3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

41
3. Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση Μπακάλης Κώστας history-logotexnia.blogspot.com

Transcript of 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Page 1: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

3. Η θρησκευτική ΜεταρρύθμισηΜπακάλης Κώστας

history-logotexnia.blogspot.com

Page 2: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Όροι –κλειδιά της

ενότητας

Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία

συγχωροχάρτια,

Προτεσταντισμός,

Λούθηρος-Λουθηρανισμός,

Καλβίνος-Καλβινισμός

Page 3: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Το πλοίο των τρελών (1490). Πίνακας τουΙερώνυμου Μπος. ■ Ποια αλληγορία υπάρχει στηνεικόνα αυτή σχετικά με την κατάσταση, στηνοποία βρίσκονται οι Χριστιανοί; Ποιος ευθύνεται;(Να προσέξετε τα πρόσωπα)Η ηθική παρακμή του κλήρουΕδώ και πολύ καιρό, οι πάπες, οι καρδινάλιοι και οι

επίσκοποι ανταγωνίζονται τους ηγεμόνες στιςσυνήθειες τους και μάλιστα είναι έτοιμοι να τουςξεπεράσουν[...]. Οι επίσκοποι ξεχνούν ότι ο τίτλος τουςσημαίνει εργασία, εγρήγορση και φροντίδα. Θυμούνταιόμως πολύ καλά το ρόλο τους μόνο για να απομυζούνχρήματα από το ποίμνιο τους [...]. Και θα ήταν πολύκαλύτερα τα πράγματα αν οι καρδινάλιοι σκέφτοντανότι είναι διάδοχοι των αποστόλων [...]. Και οι πάπες οιοποίοι είναι οι τοποτηρητές του Χριστού στη γη, ανπροσπαθούσαν να μιμηθούν τη ζωή του, τη φτώχειατου, το σταυρικό του μαρτύριο, την περιφρόνηση στηζωή, αν σκέφτονταν μόνο το βάρος του ονόματος πουέχουν, δηλ. πατέρας, ή το επώνυμο τους, δηλ.παναγιότατος, θα υπήρχε στη γη δυστυχία;Pierre de Nolhac, Erasme, Eloge de la folie, Flammarion,1964, 75-77.■ Ποιες μομφές απευθύνει ο 'Ερασμος στονανώτερο κλήρο;

Page 4: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΕΣ

Page 5: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

ΑΙΤΙΑ - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

1. ΡωμαιοκαθολικήΕκκλησία.

Τέλος Μεσαίωνα: Αδυναμία ανταπόκρισης στις ανάγκες τωνπιστών που είναι πιο προσωπικές.

2. Ηθική διαφθοράκλήρου:

Οι φωνές διαμαρτυρίας ολοένα πληθαίνουν.

3. Προκλητικός τρόποςζωής ανωτέρωνκληρικών:

i. Ανταγωνίζονται τους ηγεμόνες στην πολυτέλειαii. χωρίς να ενδιαφέρονται για το ποίμνιο τους

4. Κατώτεροικληρικοί:

i. Παραμελημένοιii. Ζουν μέσα στην αμάθεια

5. Οι χριστιανοί: i. Είναι θορυβημένοι (συνεχείς πόλεμοι, επιδημίες, προφητείες για το τέλος του κόσμου).

ii. Χωρίς πνευματική καθοδήγηση.iii. Βρίσκονται σε σύγχυση.iv. κυριαρχούνται από την ιδέα του θανάτου και την

αγωνία για τη σωτηρία της ψυχής τους.

6. Η Εκκλησία: i. Αδυνατεί να ανταποκριθεί στις ανησυχίες των πιστών.ii. Εκμεταλλεύεται το μεταθανάτιο φόβο για την κόλαση,iii. πουλώντας έγγραφα άφεσης αμαρτιών, τα λεγόμενα

συγχωροχάρτια.

