20 Χρόνια Κινητής Τηλεφωνίας

Καθηγητής Γιώργος Γιαγλής

Αντιπρύτανης Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

20 Χρόνια Κινητής Τηλεφωνίας στην Ελλάδα

3o Infocom Mobile & Apps

[email protected], www.giaglis.eu


• Τα Οικονομικά του κλάδου και η Συνεισφορά του στην Εθνική Οικονομία

• Από την Κινητή Τηλεφωνία στο Κινητό Ίντερνετ

• Οι προκλήσεις για το μέλλον

2 Περιεχόμενα

•1992: Οι πρώτες άδειες στην PANAFON STET Ελλάς (μετέπειτα Wind) •1993: Έναρξη λειτουργίας – πρώτη κλήση από κινητό •1995: Πρώτο SMS •1995: Αδεια στον ΟΤΕ (λειτουργία COSMOTE το 1998) •1997: Καρτοκινητά •1999: 97% κάλυψη πληθυσμού Ελλάδας •2000 – 2007: Επέκταση των ελληνικών εταιρειών στο εξωτερικό •2000: Υπηρεσίες WAP •2001: Εγκατάσταση δικτύου GPRS (2,5G) •2002: Πρώτο MMS •2003: Πρώτη κλήση τεχνολογίας 3G •2006: Ευρυζωνικές υπηρεσίες HSDPA •2008 – 2012: Οικονομική κρίση αλλά και ανάπτυξη κινητών εφαρμογών •2012: Εμπορική διάθεση ευρυζωνικού δικτύου 4G τεχνολογία LTE


3

Κινητή Τηλεφωνία Από πολυτέλεια για λίγους, εργαλείο για όλους

130,9%

138,6%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

160%

180%

200%

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

Διείσδυση κινητής τηλεφωνίας (συνδρομητές / πληθυσμός)

Ευρώπη Ελλάδα


4

Υποκατάσταση Σταθερής Τηλεφωνίας

9,1 11,3 14

16,9 20,9

24 27,2

21,8 21,4

20,8 20,6

20,5

20,5 20,1

29%

35%

40%

45%

50% 54%

58%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Πο

σο

στό

κιν

ητή

ς τη

λεφ

ωνί

ας

Λεπ

τά χ

ρή

ση

ς (δ

ις. λ

επτά

)

Λεπτά χρήσης σταθερής και κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα

Κινητή Τηλεφωνία Σταθερή Τηλεφωνία Ποσοστό Κινητής Πηγή: ΕΕΤΤ: Επισκόπηση αγορών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών για το έτος 2010


5

Χρήση και Έσοδα (ARPU και AMOU)

91 104,5

122,2 133,7

145,1 148,8 152,2

164,7

204,9

239,5 227,2

27,41 27,5

30,9 31,6 29,5

24,8

21,7

16,9 15,0 15,8 15,1

0

5

10

15

20

25

30

35

0

50

100

150

200

250

300

350

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012*

Έσο

δα

ανά

συ

νδρ

ομ

ητή

σε

€

Λεπ

τά ο

μιλ

ίας

ανά

συ

νδρ

ομ

ητή

AMOU ανά μήνα ARPU ανά μήνα

Πηγή: Οικονομικά στοιχεία εταιρειών * Εκτίμηση


6

Κύκλος Εργασιών


3.010

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

*

σε

εκ. €

Έσοδα εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

Έσοδα σε εκ. € Μεταβολή από προηγούμενο έτος

-10,0%

-1,9%

-12%

-10%

-8%

-6%

-4%

-2%

0%

Ελλάδα Ευρώπη

Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εσόδων από υπηρεσίες

2007 - 2012

-35%


7

Κερδοφορία


1.073

-30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

-200

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

2.000

19

93

1

99

4

19

95

1

99

6

19

97

1

99

8

19

99

2

00

0

20

01

2

00

2

20

03

2

00

4

20

05

2

00

6

20

07

2

00

8

20

09

2

01

0

20

11

2

01

2*

σε

εκ. €

EBITDA εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

EBITDA σε εκ. € Μεταβολή EBITDA από προηγούμενο έτος

-9,0%

-2,0%

-10% -9% -8% -7% -6% -5% -4% -3% -2% -1% 0%


Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής EBITDA σε Ελλάδα και Ευρώπη

2007 - 2012

-38%


8

Επενδύσεις


0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

0

100

200

300

400

500

600

σε

εκ. €

Επενδύσεις σε εκ. € Επενδύσεις ως % του κύκλου εργασιών Επενδύσεις ως % του EBITDA


