21 ΜΑΡΤΙΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ

22 ΜΑΡΤΙΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΝΕΡΟΥ

1.ΤΟ ΔΑΣΟΣ 2.ΤΟΝΕΡΟ

Παλούκας Βαγγέλης

ΠΕ 14-Γεωπόνος

22 Μαρτίου :Ημέρα Δασοπονίας

Καθιερώθηκε για να φέρει τον άνθρωπο πιο κοντά στο δάσος, να υπενθυμίζει την ανάγκη προστασίας του, αλλά και να κεντρίσει το ενδιαφέρον σχετικά με τις λειτουργίες του. Οι δασικές εκτάσεις καλύπτουν το 25% της επιφάνειας της Γης

Τι είναι δάσος και δασικές εκτάσεις

Το δάσος δεν είναι μόνο δέντρα. Είναι ένα σύνολο διάφορων φυτών, όπου βέβαια κυριαρχούν τα δέντρα, αλλά και ζώων και οι οργανισμοί αυτοί βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με το έδαφος και το κλίμα που επικρατεί στην περιοχή.

Δομή του δάσους

Λειτουργίες των φυτών

Ροή ενέργειας - Μια αλυσίδα ενέργειας

Πολλοί οργανισμοί συμβαίνει να εντάσσονται συγχρόνως σε διαφορετικά τροφικά επίπεδα. Η αλεπού π.χ. είναι συγχρόνως καταναλωτής 1ης τάξης, όταν τρέφεται με καρπούς, 2ης τάξης όταν τρέφεται με ποντίκια ή και 3ης τάξης, όταν συλλαμβάνει αρπακτικά πουλιά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και ο άνθρωπος, ο οποίος θα μπορούσε να ενταχθεί σε όλα τα επίπεδα των καταναλωτών.

Τροφικές αλυσίδες και τροφικά δίκτυα

Πάντοτε στην κορυφή της κάθε αλυσίδας

υπάρχουν λιγότεροι σαρκοφάγοι οργανισμοί από τους φυτοφάγους

Η μεταφορά και η ανακύκλωση των θρεπτικών υλικών.

δια μέσω των τροφικών αλυσίδων, έχουμε και τη μεταφορά των θρεπτικών στοιχείων. Σαν θρεπτικό στοιχείο χαρακτηρίζεται κάθε χημικό στοιχείο ή συστατικό που παίρνει ένας οργανισμός για να επιβιώσει, να αναπτυχθεί ή να αναπαραχθεί. Μερικά στοιχεία όπως ο άνθρακας, το οξυγόνο,

το άζωτο, ο φώσφορος και το θείο είναι απαραίτητα και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες.

αποικοδομητές Οι τελευταίοι αποικοδομούν τα νεκρά οργανικά υλικά (φυτικής ή ζωϊκής

προέλευσης) σε ανόργανα στοιχεία, τα οποία αποδίδουν πάλι στο έδαφος, ώστε να ξαναχρησιμοποιηθούν από τα φυτά

ονομάζεται κύκλος της ύλης

Οι κυριότερες στη γη Ζώνες βλάστησης –οι παράγοντες που επηρεάζουν τη βλάστηση είναι η θερμοκρασία,οι βροχοπτώσειες ,το έδαφος ,το υψόμετρο κ.α επειδή αυτά μεταβάλλονται έχουμε και μεγάλη ποικιλία βλάστησης

