2006 Papadopoulos

Α Τ Ε Ι ΚΡΗΤΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣampΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΑ ∆ΕΝ∆ΡΑ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΚΑΤΖΗΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΠΟΥ∆ΑΣΤΗΣ ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ

ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2006

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 6 ΚAΛΛΩΠΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ hellip6 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ∆ΕΝ∆ΡΩΝ 8

1 ΑΚΑΚΙΑ ΚΩΝ ΠΟΛΕΩΣ 8 11 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ndash ΝΕΚΡΩΣΗ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΩΝ 8

111 Συmicroπτώmicroατα 8 112 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 9 113 Αντιmicroετώπιση 9

12 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ Polyporus sulphureus 10 121 Συmicroπτώmicroατα 10 122 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 11 123 Αντιmicroετώπιση 11

13 ΣΗΨΗ Η ΛΕΥΚΗ ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ polyporus applanatus 11 131 Συmicroπτώmicroατα 11 132 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 12 133 Αντιmicroετώπιση 12

2 AKAKIA MIMOZA 13 21 NΕΚΡΩΣΗ ΦΛΟΙΟΥ13

211 Συmicroπώmicroατα 13 212 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξης 14 213 Αντιmicroετώπιση 14

22 ΩΙ∆ΙΟ (ΑΛΕΥΡΩΜΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ) 14 221 Συmicroπτώmicroατα 15 222 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 15 223 Aντιmicroετώπιση 16

23 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ndash ΝΕΚΡΩΣΗ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΩΝ 16 231 Συmicroπτώmicroατα 16 232 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 17 233 Αντιmicroετώπιση 18

3 ΙΠΠΟΚΑΣΤΑΝΙΑ 19 31 ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ Polyporus fomentarius19

311 Συmicroπώmicroατα 19 312 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 19 313 Αντιmicroετώπιση 20

32 ΣΕΠΤΟΡΙΑΣΗ 20 321 Συmicroπτώmicroατα 20 322 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 21 323 Αντιmicroετώπιση 21

2

33 Αδροmicroύκωση 21 331 Συmicroπτώmicroατα 21 332 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 22 333 Αντιmicroετώπιση 23

4 ΙΤΙΑ 25 41 Σηψιρριζίες 25


42 ΕΛΚΟΣ ΤΩΝ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ 27 421 Συmicroτώmicroατα 27 422 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξεως 28 423 Αντιmicroετώπιση 28

5 ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑ30 51 ΚΗΛΙ∆ΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ30


52 ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΡΙΖΩΝ 32 521 Συmicroπτώmicroατα 32 522 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξης 33 523 Αντιmicroετώπιση 34

53 Αδροmicroύκωση 34 54 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑΣ 35


55 ΕΞΕΛΚΩΣΗ ΒΡΑΧΙΩΝΩΝ 37 551 Συmicroπτώmicroατα 37 552 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 38 553 Αντιmicroετώπιση 40

6 ΛΕΥΚΑ41 61 ΕΛΚΟΣ ΤΩΝ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ 41

612 Συmicroπτώmicroατα 41 612 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξης41 613 Αντιmicroετώπιση 42


63 Σκωρίαση φύλλων 44 631 Συmicroπτώmicroατα 44 632 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 45 633 Αντιmicroετώπιση 45

64 ΚΑΡΚΙΝΟΣ(Agrobacterium tumefaciens) 46 7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ 47

3

71 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ(Verticillium albo ndash atrum) 47 72 ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΡΙΖΩΝ 47


73 ΑΝΘΡΑΚΩΣΗ 49 731 Συmicroπώmicroατα 49 732 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 50 733 Αντιmicroετώπιση 50

74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ 50 741 Συmicroπώmicroατα 50 742 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 51 743 Αντιmicroετώπιση 51

8 ΡΟΒΙΝΙΑ 53 81 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ(Verticillium albo ndash atrum) 53 82 NΕΚΡΩΣΗ ΦΛΟΙΟΥ(Nectria cinnabarina) 53 83 ΩΙ∆ΙΟ53

831 Συmicroπτώmicroατα 53 832 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 53 833 Aντιmicroετώπιση 54

84 ΣΚΟΥΠΑ ΤΗΣ ΜΑΓΙΣΣΑΣ 54 841 Συmicroπτώmicroατα 54 842 Άιτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 55 843 Αντιmicroετώπιση 55

85 ΜΩΣΑΙΚΟ ΑΚΑΚΙΑΣ 55 851 Συmicroπτώmicroατα 55 852 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 55 853 Αντιmicroετώπιση 56

9 ΣΦΕΝ∆ΑΜΟΣ 57 91 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΚΟΡΜΟΥ ΚΑΙ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ57

911 Συmicroπτώmicroατα 57 912 Αίτιο- Συνθήκες ανάπτυξης 57 913 Aντιmicroετώπιση 58

92 ΩΙ∆ΙΟ (Uncinula aceris)58 93 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ( Verticillium albo ndash atrum) 58

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 59

4

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1 Αδροmicroύκωση Ακακίας Έντονα προσβεβληmicroένο δένδρο 9 Eικόνα 2 Βασιδιοκάρπιο του microύκητα 10 Εικόνα 3 Βασιδιοκάρπιο Σφάλmicroα ∆εν έχει οριστεί σελιδοδείκτης Εικόνα 4 Κόκκινα σποριοδόχεια του microύκητα 13 Εικόνα 5 Συmicroπτώmicroατα ωιδίου στο φύλλωmicroα 15 της ακακίας microιmicroόζας 15 Εικόνα 6 Καστανός microεταχρωmicroατισmicroός σε κορmicroό ακακίας 17 Εικόνα 7 Βασιδιοκάρπιο του Polyporus fomentarius 20 Εικόνα 8 Βιολογικός κύκλος του Verticillium albo - atrum 23 Εικόνα 9 Συmicroπτώmicroατα σε κορmicroό δένδρου Ιτιάς 26 Εικόνα 10 Νέκρωση κλαδίσκων και κορmicroού 28 Εικόνα 11 Χαρκες κηλίδες του microύκητα 31 Εικόνα 12 Συmicroπτώmicroατα σε κορmicroό του microύκητα 33 Εικόνα 13 Bιολογικός κύκλος του microύκητα Phytophthora sp 34 Εικόνα 14 Όγκοι στις ρίζες κουτσουπιάς 36 Εικόνα 1 5 Εξελκώσεις βραχιόνων Nectria galligena 38 Εικόνα 16 Bιολογικός κύκλος του microύκητα Nectria galligena 39 Εικόνα 17 Περιθήκια του microύκητα Nectria galligena 40 Εικόνα 18 a Προσβολή και β καρποφορίες του C chrysosperma 42 Εικόνα 19 Septoria α πυκνίδιο 44 β κονιδιοφόροι γ κονίδια 44 Εικόνα 20 Προσβολή φύλλων του Μ Allii ndash populina 45 Εικόνα 21 Σποριάγγειο του microύκητα 48 Εικόνα 22 Συmicroτώmicroατα της ασθένειας πάνω σε φύλλα πλάτανου 49 Εικόνα 23 Χαρακτηριστικό σύmicroπτωmicroα προσβολής C fimbriataΣφάλmicroα ∆εν έχει οριστεί

σελιδοδείκτης Εικόνα 24 Ωοσπόρια microε παράγυνα ανθηρίδια 58

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα δένδρα προσφέρουν microια microεγάλη ποικιλία σχηmicroάτων όγκων χρωmicroάτων του φυλλώmicroατος και της ανθοφορίας Μπορούmicroε πάντοτε να βρούmicroε το σωστό δένδρο για τον κήπο microας που αντιπροσωπεύει το γούστο microας και που ανταποκρίνεται συγχρόνως στην διαθέσιmicroη έκταση στο κλίmicroα και στη φύση του εδάφους Τα δένδρα microε τις microεγαλοπρεπείς δοmicroές τους γίνονται ο βασικός σκελετός κήπων και πάρκων O ορισmicroός του δένδρου δεν είναι απολύτως ακριβής και δεν υπάρχει διαχωριστική γραmicromicroή microεταξύ δένδρου και θάmicroνου Μπορεί ένα δένδρο microε το κατάλληλο κλάδεmicroα να microετατραπεί σε θάmicroνο καθώς και ένας θάmicroνος σε δένδρο Με βάση τα παραπάνω το δένδρο είναι ένα φυτό πολυετές ξυλώδες και το στοιχείο που το χαρακτηρίζει είναι ο κορmicroός που βγαίνει από το έδαφος και είναι ένας σε αντίθεση microε τον θάmicroνο που χαρακτηρίζεται από την παρουσία περισσοτέρων από ένα κορmicroό H προσφορά των δένδρων είναι microεγάλη διότι microε τον ίσκιο τους microας προστατεύουν από την ζέστη microε την microάζα των φύλλων τους microας προφυλάσσουν από τον αέρα και τους θορύβους και microε τον όγκο τους κρύβουν άσχηmicroα αισθητικά σηmicroεία Επίσης τα δένδρα συmicroβάλλουν στην διαmicroόρφωση του κλίmicroατος στην συγκράτηση των εδαφών στην παραγωγή ξυλείας στην παραγωγή εδώδιmicroων καρπών στην καλλωπιστική προσφορά και στον αγώνα για την ατmicroοσφαιρική ρύπανση απορροφώντας CO2 και αποδίδοντας οξυγόνο ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ Τα καλλωπιστικά δένδρα χρησιmicroοποιούνται ευρέως στην κηποτεχνία για την καλλωπιστική τους αξία που microπορεί να οφείλεται

Στο microέγεθος Το microέγεθος ενός δένδρου παίζει σπουδαίο ρόλο κατά την εκλογή του για έναν συγκεκριmicroένο χώρο ∆ένδρα microε microεγάλο microέγεθος χρησιmicroοποιούνται σε microεγάλους κήπους και πάρκα κυρίως σε καθιστικούς χώρους παιδικές χαρές κλπ

Σχήmicroα - microορφή

Πολλά καλλωπιστικά δένδρα χρησιmicroοποιούνται στην κηποτεχνία

6

microόνο και microόνο για το σχήmicroα τους Τέτοια δένδρα είναι η Ιτιά κλαίουσα Κυπαρίσσι το ορθόκλαδο Λεύκη (καβάκι) κλπ Το σχήmicroα είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία γιατί είναι ένα microόνιmicroο χαρακτηριστικό σε σχέση microε οτιδήποτε άλλο

Φύλλωmicroα

Πολλά δένδρα χρησιmicroοποιούνται στην κηποτεχνία για το φύλλωmicroά τους Η καλλωπιστική αξία microπορεί να οφείλεται στην πυκνότητα στο χρώmicroα στο σχήmicroα ή την υφή Το χρώmicroα του φυλλώmicroατος microπορεί να είναι microόνιmicroο ή να αλλάζει ανάλογα microε την εποχή Τέτοια δένδρα είναι ο Προύνος microε τα κόκκινα φύλλα του και η Λεύκη η αργυρόλευκη που χρησιmicroοποιείτε για το χρώmicroα της κάτω επιφάνειας των φύλλων της που είναι αργυρόχρωmicroο

Ανθοφορία

Η ανθοφορία παίζει πολύ σηmicroαντικό ρόλο στην καλλωπιστική αξία των φυτών και των δένδρων ειδικότερα Η πλούσια ανθοφορία το microέγεθος το σχήmicroα το άρωmicroα του άνθους η εποχή άνθησης δίνουν από microόνα τους ή σε συνδυασmicroό microεταξύ τους ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία στα δένδρα ∆έντρα όπως η Κουτσουπιά η άνθηση της οποίας γίνεται πάνω σε γυmicroνά κλαδιά καθώς και η άνθηση της Ακακίας (microιmicroόζα) κατά τη διάρκεια του χειmicroώνα δίνουν σαυτά ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία και τα καθιστά περιζήτητα στην κηποτεχνία

Άρωmicroα

Το άρωmicroα που αναδύουν ορισmicroένα δένδρα από τα άνθη (Νεραντζιά Φλαmicroουριά) ή το φύλλωmicroα (Κωνοφόρα ∆άφνη του Απόλλωνα) εκτιmicroάται στον προσδιορισmicroό της καλλωπιστικής αξίας

Κορmicroός

Το χρώmicroα το microέγεθος η υφή του κορmicroού καθώς επίσης οι ρυτιδώσεις και οι απολεπίσεις δίνουν microια πρόσθετη καλλωπιστική αξία σε δένδρα όπως Πλάτανος Σφένδαmicroος Ευκάλυπτος Βελανιδιά Λεύκα Πεύκο κα

Καρποί

Ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία αποκτούν τα φυτά και τα δένδρα ειδικότερα από την παρουσία των καρπών τους φτάνει να microην λεκιάζουν ή ρυπαίνουν όπως οι Μουριές και οι Ιπποκαστανιές ∆ένδρα microε καλλωπιστικούς καρπούς είναι οι Νεραντζιές και τα Κωνοφόρα

7

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ∆ΕΝ∆ΡΩΝ 1 ΑΚΑΚΙΑ ΚΩΝ ΠΟΛΕΩΣ 11 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ndash ΝΕΚΡΩΣΗ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΩΝ

Οι αδροmicroυκώσεις είναι πολύ σοβαρές πολλές φορές βραδέως εξελισσόmicroενες ασθένειες που οφείλονται σε προσβολή των αγγειωδών ιστών από microύκητες Τα ασθενή φυτά εκδηλώνουν σε microερικούς βλαστούς η σrsquo ολόκληρο το φύλλωmicroα συmicroπτώmicroατα microαρασmicroού και κακής διατροφής που τελικά καταλήγουν στην αποξήρανση κλάδων ή ολόκληρου του φυτού Οι Αδροmicroυκώσεις οφείλονται σε microύκητες του γένους Fusarium (φουζαριώσεις) οι οποίες εξαπλώνονται πιο έντονα στο είδος της ακακίας κωνπόλεως 111 Συmicroπτώmicroατα Τα συmicroπτώmicroατα των αδροmicroυκώσεων είναι βαθmicroιαία microάρανση των φύλλων και αργότερα ξήρανση των δένδρων από την βάση προς την κορυφή(Εικόνα 1) Επίσης microπορεί η ξήρανση να εκδηλωθεί και microονόπλευρα δηλαδή στη microια πλευρά των προσβεβληmicroένων οργάνων (φύλλων κλάδων) ενώ στην άλλη δεν παρατηρούνται συmicroπτώmicroατα (ηmicroιπληγία) που τελικά εξελίσσεται σε καθολική ξήρανση Αργότερα βέβαια η προσβολή προχωρεί συνήθως και στην άλλη πλευρά Η χλώρωση εmicroφανίζεται πρώτα στα κατώτερα φύλλα των προσβεβληmicroένων κλάδων και αργότερα στα ανώτερα φύλλα των κλάδων Σηmicroαντικό επίσης είναι ότι στα φυτώρια και στα microικρά δενδρύλλια microπορεί να εκδηλωθεί microε το σύνδροmicroο του απότοmicroου microαρασmicroού ή της αποπληξίας Στα αγγέια του ενεργού ξύλου (σοmicroφό ξύλο) των προσβεβληmicroένων κλάδων η βραχιώνων παρατηρείται έντονος καστανός microεταχρωmicroατισmicroός Ο microεταχρωmicroατισmicroός σε επιmicroήκη ή εγκάρσια τοmicroή εmicroφανίζεται σε microορφή ραβδώσεων η τόξου η κηλίδων Σε έντονες προσβολές microπορούν να ξηραθούν ολόκληρα δένδρα ιδιαίτερα τα νεαρά δένδρα Επίσης microπορεί να προκληθεί έκκριση υγρών

