« ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ…»

Ο ΡΗΓΑΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΡΑΗΣ ΑΝΑΣΗΚΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το όνομά του

ΝΑΟΣ ΘΑΥΛΙΟΥ ΔΙΑ 4ος αι.π.Χ.

Η ΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 4ος αι.π.Χ.

Η πρώτη απεικόνιση του Βελεστίνου

Μια από τις τρεις καμάρες του μεταβυζαντινού υδραγωγείου

Η ΥΠΕΡΕΙΑ ΚΡΗΝΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

1768-1774 : βιώνει στη Θεσσαλία τα Ορλωφικά. Τα αντίποινα των Οθωμανών, η βία και η τρομοκρατία που ακολούθησαν άσκησαν βαθιά επίδραση στην ευαίσθητη ψυχή αλλά και στην ορμητική ιδιοσυγκρασία του Ρήγα .

Έως το 1774 : φοιτά στο σχολείο της Ζαγοράς Πηλίου

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΣΤΗ ΖΑΓΟΡΑ

1775-1780 : Εγκαθίσταται στην Κων/πολη & συνδέεται με Φαναριώτες. Ασχολείται με εμπόριο, μαθαίνει γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, Σχετίζεται με το φαναριώτη Αλέξανδρο Υψηλάντη, παππού των Υψηλάντηδων της επανάστασης του 1821

1782 : Στη Βλαχία, γραμματέας του ηγεμόνα Νικ. Καρατζά

1785 : Στην Κων/πολη, γραμματέας («γραμματικός») του Αλ. Υψηλάντη. Ο ρόλος αυτός τον βοήθησε να επικοινωνήσει με ισχυρούς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, του Ελληνισμού της Διασποράς και κάποιους της ευνομούμενης Ευρώπης

1786 : Ο Αλ. Υψηλάντης διορίζεται ηγεμόνας στη Μολδαβία

1788-1789: Ο Ρήγας στο Βουκουρέστι. Αποκτά περιουσία και γνωριμίες. Σχετίζεται με τον τοπάρχη του Βιδινίου Πασβάνογλου και τον κύκλο του Ιώσηπου Μοισιόδακα και Δημ. Καταρτζή

1790 : Ο Ρήγας στη Βιέννη. Διερμηνέας του Χριστόδουλου-Θεόδωρου Κιρλιάνου, σερδάρη της Βλαχίας, που τιμήθηκε με τον τίτλο του βαρώνου von Langenfeld

Τυπώνει δύο βιβλία :1) «Σχολείον ντελικάτων εραστών»2) «Φυσικής Απάνθισμα»

«ΟΠΟΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΣΥΛΛΟΓΑΤΑΙ , ΣΥΛΛΟΓΑΤΑΙ ΚΑΛΑ»

 

«Φυσικής Απάνθισμα»

1791 : Ο Ρήγας επιστρέφει στο Βουκουρέστι

1796-1797 : Ο Ρήγας εγκαθίσταται ξανά στη Βιέννη, όπου οργανώνει τα επαναστατικά του σχέδια και υλοποιεί το εκδοτικό του πρόγραμμα :

-Χάρτα της Ελλάδος, Χάρτα της Βλαχίας, Χάρτα της Μολδαβίας

-Χαλκογραφία με την προτομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου

-Ηθικός Τρίπους -Νέος Ανάχαρσις -Νέα Πολιτική Διοίκησις ( Επαναστατική

Προκήρυξη, Τα Δίκαια του Ανθρώπου, Το Σύνταγμα, Θούριος, Ύμνος πατριωτικός)

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ

«Χάρτα της Ελλάδος» (Βιέννη 1797)

Είναι ο πολιτικός χάρτης του δημοκρατικού κράτους που οραματιζόταν ο Ρήγας .

Αποτελείται από 12 φύλλα διαστάσεων 50χ70 εκ., που, αν συνενωθούν όλα μαζί, δημιουργείται ένας χάρτης 2χ2 μ. του βαλκανικού χώρου. Ο πλήρης τίτλος βρίσκεται στο τέταρτο φύλλο της : «Χάρτα της Ελλάδος εν ης περιέχονται αι Νήσοι αυτής και μέρος των εις την Ευρώπην και Μικράν Ασίαν πολυαρίθμων αποικιών αυτής . Τα πλείω με τας παλαιάς και νέας ονομασίας… εκδοθείσα παρά του Ρήγα Βελεστινλή Θετταλού, χάριν των Ελλήνων και φιλελλήνων. Εχαράχθη παρά του Φρανσουά Μύλλερ εν Βιέννη».