Το δάσος και ο ατμοσφαιρικός αέρας

Το δάσος παράγει το απαραίτητο για τη ζωή μας οξυγόνο και δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τα δάση σαν γιγάντια εργοστάσια παραγωγής οξυγόνου αφού παράγουν οξυγόνο 10 φορές περισσότερο από κάθε άλλο χερσαίο οικοσύστημα και συμβάλλουν αποφασιστικά στη διατήρηση του κύκλου του οξυγόνου στον πλανήτη. Η ευεργετική επίδραση του δάσους δεν περιορίζεται μόνο στην παραγωγή οξυγόνου, αλλά και στην απορρόφηση διάφορων αέριων ρυπαντών που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα, όπως διοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, οξείδια του αζώτου κ.λπ. Ένα στρέμμα δάσους σε ένα χρόνο δεσμεύει από την ατμόσφαιρα περίπου 400 κιλά διοξείδιο του άνθρακα και το μετατρέπει σε 400 περίπου κιλά οξυγόνο. Παράλληλα το δάσος λειτουργεί σαν τεράστιο φίλτρο, αφού συγκρατεί αέριους ρυπαντές (αιωρούμενα στερεά με σωματιδιακή μορφή), που επικάθονται στα φύλλα ή στα κλαδιά και προέρχονται από τη βιομηχανία, τα μέσα συγκοινωνίας κι από άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Ένα στρέμμα δάσους οξιάς συγκρατεί 6.400 κιλά σκόνης, ενώ αντίστοιχη έκταση με πεύκα συγκρατεί 3.200 κιλά σκόνης. Βεβαίως δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι το δάσος μπορεί απεριόριστα να συγκρατεί ρύπους. Επίσης το δάσος προστατεύει και από την ηχορύπανση. Έχει παρατηρηθεί ότι η παρεμβολή δασικής έκτασης κοντά σε πηγές θορύβου μειώνει την ένταση του θορύβου.

Το δάσος ο άγνωστος ευεργέτης

Το δάσος και το νερό

Το δάσος είναι ο βασικότερος ρυθμιστής του υδρολογικού κύκλου, γιατί επηρεάζει την πτώση, την εξάτμιση, τη διήθηση των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων καθώς και την επιφανειακή απορροή. Οι βροχές (ανάλογα και με το ανάγλυφο του εδάφους) αυξάνονται από τα δάση μέχρι 6% .Το δάσος συγκρατεί το νερό της βροχής, μειώνει την ένταση πτώσης του νερού στο έδαφος και έτσι ελαχιστοποιούνται τα φαινόμενα διάβρωσης. Έχει παρατηρηθεί ότι το δάσος συγκρατεί το 95% της βροχής και επιτρέπει μόνο στο 5% να κυλήσει στο έδαφος. Το δάσος συμβάλλει επίσης στην ενίσχυση των υπόγειων νερών τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά

Το δάσος και το έδαφος

Το δάσος βοηθά στη δημιουργία εδάφους χωρίς να το εξαντλεί, αλλά και το έδαφος συμβάλλει καθοριστικά στην ύπαρξη του δάσους παρέχοντας νερό και θρεπτικά συστατικά.

Δάσος και κλίμα

Η ύπαρξη δασικών εκτάσεων επηρεάζει το κλίμα και το μικροκλίμα, γιατί αμβλύνει τις ακραίες θερμοκρασίες μειώνοντας τις μεγάλες και αυξάνοντας τις μικρές μέχρι και 5 C0.

Τα δασικά δέντρα ακόμη ελαττώνουν την ταχύτητα των ανέμων και γι' αυτό συχνά χρησιμοποιούνται σαν αντιανεμικός φράκτης.

Το δάσος πηγή πρώτων υλών

Το δάσος είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος με τεράστια οικονομική σημασία.

Παράγει πολύτιμα προϊόντα με σημαντικότερο από αυτά το ξύλο, το οποίο χρησιμοποιείται στην οικοδομική, τη ναυπηγική, την κατασκευή επίπλων, εργαλείων, παιχνιδιών κ.λπ.

Ξύλο κατώτερης ποιότητας χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη, αλλά και στην παραγωγή χαρτοπολτού για την κατασκευή χαρτιού και χαρτονιού.

Το ξύλο αποτελεί σήμερα την πρώτη ύλη για 175 τουλάχιστον βιομηχανικά χημικά προϊόντα.

Η απόσταξη του δίνει μεγάλο αριθμό προϊόντων όπως η μεθανόλη, η ακετόνη κ.α.που είναι απαραίτητα για την παρασκευή των χρωμάτων.