8

Εικόνα 1 Αδροmicroύκωση Ακακίας Έντονα προσβεβληmicroένο δένδρο

112 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Οι αδροmicroυκώσεις είναι microύκητες εδάφους και προκαλούνται από το microύκητα Fusarium oxysporum που επιβιώνουν σε αυτό για πάρα πολλά χρόνια ακόmicroη και χωρίς την παρουσία ευπαθών ξενιστών Επιβιώνει κυρίως microε τα microικροσκληρώτια αλλά και σαν microυκήλιο και κονίδια στα προσβεβληmicroένα υπολείmicromicroατα των δένδρων Ένας άλλος τρόπος διαιώνισης του παθογόνου και αύξησης των microολυσmicroάτων του στο έδαφος είνα διάφορα ζιζάνια ndash ξενιστές στα οποία διαχειmicroάζει το παθογόνο Η τοπική διασπορά των microολυσmicroάτων γίνεται microε το νερό τα υπολείmicromicroατα των δένδρων τα ζιζάνια microε το έδαφος microε τα εργαλεία και τα microηχανήmicroατα κατεργασίας εδάφους Σε microεγάλες αποστάσεις το παθογόνο microεταφέρεται κυρίως microε το microολυσmicroένο πολκό υλικό Οι microολύνσεις γίνονται κυρίως από τη ρίζα microε απrsquoευθείας είσοδο του παθογόνου Η είσοδος αυτή διευκολύνεται ιδιαίτερα από πληγές που προκαλούνται στις ρίζες από νηmicroατώδης ή έντοmicroα 113 Αντιmicroετώπιση

o Η αντιmicroετώπιση βασίζεται κυρίως στη χρησιmicroοποίηση υγιούς πολκού υλικού και στη χρησιmicroοποίηση ανθεκτικών ποικιλιών και

9

υποκειmicroένων Όσον αφορά τα microολυσmicroένα εδάφη που πρέπει οπωσδήποτε να χρησιmicroοποιηθούν πρέπει να απολυmicroαίνονται microε φυσικά ή χηmicroικά microέσα Μπορούν να χρησιmicroοποιηθούν microε ριζοπότισmicroα οι δραστικές ουσίες και από τα βενζιmicroιδαζολικά το carbendazim τα οποία έχουν καλά αποτελέσmicroατα προληπτικά πριν την εκδήλωση της ασθένειας Μετά την εκδήλωση των συmicroπτωmicroάτων είναι δύσκολο να καταπολεmicroηθεί η ασθένεια

o Συνιστώνται ακόmicroη τα παρακάτω bull Aποφυγή δηmicroιουργίας πληγών στις ρίζες και στην περιοχή

του λαιmicroού microε τα καλλιεργητικά εργαλεία bull Στα δένδρα που έχουν εκδηλωθεί συmicroπτώmicroατα πρέπει να

γίνεται αφαίρεση των προσβεβληmicroένων κλαδιών σε απόσταση 20 - 30 cm πέρα από το σηmicroείο microαρασmicroού και

bull Εκρίζωση των αποξηραmicroένων δέντρων microαζί microε το ριζικό σύστηmicroα και απολύmicroανση του εδάφους

12 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ Polyporus sulphureus Είναι πολύ συχνή σήψη των δένδρων που οφείλεται σε διάφορα είδη του γένους Polyporus και προκαλεί σηmicroαντικές ζηmicroιές σε καλλωπιστικά δένδρα Ονοmicroάζεται και κοτόπουλo των ξύλων

121 Συmicroπτώmicroατα

Τα συmicroπτώmicroατα της σήψης είναι η προσβολή των ζωντανών δένδρων και ιδιαίτερα σε είδη που έχουν χρωmicroατιστό εγκάρδιο Εmicroφανίζεται ακόmicroη πάνω σε κορmicroούς πρέmicroνα στύλους (τηλεγραφικούς) δεν σαπίζει όmicroως κλαδιά και υπολείmicromicroατα κοmicromicroένων ξύλων Ο microύκητας είναι ασθενές παράσιτο και δρα ενεργητικά ως ξυλοσηπτικός Το αρχικό στάδιο της σήψης διακρίνεται δύσκολα Το προσβεβληmicroένο ξύλο σιγά σιγά παίρνει microια κίτρινη προς κοκκινωπή απόχρωση Την προχωρηmicroένη σήψη την αναγνωρίζουmicroε όταν το ξύλο παίρνει ένα έντονο καστανοκόκκινο χρώmicroα Τέλος σπάζει microε ακτινικές ρωγmicroές σε τετράγωνα κοmicromicroάτια Οι ρωγmicroές γεmicroίζουν συνήθως από λευκές σαν χαρτί microυκηλιακές υφές

Eικόνα 2 Βασιδιοκάρπιο του microύκητα

10

122 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Το παθογόνο που προκαλεί την ασθένεια είναι ο Polyporus sulphureus και ανήκει στους βασιδιοmicroύκητες Τα βασιδιοκάρπια είναι ετήσια παρουσιάζονται στο τέλος καλοκαιριού είναι microεγάλα ως 40 cm και σαρκώδη Αυτά αναπτύσσονται στον κορmicroό από σχισmicroές και σε τραύmicroατα γενικά του φλοιού Συνήθως αναπτύσσονται κατά οmicroάδες Κάθε βασιδιοκάρπιο έχει σχήmicroα γείσου είναι λεπτό και ο περίγυρος είναι κυmicroατοειδής(Εικόνα 2) Η σάρκα τους είναι microαλακή τρώγεται και είναι εύγευστη microε το πέρασmicroα όmicroως του χρόνου γίνεται γλοιώδη φελλώδη και κιτρινωπή Από τα βασιδιοκάρπια συνήθως στάζει το πρωί ή όταν τραυmicroατιστούν ένα ανοιχτού κίτρινου χρώmicroατος υγρό Ο microύκητας εφόσον το ξύλο έχει υγρασία συνεχίζει και αυξάνει microετά την κοπή του δένδρου 123 Αντιmicroετώπιση Ο microύκητας microπορεί να αντιmicroετωπιστεί microε κοπή των δένδρων microε την προϋπόθεση να microην υπάρχει υγρασία στο ξύλο Και αποmicroάκρυνση των δένδρων από το σηmicroείο προσβολής για να microην έχουmicroε microετάδοση της ασθένειας 13 ΣΗΨΗ Η ΛΕΥΚΗ ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ polyporus applanatus Πρόκειται για microια πολύ συχνή σήψη των δένδρων που οφείλεται σε διάφορα είδη του γένους Polyporus και προκαλεί σηmicroαντικές ζηmicroιές σε καλλωπιστικά δένδρα Ο microύκητας αυτός παρουσιάζει διάφορες microορφές 131 Συmicroπτώmicroατα Η ασθένεια αυτή προσβάλλει νεκρά ξύλα αλλά και ζωντανά δένδρα όπου αφού προσβάλλει αρκετά το εγκάρδιο προσβάλλει και νεκρώνει το σοmicroφό Ο microύκητας αναπτύσσεται σε πληγές που υπάρχουν στο ξύλο και προκαλεί τη γνωστή σε στίγmicroατα άσπρη σήψη στον κορmicroό Στο αρχικό στάδιο της σήψης το ξύλο παίρνει microια λευκή διάστικτη εmicroφάνιση Η λευκή αυτή σήψη είναι παράλληλη στον microεγάλο άξονα του δένδρου ενώ αργότερα τείνει να σπάσει σε ορθογώνια σχήmicroατα Στο τέλος του προχωρηmicroένου σταδίου το σάπιο ξύλο γίνεται άσπρο

11

οmicroοιόmicroορφο microαλακό σπογγώδες και ελαφρύ Στα όρια του microύκητα που αυξάνει υπάρχει microια λεπτή ζώνη 05 cm πλάτους microε χρώmicroα σκοτεινό καστανωπό

Eικόνα 3 Βασιδιοκάρπιο του microύκητα 132 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης

Το παθογόνο που προκαλεί την ασθένεια είναι ο Polyporus applanatus και ανήκει στους βασιδιοmicroύκητες Το βασιδιοκάρπιο είναι πολυετές επίπεδο ως ηmicroισφαιρικό αυξάνει προς τα πλάγια και φτάνει ως τα 40 cm Πολλές φορές υπάρχουν πολλά το ένα πάνω στο άλλο(Εικόνα 3) Το βασιδιοκάρπιο αναπτύσσεται στο σηmicroείο όπου στον κορmicroό υπήρχε κλαδί ή τραύmicroα συνήθως όmicroως συνεχίζει και αυξάνει σε κατακείmicroενα δέντρα Στην επάνω επιφάνεια φέρει οmicroόκεντρες αυλακώσεις που το χρώmicroα τους είναι έντονο καστανό σκουριάς και ποικίλει από καστανοκόκκινο ως καστανωπό και συνήθως η επιφάνεια αυτή είναι σκεπασmicroένη microε άφθονη σκόνη από σπόρια microε χρώmicroα σκουριάς Σε αυξανόmicroενα βασιδιοκάρπια ο περίγυρος είναι άσπρος Τα βασιδιοσπόρια απελευθερώνονται σε όλη τη διάρκεια του έτους και κυρίως το καλοκαίρι 133 Αντιmicroετώπιση Ο microύκητας microπορεί να αντιmicroετωπιστεί microε κοπή των δένδρων microε την προϋπόθεση να microην υπάρχει υγρασία στο ξύλο Και αποmicroάκρυση των δένδρων από το σηmicroείο προσβολής για να microην έχουmicroε microετάδοση της ασθένειας

12

2 AKAKIA MIMOZA 21 NΕΚΡΩΣΗ ΦΛΟΙΟΥ Πρόκειται για σοβαρή πάθηση των κλάδων που έχει παρατηρηθεί σε καλλωπιστικά δέντρα και κυρίως στην ακακία 211 Συmicroπώmicroατα Το κύριο σύmicroπτωmicroα της ασθένειας είναι η εmicroφάνιση νεκρωτικών κηλίδων στο φλοιό των κλαδίσκων και κλάδων Αρχικά ο φλοιός των βλαστών εmicroφανίζεται κατά θέσεις ανώmicroαλος microε διογκώσεις Κάτω από τις διογκώσεις και τις σχισmicroές παρατηρούνται νεκρωτικές κηλίδες οι οποίες στη συνέχεια συνενούνται microεταξύ τους οπότε σχηmicroατίζονται εκτεταmicroένες νεκρωτικές επιφάνειες Οι νεκρώσεις είναι συχνότερες στο κατώτερο τmicroήmicroα των βλαστών και κοντά στους οφθαλmicroούς Παρόmicroοια συmicroπτώmicroατα εmicroφανίζονται και στους κλάδους microεγαλύτερης ηλικίας αλλά στις περιπτώσεις αυτές οι αλλοιώσεις είναι περισσότερο εmicroφανείς και εκτεταmicroένες έτσι που ολόκληρος ο φλοιός να εmicroφανίζεται κατά θέσεις τεmicroαχισmicroένος από τις ρωγmicroές και το πλήθος νεκρώσεων και εξογκωmicroάτων

Εικόνα 4 Κόκκινα σποριοδόχεια του microύκητα

13

212 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξης

Η ασθένεια προκαλείται από τον ασκοmicroύκητα Nectria cinnabarina που ανήκει στους ασκοmicroύκητες Ζει κυρίως σαπροφυτικά στο νεκρό φλοιό των δένδρων που προσβάλλει και microπορεί σε ασθενικά αυξανόmicroενα δένδρα ιδιαίτερα σε κλαδιά microεγαλύτερων δένδρων να γίνει παράσιτο Χαρακτηριστικό του microύκητα αυτού είναι η κατά την διάρκεια του χειmicroώνα παρουσία στο νεκρό φλοιό κόκκινων σποριοδοχίων (Εικόνα 4) Ο microύκητας εισδύει στον ξενιστή από τα τραύmicroατα και από εκεί εξαπλώνεται και εκλύει microια τοξίνη που προκαλεί microάρανση Η τοξίνη αυτή καταστρέφει τα προσβεβληmicroένα κύτταρα το ξύλο τοπικά παίρνει χρώmicroα καστανό στον Σφένδαmicroο γίνεται πρασινωπό φράζει δε και τα αγγεία του ξύλου Ο προσβεβληmicroένος φλοιός τελικά ξηραίνεται όπως επίσης νεκρώνεται και το πάνω από την προσβολή τmicroήmicroα του δένδρου Τα προσβεβληmicroένα αλλά όχι νεκρωmicroένα τmicroήmicroατα δεν αυξάνουν κανονικά σε σχέση microε τα γύρω υγιή ώστε τελικά παρουσιάζονται εκεί βυθίσmicroατα Κατά το φθινόπωρο και την άνοιξη παρουσιάζονται τα κιτρινωπά σποριοδόχεια του microύκητα σπανιότερα σε αυτά παρουσιάζονται και τα σκοτεινά ndash κοκκινωπά περιθήκια του 213 Αντιmicroετώπιση Συνιστώνται δύο οι τρείς ψεκασmicroοί microε βορδιγάλειο πολτό ή χαλκούχα το φθινόπωρο

bull Λίγο πριν την πτώση των φύλλων bull Οταν έχει πέσει το 50 των φύλλων bull Και ενας τρίτος ψεκασmicroός την άνοιξη microε την έναρξη εκπτύξεως

των οφθαλmicroών 22 ΩΙ∆ΙΟ (ΑΛΕΥΡΩΜΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ) Το αλεύρωmicroα των φύλλων είναι microια πολύ σοβαρή ασθένεια κυρίως στα φύλλα της ακακίας microιmicroόζα και είναι διαδεδοmicroένη σε όλες τις περιοχές του κόσmicroου Αναπτύσσεται σε περιβάλλον που δεν έχει υγρασία και προτιmicroά τους οφθαλmicroούς και τους νεαρούς ιστούς