Page 6: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ξυλογραφία με το Χριστό και τον πάπα. Ο Χριστός μεφτωχικά ρούχα, πάνω σε γαϊδουράκι, ενώ ο πάπας μεπλούσια ρούχα, πάνω σε άλογο. Γύρω στο 1540, Νυρεμβέργη(Γερμανία), Εθνικό Γερμανικό Μουσείο.

Page 7: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ανθρωπιστές:

Η συμβολή του ανθρωπιστικού κινήματος στην εκδήλωση της Μεταρρύθμισης

Page 8: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Page 9: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Πάπας Λέων Ι΄

Μαρτίνος Λούθηρος

Page 10: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Πάπας Λέων Ι. Μαζικήπώληση συγχωροχαρτιώνστη

Γερμανία (1515) για τηναποπεράτωση του Αγίου

Πέτρου.

προκάλεσε την έντονη αντίδραση τουμοναχού και θεολόγουΜαρτίνουΛουθήρου (1483-1546).

Τον Οκτώβριο του 1517 θυροκόλλησε σεναό της Βιτεμβέργης ένα κατάλογο με 95 θέσεις, δηλαδή επιχειρήματα με τα οποίακαταδίκαζε τα συγχωροχάρτια καιυποστήριζε τις απόψεις του για τηθρησκεία.

Ο Πάπας προχώρησε στον αφορισμό του(1520).

Μαρτίνος Λούθηρος. Έκαψε δημόσια τη βούλατου Πάπα

Page 11: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η εμπορευματοποίηση τηςαγωνίας των Χριστιανών.

Διακοσμητικό σχέδιο από τοβιβλίο του Εράσμου, Μωρίας

Εγκώμιο (1515).

Η ρήξη με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία27. Διδάσκουν ανθρώπινα επινοήματα, όσοιυποστηρίζουν ότι μόλις ακουστεί ο ήχος τωνχρημάτων στα χρηματοκιβώτιά τους, η ψυχήμεταπηδά στον παράδεισο.32. Θα καταδικαστούν αιώνια μαζί με αυτούςπου τους διδάσκουν, όσοι πιστεύουν ότι τασυγχωροχάρτια τους εξασφαλίζουν τησωτηρία[...].36. Κάθε χριστιανός που μετανοεί ειλικρινάμπορεί να έχει άφεση αμαρτιών χωρίςσυγχωροχάρτια.Μαρτίνος Λούθηρος, στο: Genie, Religion andEthics RT, N.Y. 1992, 33, 15

■ Τι καταδικάζει ο Λούθηρος με τη θέσειςτου αυτές και τι υποστηρίζει;

Page 12: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Χαρακτικό από βιβλίο του Λούθηρουπου εκδόθηκε το 1520 με καθολικούςκληρικούς να πουλούν συγχωροχάρτια.

Page 13: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ο Λούθηρος συνοδευόμενος απόπλήθος μαθητών του καίει τηβούλλα του πάπα στις 10 Δεκεμβρίου του 1520 στηνπλατεία της Βιτεμβέργης. Γκραβούρα του 16ου αι. Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη.

Page 14: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΛΟΥΘΗΡΟΥ

• Η σωτηρία της

ψυχής είναι

αποτέλεσμα μόνοτης πίστης,

• διαδόθηκε με

μεγάλη ταχύτητα

στη Γερμανία (ΑγίαΡωμαϊκή

Αυτοκρατορία).

ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

ΚΑΡΟΛΟΥ Ε΄

• Ο αυτοκράτορας

έθεσε το Λούθηρο

εκτός νόμου ως

αιρετικό

• και αποκήρυξετο Λουθηρανισμό.

• ΑΙΤΙΑ: Φοβότανδιάσπαση τουκράτους.

ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΟΙ

• Οι οπαδοί τουΛουθήρου και οι

γερμανοί ηγεμόνες

που τονυποστήριζανδιαμαρτυρήθηκαν

• και για το λόγο

αυτό ονομάστηκαν

διαμαρτυρόμενοι ή

προτεστάντες

Page 15: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Βασική θέση της διδασκαλίας του ΛουθήρουΜόνο η πίστη, χωρίς τη συνδρομή των έργων,

φέρνει τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, την ευτυχία.Αν πιστεύεις, θα αποκτήσεις τα αγαθά αυτά, ανδεν πιστεύεις δε θα τα αποκτήσεις. Πρέπει νααπαρνηθείς τον εαυτό σου έχοντας ισχυρή πίστηκαι απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό. Ακριβώς χάρηστην πίστη αυτή οι αμαρτίες σου θασυγχωρεθούν...Μαρτίνος Λούθηρος, Για την ελευθερία τουχριστιανού, 1520, στο: GEnie Religion andEthics RT, N.Y. 1992, 45, 20.

■ Ποια είναι το βασικό σημείο τηςδιδασκαλίας του Λουθήρου; Γιατί οι απόψειςαυτές του Λουθήρου έρχονται σε ρήξη με τηνκοινή πίστη της εποχής του; Να λάβετε υπόψησας ότι, σύμφωνα με τον Λούθηρο, εφόσονμόνο η πίστη οδηγεί στη σωτηρία της ψυχής,οι εξωτερικοί λατρευτικοί τύποι (όπωςνηστεία, προσευχή) δεν έχουν καμιάουσιαστική αξία.

Page 16: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Για τους προτεστάντες οι εικόνες και τααγάλματα που υπάρχουν στις καθολικέςεκκλησίες είναι «είδωλα». Στις εικόνες

δεξιά (1524, Ζυρίχη (Ελβετία), ΚεντρικήΒιβλιοθήκη) και πάνω(προέρχεται από

βιβλίο που εκδόθηκε το 1583) προτεστάντες που

απομακρύνουν από τις εκκλησίες τα«είδωλα».

Page 17: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ο Κάρολος Ε΄ (24 Φεβρουαρίου 1500 – 21 Σεπτεμβρίου1558) ήταν αυτοκράτοραςτης Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από

το 1519 και , ως Κάρολος Α΄της Ισπανίας (ισπανικά: Carlos I de España) από το 1516 μέχρι την εθελοντική παραίτησήτου το 1556 χάριν του νεότερου αδελφού τουΦερδινάνδου Α', ως αυτοκράτορα της Αγίας

Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και του γιουτου, Φιλίππου Β΄, ως βασιλιά της Ισπανίας.

Page 18: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Γενικευμένη σύρραξη

• μεταξύ των οπαδών του Λουθήρου και των δυνάμεων τουαυτοκράτορα

Τερματίστηκε με την Ειρήνη της Αυγούστας (1555).

• Η συνθήκη αυτή αναγνώριζε τη νομιμότητα του Λουθηρανισμού

• και το δικαίωμα κάθε ηγεμόνα να επιβάλει στην επικράτειά του τοδόγμα που ήθελε.

• ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Η Γερμανία διαιρέθηκε σε κρατίδια

ρωμαιοκαθολικά και σε κράτη διαμαρτυρόμενα.

Page 19: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Πίνακας του ζωγράφου Λουκά Κράναχ με τοΜαρτίνο Λούθηρο. Γύρω στο 1520, Νυρεμβέργη(Γερμανία), Εθνικό Γερμανικό Μουσείο. ΜαρτίνοςΛούθηρος (1483--1546). Γεννήθηκε στη Σαξονία,στη σημερινή Γερμανία. Σπούδασε νομικά, αλλάέγινε μοναχός και το 1512 καθηγητής θεολογίαςστο Πανεπιστήμιο στη Βιρτεμβέργη. Από εκείξεκίνησε την προτεσταντική επανάσταση (1517).Υποστήριξε άφοβα τις ιδέες του καισυγκρούστηκε με την Καθολική Εκκλησία, που τοναφόρισε γι’ αυτές. Όταν όμως οι προτεστάντεςαγρότες ξεσηκώθηκαν ενάντια στουςπροτεστάντες ηγεμόνες τους, ο Λούθηροςκαταδίκασε την εξέγερση και υπερασπίστηκε τουςηγεμόνες που έδωσαν τέλος στους ξεσηκωμούς. Το1525 παντρεύτηκε μια πρώην καλόγρια και έκανεμαζί της έξι παιδιά. Ο Λούθηρος έπαιξε σημαντικόρόλο στη μεταρρύθμιση, διότι βοήθησε και ναγεννηθεί και να εξαπλωθεί. Στην εποχή του ήτανένα πρόσωπο-σύμβολο: οι προτεστάντες τονλάτρευαν, ενώ οι αντίπαλοί του τον μισούσαν.

