ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΧΑΙ�ΑΣ ΔΗΜΟΣΙΑ

Σ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΩΝ ΑΡΧΏΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ Σ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Μπακόπουλος Νίκος, Λαβίδας Κώστας

Η σχολική μονάδα

Η εκπαιδευτική μονάδα πρέπει και μπορεί να διοικηθεί «αποτελεσματικά», με άλλα λόγια απαιτείται: προγραμματισμός δράσης, οργάνωση λειτουργίας, διοίκηση ανθρώπινων προσπαθειών και έλεγχο των αποτελεσμάτων της λειτουργίας της.

Απαιτείται ενδεχόμενα μετασχηματισμός του σχολικού συστήματος ως μια μακροπρόθεσμη «επένδυση» που στηρίζεται στο μακροπρόθεσμο προγραμματισμό (Ζαβλανού, 2003).

Ωστόσο η πορεία προς την ποιότητα συνιστά μια συνεχή και αδιάκοπη διαδικασία βελτίωσης, που στηρίζεται στον παράγοντα άνθρωπο. Έτσι οι παράγοντες της εκπαίδευσης σύμβουλοι, διευθυντές και εκπαιδευτικοί, αφού κατανοήσουν ότι η εκπαίδευση σήμερα πρέπει να έχει μαθητό-κεντρικό χαρακτήρα και ότι το σχολείο ως οργανισμός πρέπει να προσανατολίζεται στο «μαθητή – πελάτη», (Σαρτζετάκης, 2006)καλούνται να στηρίξουν ενεργά τη διαδικασία μετασχηματισμού των σχολείων.

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας

Η ΔΟΠ (Total Quality Management -TQM) ως μια νέα φιλοσοφία διοίκησης, μια νέα προσέγγιση στην σκέψη και πρακτική του management, μπορεί να εφαρμοστεί στη διοίκηση των εκπαιδευτικών μονάδων, βελτιώνοντας την ποιότητα και αποτελεσματικότητά τους συνολικά μέσα από τον προγραμματισμό της δράσης τους, στοχεύοντας στην ικανοποίηση των αναγκών των εμπλεκόμενων.

Οι βασικές αρχές της ΔΟΠ

συνεχής βελτίωση

δέσμευση της ηγεσίας

ομαδική εργασία και η υπευθυνότητ

α (κουλτούρα)

συμμετοχή και ανάπτυξη

των εργαζομένων (εκπαίδευση, επιμόρφωση)

χρήση εργαλείων

και τεχνικών (γνώση)

έλεγχος ανταγωνιστικ

ότητας

ανατροφοδότηση

(διορθωτικές ενέργειες)

Ερευνητικό πλαίσιο 1/4

Για την έρευνα αυτή αναπτύχθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο βασίστηκε στις βασικές αρχές της ΔΟΠ αλλά και σε ερωτηματολόγιο πρότερης έρευνας στο πεδίο

Το ερωτηματολόγιο των (21) ερωτήσεων αποτελείται από δυο μέρη:α) ερωτήσεις προσδιορισμού των χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και β) ερωτήσεις για τον προσδιορισμό των απόψεων των εκπαιδευτικών σχετικά με τις προθέσεις τους για την εφαρμογή της ΔΟΠ στις ως μοντέλο διοίκησης στις σχολικές μονάδες.

Συγκεκριμένα στάλθηκε ο σύνδεσμος (https://docs.google.com/spreadsheet/viewform?formkey=dERzOEp2M1k4TFd1dno1OVVkS3RfM2c6MQ) του αναρτημένου ερωτηματολογίου σε επιλεγμένα σχολεία της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης με την παράκληση να συμπληρωθεί από τους εκπαιδευτικούς.

Το ερωτηματολόγιο έμεινε ενεργό για χρονικό διάστημα 30 ημερών (από 1-4-2012 έως και 30-4-2012) μετά την λήξη του έγινε η λήψη του σε αρχείο excel για να γίνει επεξεργασία με την χρήση του SPSS

το ερωτηματολόγιο

Ερευνητικό πλαίσιο 2/4

Ερευνητικό πλαίσιο 3/4

Μέγεθος δείγματος

• Ο πληθυσμός της έρευνας είναι εκπαιδευτικοί της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαιδευσής του νομού Αχαΐας

• Στη συγκεκριμένη έρευνα δεν προσδιορίστηκε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα.

