληροφορίες για

την προσέγγιση της Αντιγόνης ως θεατρικού έργου και σε αδρές γραμμές να

διαμορφώσουν συνολική εικόνα για το έργο

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων όπως η επίτευξη κοινού στόχου η

αντιμετώπιση του θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες η σύνθεση των

δεδομένων η επικοινωνία και η συνεργασία καθώς και η μαθητική δημιουργία

σε περιβάλλον κριτικής μάθησης

Αξιοποίηση διαδικτυακών πηγών και άλλων ψηφιακών πόρων

Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τεχνολογίες

Λογισμικό παρουσίασης

Κειμενογράφος

Ιστολόγιο

Διαδίκτυο

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

Οι δραστηριότητες που περιέχονται στα Φύλλα εργασίας μυούν σταδιακά τους

μαθητές στον κόσμο της τραγωδίας Αρχικά ορίζεται η στοχοθεσία που εμπλέκει τους

μαθητές σε διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες Χωρισμένοι σε ομάδες

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 10 από 22

ως συντελεστές μιας παράστασης πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους πρόταση γι

αυτή

Στην Α φάση των εργασιών όλοι οι μαθητές διερευνούν τα ίδια ζητήματα

την υπόθεση τη σχέση μύθου ndash τραγωδίας τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Στη Β φάση αξιοποιείται το υλικό βιντεοταινίας Οι μαθητές καταγράφουν τα

στοιχεία που κρίνουν αναγκαία και μελετούν τον χώρο του αρχαίου θεάτρου

Στη συνέχεια οι εργασίες γίνονται ανά ομάδες Οι μαθητές αναλαμβάνουν

ρόλους ως σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι και

ασχολούνται με ζητήματα της ειδικότητάς τους

Οι σκηνοθέτες μελετούν σύγχρονες παραστάσεις της τραγωδίας και διερευνούν

την πρόσληψη της Αντιγόνης στη λογοτεχνία και στο θέατρο Προβληματίζονται

για τη σχέση που μπορούν να έχουν με τη σύγχρονη εποχή τα ζητήματα που

αναδεικνύει και διαμορφώνουν τις σκηνοθετικές τους επιλογές για τη δική τους

παράσταση

Οι ηθοποιοί διερευνούν τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα που θα

υποδυθούν την ιδεολογία του τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους

Στόχος είναι η κατανόηση του χαρακτήρα τους και η συναισθηματική τους

εμπλοκή

Ο χορός μελετά ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του στο αρχαίο δράμα και

τη σκηνική του παρουσία και καταλήγει σε επιλογές σχετικά με τη σκηνική

παρουσία του στην τελική παράσταση

Οι ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι διαμορφώνουν τις προτάσεις τους για τη

σκευή (ενδυμασία προσωπείο υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά

στην παράσταση

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 6 από 22

Προϋποθέσεις υλοποίησης

Οι μαθητές πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με την εργασία σε ομάδες και να έχουν

βασικές δεξιότητες χρήσης ΤΠΕ (διερεύνηση στο διαδίκτυο κειμενογράφος

λογισμικό παρουσίασης πλοήγηση σε λογισμικό)

Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Οι μαθητές πρόκειται να μελετήσουν την τραγωδία Αντιγόνη του Σοφοκλέους Θα

διερευνήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται προκειμένου να μυηθούν σε έναν

τρόπο μελέτης μιας τραγωδίας Χωρισμένοι σε ομάδες ακολουθούν οδηγίες που τους

εμπλέκουν σε στοχευμένες διερευνητικές εργασίες για την άντληση πληροφοριών

κυρίως από το διαδίκτυο Η εκπαιδευτική εφαρμογή της Εκπαιδευτικής τηλεόρασης

laquoΑντιγόνη Σοφοκλέουςraquo αποτελεί αξιόλογη πηγή για τις βασικές πληροφορίες αλλά

και ένα παράδειγμα ανάληψης σχεδίου δράσης από τρεις νέους ηθοποιούς για την

προσέγγιση του δραματικού κειμένου

Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Έχει επισημανθεί ότι στη σχολική πράξη η παραστατική θεατρική πλευρά των

τραγικών έργων τίθεται στο περιθώριο ενώ δεν γίνεται λόγος για δύο κύρια

συστατικά του θεάτρου τον χώρο και τον ηθοποιό Η έλλειψη εικονογραφικού

υλικού και πληροφοριών για σύγχρονες παραστάσεις του αρχαίου δράματος δεν

επιτρέπει να αναπτυχθεί στην τάξη γόνιμος διάλογος για τη σκηνική παρουσίαση του

έργου και τη σύνδεσή του με τη σύγχρονη εποχή1

1ΑΕ Πεπονή Η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας από μετάφραση στην εκπαίδευση ΚΕΓ

1998 σ 47

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 7 από 22

Παράλληλα η αποσπασματική διδασκαλία ενός πολυδιάστατου κειμένου από

το πρωτότυπο δεν επιτρέπει να έχει ο μαθητής από την αρχή συνολική εικόνα του

έργου της υπόθεσης της δομής και της σύνδεσής του με την εποχή του

Η πρόταση στοχεύει να κινητοποιήσει και να εμπλέξει τους μαθητές σε

διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες για να κατακτήσουν εξαρχής τις

βασικές πληροφορίες για την προσέγγιση του έργου και να οικειοποιηθούν θέματα ή

χαρακτήρες της τραγωδίας

Στην κατεύθυνση αυτή αξιοποιείται βιντεοταινία της εκπαιδευτικής

τηλεόρασης που μεταφέρει στην τάξη τον λόγο των ανθρώπων του θεάτρου ενώ

παράλληλα παρουσιάζεται η διαδικασία για την προσέγγιση του δράματος Γίνεται

αντιληπτό ότι είναι αναγκαία μια πιο σφαιρική εποπτεία του αρχαίου δράματος

γενικότερα και της συγκεκριμένης τραγωδίας ειδικότερα ενταγμένης στην ιστορική

της πραγματικότητα

Άλλες δραστηριότητες στοχεύουν να αντιληφθούν οι μαθητές τη διαλεκτική

σχέση της τραγωδίας με την τέχνη και με τη σύγχρονη εποχή

Κατά τη διαδικασία της μάθησης ευνοείται η παραγωγή λόγου προφορικού

(συζήτηση μεταξύ των μαθητών για ενημέρωση και λήψη αποφάσεων) και γραπτού

Τελικός στόχος είναι η δημιουργική έκφραση των μαθητών και η σύνδεση του

έργου με τη δική τους πραγματικότητα

Δ ΣΤΟΧΟΙ

Διδακτικοί στόχοι

Να προσεγγίσουν οι μαθητές το δράμα όχι μόνο ως κείμενο αλλά ως ξεχωριστό

γραμματειακό είδος της αρχαίας λογοτεχνίας που προορίζεται για θεατρική

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 8 από 22

παράσταση και συνδυάζει τον λόγο με τη σκηνική δράση τη μουσική την

όρχηση τη σκηνογραφία

Να επισημάνουν το πολιτισμικό (ιστορικό κοινωνικο-πολιτικό λατρευτικό)

πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται

Να σχηματίσουν εξαρχής συνολική εικόνα για την τραγωδία (υπόθεση χρόνος

τόπος χαρακτήρες βασικά θέματα)

Να αντιληφθούν τη διαχρονική της επιρροή στη συνάφειά της με αιώνια

υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου

Να προβληματιστούν για τη σύνδεση της τραγωδίας με τη σύγχρονη εποχή

Παιδαγωγικοί στόχοι ndash αξιοποίηση ΤΠΕ

Οι μαθητές καλούνται να πάρουν μέρος σε μια σύνθετη μαθησιακή διαδικασία που

αντιμετωπίζει το δράμα ως πολυτροπικό κείμενο2

ασκούνται στην κατανόηση πολυτροπικών κειμένων (εικόνα φωτογραφία ήχος

μαγνητοσκοπημένα αρχεία)

αναπτύσσουν δεξιότητες σχετικά με την κριτική επεξεργασία και τη συνθετική

παρουσίαση των πληροφοριών που συλλέγουν

εξοικειώνονται με τη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση

πληροφορίας και την παρουσίαση των εργασιών τους

2Ε Χοντολίδου laquoΕισαγωγή στην έννοια της πολυτροπικότηταςraquo

wwwkomvosedugrperiodikoperiodiko1stthematikesindexhtm

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 9 από 22

Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Προτείνεται ένας τρόπος για την αρχική μελέτη της τραγωδίας πρώτα βήματα για τη

μύηση στον κόσμο της ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν από την αρχή mdashπριν

ξεκινήσει η διδασκαλία από το πρωτότυπο κείμενοmdash τις βασικές πληροφορίες για

την προσέγγιση της Αντιγόνης ως θεατρικού έργου και σε αδρές γραμμές να

διαμορφώσουν συνολική εικόνα για το έργο

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων όπως η επίτευξη κοινού στόχου η

αντιμετώπιση του θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες η σύνθεση των

δεδομένων η επικοινωνία και η συνεργασία καθώς και η μαθητική δημιουργία

σε περιβάλλον κριτικής μάθησης

Αξιοποίηση διαδικτυακών πηγών και άλλων ψηφιακών πόρων

Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τεχνολογίες

Λογισμικό παρουσίασης

Κειμενογράφος

Ιστολόγιο

Διαδίκτυο

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

Οι δραστηριότητες που περιέχονται στα Φύλλα εργασίας μυούν σταδιακά τους

μαθητές στον κόσμο της τραγωδίας Αρχικά ορίζεται η στοχοθεσία που εμπλέκει τους

μαθητές σε διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες Χωρισμένοι σε ομάδες

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 10 από 22

ως συντελεστές μιας παράστασης πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους πρόταση γι

αυτή

Στην Α φάση των εργασιών όλοι οι μαθητές διερευνούν τα ίδια ζητήματα

την υπόθεση τη σχέση μύθου ndash τραγωδίας τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Στη Β φάση αξιοποιείται το υλικό βιντεοταινίας Οι μαθητές καταγράφουν τα

στοιχεία που κρίνουν αναγκαία και μελετούν τον χώρο του αρχαίου θεάτρου

Στη συνέχεια οι εργασίες γίνονται ανά ομάδες Οι μαθητές αναλαμβάνουν

ρόλους ως σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι και

ασχολούνται με ζητήματα της ειδικότητάς τους

Οι σκηνοθέτες μελετούν σύγχρονες παραστάσεις της τραγωδίας και διερευνούν

την πρόσληψη της Αντιγόνης στη λογοτεχνία και στο θέατρο Προβληματίζονται

για τη σχέση που μπορούν να έχουν με τη σύγχρονη εποχή τα ζητήματα που

αναδεικνύει και διαμορφώνουν τις σκηνοθετικές τους επιλογές για τη δική τους

παράσταση

Οι ηθοποιοί διερευνούν τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα που θα

υποδυθούν την ιδεολογία του τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους

Στόχος είναι η κατανόηση του χαρακτήρα τους και η συναισθηματική τους

εμπλοκή

Ο χορός μελετά ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του στο αρχαίο δράμα και

τη σκηνική του παρουσία και καταλήγει σε επιλογές σχετικά με τη σκηνική

παρουσία του στην τελική παράσταση

Οι ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι διαμορφώνουν τις προτάσεις τους για τη

σκευή (ενδυμασία προσωπείο υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά

στην παράσταση

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 7 από 22

Παράλληλα η αποσπασματική διδασκαλία ενός πολυδιάστατου κειμένου από

το πρωτότυπο δεν επιτρέπει να έχει ο μαθητής από την αρχή συνολική εικόνα του

έργου της υπόθεσης της δομής και της σύνδεσής του με την εποχή του

Η πρόταση στοχεύει να κινητοποιήσει και να εμπλέξει τους μαθητές σε

διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες για να κατακτήσουν εξαρχής τις

