1h Diavouleysh Gia Adrani2

49
7 Φεβρουαρίου 2014 «Ο Π Ι fch Βιώσ Πρακτικ Φ. Χα Ι.Γ.Μ.Ε.Μ./ kikihatz@ halkiopoulou Πολυτεχνε zach@m σιμος Σ κά 1ης αλκιοπ Ζ. Αγ Ε.Κ.Β.Α.Α. @igme.gr, u@igme.gr είο Κρήτης mred.tuc.gr Σχεδι Ημερίδ πούλου γιουτάν Τ Τ Τ Ο Ο Ο Στόχ Η S Η κο Π A σ (S Η το Η Ο π ασμός δας Δια & Κ. Χα ντης, Π Ο Ο Ο Μ Μ Μ Ο Ο Ο Σ Σ Σ χοι της 1 ης ημ Η ενημέρωση NAPSEE(htt Η προώθηση ομένων φορ Πόρων για Aggregates R ιμη Προμήθ Sustainable S Η αποτύπωση ο σχεδιασμό Η ανταλλαγή Ο εντοπισμός ου επιζητού ς Αδρ αβούλε ατζηλα Πολυτεχ Σ Σ Σ Β Β Β ερίδας διαβ η των φορέ tp://www.sn ενιαίας αντ ρέων για τις Παραγωγή esource Ma θεια Αδραν Supply MixS η της υφιστά ό των αδρανώ απόψεων με ς των κυριότ ν επίλυση ανών ευσης Έ αζαρίδο χνείο Κ βούλευσης: έων για του napsee.eu/) τίληψης μετ έννοιες Βιώ ή Αδρανώ nagement νών από Δ SSM) άμενης κατά ών στην Ελλά εταξύ των φ τερων θεμάτ ν στην Έργου S ου, Ι.Γ.Μ Κρήτης υς στόχους ταξύ των εμ ώσιμη Διαχείρ ών (Sustain SARM) και Διάφορες Π άστασης ως π άδα ορέων, και των‐προκλήσ ν Ελλά SNAPS Μ.Ε.Μ. του μπλε‐ ριση nable Βιώ‐ ηγές προς σεων άδα» SEE

Transcript of 1h Diavouleysh Gia Adrani2

Page 1: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

7 Φ

εβρουαρίου 2014

«Ο

Π

Ι

fch

Βιώσ

Πρακτικ

Φ. Χα

Ι.Γ.Μ.Ε.Μ. /

kikihatz@halkiopoulou

Πολυτεχνε

zach@m

σιμος Σ

κά 1ης

αλκιοπΖ. Αγ

Ε.Κ.Β.Α.Α.

@igme.gr, [email protected]

είο Κρήτης

mred.tuc.gr

Σχεδι

Ημερίδ

πούλου γιουτάν

ΤΤΤΟΟΟ

Στόχ

ΗS

ΗκοΠAσ(S

Ητο

Η Οπ

ασμός

δας Δια

& Κ. Χαντης, Π

ΟΟΟΜΜΜΟΟΟΣΣΣ

χοι της 1ηςημ

Η ενημέρωσηNAP‐SEE(httΗ προώθησηομένων φορΠόρων για Aggregates Rσιμη ΠρομήθSustainable SΗ αποτύπωσηο σχεδιασμόΗ ανταλλαγή Ο εντοπισμόςου επιζητού

ς Αδρ

αβούλε

ατζηλαΠολυτεχ

ΣΣΣ ΒΒΒ

ερίδας διαβ

η των φορέtp://www.sn ενιαίας αντρέων για τις

Παραγωγήesource Maθεια ΑδρανSupply Mix‐Sη της υφιστάό των αδρανώαπόψεων μες των κυριότν επίλυση

ανών

ευσης Έ

αζαρίδοχνείο Κ

βούλευσης:

έων για τουnapsee.eu/) τίληψης μετέννοιες Βιώή Αδρανώnagement ‐ νών από ΔSSM) άμενης κατάών στην Ελλάεταξύ των φτερων θεμάτ

ν στην

Έργου S

ου, Ι.Γ.ΜΚρήτης

υς στόχους

ταξύ των εμώσιμη Διαχείρών (SustainSARM) και

Διάφορες Π

άστασης ως πάδα ορέων, και των‐προκλήσ

ν Ελλά

SNAP­S

Μ.Ε.Μ.

του

μπλε‐ριση nable Βιώ‐ηγές

προς

σεων

άδα»

SEE

Page 2: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β111

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

α/α ΤΙΤΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ σελ.

Α΄ ΤΟΜΟΣ

Προοίμιο

3

A.1 Πρόσκληση 4

A.2 Δελτίο Τύπου 5

A.3 Πρόγραμμα 6

A.4 Κατάλογος συμμετεχόντων 8

A.5 Επιτελική σύνοψη (Executive summary) 10

Α.5.1 Εισαγωγή 10

Α.5.2 Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης 12

Α.5.3 Προκαταρκτικές προτάσεις για το βιώσιμο σχεδιασμό των αδρα‐νών στην Ελλάδα

24

A.6 Ανασκόπηση των κυριότερων σημείων των εισηγήσεων 30

A.7 Ανοιχτή συζήτηση 40

A.7.1 Μέρος1ο 40

A.7.2 Μέρος2ο 46

A.8 Φωτογραφικό Υλικό 51

B΄ ΤΟΜΟΣ B.1 Αναλυτική Παρουσίαση των Εισηγήσεων: Έναρξη ημερίδας 3

B.1.1 Ζ. Αγιουτάντης: «Επισκόπηση του προγράμματος και των στόχων της διαβούλευσης»

3

Β.1.2 Χαιρετισμοί 4

B.1.3 Κ. Χατζηλαζαρίδου (EKBAA‐ΙΓΜΕΜ):«Σύντομη παρουσίαση του έργου SNAP‐SEE»

4

B.1.4 JimO’ Brien, πρώην Πρόεδρος UEPG, Σύμβουλος έργου SNAP‐SEE: «Ο σχεδιασμός αδρανών στην Ευρώπη, επίτευξη βέλτιστης πρακτικής στην Ελλάδα»

10

Page 3: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

222ΤΟΜΟΣ Β

α/α ΤΙΤΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ σελ.

B.2 Αναλυτική Παρουσίαση των Εισηγήσεων: 1η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι τρέχουσες πρακτικές διαχείρισης των αδρανών

18

B.2.1 Κ. Γεωργουλάκης, ΥΠΕΚΑ: «Εθνική πολιτική για τα λατομεία αδρανών» 18

B.2.2 Ρ. Λειβαδάρος, Περιφέρεια Αττικής: «Η χωροταξική οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα»

27

B.2.3 Χ. Καβαλόπουλος (ΣΜΕ):«Διαχείριση εξορυκτικών αποβλήτων ή αποβλήτων κατεδαφίσεων / εκσκαφών για την παραγωγή αδρανών, βέλτιστη αξιοποίηση λατομικών περιοχών, αντιμετώπιση παράνομης λατόμευσης»

38

B.3 Αναλυτική Παρουσίαση των Εισηγήσεων: 2η ΕΝΟΤΗΤΑ: Το πλαίσιο του σχεδιασμού των αδρανών και οι δυνατότητες αξιοποίησης δευτερογενών πόρων στην Ελλάδα

44

B.3.1 Φ. Χαλκιοπούλου (EKBAA‐ΙΓΜΕΜ): «Οι έννοιες SARM και SSM και η εφαρμογή σχεδιασμού των αδρανών στην Ελλάδα»

44

B.3.2 Ρ. Μπαντμάνογλου (ΥΠΕΚΑ): «Καθεστώς‐ νομοθεσία που διέπει τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων στην Ελλάδα»

50

B.3.3 Κ. Αδάμ (ΕΜΠ): «Οι δυνατότητες εναλλακτικής διαχείρισης των εξορυκτικών αποβλήτων στην Ελλάδα, με έμφαση στην αξιοποίηση για την παραγωγή αδρανών»

55

Β.3.4 Δ. Σκορδίλης, ΥΠΕΚΑ (ΕΟΑΝ): «Η διαχείριση των ΑΕΚΚ στην Ελλάδα με έμφαση στην αξιοποίηση για την παραγωγή αδρανών»

62

B.4 Αναλυτική Παρουσίαση των Εισηγήσεων:3η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών – οι εμπειρίες και η οπτική της βιομηχανίας

68

B.4.1 Χ. Ρισκάκης, ΓΜΜ ΑΕ ΛΑΡΚΟ: «Αξιοποίηση των παραπροϊόντων που προκύπτουν από τις μεταλλευτικές και μεταλλουργικές διεργασίες της ΓΜΜ ΑΕ ΛΑΡΚΟ

68

B.4.2 Κ. Δραγασάκης (ΤΙΤΑΝ Α.Ε.): «Βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών ‐ Η εμπειρία και η οπτική του Ομίλου ΤΙΤΑΝ»

78

B.4.3 Κ. Ασημακόπουλος (LAFARGE): «Βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών ‐ Η εμπειρία και η οπτική της LAFARGE»

85

B.4.4 Ε. Κολυφέτης, HALYPS: «Βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών ‐ Η εμπειρία και η οπτική της HALYPS»

89

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β333

Β.2 ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ: Έναρξη ημερίδας

Προεδρείο:

1. Ζαχαρίας Αγιουτάντης, καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης (ΠΚ)

2. Κυριακή Χατζηλαζαρίδου, γεωλόγος, υπεύθυνη του έργου SNAP‐SEE για το ΕΚΒΑΑ

3. Ο εκάστοτε εισηγητής

Β.1.1 Ζ. Αγιουτάντης (Πολυτεχνείο Κρήτης): «Επισκόπηση του προγράμματος και των στόχων της διαβούλευσης»

Ο καθηγητής Ζ. Αγιουτάντης, ως συντονιστής της συζήτησης, έκανε μια μικρή εισαγωγή περιγράφοντας το πρόγραμμα της ημερίδας και παρουσίασε τις ομάδες των συμμετεχόντων (Αρχές, Βιομηχανία, Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα). Επίσης μίλησε για τους στόχους της ημερίδας, αναφέροντας ως πρώτο στόχο την ανοιχτή συνεργασία με τους φορείς που εμπλέκονται στα θέματα σχεδιασμού αδρανών στη χώρα μας.

Βιώσιμος Σχεδιασμός Αδρανών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη: SNAP‐SEE

SEE/D/0167/2.4/X – SNAP‐SEE

1η Διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς και εταίρους για τον «Βιώσιμο Σχεδιασμό των Αδρανών στην Ελλάδα»

7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα

Οργάνωση και Συντονισμός

ΕΚΒΑΑ‐ΙΓΜΕΜ και Πολυτεχνείο Κρήτης

Πρότεινε, πέραν των ενδιάμεσων συζητήσεων να συγκεντρωθούν όλα τα προς συζήτηση θέματα και να συζητηθούν εκτενώς το απόγευμα, μετά τη λήξη των εργασιών. Ερωτήματα που θα τεθούν, είπε, είναι:

1. Ποια είναι η κατάσταση στην Ελλάδα σχετικά με το βιώσιμο σχεδιασμό αδρανών,

2. Ποιοι φορείς είναι υπεύθυνοι για το σχεδιασμό και εάν αυτοί οι φορείς συνεργάζονται μεταξύ τους

3. Ποιοι είναι οι εμπλεκόμενοι εταίροι στο βιώσιμο σχεδιασμό. Ερώτημα αποτελεί εάν εκτός από τους παρευρισκόμενους υπάρχουν και άλλοι φορείς που θα έπρεπε να προσκληθούν σε επόμενη ημερίδα.

4. Ποιες είναι οι πολιτικές που εφαρμόζονται σχετικά με την αξιοποίηση των δευτερογενών πόρων των αδρανών, ένα μεγάλο θέμα για την Ελλάδα.

