Το βλεμματουοδυσσεα(Θ.Αγγελόπουλου) http://www.youtube.com/watch?v=ZUJZCUZAKVE

Όποιος φεύγει,Σ.Μάλαμας http://www.youtube.com/watch?v=BPif0LbX9ss

2.ΟΔΥΣΣΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ

η μετανάστευση, από τα προϊστορικά χρόνια ως σήμερα ,προσδιόρισε ποικιλότροπα τα συλλογικά και ατομικά υποκείμενα,τις κοινωνικές,οικονομικές ,πολιτισμικές...εξελίξεις.

είτε ονομάστηκε α’ ή β’ ελληνικός Αποικισμός-και υμνήθηκε ως βασική αιτία ανάπτυξης του ελληνισμού και εξάπλωσης του πολιτισμού του-

είτε ονομάστηκε ‘μεταναστεύσεις Βαρβαρικών φύλων’(οι μετακινήσεις φυλετικών ομάδων κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα)-και καταδικάστηκε ως πρώτιστη αιτία για την ‘πτώση’ του ρωμαϊκού κόσμου και την ‘παρακμή’ που ακολούθησε(σύμφωνα με το ξεπερασμένο πια για πολλούς ιστορικούς ερμηνευτικό σχήμα που μαθαίναμε)

είτε ονομάστηκε Σταυροφορίες (που και σήμερα διδάσκονται ως μάλλον ιδεολογικό φαινόμενο-πλην της 4ης)

είτε ονομάστηκε περίοδος των Ανακαλύψεων (και μέχρι πρότινος συζητιόταν μόνο ως η ‘αυγή του σύγχρονου-ενν.δυτικού-πολιτισμού’ και καθόλου πχ. ως η περίοδος εξόντωσης των ιθαγενων της αμερικανικής ηπείρου πληθυσμών)

.........................

Χαος(Πάολο&Βιττοριο Ταβιάνι)---http://www.youtube.com/watch?v=CWd0PMuAaFY&NR=1

http://www.youtube.com/watch?v=3AP7AsDBW74&feature=related

3.ΟΔΥΣΣΕΙΕΣ ΣΤΟΝ 19ο-20ο ΑΙ.

‘Age of revolution’,’age of capital’,’age of empires’,’age of extremes’…

(όπως ονομάστηκαν από τον E.J.Hobsbawm ομακρός 19ος και ο σύντομος20ος αι.)

‘’Τα μέσα του 19ου αι.σημαδεύουν την αρχή της μεγαλύτερης μετανάστευσης λαών που γνώρισε ποτέ η ιστορία.Είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιορίσουμε τις ακριβείς διαστάσεις της,γιατί οι επίσημες στατιστικές εκείνης της εποχήςαδυνατούν να καταγράψουνόλες τις μετακινήσεις ανδρών και γυναικών στο εσωτερικό μιας χώρας ή και από κράτος σε κράτος:την αγροτική έξοδο προς τις πόλεις τη μετανάστευση από περιφέρεια σε περιφέρεια και από πόλη σε πόλη,τη διάβαση των ωκεανών και τη διείσδυση σε ημιανεξερευνητες περιοχές,τη ροή ανθρώπων που πηγαινοέρχονταν με τρόπους ακόμα

πιο δυσπροσδιόριστους.Ωστόσο ,μπορούμε να δώσουμε κατά προσέγγιση το μέγεθος μιας ορισμένης,δραματικής μορφής αυτής της μετανάστευσης.Ανάμεσα στο 1846 και το 1875εγκατέλειψαν την Ευρώπη περισσότεροι από 9.000.000 άνθρωποι,ησυντριπτική πλειοψηφία των οποίων μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες’’...από το βιβλίο The age of capital(1848-1875) του E.J.Hobsbawm

:Από .......προς Αυστραλία,Αμερική....