βασικές πληροφορίες για την προσέγγιση του έργου και να οικειοποιηθούν θέματα ή

χαρακτήρες της τραγωδίας

Στην κατεύθυνση αυτή αξιοποιείται βιντεοταινία της εκπαιδευτικής

τηλεόρασης που μεταφέρει στην τάξη τον λόγο των ανθρώπων του θεάτρου ενώ

παράλληλα παρουσιάζεται η διαδικασία για την προσέγγιση του δράματος Γίνεται

αντιληπτό ότι είναι αναγκαία μια πιο σφαιρική εποπτεία του αρχαίου δράματος

γενικότερα και της συγκεκριμένης τραγωδίας ειδικότερα ενταγμένης στην ιστορική

της πραγματικότητα

Άλλες δραστηριότητες στοχεύουν να αντιληφθούν οι μαθητές τη διαλεκτική

σχέση της τραγωδίας με την τέχνη και με τη σύγχρονη εποχή

Κατά τη διαδικασία της μάθησης ευνοείται η παραγωγή λόγου προφορικού

(συζήτηση μεταξύ των μαθητών για ενημέρωση και λήψη αποφάσεων) και γραπτού

Τελικός στόχος είναι η δημιουργική έκφραση των μαθητών και η σύνδεση του

έργου με τη δική τους πραγματικότητα

Δ ΣΤΟΧΟΙ

Διδακτικοί στόχοι

Να προσεγγίσουν οι μαθητές το δράμα όχι μόνο ως κείμενο αλλά ως ξεχωριστό

γραμματειακό είδος της αρχαίας λογοτεχνίας που προορίζεται για θεατρική

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 8 από 22

παράσταση και συνδυάζει τον λόγο με τη σκηνική δράση τη μουσική την

όρχηση τη σκηνογραφία

Να επισημάνουν το πολιτισμικό (ιστορικό κοινωνικο-πολιτικό λατρευτικό)

πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται

Να σχηματίσουν εξαρχής συνολική εικόνα για την τραγωδία (υπόθεση χρόνος

τόπος χαρακτήρες βασικά θέματα)

Να αντιληφθούν τη διαχρονική της επιρροή στη συνάφειά της με αιώνια

υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου

Να προβληματιστούν για τη σύνδεση της τραγωδίας με τη σύγχρονη εποχή

Παιδαγωγικοί στόχοι ndash αξιοποίηση ΤΠΕ

Οι μαθητές καλούνται να πάρουν μέρος σε μια σύνθετη μαθησιακή διαδικασία που

αντιμετωπίζει το δράμα ως πολυτροπικό κείμενο2

ασκούνται στην κατανόηση πολυτροπικών κειμένων (εικόνα φωτογραφία ήχος

μαγνητοσκοπημένα αρχεία)

αναπτύσσουν δεξιότητες σχετικά με την κριτική επεξεργασία και τη συνθετική

παρουσίαση των πληροφοριών που συλλέγουν

εξοικειώνονται με τη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση

πληροφορίας και την παρουσίαση των εργασιών τους

2Ε Χοντολίδου laquoΕισαγωγή στην έννοια της πολυτροπικότηταςraquo

wwwkomvosedugrperiodikoperiodiko1stthematikesindexhtm

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 9 από 22

Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Προτείνεται ένας τρόπος για την αρχική μελέτη της τραγωδίας πρώτα βήματα για τη

μύηση στον κόσμο της ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν από την αρχή mdashπριν

ξεκινήσει η διδασκαλία από το πρωτότυπο κείμενοmdash τις βασικές πληροφορίες για

την προσέγγιση της Αντιγόνης ως θεατρικού έργου και σε αδρές γραμμές να

διαμορφώσουν συνολική εικόνα για το έργο

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων όπως η επίτευξη κοινού στόχου η

αντιμετώπιση του θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες η σύνθεση των

δεδομένων η επικοινωνία και η συνεργασία καθώς και η μαθητική δημιουργία

σε περιβάλλον κριτικής μάθησης

Αξιοποίηση διαδικτυακών πηγών και άλλων ψηφιακών πόρων

Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τεχνολογίες

Λογισμικό παρουσίασης

Κειμενογράφος

Ιστολόγιο

Διαδίκτυο

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

Οι δραστηριότητες που περιέχονται στα Φύλλα εργασίας μυούν σταδιακά τους

μαθητές στον κόσμο της τραγωδίας Αρχικά ορίζεται η στοχοθεσία που εμπλέκει τους

μαθητές σε διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες Χωρισμένοι σε ομάδες

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 10 από 22

ως συντελεστές μιας παράστασης πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους πρόταση γι

αυτή

Στην Α φάση των εργασιών όλοι οι μαθητές διερευνούν τα ίδια ζητήματα

την υπόθεση τη σχέση μύθου ndash τραγωδίας τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Στη Β φάση αξιοποιείται το υλικό βιντεοταινίας Οι μαθητές καταγράφουν τα

στοιχεία που κρίνουν αναγκαία και μελετούν τον χώρο του αρχαίου θεάτρου

Στη συνέχεια οι εργασίες γίνονται ανά ομάδες Οι μαθητές αναλαμβάνουν

ρόλους ως σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι και

ασχολούνται με ζητήματα της ειδικότητάς τους

Οι σκηνοθέτες μελετούν σύγχρονες παραστάσεις της τραγωδίας και διερευνούν

την πρόσληψη της Αντιγόνης στη λογοτεχνία και στο θέατρο Προβληματίζονται

για τη σχέση που μπορούν να έχουν με τη σύγχρονη εποχή τα ζητήματα που

αναδεικνύει και διαμορφώνουν τις σκηνοθετικές τους επιλογές για τη δική τους

παράσταση

Οι ηθοποιοί διερευνούν τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα που θα

υποδυθούν την ιδεολογία του τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους

Στόχος είναι η κατανόηση του χαρακτήρα τους και η συναισθηματική τους

εμπλοκή

Ο χορός μελετά ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του στο αρχαίο δράμα και

τη σκηνική του παρουσία και καταλήγει σε επιλογές σχετικά με τη σκηνική

παρουσία του στην τελική παράσταση

Οι ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι διαμορφώνουν τις προτάσεις τους για τη

σκευή (ενδυμασία προσωπείο υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά

στην παράσταση

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 8 από 22

παράσταση και συνδυάζει τον λόγο με τη σκηνική δράση τη μουσική την

όρχηση τη σκηνογραφία

Να επισημάνουν το πολιτισμικό (ιστορικό κοινωνικο-πολιτικό λατρευτικό)

πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται

Να σχηματίσουν εξαρχής συνολική εικόνα για την τραγωδία (υπόθεση χρόνος

τόπος χαρακτήρες βασικά θέματα)

Να αντιληφθούν τη διαχρονική της επιρροή στη συνάφειά της με αιώνια

υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου

Να προβληματιστούν για τη σύνδεση της τραγωδίας με τη σύγχρονη εποχή

Παιδαγωγικοί στόχοι ndash αξιοποίηση ΤΠΕ

Οι μαθητές καλούνται να πάρουν μέρος σε μια σύνθετη μαθησιακή διαδικασία που

αντιμετωπίζει το δράμα ως πολυτροπικό κείμενο2

ασκούνται στην κατανόηση πολυτροπικών κειμένων (εικόνα φωτογραφία ήχος

μαγνητοσκοπημένα αρχεία)