14

221 Συmicroπτώmicroατα Ο microύκητας αυτός προσβάλλει τα νεαρά φύλλα και βλαστούς πάνω στα οποία εmicroφανίζονται λευκές εξανθήσεις(microυκήλιο του παθογόνου) Η προσβολή αυτή επεκτείνεται και microπορεί να καλύψει σηmicroαντικό microέρος ή ολόκληρη την επιφάνεια του ελάσmicroατος(Εικόνα 8) Παρόmicroοιες εξανθήσεις παρατηρούνται και στους βλαστούς Αντίθετα τα microεγάλης ηλικίας φυτικά όργανα (φύλλα κλαδιά) προσβάλλονται σπανιότερα σε περίπτωση όmicroως microόλυνσης δηmicroιουργούνται κυκλικές ή και ακανόνιστου σχήmicroατος περιοχές οι οποίες καλύπτονται από την λευκή εξάνθηση του microύκητα η οποία microπορεί αργότερα να οδηγήσει και σε νέκρωση Καθώς τα φύλλα microεγαλώνουν οι προσβεβληmicroένες περιοχές δεν microπορούν να παρακολουθήσουν την αύξηση microε αποτέλεσmicroα τα φύλλα να καρουλιάζουν και να παραmicroορφώνονται

Εικόνα 5 Συmicroπτώmicroατα ωιδίου στο φύλλωmicroα της ακακίας microιmicroόζας 222 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Η ασθένεια αυτή οφείλεται στον παθογόνο microύκητα Erysiphe polygoni που ανήκει στους ασκοmicroύκητες και είναι υποχρεωτικό παράσιτο Το microυκήλιο είναι πολύ λεπτό και σχηmicroατίζει βραχείς απλούς κονιδιοφόρους στους οποίους παράγονται αλυσίδες microε κονίδια Το

15

κονίδια είναι ελλειψοειδή microέχρι και κυλινδρικά Το παθογόνο διαχειmicroάζει υπό microορφή microυκηλίου εντός των οφθαλmicroών Οι αρχικές microολύνσεις κατά την άνοιξη προέρχονται κυρίως από τα κονίδια που παράγονται στο microυκήλιο που αναπτύσσεται microαζί microε την νέα βλάστηση από τους οφθαλmicroούς που είναι microολυσmicroένοι Τα κονίδια microεταφέρονται microε τον άνεmicroο αλλά όχι σε microεγάλες αποστάσεις και όταν βρεθούν σε ευπαθείς ιστούς βλαστάνουν και προκαλούν τις νέες microολύνσεις Άριστες συνθήκες ανάπτυξης του microύκητα είναι θερmicroοκρασία 150C κατά την διάρκεια της νύχτας microε σχετική υγρασία microεγαλύτερη από 90 Επίσης θερmicroοκρασία 260C κατά τη διάρκεια της ηmicroέρας microε σχετική υγρασία 40 - 70 ευνοούν την ωρίmicroανση και απελευθέρωση των κονιδίων του microύκητα από τις προσβεβληmicroένες φυτικές επιφάνειες 223 Aντιmicroετώπιση

Αφαίρεση και κάψιmicroο των προσβεβληmicroένων φύλλων στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου καθώς και των πεσmicroένων στο έδαφος φύλλων Χηmicroικά microέτρα bull Εφαρmicroογή θείου από την έναρξη της βλάστησης και για όλη την

περίοδο όταν η θερmicroοκρασία είναι microικρότερη από 280C Όταν η θερmicroοκρασία είναι πάνω από 280C το θείο πρέπει να εφαρmicroόζεται τις πρωινές ώρες γιατί υπάρχει κίνδυνος να προκληθούν εγκαύmicroατα

bull Σε βαριές προσβολές microπορούν να γίνουν ψεκασmicroοί microε ∆ιθειοκαρβαmicroιδικά σκευάσmicroατα( maneb propineb)

23 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ndash ΝΕΚΡΩΣΗ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΩΝ

Οι αδροmicroυκώσεις είναι πολύ σοβαρές πολλές φορές βραδέως εξελισσόmicroενες ασθένειες που οφείλονται σε προσβολή των αγγειωδών ιστών από microύκητες Τα ασθενή φυτά εκδηλώνουν σε microερικούς βλαστούς η σrsquo ολόκληρο το φύλλωmicroα συmicroπτώmicroατα microαρασmicroού και κακής διατροφής που τελικά καταλήγουν στην αποξήρανση κλάδων ή ολόκληρου του φυτού Οι Αδροmicroυκώσεις προκαλούν διάφορα γένη microυκήτων που οφείλονται σε microύκητες του γένους Fusarium (φουζαριώσεις) και προκαλούνται στην ακακία microιmicroόζα 231 Συmicroπτώmicroατα Τα συmicroπτώmicroατα των αδροmicroυκώσεων είναι βαθmicroιαία microάρανση των

16

φύλλων και αργότερα ξήρανση των δέντρων από την βάση προς την κορυφή Επίσης microπορεί η ξήρανση να εκδηλωθεί και microονόπλευρα δηλαδή στη microια πλευρά των προσβεβληmicroένων οργάνων (φύλλων κλάδων) ενώ στην άλλη δεν παρατηρούνται συmicroπτώmicroατα (ηmicroιπληγία) που τελικά εξελίσσεται σε καθολική ξήρανση Αργότερα βέβαια η προσβολή προχωρεί συνήθως και στην άλλη πλευρά Η χλώρωση εmicroφανίζεται πρώτα στα κατώτερα φύλλα των προσβεβληmicroένων κλάδων και αργότερα στα ανώτερα φύλλα των κλάδων Σηmicroαντικό επίσης είναι ότι στα φυτώρια και στα microικρά δενδρύλλια microπορεί να εκδηλωθεί microε το σύνδροmicroο του απότοmicroου microαρασmicroού ή της αποπληξίας Στα αγγέια του ενεργού ξύλου (σοmicroφό ξύλο) των προσβεβληmicroένων κλάδων η βραχιώνων παρατηρείται έντονος καστανός microεταχρωmicroατισmicroός(Εικόνα 9) Ο microεταχρωmicroατισmicroός σε επιmicroήκη ή εγκάρσια τοmicroή εmicroφανίζεται σε microορφή ραβδώσεων η τόξου η κηλίδων Σε έντονες προσβολές microπορούν να ξηραθούν ολόκληρα δένδρα ιδιαίτερα τα νεαρά δένδρα Επίσης microπορεί να προκληθεί έκκριση υγρών

Εικόνα 6 Καστανός microεταχρωmicroατισmicroός σε κορmicroό ακακίας

232 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Οι αδροmicroυκώσεις είναι microύκητες εδάφους και προκαλούνται επίσης και από ένα άλλο είδος το Fusarium lateritium που επιβιώνουν σε

17

αυτό για πάρα πολλά χρόνια ακόmicroη και χωρίς την παρουσία ευπαθών ξενιστών Επιβιώνει κυρίως microε τα microικροσκληρώτια αλλά και σαν microυκήλιο και κονίδια στα προσβεβληmicroένα υπολείmicromicroατα των δέντρων Ένας άλλος τρόπος διαιώνισης του παθογόνου και αύξησης των microολυσmicroάτων του στο έδαφος είναι διάφορα ζιζάνια ndash ξενιστές στα οποία διαχειmicroάζει το παθογόνο Η τοπική διασπορά των microολυσmicroάτων γίνεται microε το νερό τα υπολείmicromicroατα των δένδρων τα ζιζάνια microε το έδαφος microε τα εργαλεία και τα microηχανήmicroατα κατεργασίας εδάφους Σε microεγάλες αποστάσεις το παθογόνο microεταφέρεται κυρίως microε το microολυσmicroένο πολκό υλικό Οι microολύνσεις γίνονται κυρίως από τη ρίζα microε απrsquoευθείας είσοδο του παθογόνου Η είσοδος αυτή διευκολύνεται ιδιαίτερα από πληγές που προκαλούνται στις ρίζες από νηmicroατώδης ή έντοmicroα 233 Αντιmicroετώπιση

o Η αντιmicroετώπιση βασίζεται κυρίως στη χρησιmicroοποίηση υγιούς πολκού υλικού και στη χρησιmicroοποίηση ανθεκτικών ποικιλιών και υποκειmicroένων Όσον αφορά τα microολυσmicroένα εδάφη που πρέπει οπωσδήποτε να χρησιmicroοποιηθούν πρέπει να απολυmicroαίνονται microε φυσικά ή χηmicroικά microέσα Μπορούν να χρησιmicroοποιηθούν microε ριζοπότισmicroα οι δραστικές ουσίες και από τα Βενζιmicroιδαζολικά το carbendazim τα οποία έχουν καλά αποτελέσmicroατα προληπτικά πριν την εκδήλωση της ασθένειας Μετά την εκδήλωση των συmicroπτωmicroάτων είναι δύσκολο να καταπολεmicroηθεί η ασθένεια




bull Εκρίζωση των αποξηραmicroένων δένδρων microαζί microε το ριζικό σύστηmicroα και απολύmicroανση του εδάφους

18

3 ΙΠΠΟΚΑΣΤΑΝΙΑ

31 ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ Polyporus fomentarius Είναι πολύ συχνή σήψη των δένδρων που οφείλεται σε διάφορα είδη του γένους Polyporus και προκαλεί σηmicroαντικές ζηmicroιές σε καλλωπιστικά δέντρα 311 Συmicroπώmicroατα Η ασθένεια προσβάλλει ζωντανά δένδρα και πρέmicroνα microπορεί όmicroως να συνεχίσει την δράση του και σε νεκρά στο έδαφος δένδρα εφόσον αυτά συνεχίζουν να είναι υγρά Τα συmicroπτώmicroατα της σήψης είναι η προσβολή των εγκάρδιων ζωντανών δένδρων και ιδιαίτερα τα είδη που έχουν χρωmicroατιστό εγκάρδιο Βρίσκεται ακόmicroη πάνω σε κορmicroούς πρέmicroνα στύλους (τηλεγραφικούς) δεν σαπίζει όmicroως κλαδιά και υπολείmicromicroατα κοmicromicroένων ξύλων Η σήψη αναπτύσσεται στο επάνω τmicroήmicroα του δένδρου γιατί η είσοδος γίνεται από σπασmicroένα κλαδιά ή πληγές του κορmicroού ή από σπασίmicroατα του κορmicroού Προκαλεί microια διάστικτη κιτρινόλευκη σήψη που δηmicroιουργεί επίσης λεπτές σκοτεινές γραmicromicroές που διατρέχουν το σάπιο ξύλο Στο αρχικό στάδιο η σήψη περικλείεται από microια στενή καστανή ζώνη 312 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Το παθογόνο που προκαλεί την ασθένεια είναι ο Polyporus fomentarius και ανήκει στους βασιδιοmicroύκητες Το βασιδιοκάρπιο του microύκητα είναι πολυετές έχει σχήmicroα οπλής αλόγου συνήθως 10 - 25 cm(Εικόνα 10) microπορεί όmicroως να είναι και microεγαλύτερο Αυτά αναπτύσσονται στον κορmicroό από σχισmicroές και σε τραύmicroατα γενικά του φλοιού Συνήθως αναπτύσσονται κατά οmicroάδες Κάθε βασιδιοκάρπιο έχει σχήmicroα γείσο είναι λεπτό και ο περίγυρος είναι κυmicroατοειδής H κρούστα που επικαλύπτει από πάνω το βασιδιοκάρπιο είναι απαλή παχιά σκληρή microε συγκεντρικές ζώνες Το χρώmicroα ποικίλλει από σταχτί ως σταχτοκαστανό και ως σχεδόν microαύρο Κατά την περίοδο της αύξησης ο περίγυρος είναι σταχτόασπρος και λίγο microαλακός Η παχιά σάρκα είναι σκληρή ως microαλακή φελλώδης χρώmicroατος σκοτεινού καστανού Σε τοmicroή οι σωλήνες είναι διατεταγmicroένοι σε στρώmicroατα

19

χρώmicroατος καφετί και έχουν microήκος 2 - 6 mm Καmicroιά φορά υπάρχουν microορφές που εξωτερικά επάνω έχουν χρώmicroα ανοιχτό καφέ ή microαύρο

Εικόνα 7 Βασιδιοκάρπιο του Polyporus fomentarius 313 Αντιmicroετώπιση Για να microην έχουmicroε προσβολές απαραίτητη είναι η αποφυγή τραυmicroατισmicroών ενώ στην περίπτωση σπασίmicroατος ή τραυmicroατισmicroού πρέπει να γίνεται αmicroέσως κοπή των δένδρων για να microην προσβληθούν τα δέντρα από τον microύκητα 32 ΣΕΠΤΟΡΙΑΣΗ Η κηλίδωση των φύλλων οφείλεται σε διάφορα είδη του γένους Septoria είναι διαδεδοmicroένη σrsquo όλες σχεδόν τις περιοχές του κόσmicroου Η ασθένεια σε έντονες προσβολές microπορεί να προκαλέσει σοβαρή φυλλόπτωση 321 Συmicroπτώmicroατα Η ασθένεια αυτή εmicroφανίζεται στα φύλλα και τους microίσχους νέων δέντρων υπό microορφή ανώmicroαλων νεκρωτικών κηλίδων χρώmicroατος σκοτεινού καφέ Σε έντονες προσβολές παρατηρούνται και νεκρώσεις σε microεγάλα τmicroήmicroατα των φύλλων τα οποία οδηγούν στην πρόωρη πτώση τους Η πτώση αρχίζει από τα παλαιότερα σε ηλικία φύλλα και τελικά microένουν ζωντανά στην κορυφή του δένδρου microόνο τα νέα φύλλα Μπορούν επίσης να διακριθούν microε δυσκολία και τα microαύρα πυκνίδια του microύκητα τα οποία περιέχουν τα πυκνιδοσπόρια Τα πυκνίδια του microύκητα δηmicroιουργούνται την επόmicroενη άνοιξη σε πεσmicroένα στο έδαφος

20

φύλλα Με βροχερό και υγρό καιρό αργά την άνοιξη και το καλοκαίρι η ασθένεια εξελίσσεται στα προσβεβληmicroένα φύλλα αλλά εξαπλώνεται και σε νέα φύλλα 322 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Η ασθένεια προκαλείται από το microύκητα Septoria hippocastani που ανήκει στους αδηλοmicroύκητες Οι καρποφορίες που σχηmicroατίζονται στα φύλλα είναι τα πυκνίδια τα οποία είναι σφαιροειδή ή ωοειδή βυθισmicroένα microέσα στους ιστούς Τα πυκνιδιοσπόρια είναι υαλώδη σκωληκόmicroορφα microακρυά και πολύ λεπτά και τρικύτταρα Είναι microυξοσπόρια και εποmicroένως για την ελευθέρωση τους και διασπορά τους χρειάζονται βροχή και άνεmicroο Η ασθένεια ευνοείται microε υγρό καιρό συνεχές βροχοπτώσεις και σχετικά χαmicroηλές θερmicroοκρασίες 323 Αντιmicroετώπιση

bull Συλλογή και καύση προσβεβληmicroένων φύλλων bull Την άνοιξη microετά το άνοιγmicroα των οφθαλmicroών ψεκασmicroοί

microε χαλκό + ziram Οι ψεκασmicroοί επαναλαmicroβάνονται 2 ndash 4 φορές ανά 10 ηmicroέρες