Αναγκη,φτωχεια ονειρο ελπιδα,ξεριζωμος,πονος,κακοπληρωμενη ασταματητη εργασια,κοινωνικοι-εργατικοι αγωνες, κοινωνικη απαξιωση,διακρισεις,εχθρα,πογκρομ,αναζητηση θεσης σε μια και νουρια πατριδα,επαναπροσδιορισμος ταυτοτητας...

America,America(Ηλίας Καζάν)---- http://www.youtube.com/watch?v=5JkEh6AQ0Qc

http://www.youtube.com/watch?v=JE6n-Rg8N1w&NR=1

:μετανάστες στις ΗΠΑ (2ο μισό 19ου-αρχές 20ου)

έμαθα ότι οι Ιρλανδοί αρχίζουν παντού να εκτοπίζουν τους Νέγρους από τις οικιακές υπηρεσίες...Εδώ το φαινόμενο είναι γενικό-δύσκολα βρίσκεις υπηρέτη που να μην είναι Ιρλανδός.

A.H.CLOUGH στον TH.CARLYLE,Βοστόνη 1853

τη ρωτήσαμε που είναι ο άντρας της.

‘’στην Αμερική είναι’’.

‘’τι κάνει εκεί’’;

‘’βρήκε δουλειά:κάνει τον Τσάρο’’.

‘’μα πώς μπορεί ένας Εβραίος να είναι Τσάρος’’;

‘’ΌΛΑ είναι ΔΥΝΑΤΑ στην Αμερική’’ απάντησε.

SCHOLEM ALEJCHEM,γύρω στο 1900

Ακούω τη σειρήνα των πέντε λεπτών.

Είναι ώρα να πάω στη δουλειά.

Παίρνω την κάρτα μου από τον πίνακα της πύλης

Και την κρεμάω στον πίνακα του τμήματός μου.

Αλλάζω ρούχα και ετοιμάζομαι να δουλέψω.

Η σειρήνα σφυρίζει έναρξη

Τρώω το μεσημεριανό μου.

Απαγορεύεται να φάω ως τότε.Ησειρήνα σφυρίζει πέντε λεπτάπριν ξαναρχίσει η δουλειά.

Ετοιμάζομαι να επιστρέψω στη δουλειά μου.

Εργάζομαι ώσπου η σειρήνα να σημάνει λήξη.

Αφήνω τη θέση μου τακτοποιημένη και καθαρή.

Πρέπει να πάω σπίτι μου.

Από φυλλάδιο της International Harvester Corporation που προοριζόταν να μάθει αγγλικά στους Πολωνούς εργάτες της(1ο μάθημα )

( The age of capital(1848-1875) του E.J.Hobsbawm)

http://www.youtube.com/watch?v=sBy8t_O592k

http://www.youtube.com/watch?v=mFgCXqVjfBA&feature=related

Αν τους επιτραπει να ζήσουν στις παραγκογειτονιές και στα γκέτο και στις συνοικίες ξένων ,όπου ζουν σήμερα,ποτέ δε θα μπορέσουν ν’αφομοιωθούν.(...)Οι άνθρωποι αυτών των ξένων συνοικιών εργάζονται όλη τη μέρα δίπλα σε άλλους αλλοδαπούς.Οταν φεύγουν από τις δουλειές τους ,επιστρέφουν στο συνωστισμό των σπιτιών τους ,όπου δεν αναπνέουν παρά το βρώμικο ευρωπαικό αέρα.

Γελοιοποιώντας τη θρησκεία,τη σεμνότητα και την αγνότητα,αντικαθιστώντας τα αμερικανικά ιδεώδη για την αγάπη και το γάμο με τα εύρωπαικά,τα χονδροειδώςπαρακμασμένα και αισχρά λιμπρέτα,τα οποία μόνο χάρη στο ψαλίδι του λογοκριτήσώζονται περιστασιακά από την απόλυτη χυδαιότητα,γελοιοποιούσαν ως πουριτανισμότα αυθεντικά πρότυπα,και τείνουν όλα τους ύπουλα στην ηθική παρακμή.(...)