Page 20: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

ΔΙΑΔΟΣΗ

Διαδόθηκε και σε άλλες

χώρες με διάφορες

παραλλαγές,

προκαλώντας τηναντίδραση της

Ρωμαιοκαθολικής

Εκκλησίας.

ΣΦΑΓΗΑΓΙΟΥ

ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ

Περίοδος συγκρούσεων. Αποκορύφωμα: σφαγήστο Παρίσι δύο χιλιάδων

Γάλλων προτεσταντώνή καλβινιστών

(Ουγενότων),

δηλαδή οπαδών τουμεταρρυθμιστή Καλβίνου

(1509-1564),

τη νύκτα του Αγίου

Βαρθολομαίου

(24 Αυγούστου 1572).

ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΝΑΝΤΗΣ

Μετά από δεκαετίεςαιματηρών πολέμων

αποκαταστάθηκε τελικάη ειρήνη με

το Διάταγμα της

Νάντης( 1598).

Αναγνώριζε το δικαίωμα

των καλβινιστών να

ασκούν ελεύθερα τη

λατρεία τους υπόορισμένες όμως

προϋποθέσεις.

Page 21: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου, πίνακας του Φρανσουά Ντιμπουά.Με τον χαρακτηρισμό αυτό έμεινε στην ιστορία η γενική σφαγή τωνΔιαμαρτυρομένων (Ουγενότων) στο Παρίσι, από τους Ρωμαιοκαθολικούς, στις 24Αυγούστου 1572, κατά την ημέρα της εορτής του Αγίου Βαρθολομαίου. Ως έκφρασηχρησιμοποιείται στον καθημερινό λόγο για περιπτώσεις μαζικών και βίαιωνεκκαθαρίσεων.

ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/articles/814#ixzz3ZC327Lhr

Page 22: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η σφαγή του Αγίου Βαρθολομαίου, Τζόρτζιο Βασάρι, 1572-1573

ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΜΑΡΓΚΟ

LA REINE MARGOT (1994)ΗΜαργκό, κόρη της

Αικατερίνης τωνΜεδίκων, παντρεύεται

τον προτεστάντηβασιλιά της Ναβάρ για

να συμφιλιώσεικαθολικούς και

προτεστάντες. Τααδέλφια της όμως

αιματοκυλούν το γάμοτη νύχτα του Αγίου

Βαρθολομαίου.

Page 23: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ο Ιωάννης Καλβίνος. Παρίσι, Ίδρυμα Ιστορίας τον Προτεσταντισμού.

Θεμελιώδης αρχή της ΚαλβινικήςδιδασκαλίαςΟνομάζουμε απόλυτο προορισμό τοπροαιώνιο σχέδιο του θεού, που μ' αυτόκαθόρισε την τύχη του κάθε ανθρώπου.Γιατί δε δημιουργεί όλους τους ανθρώπουςκάτω από τις ίδιες συνθήκες, αλλά άλλουςτους προορίζει για την αιώνια ζωή καιάλλους για την αιώνια καταδίκη. Έτσι,ανάλογα με το σχέδιο του Θεού, τονίζουμεότι άλλοι άνθρωποι είναι πλασμένοι για τηζωή και άλλοι για το θάνατο...Αυτούς που ο θεός καλεί στη σωτηρία, τουςκαλεί από δική του ευσπλαχνία, και όχιεπειδή το αξίζουν.Αντίθετα κανείς από αυτούς πουπροορίζονται για την αιώνια καταδίκη δενμπορεί να σωθεί. Αυτό το έχει κρίνει ηκρυφή και ανεξιχνίαστη δικαιοσύνη τουθεού.Ιωάννης Καλβίνος, Χριστιανική Διδασκαλία,VII.

