ΕΕΡΡΓΓΑΑΣΣΤΤΗΗΡΡΙΙΟΟ ΑΑΡΡΧΧΑΑΙΙΟΟΜΜΕΕΤΤΡΡΙΙΑΑΣΣ

ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

2014 - 2016

LLAABBOORRAATTOORRYY OOFF AARRCCHHAAEEOOMMEETTRRYY

DEPARTMENT OF HISTORY, ARCHAEOLOGY

AND CULTURAL RESOURCES MANAGEMENT

To Εργαστήριο Αρχαιομετρίας (ίδρυση 2007) φιλοξενείται στις

εγκαταστάσεις του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης

Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στην πόλη της

Καλαμάτας. Δραστηριοποιείται στις αναλυτικές μη-καταστροφικές μελέτες

αρχαιολογικών συλλογών, σε απόλυτες χρονολογήσεις και εργασίες

ανασύνθεσης παλαιοπεριβάλλοντος. Το Εργαστήριο συνεργάζεται με

ακαδημαϊκούς, ερευνητικούς φορείς και διευθύνσεις του ΥΠ.ΠΟ.Α, της

Περιφέρειας Πελοποννήσου, της χώρας, αλλά και μέσω κοινών ερευνητικών

προγραμμάτων με σημαντικό αριθμό φορέων του εξωτερικού.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα

http://kalamata.uop.gr/~Archaeolab

ή στείλτε μήνυμα στο zacharias@uop.gr, Τηλέφωνο 27210 65151, 65130,

65145

Διευθυντής Ν. Ζαχαριάς

Καθηγητής Αρχαιομετρίας

The Laboratory of Archaeometry (established since 2007) is based at the

Department of History, Archaeology and Cultural Resources Management,

University of the Peloponnese at the city of Kalamata. It is activated at

analytical, non-invasive research of archaeological collections, absolute dating

and palaeoenvironmental reconstruction studies. The Laboratory is active in

regional (Prefecture of Peloponnese) and in national level with academic,

research institutions, the Ministry of Culture, also in collaboration with E.U.

organizations through out research projects.

For more information please visit http://kalamata.uop.gr/~Archaeolab or

send a message at zacharias@uop.gr Tel (+30) 27210 65130, 65130, 65145

Professor N. Zacharias, Director

ΟΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ - Εργαστηριακοί χώροι επεξεργασίας δειγμάτων (ελεγχόμενος φωτισμός

για δείγματα φωταύγειας), 3 απαγωγοί

- Οπτικά μικροσκόπια Leica (6), οπτικά μικροσκόπια LED Moritex (2) πετρογραφικό Leica

(1) συνδεδεμένο με οθόνη Η/Υ και λογισμικό πρόγραμμα διαχείρισης (Leica MC120 HD),

- Πρωτονιακό Μαγνητόμετρο GEOMETRICS (G859)

- Συσκευές πυρηνοληψίας (2). Χειροκίνητη και βενζινοκίνητη

- Η/Υ (6)

- GPS (2), Garmin 60CX, ETEX20

- Πλήρης Γεωδαιτικός σταθμός GPT-3005PLN GPS GR-5, TOPCON

- Ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Canon EOS600D

- Λογισμικό ΓΠΣ (ArchView)

- Πρότυπα δείγματα (γυαλιά, ιζήματα, μέταλλα)

- Συσκευή Φθορισμομετρίας ακτίνων-Χ XRF Bruker TRACER IV-SD (υπολογιστικό

πρόγραμμα S1XRF)

- Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης (Jeol JSM6510LV) με μικροαναλυτή SEM/EDS

(OXFORD Inca energy 250 X-ct systems)

- Συσκευή RAMAN Xplora HORIBA Scientific (785 nm and 532 nm lasers)

INFRASTRUCTURE - Sample preparation rooms with controlled light (for luminescence use), fume cupboards (3)

- Optical microscopies Leica (6), LED optical microscopies Moritex (2), Polirised microscopy

Leica (1) PC connected and software controlled (Leica MC120 HD)

- Proton Magnetometer GEOMETRICS (G859)

- Coring devices (2), hand drill and gas operated

- PC units (6)

- GPS (2), Garmin 60CX, ETEX20

- Total GPS Station, GPT-3005PLN GPS GR-5, TOPCON

- Digital camera Canon EOS600D

- GIS software (ArchView)