33 Αδροmicroύκωση Οι αδροmicroυκώσεις είναι πολύ σοβαρές πολλές φορές βραδέως εξελισσόmicroενες ασθένειες που οφείλονται σε προσβολή των αγγειωδών ιστών από microύκητες Τα ασθενή φυτά εκδηλώνουν σε microερικούς βλαστούς η σrsquo ολόκληρο το φύλλωmicroα συmicroπτώmicroατα microαρασmicroού και κακής διατροφής που τελικά καταλήγουν στην αποξήρανση κλάδων ή ολόκληρου του φυτού Αδροmicroυκώσεις προκαλούν διάφορα γένη microυκήτων αλλά οι περισσότερες πλέον εξαπλωmicroένες και σοβαρότερες είναι οι ασθένειες που οφείλονται σε microύκητες του γένους Verticillium albo ndash atrum που παρατηρούνται στην ιπποκαστανιά 331 Συmicroπτώmicroατα Ο microύκητας V αlbo ndash atrum ζει στο έδαφος και κατά προτίmicroηση σε υγρά εδάφη ως σαπρόφυτο και microολύνει τα δέντρα microπαίνοντας συνήθως από τις ρίζες αλλά και από πληγές του κορmicroού και των κλαδιών Αναπτύσσεται microέσα στον ξυλώδη ιστό και κυρίως microέσα στους

21

αγωγούς των ιστών από το ύψος των ριζών ως τα άνθη και τους καρπούς Οι προσβολές αυτού του τύπου είναι γνωστές ως αδροmicroυκώσεις παρουσιάζουν δε εξωτερικά microάρανση και νέκρωση από το κορυφαίο τmicroήmicroα του δένδρου γιατί από τις δηmicroιουργούmicroενες τυλώσεις ή κοmicromicroιώδεις ουσίες microέσα στους αγωγούς ιστούς δεν microεταφέρεται νερό στα ανώτερα τmicroήmicroατα του δένδρου Εξωτερικά συmicroπτώmicroατα είναι η microάρανση των φύλλων και ξήρανση του δένδρου από την κορυφή προς τα κάτω Εσωτερικά microε τοmicroή στους βλαστούς παρατηρούmicroε πράσινο ndash καφετί κατά στίγmicroατα ή συνεχή δακτύλιο κυρίως στο εξωτερικό σοmicroφό ξύλο Η microάρανση είναι συνήθως απότοmicroη η γίνεται σιγά σιγά microε την νέκρωση του ενός microετά το άλλο των κλαδιών ως ότου microαραθεί όλη η κόmicroη Η microάρανση οφείλεται στην έκκριση από τον microύκητα τοξινών Κάτω από το νεκρό τmicroήmicroα του δέντρου πιθανόν να αναπτυχθούν κορmicroοβλαστήmicroατα όπου microπορεί να έχουmicroε microια βλεννώδη έκκριση 332 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Οι βερτισιλλιώσεις των δένδρων προκαλούνται από τον αδηλοmicroύκητα V αlbo-atrum (microορφή σκούρου διαχειmicroάζοντος microυκηλίου) Ο V αlbo-atrum αναπτύσσεται σε microέσες θερmicroοκρασίες από 20-240C και είναι περισσότερο διαδεδοmicroένος σε ψυχρές περιοχές microε υγρό κλίmicroα όπως εκείνες της Βορείου Ευρώπης Το παθογόνο διατηρείται στο έδαφος και επιβιώνει για παρα πολλά χρόνια (microέχρι 8-14 χρόνια) ακόmicroη και χωρίς την παρουσία ευπαθών ξενιστών Επιβιώνει κυρίως microε τα microικροσκληρώτια αλλά και σαν microυκήλιο και κονίδια στα προσβεβληmicroένα υπολείmicromicroατα της καλλιέργειας Ένας άλλος τρόπος διαιώνισης του παθογόνου και αύξησης των microολυσmicroάτων του στο έδαφος είναι τα διάφορα ζιζάνια-ξενιστές στα οποία διαχειmicroάζει το παθογόνο Μερικά απrsquo αυτά όταν microολυνθούν εmicroφανίζουν συmicroπτώmicroατα ενώ αρκετά άλλα ενώ έχουν στα αγγεία τους τον microύκητα δεν εκδηλώνουν συmicroπτώmicroατα αλλά συντελούν και αυτά microε την ενσωmicroάτωσή τους στο έδαφος στον εmicroπλουτισmicroό του microε microολύσmicroατα (κυρίως microικροσκληρώτια)

22

Εικόνα 8 Βιολογικός κύκλος του Verticillium albo - atrum

333 Αντιmicroετώπιση Γενικά ο συνδυασmicroός στράγγισης του εδάφους και λίπανσης microε θειϊκή αmicromicroωνία δίνει πολύ καλά αποτελέσmicroατα Ειδικότερα στα φυτώρια που το έδαφος είναι microολυσmicroένο από τον microύκητα συνιστάται η απολύmicroανση του εδάφους microε χλωροπικρίνη Συνιστώνται ακόmicroη τα παρακάτω

bull Aποφυγή δηmicroιουργίας πληγών στις ρίζες και στην περιοχή του λαιmicroού microε τα καλλιεργητικά εργαλεία

bull Τα κοπτικά εργαλεία πρέπει να απολυmicroαίνονται γιατί microπορεί να microεταδώσουν την ασθένεια σε υγιή δένδρα

bull Αποφυγή συγκαλλιέργειας των δένδρων microε ευπαθή ετήσια φυτά bull Η άρδευση των δένδρων να microην γίνεται microε αυλάκια γιατί

microεταφέρονται τα microολύσmicroατα microε το νερό στα υγιή δένδρα

23


24

4 ΙΤΙΑ 41 Σηψιρριζίες Οι σηψιρριζίες είναι χρόνιες ασθένειες που οφείλονται σε προσβολή του ριζικού συστήmicroατος των φυτών από βασιδιοmicroύκητες (κυρίως τον Armillaria melea) Είναι ασθένειες που έχουν παγκόσmicroια εξάπλωση εmicroφανίζονται όmicroως τοπικά σε microεmicroονοmicroένα η microερικά δένδρα Τα προσβεβληmicroένα δένδρα δείχνουν συmicroπτώmicroατα καχεξίας λόγω microειωmicroένης ικανότητάς των να απορροφούν από το έδαφος νερό και θρεπτικά στοιχεία βαθmicroιαία φθίνουν και τελικά ξηραίνονται


Ο microύκητας A melea ζει σαπροφυτικά στις ρίζες νεκρών δένδρων ή σε πρέmicroνα σε όξινα εδάφη και ευνοείται microάλλον σε υγρά εδάφη Προκαλεί σήψη στις ρίζες και στον ριζικό κόmicroβο κυρίως στον δεύτερο Υπάρχουν άσπρες microυκηλιακές πλάκες microεταξύ φλοιού και ξύλου ρίζες σάπιες και παρουσία microαύρων κορδονοειδών ριζόmicroορφων Σε δένδρα microεγαλύτερης ηλικίας υπάρχει άσπρη σήψη στο ξύλο(Εικόνα 12) ή και παρουσία (microεταξύ φλοιού και ξύλου) πλατιών microαύρων ριζόmicroορφων Tα συmicroπτώmicroατα που παρατηρούmicroε στην αρχή είναι ελάττωση της αυξητικής ικανότητας του δένδρου που αρχίζει να φαίνεται άρρωστο Αυτό microπορεί να γίνει σε ολόκληρο το δένδρο ή σε microέρος microόνο της κόmicroης του Τα φύλλα microπορεί να κιτρινίσουν και να πέσουν πρόωρα ή να είναι microικρότερα και αραιότερα Ακόmicroη microπορεί να έχουmicroε στην αρχή νέκρωση κλαδιών και στην συνέχεια νέκρωση ολόκληρων δένδρων Σε προχωρηmicroένο όmicroως στάδιο της ασθένειας βρίσκονται χαρακτηριστικά microεταξύ φλοιού και ξύλου ή στο έδαφος σκοτεινά καφετιά ή microαύρα ριζόmicroορφα τα οποία σχηmicroατίζουν πλέγmicroα Αυτά είναι ελαφρά ή πολύ πιεσmicroένα πλάτους 1 ndash 3 mm όταν βρίσκονται microεταξύ φλοιού και ξύλου ή κυλινδρικά όταν βρίσκονται στο έδαφος Στην συνέχεια όταν το δένδρο νεκρωθεί παρουσιάζονται στο έδαφος γύρω στον ριζικό κόmicroβο το φθινόπωρο αλλά και σε άλλες εποχές κατά οmicroάδες οι χαρακτηριστικές καρποφορίες του microύκητα Τα σαν οmicroπρέλα βασιδιοκάρπιά του έχουν χρώmicroα microελί κίτρινο ή καφετί ύψους 75 ndash 25 cm και το πιλίδιο ή καπέλο έχει διάmicroετρο 5 ndash 15 cm και χρώmicroα πάνω επίσης σαν microελί ndash κίτρινο σχεδιασmicroένο microε λέπια σκοτεινά καφετιά Τα ελάσmicroατα στην κάτω πλευρά του πιλίδιου έχουν χρώmicroα ασπρουλό και είναι προσκολληmicroένα στο πιλίδιο Η προσβολή γίνεται

25

κυρίως microέσω των ριζών και ο κυριότερος παράγοντας που ευνοεί την ασθένεια είναι η υγρασία

Εικόνα 9 Συmicroπτώmicroατα σε κορmicroό δέντρου Ιτιάς

412 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Ο Armillaria melea ανήκει στους βασιδιοmicroύκητες Έχει ευρύτατο κύκλο ξενιστών (210 είδη φυτών που ανήκουν σε 137 γένη) ∆ιαχειmicroάζει υπό microορφή microυκηλίου η ριζοmicroόρφων στα προσβεβληmicroένα δένδρα στις σηπόmicroενες ρίζες ή microέσα στο έδαφος Οι microολύνσεις των ριζών στα υγιή δένδρα γίνονται microε τα ριζόmicroορφα που κυκλοφορούν microέσα στο έδαφος ή microε απrsquo ευθείας επαφή ασθενών ριζών microε υγιείς Το παθογόνο προκαλεί τη σήψη των ιστών του φλοιού και του ξύλου των ριζών microε τη δράση των κυτταρινολυτικών και λιγνινολυτικών ενζύmicroων που παράγει Ο microύκητας microπορεί προφανώς να διασπαρεί και microε τα βασιδιοσπόρια του (έχουν διαστάσεις 7-12Χ5-75 microm και είναι ωοειδή ή ελλειψοειδή υαλώδη) αλλά τα σπόρια αυτά δεν είναι ικανά να προκαλέσουν microολύνσεις σε υγιή δένδρα Στις περιπτώσεις αυτές ο microύκητας αναπτύσσεται πρώτα σαπροφυτικά στους νεκρούς ιστούς ριζών ή υπολειmicromicroάτων νεκρών δένδρων και στη συνέχεια σχηmicroατίζει ριζόmicroορφα τα οποία και microολύνουν τις ρίζες υγειών δένδρων

26

413 Αντιmicroετώπιση Για χηmicroική αντιmicroετώπιση microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν ο διθειούχος άνθρακας χλωροπικρίνη θειϊκός χαλκός και ασβέστης ή γύρω από τον προσβληmicroένο κορmicroό εφαρmicroογή 2 φορmicroόλης τον χειmicroώνα microε 10 litm2 Συνιστώνται ακόmicroη τα παρακάτω

bull Πρέπει να καίγονται οι καρποφορίες όταν φυσικά τις βρίσκουmicroε bull Συνιστάται φύτευση ανθεκτικών στο microύκητα δένδρων bull Εκσκαφή γύρω από τα προσβεβληmicroένα δένδρα και αραιές

φυτεύσεις 42 ΕΛΚΟΣ ΤΩΝ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ

Η ασθένεια οφείλεται στο microύκητα Cytospora chrysosperma προσβάλλει την λεύκα και προκαλεί ξηράνσεις των κλαδίσκων και του κορmicroού Στη χώρα microας έχει διαπιστωθεί ότι είναι αρκετά σοβαρή ιδιαίτερα σε ορισmicroένες περιοχές Το C chrysosperma είναι ένα από τα πολλά παθογόνα που προκαλεί έλκος στην Λεύκη Προσβάλει σχεδόν όλα τα είδη Λεύκης αλλά και άλλα καλλωπιστικά δένδρα 421 Συmicroτώmicroατα Η ασθένεια γενικά προκαλεί έλκη διαφόρων microορφών στον κορmicroό και στους πιο χοντρούς βραχίονες ενώ οι microικρότεροι βραχίονες και οι κλαδίσκοι microπορεί να νεκρωθούν χωρίς να έχουν σχηmicroατιστεί έλκη Τα έλκη σε νέο λείο φλοιό προκαλούν βυθισmicroένες καστανού χρώmicroατος περιοχές οι οποίες εκτείνονται περιβάλλοντας τον βραχίωνα(Εικόνα 13) Χαρακτηριστικά συmicroπτώmicroατα είναι η έντονη δυσάρεστη οσmicroή και ο σκούρος χρωmicroατισmicroός στο εσωτερικό των ιστών των microολυσmicroένων τmicroηmicroάτων

27

Εικόνα 10 Νέκρωση κλαδίσκων και κορmicroού

422 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξεως Το αίτιο της ασθένειας είναι ο αδηλοmicroύκητας Cytospora chrysosperma ∆εν είναι γνωστή η τέλεια microορφή του microύκητα ∆ιαχειmicroάζει υπό microορφή microυκηλίου στα έλκη των κλαδίσκων και του κορmicroού Στα προσβεβληmicroένα όργανα σχηmicroατίζονται άφθονα microελανά πυκνίδια που περιέχουν υαλώδη microονοκύτταρα ωοειδή πυκνίδιοσπόρια Τα microολύσmicroατα ελευθερώνονται και διασπείρωνται microε το νερό (βροχές δρόσος κτλ) και προκαλούν microολύνσεις στους βλαστούς από τις ουλές των φύλλων και καρπών και τα λέπια των οφθαλmicroών Πάντως έχει διαπιστωθεί διασπορά microολυσmicroάτων και microε τον αέρα πιθανότητα microε τη microεταφορά τεmicroαχίων πυκνιδιοσπορίων ή και τεmicroαχίων προσβεβληmicroένων ιστών Οι ιστοί είναι ευπαθείς στις microολύνσεις καθrsquo όλο το έτος και προσβολές είναι δυνατές ιδίως κατά τη βλαστική περίοδο εφόσον επικρατεί υγρός και βροχερός καιρός 423 Αντιmicroετώπιση

bull Να εφαρmicroόζονται όλα εκείνα τα καλλιεργητικά microέτρα όπως πλήρης και ισορροπηmicroένη λίπανση τακτική άρδευση καθώς και συστηmicroατική καταπολέmicroιση των εντόmicroων και ειδικά των φλοιοφάγων που είναι η κυριότερη αιτία microετάδοσης του παθογόνου

28

bull Να απολυmicroαίνονται τα εργαλεία κλαδέmicroατος σε διάλυmicroα φορmicroόλης και να επουλώνονται οι τοmicroές microε κατάλληλα σκευάσmicroατα

bull Να κόβονται και να αποmicroακρύνονται τα ξερά και microολυσmicroένα κλαδιά τουλάχιστον 15cm κάτω από το σηmicroείο εmicroφάνισης της προσβολής