αναπτύσσουν δεξιότητες σχετικά με την κριτική επεξεργασία και τη συνθετική

παρουσίαση των πληροφοριών που συλλέγουν

εξοικειώνονται με τη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση

πληροφορίας και την παρουσίαση των εργασιών τους

2Ε Χοντολίδου laquoΕισαγωγή στην έννοια της πολυτροπικότηταςraquo

wwwkomvosedugrperiodikoperiodiko1stthematikesindexhtm

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 9 από 22

Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Προτείνεται ένας τρόπος για την αρχική μελέτη της τραγωδίας πρώτα βήματα για τη

μύηση στον κόσμο της ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν από την αρχή mdashπριν

ξεκινήσει η διδασκαλία από το πρωτότυπο κείμενοmdash τις βασικές πληροφορίες για

την προσέγγιση της Αντιγόνης ως θεατρικού έργου και σε αδρές γραμμές να

διαμορφώσουν συνολική εικόνα για το έργο

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων όπως η επίτευξη κοινού στόχου η

αντιμετώπιση του θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες η σύνθεση των

δεδομένων η επικοινωνία και η συνεργασία καθώς και η μαθητική δημιουργία

σε περιβάλλον κριτικής μάθησης

Αξιοποίηση διαδικτυακών πηγών και άλλων ψηφιακών πόρων

Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τεχνολογίες

Λογισμικό παρουσίασης

Κειμενογράφος

Ιστολόγιο

Διαδίκτυο

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

Οι δραστηριότητες που περιέχονται στα Φύλλα εργασίας μυούν σταδιακά τους

μαθητές στον κόσμο της τραγωδίας Αρχικά ορίζεται η στοχοθεσία που εμπλέκει τους

μαθητές σε διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες Χωρισμένοι σε ομάδες

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 10 από 22

ως συντελεστές μιας παράστασης πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους πρόταση γι

αυτή

Στην Α φάση των εργασιών όλοι οι μαθητές διερευνούν τα ίδια ζητήματα

την υπόθεση τη σχέση μύθου ndash τραγωδίας τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Στη Β φάση αξιοποιείται το υλικό βιντεοταινίας Οι μαθητές καταγράφουν τα

στοιχεία που κρίνουν αναγκαία και μελετούν τον χώρο του αρχαίου θεάτρου

Στη συνέχεια οι εργασίες γίνονται ανά ομάδες Οι μαθητές αναλαμβάνουν

ρόλους ως σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι και

ασχολούνται με ζητήματα της ειδικότητάς τους

Οι σκηνοθέτες μελετούν σύγχρονες παραστάσεις της τραγωδίας και διερευνούν

την πρόσληψη της Αντιγόνης στη λογοτεχνία και στο θέατρο Προβληματίζονται

για τη σχέση που μπορούν να έχουν με τη σύγχρονη εποχή τα ζητήματα που

αναδεικνύει και διαμορφώνουν τις σκηνοθετικές τους επιλογές για τη δική τους

παράσταση

Οι ηθοποιοί διερευνούν τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα που θα

υποδυθούν την ιδεολογία του τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους

Στόχος είναι η κατανόηση του χαρακτήρα τους και η συναισθηματική τους

εμπλοκή

Ο χορός μελετά ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του στο αρχαίο δράμα και

τη σκηνική του παρουσία και καταλήγει σε επιλογές σχετικά με τη σκηνική

παρουσία του στην τελική παράσταση

Οι ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι διαμορφώνουν τις προτάσεις τους για τη

σκευή (ενδυμασία προσωπείο υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά

στην παράσταση

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 9 από 22

Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Προτείνεται ένας τρόπος για την αρχική μελέτη της τραγωδίας πρώτα βήματα για τη

μύηση στον κόσμο της ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν από την αρχή mdashπριν

ξεκινήσει η διδασκαλία από το πρωτότυπο κείμενοmdash τις βασικές πληροφορίες για

την προσέγγιση της Αντιγόνης ως θεατρικού έργου και σε αδρές γραμμές να

διαμορφώσουν συνολική εικόνα για το έργο

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων όπως η επίτευξη κοινού στόχου η

αντιμετώπιση του θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες η σύνθεση των

δεδομένων η επικοινωνία και η συνεργασία καθώς και η μαθητική δημιουργία

σε περιβάλλον κριτικής μάθησης

Αξιοποίηση διαδικτυακών πηγών και άλλων ψηφιακών πόρων

Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τεχνολογίες

Λογισμικό παρουσίασης

Κειμενογράφος

Ιστολόγιο

Διαδίκτυο

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

Οι δραστηριότητες που περιέχονται στα Φύλλα εργασίας μυούν σταδιακά τους

μαθητές στον κόσμο της τραγωδίας Αρχικά ορίζεται η στοχοθεσία που εμπλέκει τους

μαθητές σε διερευνητικές και δημιουργικές δραστηριότητες Χωρισμένοι σε ομάδες

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 10 από 22

ως συντελεστές μιας παράστασης πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους πρόταση γι

αυτή

Στην Α φάση των εργασιών όλοι οι μαθητές διερευνούν τα ίδια ζητήματα

την υπόθεση τη σχέση μύθου ndash τραγωδίας τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Στη Β φάση αξιοποιείται το υλικό βιντεοταινίας Οι μαθητές καταγράφουν τα

στοιχεία που κρίνουν αναγκαία και μελετούν τον χώρο του αρχαίου θεάτρου

Στη συνέχεια οι εργασίες γίνονται ανά ομάδες Οι μαθητές αναλαμβάνουν

ρόλους ως σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι και

ασχολούνται με ζητήματα της ειδικότητάς τους

Οι σκηνοθέτες μελετούν σύγχρονες παραστάσεις της τραγωδίας και διερευνούν

την πρόσληψη της Αντιγόνης στη λογοτεχνία και στο θέατρο Προβληματίζονται

για τη σχέση που μπορούν να έχουν με τη σύγχρονη εποχή τα ζητήματα που

αναδεικνύει και διαμορφώνουν τις σκηνοθετικές τους επιλογές για τη δική τους

παράσταση

Οι ηθοποιοί διερευνούν τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα που θα

υποδυθούν την ιδεολογία του τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους

Στόχος είναι η κατανόηση του χαρακτήρα τους και η συναισθηματική τους

εμπλοκή

Ο χορός μελετά ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του στο αρχαίο δράμα και