O Ρήγας χρησιμοποίησε τον χάρτη της αρχαίας Ελλάδας του Delisle και το χάρτη του Rizzi Zannoni ▪Ήταν ιστορικός και γεωγραφικός πίνακας, που παρουσίαζε τον αρχαίο, μεσαιωνικό και νέο Ελληνισμό με άφθονα στοιχεία αρχαιογνωσίας. ▪ Πλάι στα οθωμανικά τοπωνύμια παρέθεσε τα αρχαία ελληνικά ονόματα, για να υποδηλώσει την ιστορική συνέχεια. ▪ Σημείωσε τα ιστορικά γεγονότα στις περιοχές που έλαβαν προγονική χώρα, για να προκαλέσει το θαυμασμό των Ελλήνων στην τους δόξα.▪ Η Χάρτα περιέχει τις επιπεδογραφίες 9 περίφημων πόλεων, ανάμεσα σ΄αυτές της Κων/πολης, της Αθήνας, της Φεράς- Βελεστίνου .▪ Ο κενός χώρος καλύπτεται από απεικονίσεις αρχαίων νομισμάτων, καταλόγους ένδοξων ανδρών, χρονολογίες μαχών, αρχαία επιγράμματα ,αλληγορικές παραστάσεις ( ροπαλοφόρος Ηρακλής εναντίον της έφιππης Αμαζόνας, το ρόπαλο του Ηρακλή ).

▪

Η ΕΠΙΠΕΔΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΦΕΡΑΣ ΣΤΗ ΧΑΡΤΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ

Νομίσματα της Χάρτας της Ελλάδος

Το κοιμισμένο λιοντάρι – οι σκλαβωμένοι λαοί των Βαλκανίων-, στη ράχη του οποίου επικρέμανται τα σύμβολα εξουσίας του Σουλτάνου, με το Θούριο και με την επανάσταση του Ρήγα θ΄αφυπνιστούν , θα πάρουν στα χέρια τους το ρόπαλο του Ηρακλή, σύμβολο της ελληνικής δύναμης, και θ΄αποτινάξουν από τη ράχη τους την απολυταρχική εξουσία του .

Συμβολική παράσταση του λιονταριού στην επιπεδογραφία της Κων/πολης με το ρόπαλο του

Ηρακλή στα πόδια του

.

Ο ροπαλοφόρος Ηρακλής και η έφιππη Αμαζόνα

Σκοπό είχε να πυροδοτήσει τις μνήμες για το Μεγαλέξανδρο, αμείλικτο τιμωρό των Ασιατών, να προσφέρει ένα πρότυπο στους ΄Ελληνες στον αγώνα τους για απελευθέρωση, για την οποία δεν έπρεπε να προσβλέπουν στη βοήθεια των ξένων.

Προσπάθησε να δείξει στους συμπατριώτες του τη σπουδαία κληρονομιά από τους αρχαίους Έλληνες, την ανδρεία τους, την στρατιωτική, πολιτική, οικονομική και πολιτιστική τους δύναμη.

Υπέβαλλε έτσι το όραμα για τον ξεσηκωμό και τη βίαιη απομάκρυνση των Τούρκων.

ΧΑΛΚΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (1797)

Καλοκαίρι του 1797 ο Ρήγας επεξεργάζεται και οραματίζεται τη μορφή του πολιτικού καθεστώτος που θα εγκαθίδρυε στην ελεύθερη επικράτεια που θα προέκυπτε από τις επαναστατημένες επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Ρήγας μελετούσε τα συνταγματικά κείμενα της Γαλλικής Επανάστασης.

Φθινόπωρο του 1797 τυπώνει το : «Επαναστατικό μανιφέστο ή Νέα Πολιτική Διοίκησις των

κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων νήσων και της Βλαχομπογδανίας» (Βιέννη 1797)

Περιλάμβανε τέσσερα κείμενα : 1)Την Επαναστατική Προκήρυξις, Υπέρ των νόμων και της

πατρίδος 2)Τα Δίκαια του Ανθρώπου σε 35 άρθρα 3)Το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας, σε 124 άρθρα 4)Το Θούριο