29

5 ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑ 51 ΚΗΛΙ∆ΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ Πρόκειται για ασθένεια που προκαλεί κηλίδες στα φύλλα κουτσουπιάς και έχει παρουσιαστεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος όπως και σε χώρες του εξωτερικού Η ασθένεια σε έντονες προσβολές microπορεί να προκαλέσει σοβαρή φυλλόπτωση 511 Συmicroπτώmicroατα Η ασθένεια αυτή προκαλεί στα φύλλα πολύ microικρές γωνιώδης κηλίδες 1 ndash 2 mm ασπροκίτρινου χρώmicroατος που αργότερα γίνονται καφετιές(Εικόνα 14) Οι κηλίδες αυτές καmicroιά φορά microπορεί να συνενώνονται microε αποτέλεσmicroα το φύλλο να microαραίνεται Σε σοβαρές προσβολές τα φύλλα γίνονται καφετιά από τα τέλη Ιουλίου και κατά τον Αύγουστο Σε υγρό καιρό στην κάτω επιφάνεια των φύλλων ο microύκητας δηmicroιουργεί ένα στρώmicroα κάτω από την επιδερmicroίδα τα ακέρβουλα του microύκητα δηλ την κονιδιακή microορφή Cylindrosporium microε microακρουλά κονίδια που όταν ωριmicroάσουν εξέρχονται σαν τριχοειδή νηmicroάτια κιτρινωπού χρώmicroατος Στην επάνω επιφάνεια των φύλλων ο microύκητας δηmicroιουργεί την άλλη κονιδιακή microορφή δηλ τον Phyllosticta που σχηmicroατίζει microέσα στα πυκνίδια (που είναι microικρότατα) υαλώδη αλλαντοειδή κονίδια Στα φύλλα που έπεσαν στο έδαφος δηmicroιουργούνται τα περιθήκια τα οποία φέρουν δικύτταρα ασκοσπόρια που ωριmicroάζουν την αρχή του καλοκαιριού Η ασθένεια γενικά αναπτύσσεται στο τέλος της βλαστικής περιόδου και προκαλεί σηmicroαντικές ζηmicroιές Τα καλοκαίρια microε βροχερό και δροσερό καιρό η προσβολή microπορεί να προκαλέσει έντονη φυλλόπτωση

30

Εικόνα 11 Χαρκες κηλίδες του microύκητα

512 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Η ασθένεια αυτή προκαλείται από το παθογόνο Mycosphaerella maculiformis που ανήκει στους ασκοmicroύκητες Οι καρποφορίες που σχηmicroατίζονται συνήθως στην πάνω πλευρά των φύλλων είναι τα πυκνίδια τα οποία είναι σφαιροειδή ή ωοειδή Τα πυκνιδιοσπόρια είναι υαλώδη σκωληκόmicroορφα microακρυά και λεπτά Είναι microυξοσπόρια και εποmicroένως για τη διασπορά τους και την ελευθέρωση χρειάζονται βροχή και άνεmicroο Το παθογόνο διαχειmicroάζει το χειmicroώνα microε τη microορφή των περιθηκίων Τα σχηmicroατιζόmicroενα ασκοσπόρια είναι υαλώδη και δικύτταρα τα οποία εκτεινάσσονται από τα περιθήκια την άνοιξη microεταφέροντας microε τον άνεmicroο και την βροχή τις πρωτογενείς microολύνσεις στους ευπαθείς ιστούς Η microεταφορά των ασκοσπορίων γίνεται microόνο σε κοντινές αποστάσεις 513 Αντιmicroετώπιση Πριν την εmicroφάνιση των συmicroπτωmicroάτων πρέπει να εφαρmicroόζεται βορδιγάλειος πολτός Επίσης συνιστάται η καταστροφή των φύλλων που είναι πεσmicroένα στο έδαφος

31

52 ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΡΙΖΩΝ Οι microύκητες τους γένους Phytophthora microεταδίδονται microε το έδαφος και προκαλούν ασθένειες στα microέρη των δένδρων που έρχονται σε άmicroεση ή έmicromicroεση επαφή microε το έδαφος Οι προσβολές από Phytophthora είναι πολύ διαδεδοmicroένες αλλά συχνά παραmicroένουν αδιάγνωστες ή ασαφούς αιτιολογίας γιατί κυρίως δεν χρησιmicroοποιούνται τα κατάλληλα υλικά για τις αποmicroονώσεις καθώς και η ενδεδειγmicroένη διαγνωστική διαδικασία 521 Συmicroπτώmicroατα Η ασθένεια ζει σαπροφυτικά στο χούmicroο του εδάφους και όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές γιrsquoαυτόν εισέρχεται και προσβάλει τις λεπτές ρίζες microετά διεισδύει στο ριζικό κόmicroβο και λίγο πιο πάνω από αυτόν Αποτέλεσmicroα αυτής της προσβολής είναι ο microελανωπός χρωmicroατισmicroός της επιφάνειας των ριζών το οποίο χρώmicroα microε την υγρασία του εδάφους διαχέεται στο γύρω έδαφος Εάν microε microαχαίρι αφαιρέσουmicroε το φλοιό του δένδρου στο ριζικό κόmicroβο τότε διακρίνουmicroε γλωσσοειδείς προς τα επάνω προσβολές microελανωπού χρώmicroατος(Εικόνα 15) Τα συmicroπτώmicroατα της νόσου στο υπέργειο τmicroήmicroα των δένδρων είναι συνήθως νέκρωση ενός τmicroήmicroατος του δένδρου Αυτό συmicroβαίνει γιατί προσβλήθηκε microια microόνο ριζα και ένα microόνο microέρος του ριζικού κόmicroβου microε αποτέλεσmicroα να νεκρώνεται το αντίστοιχο υπέργειο τmicroήmicroα του δένδρου Σε περιπτώσεις που προσβάλλονται περισσότερες ή σχεδόν όλες οι ρίζες και εάν η προσβολή γίνεται σιγά σιγά τα φύλλα κιτρινίζουν microαραίνονται και πέφτουν Εάν η προσβολή είναι γρήγορη τότε τα φύλλα που microπορεί να είναι microικρότερα ή κανονικά ξηραίνονται και παραmicroένουν συνήθως πολύ καιρό πάνω στα δέντρα

32

Εικόνα 12 Συmicroπτώmicroατα σε κορmicroό του microύκητα 522 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξης Τις ασθένειες προκαλούν διάφορα είδη του γένους Phytophthora που ανήκουν στους Ωοmicroύκητες των Φυκοmicroυκήτων Το αίτιο αυτής της ασθένειας είναι το είδος Phytophthora cambivora Ο microύκητας αυτός είναι παθογόνο εδάφους και επιβιώνει στο έδαφος για πολλά χρόνια microε τα ωοσπόρια του ακόmicroη και σε περιπτώσεις δυσmicroενών συνθηκών του περιβάλλοντος (πχ microεγάλη ξηρασία) Μπορεί ακόmicroη να διαχειmicroάσει microε microυκήλιο microέσα στους προσβεβληmicroένους ιστούς Για να αναπτυχθεί διασπαρεί και να microολύνει έχει ανάγκη microεγάλης εδαφικής υγρασίας Η microόλυνση ευνοείται από την ύπαρξη πληγών Τα διάφορα είδη του γένους Phytophthora έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις θερmicroοκρασίας γιrsquo αυτό προσβάλλουν τα δένδρα σε διάφορες εποχές του έτους Οι συνθήκες που ευνοούν τον microύκητα αυτό είναι η υψηλή θερmicroοκρασία η υγρασία στο έδαφος το ξηρό και πολύ φτωχό έδαφος

33

Εικόνα 13 Bιολογικός κύκλος του microύκητα Phytophthora sp

523 Αντιmicroετώπιση Η αντιmicroετώπιση είναι δύσκολη επειδή ο microύκητας ζει στο έδαφος Συνιστάται

bull Εκσκαφή των χοντρών ριζών και η έκθεση τους στον παγετό του χειmicroώνα ώστε να νεκρώνεται ο microύκητας που προκαλεί την microελάνωση

bull Να υπάρχει καλή στράγγιση του εδάφους ενώ microε κανονική λίπανση Κ και P προλαmicroβάνουmicroε microικρές προσβολές

bull Με τη χρήση ανθεκτικών δένδρων και υβριδίων έχουmicroε καλα αποτελέσmicroατα

53 Αδροmicroύκωση (Βλέπε Ιπποκαστανιά)

34

54 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑΣ Στο υπέργειο ή το ριζικό microέρος των φυτών εmicroφανίζονται πολλές φορές όγκοι διάφορης microορφολογίας και microεγέθους που είναι δυνατόν να οφείλονται σε ζωικούς οργανισmicroούς (έντοmicroα ακάρεα νηmicroατώδεις) σε microύκητες βακτήρια ιούς Η περισσότερο συνηθισmicroένη περίπτωση όγκων στα φυτά είναι η ασθένεια που είναι γνωστή microε το όνοmicroα ltltόγκος του λαιmicroούgtgt ή καρκίνος των φυτών 541 Συmicroπτώmicroατα Το χαρακτηριστικό σύmicroπτωmicroα της ασθένειας είναι ο σχηmicroατισmicroός σε διάφορα microέρη του φυτού σχεδόν σφαιρικών όγκων Το βάρος τέτοιων όγκων microπορεί να φθάσει τα 25 kg(Εικόνα 17) Αρχικά οι όγκοι εmicroφανίζονται σαν microικρές προεξοχές microεmicroονωmicroένες ή σε οmicroάδες έχουν χρώmicroα υπόλευκο και σύσταση microαλακή αργότερα όmicroως αποκτούν σκοτεινό χρωmicroατισmicroό και γίνονται σκληροί Κατά τα αρχικά στάδια σχηmicroατισmicroού τους οι καρκινικοί όγκοι microπορεί να συγχέονται microε τον συνήθη επουλωτικό ιστό (κάλο) που σχηmicroατίζεται κατά την επούλωση των διαφόρων πληγών Γρήγορα όmicroως αναπτύσσονται σε microεγάλους σφαιρικούς ή ηmicroισφαιρικούς σχηmicroατισmicroούς Γενικά οι νεαροί όγκοι είναι microαλακοί και λευκοί αργότερα όmicroως γίνονται καστανή και σκληρότεροι Η σύσταση κάθε όγκου εξαρτάται ακόmicroη από το είδος των ιστών που επικρατούν σrsquo αυτόν Γενικά οι όγκοι αποτελούνται από ανοργάνωτες microάζες παρεγχυmicroατικού και αγγειώδους ιστού που περιέχουν αδιαφοροποιήτα κύτταρα που είναι πολυπύρηνα Η διάρκεια ζωής των όγκων εξαρτάται από την συστασή τους σrsquo όλες όmicroως τις περιπτώσεις οι καρκινικοί ιστοί τελικά νεκρώνονται και αποδιοργανώνονται Αυτό γίνεται συνήθως το φθινόπωρο ή το χειmicroώνα Οι αποδιοργανούmicroενοι όγκοι περιέχουν συχνά διάφορους microικροοργανισmicroούς (βακτήρια microύκητες) microέσα στους σάπιους ιστούς ή διάφορα έντοmicroα Στα δένδρα οι όγκοι σχηmicroατίζονται τις περισσότερες φορές στο λαίmicroο και στο ριζικό σύστηmicroα

35

Εικόνα 14 Όγκοι στις ρίζες κουτσουπιάς

542 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Η ασθένεια αύτη οφείλεται στο παθογόνο βακτήριο Αtumefaciens το οποίο έχει ραβδόmicroορφο σχήmicroα πλάτους 07 - 08 microm και microήκους 25 - 30 microm κινούmicroενο microε 1 - 4 microαστίγια και είναι αρνητικό κατά Gram έχει αερόβιο microεταβολισmicroό της γλυκόζης παράγει οξειδάση δεν παράγει πράσινη διαχεόmicroενη φθορίζουσα χρωστική στο θρεπτικό υπόστρωmicroα King B δεν σχηmicroατίζει σπόρια και έχει άριστη θερmicroοκρασία αναπτύξεως 25-30 degC Το παθογόνο επιβιώνει στο έδαφος και microέσα στους όγκους Η microετάδοσή του microπορεί να γίνει microε το έδαφος το νερό ποτίσmicroατος ή βροχής microε τα εργαλεία κλαδέmicroατος microε την κατεργασία του εδάφους ή microε το πολστικό υλικό Η είσοδος των βακτηρίων και η εγκαταστασή τους στα φυτά γίνεται microόνο από πρόσφατες πληγές που προκαλούνται από φυσικά ή άλλα αίτια όπως το κλάδεmicroα οι εmicroβολιασmicroοί οι τραυmicroατισmicroοί από καλλιεργητικά εργαλεία παγετός χαλαζόπτωση έντοmicroα και νηmicroατώδεις κα Μετά την είσοδο του παθογόνου στο φυτό microέσω microιας πληγής ένα microικρό τεmicroάχιο του ογκογόνου πλασmicroιδίου το T-DNA microεταφέρεται από το βακτήριο στο φυτικό κύτταρο και ενσωmicroατώνεται στο πυρηνικό DNA του φυτικού κυττάρου σαν φορέας γενετικών microυνηmicroάτων που εκφράζονται στη συνέχεια από αυτό Έτσι το φυτικό κύτταρο microετατρέπεται microόνιmicroα σε καρκινικό Οι νέοι όγκοι εmicroφανίζονται microέσα σε 8-15 ηmicroέρες microέχρι microερικούς microήνες (2-6) από τη microόλυνση Η περισσότερο ευνοϊκή θερmicroοκρασία για τη γρήγορη εmicroφάνιση των όγκων κυmicroαίνεται microεταξύ 14-28 degC

36

543 Αντιmicroετώπιση

bull Σε φυτώρια προσβεβληmicroένα δενδρύλλια πρέπει να καταστρέφονται

bull Το πολκό υλικό πρέπει να είναι υγιές bull Απολύmicroανση των ψαλιδιών κλαδέmicroατος microε φορmicroόλη 5 σε νερό bull Απολύmicroανση των υλικών που χρησιmicroοποιούνται για την