Ο αμερικανικός λαός ,εξαιτίας της λυπηρής εμπειρίας του ως ένα βαθμό,έχει πια επίγνωση της σπουδαίας πολιτισμικής κληρονομιάς τουκαι δείχνει αποφασισμενος να διατηρήσει τα υψηλά πρότυπά της.

Αποσπάσματα άρθρων του δημοσιογράφου Κ.Ρόμπερτς για λογαριασμό της Saturday Evening Post(1920)

Αρχές της 10ετιας του 1910 στο Τσικόπη των ΗΠΑ,όπου μόλις έχουν φτάσει,,οΠέτρος,ο Γιώργος και ο Μιχάλης προσπαθούν απεγνωσμένα ,αλλά χωρίς επιτυχία,να βρουν εργασία στο εργοστάσιο.Απογοητευμένοι,κυνηγημένοι και χτυπημένοι από πολωνούς μετανάστες οι οποίοι ήδη δούλευαν στα εργοστάσια ,περιφερονται στους δρόμους της πόλης.(...)’’έτσι φαινόμαστε;’’αναρωτήθηκε με βλοσυρό ύφος ο Πέτρος...στο δρόμο τους είχαν προσπεράσει εργάτες,νοικοκυρές,μαθητές σχολείου και καταστηματάρχες και όλοι είχαν ρίξει και στους τρεις περίεργες ματιές(...)Ένας Αμερικανός πέρασε δίπλα από τους τρεις άντρες που κοιτάζονταν στη βιτρίνα.Φορούσεχαμηλά παπούτσια,φαρδύ παλτό,μακριά παντελόνια και τσόχινο καπέλο.Το πρόσωπό του ήταν καλοξυρισμένο.’’Είμαστε διαφορετικοί ‘’,μουρμούρισε ο Γιώργος.’’Το βλέπω.’’ ‘’Αν ερχόταν στην Ελλάδα,θα ήταν και αυτός διαφορετικός,με αυτά τα ίσια παπούτσια,’’ δήλωσε ο Πέτρος.’’Αλλά εμείς είμαστε χάλια έτσι κι αλλιώς.’’

Από το μυθιστόρημα Gold in the streets(1945) της ελληνοαμερικανίδας δεύτερης γενιάς Μαίρης Βαρδουλάκη

(ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ τον ΑΤΛΑΝΤΙΚΟ-η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα της Ιωάννας Λαλιώτου)

Ο μετανάστης(Τσαρλι Τσάπλιν)http://www.youtube.com/watch?v=0KC7-Hba7XA&feature=related

:στον καιρό των ελλήνων μεταναστών

πολύ πριν η Ελλάδα γίνει χώρα υποδοχής υπήρξε για δεκαετίες χώρα προέλευσης.

Φτώχεια ,ανασφάλεια ,πόλεμοι ,απελπισία ώθησαν τότε τους Έλληνες σε φυγή.

Οι λόγοι που φέρνουν τον Χασάν από το Μαρόκο ,την Ουαχίμπε από το Αφγανιστάν ,τον Αλί από το Πακιστάν ,την Αφένι από τη Νιγηρία στην Ελλάδα είναι αυτοί που έστειλαν τον Γιώργο από την πελοπόνησσο στη λάντζα της Αμερικής,τον Κώστα από τη Μακεδονία στα ορυχεία του Βελγίου,τον Γιάννη από τη Θράκη στις αυτοκινητοβιομηχανίες της Γερμανίας.