5. Ποια είναι τα κυριότερα εμπόδια και προκλήσεις που ζητούν επίλυση και τι χρειάζεται ώστε να γίνει ο υφιστάμενος σχεδιασμός βιώσιμος. www.snapsee.eu

• ΥΠΕΚΑ• ΕΚΒΑΑ‐ΙΓΜΕΜ• ΑΕΙ (Πολυτεχνείο Κρήτης, ΕΜΠ)• ΣΜΕ• Περιφέρεια Αττικής• Εκπρόσωποι της Βιομηχανίας

ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

Page 4: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

444ΤΟΜΟΣ Β

www.snapsee.eu

• η ανοικτή συνεργασία με τους φορείς που εμπλέκονται στο θέμα του σχεδιασμού των αδρανών στη χώρα μας

• η προώθηση ενιαίας αντίληψης και συλλογιστικής μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων όσον αφορά στις έννοιες Βιώσιμη Διαχείριση Πόρων και Βιώσιμο Σχεδιασμό

• να δοθούν απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων που σχετίζονται με τον βιώσιμο σχεδιασμό αδρανών στην Ελλάδα

ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ

www.snapsee.eu

1. Ποια είναι η υφιστάμενη κατάσταση σχετικά με τον σχεδιασμό αδρανών στην Ελλάδα;

2. Ποιοι φορείς είναι υπεύθυνοι για τον σχεδιασμό; Συνεργάζονται οι φορείς αυτοί μεταξύ τους;

3. Ποιοι είναι οι εμπλεκόμενοι εταίροι στον βιώσιμο σχεδιασμό;

4. Ποιες είναι οι πολιτικές που εφαρμόζονται σε σχέση με την αξιοποίηση των δευτερογενών αδρανών; Λαμβάνονται υπόψη στον σχεδιασμό;

5. Ποια είναι τα κυριώτερα εμπόδια / προκλήσεις που επιζητούν επίλυση;

6. Τι χρειάζεται να γίνει ώστε να καταστεί ο υφιστάμενος σχεδιασμός βιώσιμος;

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

Στη συνέχεια έδωσε το λόγο στους τρεις εκπροσώπους φορέων για τους χαιρετισμούς. Πριν

από αυτό έκανε σύντομη παρουσίαση στα Ελληνικά και τα Αγγλικά του προσκεκλημένου κου

JimO’ Brien, αναφέροντας ότι έχει παρευρεθεί και σε άλλες διαβουλεύσεις οι οποίες παρά

ταύτα γίνονται στις Εθνικές γλώσσες.

Β.1.2 Χαιρετισμοί Πρώτος απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό ο Γενικός Δ/ντής του ΙΓΜΕΜ κος Ν. Νικολάου ο οποίος

αφού είπε μερικά λόγια για το ΙΓΜΕΜ καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους και ευχήθηκε καλή

επιτυχία στις εργασίες της Ημερίδας.

Ακολούθησε η κα Ρ. Μπατμάνογλου, εκπροσωπώντας τη Γενική Γραμματέα ΥΠΕΚΑ, κα

Γιαννακοπούλου, η οποία ανέπτυξε σε συντομία τις απόψεις τις Γενικής Γραμματέως και

επισήμανε τη σημασία που έχει για το Υπουργείο ο Φυσικός Πλούτος της χώρας.

Τέλος απηύθυνε χαιρετισμός ο εκπρόσωπος του ΣΜΕ κος Φαίδρος, ο οποίος είπε ότι βεβαίως η

Εθνική Νομοθεσία έχει κάνει αρκετά για τον Κλάδο των αδρανών στη χώρα με το να

θεσμοθετήσει τις Λατομικές Περιοχές οι περισσότερες των οποίων δουλέψανε σωστά.

Αναμένουμε όμως, όπως είπε, ένα νέο νόμο για τα αδρανή για να εκσυγχρονιστεί η νομοθεσία, διότι οι ανάγκες είναι διαφορετικές σήμερα. Δυστυχώς, όπως είπε, υπάρχει ένα νομοσχέδιο που έχει «στοιχειώσει» στα συρτάρια του ΥΠΕΚΑ, το οποίο λέγεται ότι είναι έτοιμο να πάει στη Βουλή. Εξέφρασε την ελπίδα ότι δεν θα υπάρξουν άλλες καθυστερήσεις και τελικά το

νομοσχέδιο θα ψηφιστεί. Τέλος υπογράμμισε τη μεγάλη σημασία της ημερίδας και εξέφρασε

την πεποίθηση ότι θα έχει πολύ χρήσιμα αποτελέσματα τα οποία θα γνωστοποιηθούν στις

Αρμόδιες Αρχές.

Β.1.3 Κ. Χατζηλαζαρίδου (Ι.Γ.Μ.Ε.Μ. / υπεύθυνη έργου SNAP‐SEE): «Σύντομη παρουσίαση του έργου SNAP‐SEE»

Καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους καλεσμένους για τη θερμή ανταπόκριση στην πρόσκληση και

για τη συμμετοχή τους. Το έργο SNAP‐SEEείναι τύπου (παλιού) INTERREGσυνδέεται με την

προώθηση πολιτικών σχετικών με τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων που προορίζονται για την

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β555

παραγωγή αδρανών και έχει στόχο την προώθηση διακρατικών συνεργασιών σε θέματα

στρατηγικού ενδιαφέροντος, με σκοπό τη βελτίωση της χωρικής, οικονομικής και κοινωνικής

συνοχής σταθερότητας και ανταγωνιστικότητας των χωρών της περιοχής SEE (χάρτης). Το έργο

αποτελεί συνέχεια του έργου SARMAπου είχε στόχο την ανάπτυξη κοινής προσέγγισης ως προς

τη διαχείριση των πόρων για την παραγωγή αδρανών και τη βιώσιμη προμήθεια των πόρων

(SARMκαι SSM). Το έργο κατέληξε σε μια σειρά συμπερασμάτων:

1. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις στην πολιτική, στο σχεδιασμό και στη διαχείριση

των αδρανών που εμποδίζουν την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων στις χώρες

αυτές.

2. Υπάρχει έλλειψη δεδομένων για την υποστήριξη του σχεδιασμού και απουσία

σχεδιασμού που να λαμβάνει υπόψη τα πρωτογενή και δευτερογενή αδρανή.

Και επομένως η επίτευξη βιώσιμου σχεδιασμού για την προμήθεια αδρανών αποτελεί μια

σημαντική πρόκληση.

Το έργο SNAP‐SEEθα προσπαθήσει να δώσει απάντηση σε ένα βασικό ερώτημα: Πως μπορούν

οι χώρες της περιοχής αυτής να βελτιώσουν τις διαδικασίες σχεδιασμού των αδρανών και να

προωθήσουν ένα βιώσιμο σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη του εκτός από τα πρωτογενή και

όλους τους πόρους που δυνητικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή αδρανών

(ΑΕΚΚ, εξορυκτικά απόβλητα κ.α.).

Το έργο θα λήξει το Σεπτέμβριο του 2014. Κύριος στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη μιας

εργαλειοθήκης για την υποστήριξη του σχεδιασμού για την προμήθεια αδρανών σε εθνικό και

περιφερειακό επίπεδο στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Η εργαλειοθήκη θα περιλαμβάνει: α) Ένα

εγχειρίδιο για την ενίσχυση των ικανοτήτων και πως μπορεί να γίνει σωστά η διαβούλευση με

τους ενδιαφερόμενους φορείς – εταίρους, β) Ένα εγχειρίδιο για τα δεδομένα που χρειάζονται

για το σχεδιασμό και τις μεθόδους ανάλυσης που απαιτούνται για την υποστήριξη αυτού του

σχεδιασμού, γ) Το όραμα του SNAP‐SEE, και τέλος δ) τον καθορισμό ενός πλαισίου σχεδιασμού

αδρανών, που θα είναι περιεκτικό, διατομεακό, να αντιμετωπίζει τα πρωτογενή και τα

δευτερογενή σαν ανταλλάξιμες πηγές αδρανών κ.λ.π. και θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές

SARMκαι SSM με στόχο την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων. Το πλαίσιο αυτό θα πρέπει

να ανταποκρίνεται στις ανάγκες, τις ανησυχίες, τις επιλογές και τους στόχους των αρχών

σχεδιασμού της βιομηχανίας, της κοινωνίας και των ειδικών, να υποστηρίζεται φυσικά από τα

απαραίτητα δεδομένα που είναι παρά πολύ σημαντικό, να είναι εφαρμόσιμο σε όλες τις χώρες

της ΝΑ Ευρώπης.

Οι εταίροι του SNAP‐SEE: Στο SNAP‐SEEσυμμετέχουν, όπως είπαμε 13 χώρες, οι περισσότερες.

Οι μόνες που δεν συμμετέχουν είναι το Fyrom, κάποιες περιοχές της Ουκρανίας και κάποιες

περιοχές της Μολδαβίας, 27 εταίροι από τις 13 αυτές χώρες. Από την Ελλάδα είναι όπως είπαμε

το ΕΚΒΑΑ/ΙΓΜΕΜ, το Πολυτεχνείο Κρήτης και το ΥΠΕΚΑ και συντονιστής του όλου έργου είναι

το Πανεπιστήμιο του Leoben στην Αυστρία. Στο έργο συμμετέχουν φορείς όπως Δημόσιες

Αρχές, Υπουργεία, ερευνητικά κέντρα, Πανεπιστήμια και Γεωλογικά Ινστιτούτα. Αυτοί οι φορείς

είτε μπλέκονται στο σχεδιασμό και τη διαχείριση των αδρανών, είτε ενδιαφέρονται για το πώς

αυτές οι δραστηριότητες υλοποιούνται. Π.χ. συμμετέχουν ο ΣΜΕ Ουγγαρίας, οργάνωση

«Οικολόγοι χωρίς σύνορα», ο Σύνδεσμος Παραγωγών αδρανών Βουλγαρίας.

Page 5: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

666ΤΟΜΟΣ Β

Ποια είναι τα παραδοτέα του έργου. Το SNAP‐SEEεπικεντρώνεται στην ανάπτυξη και διάδοση

εργαλείων για το βιώσιμο σχεδιασμό των αδρανών, που βασίζονται στις αρχές της βιώσιμης

ανάπτυξης για τη διαχείριση πόρων και την παραγωγή αδρανών και της βιώσιμης προμήθειας

όπως είπαμε. Δίνει μεγάλη έμφαση στη συμμετοχή στη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους

εταίρους, γι’ αυτό το λόγο και θα δημιουργήσει έναν οδηγό σχεδιασμού που θα περιλαμβάνει

και προτάσεις βελτίωσης του εφαρμοζόμενου σχεδιασμού, καθώς και τις απόψεις και

προτάσεις των κοινωνικών εταίρων, που θα προκύψουν από τις διαβουλεύσεις. Ήθελα να

σημειώσω εδώ ότι αυτές οι διαβουλεύσεις γίνονται σε όλες τις χώρες και δίνουν ιδιαίτερη

προσοχή και σημασία στο να συγκεντρώσουμε και να καταγράψουμε τις απόψεις όλων σας και

αυτές να προωθηθούν και στα πλαίσια του έργου στους υπόλοιπους εταίρους, αλλά και στους

αρμόδιες αρχές σχεδιασμού στην κάθε χώρα.

Το SNAP‐SEEστοχεύει στη δημιουργία ενός «οδικού χάρτη» που θα παρουσιάζει όλα τα βήματα

και όλα τα θέματα που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για ένα βιώσιμο σχεδιασμό, όπως οι

μεταφορές, η παράνομη λατομεία, η ανακύκλωση, η αδειοδότηση, η διαχείριση νερού και

αποβλήτων και οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις. Θα παρουσιάσει τα εφαρμοζόμενα πλαίσια

σχεδιασμού σε επιλεγμένες χώρες που δεν ανήκουν στη ΝΑ Ευρώπη, δηλαδή θα γίνει μια

επιλογή από τις Βέλτιστες Πρακτικές, οι οποίες θα παρουσιαστούν σαν παραδείγματα, εάν

θέλει κάποιος να τις ακολουθήσει.Τέλος θα παραδώσει ένα εγχειρίδιο που θα περιλαμβάνει τα

κυριότερα δεδομένα, που απαιτούνται για την υποστήριξη του σχεδιασμού, καθώς και τις

σημαντικότερες μεθοδολογίες ανάλυσης των δεδομένων. Αυτό το παραδοτέο είναι το

παραδοτέο του πακέτου εργασίας 4 στο οποίο έχουμε εμείς τη μεγαλύτερη συμμετοχή. Ο

leaderτου πακέτου είναι το Πολυτεχνείο Κρήτης και το ΙΓΜΕ είναι leaderσε κάποιες activities.

Σας ευχαριστώ πολύ…..

