Η οικονομία της Κέρκυρας

Η ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ

ΕΩΣ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 20ου

Η ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ

Γενικά η οικονομική κατάσταση της Κέρκυρας κατά τον 18ο αιώνα ήταν ως εξής :

Πέρα από το άφθονο λάδι και λίγο αλάτι που παρήγαγε που κάλυπταν την εσωτερική αγορά και ένα μεγάλο μέρος αυτών τα εξήγαγε , όλα τα άλλα προϊόντα για να συμπληρώσει τις ανάγκες των κατοίκων τα εισήγαγε. Η γεωγραφική θέση της Κέρκυρας ευνοούσε το διαμετακομιστικό εμπόριο με τις απέναντι ακτές της Ηπείρου . Λόγω των υψηλών δασμών εισαγωγών/εξαγωγών και διαμετακομίσεως που είχαν επιβάλλει το τελωνείο της Κέρκυρας είχε μεγάλα έσοδα και γιαυτό οι Βενετοί σε επίσημα τους έγγραφα το χαρακτηρίζουν ως << μια των πλουσιοτέρων προσόδων της Ανατολής >>

Το εμπορικό ισοζύγιο της Κέρκυρας επί Ενετοκρατίας είναι αρνητικό η διαφορά αυτή καλύπτονταν από τα κέρδη των εργαζομένων επί Οθωμανικού εδάφους , την ναυτιλία , το διαμετακομιστικό εμπόριο , την συντήρηση του Ενετικού στρατού και από την υπάρχουσα βιοτεχνία .

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ-ΣΥΝΘΕΣΗ-ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Πληθυσμός :

Κατά το 1761 μχ ο πληθυσμός της νήσου Κέρκυρας ήταν 44.333 κάτοικοι ενώ το 1961 έφτασαν να είναι 99.092 κάτοικοι

Σύνθεση πληθυσμού :

Ο αστικός πληθυσμός ποσοστό 29,2% ο ημιαστικός σε ποσοστό 5,3% και ο αγροτικός σε ποσοστό 65,6% .

Μορφωτικό επίπεδο :

Οι εγγράμματοι στους οποίους συμπεριλαμβάνονται όσοι γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή ήταν κατά το τέλος της δεκαετίας του 50 ποσοστό εγγράμματων 78% και αγράμματων 22%

Στο μορφωτικό επίπεδο υπερτερούσαν τα αγόρια έναντι των κοριτσιών

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Με την σύγχρονη καλλιέργεια , τα έργα που

έγιναν και με την χρήση των λιπασμάτων η παραγωγή και η ποιότητα του ελαίου αυξάνεται και ο νομός της Κέρκυρας κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των νομών του κράτους σε παραγωγή λαδιού. Το 60% της όλης ελληνικής εξαγωγής λαδιού γίνεται από την Κέρκυρα. Λόγω της ποιότητας του πλέον εξάγεται ως βρώσιμο και όχι για βιομηχανική χρήση όπως πρώτα σε τιμή αρκετά ικανοποιητική . Συγχρόνως αναπτύσσονται και οι άλλες γεωργικές καλλιέργειες λόγω των πολλών εργατικών χεριών που υπάρχουν . Γίνεται πλέον σύγχρονη καλλιέργεια των αμπέλων και παράγεται κρασί καλής ποιότητας .

Η κτηνοτροφία παρουσιάζει μια μεγάλη αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η γαλακτοπαραγωγή και η κρεατοπαραγωγή παρουσιάζουν μια ικανοποιητική αύξηση αλλά δεν είναι ανάλογη όπως η αύξηση της γεωργικής παραγωγής του νησιού.

ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Γίνεται μια προσπάθεια βιομηχανικής ανάπτυξης στο νησί αλλά στην διάρκεια του χρόνου δεν στέφεται από επιτυχία. Δημιουργούνται ένα εργοστάσιο παραγωγής παιγνιοχάρτων επτά ατμόμυλοι , ένα ακονιστήριο , οινοποιεία , ένα εργοστάσιο αεριόφωτος , ένα πυρηνελαιοποιείο , ένα σαπωνοποιείο , ένα παστοποιείο , το εργοστάσιο επεξεργασίας καννάβεως και ιούτης για την παραγωγή σχοινιών κ.λπ , εργοστάσια γραφικών τεχνών και χαρτοποιίας , η ελαιουργία για ραφινάρισμα λαδιού και παραγωγή πυρηνελαίου και σαπουνιών ,εργοστάσια επεξεργασίας και παραγωγής γαλακτομικών προϊόντων , κυλινδρόμυλοι , βυρσοδεψείο και διάφορα άλλα εργοστάσια . Η παραγωγή είναι μεγάλη , και η εγχώρια αγορά απορροφά μόνο το 5% της παραγωγής το υπόλοιπο 95% πρέπει να διατεθούν σε κέντα κατανάλωσης της υπόλοιπης Ελλάδας ή του εξωτερικού . Όταν οι βιομηχανίες αναπτύχθηκαν γύρω από τα αστικά κέντρα κατέστησαν την επαρχιακή βιομηχανία σε μειονεκτική θέση . Γιατί τα ναύλα από την Κέρκυρα είναι μεγάλα και έτσι καταστούν τα Κερκυραϊκά βιομηχανικά προϊόντα μη ανταγωνίσιμα. Συνέπεια αυτού είναι η σταδιακή συρρίκνωση και αποβιομηχανιση του νησιού .

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Το εμπόριο είχε αναπτυχθεί από παλιά στην

Κέρκυρα λόγω της αναπτυγμένης ναυτιλίας . Το εισαγωγικό εμπόριο έχει μεγάλη ανάπτυξη λόγω της ανάπτυξης του τουρισμού και την μετεγκατάσταση των βιομηχανιών στα αστικά κέντρα. Το εξαγωγικό εμπόριο είναι πολύ περιορισμένο . Το μόνο αξιόλογο προϊόν που εξάγεται είναι το ελαιόλαδο . Το εμπορικό ισοζύγιο εισαγωγών εξαγωγών είναι παθητικό. Τα εισοδήματα από το εμπόριο έχουν συνεχώς ανοδική πορεία .

Το οδικό δίκτυο του νησιού παραμένει σε κακή κατάσταση. Με την πορθμειακή σύνδεση της Κέρκυρας με την Ηγουμενίτσα αναγκάζονται να εκσυγχρονιστούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς και έτσι οι συγκοινωνίες μεταξύ Κέρκυρας Αθηνών και Κέρκυρας χωριών εκτελούνται ικανοποιητικά .

Το λιμάνι της Κέρκυρας είναι το μεγαλύτερο της περιοχής των Ιονίων Νήσων και συνδέει το νησί απ' ευθείας με την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα και την Ευρώπη .

.

Η οικονομία της Κέρκυρας σήμερα

Η κατανομή του Κερκυραϊκού Α.Ε.Π.

 Κέρκυρα Ελλάδα

Γεωργία 1,64% 3,37%

Ορυχεία 3,40% 13,32%

Κατασκευές 3,46% 2,49%

Εμπόριο, τουριστικές δραστηριότητες 42,28% 24,97%

Ενημέρωση - Επικοινωνία 1,63% 4,86%

Χρηματοπιστωτικές 3,19% 4,89%

Διαχείριση Ακίνητης περιουσίας 14,62% 15,80%

Επαγγελματικές-Επιστημονικές-Τεχνικές δραστηριότητες 5,58% 4,82%

Δημόσια διοίκηση-Άμυνα 18,33% 20,46%

Τέχνες-Διασκέδαση 5,88% 5,02%

Μεταποίηση 1,72% 9,18%

Όπως παρατηρούμε στον παραπάνω πίνακα το εμπόριο είναι η κυρίαρχη οικονομική δραστηριότητα στην Κέρκυρα σήμερα, όπως άλλωστε και στην υπόλοιπη χώρα αλλά σε πολύ πιο ανεπτυγμένο επίπεδο κυρίως λόγω του τουρισμού. Επίσης παρατηρούμε την μεγάλη αδυναμία του κλάδου της μεταποίησης, λόγω του γεγονότος ότι οι περισσότερες βιομηχανίες και βιοτεχνίες έχουν εξαφανιστεί.