9

Συνεισφορά στο ΑΕΠ και τα δημόσια έσοδα


• 6.5% της συνολικής ανάπτυξης της χώρας μεταξύ 1993 – 2012 • Άμεση συνεισφορά στα δημόσια έσοδα >1 δισ. € ετησίως

1,5%

2,0%

3,5%

0,0% 0,1% 0,6%

1,0% 1,4%

2,0%

3,2%

4,7%

5,6% 6,3%

6,6% 6,8% 7,2% 7,3% 7,3% 7,3% 7,1% 7,1% 7,0% 7,0%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

7,0%

8,0%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

7,0%

8,0%

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ (% στο σύνολο)

Άμεση συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ

Πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα

Έμμεση συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ λόγω παραγωγικότητας

Συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ


10

Τιμές

Πηγή: Οικονομικά στοιχεία εταιρειών, Telecoms Matrix, Q2 2012, Merrill Lynch & Bank of America * Εκτίμηση

Από το 2004 έως και το 2012 η μείωση των τιμών ανά λεπτό ομιλίας (προ φόρων) προσέγγισε το 75%

0,058

0,080

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012*

Τιμές προ φόρων ανά λεπτό ομιλίας


0,058

0,060

0,066

0,069

0,070

0,070

0,070

0,080

0,081

0,090

0,110

0,110

0,110

0,115

0,227

0,000 0,100 0,200 0,300

Ελλάδα

Αυστρία

Σουηδία

Μ. Βρεταννία

Φινλανδία

Γερμανία

Πορτογαλία

Γαλλία

Δανία

Ιταλία

Βέλγιο

Ολλανδία

Ισπανία

Νορβηγία

Ελβετία

Τιμές προ φόρων ανά λεπτό ομιλίας


11

Φορολόγηση

Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση στον κόσμο ως προς το συνολικό φόρο που επιβάλλεται στους συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας (36-48%)

25% 26% 28%

36% 37% 37%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Έμμεση φορολογία που επιβαρύνει το μέσο λογαριασμό κινητής τηλεφωνίας

ΦΠΑ στις υπηρεσίες Ειδικό τέλος (μέσος όρος)

ΦΠΑ στο ειδικό τέλος Συνολική επιβάρυνση από έμμεσους φόρους


12

Παρά την υπερφορολόγηση, τα δημόσια έσοδα μειώνονται

Πηγή: Ανάλυση στοιχείων Τράπεζας της Ελλάδος





13


14

Big Data και στα κινητά

• Ο όγκος μεταφοράς δεδομένων αναμένεται να παρουσιάσει ετήσιο ρυθμό αύξησης 92% μεταξύ 2010 και 2015

• Αύξηση κατά 26 φορές στα 6.3 exabytes ανά μήνα

0,240,6

1,2

2,2

3,8

6,3

0

1

2

3

4

5

6

7

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Προβλέψεις για μηνιαίο όγκο μεταφοράς δεδομένων μέσω κινητού

2010-2015 παγκοσμίωςexabytes

66,40%

20,90%

6,10%

4,70%

1,50% 0,40%

Πρόβλεψη κατανομής όγκου δεδομένων μέσω κινητού το

2015 ανά χρήση

Video

Web/Data

P2P

M2M

Gaming

VoIP

Πηγή: Cisco Visual Networking Index, 2011


15

m-apps

Πηγή:Top mobile internet trends, Matt Murphy, Mary Meeker, Kleiner Prkins Caufield Byers, 2011


16 Mobile Traffic

Πηγή: Internet Trends, Mary Meeker, Kleiner Prkins Caufield Byers, 2012


17

Ευρυζωνικότητα και οικονομική ανάπτυξη

Πηγή: World Economic Forum, Economist

Η συνεισφορά των ευρυζωνικών δικτύων στις ανεπτυγμένες χώρες εκτιμάται σε 1.21% του ΑΕΠ για κάθε 10% αύξηση της διείσδυσης στον πληθυσμό


18

Ενώ η Ελλάδα ακολουθεί την υπόλοιπη Ευρώπη στη σταθερή ευρυζωνικότητα…

89% 88% 87%

81% 80%

75% 73% 71% 70% 67% 66%

62% 60% 59% 59% 58%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Διείσδυση ευρυζωνικότητας στα νοικοκυριά στην Ευρώπη (Q1 2012)

Πηγή: European Telecoms Matrix Q2 2012, Merrill Lynch & Bank of America


19

… και βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στη διείσδυση κινητών…