Μόνο που τότε ‘’εμείς’’ ήμασταν ‘’ξενιτεμένοι’’ ενώ ‘’ αυτοί’σήμερα είναι ‘’λαθρομετανάστες’

Στην Αμερική,Θ.Παπακωνσταντίνου-Σ.Μάλαμαςhttp://www.youtube.com/watch?v=a8uxqzokc0w

Το πρώτο κύμα ανάγεται στην περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το δεύτερο ,στα τέλη του 19ου αι.:Τα τέλη της 10ετιας του 1880 και ιδιαίτερα οι επόμενες 10ετιες σημαδεύονται από κύμα μεταναστεύσεων που ,για πρω΄τη φορά, προσανατολίζεται προς υπερπόντιους προορισμούς-Αυστραλία,κυρίως όμως Αμερική’

Υπολογίζεται ότι κατά την 25ετία 1896-1921 ο ελλαδικός πληθυσμός έχασε περίπου 450.000 κατοίκους,δηλ. Πάνω από το 12%του συνολικου πληθυσμού της χώρας,που στο τέλος της περιόδου αυτής ήταν γύρω στα 5.500.000.Το μεγάλο κύμα συμπίπτει με την πτώχευση επί πρωθυπουργίας Χαρίλαου Τρικούπη.

Σημαντικές αιτίες:ανεξέλεγκτη τοκογλυφία στην περιφέρεια ,συχνές επιστρατεύσεις ,η εκμετάλλευση –δουλεία στα τσιφλίκια ,το φαινόμενο της ληστείας που ρήμαζε την ύπαιθρο. (περ.Εψιλον-Ελευθεροτυπίας).

«Κανένα χρόνο δουλέψαμε καλά. Το ΄97 έγινε ο πόλεμος στα σύνορα, έπειτα έγινε μεγάλη δυστυχία και οι άνθρωποι πείνασαν... Τα χωριά στέναξαν. Καρπός δεν βρισκόταν πουθενά. Οι μανάδες έστελναν τα παιδιά στα ρέματα και μάζευαν καβούρια, να τα ρίχνουν στα λάχανα να αρτεύονται. Ύστερα δεν βρισκόντουσαν ούτε λάχανα γιατί φάνηκαν οι ακρίδες και έπεσαν σύννεφα, τον σκέπασαν τον τόπο. Όσο που μαύρισε το μάτι καμπόσων από αυτό το κακό και βγήκαν ληστές.» Και για τον Αργυρόπουλο, έναν από τους ληστές, μας γράφει: «Από τότε δεν ξαναφάνηκε, παρά ρεμπέλεσε χαμηλά στους κάμπους της Αμαλιάδας. Εκεί ήταν ένας Ηλίας Μόσκοβος από την Κερπινή της Γορτυνίας, φίλος του πατέρα του και τον τροφοδόταγε. Αυτός κανόνισε τον έβαλε σε ένα παπόρι φορτηγό που είχε σάκους να φύγει... Έβαλαν σακιά το να μέρος και τ΄ άλλο τετραγωνικά και άλλα από πάνω και έφυγε. Οι δικοί του δεν ήξεραν τίποτα. Ένα φεγγάρι τον είχαν χαμένο, έπειτα μαθεύτηκε ότι βγήκε αντάρτης στη Μακεδονία. Στο χρόνο απάνω, λαβαίνουν γράμμα από Αμερική, από Ν. Υόρκη ότι είναι καλά. Ο ίδιος δεν ήξερε γράμματα, είχε βάλει άλλον να του το φτιάξει. Ύστερα τους ξανάγραψε να φύγουν τα αδέρφια του και οι γαμπροί του. Κοντά σε κείνους πήγαιναν και άλλοι τριάντα, Δαραίοι. Πήγαν και δυο αδερφοί μας μικρότεροι, ο Γιάννης και ο Δήμος. Για να βρούνε τα ναύλα τους, πουλήσαμε ένα χωράφι και ένα βόιδι. Αυτοί ήσαν οι πρώτοι που έφυγαν. Έπειτα έγραφαν ο ένας με τον άλλον και έπαιρναν κοντά τους τους υπόλοιπους» (συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη» που επιμελήθηκε ο Θ. Βαλτινός)

Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνοραhttp://www.youtube.com/watch?v=vdAxRJiSmk4

http://www.youtube.com/watch?v=veZqSvNOYrI

http://www.youtube.com/watch?v=FGUipTg_X3A&feature=related

...