Η απασχόληση στα Ιόνια νησιά σε χιλιάδες εργαζομένους

Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 16,2

Ορυχεία, λατομεία, βιομηχανία, παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού, κλιματισμού και νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης

4,6

Κατασκευές 8,1

Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών, μεταφορές και αποθήκευση, δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης

45,9

Ενημέρωση και επικοινωνία 0,1

Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 0,8

Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 0,2

Επαγγελαμτικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες 6,3

Δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, εκπαίδευση, δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα

12,5

Τέχνες, διασκέδαση, ψυχαγωγία, άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών, δραστηριότηες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότηες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση,

δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων3,7

Σύνολο Απασχόλησης 98,2

Αγροτικός τομέας

Η αγροτική οικονομία του νησιού βασίζεται στην ελαιοπαραγωγή και δευτερευόντως στην αμπελοκαλλιέργεια .Άλλα αγροτικά προϊόντα που παράγει το νησί πέραν της ελιάς είναι τα πορτοκάλια Μέρλιν και τα κουμκουάτ, τα οποία μάλιστα αποτελούν προϊόν ονομασίας προέλευσης

Γεωργική Γη

Η γεωργική γη της Κέρκυρας καταλαμβάνει γενικά μικρό ποσοστό της έκτασης της, λόγω της γεωμορφολογίας του εδάφους και της σταδιακής εγκατάλειψης χρήσεων γης λόγω της έντονης τουριστικής ανάπτυξης

Κτηνοτροφία

Η κτηνοτροφία δεν αποτελεί σημαντικό οικονομικό πόρο, εξ αιτίας κυρίως των οικογενειακών μικρών μονάδων που λειτουργούν συμπληρωματικά με τη γεωργία. Η Κέρκυρα παράγει τα γνωστά γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το βούτυρο Κέρκυρας και τα τυριά της

Αλιεία

Η αλιεία, επίσης, δεν ασκείται εντατικά στο νησί . Στο νομό Κέρκυρας λειτουργούν 4 ιχθυοτροφικές μονάδες, οι οποίες όμως είναι περιορισμένης ετήσιας δυναμικότητας. Ωστόσο στο νομό συγκεντρώνεται ο μεγαλύτερος αριθμός αλιέων και εκτροφέων αλιευμάτων εσωτερικών υδάτων.

Δευτερογενής τομέας

Σήμερα, στο νομό λειτουργούν περίπου οι 2.000 μονάδες του δευτερογενή τομέα οι οποίες απασχολούν πάνω από 3.000 εργαζόμενους (τομείς διατροφής – ένδυσης υλικών οικοδομής – μεταποίησης αγροτικών προϊόντων – κεραμικών – ψευτοκοσμήματος – αργυροχρυσοχοΐας κ.α.)

Τριτογενής τομέας

Το εμπόριο αποτελεί μια αξιόλογη παραδοσιακή ενασχόληση. Αριθμεί σήμερα περί τις 3.000 επιχειρήσεις στις οποίες απασχολούνται περίπου 6.000 εργαζόμενοι. Ο νομός Κέρκυρας είναι ο καθοριστικός παράγοντας όσον αφορά στον τουρισμό της Περιφέρειας ιονίων Νήσων, τόσο σε επίπεδο ζήτησης (επισκέπτες) όσο και σε επίπεδο προσφοράς (κλίνες).

Βιομηχανία & Βιοτεχνία

Η βιομηχανία είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ η βιοτεχνία είναι περιορισμένη σε σχετικά μικρές μονάδες .