Σπουδαίος είναι και ο κοινωνικός ρόλος του δάσους. Προσφέρει ευκαιρίες εργασίας σε πολλές επαγγελματικές ομάδες, από τον

ξυλοκόπο, το δασοφύλακα, το ρητινοσυλλέκτη ως τον εργάτη στα εργοστάσια επεξεργασίας των προϊόντων του δάσους.

Δάσος και αναψυχή

Το δάσος προσφέρει στον άνθρωπο, ιδιαίτερα της πόλης, έναν μοναδικό χώρο αναψυχής και αγαλλίασης. Είναι ο τόπος που δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να ξεφύγει από το σύγχρονο τρόπο ζωής που τον καταπιέζει, να ξεκουραστεί και να ηρεμήσει.

Ο καθαρός αέρας του δάσους, η ομορφιά και η ηρεμία που βρίσκει κανείς μέσα σ' αυτό είναι ο αντίποδας στα καυσαέρια, στο θόρυβο και το άγχος της πόλης.

Το δάσος προσφέρεται και ως χώρος εφαρμογής περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

Η άμεση επαφή των μαθητών με τη ζωή στο δάσος τους βοηθά να αναπτύξουν υπεύθυνες στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στο περιβάλλον.

ΤΟ ΝΕΡΟ

Το νερό (Η2Ο) αποτελεί τη μοναδική ουσία που υπάρχει στη φύση και με τις τρεις μορφές της ύλης. Η χημική αυτή ένωση των δύο στοιχείων και τριών ατόμων καλύπτει τα τρία τέταρτα της επιφάνειας της Γης και κατά το ίδιο ποσοστό περίπου δομεί την ανθρώπινη ύπαρξη.

22 Μαρτίου: Ημέρα για το Νερό

Καθιερώθηκε στη Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στο Ριο Ντε Ζανέιρο το 1992. Το νερό, επονομαζόμενο και ‘λευκός χρυσός’ βρίσκεται ανισομερώς κατανεμημένο. Το 1/6 του πληθυσμού της Γης δεν έχει πρόσβαση σε υδάτινες πηγές. Περισσότερα από 400 εκατ. παιδιά στερούνται ακόμη και την ελάχιστη ποσότητα νερού που χρειάζεται για να ζήσουν. Περίπου 5 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που σχετίζονται με μολυσμένα ύδατα, ποσοστό δέκα φορές υψηλότερο από αυτό των ανθρώπων που σκοτώνονται σε πολέμους.

Το νερό στη λαϊκή παράδοση

Οι ιδιότητες του νερού

Ο κύκλος του νερού

Το νερό, με εξαίρεση τους μόνιμους πάγους στους πόλους της Γης, κινείται συνεχώς ανάμεσα στην ατμόσφαιρα, στην υδρόσφαιρα, στη λιθόσφαιρα και στο εσωτερικό των ζωντανών οργανισμών .

Η κίνηση του νερού και οι συνεχείς αλλαγές της μορφής του (υγρή, στερεή, αέρια κατάσταση) αναφέρονται ως υδρολογικός κύκλος ή κύκλος του νερού, κινητήρια δύναμη του οποίου είναι η ηλιακή ενέργεια Το νερό εξατμίζεται από τους ωκεανούς, τις θάλασσες, τις λίμνες, τα ποτάμια και από κάθε άλλη ελεύθερη υδάτινη επιφάνεια, από το έδαφος και τους ζωντανούς οργανισμούς (εξάτμιση και διαπνοή). Οι υδρατμοί ανέρχονται σε ψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, ψύχονται, συμπυκνώνονται και υγροποιούνται, σχηματίζουν σύννεφα και επιστρέφουν στην επιφάνεια της Γης με τη μορφή βροχής, υγρασίας, χιονιού, χαλαζιού, πάχνης ή ακόμη και ομίχλης.Ένα μέρος του νερού που φτάνει στη Γη εμπλουτίζει τις θάλασσες, τους ωκεανούς, τις λίμνες και τα ποτάμια άμεσα ή έμμεσα (ως αποτέλεσμα επιφανειακής ροής). Ένα άλλο μέρος των κατακρημνισμάτων απορροφάται από το έδαφος απ' όπου είτε εξατμίζεται είτε χρησιμοποιείται από τα φυτά είτε τροφοδοτεί τα υπόγεια νερά διαπερνώντας την επιφάνεια του εδάφους.