Βρωμοέλληνες (Μέρος 4ο).flv

Δικαστής:Από πού κατάγεται;

Λόουσον:Όσο ξέρω, απ’την Ελλάδα.

(...)Έχω δει ακόμη δύο φωτογραφίες.Ένα θολό τράβηγμα εσωτερικού χώρου με τον Τίκας να κείτεται νεκρός στο Τρινιντάντ του Κολοράντο,στο νεκροθάλαμο,το πρόσωπό του ήδη να γλιστράειπρος την τρομερή αμορφία του θανάτου.Η άλλη,μια μακρόσυρτη σιωπηλή πομπή ανθρώπωννα κυματίζει επί ένα μίλι στην Κομέρσιαλ Στριτ πίσω από τη νεκρική του άμαξα.Εξήντα χρόνια αργότερααυτά είναι σχεδόν όλα όσα άφησε στον αφρό της ιστορίας.Πώς γράφεις για ένα φάντασμα;Χωρίς αμφιβολία εκείνο που αναζητούσα στην πραγματικότητα ήταν θραύσματα του εαυτού μου. Zeese Papanikolas

Δουλεύει απ’ το πρωί ως το βράδυ.Για το λόγο αυτό ήρθαν στη χώρα ,για να δουλεύουν απ’ το πρωί ως το βράδυ,να πουλάνε ποπ-κόρν,για να εξοικονομήσουν χρήματα.Μάζευαν χρήματα για να προικίσουν τις αδελφές τους,για να ξεπληρώσουν τις υποθήκες στα οικογενειακά κτήματα και να επιστρέψουνκαι οι ίδιοι στην Ελλάδα.(Γιατί σίγουρα θα επέστρεφαν ακόμη και όσοι αποκτούσαν την αμερικανική ιθαγένεια ήταν βέβαιοι γι αυτό.

(ΑΜΟΙΡΟΛΟΪΤΟΣ-Ο ΛΟΥΙΣ ΤΙΚΑΣ ΚΑΙ Η ΣΦΑΓΗ ΣΤΟ ΛΑΝΤΛΟΟΥ τουZeese Papanikolas)

http://www.youtube.com/watch?v=7irvm5RQll0

Ποιος θυμάται τον Λούη Τίκα;.flv

Το τρίτο μεταναστευτικό κύμα κατευθύνεται κυρίως προς τη Δυτ. Ευρώπη,που καθώς ‘’ανασυγκροτείται’’ βγαίνοντας από τα συντριμια του β’παγκ.πολ.,αναζητεί εργατικά χέρια. Κάποιοι αναχωρούν για Αυστραλία,Αφρική...

Μέχρι το πλοίο,Αλέξη Δαμιανούhttp://www.youtube.com/watch?NR=1&v=FNWknZm_hSE

Από το 1954 στα ανθρακωρυχεία του Βελγίου...από το 1959 ‘’γκασταρμπάιτερ’’ στη Γερμανία

Την περίοδο του μεγάλου μεταπολεμικού μεταναστευτικού ρεύματος ,1955-1971,πάνω από 900.000 Ελληνες μετανάστες-αρκετοί από αυτούς πολιτικοί προσφυγες- έφυγαν για τις βιομηχανικές χώρες της Δύσης. (περ.Εψιλον Ελευθεροτυπίας)

: gastarbeiter(φιλοξενουμενοι εργατες)

Η φάμπρικα,Λάκης Χαλκιάς(από τους Μετανάστες τουΓ.Μαρκόπουλου,Γ.Σκούρτη)-http://www.youtube.com/watch?v=yXlpGEXusYA

Καθε φορά που ακούω κάτι για τους μεταναστες εδώ στην Ελλάδα, θυμάμαι αυτό το κομμάτι και τον παππού μου. Ήταν εργάτης στη Γερμανία και πάντα συγκινούνταν όταν μου έλεγε ιστορίες για την ξενιτιά οκαι πόσα χρόνια είχε να δει τα παιδιά του. Είχε μάλιστα και νούμερο στο εργοστάσιο που δούλευε, και τις ώρες που δε δούλευε δεν ήταν ο Γιάννης αλλά ο ''Γκρεκός''..