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Χατζηλαζαρίδου

Βιώσιμος Σχεδιασμός Αδρανών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη: SNAP‐SEE

SEE/D/0167/2.4/X – SNAP‐SEE

1η Διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς και εταίρους για τον «Βιώσιμο Σχεδιασμό των Αδρανών στην Ελλάδα»

7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα

Κ. Χατζηλαζαρίδου

Φ. Χαλκιοπούλου

Ζ. Αγιουτάντης

Κ. Κομνίτσας

www.snapsee.eu

1. Ε.Π. «Χώρος ΝΑ Ευρώπης» SEE

2. Από το SARMa στο SNAP‐SEE

3. Στόχος του SNAP‐SEE

4. Οι εταίροι του έργου

5. Παραδοτέα του έργου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β777

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Χατζηλαζαρίδου

www.snapsee.eu

1. Ε.Π. «Χώρος της ΝΑ Ευρώπης» SEE

Το έργο SNAP‐SEE χρηματοδοτείται από το Ε.Π «Χώρος

της ΝΑ Ευρώπης» (SEE) του Στόχου ΙΙΙ «Προγράμματα

Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας» και συνδέεται με

την προώθηση πολιτικών, σχετικών με τη βιώσιμη

διαχείριση των πόρων που προορίζονται για την

παραγωγή αδρανών στην περιοχή των χωρών της ΝΑ

Ευρώπης. Έχει στόχο την προώθηση Διακρατικών

Συνεργασιών σε θέματα στρατηγικού ενδιαφέροντος με

σκοπό τη βελτίωση της χωρικής, οικονομικής και

κοινωνικής συνοχής και της σταθερότητας και

ανταγωνιστικότητας της περιοχής.

www.snapsee.eu

2. Από το SARMa στο SNAP‐SEE

Το έργο SNAP‐SEE («Sustainable Aggregates Planning in South

East Europe») αποτελεί συνέχεια του έργου SARMa «Sustainable

Aggregates Resource Management» που είχε ως κύριους

στόχους:

•Την ανάπτυξη κοινής προσέγγισης ως προς τη Βιώσιμη

Διαχείριση Πόρων για την Παραγωγή Αδρανών (SARM) και

•Την προώθηση πολιτικής Βιώσιμου Σχεδιασμού που στηρίζεται

στη Βιώσιμη Προμήθεια Αδρανών από Διάφορες Πηγές (SSM)

www.snapsee.eu

Στις περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης:

• Οι διαφορετικές προσεγγίσεις στην πολιτική, στο

σχεδιασμό και τη διαχείριση των αδρανών εμποδίζουν

την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων,

• Υπάρχει έλλειψη δεδομένων για την υποστήριξη του

σχεδιασμού και απουσία σχεδιασμού που να λαμβάνει

υπόψη τα πρωτογενή και τα δευτερογενή αδρανή,

• Η επίτευξη βιώσιμου σχεδιασμού για την προμήθεια

αδρανών αποτελεί μία σημαντική πρόκληση.

www.snapsee.eu

Το έργο SNAP‐SEE θα προσπαθήσει να δώσει απάντησησε ένα βασικό ερώτημα:

Πώς μπορούν οι χώρες της Ν.Α. Ευρώπης να βελτιώσουν τις διαδικασίες σχεδιασμού των αδρανών και να προωθήσουν ένα

βιώσιμο σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη εκτός από τα πρωτογενή και όλους τους πόρους που δυνητικά μπορούν να

χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή αδρανών (ΑΕΚΚ, εξορυκτικά και βιομηχανικά απόβλητα) ώστε να

βελτιωθεί η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων (resource efficiency)

Διάρκεια:Οκτώβριος 2012 ‐ Σεπτέμβριος 2014

3. Στόχος του SNAP‐SEE

www.snapsee.eu

Ο κύριος στόχος του έργου είναι:

σε εθνικό/περιφερειακό επίπεδο στις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης

Η ανάπτυξη μιας εργαλειοθήκης για την υποστήριξη του Σχεδιασμού

για την προμήθειαΑδρανών

(Toolbox for Aggregates Planning)

www.snapsee.eu

Η Εργαλειοθήκη θα περιλαμβάνει:

• Ένα Εγχειρίδιο για την Ενίσχυση των Ικανοτήτων και τη

Διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς‐εταίρους που

εμπλέκονται στο σχεδιασμό,

• Ένα Εγχειρίδιο για τα Δεδομένα και τις Μεθόδους Ανάλυσης που

απαιτούνται για την υποστήριξη του σχεδιασμού,

• Το Όραμα του SNAP‐SEE δηλ., την περιγραφή αρχών για τη

μετάβαση σε ένα ολοκληρωμένο και βιώσιμο σχεδιασμό για τη

προμήθεια αδρανών (δηλ. επίτευξη των στόχων της

αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων, υψηλούς ρυθμούς

ανακύκλωσης και βιωσιμότητας) και

• Τον Καθορισμό ενός Πλαισίου Σχεδιασμού Αδρανών (Aggregates

Planning Scheme)

Page 6: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

888ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Χατζηλαζαρίδου

www.snapsee.eu

Tο Πλαίσιο Σχεδιασμού θα πρέπει να:

• Είναι περιεκτικό και διατομεακό, ώστε να καλύπτει όλες τις

πτυχές του σχεδιασμού συμπεριλαμβανομένων και θεμάτων που

μπορεί να εμπίπτουν στη δικαιοδοσία άλλων τομεακών

πολιτικών όπως οι μεταφορές, η διαχείριση του νερού ή των

αποβλήτων,

• Αντιμετωπίζει τα πρωτογενή και τα δευτερογενή αδρανή ως

ανταλλάξιμες πηγές προμήθειας αδρανών,

• Είναι προσαρμόσιμο στις συνθήκες της κάθε χώρας χωρίς να

χάνει τα βασικά στοιχεία του σχεδιασμού και να είναι

εφαρμόσιμο ανεξάρτητα από το πώς γίνεται ο σχεδιασμός στην

κάθε χώρα,

www.snapsee.eu

Επίσης θα πρέπει να …

• είναι θεμελιωμένο πάνω στις αρχές SARM και SSM, με στόχο την

αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων (resource efficiency) για

την παραγωγή αδρανών,

• ανταποκρίνεται στις ανάγκες, τις ανησυχίες, τις επιλογές και τους

στόχους των αρχών σχεδιασμού, της βιομηχανίας, της κοινωνίας

και των ειδικών,

• υποστηρίζεται από τα απαραίτητα δεδομένα,

• είναι εφαρμόσιμο σε όλες τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης, ώστε να

διευκολύνει τη συνοχή και την εναρμόνιση του σχεδιασμού των

αδρανών.

www.snapsee.eu

27 εταίροι από13 χώρες ΝΑ Ευρώπης

Συντονιστής: Παν/μιο LEOBEN, Αυστρία

Ελληνες εταίροι: ΕΚΒΑΑ‐ΙΓΜΕΜ Πολυτεχνείο ΚρήτηςΥΠΕΚΑ (Παρατηρητής)

4. Οι εταίροι του SNAP‐SEE

www.snapsee.eu

Στο έργο συμμετέχουν φορείς όπως:

Δημόσιες Αρχές,

Υπουργεία,

Ερευνητικά Κέντρα,

Πανεπιστήμια και

Γεωλογικά Ινστιτούτα

που είτε εμπλέκονται στο σχεδιασμό και τη διαχείριση των αδρανών είτε ενδιαφέρονται για το πώς αυτές οι δραστηριότητες

υλοποιούνται (π.χ. Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Ουγγαρίας, Οργάνωση «Οικολόγοι χωρίς Σύνορα», Σύνδεσμος

Παραγωγών Αδρανών Βουλγαρίας).

www.snapsee.eu

5. Παραδοτέα του Έργου

Το SNAP‐SEE:

• Επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και διάδοση

εργαλείων για το Bιώσιμο Σχεδιασμό των Αδρανών,

που βασίζονται στις αρχές της Βιώσιμης Διαχείρισης

Πόρων για την Παραγωγή Αδρανών (SARM) & της

Βιώσιμης Προμήθειας Αδρανών από Διάφορες Πηγές

(SSM),

www.snapsee.eu

Το SNAP‐SEE:

• Δίνει μεγάλη έμφαση στη συμμετοχή και τη

διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς‐

εταίρους. Θα δημιουργήσει έναν Οδηγό Σχεδιασμού

που θα περιλαμβάνει και προτάσεις βελτίωσης του

εφαρμοζόμενου σχεδιασμού καθώς και τις απόψεις‐

προτάσεις των κοινωνικών εταίρων που θα

προκύψουν από τις διαβουλεύσεις,

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β999

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Χατζηλαζαρίδου

www.snapsee.eu

Το SNAP‐SEE:

• Στοχεύει στη δημιουργία ενός οδικού χάρτη που θα

παρουσιάζει όλα τα βήματα και όλα τα θέματα (όπως

οι μεταφορές, η παράνομη λατομεία, η ανακύκλωση,

η αδειοδότηση, η διαχείριση νερού και αποβλήτων και

οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις) που θα πρέπει να

λαμβάνονται υπόψη για ένα βιώσιμο σχεδιασμό,

www.snapsee.eu

Το SNAP‐SEE:

• Θα παρουσιάσει τα εφαρμοζόμενα πλαίσια

σχεδιασμού σε επιλεγμένες χώρες που δεν ανήκουν

στην ΝΑ Ευρώπη (βέλτιστες πρακτικές),

• Θα παραδώσει ένα εγχειρίδιο που θα περιλαμβάνει

τα κυριότερα δεδομένα που απαιτούνται για την

υποστήριξη του σχεδιασμού καθώς και τις

σημαντικότερες μεθοδολογίες ανάλυσης των

δεδομένων.

Σας ευχαριστώ!

Page 7: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

111000ΤΟΜΟΣ Β

Β.1.4 Παρουσίαση Jim O’ Brien, πρώην προέδρου του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Παραγωγών Αδρανών (UEPG)

Good morning everybody. I apologize I cannot speak Greek, but everybody I met this morning

has very good English. In the next 15 minutes I hope I can convince you of the importance of

preparing a 20 year plan for aggregates in Greece and how important that is. Aggregates crushed

stone, sand and gravel, you all know how important they are for all, every building and

everything we do in society.

The European Aggregates Association represents the Industry in 29 countries. There is a total

production of approximately 2,5 billion tons from 25.000 quarries and pits and there are about

15.000 companies. Many of them are very ‐ very small companies and have about one quarter

million people employed, so it’s a very big and a very important industry for Europe. Here in

Greece also, but all through Europe it is a very important industry. As you all too well know,

there has been a big economic recession right across Europe and the total tonnage (you can see

the graph) shows the decline in the last six years across Europe from 3,7 (2007) to 2,7 (2012)

billion tons, a decline of over 30%. So it’s been really a severe recession in all of the industry, not

only in Greece.

If you compare and this is just to sympathise with you in the bail‐out countries, which I call

them, like Greece, Ireland, Portugal and Spain, if you compare how they have performed in the

production of aggregates over the last five years, the graph shows how dramatic the decline has

been in each of those countries, where now it’s only 25‐30% of what it was 5 years ago. So it’s

really tough time and you have friends in Ireland and Spain and Portugal with similar difficult

times, but the sun will shine again. That picture shows the consumption of aggregates in tones

per capita in every country in Europe and we in UEPG we gather the production data from every

country each year, so we have quite a good picture of what is happening. You can see that in

some countries in Scandinavia is as high as 16 tones per capita, others 9‐10tones per capita and

Greece at the moment is 2,2 tones per capita with a total production of about 25 million tones.

But that is well down from what it should be, double at least, about 50 million tons a year,

because the average in Europe is 5,2 tones per capitaand it has declined, 5 years ago it was 7

tons per capita.

It’s very interesting to compare the production in tones per capita in the vertical scale against

the GDP per capita in the horizontal scale (see the graph). The red line shows the trend and that’

s very important it shows that as the GDP per capita increases, in other words when the

economy improves the tones per capita goes up. So that’s a very important message: as an

economy grows there is more need for aggregates, more production is needed, because the

economy is building new roads, new houses, new hospitals and so on.

And then looking at the South Eastern Europe, the countries in the SNAP‐SEE project, those are

the best figures we have for the current production in tones per capita. You can see that Greece

is actually at the moment one of the smaller of those, the average is about 3,6 tones per capita

across that region. That should, as this region is actually developing, is the region of Europe that

has the strongest growth potential in the next 5‐7 years. So, the production of that region should

grow from an average of 3,6tones per capita to at least 5 tones per capita. And that’s very

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β111111

important we will need more aggregates in that region and I would say particular in Greece as

the economy will recover.

And that is the reason for the SNAP SEE project. It is a voluntary initiative funded by the

European Commission to really look to the future of aggregates’ production in the whole South

Eastern region and the 13 countries involved are in a very positive and friendly co‐operation and

really working forward to lain out the structure of developing the aggregates industry in the

region. There are stakeholder meetings taking place in all of those countries and I am delighted

today that the first is happening here in Greece. Aggregates there are plenty of them if you look

at the geology of Europe, there are rock resources available nearly everywhere and Greece

would be well in that picture too. But the problem is how doyou get access to those resources?