• Ο τελικός προσδιορισμός του δείγματος των 90 εκπαιδευτικών που τελικά απάντησαν το ερωτηματολόγιο προσδιορίστηκε με τυχαίο τρόπο.

Φύλο

• Από τους εκπαιδευτικούς του δείγματος 38 ήταν άντρες και 52 ήταν γυναίκες.

• To 51,1% των συμμετεχόντων ήταν από 25-44 έτη και οι υπόλοιποι (48,9%) ήταν πάνω από 45 έτη. Το 48,9% των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών ανήκαν στην Α/βάθμια και το 51,1% στην Β/βάθμια εκπαίδευση. εκπαιδευτικοί που υπηρετούσαν σε Γενικό Λύκειο, το 20% σε Γυμνάσιο, το 48,9% σε Δημοτικό, το 5,6% σε ΕΠΑΛ και τέλος το 3,3% σε ΕΠΑΣ.

Τυπικά προσόντα

• Όσον αφορά τα τυπικά προσόντα των εκπαιδευτικών παρατηρούμε ότι ένας στους τρείς (27,8%) έχει δεύτερο πτυχίο και ένας στους δύο (22,3%) έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, τέλος το 53 % έχει παρακολουθήσει τουλάχιστον ένα σεμινάριο, το 21,1% μόνο έχει κάνει κάποιου είδους μετεκπαίδευση, το 25,6 % έχει κάνει κάποια δημοσίευση για ζητήματα της εκπαίδευσης. Ως προς την γνώση Η/Υ το 28,9% δήλωσε «πάρα πολύ», και μόλις 1,1% ελάχιστα. Από «λίγο» μέχρι «πολύ» βρίσκεται το 70% των εκπαιδευτικών.

Έτη υπηρεσίας

• Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες του δείγματος είναι νέοι εκπαιδευτικοί αφού το 68.9 % έχει υπηρεσία από 1-20 χρόνια ενώ το 42,2 % έχει υπηρεσία από 1-10. χρόνια. Ως προς την θέση που έχουν οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί στην σχολική μονάδα (ΣΜ) που υπηρετούν παρατηρούμε ότι το 73,3 % είναι διδακτικό προσωπικό (όχι διοικητικό στέλεχος της σχολικής μονάδας) ενώ το υπόλοιπο 26,7 % δήλωσε ότι κατέχει διευθυντικές θέσεις: 18,9 % διευθυντές και 7,8 % υποδιευθυντές.

Ερευνητικό πλαίσιο 4/4

Σκοπός και ερευνητικά ερωτήματα της έρευνας Ο σκοπός της έρευνας είναι να διερευνήσει τις προθέσεις των εκπαιδευτικών

για την εφαρμογή ενός πλαισίου ΔΟΠ διοίκησης της σχολικής μονάδας.Πιο συγκεκριμένα διερευνά τις απόψεις των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή

της ΔΟΠ. Τα ερευνητικά ερωτήματα που καλείται να απαντήσει η παρούσα εργασία είναι τα εξής:

Είναι διατεθειμένοι οι καθηγητές και σε ποιο βαθμό να αποδεχθούν οι εκπαιδευτικοί, την ομαδική εργασία και την υπευθυνότητα (κουλτούρα), τη συμμετοχή και την ανάπτυξη

(εκπαίδευση, επιμόρφωση) των εργαζομένων, τη χρήση εργαλείων και τεχνικών (γνώση), ο έλεγχος

ανταγωνιστικότητας, η ανατροφοδότηση (διορθωτικές ενέργειες).

Σε ποιο βαθμό θεωρούν οι εκπαιδευτικοί ότι μπορούν να εφαρμοστούν διαδικασίες για τη διαχείριση και τη βελτίωση της ποιότητας στις Σ.Μ. συμμετοχή και η ανάπτυξη (εκπαίδευση,

επιμόρφωση) των εργαζομένων.

Συνεργασία των εκπαιδευτικών με του εμπλεκόμενους φορείς

Μορφές της συνεργασίας που πιστεύουν οι εκπαιδευτικοί ότι θα απέδιδε καλύτερα για την βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου

Αποτελέσματα 1/2

Παράγοντες βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου

διαδικασία της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού ή του διοικητικού έργου

Αποτελέσματα 2/2

Συζήτηση – Συμπεράσματα 1/2

• στη διοίκηση των υπαρχουσών δομών (Δαλάκα, 2011)• στη διαμόρφωση της ποιότητας του διοικητικού και

εκπαιδευτικού έργου (Δαλάκα, 2011)• στην αξιοποίηση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού• στη πραγματοποίηση των στόχων της σχολικής μονάδας,

αναγνωρίζοντας την αξία των εκπαιδευτικών και την ικανοποίηση των αναγκών τους (Deming, 1992).