Εξοργίζομαι για το πόσο γρήγορα ξεχνάμε και μας φταίνε οι ξένοι που προσπαθούν να ζήσουν.. Και δεν είναι να πεις και τόσος καιρός πριν…’ KsexaseMe (σχόλιο στο παραπάνω βίντεο)

Εδώ στην ξένη χώραhttp://www.youtube.com/watch?NR=1&v=s5qyx31e9Gk

Το 1960, με την υπογραφή του Γερμανοελληνικού Συμφώνου Προσέλκυσης Εργατών, πολλοί Έλληνες απέκτησαν την πολυπόθητη «πράσινη κάρτα», με την οποία ξεκινούσε το ταξίδι προς τη Γερμανία, είτε από τον Πειραιά με το θρυλικό φέρι μποτ «Κολοκοτρώνης» είτε, αργότερα, με την έκτακτη αμαξοστοιχία από τη Θεσσαλονίκη.

Ρεπορταζ χωρις συνοραhttp://www.rwf.gr/2430/%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%BC%CF%80%CE%AC%CE%B9%CF%84%CE%B5%CF%81-%CE%BF%CE%B9-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%BE%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CE%B9-%CE%B5%CF%81/

Με αφορμή τη συμπλήρωση μισού αιώνα από τότε, η έκθεση στο ινστιτούτο Gaite καταγράφει αφενός το έργο των μεταναστών, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη γερμανική και την ελληνική οικονομία και αφετέρου αποτυπώνει τον εσωτερικό κόσμο των ίδιων των μεταναστών, και το διχασμό ανάμεσα στις μεγάλες προσδοκίες και στη σκληρή πραγματικότητα, που βρήκαν οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία.

Στην κοιλάδα των Τεμπών,Θ.Παπακωνσταντίνου-Σ.Μάλαμας http://www.youtube.com/watch?v=xwZManjSntI

...