στρωmicroάτωση των microοσχευmicroάτων 55 ΕΞΕΛΚΩΣΗ ΒΡΑΧΙΩΝΩΝ Η ασθένεια αυτή είναι σοβαρή γιατί προκαλεί την ξήρανση βλαστών κλάδων αλλά και την εξασθένηση των δένδρων λόγω της προσβολής των microεγάλων βραχιώνων και σπανιότερα του κορmicroού τους 551 Συmicroπτώmicroατα Η προσβολή χαρακτηρίζεται από τον σχηmicroατισmicroό microικρών ή microεγαλύτερων ελκών στην επιφάνεια των βλαστών κλάδων ή κορmicroών των δένδρων Τα έλκη σχηmicroατίζονται συνήθως γύρω από τις ουλές οφθαλmicroών φύλλων και πληγές microε τη microορφή microικρών κυκλικών καστανών περιοχών που αργότερα βυθίζονται αποκτούν χρώmicroα microαύρο στο κέντρο ενώ οι παρυφές υπερυψούνται πάνω από τον περιβάλλοντα υγιή φλοιό Καθώς αυξάνεται το έλκος ο φλοιός βυθίζεται περισσότερο νεκρώνεται σχίζεται και συχνά αποκολλάται οπότε αποκαλύπτεται το γυmicroνό ξύλο(Εικόνα 5) Τα έλκη εξελίσσονται αργά είναι πολυετή και επεκτείνονται κατά τις περιόδους αυξήσεως των δένδρων ενώ στην περιφέρειά τους σχηmicroατίζεται κάθε φορά ένας διογκωmicroένος επουλωτικός ιστός Το microέγεθος ενός έλκους microπορεί να φτάσει τα 5-30 cm κι αν περιβάλλει τον κλάδο τον ξηραίνει αλλιώς ο κλάδος γίνεται καχεκτικός και συχνά σπάζει εύκολα microε τον αέρα ή από το βάρος τους

37

Εικόνα 1 5 Εξελκώσεις βραχιόνων Nectria galligena 552 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Η ασθένεια προκαλείται από το παθογόνο Nectria galligena που ανήκει στους ασκοmicroύκητες Η microορφή αυτή του παρασίτου σχηmicroατίζεται πάνω στα νέα έλκη και αποτελείται από microικρά λευκά ή υποκίτρινα στρώmicroατα που είναι τα σποριοδόχεια του microύκητα Πάνω στα σποριοδόχεια σχηmicroατίζει τα πολυκύτταρα υαλώδη κονίδιά του Τα περιθήκια έχουν έντονο ερυθρό χρώmicroα(Εικόνα 7) και διακρίνονται microε γυmicroνό microάτι ανάmicroεσα στις αναδιπλώσεις του επουλωτικού ιστού ή τις σχισmicroές του φλοιού Τα ασκοσπόρια είναι υαλώδη ή υποκίτρινα δικύτταρα και διασπείρονται microε τον αέρα ή microε υγρό καιρό

38

Εικόνα 16 Bιολογικός κύκλος του microύκητα Nectria galligena

Η microόλυνση των κλάδων γίνεται κυρίως από πληγές (πχ από παγετό χαλάζι τοmicroές κλαδέmicroατος προσβολές άλλων microυκήτων) Η ελευθέρωση των ασκοσπορίων και των κονιδίων διενεργείται όλο το έτος εφόσον ο καιρός είναι βροχερός ιδιαίτερα όmicroως κατά την περίοδο από Οκτωβρίου-Φεβρουαρίου Τα σπόρια βλαστάνουν σε θερmicroοκρασίες από 2-30degC αλλά η ευνοϊκότερη είναι από 18-24degC

39

Εικόνα 17 Περιθήκια του microύκητα Nectria galligena

553 Αντιmicroετώπιση Αφαίρεση και καταστροφή microε φωτιά των έντονα προσβεβληmicroένων microικρών βλαστών Σε περίπτωση χονδρών κλάδων συνιστάται καθαρισmicroός των ελκών και κάλυψη των πληγών microε απολυmicroαντικές αλοιφές Οι εργασίες αυτές να γίνονται κατά την διάρκεια ξηρού καιρού

40

6 ΛΕΥΚΑ

61 ΕΛΚΟΣ ΤΩΝ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ

Η ασθένεια που οφείλεται στο microύκητα Cytospora chrysosperma προσβάλλει την λεύκα και προκαλεί ξηράνσεις των κλαδίσκων και του κορmicroού Στη χώρα microας έχει διαπιστωθεί ότι είναι αρκετά σοβαρή ιδιαίτερα σε microερικές περιοχές 612 Συmicroπτώmicroατα Το χαρακτηριστικό σύmicroτωmicroα της ασθένειας αυτής είναι ότι προκαλεί έλκος στο κορmicroό της Λεύκας Προσβάλει σχεδόν όλα τα είδη Λεύκης αλλά και άλλα καλλωπιστικά δένδρα microε τα εξασθενηmicroένα δένδρα να είναι πιο ευαίσθητα στην προσβολή Η ασθένεια γενικά προκαλεί έλκη διαφόρων microορφών στον κορmicroό και στους πιο χοντρούς βραχίονες ενώ οι microικρότεροι βραχίονες και οι κλαδίσκοι microπορεί να νεκρωθούν χωρίς να έχουν σχηmicroατιστεί έλκη Τα έλκη σε νέο λείο φλοιό προκαλούν βυθισmicroένες καστανού χρώmicroατος περιοχές(Εικόνα 18) Χαρακτηριστικά συmicroπτώmicroατα ακόmicroη είναι η έντονη δυσάρεστη οσmicroή και ο σκούρος χρωmicroατισmicroός στο εσωτερικό των ιστών των microολυσmicroένων τmicroηmicroάτων 612 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξης Το αίτιο της ασθένειας είναι ο αδηλοmicroύκητας Cytospora chrysosperma ∆εν είναι γνωστή η τέλεια microορφή του microύκητα ∆ιαχειmicroάζει υπό microορφή microυκηλίου στα έλκη των κλαδίσκων και του κορmicroού Στα προσβεβληmicroένα όργανα σχηmicroατίζονται άφθονα microελανά πυκνίδια που περιέχουν υαλώδη microονοκύτταρα ωοειδή πυκνίδιοσπόρια Τα microολύσmicroατα ελευθερώνονται και διασπείρωνται microε το νερό (βροχές δρόσος κτλ) και προκαλούν microολύνσεις στους βλαστούς από από τις ουλές των φύλλων και καρπών και τα λέπια των οφθαλmicroών Πάντως έχει διαπιστωθεί διασπορά microολυσmicroάτων και microε τον αέρα microε τη microεταφορά τεmicroαχίων προσβεβληmicroένων ιστών Οι ιστοί είναι ευπαθείς στις microολύνσεις καθrsquo όλο το έτος και προσβολές είναι δυνατές

41

ιδίως κατά τη βλαστική περίοδο εφόσον επικρατεί υγρός και βροχερός καιρός

Εικόνα 18 a Προσβολή και β καρποφορίες του C chrysosperma 613 Αντιmicroετώπιση




bull Ψεκασmicroός των δέντρων εφόσον είναι δυνατόν κατά την περίοδο του λήθαργου microε δραστική ουσία

42

62 ΣΕΠΤΟΡΙΑΣΗ Η κηλίδωση των φύλλων οφείλεται σε διάφορα είδη του γένους Septoria είναι διαδεδοmicroένη σrsquo όλες σχεδόν τις περιοχές του κόσmicroου Η ασθένεια σε έντονες προσβολές microπορεί να προκαλέσει σοβαρή φυλλόπτωση 621 Συmicroπτώmicroατα Η ασθένεια αυτή εmicroφανίζεται στα φύλλα υπό microορφή microικρών στρογγυλών ή και microε γωνίες κηλίδων διαmicroέτρου 1 - 3 mm Οι κηλίδες στο κέντρο τους είναι χρώmicroατος λευκού - σταχτί ενώ προς την περίmicroετρό τους καφετί ή microαύρες Μπορούν επίσης να διακριθούν microε δυσκολία και τα microαύρα πυκνίδια του microύκητα τα οποία περιέχουν τα πυκνιδοσπόρια Τα πυκνίδια του microύκητα δηmicroιουργούνται την επόmicroενη άνοιξη σε πεσmicroένα στο έδαφος φύλλα Σε έντονες προσβολές παρατηρούνται και νεκρώσεις σε microεγάλα τmicroήmicroατα των φύλλων τα οποία οδηγούν στην πρόωρη πτώση τους Η πτώση αρχίζει από τα παλαιότερα σε ηλικία φύλλα και microένουν ζωντανά στην κορυφή του δένδρου microόνο τα νέα φύλλα Με βροχερό και υγρό καιρό αργά την άνοιξη και το καλοκαίρι η ασθένεια εξελίσσεται στα προσβεβληmicroένα φύλλα αλλά εξαπλώνεται και σε νέα φύλλα 622 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Η ασθένεια προκαλείται από το microύκητα Septoria populi που ανήκει στους αδηλοmicroύκητες Οι καρποφορίες που σχηmicroατίζονται στα φύλλα είναι τα πυκνίδια τα οποία είναι σφαιροειδή ή ωοειδή βυθισmicroένα microέσα στους ιστούς Τα πυκνιδιοσπόρια είναι υαλώδη σκωληκόmicroορφα microακρυά και πολύ λεπτά και τρικύτταρα Είναι microυξοσπόρια και εποmicroένως για την ελευθέρωση τους και διασπορά τους χρειάζονται βροχή και άνεmicroο Η ασθένεια ευνοείται microε υγρό καιρό συνεχές βροχοπτώσεις και σχετικά χαmicroηλές θερmicroοκρασίες

43

Εικόνα 19 Septoria α πυκνίδιο β κονιδιοφόροι γ κονίδια


bull Ψεκασmicroοί microε βορδιγάλειο πολτό 1 ή άλλο χαλκούχο σκεύασmicroα microετά την έκπτυξη των φύλλων και επανάληψη σε διάστηmicroα 7 - 10 ηmicroερών

Επίσης συνιστώνται τα παρακάτω bull Συλλογή και αποmicroάκρυνση των πεσmicroένων στο έδαφος

microολυσmicroένων φύλλων bull Χρησιmicroοποίηση ανθεκτικών υβριδίων και κλώνων

63 Σκωρίαση φύλλων Οι σκωριάσεις των καλλωπιστικών δένδρων οφείλεται σε ένα είδος παθογόνου microύκητα του Μelampsora allii ndash populina που προσβάλλει την λεύκα 631 Συmicroπτώmicroατα Στο πάνω microέρος του ελάσmicroατος των φύλλων εmicroφανίζονται microικρές κίτρινες και αργότερα καστανές κηλίδες ενώ στις αντίστοιχες θέσεις της κάτω επιφάνειας σχηmicroατίζονται πορτοκαλοκίτρινες κηλίδες διάστικτες από microικροσκοπικές καστανές φλύκταινες (microοιάζουν microε στίγmicroατα)(Εικόνα 20) Οι φλύκταινες στην αρχή microοιάζουν microε ηmicroισφαιρικά εξογκώmicroατα τα οποία αργότερα σχίζονται στην επιφάνεια

44

και microετατρέπονται σε καστανούς κονιορτώδεις σωρούς (ουρεδοσωροί

632 Αίτιο ndash

αι στο microύκητα Melampsora allii -

ώρας microας ο microύκητας αυτός αντιmicroετωπίζεται microόνο τα φυτώρια microόλις παρουσιάζονται οι πρώτοι ουρεδοσωροί microε

βορδιγάλειο πολτό ή οξυχλωριούχο χαλκό 1 - 2 κα

microε ουρεδοσπόρια του microύκητα) Στο κάτω microέρος των φύλλων σχηmicroατίζονται επίσης αργά το καλοκαίρι καστανόmicroαυρες φλύκταινες (τελειοσωροί ndash τελειοσπόρια) Τα έντονα προσβεβληmicroένα φύλλα κιτρινίζουν και πέφτουν πρόωρα

Εικόνα 20 Προσβολή φύλλων του Μ Allii ndash populina

Συνθήκες ανάπτυξης Η σκωρίαση των φύλλων οφείλετ

populina και κλείνει το βιολογικό κύκλο της ζωής του προσβάλλοντας νωρίς την άνοιξη τα αγριοκρόmicromicroυδα όπου δηmicroιουργεί 1 τα πυκνίδια 2 αικίδια - αικιδιοσπόρια O microύκητας κατά κανόνα διαχειmicroάζει υπό microορφή ουρεδοσπορίων πάνω στα πεσmicroένα φύλλα στο έδαφος Τα microολυσmicroένα φύλλα αποτελούν τις κύριες εστίες των microολυσmicroάτων Οι παραγόmicroενες εκεί την άνοιξη microεγάλες ποσότητες ουρεδοσπορίων διασπείρονται microε τον άνεmicroο και τη βροχή και προκαλούν τις νέες microολύνσεις στα δένδρα Καιρος σχετικά θερmicroός (22-25degC) και υγρός είναι ιδιαίτερα ευνοϊκός για τις microολύνσεις και την ανάπτυξή της ασθένειας

33 Αντιmicroετώπιση 6 Στις συνθήκες της χσ

45

64 ΚΑΡΚΙΝΟΣ(Agrobacterium tumefaciens) (Βλέπε Κουτσουπιά)

46

7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ 71 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ(Verticillium albo ndash atrum) (Βλέπε Ιπποκαστανιά) 72 ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΡΙΖΩΝ ΑΠΟ Phytophthora sp Οι microύκητες τους γένους Phytophthora microεταδίδονται microε το έδαφος και προκαλούν ασθένειες στα microέρη των δένδρων που έρχονται σε άmicroεση ή έmicromicroεση επαφή microε το έδαφος Οι προσβολές από Phytophthora είναι πολύ διαδεδοmicroένες αλλά συχνά παραmicroένουν αδιάγνωστες ή ασαφούς αιτιολογίας γιατί κυρίως δεν χρησιmicroοποιούνται τα κατάλληλα υλικά για τις αποmicroονώσεις καθώς και η ενδεδειγmicroένη διαγνωστική διαδικασία 721 Συmicroπτώmicroατα Η ασθένεια ζει σαπροφυτικά στο χούmicroο του εδάφους και όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές γιrsquoαυτόν εισέρχεται και προσβάλει τις λεπτές ρίζες microετά διεισδύει στο ριζικό κόmicroβο και λίγο πιο πάνω από αυτόν Αποτέλεσmicroα αυτής της προσβολής είναι ο microελανωπός χρωmicroατισmicroός της επιφάνειας των ριζών το οποίο χρώmicroα microε την υγρασία του εδάφους διαχέεται στο γύρω έδαφος Εάν microε microαχαίρι αφαιρέσουmicroε το φλοιό του δένδρου στο ριζικό κόmicroβο τότε διακρίνουmicroε γλωσσοειδείς προς τα επάνω προσβολές microελανωπού χρώmicroατος Τα συmicroπτώmicroατα της νόσου στο υπέργειο τmicroήmicroα των δένδρων είναι συνήθως νέκρωση ενός τmicroήmicroατος του δένδρου Αυτό συmicroβαίνει γιατί προσβλήθηκε microια microόνο ρίζα και ένα microόνο microέρος του ριζικού κόmicroβου microε αποτέλεσmicroα να νεκρώνεται το αντίστοιχο υπέργειο τmicroήmicroα του δέντρου Σε περιπτώσεις που προσβάλλονται περισσότερες ή σχεδόν όλες οι ρίζες και εάν η προσβολή γίνεται σιγά σιγά τα φύλλα κιτρινίζουν microαραίνονται και πέφτουν Εάν η προσβολή είναι γρήγορη τότε τα φύλλα που microπορεί να είναι microικρότερα ή κανονικά ξηραίνονται και παραmicroένουν συνήθως πολύ καιρό πάνω στα δέντρα 722 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Τις ασθένειες προκαλούν διάφορα είδη του γένους Phytophthora που ανήκουν στους Ωοmicroύκητες των Φυκοmicroυκήτων Το παθογόνο αίτιο που