- Laboratory standards (glasses, soils, metals)

- X-Rays Fluorescence XRF, Bruker TRACER IV-SD (software S1XRF)

- Scanning Electron Microscopy (Jeol JSM6510LV) equipped with Energy Dispersive

Analyser EDS (OXFORD Inca energy 250 X-ct systems)

- RAMAN spectroscopy, Xplora HORIBA Scientific (785 nm and 532 nm lasers)

Δημοσιεύσεις – Publications (2014 – 2016)

- A. Moropoulou, N. Zacharias, E.T. Delegou, B. Maróti, Zs. Kasztovszky, Analytical

and technological examination of glass tesserae from Hagia Sophia, Microchemical

Journal, 126, 170-184, 2016.

- A. Oikonomou, J. Henderson, M. Gnade, S. Chenery, N. Zacharias, An

Αrchaeometric Study of Hellenistic Glass Vessels: Evidence for Multiple Sources,

Archaeological and Anthropological Sciences, DOI 10.1007/s12520-016-0336-x , 1-

14, 2016.

- E. Palamara, N. Zacharias, M. Xanthopoulou, D. Palles, E.I. Kamitsos, Technology

issues of Byzantine glazed pottery from Corinth, Greece, Microchemical Journal, 129,

137-150, 2016.

- I. Liritzis, N. Zacharias, f. Al-Otaib, I. Iliopoulos, C. Katagas, M. Shaltout,

Chronology of Construction and Occupational Phases of Nawamis Tombs, Sinai,

Based on OSL Dating, Geochronometria 43, 121–130, 2016.

- E. Palamara, N. Zacharias, L. Papakosta, D. Palles, E.I. Kamitsos & J. Pérez-

Arantegui, Studying a Funerary Roman Vessel Glass Collection from Patras, Greece:

An Interdisciplinary Characterisation and Use Study, STAR: Science & Technology

of Archaeological Research, DOI: 10.1080/20548923.2016.1239868, 1-14, 2016.

- Ε. Palamara, Ν. Zacharias, E.I. Kamitsos, A. Oikonomou, D. Palles and D. Möncke,

Spectroscopic Study of a Historical Glass Collection from Thebes, Greece, by Raman

and IR. In: Proceedings of the 6th

HSA Symposium, E. Photos Jones (Ed.), BAR

International Series 2780, 59-64, 2015.

- E. Κυριαζή, N. Ζαχαριάς Φυσικοχημικές, Φυσικοχημικές αναλύσεις και έρευνα

συντήρησης απολιθωμένου ξύλου, στο 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χημικής Μηχανικής,

Πάτρα 4-6 Ιουνίου 2015 (http://pesxm10.chemeng.upatras.gr/papers/7/182)

- A. Oikonomou, K. Beltsios, N. Zacharias, P. Triantafyllidis, An Archaic glassy

materials study from Rhodes island, Greece using p-XRF and SEM/EDX analysis,

Proceedings of the 39th International Symposium for Archaeometry, Leuven (2012)

245-250, 2014.

- D. Moencke, M. Papageorgiou, A. Winterstein, N. Zacharias, Roman Glasses

coloured by dissolved transition metal ions: redox reactions, optical spectroscopy and

ligand field theory, Journal of Archaeological Science 46, 23-36, 2014.

Βιβλία - Books / Κεφάλαια – Chapters (2014-2016)

- N. Zacharias and E. Palamara, Chapter 12: Glass Corrosion: Issues and Approaches

for Archaeological Science in Recent Advances in the the Scientific Research on

Ancient Glass and Glasses, Fuxi Gan, Qinghui Li and Julian Henderson (Eds.), 233-

248, World Scientific, 2016.

- F. Druenert, D. Moencke, E. Palamara, N. Zacharias, L. Wondraczek, Weisse

trubungsmittel in antiken glasuren und mosaik tesserae D. Palles, E. Kamitsos, M.

Papageorgiou, E. Palamara, N. Zacharias, Metalla, Eds.: T. Gluhat, S. Greiff, K.

Krauss, M. Prange, Mainz, 2015.

- Ν. Ζαχαριάς (Επιμέλεια), Πρακτικά 3ου

Συμποσίου ARCH_RNT Αρχαιολογική

Έρευνα και Νέες Τεχνολογίες, Οκτώβριος 2012, Καλαμάτα 2014.