Τα επαναστατικά έργα του Ρήγα

Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή

με την οποίαν λάμπουν τα

ελεύθερα έθνη Τα Δίκαια του Ανθρώπου, αρθρ. 22

«Ο Νόμος είναι ο αυτός διά το πταίσμα και

αμετάβλητος. Ήγουν δεν παιδεύεται ο πλούσιος

ολιγώτερον και ο πτωχός περισσότερον διά το αυτό

σφάλμα, αλλ΄ίσα-ίσα» Τα Δίκαια του Ανθρώπου, αρθρ. 3

«Ο νόμος είναι εκείνη η ελευθέρα απόφασις,

οπού με την συγκατάθεσιν όλου του λαού έγινεν»

Τα Δίκαια του Ανθρώπου, αρθρ. 4

«Η Ελευθερία είναι εκείνη η φυσική δύναμις οπού έχει ο άνθρωπος εις το κάμη όλον εκείνο, οπού

δεν βλάπτει εις τα δίκαια των γειτόνων του»

Τα Δίκαια του Ανθρώπου, αρθρ. 6

«Όταν η διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονά του, το να κάμη ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάστασιν, να αρπάζη τα

άρματα και να τιμωρή τους τυράννους του είναι το πλέον ιερόν από όλα τα δίκαιά του και το πλέον απαραίτητον από όλα τα χρέη του»

Τα Δίκαια του Αθρώπου, αρθρ. 35

«Κανένας πολίτης δεν εξαιρείται από την τιμίαν

υποχρέωσιν του να συνεισφέρη κατά την

δύναμιν και τα πλούτη του τα εις δημοσίας ανάγκας »

δοσίματα

Το Σύνταγμα, άρθρο 101

«Όλον το έθνος αδικείται , όταν αδικείται ένας μόνος πολίτης»Τα Δίκαια του Ανθρώπου, αρθρ. 23

«Και η αναρχία ομοιάζει με την

σκλαβιά»

Θούριος , στιχ. 27

«Οι άνθρωποι δεν αμαρτάνουν, αν ερευνούν το αποτέλεσμα και τον λόγον

του (του Δημιουργού)»

Φυσικής Απάνθισμα

«Ας καταβάλουν ευμενώς έκαστος έρανον ό,τι

βούλεται , οπού βοηθούμενον ν΄αναλάβη

το πεπτωκός Ελληνικόν Γένος»

Φυσικής Απάνθισμα

Το κατασταστικό κείμενο του Συντάγματος συνοδεύεται από ένα Παράρτημα , το οποίο περιγράφει το σύμβολο της νέας επικράτειας :

Το ρόπαλο του Ηρακλή, που συμβολίζει τη δύναμη της ελληνικής φυλής, με τρεις σταυρούς επάνω τοποθετείται στο κέντρο της τρίχρωμης σημαίας:

Το κόκκινο σημαίνει την αυτοκρατορική πορφύρα και αυτεξουσιότητα του ελληνικού λαού

Το λευκό , το δίκαιο του αγώναΤο μαύρο , τον υπέρ της πατρίδας θάνατο

Η σημαία του Ρήγα

Η ΣΗΜΑΙΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ

Το τελευταίο κείμενο του επαναστατικού μανιφέστου ήταν ο πασίγνωστος Θούριος, «το ευαγγέλιο της ελευθερίας», που προέρχεται από το ρήμα θρώσκω των Αττικών ποιητών και σημαίνει ορμητικός, μαινόμενος, πολεμικός.

Δεν ήταν μόνο το πολεμικό εμβατήριο της στρατιωτικής σύγκρουσης, αλλά η έμμετρη επαναστατική προκήρυξη . Ήταν το απελευθερωτικό πρόγραμμα μιας επανάστασης που απομνημονευόταν εύκολα και ταυτόχρονα τραγουδιόταν :

« Ως πότε, παλικάρια, να ζώμεν στα στενά μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα

βουνά».Οι στίχοι εξαγγέλλουν την οριστική απόφαση του

ξεσηκωμού: «Κάλλιο ’ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά

σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή» 

Ο Θούριος

14 Δεκεμβρίου 1797 : Εγκαταλείπει τη Βιέννη με προορισμό αρχικά την Τεργέστη και στη συνέχεια την Ελλάδα

19 Δεκεμβρίου 1797 : Συλλαμβάνεται στην Τεργέστη από την Αυστριακή αστυνομία. Αργότερα συλλαμβάνονται και οι σύντροφοί του, Ευστράτιος Αργέντης, Δημ, Νικολίδης, Αντ. Κορωνιός, Ιωανν. Καρατζάς, Θεοχ. Τουρούντζιας, Παναγ. και Ιωάνν. Εμμανουήλ

5 Φεβρουαρίου 1798 : Μεταγωγή του Ρήγα στη Βιέννη. Από 14 Φεβρουαρίου – Απρίλιο 1798 διεξάγονται ανακρίσεις

10 Μαΐου 1798 : Ο Ρήγας και οι σύντροφοί του παραδίνονται στους Οθωμανούς και φυλακίζονται στον πύργο Neboisa του Βελιγραδίου

24 Ιουνίου 1798 :Ο Ρήγας και οι σύντροφοί του θανατώνονται με στραγγαλισμό και τα πτώματά τους ρίχνονται στον ποταμό Δούναβη.