47

προκαλεί την ασθένεια αυτή είναι το είδος Phytophthora citricola Ο microύκητας αυτός είναι παθογόνο εδάφους που επιβιώνει στο έδαφος για πολλά χρόνια microε τα ωοσπόρια του σε περιπτώσεις δυσmicroενών συνθηκών του περιβάλλοντος (πχ microεγάλη ξηρασία) Μπορεί ακόmicroη να διαχειmicroάσει microε microυκήλιο microέσα στους προσβεβληmicroένους ιστούς Για να αναπτυχθεί διασπαρεί και να microολύνει έχει ανάγκη microεγάλης εδαφικής υγρασίας Η microόλυνση ευνοείται από την ύπαρξη πληγών Τα διάφορα είδη του γένους Phytophthora έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις θερmicroοκρασίας γιrsquo αυτό προσβάλλουν τα δένδρα σε διάφορες εποχές του έτους Οι συνθήκες που ευνοούν τον microύκητα αυτό είναι η υψηλή θερmicroοκρασία η υγρασία στο έδαφος το ξηρό και πολύ φτωχό έδαφος

Εικόνα 21 Σποριάγγειο του microύκητα


bull Καλή στράγγιση bull Τέλος της άνοιξης αποmicroάκρυνση των παραφυάδων και σκάψιmicroο

λάκκων γύρω από τα δέντρα έτσι ώστε ο ριζικός κόmicroβος να αερίζεται Το φθινόπωρο και πριν αρχίσουν οι παγετοί οι λάκκοι να σκεπάζονται

bull Τα προσβεβληmicroένα και νεκρά δενδρύλλια πρέπει να εκριζώνονται και να καίγονται

bull Χρησιmicroοποίηση του υποκείmicroενου Corylus corulnea που δεν δηmicroιουργεί πολλά ριζοβλαστήmicroατα

bull ∆ηmicroιουργία τυχόν ευνοϊκών συνθηκών για την βιολογική αντιmicroετώπιση του παθογόνου microύκητα που βρέθηκε να παρασιτείτε από τον microύκητα Trichoderma

bull Μετά την εκλάκκωση microπορεί να γίνει επάλειψη ή ψεκασmicroός ή σκόνισmicroα του πάνω κορmicroού αλλά και του γύρω εδάφους microε βορδιγάλειο αλοιφή microε captafol chlorothalonil captan mancozeb κα

48

73 ΑΝΘΡΑΚΩΣΗ Πρόκειται για ασθένεια που έχει παρατηρηθεί κυρίως σε δένδρα πλατάνου προκαλώντας σηmicroαντικές ζηmicroιές σε φύλλα και βλαστούς 731 Συmicroπώmicroατα Τα συmicroπτώmicroατα της ασθένειας εmicroφανίζονται νωρίς την άνοιξη κατά τη διάρκεια της έκπτυξης των φύλλων αυτά και οι νέοι βλαστοί παίρνουν χρώmicroα καφετί Χρειάζεται όmicroως προσοχή γιατί τα συmicroπτώmicroατα αυτά microοιάζουν microε αυτά των όψιmicroων παγετών Μετά την πλήρη έκπτυξη των φύλλων δηmicroιουργούνται σε αυτά καφετί χρώmicroατος νεκρώσεις κατά microήκος του κύριου ή κύριων νεύρων(Εικόνα 22) ενώ στους βλαστούς και τα κλαδιά microπορεί να επακολουθεί νέκρωση τmicroήmicroατος ή και ολόκληρου του φλοιού Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων και βυθισmicroένα στο νεκρό τmicroήmicroα αυτού αναπτύσσονται microικρά microαυρωπά microεγέθους καρφίτσας ακέρβουλα που είναι η κονιδιακή microορφή του microύκητα microήκους 65 ndash 12 και πλάτους 25 ndash 4 microm Η εξάπλωση του παθογόνου στους microίσχους των φύλλων παρεmicroποδίζει το σχηmicroατισmicroό του αφοριστικού ιστού που σχηmicroατίζεται κανονικά από το δένδρο το φθινόπωρο και έτσι τα φύλλα δεν πέφτουν Λόγω της προώρου αποξηράνσεως των φύλλων τα δένδρα γίνονται καχεκτικά και microη παραγωγικά

α της ασθένειας πάνω σε φύλλα πλάτανου

Εικόνα 22 Συmicroτώmicroατ

49

732 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης

Την ασθένεια προκαλεί το παθογόνο Gnomonia platani και ανήκει


Συνιστάται η συλλογή και η καύση των προσβεβληmicroένων και ψεκασ

αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Πρόκειται για ένα είδος καρκίνου που παρουσιάζεται σε αρκετά

41 Συmicroπώmicroατα

Τα συmicroπτώmicroατα του καρκίνου είναι ο χρωmicroατισmicroός του φλοιού microε

αρκίνοι γίνονται κοκκινωποί και microαυρωποί Ο ς κ

στους ασκοmicroύκητες Ο microύκητας διαχειmicroάζει ως microυκήλιο στη βάση των microατιών και έτσι προσβάλλονται την άνοιξη τα φύλλα microπορεί δε να προσβάλλουν και νεαρά κλαδιά και βλαστούς τα οποία microπορεί να νεκρωθούν Σε περιόδους microε υγρό και δροσερό καιρό τα σπόρια για να βλαστήσουν χρειάζονται βροχές διάρκειας τουλάχιστον 8 ωρών Η ασθένεια ευνοείται από τον υγρό και βροχερό καιρό και γενικά σε περιβάλλον microε υψηλή σχετική υγρασία κατά την άνοιξη δε και αρχές καλοκαιριού Όταν η θερmicroοκρασία για δυο εβδοmicroάδες microετά την έκπτυξη των φύλλων είναι microικρότερη από 250C τότε η προσβολή είναι σοβαρή ενώ όταν η θερmicroοκρασία είναι microεγαλύτερη από 280C τότε η προσβολή είναι ασθενής ενώ η βροχή δεν επιδρά στην σοβαρότητα της προσβολής Σε σοβαρές προσβολές η ασθένεια προκαλεί εξασθένηση των δένδρων 7 πεσmicroένων στο έδαφος φύλλων καθώς και microοί microε το υδραργυρικό άλας του οξικού φαινυλίου ή το γαλάκτωmicroα φαινυλικό ndash υδράργυρο ndash αmicromicroώνιο το τελευταίο σε χειmicroερινούς ψεκασmicroούς στα κλαδιά Ακόmicroη microπορούν να γίνουν ψεκασmicroοί microε ziram dodine κχαλκούχα microυκητοκτόνα microε 1ο ψεκασmicroό όταν φουσκώνουν τα microάτια και 2ο και 3ο 10 ndash 14 ηmicroέρες microετά τον αρχικό ψεκασmicroό 7

καλλωπιστικά δένδρα και συγκεκριmicroένα στον πλάτανο που δηmicroιουργεί σηmicroαντικές ζηmicroιές 7

κίτρινο ndash πρασινωπό προς το microπλε ή ροζέ που αρχίζει να γίνεται και να βυθίζεται σιγά σιγά σε σχήmicroα φακού ή σε microακρουλές πλάκες microέσα στον υγιή ιστό Τελικά οι κπροσβεβληmicroένος φλοιό νεκρώνεται σχίζεται αι πέφτει Το ξύλο

50

γίνεται καφέ ndash κόκκινο ή microπλε ndash microαύρο ιδίως στην διεύθυνση των ακτίνων Σε κάθετη τοmicroή του ξύλου η χρωmicroατιστή ζώνη του ξύλου έχει σχήmicroα νοmicroίσmicroατος Οι καρκίνοι ενώνονται γύρω από τον κορmicroό προκαλώντας νέκρωση ακόmicroη κα microεγάλων έντρων Στα φύλλα τα συmicroπτώmicroατα είναι ότι αυτά γίνονται κιτρινωπά και microικρότερα Ακόmicroη πρέπει να γνωρίζουmicroε ότι ο microύκητας συνεχίζει να ζει στα κοmicromicroένα άρρωστα ξύλα 19 ndash 22 microήνες

ι δ

αι ο Ceratocystis

α στο δένδρο γίνονται από τραύmicroατα που

φ )

Εικόνα 23 Χαρακτηριστικό σύ πτωmicroα προσβολής C fimbriata


Επειδή η είσοδος του microύκητα γίνεται κυρίως από τραύmicroατα θα

742 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Ο microύκητας που προκαλεί αυτή την ασθένεια είνfimbriata που ανήκει στους ασκοmicroύκητες Ο microύκητας διαχειmicroάζει microε τα ασκοσπόρια αφού ελευθερωθούν από τους ασκούς διασπείρονται επί του δένδρου και διατηρούνται microεταξύ των λεπίων των οφθαλmicroών ή σε πτυχώσεις του φλοιού των κλάδων και του κορmicroού Τα κονίδια του microύκητα έχουν διαστάσεις 11 ndash 16 Χ 45 microικρά ενώ τα ασκοσπόρια 45 ndash Χ 25 ndash 5microm Η είσοδος του microύκητπροκαλούνται κυρίως από τους ανθρώπους (κλαδεύσεις κοπή δένδρων πληγώσεις διά ορες

micro

7 πρέπει αυτά να αποφεύγονται ή και να απολυmicroαίνουmicroε πριν από κάθε κόψιmicroο τα εργαλεία πχ microε αλκοόλη που την καίγουmicroε Tέλος

51

συνιστάται η καύση των προσβεβληmicroένων microερών ή ολόκληρων δένδρων

52

8 ΡΟΒΙΝΙΑ 81 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ(Verticillium albo ndash atrum) (Βλέπε Ιπποκαστανιά) 82 NΕΚΡΩΣΗ ΦΛΟΙΟΥ(Nectria cinnabarina) (βλέπε Ακακία microιmicroόζα) 83 ΩΙ∆ΙΟ Το ωίδιο των φύλλων είναι microια πολύ σοβαρή ασθένεια κυρίως στα φύλλα του σφενδάmicroου και είναι διαδεδοmicroένη σε όλες τις περιοχές του κόσmicroου 831 Συmicroπτώmicroατα Τα συmicroπτώmicroατα της προσβολής είναι η εmicroφάνιση του microυκηλίου των κονιδιοφόρων και των κονιδίων του microύκητα υπό microορφή λευκών εξανθήσεων Οι εξανθήσεις του παθογόνου που αποτελούνται από το επιφύτικα αναπτυσσόmicroενο microυκήλιο Η προσβολή αυτή επεκτείνεται και καλύπτει σηmicroαντικό microέρος ή ολόκληρη την επιφάνεια του φύλλου Παρόmicroοιες εξανθήσεις παρατηρούνται και στους βλαστούς Αντίθετα τα microεγάλης ηλικίας φυτικά όργανα (φύλλα κλαδιά) προσβάλλονται σπανιότερα σε περίπτωση όmicroως microόλυνσης δηmicroιουργούνται κυκλικές ή και ακανόνιστου σχήmicroατος περιοχές οι οποίες καλύπτονται από την λευκή εξάνθηση του microύκητα η οποία microπορεί αργότερα να οδηγήσει και σε νέκρωση Καθώς τα φύλλα microεγαλώνουν οι προσβεβληmicroένες περιοχές δεν microπορούν να παρακολουθήσουν την αύξηση microε αποτέλεσmicroα τα φύλλα να καρουλιάζουν και να παραmicroορφώνονται 832 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Η ασθένεια αυτή οφείλεται στον παθογόνο microύκητα Erysiphe martii που ανήκει στους ασκοmicroύκητες και είναι υποχρεωτικό παράσιτο Το microυκήλιο είναι λεπτό και σχηmicroατίζει βραχείς απλούς κονιδιοφόρους στους οποίους παράγονται αλυσίδες microε κονίδια Το κονίδια είναι ελλειψοειδή microέχρι και κυλινδρικά Το παθογόνο διαχειmicroάζει υπό microορφή microυκηλίου microέσα στους οφθαλmicroούς Οι Πρώτες microολύνσεις κατά την άνοιξη προέρχονται κυρίως από τα κονίδια που παράγονται στο microυκήλιο που αναπτύσσεται microαζί microε την νέα βλάστηση από τους

53

οφθαλmicroούς που είναι microολυσmicroένοι Τα κονίδια microεταφέρονται microε τον άνεmicroο αλλά όχι σε microεγάλες αποστάσεις και όταν βρεθούν σε ευπαθείς ιστούς βλαστάνουν και προκαλούν τις νέες microολύνσεις Άριστες συνθήκες ανάπτυξης του microύκητα είναι θερmicroοκρασία 150C κατά τη διάρκεια της νύχτας microε σχετική υγρασία microεγαλύτερη από 90 Επίσης θερmicroοκρασία 260C κατά τη διάρκεια της ηmicroέρας microε σχετική υγρασία 40 - 70 ευνοούν την ωρίmicroανση και απελευθέρωση των κονιδίων του microύκητα από τις προσβεβληmicroένες φυτικές επιφάνειες 833 Aντιmicroετώπιση

Αφαίρεση και κάψιmicroο των προσβεβληmicroένων φύλλων στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου καθώς και των πεσmicroένων στο έδαφος φύλλων Παρακάτω εφαρmicroόζονται τα εξής χηmicroικά microέτρα bull Εφαρmicroογή θείου από την έναρξη της βλάστησης και για όλη την


bull Σε βαριές προσβολές microπορούν να γίνουν ψεκασmicroοί microε διθειοκαρβαmicroιδικά σκευάσmicroατα

84 ΣΚΟΥΠΑ ΤΗΣ ΜΑΓΙΣΣΑΣ 841 Συmicroπτώmicroατα Η ασθένεια οφείλεται σε σφαιροειδή ndash ωοειδή microυκόπλασmicroα που προκαλεί την γνωστή σκούπα της microάγισσας Τα microυκοπλάσmicroατα αυτά παρατηρούνται στον εσωτερικό φλοιό στο βλαστό στα φύλλα και στις ρίζες των δένδρων Χαρακτηριστικό σύmicroπτωmicroα της προσβολής είναι η δηmicroιουργία όρθιων σκουπών της microάγισσας στους βλαστούς και κλαδοβλαστηmicroάτων του βλαστού αλλά και της κόmicroης των προσβεβληmicroένων δένδρων Πολλές φορές παρατηρείται έκπτυξη των κορυφαίων οφθαλmicroών microερικών βλαστών το φθινόπωρο και σχηmicroατισmicroός ρόδακος φύλλων Άλλα συmicroπτώmicroατα της ασθένειας είναι ότι τα φύλλα εκπτύσσονται νωρίτερα του κανονικού και είναι microικρότερα των κανονικών ακανόνιστα οδοντωτά έχουν κοντό microίσχο και ιδιαίτερα microεγάλα παράφυλλα και φέρουν αποχρωmicroατισmicroένα νεύρα Γενικά ευαίσθητα είναι τα microικρά δένδρα ενώ στα microεγάλα που είδη υπάρχουν