Διάλεξη Καθ. Ι. Ηλιόπουλου 23 Μαρτίου 2016. Invited Lecture by Prof. J.

Iliopoulos, March 23, 2016

Δήμος Πύλου – Νέστορος, 31 Μαΐου 2016. Pylos Municipality, May 31, 2016

Ερευνητικά Προγράμματα – Research Projects

- Cluster of Accelerator Laboratories for Ion-Beam Research and Applications

(CALIBRA), National Roadmap for Research Infrastructures, P.L. S Charissopoulos,

(2017-)

- MYNEKO: Mycenaean Northeast Kopaïs Scientific Dating Program (SDP), funded

by NSF, U.S.A., P.L. M. Lane (2017-2019).

- Mobile Care for the Documentation, Characterisation and Conservation of Movable

Cultural Heritage Artefacts from Remote Areas in Greece (MoCaCu), funded by the

Swiss Confederation/ Federal Office of Culture (FOC), P.L. N. Zacharias 2013-2015

- Late Quaternary Climate Variability and Vegetation Dynamics in Southern Greece,

funded by the Swedish Research Council, P.L. Κ. Holmgen (2013-2015).

- ND-Analytical and Technological Studies of Museum Artefacts, Ministry of Culture

and Sports, P.L. N. Zacharias 2015-2016.

Διδακτορικές Διατριβές - Doctorate Theses

- Μ. Καπαρού – Μυκηναϊκό Γυαλί της Πελοποννήσου

M. Kaparou – Mycenaean Glasses from the Peloponnese (2009- 2016)

-Ε. Παλαμάρα, Αναλυτική και Τεχνολογική Μελέτη Υάλων και Υαλωμάτων

E.Palamara, Analytical and Technological Studies for Glasses and Glazes (2012-)

-Γ. Μαλαπέρδας, Χαρτογραφήσεις και ΓΠΣ για τη Μελέτη Μυκηναϊκών Θέσεων

της Ν. Πελοποννήσου

G. Malaperdas, Cartography, Remote Sensing and GIS Analysis of Mycenaean

Sites from the S. Peloponnese (2012-)

-V. Muros, Glass Corrosion Studies (2013-)

- B. Παναγιωτίδη – Χρήση Υπολογιστικών Συστημάτων για την Διαχείριση

Αρχαιολογικών και Ανασκαφικών Δεδομένων

V. Panagiotides – Use of Computing Technologies for the Management of

Archaeological and Excavation Data (2016-)

ΠΜΣ - Cultural Heritage Materials and Technologies

CultTech

MSc on Cultural Heritage Materials and Technologies

Culttech.uop.gr

since 2015

To Εργαστήριο παρέχει τεχνική και υλικοτεχνική υποστήριξη στο αγγλόφωνο ΠΜΣ

CultTech

The Laboratory supports and provides training to the MSc course CultTech

EREYNHTIKA BRABEIA ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

RESEARCH COLLABORATIONS AND GRANTS

Το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας έχει λάβει 2 ερευνητικά βραβεία και 2 προσκλήσεις μελών

του, για την πραγματοποίηση μεταβάσεων, υλοποίηση διαλέξεων και διεξαγωγή μετρήσεων

σε ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού.

The Laboratory of Archaeometry followed per-review evaluation, has received 2 research

grants and 2 invitations for the implementation of lectures and advanced measurements at EU

Research Centers:

- Invited lecture at Glass Reflections, Specialised Workshop in Ancient Glass, Nottingham

University, 16-18 September, 2016

- Invited lecture and measurements at the Laboratory of Glass Science, Otto Schott

Institute of Materials Research, Jena University, October 2015.

- Best Poster Award (3rd): F. Drünert, D. Möncke, E. Palamara, O. Mecking, D. Palles, E.

Kamitsos, L. Wondraczek, N. Zacharias, Antimonates as colorants and opacifiers in

mosaic tesserae, glasses and glazes from antiquity to Modernity. 1st Joint Meeting of

DGG-ACerS GOMD, Aachen (2015)

- Best Poster Award (1st): F. Drünert, M. Kaparou, E. Palamara, D. Palles D. Möncke, E.