Για να πάω το πρωί στο εργοστάσιο παίρνω το µετρό, παίρνω και λεωφορείο, αλλιώς δεν προφταίνω. Το βράδυ όµως άµα σκολάσω, πάω µε τα πόδια, χειµώνα και καλοκαίρι. Για να φτάσω στο σπίτι πρέπει να περάσω από το κέντρο της πόλης, τη µεγάλη τη λεωφόρο, µε τις ρεκλάµες, τα καταστήµατα, τα µπαρ, τις βιτρίνες. Τα φώτα της έχουν ανάψει. Κι αν θέλεις να ξέρεις, εγώ πολύ τ’ αγαπάω τα φώτα της πόλης. Περισσότερο από τον ήλιο της µέρας. Είναι, λέω κάποτε µε το µικρό το µυαλό µου, τα νέα µας µάτια, του δικού µας του κόσµου του σηµερινού. Τα ηλεκτρικά τα φώτα τα βλέπουν καλύτερα. Η λεωφόρος έρχεται κάθετα στη Μύλλερστράσσε που βρίσκεται το κατάστηµα το δικό µας. Περνώντας από κεί στέκοµαι µια στιγµή και κοιτάζω πάλι τη βιτρίνα του - κάθε βράδυ την κοιτάζω. ΑΟΥΤΕΛ απάνω µε νέον και µέσα στη βιτρίνα του όλες οι λάµπες που φκιάχνουµε, µικρές και µεγάλες, αναµµένες γύρω γύρω σαν να ’ναι κανένα χριστουγεννιάτικο δέντρο. Στέκοµαι και τις κοιτάζω. Σκέφτοµαι πως όλες οι λάµπες αυτές, όλες όσες έρχονται σ’ αυτό το κατάστηµα, µικρές και µεγάλες, κόκκινες, άσπρες ή πράσινες, έχουν όλες περάσει από τις δικές µου τις πλάτες. Κοιτάζω, λοιπόν, σαν να κοιτάζω, να ψάχνω µέσα τον εαυτό µου. Κάπου, λέω, πρέπει να βρίσκεται µέσα κι αυτός. Κάνω πάλι λογαριασµούς. ∆έκα δεκαπέντε εργοστάσια µας δίνουν τα προϊόντα τους έτοιµα για να γίνει ένα λαµπάκι των δύο κηρίων. Είµαστε δηλαδή διακόσιες χιλιάδες άνθρωποι. Βάλε και τις πρώτες ύλες - είµαστε όλος ο κόσµος µέσα σ’ αυτό το λαµπιόνι των δύο κηρίων. Και µας χωράει. Το ’δα σ’ ένα φιλµ την περασµένη βδοµάδα, που πήγαµε σινεµά µε κάτι Ρωµιούς. Μας έδειχναν µια στάλα νερό κι εκατοµµύρια µικρόβια µέσα. Στέκοµαι, λοιπόν, και γω κάθε βράδυ µπροστά σ’ αυτή τη βιτρίνα. Από µέσα το δικό µου το µικροβιάκι πρέπει να µε βλέπει κολοσσό σε τεράστια µεγέθυνση. Απέξω βλέπω τον εαυτό µου στην πραγµατική του διάσταση µέσα σ’ αυτό το µίνι λαµπιόνι. Αφήνω το κατάστηµα, µπαίνω στη λεωφόρο Στην αρχή που πρωτόρθα - τα ίδια µε το ΑΟΥΤΕΛ - νόµιζα τότε πως έχει πολλά να χαζέψει κανένας στη λεωφόρο. Περίµενα δηλαδή κάθε βράδυ πως κάτι θα γίνει. Τώρα το ξέρω βέβαια το λάθος µου. Εδώ ποτέ δε γίνεται τίποτα. ∆εν έχει ποτέ φασαρία, καβγάδες, να γίνει αναστάτωση, ταραχή. Σπάνια, σπανιότατα κανένα δυστύχηµα µόνο. Όλα πάνε µε την ίδια τάξη που πήγαν και χτες - σαν να ’ναι κάπου µια αόρατη τροχαία που τα ’χει βάλει στη ρέγουλα: Τάκα-τάκα στο εργοστάσιο. Τίκι-τίκι, τίκι-τίκι το ρολογάκι στη λεωφόρο. Βάζω τα χέρια µου και τα δυο στις τσέπες του παντελονιού µου, µε το σακάκι πίσω

ανασηκωµένο - κακή συνήθεια µου λένε και δεν την κόβω - παίρνω τη λεωφόρο, την περπατάω, µε το κεφάλι σκυµµένο, σαν κάτι να ψάχνω να βρω. Άνθρωποι, κόσµος πολύς, περνάνε δίπλα µου, πάνε µαζί µου. Και πάω και γω - ο δρόµος µάς πάει, η λεωφόρος, κάτω απ’ τα φώτα της. Τους κοιτάζω. Όλοι τους, λέω, πηγαίνουνε κάπου, έχουνε κάπου να πάνε. Εγώ είµαι εδώ, στη λεωφόρο, στην άσφαλτο, περισσότερο απ’ όλους. ∆ε µε περιµένει κανένας εµένα, δεν έχω πουθενά που να θέλω να πάω, να γυρίσω κάπου. Σαν να ’ναι το σπίτι µου εδώ, εδώ κι η πατρίδα µου, το κανένα σπίτι µου, η καµιά µου πατρίδα. Λένε στο καφενείο και για τους άλλους - πως ξένοι γινήκαµε όλοι στις µεγάλες αυτές πολιτείες. Αν είναι έτσι, λέω τότες εγώ - εγώ, λοιπόν, πρέπει να ’µαι ο πιο γνήσιος πολίτης της πολιτείας των ξένων, ο ιθαγενής. Και να φροντίσεις εσύ, κύριε συγγραφέα, να µου βάλουνε κάποτε και µια πλάκα στο σπίτι της Φράου Μπάουµ, από την πίσω µεριά, της αυλής, πως εδώ κατοίκησε κάποτε ο ξενότερος απ’ όλους τους ξένους της πολιτείας των ξένων.