This is a diagrammatic picture sowing say over the last 150 years up to now, how it is getting

more difficult to get access to resources. 150 years ago you could get aggregates nearly

everywhere, but now there are roads, there are forests, there are protected areas, there are

motor ways, there are scenic tourist areas, so there are more and more difficulties of getting

access to resources. And the other thing to remember about aggregates is that because they are

bulky, they are heavy that the economic transport distance is very short. If they are being

transported by track, then you are talking probably an economic distance 30‐50 km. But if going

by railway then it can be maybe up to 100 km. By ship then it is a longer distance (if you are

exporting from Norway to Germany).

In general, most of the transport is by track. Therefore, the access to the resources of aggregates

has to be near the market. You must be close to the market to be able to economically supply

aggregates. And that is why in 2010 UEPG commissioned the University of Leoben to do a study

of all the aggregates policies in all of the countries of Europe and they that indeed most

countries had very little planning of the future’s supply of aggregates. Some of them had got

plans for minerals, but not for aggregates and some of them had no concept at all where the

aggregates would come from. Other had no concept of what areas of the country could be used

to produce those aggregates and how near the market they could be and so on. That report

concluded that it was really necessary for every country to develop an aggregates plan for the

future and we look at a 20 year horizon, because of the long time it takes to get permits you

have to look about 20 years ahead.

That’s why in UEPG, because of the increasing difficulty of getting access to resources, we

brought this problem at the attention of the European Commission and I, the former president

of UEPG we went initially to see Verheugen. He had a very good understanding of our problems

in aggregates industry. Initially he had little concept of where aggregates were, but once we

explained he saw how important it was and that was the beginning of the Raw Materials

Initiative. That has been further taken forward by Antonio Tajani, the new Commissioner for

Industry and Vice President as the Raw Materials Strategy. So now we have really a strong focus

in the politics of Europe among the top politicians of the importance of aggregates for the

future. In that context, several countries have already now developed very good aggregates

plans for the next 20 years.

Looking at those, the French started with what they called LIVRE BLANC which looked at all the

aspects of aggregates supply for the next 20 years. In Finland did a very similar study, then all

Page 8: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

111222ΤΟΜΟΣ Β

the other Scandinavian countries Norway, Sweden, Denmark followed and then Germany,

Austria and Spain, UK and even in Greece there is at least a concept I thing for minerals than

specifically for aggregates, but you are the experts in that area, not me.

And this perhaps is the central piece of my presentation of preparing the aggregates plan for the

next 20 years. You have to estimate the band. Well, apparently it’s 25 million tons per year in

Greece, but probably it should be 50 million tons per year. If you look for 20 years ahead you will

need over 1 billion tons per year for the next 20 years. Then you look at the second box: Where

are these resources geographically in the country. What areas can you develop for the

aggregates industry bearing in mind theconstrains of planning, of roads, of protected areas and

of all other things that can make access to resources difficult. So you really have to look carefully

at all parts of the country and decide what the best areas are and of course ideally they should

be close to the market places, probably to the big cities, where development is going to take

place. You really need an efficient permitting system, so that people can apply for permits, get

them in effective and efficient way, taking into account the concerns of all the stakeholders, not

just the industry, not just the regulators, but also the NGO’s, the local communities and ideally

have a system which is a one‐stop‐shop, in other words there is one permitting authority that

you don’t have to go to many different places to get permission. That plan should be reviewed

each 5 years. That is the concept of developing a plan for the next 20 years in aggregates.

And also important to think of who are the stakeholders: it’s the regulators, the planning

authorities, the industry itself. Of course the communities that surround them, the NGOs, also

the municipalities and the cities, the environmental and transport departments and probably

even the media. All of those have to come into the debates and that’s what today is about. It’s

the beginning, I hope of all those people concerned beginning to talk together. And in the

context to Greece the purpose of today’s meeting is to initiate a process of developing an

aggregates’ plan for the next 20 years to ensure an optimal economic and sustainable supply of

aggregates over that period for the development of the country to meet infrastructural and

economic development needs. That plan needs to be supported by all the stakeholders. It’s the

process of sitting down, what is best for society in Greece: we need aggregates, where are we

going to get them, where is the best place that minimizes the impacts on communities, on

neighbors and what is the best solution for everybody. Some people say “ah, quarrying is

destroying biodiversity”, quite not true, the opposite is true in fact. The quarries and pits are

actually great habitats for biodiversity and many studies have shown that biodiversity actually

increases in quarries and around them. There are good practices now available in our industry to

assist in that way.Then, of course looking at other considerations, the industry must operate

responsibly. That is absolutely given, a necessity. And of course there is the problem of illegal

operators and that I know is a particular question in Greece.

And the planning process must be transparent, time and cost effective and there must be good

communications between the industry and all of the partners involved with the authorities with

the local communities and it will take time to develop a fully coordinated aggregates plan. It’s

not easy but at least here today I hope that process is beginning in the right direction. I know in

Greece there is a lot of questions about illegal operators (slight 4οαπότοτέλος).

The box in the left shows what the responsible industry does and the box in the right what the

irresponsible industry does. That problem we’ve had to face in some other countries as well,

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β111333

even in Ireland for example. And we did that by forming a strong aggregates association. The

responsible companies formed an association, not just the big companies, but also smaller ones.

And said” we are going to the voice of industry” and that we will adopt good codes of practice,

we will have good environmental performance, good safety performance and they became then

the voice of industry when talking to the authorities. And they could put pressure on the

authorities to say “look those guys, they are operating illegally. You’ll have to work against them,

to force them to stop or comply and be operating in a responsible way. ”

I hope there will be an aggregates’ association in Greece than can be the leading force in making

for a really responsible aggregates industry and developing industry in Greece. The recycled

aggregates can too play a part in the supply of aggregates, but that has to be done in a

responsible way. There is a lot of techniques in producing quality aggregates. You can have

recycling and mix of the construction waste in it, but that is not a good material. To do it

properly, the right machinery, the right process and produce aggregates eventually that comply

with the same standards as aggregates from a quarry. In Europe, there about 2 million tones of

recycled aggregates, which is only 5% of the total supply of aggregates and it is highest in

Germany, UK, France where there are strong permitting systems and a very highly regulated

industry and also the costs of landfill for dumping C&DW is very high. All of those factors have to

be in place to give a strong recycling industry. There is some recycling in Greece. It probably will

grow in the future, but the important point is that it’s still a small percentage probably of the

total supply. Therefore, the importance still remains of having access to resources from quarries

for the future. I wish you ……..

Page 9: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

111444ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Jim O’ Brien

UNION EUROPÉENNE DES PRODUCTEURS DE GRANULATSEUROPÄISCHER GESTEINSVERBANDEUROPEAN AGGREGATES ASSOCIATION

UEPGThe European Aggregates Association

Developing a 20-year Aggregates Plan –

First Stakeholder Consultation

Jim O’Brien, Past-President UEPGUniversity of Leoben Team, SNAP-SEE Project

Athens, GreeceFebruary 7, 2014

Aggregates Build our World!

European Aggregates Association UEPG was created in 1987

Brussels Office since 2003

Has 29 Member Countries

Represents Industry with:

Sales of ~€20 billion

2.7 billion tonnes of aggregates per year

25,000 quarries & pits

15,000 companies

~230,000 employed (including contractors)

• Despite the small uptick in 2011, the relentless downward trend continued in 2012

• Total 2012 for EU+EFTA was 2.7 billion tonnes, down 10.3% on 2011

• Thus the 2013 tonnage was 32% down from the 2007 peak…….

• The indications are that 2013 tonnage will be down another 7.5% on 2012, about 2.5 bnt!

UEPG Tonnages 2012

• The four main “bail-out” countries were all badly hit by the economic crisis

• Greece was not alone!

• Hopefully the worst is now over!

% Tonnage Declines 2008-2012

"Bail-Out Club"

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Greece Ireland Portugal Spain

20082009201020112012

9.1

16.616.2

11.9

8.7

6.4

7.0

8.2

7.6

4.36.9

4.1

2.8

5.6

5.0

4.7

8.5

3.7

5.0

1.9

0.9

5.7

6.4

3.1

3.2

3.1

3.2

3.9

4.4

4.1

2.2

2.4

• National 2012production tonnes/capita across Europe…

• Include exports (mainly N) and exclude imports (mainly NL)

• These vary by climate, state of economies, building traditions…

8.4

6.0

3.6

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β111555

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Jim O’ Brien

• Same broad long-term relationship between GDP/capita and tonnes/capita

• More aggregates needed as an economy grows!

• Aggregates are essential to economic growth!

• Strong message for our industry – Europe must return to economic growth!

2012 Tonnages/c v GDP/c

SEE Region Aggregates tonnes/capita

3.1

3.2

3.8

3.0

2.2

3.6

3.0

3.0

4.4

2.3

4.3

4.5

4.0

4.7

11.8• When shown graphically

gives interesting comparisons

• Trend would be to expect an average of 5 tonnes/capita within 5-7 years

• Which would mean almost 50% growth in production to ~400mt by say 2020!

• So where will all these aggregates be sourced?

Hence the SNAP-SEE Project!

SustaiNable Aggregates Planning for South-East Europe

Geology of Europe & SEE Region

• Aggregate deposits exist in most countries• Getting access to resources is the challenge!

Access to Local Aggregates Resources• Aggregates are heavy, bulky, costing <€1cent/kg!• Increasing competition for land use across Europe• Transport becomes uneconomic at >30-50km• Hence access to local resources is increasingly vital

Access to Local Aggregates Resources

• Aggregate best sourced <50km from market• Main markets are the bigger urban areas

Page 10: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

111666ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Jim O’ Brien

The UEPG/Leoben Review 2010• UEPG Commissioned the 2010

Leoben Review to highlight critical need for access to local resources

• Also the need for better Minerals Planning and more efficient Permitting Systems

• Report was highly acknowledged by Commission Vice-President Tajani and the two EC Working Groups

• Recommended developing national aggregates plans

EU Raw Materials Strategy• UEPG has actively engaged with

the EC Raw Materials Initiative since 2007, initially with Commission VP Günter Verheugen

• Key issue for UEPG was Access to Local Resources

• Lobbying now being pursued with Commission VP Antonio Tajani

• Since February 2011, initiative has become the Raw Materials Strategy

• Now followed by Communication on Resource Efficiency

• Aggregates supply & Access to Local Resources has high EU profile

National Minerals/Aggregates Plans

Estimate Aggregates Demand for next 20 years!

Developing an Aggregates Plan

Where are Resources geologically available?

Which of these areas are best to extract, accounting for Environment, Land Uses, Communities, NGOs?

Set up a fair and efficient Permitting System for the Industry, ideally based on a “one-stop-shop” basis!

Review Plan every 5 years!

Who are the Stakeholders?

Regulators & Planning Authorities

Environmental & Transport Authorities

Aggregates Industry (or Association)Aggregates

Plan

The Media?Communities,NGOs & Society

Municipalities & Cities

• To develop an Aggregates Plan for Greece, covering the next 20+ years

• To ensure an optimal, economic and sustainable supply of Aggregates over that time period...

• To meet Greece’s infrastructural and economic development needs

• A Plan that is agreed and supported by all stakeholders!

• All stakeholders are looking for the best solution for Society!

What is the Consultation Objective?

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β111777

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Jim O’ Brien

There are many EU and national guidelines for Aggregates Industry

Biodiversity Good Practice Guidelines• Aggregates Industry must operate

responsibly, and in turn needs legal certainly

• Illegal operators should not be allowed• Permitting process must be transparent,

fair, and both time- and cost-effective• There needs to be good communication,

diplomacy and understanding between all stakeholders involved in the consultation process

• It may take time to develop an Aggregates Plan, but success will be a real win-win for all involved!

Some Other Considerations

Legal Quarrying• Responsible• Safe• Compliant with Permits• Pays Taxes• Long Term Employer• Good Operations• Biodiversity & Restoration• Quality Products• Good Community Relations• Supports Industry

Initiatives & Association

Legal versus Illegal Quarrying

Illegal Quarrying• Irresponsible• Unsafe• Non-compliant with Permits• Does not pay Taxes• Temporary Employer• Poor Operations• No Biodiversity or

Restoration• Poor Quality Products• Bad Community Relations• “Cowboys”

• Recycled Aggregates can be an important part of aggregates supply

• However recycling is often economic only in urban areas where there are constraints on disposal of Construction & Demolition materials

• Recycling requires good quality control to produce good quality secondary aggregates

A word on Recycled Aggregates

• 188mt represents 4.9% of total EU demand, fairly constant over recent years

• Recycling most attractive in major cities/islands

• Greek figure likely to remain fairly small

Recycled Aggregates To conclude……..