I. Kamitsos, N. Zacharias, Laborversuche zur Bildung von Borosilikatschichten auf

Kalk-Natron-Silikatgläsern. Jahrestagung Archäometrie und Denkmalpflege, Weimar

(2014)

(δεξιά) εκπαιδευτική εκδρομή στην

Πύλο στα πλαίδια του ΠΜΣ CultTech,

Φεβρουάριος 2016. (right) educational

visit at Pylos, February 2016.

(κάτω) εκπαιδευτική επίσκεψη

μαθητών στο Eργαστήριο, 2015

(below) Primary School educational

visit at the Laboratory, 2015

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΜΠΟΣΙΩΝ

SYMPOSIA ORGANISATION

Το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας διοργανώνει κάθε 2 έτη το συμπόσιο ARCH_RNT

Αρχαιολογική Έρευνα και Νέες Τεχνολογίες, στις εγκαταστάσεις της Πανεπιστημιακής

Σχολής Καλαμάτας. Το Συμπόσιο εστιάζει στην χρήση των Νέων Τεχνολογιών

(Αρχαιομετρία, Υπολογιστικά Συστήματα, Συντήρηση και Αποκατάσταση) στην Αρχαιολογική

Έρευνα, με έμφαση στην παρουσίαση ολοκληρωμένων διεπιστημονικών προσεγγίσεων,

ειδικών εφαρμογών και πρωτότυπων μελετών σε αρχαιολογικά υλικά.

The Laboratory of Archaeometry organizes every 2 years the Symposium ARCH_RNT

Archaeological Research and New Technologies at the Dept. of History, Archaeology and

Cultural Resources Management. The Symposium focuses on the use of New Technologies

(Archaeometry, Computing Technology, Conservation and Restoration) in the Archaeological

Research, notably with the presentation of interdisciplinary approaches, special case studies

and research of archaeological materials and assemblages.

Το 4ο ARCH_RNT έλαβε χώρα τον Οκτώβριο 1-3, 2014

Τhe 4th

ARCH_RNT took place at October 1-3, 2014

N. Zacharias is the Chairman of L.A.I.S.

Luminescence in Archaeology International Symposia

- 3rd

L.A.I.S. Paris, May 1-5, 2016

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΧΑΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ ΝΝΕΕΟΟ

Το NEO (NAVARINO ENVIRONMENTAL OBSERVATORY)

αποτελεί μια ερευνητική κοινοπραξία του Πανεπιστημίου της

Στοκχόλμης, της Ακαδημίας Αθηνών και της εταιρείας ΤΕΜΕΣ

και εδρεύει στην περιοχή της Πύλου.

Το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας είναι συνδεδεμένο μέλος της

κοινοπραξίας (2012) με αντικείμενο το αρχαιοπεριβάλλον.

LABORATORY OF ARCHAOMETRY IS AN ASSOCIATE

MEMBER TO NNEEOO ORGANISATION NEO (NAVARINO ENVIRONMENTAL OBSERVATORY)

is a research organization by the Stockholm University, the Academy of Athens and

TEMES S.A. and is based at Pylos, Messenia.

The Laboratory of Archaeometry is an associate member of NEO since 2012.

Το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας, ανέλαβε την πρωτοβουλία της θεσμοθέτησης ενός Διεθνούς Βραβείου

με τον τίτλο COSTA NAVARINO – INTERNATIONAL ARCHAEOMETRY AWARD. Στόχο του

βραβείου αποτελεί η ανά τριετία βράβευση ενός επιστήμονα αναγνωρισμένου, διεθνούς κύρους, στον

τομέα της Αρχαιομετρίας και της Αρχαιολογικής Έρευνας.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΒΡΑΒΕΙΟΥ

ΚΑΘ. C. RENFREW, ΚΑΘ. P. BETANCOURT, ΚΑΘ. G. WAGNER, ΚΑΘ. TH. REHREN,

KAΘ. Π. ΘΕΜΕΛΗΣ, ΚΑΘ. Ι. ΚAKOULLI, Δρ. Ε. ΜΗΛΙΤΣΗ,, ΚΑΘ. Ν. ΖΑΧΑΡΙΑΣ (Πρόεδρος)

Η τρίτη τελετή επίδοσης του βραβείου έλαβε χώρα στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας, την Τρίτη 17

Μαΐου 2017. Το βραβείο απονεμήθηκε στον Δρ. Ιωάννη Μανιάτη, Διευθυντή Ερευνών του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε.