Page 24: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Να εντοπίσετε δογματικές και λατρευτικές διαφορές μεταξύ Ρωμαιοκαθολικώνκαι Προτεσταντών.

Ο Λούθηρος ξεκίνησε τον προτεσταντισμό και έγινε ο ηγέτης του. Όμως, το αποτέλεσμα δενήταν μία και μόνη Εκκλησία. Αφού ο καθένας μπορούσε να ερμηνεύει την Αγία Γραφή, οκαθένας μπορούσε να φτιάξει τη δικιά του Εκκλησία. Έτσι δημιουργήθηκαν πολλέςδιαφορετικές προτεσταντικές Εκκλησίες.

Page 25: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Page 26: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ενισχύθηκε η

λατρεία της

Θεοτόκου και

πολλαπλασιάστηκανοι εικόνες και οι

τελετές.

ΛΑΤΡΕΙΑ

ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Στόχοι: α) προβολήδύναμης

Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας

β) επιβεβαίωσηυπεροχής

Ρωμαιοκαθολικού

δόγματος έναντι

Προτεσταντισμού

ΝΑΟΙ ΣΕ ΡΥΘΜΟ

ΜΠΑΡΟΚ

α) αποφάσεις γιαανασυγκρότηση

της Εκκλησίας

β) δραστικάμέτρα εναντίον

Μεταρρύθμισης:

1. ΜΟΝΑΧΙΚΑΤΑΓΜΑΤΑ

2. ΙΕΡΑ ΕΞΕΤΑΣΗ

3. ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ

ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΡΕΝΤΟ

(1545-1563)

Οργάνωσε τη

δική της

μεταρρύθμιση.

ΑΝΤΙ

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Ταχύτατη επιτυχία Προτεσταντισμού αντίδραση ΡωμαιοκαθολικήςΕκκλησίας

Page 27: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Τα μέτρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κατά τηςΜεταρρύθμισης• Τα μοναχικά τάγματαΑναδιοργανώθηκαν τα μοναχικά τάγματα και ιδρύθηκαν νέα, πουείχαν ως αποστολή να ενισχύσουν και να διαδώσουν τηρωμαιοκαθολική πίστη. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούσανδιάφορα μέσα, όπως ήταν η ιδεολογική διαφώτιση (προπαγάνδα), ηίδρυση και η διαχείριση σχολείων, νοσοκομείων και η έκδοσηβιβλίων.• Ιερά ΕξέτασηΗ Ιερά Εξέταση απετέλεσε το κύριο κατασταλτικό μέτρο εναντίοντων αιρέσεων. Αποτελούσε έναν ανακριτικό μηχανισμό, που είχε, σεσυνεργασία με την κοσμική εξουσία, το δικαίωμα εξέτασης τωνυπόπτων για αίρεση, υποβάλλοντάς τους ακόμα και σεβασανιστήρια. Όσοι κρίνονταν ένοχοι και καταδικάζονταν σεθάνατο καίγονταν πάνω στην πυρά (autodafe).• ΛογοκρισίαΗ συμβολή της τυπογραφίας στη διάδοση των μεταρρυθμιστώνιδεών είχε αποφασιστική σημασία. Για το λόγο αυτό συγκροτήθηκεένα συμβούλιο λογοκρισίας των βιβλίων που συνέτασσε κατάλογοαπαγορευμένων βιβλίων (Index Librorum Prohibitorum).