• Every good luck with your stakeholder consultation!

• It is a very important task• Thanks for your attention, I

am very grateful and honoured to be with you today!

Page 11: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

111888ΤΟΜΟΣ Β

Β.2. ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ: 1η Ενότητα: «Οι τρέχουσες πρακτικές διαχείρισης των αδρανών»

Β.2.1 Κ. Γεωργουλάκης (ΥΠΕΚΑ):«Εθνική πολιτική για τα λατομεία αδρανών»

Γειά σας, ευχαριστώ για την πρόσκληση. Θα σας μιλήσω για την εθνική πολιτική, όπως έχει

εκφραστεί από το ΥΠΕΚΑ πριν από 2 χρόνια και που σχετίζεται με τα λατομεία αδρανών. Πιο

συγκεκριμένα θα μιλήσω λίγο γενικά για τα αδρανή, θα αναφερθώ στην υφιστάμενη

νομοθεσία, μετά θα μιλήσουμε για τα θέματα της πολιτικής ειδικά για τα λατομεία αδρανών

όπως έχει εκφραστεί, θα πω για τη νέα νομοθεσία, ένα νομοσχέδιο το οποίο αυτή την περίοδο

δουλεύουμε στο Υπουργείο. Τέλος θα αναφερθώ σε κάποιες καλές πρακτικές που

εφαρμόζονται σε άλλες χώρες και θα καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα. Δεδομένου ότι το

κοινό είναι ειδικό και δεν υπάρχει θέμα δεν πρόκειται να ασχοληθώ και να σας τι είναι τα

αδρανή και τι τα χρειαζόμαστε. Είναι προφανές σε όλους για τις πηγές των αδρανών, υλικά

ανακύκλωσης κ.λ.π., αυτά είναι γνωστά. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτά τα είπε ο κος

Brienπροηγουμένως. Η Ε.Ε. είναι αυτάρκης στα αδρανή (από τα λίγα ορυκτά που είναι

αυτάρκης), περίπου βγάζει 3 δις το χρόνο και το 91% παράγεται από λατομεία. Στην Ελλάδα

πάλι, όπως έδειξε και τα στοιχεία προηγουμένως, εδώ πέρα φαίνεται σε αυτό τον πίνακα η

παραγωγή όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς και η αξία παραγωγής που είναι

πιο αξιόπιστο στοιχείο, βλέπουμε ότι η παραγωγή έχει πέσει κάτω από 50% το 2009 που ήδη

είχε αρχίσει η πτώση. Το 2012 που έχουμε τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία έχει φτάσει 30

εκατ. τόννους και το 2013 που δεν έχουμε διαθέσιμα στοιχεία, τα νούμερα θα είναι χειρότερα.

Δηλαδή η κρίση φαίνεται ανάγλυφα. Εδώ πέρα σε αυτό το διάγραμμα φαίνεται και γραφικά.

Θα ήθελα να επιμείνω λίγο σε κάποια χαρακτηριστικά των λατομείων αδρανών υλικών και των

αδρανών συγκεκριμένα. Όπως πάλι όλοι ξέρετε είναι αναγκαία, δηλαδή για να κάνουμε είτε

έργα, είτε για να χτίσουμε σπίτια κ.λ.π. χρειαζόμαστε αδρανή. Το δεύτερο χαρακτηριστικό τους

επίσης είναι ότι είναι χαμηλής αξίας, δηλαδή έχουν χαμηλή αξία πώλησης με αποτέλεσμα να

μη συμφέρει να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Ένα τρίτο χαρακτηριστικό που είναι

λιγότερο γνωστό είναι ότι στην Ελλάδα τα λατομεία αδρανών είναι από τους πιο επικίνδυνους

χώρους εργασίας. Σε μια έρευνα που είχαμε κάνει το 2002, ενώ στα λατομεία απασχολείται

περίπου το 20% των εργαζομένων του κλάδου, συμβαίνουν περίπου τα μισά θανατηφόρα

ατυχήματα. Από τα δύο πρώτα χαρακτηριστικά, δηλαδή την αναγκαιότητα των αδρανών και τη

χαμηλή αξία τους ξεκινάει και το θέμα της παράνομης εκμετάλλευσης. Δηλαδή, σε μια περιοχή

που δεν υπάρχουν νόμιμα λατομεία, και δεδομένου ότι δεν συμφέρει να κουβαλάει κάποιος

από μεγάλη απόσταση αναπτύσσεται παράνομη εκμετάλλευση. Το πρόβλημα των παράνομων

εκμεταλλεύσεων είναι γνωστά. Δεν είναι μόνο ο κίνδυνος για την ασφάλεια των εργαζομένων

και των περιοίκων, είναι η παραγωγή ακατάλληλων υλικών. Δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες,

απλώς η Πολιτεία έχει δηλαδή επιλέξει την αντιμετώπιση, κατασταλτικής αντιμετώπισης,

δηλαδή με μηνύσεις η Αστυνομία ή τα Δασαρχεία τοπικά ή και πρόστιμα που επιβάλλονται από

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β111999

τις δύο επιθεωρήσεις, που περίπου ανέρχονται σε 1,5 – 2 εκατ. ευρώ το χρόνο, τα τελευταία

χρόνια.Πιο σημαντική επίσης είναι η πολιτική αντιμετώπιση. Δηλαδή αν σε μια περιοχή έχουμε

λατομικές περιοχές και εάν κάπως απλουστευθεί η διαδικασία αδειοδότησης και δοθούν

άδειες και υπάρχουν νόμιμα λατομεία, δεν θα υπάρχει λόγος για τα παράνομα, δεν μπορούν

δηλαδή να ανταγωνιστούν τα νόμιμα που δουλεύουν κανονικά.

Τώρα να πούμε λίγο για τη λατομική νομοθεσία. Εντυπωσιακό είναι ότι πριν από 100 χρόνια

ίσχυε ένας νόμος που προέβλεπε ότι η υπαίθρια εκμετάλλευσις των λατομείων διενεργείται

άνευ αδείας. Σήμερα έχει γίνει πιο περίπλοκο. Παλιά δηλαδή όπουν βρίσκανε βουνό

χτυπούσανε. Για να μην τα υπεραπλουστέυω, υπήρχαν κάποιοι περιορισμοί να μην πηγαίνεις

και πολύ κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Σήμερα η νομοθεσία για τα αδρανή, όταν μιλάμε για

νόμους, ο 1428 είναι ο βασικός και οι τροποποιήσεις του,μια σειρά από νόμους. Έχουν βγει

βέβαια και Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές Αποφάσεις, υπάρχουν και άλλα.. Δεν θα πω

αναλυτικά για τη νομοθεσία. Αυτό είναι ένα διάγραμμα από το SARMAπου φαίνεται η

διαδικασία αδειοδότησης, αφού έχει οριστεί η Λατομική Περιοχή. Υπάρχει και αντίστοιχη

διαδικασία καθορισμού Λατομικής Περιοχής, όπου είναι αρκετά περίπλοκα τα πράγματα.

Συμπληρωματικά για τα αδρανή υπάρχει και ένας νόμος του 38 που ισχύει ακόμη, που λέει με

ποιές προϋποθέσεις πρέπει να δίνονται οι άδειες για λήψη από κοίτες ποταμών και χειμάρρων,

καθώς και ακτές θαλασσών και λιμνών. Ο νόμος 4042 για τα ΑΕΚΚ που θα αναφερθεί άλλη

εισήγηση. Εκεί έχουμε κάποιες υποχρεώσεις μέχρι το 2020. Υπάρχει το Προεδρικό Διάταγμα

334 για τις προδιαγραφές των αδρανών, και η ΚΥΑ 5328 για τα αδρανή (πρότυπα ΕΛΟΤ) για

σκυρόδεμα ασφαλτομίγματα, κονιάματα κ.λ.π.. Θα μιλήσουμε τώρα λίγο για την εθνική

πολιτική για την αξιοποίηση των Ορυκτών Πρώτων Υλών, όπως είχε εκφραστεί το Φεβρουάριο

του 2012 από τον τότε Υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η εθνική

αυτή πολιτική αυτή γενικά περιλάμβανε έξι άξονες. Ο πρώτος θεωρούσε ότι η πολιτική για την

αξιοποίηση των Ορυκτών Πρώτων Υλών πρέπει να είναι βασικό συστατικό της Εθνικής και

Περιφερειακής Αναπτυξιακής Πολιτικής.Δεύτερος ήταν ο χωροταξικός σχεδιασμός, πόσο

σημαντικός ήταν για την επίλυση θεμάτων σύγκρουσης στις χρήσεις γης. Προέβλεπε

τροποποίηση και εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου, που σε αυτά τα πλαίσια γίνεται

αυτή την περίοδο, δηλαδή έχει ξεκινήσει εδώ και 2‐3 χρόνια και γίνεται και ξαναγίνεται, όπως

είπε και ο κος Φαίδρος, το περιβόητο λατομικό νομοσχέδιο. Τέταρτος άξονας ήταν τα θέματα

των τοπικών κοινωνιών, που ήταν όχι μόνο διάλογος, αλλά και θέματα κινήτρων και

αντισταθμιστικών οφελειών για τις τοπικές κοινωνίες, επίσης θέματα ευαισθητοποίησης του

κοινού. Ο πέμπτος άξονας αφορούσε θέματα εκπαίδευσης, δηλαδή σε όλες τις βαθμίδες

εκπαίδευσης από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, καθώς και θέματα κινήτρων στην έρευνα,

καινοτομία και άλλα και τελευταίος ήταν θέματα αποδοτικότητας των Ορυκτών Πρώτων Υλών

που περιλάμβανε θέματα ανακύκλωσης, υποκατάστατα, αξιοποίησης των παραπροϊόντων και

απορριμμάτων κ.λ.π.. Συγκεκριμένα στην πολιτική αυτή υπήρχαν κάποιες απαιτούμενες

ενέργειες. Αυτό ήταν: το προφανές να διασφαλίσουν μακροχρόνια την τροφοδοσία της αγοράς

με φτηνά αδρανή υλικά και θεσμοθέτηση του νέου λατομικού νόμου. Περιλάμβανε επίσης

συγκεκριμένες ενέργειες όπως: εξορθολογισμό του συστήματος παραγωγής, για την αποτροπή

των παράνομων εκμεταλλεύσεων, προς αυτή την κατεύθυνση και την αξιοποίηση των

πορισμάτων του έργου SARMaπου τότε ολοκληρωνόνταν. Επίσης προέβλεπε για τις

προδιαγραφές, δηλαδή προέβλεπε κάποιες διαδικασίες ελέγχου των πιστοποιημένων κυρίως

αδρανών υλικών που για την ώρα ακόμη παρόλο που υπάρχουν οι διαδικασίες δεν έχουν

Page 12: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

222000ΤΟΜΟΣ Β

ενεργοποιηθεί, δηλαδή δεν ελέγχονται τα λατομεία που έχουν την υποχρέωση φυσικά να

τηρούν κάποιες προδιαγραφές, εάν είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές αυτές. Για το

χωροταξικό σχεδιασμό, για τις περιπτώσεις λειτουργίας εκτός λατομικών περιοχών. Αυτές οι

προβλέψεις έχουν αντιμετωπιστεί στο νέο λατομικό νομοσχέδιο: Προϋποθέσεις εκμετάλλευσης

εντός περιοχών natura, με το δασικό νόμο κάποιοι περιορισμοί που υπήρχανε σχετικά με τη

δυνατότητα μεταποιητικών μονάδων εντός λατομικών περιοχών, το θέμα του συστήματος

αδειοδότησης, καθώς και το θέμα της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων. Το λατομικό

νομοσχέδιο που δουλεύουμε αυτή την περίοδο πάλι: Δεν έχει γίνει κάποια σημαντική αλλαγή ή

τροποποίηση της νομοθεσίας, έχουν γίνει σημειακές παρεμβάσεις, Το νομοσχέδιο είναι ένα

είδος κωδικοποίησης. Περιλαμβάνει βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα και αδρανή. Μια

παρέμβαση, αυτό που ήταν από παλιά αίτημα του Κλάδου, να αυξηθεί ο χρόνος των αδειών,

δηλαδή να φτάσει από 30‐40 στα 60‐70 χρόνια και επίσης καθορίζεται μια άδεια

εκμετάλλευσης για όλους τους τύπους ορυκτών που θα προσπαθήσουμε να την

τυποποιήσουμε και με ένα είδος συμπλήρωσης κάποιων κενών να γίνεται πιο γρήγορα και κατά

κάποιο τρόπο μέσω μιας εφαρμογής. Για τα λατομεία αδρανών που μας ενδιαφέρει

διατηρούνται οι υφιστάμενες ρυθμίσεις, δηλαδή το καθεστώς των Λατομικών Περιοχών, που

ήταν αποδεκτό και έχει δουλέψει τα τελευταία χρόνια και από εκεί και πέρα επιλύονται μια

σειρά από ζητήματαπου είχαν τεθεί επιμέρους, δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων που είπα

προηγουμένως δίνεται ακόμη και δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων ανακύκλωσης εντός

λατομικών χώρων. Ελπίζω το λατομικό νομοσχέδιο να ολοκληρωθεί σύντομα, να μπει στη

διαβούλευση (θα ξαναμπεί μάλλον) και μετά να δρομολογηθεί όπως πρέπει. Πριν από τις

προτάσεις θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποιες καλές πρακτικές που ισχύουν σε κάποιες χώρες.