τη σκηνική του παρουσία και καταλήγει σε επιλογές σχετικά με τη σκηνική

παρουσία του στην τελική παράσταση

Οι ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι διαμορφώνουν τις προτάσεις τους για τη

σκευή (ενδυμασία προσωπείο υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά

στην παράσταση

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 10 από 22

ως συντελεστές μιας παράστασης πρέπει να διαμορφώσουν τη δική τους πρόταση γι

αυτή

Στην Α φάση των εργασιών όλοι οι μαθητές διερευνούν τα ίδια ζητήματα

την υπόθεση τη σχέση μύθου ndash τραγωδίας τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Στη Β φάση αξιοποιείται το υλικό βιντεοταινίας Οι μαθητές καταγράφουν τα

στοιχεία που κρίνουν αναγκαία και μελετούν τον χώρο του αρχαίου θεάτρου

Στη συνέχεια οι εργασίες γίνονται ανά ομάδες Οι μαθητές αναλαμβάνουν

ρόλους ως σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι και

ασχολούνται με ζητήματα της ειδικότητάς τους

Οι σκηνοθέτες μελετούν σύγχρονες παραστάσεις της τραγωδίας και διερευνούν

την πρόσληψη της Αντιγόνης στη λογοτεχνία και στο θέατρο Προβληματίζονται

για τη σχέση που μπορούν να έχουν με τη σύγχρονη εποχή τα ζητήματα που

αναδεικνύει και διαμορφώνουν τις σκηνοθετικές τους επιλογές για τη δική τους

παράσταση

Οι ηθοποιοί διερευνούν τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα που θα

υποδυθούν την ιδεολογία του τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους

Στόχος είναι η κατανόηση του χαρακτήρα τους και η συναισθηματική τους

εμπλοκή

Ο χορός μελετά ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του στο αρχαίο δράμα και

τη σκηνική του παρουσία και καταλήγει σε επιλογές σχετικά με τη σκηνική

παρουσία του στην τελική παράσταση

Οι ενδυματολόγοι ndash σκηνογράφοι διαμορφώνουν τις προτάσεις τους για τη

σκευή (ενδυμασία προσωπείο υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά

στην παράσταση

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 11 από 22

Στην Γ φάση γίνεται η σύνθεση των εργασιών και η συνδιαμόρφωση της

τελικής πρότασης που αποτελεί το προϊόν της μαθησιακής διαδικασίας Η

δημιουργική δραστηριότητα των μαθητών εκφράζεται με τη δραματοποίηση σκηνών

του έργου και την παραγωγή κειμενικού και εικονικού υλικού για το ιστολόγιο του

μαθήματος

ΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση)

όσο και από τον διδάσκοντα σε δυο άξονες α) στον άξονα του τι γνώριζαν τι

χρειάστηκε να μάθουν και στο τι έμαθαν τελικά οι μαθητές σε σχέση πάντοτε με την

αρχική στοχοθεσία β) στον άξονα της διαδικασίας που ακολούθησαν και του

προϊόντος που δημιούργησαν τελικά Αξιολογούνται η συνεργασία η ικανότητα

σύνθεσης και συνδιαμόρφωσης μιας πρότασης η δημιουργική έκφραση

Ζ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (βλ Παράρτημα)

Η ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ndash ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ndash ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Η διδακτική πρόταση παρουσιάζει έναν τρόπο για την αρχική προσέγγιση της

τραγωδίας στη σχολική πράξη Η ιδέα είναι να εμπλέξει τους μαθητές σε μια

δραστηριότητα προσομοίωσης πραγματικής κατάστασης οι συντελεστές μιας

παράστασης χρειάζεται να μελετήσουν πολλά στοιχεία για το έργο πριν εμβαθύνουν

στη μελέτη και την ανάλυση του κειμένου Εδώ ορίζονται οι βασικοί άξονες που

κατευθύνουν τη μελέτη των μαθητών

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 12 από 22

Οι δραστηριότητες που προτείνονται απαιτούν την κατάλληλη υποδομή στα

σχολεία χώρους τεχνικό εξοπλισμό διάθεση χρόνου για εργασία ως project Στην

περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα για εργασία σε εργαστήριο πληροφορικής

θα μπορούσαν να ανατεθούν στους μαθητές εργασίες για το σπίτι Στην τάξη θα γίνει

η σύνθεση των αποτελεσμάτων

Κατά τη μαθησιακή διαδικασία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τεχνικές του

δράματος στην εκπαίδευση που εμπλέκουν τους μαθητές σε βιωματικές

δραστηριότητες και κινητοποιούν το συναίσθημα και τη φαντασία τους Χρήσιμο

υλικό μπορεί να αναζητήσει ο εκπαιδευτικός στο laquoΠανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο

στην Εκπαίδευσηraquo httpwwwtheatroedugr

Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

(α) Βιβλιογραφία

Σοφοκλέους Αντιγόνη μετ Ν Παναγιωτόπουλος Η Νέα Σκηνή Αθήνα 1992

Σοφοκλής Αντιγόνη μετ Κ Γεωργουσόπουλος (ΚΧ Μύρης) Κάκτος Αθήνα 1994

Blume Η D 1986 Εισαγωγή στο Αρχαίο Θέατρο Αθήνα ΜΙΕΤ

Easterling P E (επιmicro) 2007 Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το

Πανεπιστήmicroιο του Καίmicroπριτζ microτφ Λ Ρόζη και Κ Βαλάκας Ηράκλειο ΠΕΚ

G Steiner 2001 Οι Αντιγόνες Ο μύθος της Αντιγόνης στην λογοτεχνία τις τέχνες και

την σκέψη της Εσπερίας Αθήνα Καλέντης

Ανδρεάδης Γιάγκος 1994 Αντιγόνη δραματουργική ανάλυση ndash μετάφραση Αθήνα

Νέα Σύνορα

Χουρμουζιάδης Ν 1998 Περί χορού Ο ρόλος του ομαδικού στοιχείου στο αρχαίο

δράμα Αθήνα Καστανιώτης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 13 από 22

(β) Δικτυογραφία

httpwwkkathimerinigrkath7days19990725071999pdf (Αφιέρωμα για το

αρχαίο ελληνικό θέατρο στην εφημερίδα Καθημερινή)

Εκπαιδευτική Τηλεόραση ndash Σοφοκλέους Αντιγόνη [Έτος παραγωγής 2004

Διάρκεια 21] httpparagogespiaccyvideo=308

Εθνικό Θέατρο httpwwwnt-archivegrplaysaspx

Θέατρο Τέχνης httpwwwtheatro-technisgrSimplePageaspxId=18

Αντιγόνη ndash Εκπαιδευτική εφαρμογή httpwwwtheatremuseumgrantigoniindexphp

httpwwwkomvosedugrmasksmasks4html (Όψεις του προσωπείου Πύλη για την

ελληνική γλώσσα)