Page 28: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ο Άγιος Δομίνικος προεδρεύει ΙεράςΕξέτασης (Pedro Berruguete, 1475)

Page 29: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Δίωξη του ΓαλιλαίουΟ Γαλιλαίος ήταν αστρονόμος και φυσικός. Δίδαξε στα πανεπιστήμια στην Πίζα καιστην Πάντοβα και μετά στη Φλωρεντία. Είναι από τους πρώτους που χρησιμοποίησαντο τηλεσκόπιο για να παρατηρήσουν τα ουράνια σώματα. Με τις παρατηρήσεις και τιςερμηνείες του στήριξε τη θεωρία του Κοπέρνικου ότι οι πλανήτες γυρίζουν γύρω απότον ήλιο (ηλιοκεντρική θεωρία). Η Καθολική Εκκλησία, που υποστήριζε την αντίθετηάποψη (ότι δηλαδή η γη είναι στο κέντρο και γύρω της γυρίζει ο ήλιος και οιπλανήτες), τον κατηγόρησε ως αιρετικό, τον συνέλαβε και τον οδήγησε στην ΙερήΕξέταση (1633). Ο Γαλιλαίος αναγκάστηκε να αρνηθεί τις ιδέες του και να περάσει τηνυπόλοιπη ζωή του περιορισμένος στο σπίτι του.

Ο Γαλιλαίος αντιμετωπίζει την ΙεράΕξέταση (πίνακας του Κριστιάνο Μπάντι, 1857).

Page 30: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Το Κολέγιο των Ιησουιτών στην πόλη Σαλαμάνκα στην Ισπανία. 1760.

Page 31: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η εκκλησία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη(Μπαλτακίνο-κουβούκλιοΑγίαςΤράπεζας, 1624-1633.)

Το εσωτερικό ενός καλβινικούναού. Πίνακας του 1565. Γενεύη, Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη.■ Ποια διαφορά παρατηρείτε ωςπρος το διάκοσμο των δύο ναών; Ποια σκοπιμότητα εξυπηρετείται σεκάθε περίπτωση;

Page 32: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Page 33: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Πηγή: www.museduc.gr

Page 34: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟΣ

• Επικράτησε στη Βόρεια Ευρώπη

ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΙΣΜΟΣ

• διατήρησε τη δύναμή του στη νότια.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

• στον ελληνικό χώρο,

• τα Βαλκάνια

• και τη Ρωσία.

Έπειτα από ένα περίπου αιώνα μεταρρυθμίσεων η χριστιανική Ευρώπη είναιπνευματικά διαιρεμένη.

Page 35: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

1

2

3

4

5

8 9 10 7 6

11

12

13

14

15

Ο θρησκευτικός χάρτης της Ευρώπηςστα τέλη του 16ου αιώνα

ΛουθηριανοίΚαλβινιστέςΑγγλικανοίΚαθολικοίΧριστιανικοί ΟρθόδοξοιΜουσουλμάνοι

ΚΡΑΤΗ1. ΙΣΠΑΝΙΑ 9. ΠΟΛΩΝΙΑ2. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 10. ΡΩΣΙΑ

3. ΓΕΝΕΥΗ11.ΑΓΙΑΡΩΜΑΙΚΗΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΤΟΥΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥΕΘΝΟΥΣ

4. ΓΑΛΛΙΑ 12. ΟΥΓΓΑΡΙΑ5. ΑΓΓΛΙΑ 13. ΤΡΕΝΤΟ

6. ΟΛΛΑΝΔΙΑ 14. ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

7. ΔΑΝΙΑ 15. ΡΩΜΗ8. ΣΟΥΗΔΙΑ

Page 36: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η προτεσταντική μεταρρύθμιση προκάλεσε, εκτός από θρησκευτικές, γενικότερες μεταβολές στον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

1. Η μετάφραση της Βίβλου σεεθνικές γλώσσες:

συνέβαλε στην ανάπτυξη τωνεθνικών λογοτεχνιών

και στη σφυρηλάτηση της εθνικήςσυνείδησης.