Τουρισμός

Η ανάπτυξη του τουρισμού στον νομό διευκολύνθηκε ιδιαίτερα από τη συγκοινωνιακή σύνδεση (αεροπορική, θαλάσσια και οδική) με την πρωτεύουσα και το εξωτερικό (αεροπορική και πορθμειακή), η οποία συνδέεται με αντίστοιχη αύξηση των τουριστικών εγκαταστάσεων. Εκτός από την πρωτεύουσα,  ο νομός δεν έχει άλλη πόλη και ο πληθυσμός είναι ομαλά μάλλον κατανεμημένος, με μεγαλύτερη πυκνότητα οικισμών στο βόρειο τμήμα του νησιού της Κέρκυρας

Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι οι προτιμήσεις των Ελλήνων επισκεπτών ακολουθούν ανοδική κλιμάκωση για την Κέρκυρα από 54% (1960) σε 66% (1991) της συνολικής εσωτερικής ζήτησης της περιφέρειας, καλύπτοντας ένα μερίδιο αγοράς από την αντίστοιχη αποκλιμάκωση της αλλοδαπής ζήτησης (80% το 1960, 65% το 1990).

Ο νομός Κέρκυρας είναι από τους πιο τουριστικούς της χώρας μας και από πλευράς δυναμικότητας κλινών και από τουριστικής κίνησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής υπηρεσίας για το 2013, στο νησί υπάρχουν συνολικά 397 ξενοδοχεία συνολικής δυναμικότητας περίπου 45000 κλινών. Ο νομός Κέρκυρας είναι έκτος σε δυναμικότητα μεταξύ των νομών της χώρας μετά από τους νομούς Δωδεκανήσου, Ηρακλείου, Αττικής, Κυκλάδων και Χαλκιδικής.

Τύπος Πλήθος Κλίνες

5 14 5514

4 50 11932

3 90 12459

2 188 12142

1 55 2181

Όσον αφορά στην τουριστική κίνηση η Κέρκυρα βρίσκεται επίσης στην έκτη θέση με περίπου 585000 αφίξεις τουριστών για το 2013 μετά από τους νομούς Αττικής, Δωδεκανήσου, Ηρακλείου, Χανίων και Χαλκιδικής.

Κρουαζιέρα

Ένα μεγάλο κομμάτι του τουρισμού του νησιού οφείλεται και στην κρουαζιέρα. Η Κέρκυρα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ελληνικούς προορισμούς με έντονη επιβατική κίνηση. Κατά το έτος 2013 οι επιβάτες - επισκέπτες έφθασαν τους 750.000. Σύμφωνα με μια μελέτη της Τράπεζας της ελλάδας ο κάθε επιβάτης συμβάλλει κατά μέσο όρο με 100Ευρώ στην οικονομία του νησιού, άρα το όφελος αυτής της δραστηριότητας είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Κέρκυρα.

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Στοιχεία μέριμνας

Διατήρηση και ανάδειξη φυσικής ομορφιάςΒελτίωση υποδομών Οδικό δίκτυο Φιλοξενία Σίτιση Μεταφορά

Ανάδειξη φυσικής ομορφιάς

Η φυσική ομορφιά του νησιού είναι πραγματικά ξεχωριστή και διακρίνεται από μεγάλη γεωγραφική ποικιλία. Οι παραλίες του νησιού είναι πολλές και προσφέρονται για όλες εκείνες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με καλοκαιρινή αναψυχή. Επίσης, το νησί είναι ιδιαίτερα πράσινο λόγω του κλίματος που χαρακτηρίζεται από πολλές βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια κύρίως των χειμερινών μηνών. Στην κερκυραική ενδοχώρα υπάρχουν πολυάριθμα χωριά που διατηρούν σε ικανοποιητικό βαθμό παραδοσιακά στοιχεία αρχιτεκτονικής.

Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε και την ίδια την πόλη της Κέρκυρας που είναι χαρακτηρισμένη και ως πολιτιστικό μνημείο της UNESCO. Για να μπορέσει όμως να αναδειχθεί όλη αυτή η φυσική ομορφιά θα πρέπει να προστατευθεί με γνώμονα τη διατήρηση της στο ακέραιο για τις επόμενες γενιές. Αυτό δυστυχώς δεν έίναι τόσο εύκολο, όπως μας έχει διδάξει η πείρα του παρελθόντος, γιατί γνώμονας δράσης για την πολιτεία και τον μέσο πολίτη είναι συνήθως ο εύκολος και γρήγορος πλουτισμός και όχι η μακροπρόθεσμη και προγραμματισμένη με σύνεση επένδυση που θα φέρει μεν έσοδα αλλά θα αναδείξει και τα πολύπλευρα θετικά σημεία του τόπου.

Βελτίωση υποδομών

Ως προς τις υποδομές του νησιού τα τωρινά προβλήματα είναι πολλά. Ένα από τα σημαντικότερα όμως είναι η πολύ κακή κατάσταση του οδικού δικτύου σε όλο το νησί με μοναδική εξαίρεση την οδό Κέρκυρας – Παλαιοκαστρίτσας. Οι συνέπειες αυτής της αδυναμίας είναι πολλές με φυσικά κυριότερη την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Παρεμφερή προβλήματα είναι η έλλειψη χώρων στάθμευσης στην πόλη της Κέρκυρας, το κυκλοφοριακό ειδικά κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, η ανεπαρκής λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς και η αδυναμία λειτουργίας του δικτύου ποδηλατοδρόμων.

Άλλα θέματα αδυναμίας υποδομών σχετίζονται με τις υπηρεσίες ύδρευσης – αποχέτευσης που δεν μπορούν να υποστηρίξουν την μεγάλη αύξηση πληθυσμού που παρατηρείται κυρίως τους θερινούς μήνες λόγω του τουρισμού. Ως προς την μεταφορά ανθρώπων από και προς την Κέρκυρα, μείζον θέμα είναι ο χρόνος και το κόστος της θαλάσσιας σύνδεσης με την ενδοχώρα που δε δικαιολογούνται από την μικρή απόσταση που χωρίζει το νησί από την Ηγουμενίτσα. Ως προς τις εναέριες μεταφορές αυτές είναι ικανοποιητικές για τους θερινούς μήνες αφού το νησί συνδέεται με πολλές περιοχές. Εν τούτοις η εικόνα που παρουσιάζει ο αερολιμένας είναι μέτρια και η θέση του κοντά στο αστικό κέντρο διευκολύνει βέβαια τις μετακινήσεις αλλά δημιουργεί έντονο πρόβλημα ηχορρύπανσης.

Φιλοξενία

Σχετικά με τις υπηρεσίες φιλοξενίας και σίτισης θα πρέπει κυρίως να δοθεί έμφαση στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα, αφού η τελευταία είναι ικανοποιητική. Η ποιότητα όμως δεν θα πρέπει να περιορίζεται στα αστέρια των ξενοδοχείων αλλά και στην γενικότερη εικόνα που δίνει η περιοχή όπως επίσης και στην ύπαρξη ολοκληρωμένων προτάσεων διακοπών για όλα τα ενδιαφέροντα είτε πρόκειται για διακοπές αναψυχής, είτε για πιο εξειδικευμένες αναζητήσεις.

Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, και την σημασία της εξυπηρέτησης, όπου το πρωταρχικό στοιχείο θα πρέπει να είναι η ευγένεια. Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αυτός που μπορεί να κάνει την καταλυτική διαφορά στην εικόνα που διαμορφώνουμε για έναν τόπο και είναι επίσης η καλύτερη διαφήμιση

Υπόλοιποι τομείς οικονομίας

Αναβάθμιση ποιότητας αγροτικών προιόντων και κυρίως του λαδιού

Καθετοποίηση παραγωγής για μεγαλύτερη συνεισφορά στην συνολική οικονομία

Παροχή κινήτρων για νέους επιχειρηματίες σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις του δευτερογενή τομέα