Οδηγός Πλοήγησης στην Ηλεκτρονική Αρχαιογνωσία Πύλη για την ελληνική

γλώσσα httpwwwgreek-

languagegrgreekLangancient_greekbibliographiesguidessectionspage_004ht

ml

httpwwwnetschoolbookgreylikotheatre-imgth-maphtml (σχετικά με το θέατρο)

httpwwwdidaskalianet (ηλεκτρονικό περιοδικό για τη μελέτη των όψεων του

αρχαιοελληνικού θεάτρου)

httpwwwperseustuftseduhoppertextdoc=Perseustext1999040023text=introp

art=introductionsection=1amphighlight=antigone (για την ιστορία της Αντιγόνης

στην αρχαιοελληνική γραμματεία)

httpwwwistoriagrjan023htm (για τον οίκο των Λαβδακιδών)

httpenwikipediaorgwikiAntigone (για την πρόσληψη του μύθου στη λογοτεχνία

και την τέχνη)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 14 από 22

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Φύλλα Εργασίας

Σοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της τραγωδίας

Θα χωριστείτε σε τέσσερις ομάδες σκηνοθέτες ηθοποιοί χορός ενδυματολόγοι ndash

σκηνογράφοι Στόχος σας είναι να διαμορφώσετε άποψη και πρόταση για τη δική σας

παράσταση του δράματος Αντιγόνη του Σοφοκλέους Προϋπόθεση γιrsquo αυτό είναι η

μελέτη του έργου

Α ΦΑΣΗ

Η υπόθεση

Να διαβάσετε την υπόθεση της Αντιγόνης που έγραψε ο Γραμματικός Αριστοφάνης

(σ 32 του σχολικού εγχειριδίου) και εάν θέλετε αναλυτικότερη παρουσίαση της

υπόθεσης να αναζητήσετε άλλες πηγές

Μύθος και Τραγωδία

Να τεκμηριώσετε ότι

α) ο μύθος αποτελεί πηγή έμπνευσης για λογοτέχνες και καλλιτέχνες

β) ο ποιητής σέβεται το παλιό υλικό του μύθου και το χρησιμοποιεί για να μιλήσει για

προβλήματα που απασχολούν τον πολίτη της δημοκρατικής Αθήνας

γ) το κοινό πηγαίνει στο θέατρο για να δει πώς ο ποιητής θα καταφέρει να το

συγκινήσει με ένα έργο η υπόθεση του οποίου του είναι σε γενικές γραμμές γνωστή

είτε από τον μύθο είτε και από τον προάγωνα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 15 από 22

Για τον σκοπό αυτό Να διερευνήσετε τα παρακάτω ζητήματα αναζητώντας

πληροφορίες στο σχολικό εγχειρίδιο στο διαδίκτυο ή άλλες πηγές

Από ποιο μυθολογικό κύκλο αντλεί το υλικό για την Αντιγόνη ο Σοφοκλής

Ποιες άλλες τραγωδίες βασίζονται στον ίδιο κύκλο

Από ποιο σημείο του μύθου των Λαβδακιδών αρχίζει η τραγωδία του Σοφοκλή

Αντιγόνη

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο αγγειογραφίες που αποδίδουν επεισόδιοα του

μύθου της Αντιγόνης

Ενδεικτικά στοιχεία για τον μύθο μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα

httpwwwistoriagrjan023htm και στην εισαγωγή της ιστοσελίδας

httpwwwkomvosedugrmythology

Δραστηριότητα Να δημιουργήσετε (σε διαφάνεια) το γενεαλογικό δέντρο της

Αντιγόνης

Τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Να συμπληρώσετε στον πίνακα τα στοιχεία που ζητούνται για κάθε μέρος της

τραγωδίας τα πρόσωπα που εμφανίζονται στη σκηνή το φύλο και την κοινωνική

τους κατάσταση τις σχέσεις μεταξύ τους

ΜΕΡΗ ΤΗΣ

ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ ΦΥΛΟ-

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 15 από 22

Για τον σκοπό αυτό Να διερευνήσετε τα παρακάτω ζητήματα αναζητώντας

πληροφορίες στο σχολικό εγχειρίδιο στο διαδίκτυο ή άλλες πηγές

Από ποιο μυθολογικό κύκλο αντλεί το υλικό για την Αντιγόνη ο Σοφοκλής

Ποιες άλλες τραγωδίες βασίζονται στον ίδιο κύκλο

Από ποιο σημείο του μύθου των Λαβδακιδών αρχίζει η τραγωδία του Σοφοκλή

Αντιγόνη

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο αγγειογραφίες που αποδίδουν επεισόδιοα του

μύθου της Αντιγόνης

Ενδεικτικά στοιχεία για τον μύθο μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα

httpwwwistoriagrjan023htm και στην εισαγωγή της ιστοσελίδας

httpwwwkomvosedugrmythology

Δραστηριότητα Να δημιουργήσετε (σε διαφάνεια) το γενεαλογικό δέντρο της

Αντιγόνης

Τα πρόσωπα της Αντιγόνης

Να συμπληρώσετε στον πίνακα τα στοιχεία που ζητούνται για κάθε μέρος της

τραγωδίας τα πρόσωπα που εμφανίζονται στη σκηνή το φύλο και την κοινωνική

τους κατάσταση τις σχέσεις μεταξύ τους

ΜΕΡΗ ΤΗΣ

ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ ΦΥΛΟ-

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 16 από 22

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΠΑΡΟΔΟΣ

Α ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Α ΣΤΑΣΙΜΟ

Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Β ΣΤΑΣΙΜΟ

Γ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Γ ΣΤΑΣΙΜΟ

Δ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Δ ΣΤΑΣΙΜΟ

Ε ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Ε ΣΤΑΣΙΜΟ

ΕΞΟΔΟΣ

Β ΦΑΣΗ

Το δράμα

Θα παρακολουθήσετε τη βιντεοταινία Σοφοκλέους Αντιγόνη

httpparagogespiaccyvideo=308

Θα καταγράψετε τα στοιχεία που κρίνετε αναγκαία για τη μελέτη της τραγωδίας

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 17 από 22

Περιγραφή Τρεις νέοι ηθοποιοί μελετούν το δράμα και αναλύουν τους χαρακτήρες

και τα δρώμενα αποδίδοντας παράλληλα αποσπάσματα της τραγωδίας Ο κριτικός

θεάτρου Κ Γεωργουσόπουλος παρουσιάζει πτυχές που φωτίζουν την ερμηνεία της

Αντιγόνης

Ο χώρος ndash το θέατρο

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο εικόνες αρχαίου θεάτρου και ειδικότερα εικόνες του