Υπάρχουν παρά πολλές, απλώς εγώ ξεχώρισα κάποιες. Στην Ισπανία έχουν βγάλει κάποιους

πρακτικούς οδηγούς που απευθύνονται σε υποψήφιους επενδυτές και λατόμους. Ο ένας

περιλαμβάνει οδηγίες αμμοληψίας, δηλαδή πως πρέπει να γίνεται, τι πρέπει να προσέχουμε

για την περιβαλλοντική αποκατάσταση και τη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού, τη

βιοποικιλότητα, θέματα υγιεινής και ασφάλειας… Έχουν κάνει αρκετά καλή δουλειά, είναι ένα

πρακτικό δεκαεξασέλιδο. Επίσης και ένας δεύτερος οδηγός που απευθύνεται στους λατόμους

και τους λέει για τις σχέσεις τους με τις τοπικές κοινότητες και τι πρέπει να προσέχουν. Πολλά

από αυτά τα θέματα στα πορίσματα του SARMa έχουν περιγραφεί πολύ καλά σε ένα από αυτά

τα εγχειρίδια, δηλαδή τι θέματα μπορεί να έχει ένα λατομείο, μπορεί να έχει θέματα σκόνης,

θέματα θορύβου, πως δηλαδή μπορεί να ενοχλείται μια τοπική κοινότητα και τι θέματα μπορεί

να προκύπτουν και σου προτείνουν κάποιες καλές πρακτικές να τα αντιμετωπίσεις. Άλλη καλή

πρακτική είναι στη Γαλλία. Εκεί έχουν τα διαμερίσματα, που κάθε διαμέρισμα είναι υπεύθυνο

για την κατάρτιση προγράμματος ικανοποίησης των αναγκών τους σε αδρανή υλικά. Πρέπει

δηλαδή να εκτιμήσει τη ζήτηση, να δει πως είναι τα υφιστάμενα λατομεία, να δει τι χρειάζεται

και να κάνει κάποιο πρόγραμμα για τα επόμενα χρόνια. Φυσικά προβλέπεται να μπορεί κάποιο

διαμέρισμα να καλύπτει τις ανάγκες του από κάποιο γειτονικό διαμέρισμα, τουλάχιστον σε

διαμερίσματα με μεγάλο πληθυσμό. Στην Αυστρία έχουν μια τελείως διαφορετική προσέγγιση.

Εκεί έχουν ορίσει κάποιες ζώνες απαγορευτικές (nogozones), που σ’ αυτές τις περιπτώσεις

απαγορεύεται να φτιάξει κάποιος λατομεία αδρανών. Στις υπόλοιπες επιτρέπεται, εάν δεν

υπάρχει βέβαια σύγκρουση με άλλες χρήσεις γης. Στον Καναδά έχουν επεκτείνει αυτό το

απαγορευτικό και έχουν φτιάξει τρεις ζώνες: εκτός από τις απαγορευτικές, που είναι

nogozones, υπάρχουν «πιθανές» που εκεί πέρα επιτρέπεται με κάποιες αυστηρές

προϋποθέσεις και υπάρχουν και οι επιτρεπτές με προσοχή. Τέλος, στην Ισπανία έχουν μια φορά

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β222111

το χρόνο (εδώ και 6 χρόνια έχει υιοθετηθεί αυτή η πρωτοβουλία) είναι η μέρα των δένδρων και

των αδρανών, όπου ανοίγουν τα λατομεία για το κοινό, ξεναγούν τους επισκέπτες και κάθε

επισκέπτης φυτεύει και ένα δένδρο και έχουν φτιάξει μια ιστοσελίδα με τα αποτελέσματά τους,

που φαίνεται να είναι αρκετά θετικά. Τελειώνοντας θα ήθελα να πω ότι τα εγχειρίδια που έχει

βγάλει το SARMa έχουν εξαιρετικές πληροφορίες για παρά πολλά θέματα και δεν ξέρω κατά

πόσον έχουν διαδοθεί και έχουν πάει στους αντίστοιχους αποδέκτες, που θάπρεπε, κυρίως στις

Περιφέρειες. Και οι στόχοι του SNAP‐SEEπου επεξεργαζόμαστε τώρα έχουν πραγματικά πολύ

ενδιαφέρον και θα είναι ενδιαφέροντα τα εγχειρίδια που θα βγούνε. Τελειώνοντας θέλω να πω

ότι η αρμοδιότητα για τα λατομεία ανήκει αποκλειστικά στις Περιφέρειες. Η Κεντρική Πολιτεία

μπορεί να παρέμβει νομοθετικά, μπορεί να δώσει κάποιες οδηγίες, να έχουν το νομικό πλαίσιο

και να δώσουμε κάποιες οδηγίες, πως θα γίνει η διαδικασία αδειοδότησης, η διαδικασία των

εγγυητικών επιστολών κ.λ.π., αλλά το εάν θα γίνει Λατομική Περιοχή, το εάν θα ενεργοποιηθεί

είναι στην πρωτοβουλία των Περιφερειών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μια πρόσφατη ιστορία

που μου είπανε), σε μια Περιφέρεια που ήταν να ανοίξει ένα λατομείο, ο Αντι‐περιφερειάρχης

που είχε την αρμοδιότητα δεχόνταν πιέσεις να μη το ανοίξει για περιβαλλοντικούς λόγους,

αλλά τελικά πήγε επιτροπή των κατοίκων και του είπε ότι τα αδρανή στην Περιφέρεια έχουν

φτάσει τους 40€ ο τόνος, τι θα γίνει τέλος πάντων, οπότε αποφάσισε να το ανοίξει. Θέλω να πω

δηλαδή ότι μερικές φορές υπάρχουν τέτοιου είδους ισορροπίες. Το θέμα δεν είναι να φτιάξεις

μια Λατομική Περιοχή να δώσεις μια άδεια και να πεις «εγώ τελείωσα». Πρόσφατα πάλι, μια

περσινή απόφαση του ΣτΕ με την οποία κατέπεσε μια Λατομική Περιοχή (δε θέλω να αναφερθώ

για ποιο λόγο έγινε και με ποια επιχειρήματα. Το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι η Περιφέρεια δεν

παρουσιάστηκε, απείχε από τη συνεδρίαση του ΣτΕ, δεν γνωρίζω για ποιο λόγο και το ΣτΕ

δέχτηκε τις απόψεις του προσφεύγοντος και ακύρωσε τη Λατομική Περιοχή. Για να γίνει η

Λατομική Περιοχή και για να φτάσει ένα λατομείο να λειτουργήσει τόσα χρόνια, αυτό σημαίνει

τρομερή δουλειά για όλους μας και η Περιφέρεια απαξίωσε (??) να παρουσιαστεί στο ΣτΕ να

πει τις απόψεις της. Αυτό που θέλω να πω τελειώνοντας είναι ότι η αρμοδιότητα είναι στην

Περιφέρεια και αυτή πρέπει να γίνει δουλειά και να πειστούνε τόσο για την αναγκαιότητα τόσο

και με τις τοπικές κοινωνίες. Σε όλες τις Περιφέρειες πρέπει να γίνονται στοχευμένες δράσεις

και για την εφαρμογή της νέας νομοθεσίας. Το δεύτερο που πρέπει να γίνει είναι τα κίνητρα

που πρέπει να δοθούν για την αξιοποίηση των αδρανών από όλες τις πηγές, όχι μόνο

επενδυτικά κίνητρα αλλά πρέπει να δοθούν και κίνητρα, όπως θέματα προδιαγραφών (το πώς

π.χ. μπορούν να αξιοποιηθούν οι σκουριές). Το τρίτο είναι ότι χρειάζονται κατάλληλα

στελεχωμένες υπηρεσίες και στην περιφέρεια και στο κέντρο και που πρέπει να γίνεται η

γρήγορη αδειοδότηση, αλλά και ο έλεγχος των λατομείων που είναι πολύ σημαντικός για τις

επιθεωρήσεις μεταλλείων που η σημασία τους είναι σε όλους κατανοητή. Οι τελευταίες

προτάσεις αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για μια βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου των

αδρανών. Σας ευχαριστώ….

Page 13: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

222222ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Γεωργουλάκης

Εθνική Πολιτική για τα Λατομεία Αδρανών

Κ. ΓεωργουλάκηςΥπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας

και Κλιματικής Αλλαγής

Αθήνα, 7 Φεβρουαρίου 2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

• Γενικά

• Υφιστάμενη Νομοθεσία

• Εθνική Πολιτική

• Νέα Νομοθεσία

• Καλές Πρακτικές

• Συμπεράσματα Προτάσεις

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

• Τι είναι τα αδρανή υλικά

• Γιατί τα χρειαζόμαστε

• Πηγές αδρανών

– Πρωτογενή (λατομεία)

– Υλικά ανακύκλωσης

– Τεχνητά (π.χ. σκωρίες)

Η παραγωγή αδρανών στην Ευρώπη

• Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυτάρκης στην παραγωγή αδρανών υλικών

• Η παραγωγή των αδρανών υλικών στην Ευρώπη ανέρχεται περίπου σε 3 δισεκ. τόνους το χρόνο

• Περίπου το 91 % του συνόλου των αδρανών παράγεται άμεσα από λατομεία και το 5 % είναι προϊόν ανακύκλωσης.

Παραγωγή αδρανών στην Ελλάδα

2009 2010 2011 2012

ΑΞΙΑΠΑΡΑΓΩ-ΓΗΣ (€)

194.814.893 166.773.465 94.432.887 76.130.875

ΠΑΡΑΓΩ-ΓΗ (ΤΟΝ)*

82.000.000 70.000.000 39.000.000 31.000.000

Πηγή: Latomet *(εκτίμηση)

82.00070.000

39.00031.000

194.814

166.773

94.432

76.130

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

2009 2010 2011 2012

ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΑΔΡΑΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ 2009‐2012

ΤΟΝ*1000

ΑΞΙΑ (000 €)

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β222333

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Γεωργουλάκης

Χαρακτηριστικά λατομείων αδρανών υλικών

• Αναγκαία– 18.000 τον/χιλιόμ. Εθνικής Οδού (2 λωριδ./κατεύθ.)

– 250 τόνοι για κατοικία 185 τετρ. μετρ.

– 114.000 τον./χλμ. Μετρό

• Χαμηλής αξίας (5‐10 €/τον.)– Μικρές αποστάσεις από τα κέντρα κατανάλωσης

(30 – 40 χλμ.)

• Επικίνδυνοι χώροι εργασίας– Στα λατομεία αδρανών, αν και απασχολούνται περίπου το 20 % των εργαζομένων του κλάδου, συμβαίνουν τα μισά θανατηφόρα ατυχήματα. (Συνέδριο Ο.Π. 2002)

Παράνομες εκμεταλλεύσεις

• Προβλήματα– Αυξημένος κίνδυνος για την ασφάλεια των εργαζομένων και

περιοίκων επειδή η σχετική δραστηριότητα γίνεται χωρίς κρατικό έλεγχο και εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας

– Καταστροφή του περιβάλλοντος χωρίς δυνατότητα αποκατάστασης,

– Ακαταλληλότητα παραγομένων υλικών

– Απώλεια φορολογικών εσόδων

– Ενδεχόμενη καταστροφή αρχαιολογικών χώρων

– Κίνδυνοι για πρόκληση ζημιών σε δίκτυα ΔΕΗ, ΟΤΕ, κ.λ.π.

• Κατασταλτική αντιμετώπιση– Πρόστιμα 1,5 ‐2 εκατ. ευρώ/έτος (2 Επιθεωρήσεις Μεταλλείων)

• Προληπτική αντιμετώπιση– Καθορισμός λατομικών περιοχών

– Απλοποίηση διαδικασίας αδειοδότησης

ΛΑΤΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (1)

Άρθρον 3.