Οι εκπαιδευτικοί χαρακτηρίζουν πάρα πολύ

σημαντικό το ρόλο του διευθυντή της σχολικής

μονάδας:

• Οι μόνιμες ομάδες εργασίας και η συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων θα απέδιδε καλύτερα σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς στην βελτίωση της διοίκησης της σχολικής μονάδας αλλά και του εκπαιδευτικού έργου (Oakland, 1989).

• συμμετοχή τους σε προγράμματα επιμόρφωσης και δέχονται την αξιολόγηση ως διορθωτική λειτουργία συνεχής βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου αλλά και ως μέσο αναγνώρισης και ανταμοιβής. Τέλος θεωρούν πάρα πολύ σημαντικό να είναι ικανοποιημένοι οι μαθητές με τις παρεχόμενες εκπαιδευτικές υπηρεσίες (Deming, 1992).

Οι εκπαιδευτικοί πιστεύουν στην

συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων καθώς και

την αλλαγή της υπάρχουσας σχολικής

κουλτούρας.

Συζήτηση – Συμπεράσματα 2/2

Αν λοιπόν θέλουμε ένα σχολείο ποιότητας που θα έχει:

υλικοτεχνική υποδομή, καταρτισμένους εκπαιδευτικούς,

ικανοποιητικά αποτελέσματα για μαθητές αλλά και υποστήριξη από τους γονείς και την τοπική κοινωνία,

τότε θα πρέπει να ξεκινήσει συζήτηση για ένα μοντέλο διοίκησης ΔΟΠ (Ζαβλανός, 2003).

Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει και μέσα από την μη τυπική εκπαίδευση όπως η επιμόρφωση.

Ρούση Γεωργία (2007), Η ολική ποιότητα στη Διοίκηση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Ευτύχιος Σαρτζετάκης Διοίκηση Ολικής Ποιότητας και Διαχείριση Περιβάλλοντος 2006 Δαλάκα Ευγενία «Δημοσιά διοίκηση ολικής ποιότητας και διοικήσει της

δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης», 2011 Δαλάκα Ευγενία Διατμηματικό πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Δημόσια

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας» Θεσσαλονίκη Μάρτιος 2011 Ζαβλανός, (2003) «Η ολική ποιότητα στην εκπαίδευση», Σταμούλης, Αθήνα Πετρίδου Ε., (2002) «Διοίκηση ποιότητας στην Εκπαίδευση». Διοικητική Ενημέρωση,

τ.22, Ιανουάριος σελ.55 Ήργης Αργυρής, Μακρή ¨Όλγα, «Ολική ποιότητα και ποιότητα εκπαίδευσης στα

ελληνικά δημόσια σχολεία» ΕΣΔΟ, 2009 Χαμπούρη – Ιωαννίδου, (2003),Στρατηγική διαχείριση των πολιτισμικών μονάδων,

ΕΑΠ Πάτρα Καραγιάννη Παναγιώτα ο ρόλος του υποδιευθυντή και η συμβολή του στην

αποτελεσματικότερη λειτουργία των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Αττικής. Αθήνα 2001.

Βιβλιογραφία 1/2

Deming W. E., (1982), Quality Productivity and Competitive Position, MIT Center of Advanced Engineering Study, Cambridge, M.A.

Deming W. E., (1993), The Economies for Industry, Government, Education, MIT Center of Advanced Engineering Study, Cambridge, M.A.

Juran, J,M (1989) Juran on Leadership for Quality, An executive Handbook. The Free Press.

Morgan, C. and Murgatroyd, St., (1994). «Total Quality Management in the public sector : an international perspective». Open University Press, London.

Deming E., «American Association of School Administrators Conference», Washington D.C., January

1992 Oakland, John S , (1989) “Total Quality Management” , Heinemann, Oxford, σελ. 236. Ιστοσελίδες εκπαιδευτικά άρθρα http://www.alfavita.gr/artra/art848a.php - προσπέλαση 10-4-

2012

Βιβλιογραφία 2/2