ΤΕΡΓΕΣΤΗ

Ο πύργος Νεμπόιζα στο Βελιγράδι, όπου φυλακίστηκε και εκτελέστηκε ο Ρήγας και οι

σύντροφοί του

`

Ο πύργος Νεμπόισα χτίστηκε τον 15ο αιώνα από τους Ούγγρους πάνω στα ερείπια ρωμαϊκού πύργου του 1ου μ.Χ. αιώνα. Στο γεγονός ότι αποτελούσε προκεχωρημένο φρούριο, αφού βρισκόταν εκτός των βασικού αμυντικού τείχους του κάστρου του Βελιγραδίου, οφείλεται και η ονομασία Νεμπόισα, που στη σερβική γλώσσα σημαίνει άφοβος-ατρόμητος.Στην ιστορία του καταστράφηκε πολλές φορές, αλλά πάντοτε ξαναχτιζόταν. Το 1739, όταν το Βελιγράδι έπεσε στα χέρια των Τούρκων, ο πύργος μετατράπηκε σε φυλακή, χώρο βασανιστηρίων και μαρτυρίου.

Πύργος Νεμπόισα : ένα μνημείο ελληνοσερβικής φιλίας

Ο πύργος Νεμπόισα αποκαταστάθηκε με τη χρηματοδότηση του ελληνικού κράτους, που πρόσφερε 1,4 εκατ. Ευρώ γι΄αυτό το σκοπό. Σε 4 επίπεδα παρουσιάζονται εκθέσεις από τους αγώνες Ελλήνων και Σέρβων για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού.Το δεύτερο επίπεδο είναι αφιερωμένο στο Ρήγα και με τη χρήση πολυμέσων παρουσιάζονται η ζωή, οι ιδέες και το έργο του

Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Παπούλιας και ο Σέρβος ομόλογός του Μπ. Τάντιτς εγκαινίασαν το νέο μουσείο στο Πύργο Νεμπόισα όπου μαρτύρησε και θανατώθηκε ο Ρήγας Φεραίος

Προθάλαμος Πύργου Νεμπόισα

Είσοδος στην έκθεση

Εσωτερικό Πύργου Νεμπόισα

Ρήγας Βελεστινλής, ετών 41Ευστράτιος Αργέντης, από τη Χίο, ετών 31Αντώνιος Κορωνιός, έμπορος από τη Χίο, ετών 27Ιωάννης Καρατζάς, λόγιος από την Κύπρο, ετών 31Δημήτριος Νικολίδης, γιατρός από τα Γιάννενα,

ετών32Θεοχάρης Τουρούντζιας, έμπορος από τη Σιάτιστα,

ετών 22Ιωάννης Εμμανουήλ, φοιτητής ιατρικής από την

Καστοριά, ετών 24Παναγιώτης Εμμανουήλ, αδελφός του Ιωάννη,

υπάλληλος του Αργέντη, ετών 22

Σύντροφοι του Ρήγα που θυσιάστηκαν μαζί του (Ιούνιος 1798)

« Μετά πολλούς αιώνας Ρήγας ο Βελεστινλής

σπύρει τον σπόρον της Ελευθερίας εις τους

Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς

τον τρόπον της απελευθερώσεώς των . Οι

Έλληνες ενθουσιασθέντες και

ενθαρρυνθέντες από τους λόγους του Ρήγα

έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας»

Στρατηγός Μακρυγιάννης για το Ρήγα :

ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ

ΑΝΔΡΙΑΝΤΑΣ ΡΗΓΑ

ΦΕΡΑΙΟΥ

Έργο του

γλύπτη

Μέμου

Μακρή, που

κοσμεί την

πλατεία Ρήγα

Φεραίου στο

Βόλο από το

1985

ΜΝΗΜΕΙΟ ΡΗΓΑ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΝΗΜΕΙΟ ΡΗΓΑ ΣΤΟ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