Γεωγραφική κατανομή των βροχοπτώσεων στην Ελλάδα

Η κίνηση του νερού από την επιφάνεια της Γης στην ατμόσφαιρα και πάλι στην επιφάνεια καθορίζει το κλίμα και είναι πολύ σημαντική για την οικολογική

ισορροπία του πλανήτη

Η κατανάλωση του νερού

Προβλήματα λειψυδρίας

Φράγματα - Ταμιευτήρες νερού

Οι αυξανόμενες ανάγκες του ανθρώπου για νερό είτε αυτό προορίζεται για τη γεωργία είτε για την παραγωγή ενέργειας είτε για την κάλυψη των αναγκών των πόλεων, επιβάλει την εφαρμογή πρακτικών εξοικονόμησής του. Η κατασκευή φραγμάτων, πρακτική που εφαρμόζεται ολοένα και εντονότερα τα τελευταία χρόνια, αποβλέπει στη συλλογή και αποθήκευση του νερού

Οικολογικές διεργασίες

Ο ρόλος και οι αξίες των υγρότοπων

Ο ρόλος των υγροτοπικών οικοσυστημάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικός και πολυδιάστατος. Τα υγροτοπικά οικοσυστήματα λειτουργούν σαν:

- αποθήκες υλικών (νερού, θρεπτικών στοιχείων), ενέργειας, και γενετικού υλικού που εξασφαλίζει τη βιοποικιλότητα της περιοχής (ποικιλία ειδών, ποικιλία ενδιαιτημάτων).

- οδοί διακίνησης υλικών (νερού, θρεπτικών στοιχείων και βιοθρυμμάτων), πληθυσμών ζώων (αποδημία και μετανάστευση) και προϊόντων, ανθρώπων και μεταφορικών μέσων (ναυσιπλοΐα).

- ρυθμιστές των πλημμυρικών φαινομένων, της ποσότητας των υπόγειων νερών αλλά και του μικροκλίματος σε τοπικό επίπεδο. Επηρεάζουν ακόμα το παγκόσμιο κλίμα, ενώ ρυθμίζουν και την κατακράτηση, αποθήκευση, διάσπαση και απελευθέρωση των διάφορων θρεπτικών και άλλων ουσιών.

- δεσμεύουν την ηλιακή ακτινοβολία και "στηρίζουν" τα τροφικά πλέγματα. Είναι γνωστό ότι τα τροφικά πλέγματα των υγρότοπων είναι συνήθως πολυπλοκότερα από τα αντίστοιχα που απαντώνται στα χερσαία οικοσυστήματα καθώς και από αυτά που απαντώνται στα βαθιά νερά.

- δεξαμενές παγίδευσης ιζημάτων, θρεπτικών ουσιών αλλά και λυμάτων και ρυπαντών από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.

Απειλές και κίνδυνοι για τους υγρότοπους

Διεθνείς Συμβάσεις για την προστασία των υγρότοπων

ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ ΝΕΡΟ

Τελειώνοντας θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας την αξία δάσους και του νερού.

Τη συμβολή τους στη δημιουργία και στην εξέλιξη της ζωής και να συνειδητοποιήσουμε ότι αποτελούν παγκόσμιους κοινούς πόρους.

Να αλλάξουμε τις στάσεις και τις συμπεριφορές μας σε σχέση με το υγροτοπικό περιβάλλον και το δασικό περιβάλλον , να προβληματιστούμε και να κατανοήσουμε τη σημασία της ευαισθητοποίησης όλων μας μικρών και μεγάλων και την ανάγκη σχεδιασμού αποτελεσματικών δράσεων για την προστασία τόσο των δασικών εκτάσεων όσο και για τη σημασία του νερού.

protecting_tree_life_id1347475.flv.AVI

Οι πίνακες και οι διαφάνειες είναι από το ΚΕΠ Καστοριάς