(Το διπλό βιβλίο του Δημήτρη Χατζή)

Αναπαράσταση(Θ.Αγγελόπουλου)http://www.youtube.com/watch?v=rEWwHaNDErY

Ακολουθούν φωτογραφίες από την έκθεση που επισκεφτήκαμε στο ινστιτούτο Γκαίτε

…

Και γύρισε ο Σκουρογιάννης εκεί. Έτσι που το ’χε τάξει στον εαυτό του. Αυτό το

Ντομπρίνοβο είταν το στήριγμα της καρδιάς του στα χρόνια της ξενιτιάς, είταν το τέρμα

του μακρινού ταξιδιού του – κ’ η ανταμοιβή του μαζί. Τα μεγάλα βουνά της πατρίδας

ερχόνταν και ξαναρχόνταν στην ερημία του ξένου του τόπου, σκεπάζοντας με την αχλή

τη γαλάζια τους την καταχνιά της βορινής πολιτείας. Και το βράδυ πάλι, καθώς έκλεινε

αποσταμένος τα μάτια του, το ξερό, μονότονο όλη μέρα κροτάλισμα των σιδερικών που

βούιζε ακόμα στ’ αυτιά του σκεπαζότανε σιγά-σιγά από κείνο το γνώριμο, το βαθύ τους

ανάσασμα των χιλιάδων και χιλιάδων πεύκων κ’ έλατων στον Πίνδο, -εκεί, σε κείνον

τον τόπο, που ’ταν ο τόπος του, όσο δεν είτανε κανενός- κι αποκοιμότανε μέσα σ’ αυτό.

[...] Και δεν το λέει. Από τις πρώτες μέρες ακόμα αρχίζει να νιώθει πως κάπως

είναι και κάπως δεν είναι μαζί με τους άλλους. Κάτι του λείπει για να ’ναι μαζί τους, για

να ’ναι απ’ αυτούς. Ο συγγραφέας μας να ’ταν εδώ, θα μπορούσε να ’λεγε πως αυτός

απόμεινε όλα τα χρόνια της Γερμανίας Ντομπρινοβίτης, οι άλλοι δεν είναι τίποτα πια,

από πουθενά δεν είναι. Όπου βρεθούνε, μόλις βρεθούνε, θ’ αρχίσουν σε λίγο και λένε

πάλι για τις δουλειές τους, για τα λεφτά τους, τα μαγαζιά τους, τα πράματα,

μηχανήματα, χτήματα που αγόρασαν, που θ’ αγοράσουν. Αν είταν εδώ κανένας

Μπρουσάκης, Σαββίδης, Γιαννόπουλος, από κείνους τους φιλόσοφους του ελληνικού

καφενείου, θα ’χε πάλι τη σοφή την εξήγησή του -κοινωνία της κατανάλωσης και το

ξερίζωμα, την αλλοτρίωση των ανθρώπων και τ’ άλλα που λέγανε. Ο θάνατος κι η ξενιτιά, η φτώχια κι η ορφάνια

Τα τέσσερα τα ζύγιασαν

βαρύτερα είν' τα ξένα...

(Το διπλό βιβλίο του Δημήτρη Χατζή)