Πηγή: GSMA 2012

181% 171%

163% 156%

151% 149% 148% 146% 139%

138% 135% 133% 131% 131% 130% 128% 127% 126% 126% 126% 122% 120% 120% 119% 119%

114% 112% 108% 107% 101% 98%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

160%

180%

200%

Ποσοστό διείσδυσης ενεργών καρτών SIM στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (2011)


20

… βρίσκεται δυστυχώς πίσω στην κινητή ευρυζωνικότητα

14

,10

%

14

,40

%

17

,20

%

19

,10

%

21

,20

%

27

,50

%

29

,10

%

29

,60

%

29

,70

%

31

,30

%

32

,30

%

35

,00

%

36

,50

%

38

,70

%

40

,10

%

41

,40

%

42

,00

%

42

,70

%

43

,10

%

49

,20

%

49

,50

%

60

,00

%

63

,90

%

64

,80

%

65

,40

% 80

,40

%

87

,30

%

97

,50

%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

Διείσδυση κινητής ευρυζωνικότητας (Ενεργοί χρήστες -Ιανουάριος 2012)

Πηγή: 2011 Telecommunication Market and Regulatory Developments, European Commission


21

Ενώ τα έσοδα των ευρωπαίων παρόχων από υπηρεσίες δεδομένων αυξάνονται…

94% 91% 89% 88% 87% 86% 84% 83% 81% 76% 72%

5% 8% 10% 11% 11% 12% 12% 13% 12% 16%

16%

1% 1% 1% 1% 2% 2% 3% 4% 7% 8%

12%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Ποσοστό κατανομής εσόδων για τους Ευρωπαίους παρόχους κινητής τηλεφωνίας

Φωνή SMS & MMS Data

Πηγή: European Telecoms Matrix Q2 2012, Merrill Lynch & Bank of America


22

… αντίθετα, το μερίδιο εσόδων από δεδομένα στην Ελλάδα είναι πολύ μικρό

Πηγή: GSMA 2012

28%

25%

21% 20% 20%

19% 18% 18%

17% 17% 16% 16% 16%

15% 15% 15% 15%

13% 13% 13% 13% 12%

11% 10% 10%

9% 9%

8% 8%

5%

3%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Μά

λτα

Σου

ηδ

ία

Ισλα

νδία

Σλο

βεν

ία

Ολλ

ανδ

ια

Πο

ρτο

γαλί

α

Σλο

βα

κία

Πο

λωνί

α

Ελβ

ετία

Κύ

πρ

ος

Γερ

μα

νία

Φιλ

ανδ

ία

Ου

γγα

ρία

Ισπ

ανί

α

Γαλλ

ία

Δα

νία

Αυ

στρ

ία

Τσεχ

ία

Ιρλα

νδία

Ηνω

μέν

ο Β

ασ

ίλει

ο

Νο

ρβ

ηγί

α

Βο

υλγ

αρ

ία

Ιτα

λία

Βέλ

γιο

Ρου

μα

νία

Ελλά

δα

Εσθ

ονί

α

Λετ

ονί

α

Λιθ

ου

ανί

α

Λιχ

τενσ

τάιν

Λο

υξε

μβ

ού

ργο

Data ως % συνολικών εσόδων υπηρεσιών (2011)





23


24

Ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον

• Η αυξανόμενη σημασία του ίντερνετ αλλάζει το τοπίο • Το κέντρο βάρους από τους operators στις πλατφόρμες • Customer ownership being lost

• Ο κορεσμός των υπηρεσιών φωνής πιέζει τα οικονομικά

• Μπορούν τα έσοδα από data να αντισταθμίσουν τις απώλειες; • Θα καλύψουν τα επιπλέον κόστη που απαιτούνται;

• Ο φόβος του Dumb Pipe

• Commodity product • Low revenue growth potential • Large capital outlays

• Οι προκλήσεις του κλάδου σε ένα υφεσιακό περιβάλλον

Trouble Ahead!


25

Τι μπορεί να γίνει;

• Από τον κλάδο • Ευέλικτα επιχειρηματικά μοντέλα (Συμβίωση/Συμμαχίες με OTP) • Ορθολογικοποίηση του κόστους λειτουργίας δικτύου (συμπ.

network sharing) • Process efficiency • Ευέλικτες τιμολογιακές πολιτικές • Συγκέντρωση

• Από την πολιτεία

• Φιλικό προς τις επενδύσεις περιβάλλον • Σταθερό φορολογικό καθεστώς • Δίκαιη φορολόγηση ίντερνετ

20 Χρόνια Κινητής Τηλεφωνίας

Business

Transcript of 20 Χρόνια Κινητής Τηλεφωνίας