Η εν υπαίθρω εκμετάλλευσις των λατομείων ενεργείται άνευ αδείας.

NΟΜΟΣ 587/1914 "ΠΕΡΙ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ"

ΛΑΤΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (2) (ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ)

• Ν. 1428/1984 (ΦΕΚ 43/Α) (Βασικός Νόμος)

• Ν. 2115/1993 (ΦΕΚ 15/Α) (Τροπ.‐ Συμπληρώσεις)

• Ν. 2576/1998 (ΦΕΚ 25/Α) ‐ άρθρο 8

• Ν. 2702/1999 (ΦΕΚ 70/Α) ‐ άρθρα 6,7,8 και 14.

• Ν. 2837/2000 (ΦΕΚ 178/Α) ‐ άρθρα 7 και 12

• Ν. 2947/2001 (ΦΕΚ 228/Α) ‐ άρθρο 9

• Ν. 3190/2003 (ΦΕΚ 249/Α) ‐ άρθρο 19

• Ν. 3335/2005 (ΦΕΚ 95/Α) ‐ άρθρα 13 και 17

• Ν. 3438/2006 (ΦΕΚ 33/Α) ‐ άρθρο 14

• Ν. 4001/2011 (ΦΕΚ 179/Α) ‐ άρθρο 182, 183

• Ν. 4203/2013 (ΦΕΚ 235/Α) – άρθρο 17

ΑΜΜΟΛΗΨΙΕΣ

• Οι αμμοληψίες φυσικών αποθέσεων θραυσμάτων, από τις κοίτες και εκβολές

ποταμών, χειμάρρων και από τις θαλάσσιες και λιμναίες ακτές, ρυθμίζονται από τον ειδικό προς τούτο Α.Ν. 1219/38 (ΦΕΚ 191 τ. Α')

Page 14: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

222444ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Γεωργουλάκης

ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗΣΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4042 (ΦΕΚ 24/Α/13.2.2012)

Ποινική προστασία του περιβάλλοντος − Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ − Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων −

Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ − Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

• Ένας από τους στόχους της οδηγίας πλαίσιο για τα απόβλητα (2008/98/ΕΚ) είναι να παρέχει ένα πλαίσιο για τη μετάβαση σε μια Ευρωπαϊκή Κοινωνία Ανακύκλωσης, Ειδικότερα, στο άρθρο 11 παρ. 2 ορίζεται ότι «Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να επιτευχθεί ότι μέχρι το 2020 τουλάχιστον το 70% (κατά βάρος) των μη επικίνδυνων αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων πρέπει να είναι έτοιμο για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση ή να υποστεί άλλη ανάκτηση υλικών

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΔΡΑΝΩΝ

• Π.Δ. 334/1994 (ΦΕΚ 176Α) «Προϊόντα δομικών κατασκευών»: Έγινε η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 89/106/ΕΟΚ/21.12.1988, όπως έχει τροποποιηθεί με την Οδηγία 93/68/ΕΟΚ/22.7.1993, και αποσκοπούν στην εξασφάλιση της καταλληλότητας των αδρανών υλικών για την αρτιότητα κατασκευής των έργων, στα οποία τα υλικά αυτά ενσωματώνονται.

• Ειδικότερα, τα αδρανή τα οποία προορίζονται για δομικά έργα, πρέπει να πληρούν τις προδιαγραφές που τίθενται από την ΚΥΑ 5328/122/2007 (ΦΕΚ 386/Β/20.3.2007), όπως ισχύει.

ΚΥΑ 5328/122/2‐3‐2007

• Αδρανή για Σκυρόδεμα (πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ12620‐2002)

• Αδρανή για Ασφαλτομίγματα (πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13043‐2002)

• Αδρανή Κονιαμάτων (πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13139‐2002)

• Αδρανή για Οδοποιία (πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13242‐2002)

• Αδρανή για Έρμα Σιδηροδρομικών γραμμών (πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13450‐2002)

• Φυσικούς Ογκόλιθους (πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13383‐1‐2002)

• Ελαφρά Αδρανή (πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13055‐1‐2002 και ΕΛΟΤ ΕΝ 13055‐2‐2004)

ΑΞΟΝΕΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

1. Βασικό συστατικό της εθνικής και περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής τηςΧώρας.

2. Χωροταξικός σχεδιασμός.

3. Νομικό πλαίσιο

4. Διάλογος με τοπική κοινωνία

5. Εκπαίδευση – Έρευνα – Καινοτομία

6. Αποδοτικότητα στην χρήση ΟΠΥ

Απαιτούμενες Ενέργειες

• Διασφάλιση σε μακροχρόνιο ορίζοντα της τροφοδοσίας της αγοράς και των κατασκευαστικών έργων με αδρανή υλικά, με αποδεκτό κόστος.

• Θεσμοθέτηση νέου λατομικού νόμου.

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β222555

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Γεωργουλάκης

• Εξορθολογισμός συστήματος παραγωγής (αποτροπή παρανόμων εκμεταλλεύσεων). Στην κατεύθυνση αυτή θα συμβάλλουν τα πορίσματα του ευρωπαϊκού έργου SARMa (Sustainable Aggregates Resources Management) που υλοποιεί το ΙΓΜΕΜ.

• Καθορισμός ποιοτικών προδιαγραφών και διαδικασιών πιστοποίησης αδρανών υλικών πρωτογενούς παραγωγής ή ανακύκλωσης.

• Χωροταξικός σχεδιασμός ‐ λατομικές περιοχές και λειτουργία τους.

• Καθορισμός περιπτώσεων λειτουργίας εκτός λατομικών ζωνών ‐ αδρανή υλικά ειδικών χρήσεων.

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ (2)

• Καθορισμός προϋποθέσεων για εκμεταλλεύσεις αδρανών υλικών εντός περιοχών Natura.

• Άρση των νομικών κωλυμάτων ‐κυρίως διατάξεις του Ν. 998/79‐ για την ίδρυση μέσα στους λατομικούς χώρους αδρανών υλικών συναφών μεταποιητικών μονάδων

• Εκσυγχρονισμός συστήματος αδειοδότησης ‐ άρση προβλημάτων, περιορισμός γραφειοκρατίας.

• Εφαρμογή του πλαισίου για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις με βάση το ευρωπαϊκό έργο SARMa .

ΛΑΤΟΜΙΚΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ

• «Κωδικοποίηση» λατομικής νομοθεσίας

• Αδρανή –Μάρμαρα – Βιομηχανικά Ορυκτά

• Αύξηση Χρόνου αδειών (60‐70 χρόνια)

• Ενιαία άδεια εκμετάλλευσης

• Διατήρηση Υφιστάμενων Ρυθμίσεων σχετικά με τα λατομεία αδρανών

• Κατοχύρωση λατομικών περιοχών από αναδασώσεις

• Δυνατότητα εγκαταστάσεων συναφών μεταποιητικών

μονάδων (ασφαλτικών, σκυροδέματος, )

• Δυνατότητα εγκαταστάσεων ανακύκλωσης εντός λατομικών χώρων

ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

1. ΙΣΠΑΝΙΑ: Έκδοση Πρακτικών Οδηγών α. Αμμοληψίας – β. Δημοσίων Σχέσεων

• Εκδόσεις του Spanish National Aggregates Association (ANEFA)

• α. Περιλαμβάνει οδηγίες αμμοληψίας και καλύπτει διάφορα θέματα, όπως:

– Περιβαλλοντική αποκατάσταση

– Διαχείριση υδάτινου δυναμικού

– Βιοποικιλότητα

– Υγιεινή και ασφάλεια

• β. Με τοπικές κοινότητες Πληροφορίες:www.aridos.org

2. Γαλλία – Διαμερισματικά Προγράμματα

Διαμερισματικά προγράμματα:

• Κατανομή αποθεμάτων,• Αναμενόμενη ζήτηση• Υφιστάμενα λατομεία• Επιδράσεις στο περιβάλλον

(προστατευόμενες περιοχές)• Συγκοινωνιακά δίκτυα• Προτεινόμενη χρήση μετά την

ολοκλήρωση εργασιών• Έλεγχος και γειτονικών

διαμερισμάτων για δυνατότητα κάλυψης αναγκών (για περιοχές με μεγάλη κατανάλωση ‐ Παρίσι)

• http://materiaux.brgm.fr/SchemasCarrieres.aspx

Page 15: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

222666ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Γεωργουλάκης

3. Αυστρία – Αρνητικός σχεδιασμός

• Μια τελείως διαφορετική προσέγγιση ακολουθείται σε ορισμένες περιφέρειες της Αυστρίας με τον ορισμό απαγορευτικών ζωνών ("no‐go" zones). Στην περίπτωση αυτή, η εξόρυξη αδρανών επιτρέπεται εκτός των ζωνών αυτών (αν δεν συγκρούεται με άλλες χρήσεις γης…)

http://www.geologie.ac.at/fileadmin/user_upload/dokumente/pdf/poster/poster_2007_egu2007_heimar_at_al.pdf

4. Καναδάς: SERA (Socially and Environmentally Responsible Aggregate)

• Απαγορευτικές ζώνες (NO GO )

– Πυρήνας Δρυμών

• Πιθανές (MAYBE)

– Εθνικοί Δρυμοί

• Επιτρεπτές με προσοχή (GO CAREFULLY)

– Λοιπές

5. Ισπανία ‐ Ημέρα λατομείων• Μια φορά το χρόνο, τα

λατομεία αδρανών δέχονται επισκέπτες (σχολεία, περίοικους) και εξηγούν την αναγκαιότητα των αδρανών υλικών.

• Κάθε επισκέπτης φυτεύει κι ένα δέντρο.

• Από το 2008 που εφαρμόζεται, 18.000 μαθητές έχουν επισκεφθεί 275 λατομεία και έχουν φυτευθεί 400.000 δέντρα.

http://www.sercoinsc.com/blog_detalle.php?id=129

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ‐ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Οι στοχευμένες δράσεις σε όλες τις Περιφέρειες για την εφαρμογή της νέας νομοθεσίας

2. Η θέσπιση κινήτρων για αξιοποίηση αδρανών από όλες τις πηγές

3. Οι κατάλληλα στελεχωμένες Υπηρεσίες για ταχύτατη αδειοδότηση και αποτελεσματικό έλεγχο των λατομείων

αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για την βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου των

αδρανών υλικών

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β222777

Β.2.2 Ρ. Λειβαδάρος: «Η χωροταξική οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα»

Εκπροσωπώ μόνο τον εαυτό μου. Βρίσκομαι εδώ γιατί έχω μια ιδιαίτερη σχέση με το ΙΓΜΕ. Δεν

απευθύνθηκε κάποιος στα Όργανα της Περιφέρειας και έτσι εγώ θα αναφερθώ σε θέματα από

τη δική μου την προσωπική εμπειρία και θα το συζητήσουμε επικεντρώνοντας σε διάφορα

ζητήματα τα οποία ίσως δεν είναι τόσο οικεία στο χώρο των συναδέλφων μεταλλειολόγων και

που έχουν σχέση με τη βιομηχανική νομοθεσία γιατί η παραγωγή αδρανών υλικών, επίσης

παράγεται από βιομηχανικές μονάδες όταν αυτές βρίσκονται εκτός των λατομικών χώρων είτε

από υλικά εξόρυξης είτε από υλικά ανακύκλωσης.

Θα ξεκινήσουμε από το ΑΒ: Που βασίζεται το ΣτΕ και κάνει όλα αυτά που κάνει? Από το άρθρο

24 του Συντάγματος , που στην παράγραφο1 λέει: «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού

περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα....»

Και στην παράγραφο 2 ότι: «Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί

όροι διαβίωσης. Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης....».

Αυτή είναι η βάση με την οποία αποφασίζει το ΣτΕ.

Οι διατάξεις αυτές του Συντάγματος εξειδικεύονται με ένα πλήθος νομοθετημάτων, οριζόντιων

όπως ο Γενικός Χωροταξικός Σχεδιασμός, ο Περιφερειακός Χωροταξικός Σχεδιασμός (τα

διάφορα επίπεδα δηλαδή), πιο κάτω τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια κλπ, και ειδικά Χωροταξικά

Σχέδια όπως είναι τα Ειδικά Χωροταξικά Τουρισμού, ΑΠΕ κ.ά..Αλλά ωστόσο, σε κάθε

περίπτωση, η συμβατότητά τους (των νομοθετημάτων αυτών που περνούνε από τη Βουλή) με

τις παραπάνω διατάξεις του Συντάγματος δεν κρίνεται άμεσα, αλλά κρίνεται από τις πράξεις

της Διοίκησης και κρίνεται από το ΣτΕ.