2. Δημιουργήθηκαν οιπροϋποθέσεις για:

Ανάπτυξη Επιστημών

Εκδημοκρατισμό Θεσμών

Οικονομική Ανάπτυξη

Κοινωνική Ελευθερία

Page 37: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Συζήτησε με τους συμμαθητέςσου τα μέσα που χρησιμοποίησεη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία για

να επιβάλει τη θρησκευτικήαντιμεταρρύθμιση στις χώρες της

Ευρώπης; (άξονες αναφοράς: θρησκεία, κοινωνία, πολιτική,

τέχνη. Αξιοποίηση των γνώσεωναπό τα αντίστοιχα μαθήματα: θρησκευτικά, κοινωνική και

πολιτική αγωγή, αισθητικήαγωγή).

1500 1600

1545-1563

15201515

1517 1521

1529 1555

1572

1598

1515 Πάπας Λέων Ι΄ ΠώλησηΣυγχωροχαρτιών

1517 95 Θέσεις Λουθήρου

1520 ΑφορισμόςΚαύση της Βούλας

1521 Καταδίκη του Λουθήρου

1529 Καταδίκη τουΛουθηρανισμού

1545-1563

Σύνοδος του Τρέντο

1555 Ειρήνη της Αυγούστας

1572 Νύχτα του ΑγίουΒαρθολομαίου

1598 Διάταγμα της Νάντης

Page 38: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Ένας οπαδός του Λούθηρου μιλάει το 1520 για την κατάσταση στην ΚαθολικήΕκκλησία και τι αλλαγές θέλει να γίνουν. Συμπληρώστε τα κενά στο παρακάτωκείμενο.

Πηγή: www.museduc.gr

Page 39: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Διαβάστε την παρακάτω πηγή. Τι είδους πηγή είναι; Ποιος την έγραψε και πότε; Σεποιο γεγονός αναφέρεται; Είναι σύγχρονη με αυτό το γεγονός ή μεταγενέστερη;Δικαιολογήστε την απάντησή σας. Ποια άλλη γραπτή πηγή στο κεφάλαιο αυτόαναφέρεται στο ίδιο γεγονός;

[…] ξαπλωμένος στο γρασίδι,διάβασα την [Αγία] Γραφή στα γερμανικά από τοΜαρτίνο Λούθηρο.Μ’ αρέσει, Λούθηρε, ν’ ακούω τη γλώσσα σου.Ποιος τη χρησιμοποιεί πιο όμορφα από σένα;Κρυμμένος σ’ έναν πύργο ανάμεσα σε πρασινάδες,τη Βίβλο [Αγία Γραφή] και τα γερμανικά ανακάλυψες.Κόνραντ Φέρντιναντ Μάγιερ,απόσπασμα από το ποίημα Οι τελευταίες μέρες τουΧούτεν, έτος 1872

Πηγή: www.museduc.gr

Page 40: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Το παρακάτω κείμενο μιλάει για τη μεταρρύθμιση, γιατί έγινε και τι αποτελέσματαείχε. Όμως οι φράσεις του μπερδεύτηκαν. Μπορείτε να τις βάλετε στη σωστή σειρά;

Πηγή: www.museduc.gr

Page 41: 3. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Η εικόνα δίπλα δείχνειέναν πίνακα που αποδίδεταιστο ζωγράφο Τισιανό με τηΣύνοδο στο Τρέντο. Μπορείτε νασυμπληρώσετε τη λεζάντατης με όλες τις πληροφορίεςπου θεωρείτε απαραίτητες(π.χ. πότε και γιατί έγινε ηΣύνοδος,τι αποφάσεις πάρθηκανκτλ.); Η λεζάντα σας να μηνξεπερνά τις 40 λέξεις. Πηγή: www.museduc.gr

Πίνακας που αποδίδεται στο ζωγράφο Τισιανό με τηΣύνοδο στο Τρέντο. 1563, Παρίσι (Γαλλία), Μουσείοτου Λούβρου.