54

σκούπες της κόmicroης τον χειmicroώνα αυτές νεκρώνονται και το δένδρο αναλαmicroβάνει ξανά το επόmicroενο έτος 842 Άιτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Στα ηθmicroώδη αγγεία του ετήσιου φλοιού των ασθενών δένδρων παρατηρούνται πολυmicroορφικά σώmicroατα microε διάmicroετρο 200-800nm και στερούνται κυτταρικού τοιχώmicroατος Πάντως το αίτιο της ασθένειας δεν έχει ακόmicroα αποmicroονωθεί ούτε προσδιορισθεί Η microετάδοση της ίωσης αυτής πραγmicroατοποιείται microε τον εmicroβολιασmicroό ή τον ενοφθαλmicroισmicroό 843 Αντιmicroετώπιση

bull Συνιστάται προσοχή και καλή απολύmicroανση των εργαλείων κατά την εκτέλεση των παραπάνω εργασιών

bull Επίσης ως προληπτικό microέτρο συνιστάται να γίνονται όλες οι καλλιεργητικές περιποιήσεις για την σωστή ανάπτυξη των δένδρων

85 ΜΩΣΑΙΚΟ ΑΚΑΚΙΑΣ 851 Συmicroπτώmicroατα Τα συmicroπτώmicroατα της ίωσης αυτής είναι ο σχηmicroατισmicroός microικρών ακανόνιστων κίτρινων κηλίδων ανάmicroεσα στο φυσικό πράσινο χρώmicroα του ελάσmicroατος Οι κηλίδες αυτές microπορεί να είναι τόσες πολλές που να συνενώνονται και να σχηmicroατίζουν εκτεταmicroένες χλωρωτικές περιοχές στο φύλλο Σε άλλες περιπτώσεις η ποικιλοχλώρωση παίρνει τη microορφή πράσινου microωσαϊκού microικρών διαστάσεων στα φύλλα Σε microερικές περιπτώσεις προσβάλλονται microόνο τα φύλλα της κορυφής ενώ όταν η προσβολή είναι εκτεταmicroένη η αύξηση της κόmicroης ελαττώνεται και αναπτύσσεται συνήθως ασύmicromicroετρα και microονοmicroερώς Τα παραπάνω συνήθως συmicroπτώmicroατα εmicroφανίζονται συνήθως σε microερικά φύλλα η σε microερικούς microόνο βλαστούς 852 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης Ο ιός αυτός microεταδίδεται microε ορισmicroένα είδη αφίδων (Myzus persicae Aphis craccivora) καθώς και microε τα φυτοπαράσιτα Cuscuta campestris C subinclusa κα

55

853 Αντιmicroετώπιση Για την αποφυγή της microετάδοσης της ίωσης συνιστάται στα φυτώρια που προβαίνουν σε πολλαπλασιασmicroό να καταστρέφουν τα ασθενή microητρικά δένδρα ακακίας

56

9 ΣΦΕΝ∆ΑΜΟΣ 91 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΚΟΡΜΟΥ ΚΑΙ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ Το παθογόνο Pcactorum είναι microύκητας εδάφους και προκαλεί ζηmicroιές όχι microόνο στον Σφένδαmicroο αλλά και σε πολλά πλατύφυλλα και κωνοφόρα 911 Συmicroπτώmicroατα Προσβάλει τις ρίζες και τον ριζικό κόmicroβο προκαλώντας τήξη αρτιφύτρων που οδηγεί σε σηψηρριζίες Επίσης microπορεί να προσβάλλει τον κορmicroό και τους βραχίονες των δένδρων τα οποία πάνω από τα σηmicroεία προσβολής αρχικά παρουσιάζουν καχεκτική ανάπτυξη που microπορεί να φτάσει microέχρι και τη νέκρωσή τους Ο φυκοmicroύκητας αυτός έχει ως ξενιστές και microερικά ποώδη είδη Άλλα συmicroπτώmicroατα της ασθένειας είναι υδατώδης microεταχρωmicroατισmicroός στο σηmicroείο προσβολής ο οποίος αργότερα γίνεται λευκοκίτρινος και καστανός ενώ οι ιστοί γίνονται microαλακοί και τελικά συρρικνώνονται Τα προσβεβληmicroένα στο λαιmicroό ή ρίζες φυτά εmicroφανίζουν το σύνδροmicroο του βραδέως microαρασmicroού ή της αποπληξίας Ξηραίνονται και πέφτουν στο έδαφος Επί των προσβεβληmicroένων ιστών αναπτύσσεται πλούσιο βαmicroβακώδες microυκήλιο όταν υπάρχει αρκετή υγρασία 912 Αίτιο- Συνθήκες ανάπτυξης Το παθογόνο που προκαλεί το microύκητα είναι ο Phytophthora cactorum (Εικόνα 25) και ανήκει στους φυκοmicroύκητες ∆ιαχειmicroάζει υπό microορφή ασκοσπορίων επί microεγάλα χρονικά διαστήmicroατα Επειδή για την εξάπλωση της microόλυνσης (βλάστηση των ωοσπορίων παραγωγή σποριαγγείων) απαιτείται η παρουσία νερού για την αποφυγή της ανάπτυξης και εξέλιξης της ασθένειας απαιτούνται γενικά συνθήκες χαmicroηλής υγρασίας Η microόλυνση microπορεί επίσης να πραγmicroατοποιηθεί και microε την διασπορά ζωοσπορίων που προέρχονται από την βλάστηση των ωοσπορίων η οποία πραγmicroατοποιείται κυρίως από πληγές και λιγότερο από φυσικά ανοίγmicroατα Η ασθένεια ευνοείται από θερmicroοκρασίες άνω τον 10Ο C microε άριστες 20 ndash 24Ο C

57

Εικόνα 24 Ωοσπόρια microε παράγυνα ανθηρίδια

913 Aντιmicroετώπιση

bull Εγκατάσταση των δένδρων σε εδάφη microε καλές συνθήκες αποστράγγισης

bull Αποφυγή τραυmicroατισmicroού του κορmicroού των δένδρων microε τα διάφορα καλκά εργαλεία

bull Χρησιmicroοποίηση δενδρυλλίων microε αυθεντικά υποκείmicroενα bull Αποmicroάκρυνση και καταστροφή των ασθενών φυτών αmicroέσως

microετά την πρώτη εκδήλωση των συmicroπτωmicroάτων Χηmicroική καταπολέmicroηση bull Πότισmicroα στο έδαφος microε ειδικά διασυστηmicroατικά microυκητοκτόνα bull Σε περίπτωση εmicroφάνισης της ασθένειας να καθαρίζεται η θέση

προσβολής και να απολυmicroαίνεται microε διάφορα χαλκούχα σκευάσmicroατα ή ακόmicroα και microε τα διασυστηmicroατικά microυκητοκτόνα Phosetyl - All ή Metalaxyl

bull Eπικάλυψη του κατώτερου microέρους του κορmicroού microε τα παραπάνω microυκητοκτόνα καθώς και διαβροχή της επιφάνειας του εδάφους γύρο από τον κορmicroό

92 ΩΙ∆ΙΟ (Uncinula aceris) (Βλέπε Ιτιά) 93 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ( Verticillium albo ndash atrum) (Βλέπε Ιπποκαστανιά)

58

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1 Καϊλίδης ∆ (1990) ΄΄Ασθένειες δένδρων των δασών και πάρκων΄΄

2 Καϊλίδης ∆ (2000) ΄΄Εχθροί των καλλωπιστικών δένδρων

και θάmicroνων΄΄ 3 Γκίζας Γ (2002)΄΄ Ξυλώδη καλλωπιστικά φυτά ΄΄ 4 Ελένα Κ (1999)΄΄Μύκητες του γένους Phytophthora

στην

Ελλάδα΄΄ 5Τζάmicroος Ε (2004) ΄΄ Φυτοπαθολογία΄΄ 6 wwwforestpestsorgsouthernDiseasesnectriahtm-21k 7 wwwnafsfedusspfopubsfidlsanthracnose_eastfidl-aehtm

8 wwwBacterial Crown Gall of Fruit Crops HYG-3301files

9 wwwnafsfedusspfopubsfidlsbeechbarkfidl-beechhtm

10 wwwpfcforestrycadiseasesCTDGroupCankercanker2_ehtml

11 wwwpfcforestrycadiseasesCTDGroupHeartheart6_ehtml

12 wwwforestpestsorgVerticillium albo-atrum

13 wwwbariteauorgmarsohtm

14 wwwforestpestsorgsouthernnectriacankerhtml

15 wwwuniv-brestfresmisabsitescMycofichesphytcacthtml

16 wwwforestpestsorgashPhytophthora sp

59

17 wwwUncinula acerisorgsouthernhtml

60


ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ

1 ΑΚΑΚΙΑ ΚΩΝ ΠΟΛΕΩΣ

11 ΑΔΡΟΜΥΚΩΣΗ ndash ΝΕΚΡΩΣΗ ΚΛΑΔΙΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΩΝ

111 Συμπτώματα


113 Αντιμετώπιση

12 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΔΟΣ Polyporus sulphureus




13 ΣΗΨΗ Η ΛΕΥΚΗ ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΔΟΣ polyporus applanatus


Eικόνα 3 Βασιδιοκάρπιο

του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA

21 NΕΚΡΩΣΗ ΦΛΟΙΟΥ

211 Συμπώματα



22 ΩΙΔΙΟ (ΑΛΕΥΡΩΜΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ)



223 Aντιμετώπιση






31 ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΔΟΣ Polyporus fomentarius




32 ΣΕΠΤΟΡΙΑΣΗ




33 Αδρομύκωση




4 ΙΤΙΑ

41 Σηψιρριζίες




42 ΕΛΚΟΣ ΤΩΝ ΚΛΑΔΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ

421 Συμτώματα

422 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξεως


5 ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑ

51 ΚΗΛΙΔΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ




52 ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΡΙΖΩΝ





54 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑΣ




55 ΕΞΕΛΚΩΣΗ ΒΡΑΧΙΩΝΩΝ




Αφαίρεση και καταστροφή με φωτιά των έντονα προσβεβλημένων μ

6 ΛΕΥΚΑ









63 Σκωρίαση φύλλων




64 ΚΑΡΚΙΝΟΣ(Agrobacterium tumefaciens)

7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ

71 ΑΔΡΟΜΥΚΩΣΗ(Verticillium albo ndash atrum)

72 ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΡΙΖΩΝ ΑΠΟ Phytophthora sp




73 ΑΝΘΡΑΚΩΣΗ




74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ


82 NΕΚΡΩΣΗ ΦΛΟΙΟΥ(Nectria cinnabarina)

83 ΩΙΔΙΟ




84 ΣΚΟΥΠΑ ΤΗΣ ΜΑΓΙΣΣΑΣ


842 Άιτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης


85 ΜΩΣΑΙΚΟ ΑΚΑΚΙΑΣ




9 ΣΦΕΝΔΑΜΟΣ

91 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΚΟΡΜΟΥ ΚΑΙ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ


912 Αίτιο- Συνθήκες ανάπτυξης


92 ΩΙΔΙΟ (Uncinula aceris)

93 ΑΔΡΟΜΥΚΩΣΗ ( Verticillium albo ndash atrum)



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 6 ΚAΛΛΩΠΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ hellip6 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ∆ΕΝ∆ΡΩΝ 8

1 ΑΚΑΚΙΑ ΚΩΝ ΠΟΛΕΩΣ 8 11 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ndash ΝΕΚΡΩΣΗ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΩΝ 8


12 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΡΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ Polyporus sulphureus 10 121 Συmicroπτώmicroατα 10 122 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 11 123 Αντιmicroετώπιση 11

13 ΣΗΨΗ Η ΛΕΥΚΗ ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ polyporus applanatus 11 131 Συmicroπτώmicroατα 11 132 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 12 133 Αντιmicroετώπιση 12

2 AKAKIA MIMOZA 13 21 NΕΚΡΩΣΗ ΦΛΟΙΟΥ13

211 Συmicroπώmicroατα 13 212 Αίτιο ndash συνθήκες ανάπτυξης 14 213 Αντιmicroετώπιση 14

22 ΩΙ∆ΙΟ (ΑΛΕΥΡΩΜΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ) 14 221 Συmicroπτώmicroατα 15 222 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 15 223 Aντιmicroετώπιση 16

23 Α∆ΡΟΜΥΚΩΣΗ ndash ΝΕΚΡΩΣΗ ΚΛΑ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΩΝ 16 231 Συmicroπτώmicroατα 16 232 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 17 233 Αντιmicroετώπιση 18

3 ΙΠΠΟΚΑΣΤΑΝΙΑ 19 31 ΣΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ Polyporus fomentarius19

311 Συmicroπώmicroατα 19 312 Αίτιο ndash Συνθήκες ανάπτυξης 19 313 Αντιmicroετώπιση 20


2
















3













4



5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ





6


Φύλλωmicroα


Ανθοφορία


Άρωmicroα


Κορmicroός


Καρποί


7



8




9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ



































3













4



5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ





6


Φύλλωmicroα


Ανθοφορία


Άρωmicroα


Κορmicroός


Καρποί


7



8




9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
































4



5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ





6


Φύλλωmicroα


Ανθοφορία


Άρωmicroα


Κορmicroός


Καρποί


7



8




9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ





6


Φύλλωmicroα


Ανθοφορία


Άρωmicroα


Κορmicroός


Καρποί


7



8




9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ




















ΕΙΣΑΓΩΓΗ





6


Φύλλωmicroα


Ανθοφορία


Άρωmicroα


Κορmicroός


Καρποί


7



8




9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















Φύλλωmicroα


Ανθοφορία


Άρωmicroα


Κορmicroός


Καρποί


7



8




9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















8




9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ























9










10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





























10


11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















11




12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ























12



13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















13





14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
























14



15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















15







16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ


























16




17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ























17







18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ


























18



19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















19



20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















20





21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
























21


22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















22







23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ


























23


24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















24




25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ























25




26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ























26





27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
























27




28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ























28



29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















29


30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















30



31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















31


32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















32


33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















33







34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ


























34


35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















35



36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















36





37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
























37


38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















38



39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















39



40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






















40

6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ




















6 ΛΕΥΚΑ



41







42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ


























42


43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















43







44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ


























44











45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ






























45


46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















46


47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















47










48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





























48




49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ























49





αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
























αι λοιπά

4 ΚΑΡΚΙΝΟΣ








50


ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















ι δ



φ )





micro


51


52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















52


53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















53






54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ

























54





55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
























55


56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















56


57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















57










58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





























58





στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ
























στην











59


60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ





















60



ΕΙΣΑΓΩΓΗ















του μύκητα



2 AKAKIA MIMOZA


























4 ΙΤΙΑ




























6 ΛΕΥΚΑ














7 ΠΛΑΤΑΝΟΣ










74 ΚΑΡΚΙΝΟΣ




8 ΡΟΒΙΝΙΑ



83 ΩΙΔΙΟ




















2006 Papadopoulos

Documents

Transcript of 2006 Papadopoulos