θεάτρου του Διονύσου στην Αθήνα και να διερευνήσετε την οργάνωση του χώρου

(ανοιχτό θέατρο mdashμέρη του θεάτρου κοίλον σκηνή ορχήστραmdash υψομετρική

διαφορά των επιπέδων) σε συνάρτηση με τους θεατές τους υποκριτές τον χορό

ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑ ΟΜΑΔΕΣ

ΟΜΑΔΑ Α΄ Σκηνοθέτες

Αποστολή σας είναι να συλλέξετε και να καταγράψετε πληροφορίες που θεωρείτε

αναγκαίες ώστε να καταλήξετε στις δικές σας σκηνοθετικές επιλογές

Παραστάσεις ndash Πρόσληψη του δράματος

Να επιλέξετε από το διαδίκτυο και να μελετήσετε υλικό σχετικά με τις

παραστάσεις του αρχαίου δράματος στη σύγχρονη εποχή (παραστασιολογία

παραστάσεις χώροι σκηνικά αφίσες προγράμματα κριτικές άρθρα) Να

επισημάνετε την οπτική κάποιων σύγχρονων προσεγγίσεων

Να αναζητήσετε στοιχεία στο διαδίκτυο για την πρόσληψη του αρχαίου θεάτρου

στη σύγχρονη λογοτεχνία και στο δράμα (Θεατρικά έργα ποιητικά κείμενα

εμπνευσμένα από την υπόθεση και τους χαρακτήρες της Αντιγόνης)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 18 από 22

Με ποιον τρόπο η Αντιγόνη αφορά σήμερα τον σύγχρονο έφηβο καθώς και τον

σύγχρονο κόσμο (Για παράδειγμα ταλαιπωρούνται οι έφηβοι από ηθικά

διλήμματα Συγκρούονται με την εξουσία Με ποιο κόστος)

Πώς θα επιλέγατε να παρουσιάσετε τη δική σας Αντιγόνη Να καταγράψετε τις

απόψεις σας

Χρήσιμη διεύθυνση Εκπαιδευτική εφαρμογή (Βιβλιογραφία Δημοσιεύματα Οι

Αντιγόνες κατά Steiner H Αντιγόνη στην Ελληνική Εκπαίδευση Μεταφραστική

Εποποιΐα Παραστασιολογία Παραστάσεις ndash Σταθμοί Συνεντεύξεις Η Αντιγόνη σε

άλλες μορφές) httpwwwtheatremuseumgrantigoni

ΟΜΑΔΑ Β΄ Ηθοποιοί

Κάθε μέλος της ομάδας επιλέγει να υποδυθεί έναν από τους χαρακτήρες της

τραγωδίας Επομένως χρειάζεται να τον μελετήσει

Η ταυτότητα του χαρακτήρα

Να συμπληρώσετε τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα σας Προσπαθήστε να

φανταστείτε όσα σας είναι άγνωστα αντλώντας από το διαδίκτυο πληροφορίες

για την εποχή

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

1 Όνομα

2 Όνομα πατρός

3 Όνομα μητρός

4 Φύλο

5 Ηλικία

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 18 από 22

Με ποιον τρόπο η Αντιγόνη αφορά σήμερα τον σύγχρονο έφηβο καθώς και τον

σύγχρονο κόσμο (Για παράδειγμα ταλαιπωρούνται οι έφηβοι από ηθικά

διλήμματα Συγκρούονται με την εξουσία Με ποιο κόστος)

Πώς θα επιλέγατε να παρουσιάσετε τη δική σας Αντιγόνη Να καταγράψετε τις

απόψεις σας

Χρήσιμη διεύθυνση Εκπαιδευτική εφαρμογή (Βιβλιογραφία Δημοσιεύματα Οι

Αντιγόνες κατά Steiner H Αντιγόνη στην Ελληνική Εκπαίδευση Μεταφραστική

Εποποιΐα Παραστασιολογία Παραστάσεις ndash Σταθμοί Συνεντεύξεις Η Αντιγόνη σε

άλλες μορφές) httpwwwtheatremuseumgrantigoni

ΟΜΑΔΑ Β΄ Ηθοποιοί

Κάθε μέλος της ομάδας επιλέγει να υποδυθεί έναν από τους χαρακτήρες της

τραγωδίας Επομένως χρειάζεται να τον μελετήσει

Η ταυτότητα του χαρακτήρα

Να συμπληρώσετε τα στοιχεία ταυτότητας του χαρακτήρα σας Προσπαθήστε να

φανταστείτε όσα σας είναι άγνωστα αντλώντας από το διαδίκτυο πληροφορίες

για την εποχή

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

1 Όνομα

2 Όνομα πατρός

3 Όνομα μητρός

4 Φύλο

5 Ηλικία

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 19 από 22

6 Εθνικότητα

7 Επάγγελμα (αξίωμα ιδιότητα)

8 Οικογενειακή κατάσταση

9 Οικονομική κατάσταση

10 Κοινωνική τάξη

11 Παιδεία

12 Τρόπος διασκέδασης

13 Χόμπι συνήθειες

14 Εμφάνιση

15 Υγεία

16 Θρησκεία

17 Πολιτικές πεποιθήσεις

Να καταγράψετε α) τις σχέσεις του χαρακτήρα σας με τους άλλους β) την κύρια

επιδίωξή του στο έργο γ) την ιδεολογία του δ) τη σχέση του τελικά με τον εαυτό

του

Να αναζητήσετε εικονικό υλικό στο διαδίκτυο σε σχέση με τον χαρακτήρα που

επιλέξατε και να το ταξινομήσετε ανά είδος (έργα εικαστικά κόμικς αφίσες

φωτογραφίες από παραστάσεις) Σε αυτά να διερευνήσετε στοιχεία που αφορούν

τον χαρακτήρα παρατηρώντας τα χαρακτηριστικά την ενδυμασία τη στάση του

σώματος την έκφραση τη σχέση του με άλλα πρόσωπα κά Να συσχετίσετε τις

εικόνες σας με κάποια σκηνή του έργου

Να επιλέξετε μια εικόνα και να γράψετε ένα κείμενο σε α ενικό πρόσωπο ως

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 20 από 22

χαρακτήρας του έργου Για παράδειγμα ως Αντιγόνη γράφετε ένα κείμενο σε α

πρόσωπο με αφορμή τον πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα Η Αντιγόνη εμπρός στον