Δημόκριτος για το σύνολο της προσφοράς του στην προαγωγή της αρχαιομετρικής έρευνας στον

ελληνικό χώρο και διεθνώς.

Τα βραβεία και αναμνηστικά επιδόθηκαν από τα μέλη της Επιτροπής Καθ. Ν. Ζαχαριά, Καθ.

Ι. Κακούλη και Δρ. Ε. Μηλίτση. Χαιρετισμό απεύθυνε ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ.

Π. Τατούλης. Η προσφώνηση του τιμώμενου έγινε από τον Καθ. Th. Rehren. Ο τιμώμενος

πραγματοποίησε ομιλία με τίτλο Η πορεία και οι Προοπτικές της Αρχαιομετρικής Έρευνας.

The Laboratory initiated the establishment of an international award entitled COSTA

NAVARINO – INTERNATIONAL ARCHAEOMETRY AWARD having as the main aim

the nomination with this price to international acknowledged scholars activated at the fields of

Archaeometry and Archaeological Science.

MEMBERS OF THE INTERNATIONAL COMMITTEE

PROF. C. RENFREW, PROF. P. BETANCOURT, PROF. G. WAGNER, PROF. TH.

REHREN, PROF. P. THEMELIS, PROF. Ι. ΚAKOULLI, Dr. E. MILITSI,

PROF. N. ZACHARIAS (President)

The third nomination took place at the Modern Dance Megaron in Kalamata, May 17,

2017.The award was given to Dr. Ioannis Maniatis, Research Director at N.C.S.R.

Demokritos for its internationally distinguished level of scientific work and utmost

contribution to the promotion of Archaeometry in Greece and Internationally.

The award was handed by the Committee Members Prof. N. Zacharias, Prof. I. Kakoulli and

Dr. E. Militsi. An opening speech was given by t Prof. Th. Rehren. The nominee presented a

lecture on Reviewing the Role and Perspectives of Archaeometry.

Διάχυση - Dissemination

MoCaCu program:

επίσκεψη στην

Ε.Φ.Α. Μεσσηνίας,

Ιούνιος 2014. Visit at

the Ephorate of

Antiquities pf

Messenia, June 2014

MoCaCu program:

αφιερωματικό αάρθρο στο

ΒΗΜΑ MAGAZINE,

Νοέμβριος 2014. Article

presented at ΒΗΜΑ Sunday

MAGAZINE, November

2014

(κάτω): εικόνες από την

αποστολή στους Καλαρρύτες

Ηπείρου, Μάρτιος 2015.

(below): photos from the

Kalarrites, Ipiros, epxedition,

March 2015

Διάχυση - Dissemination

Εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ 25/7/2012

(δεξιά) ενημέρωση του Δημάρχου

Καλαμάτας κ. Π. Νίκα για την

ανάληψη της διοργάνωσης του 41ου

ISA στην Καλαμάτα (κάτω)

αφιέρωμα για την ανάληψη της

διοργάνωσης

THARROS newspaper 7/25/2013

(right) meeting with the Kalamata

Municipality Major P. Nikas

informating upon the organisation

of 41st ISA at Kalamata (below)

article about the nomination of the

2016 organisation

(δεξιά) FREE Day News

5/10/2010. Προσκεκλημένη

διάλεξη για την Συμβολή της

Πολιτισμικής Κληρονομιάς

στην Οικονομική Ανάπτυξη.

(right) Invited lecture on the

Contirbution of Cutlural

Heritage to Economy Growth

(αριστερά) Συνεντεύξεις

συνέδρων μετά το ISA2016

(left) post-ISA2016 interviews

Διοργάνωση του 41ου

Διεθνούς Συμποσίου Αρχαιομετρίας

ISA2016, May 15 – 21, 2016

Το διάστημα 15 – 2 Μαΐου 2016, το Εργαστήριο διοργάνωσε το 41st ISA στο

οποίο παρουσιάστηκαν 560 πρωτότυπες εργασίες με την συμμετοχή 600

συνέδρων από 52 χώρες, επιτυγχάνοντας ένα ρεκόρ στο θεσμό του συμποσίου

Organisation of the 41st International Symposium in Archaeometry

The Laboratory successfully organized the 41st ISA during the days of 15 – 21

May 2016, where 560 papers were presented by 600 registered participants

oriented from 52 counties, achieving a record in the history of the organization