νεκρό Πολυνείκη (1865)

ΟΜΑΔΑ Γ΄ Χορός

Αποστολή σας είναι να διερευνήσετε τον ρόλο του χορού στην Αντιγόνη και να

παρουσιάσετε τις προτάσεις σας για τη σκηνική παρουσία του χορού στη δική σας

παράσταση

Ο σκηνοθέτης Κάρολος Κουν έγραψε για τον χορό laquoΠρωταρχικός

παράγοντας του αρχαίου θεάτρου θα είναι πάντοτε ο χορός Νοηματικά και λεκτικά

ηχητικά και μουσικά κινησιακά και πλαστικά ο χορός διαμορφώνει το κλίμα του

έργου φωτίζει τους ήρωες και προβάλλει με το πάθος του τα μηνύματα του ποιητήraquo

Να καταγράψετε και άλλες σκηνοθετικές απόψεις για τον χορό που θα διαβάσετε

στην πορεία των εργασιών σας

Να μελετήσετε την είσοδο του χορού τον αριθμό των μελών τη διάταξη τη θέση

του στον χώρο

Να συγκεντρώσετε από το διαδίκτυο αγγειογραφίες όπου απεικονίζεται ο χορός

και να μελετήσετε την εμφάνισή του και ειδικότερα την παράσταση της όρχησης

Να μελετήσετε τη σχέση του χορού στη σκηνή με τους χαρακτήρες του έργου

Να παρακολουθήσετε τη σκηνική παρουσία του χορού σε διάφορες παραστάσεις

(κλασικές και σύγχρονες προσεγγίσεις) της τραγωδίας Αντιγόνη και να

καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου httpwwwnt-

archivegrplayMaterialaspxplayID=632

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 20 από 22

χαρακτήρας του έργου Για παράδειγμα ως Αντιγόνη γράφετε ένα κείμενο σε α

πρόσωπο με αφορμή τον πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα Η Αντιγόνη εμπρός στον

νεκρό Πολυνείκη (1865)

ΟΜΑΔΑ Γ΄ Χορός

Αποστολή σας είναι να διερευνήσετε τον ρόλο του χορού στην Αντιγόνη και να

παρουσιάσετε τις προτάσεις σας για τη σκηνική παρουσία του χορού στη δική σας

παράσταση

Ο σκηνοθέτης Κάρολος Κουν έγραψε για τον χορό laquoΠρωταρχικός

παράγοντας του αρχαίου θεάτρου θα είναι πάντοτε ο χορός Νοηματικά και λεκτικά

ηχητικά και μουσικά κινησιακά και πλαστικά ο χορός διαμορφώνει το κλίμα του

έργου φωτίζει τους ήρωες και προβάλλει με το πάθος του τα μηνύματα του ποιητήraquo

Να καταγράψετε και άλλες σκηνοθετικές απόψεις για τον χορό που θα διαβάσετε

στην πορεία των εργασιών σας

Να μελετήσετε την είσοδο του χορού τον αριθμό των μελών τη διάταξη τη θέση

του στον χώρο

Να συγκεντρώσετε από το διαδίκτυο αγγειογραφίες όπου απεικονίζεται ο χορός

και να μελετήσετε την εμφάνισή του και ειδικότερα την παράσταση της όρχησης

Να μελετήσετε τη σχέση του χορού στη σκηνή με τους χαρακτήρες του έργου

Να παρακολουθήσετε τη σκηνική παρουσία του χορού σε διάφορες παραστάσεις

(κλασικές και σύγχρονες προσεγγίσεις) της τραγωδίας Αντιγόνη και να

καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου httpwwwnt-

archivegrplayMaterialaspxplayID=632

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 21 από 22

Γιατί νομίζετε ότι σήμερα στη διδασκαλία της τραγωδίας στο σχολείο δίνεται

έμφαση στα επικά και όχι στα λυρικά στοιχεία του χορού

ΟΜΑΔΑ Δ Ενδυματολόγοι ndash Σκηνογράφοι

Θα διαμορφώσετε τις προτάσεις σας για τη σκευή (ενδυμασία προσωπείο

υποδήματα) των χαρακτήρων και για τα σκηνικά στην παράστασή σας

Για τον σκοπό αυτό

Συγκεντρώστε στοιχεία και εικονικό υλικό σχετικά με την ενδυματολογία του

αρχαίου θεάτρου από το σχολικό εγχειρίδιο και το διαδίκτυο

Παρακολουθήστε σκηνές από θεατρικές παραστάσεις (κλασικές και σύγχρονες)

της Αντιγόνης που θα βρείτε στο Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου (httpwwwnt-

archivegrplayMaterialaspxplayID=632) και σε άλλες πηγές και να

καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας

Διερευνήστε ιδιαίτερα τη λειτουργία του θεατρικού προσωπείου αναζητώντας

πληροφορίες στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα στο

httpwwwkomvosedugrmasksmasks4html (Όψεις του προσωπείου Δ

Μήττα)

Προαιρετικά ακούστε τις απόψεις ειδικών για το θεατρικό προσωπείο και δείτε

το οπτικό υλικό στο httpwwwkomvosedugrmasksaudiovideohtml

Και τελικά επιλέξετε από το διαδίκτυο εικόνες προσωπείων για τους υποκριτές

της παράστασής σας

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π314 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων

Β΄ Λυκείου laquoΣοφοκλέους Αντιγόνη πρώτα βήματα για τη μελέτη της

τραγωδίαςraquo

Σελίδα 22 από 22

Γ ΦΑΣΗ

Κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ερευνητικής της δραστηριότητας

και την πρότασή της για την παράσταση της τραγωδίας Όλες οι ομάδες θα

συνεργαστούν για τη διαμόρφωση της τελικής πρότασης και θα προετοιμάσουν

για παρουσίαση στην τάξη μια σκηνή της δικής τους Αντιγόνης ή laquoστιγμέςraquo από

το σύνολο της τραγωδίας

Όλες οι ομάδες θα συνεργαστούν για την κατασκευή ιστολογίου όπου θα

αναρτηθούν όλα τα κείμενα Σε αυτό θα αναρτάται και το υλικό που θα παράγεται

κατά τη διδασκαλία της τραγωδίας στη διάρκεια του σχολικού έτους