Εδώ υπάρχει το ζήτημα ότι πολλές φορές κάποιος νομοταγής πολίτης κάνει μια επένδυση,

κάποιος την προσβάλλει και από εκεί και πέρα η επένδυση πάει χαμένη γιατί το ΣτΕ αποφασίζει

ότι η διάταξη με βάση την οποία εκδόθηκε η συγκεκριμένη πράξη εγκατάστασης ή ίδρυσης της

μονάδος είναι αντισυνταγματική ερμηνεύοντας τις προηγούμενες διατάξεις.

Να δούμε τώρα τις ειδικές περιπτώσεις που σχετίζονται με την εισήγηση αυτή που είναι:(α) οι

λατομικές περιοχές στις οποίες και μόνο, εκτός των ειδικών περιπτώσεων, επιτρέπεται να

λειτουργούν, λατομεία αδρανών υλικών, και (β) οι βιομηχανικές περιοχές στις οποίες γενικά

μπορούν να ιδρύονται μονάδες παραγωγής αδρανών υλικών από την ανακύκλωση υλικών

καθαιρέσεων κατασκευών ή προϊόντων εξορυκτικών εργασιών για την κατασκευή ιδιωτικών ή

δημόσιων έργων. Εδώ θα ήθελα να σας αναφέρω ότι απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά

υλικών τα οποία προκύπτουν από την εξόρυξη για την κατασκευή ενός δημόσιου έργου και

είναι προφανής ο σκοπός της συγκεκριμένης διάταξης, διότι κάποιος που έχει ένα μεγάλο έργο

σε μια περιοχή εξορύσσει αδρανή υλικά για τα οποία έχει πληρωθεί και τα εργατικά και τα

εκρηκτικά και (εν πάσει περιπτώσει) και όλες τις παραμέτρους του κόστους, τα διαθέτει στην

Page 16: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

222888ΤΟΜΟΣ Β

αγορά και μέχρι να τελειώσει έχει κλείσει τα λατομεία της περιοχής διότι κάνει αθέμιτο

ανταγωνισμό. Σε ποιόν ανήκει αυτό? Αυτό ανήκει στο Κράτος και επειδή υπήρχαν πολλές

παραβάσεις της συγκεκριμένης νομοθεσίας θεσπίστηκε αυστηρή διάταξη που λέει ότι ο

εργολάβος, ο ανάδοχος ενός έργου που διαθέτει τα υλικά στην αγορά κηρύσσεται έκπτωτος.

Η παραγωγή λοιπόν των αδρανών υλικών…. Τα λατομεία των χωροθετημένων λατομικών

περιοχών αποτελούν την κύρια πηγή αδρανών υλικών, ίσως όχι σε ποσοστό που θα θέλαμε,

αλλά ωστόσο εξακολουθούν να αποτελούν την κύρια πηγή. Αποτελούν τη μόνη ίσως

δραστηριότητα της εξορυκτικής βιομηχανίας, που υπακούει σε χωροταξικό σχεδιασμό, λόγω

της μεγάλης εμφάνισης κατάλληλων πετρωμάτων και ιδιαίτερα ασβεστολιθικών. Η χωροθέτησή

τους γίνεται με βάση τη λατομική νομοθεσία και την πρωτοβουλία έχει το δημόσιο με

επισπεύδουσες αρχές τις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Και εδώ θα πω κάτι που θα

αναφερθεί και παραπέρα, ότι εδώ θα έπρεπε να είναι η ΕΝΠΕ, εκπρόσωπος της Ενωσης

Περιφερειών Ελλάδος. Είναι ένας βασικός εταίρος που νομίζω ότι η διοργανωτές και οι

συμμετέχοντες στο συγκεκριμένο πρόγραμμα θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούν στην Ένωση

Περιφερειών και να έχουν άμεση συνεργασία μαζί της. Θα είναι πολύ θετικό ότι μαζι της θα

αντιμετωπίσουν τα προβλήματα καθυστέρησης χωροθέτησης που παρατηρούνται σήμερα.

Αδρανή υλικά επίσης παράγονται από την ανακύκλωση υλικών παραπροϊόντων ή

απορριμμάτων άλλων δραστηριοτήτων. Οι βιομηχανικές μονάδες ανακύκλωσης για την

παραγωγή αδρανών υλικών αδειοδοτούνται σύμφωνα με τη βιομηχανική νομοθεσία. Ο νόμος

που κυρίως διέπει τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις είναι ο νόμος 3982/2011 και με βάση αυτή

τη νομοθεσία αδειοδοτούνται εγκαταστάσεις γενικότερα που μπορεί να επεξεργάζονται

αδρανή υλικά ή άλλα προϊόντα λατομικής / εξορυκτικής βιομηχανίας τα οποία όμως βρίσκονται

εκτός των χώρων μεταλλευτικών ή λατομικών … έτσι διότι εάν βρίσκονται μέσα στους

λατομικούς χώρους διέπονται από τη λατομική νομοθεσία. Αν βρίσκονται 15 μέτρα έξω από τα

όρια της λατομικής περιοχής διέπονται από τη βιομηχανική νομοθεσία. Ας σταθούμε λιγάκι

εδώ για είναι ένας χώρος που νομίζω ότι δεν είναι απόλυτα γνωστός. Τέτοιες μονάδες

ανακύκλωσης λοιπόν, εάν βρίσκονται μέσα σε Βιομηχανικές Περιοχές είναι πολύ εύκολο να

πάρουν άδεια λειτουργίας. Και είδατε ότι παρακάμπτω την άδεια εγκατάστασης για το λόγο ότι

δεν υπάρχει. Εάν έχουμε Βιομηχανική Περιοχή μέσα στην οποία υπάρχουν τέτοιες μονάδες δεν

υπάρχει η έννοια της άδειας εγκατάστασης, έχει καταργηθεί, διότι θεωρείται ότι μέσα σε

Βιομηχανικές Περιοχές η χρήση γης είναι δεδομένη. Παράλληλα, από περιβαλλοντικής πλευράς

έχουμε επίσης απλούστευση της διαδικασίας, δεδομένου κατατάσσονται στην Β

Περιβαλλοντική Κατηγορία και δεν απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων, αλλά η

συμμόρφωση με Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (Ομάδα 9η Α/α 130 της ΥΑ 1958, ΦΕΚ

21 τΒ/2012). Ένα σημείο που πρέπει να αναφερθεί και διαφεύγει συχνά από την προσοχή μας

είναι για υλικά καθαιρέσεωνπροέρχονται από παλιές οικοδομέςκαι θα πρέπει να

διασφαλίζεται, ότι αυτά τα υλικά είναι ελεύθερα αμιάντου και να ελέγχονται. Θα ήθελα να πω

εδώ, ότι προβλέπεται, ότι υπάρχει ήδη νομοθεσία που κάθε μονάδα που παράγει

απορρίμματα, αναφέρομαι στα στερεά εδώ εν προκειμένω, είναι υποχρεωμένη να εμφανίζει

κάθε φορά σύμβαση με εταιρεία η οποία παραλαμβάνει και διαχειρίζεται αυτά τα υλικά.

Επομένως η εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας πιάνει από πολύ μικρές μονάδες (π.χ. ένα

μηχανουργείο που παράγει ρινίσματα σιδήρου) μέχρι άλλες μεγαλύτερες. Κατά συνέπεια θα

πρέπει να περιμένουμε ότι οι δραστηριότητες από την ανακύκλωση, παραγωγής δευτερογενών

αδρανών υλικών θα είναι συνεχώς αυξανόμενη στα επόμενα χρόνια, καθώς θα εφαρμόζεται η

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β222999

συγκεκριμένη νομοθεσία. Για τη

διαδικασία καθορισμού λατομικών

Περιοχών, όποιος θέλει μπορεί να δει

στην εισήγηση δυο νομοθετήματα, τα

οποία είναι σημαντικά, καθώς η

σύνθεση της επιτροπής την οποία

συγκροτεί ο Περιφερειάρχης για να

έχει την εισήγηση ενωρίς μετέπειτα με

εισήγησή του την λατομική περιοχή. Η

σύνθεσή της προβλέπεται πλέον με το

Ν. 4203/2013 και έχουμε και

συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην

Επιτροπή αυτή. Και επίσης η

λειτουργία της καθορίζεται στην

Υπουργική Απόφαση 3432Β/2013.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των Λατομικών Περιοχών:

1. Ελαχιστοποίηση του Περιβαλλοντικού Αποτυπώματος:

Οι λατομικές περιοχές συνήθως χωροθετούνται σε μέρη, μη ορατά από ευαίσθητα σημεία της

ευρύτερης περιοχής. Η αποκατάσταση του τοπίου με την υλοποίηση των περιβαλλοντικών

όρων ελαχιστοποιεί το τελικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Προβλέπονται περιβαλλοντικοί όροι

επίσης για τις μηχανολογικές μονάδες επεξεργασίας του πετρώματος, αφού αυτά ως συνοδό

έργο περιλαμβάνονται στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων του λατομείου, ενώ αν βρίσκονται

εκτός έχουμε τις πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις.

2. Βελτίωση της ποιότηταςτων υλικών που έχει σχέση βέβαια και με την ασφάλεια

Κατασκευών, ιδιαίτερα σε ιδιαίτερα σεισμογενείς περιοχές:

Η επιλογή του καταλλήλου πετρώματος με τη συμμετοχή στην Επιτροπή επιστήμονα του ΙΓΜΕΜ

και την εκτέλεση των κατάλληλων δοκιμών διασφαλίζει την ποιότητα του πετρώματος για την

παραγωγή κατάλληλων αδρανών υλικών. Η περίπτωση των Κυθήρων: Εδώ θα ήθελα να

αναφερθώ συγκεκριμένα στα Κύθηρα όπου πολλές κατασκευές θα πρέπει να ελέγχονται για

την ασφάλειά τους. Και τα Κύθηρα είναι σεισμογενής περιοχή, διότι είναι χαρακτηριστικό ότι

για πολλά χρόνια τα αδρανή υλικά εκεί παρήγοντο από ένα λατομείο στη θέση «Αμμουδερή»,

όπου η εξόρυξη γινόταν κατά κανόνα με μηχανικά μέσα. Σπανίως – σπανιότατα

χρησιμοποιούνται εκρηκτικές ύλες. Επίσης σε ένα δεύτερο λατομείο είχαμε μια πολύ μεγάλη

εμφάνιση αργιλικών. Σήμερα εκεί λειτουργεί λατομική περιοχή με εξαίρετο υλικό, σε περιοχή

όπου δεν είναι ορατή από ευαίσθητα σημεία του νησιού που αξιοποιούνται τουριστικά και

μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για ασβέστη επίσης που είναι ένα υλικό με υψηλή προστιθέμενη

αξία, ώστε να είναι ένα εξαγωγικό προϊόν από το νησί. Σήμερα η λειτουργία της λατομικής

περιοχής εξασφαλίζει στο νησί υψηλής ποιότητας αδρανή υλικά.

3. Συμβολή στο αναπτυξιακό προγραμματισμό, αφού διασφαλίζονται τα αδρανή υλικά

σεένα βάθος χρόνου τουλάχιστον 30ετίας.

4. Η ελαχιστοποίηση του κόστους μεταφοράς στα κέντρα κατανάλωσης σε συνδυασμό με

την κατά το δυνατόν μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου.

Οι Λατομικές Περιοχές καθορίζονται με απόφαση του

Περιφερειάρχη μετά από εισήγηση οκταμελούς

Επιτροπής, που συγκροτεί ο ίδιος. Η σύνθεσή της

προβλέπεται από το άρθρο 10 του Ν. 4203/2013 (ΦΕΚ

235Α) και η λειτουργία της καθορίζεται από την

Υπουργική Απόφαση, που έχει δημοσιευτεί στο ΦΕΚ

3432Β/2013. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι της Επιτροπής

προεδρεύει Μηχανικός Μεταλλείων του ΥΠΕΚΑ και σε

αυτή συμμετέχουν υπάλληλοι της Δ/νσης Δασών, του

Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του ΙΓΜΕΜ,

της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος. Η λατομική περιοχή

μπορεί να καθοριστεί σε δημόσια, δημοτική‐κοινοτική

ή ιδιωτική έκταση.

Page 17: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

333000ΤΟΜΟΣ Β

5. Ελαχιστοποίηση των έργων υποδομής, αφού αυτά θα εξυπηρετούν περισσότερα

λατομεία.

6. Διασφάλιση προϋποθέσεων ορθολογικής εκμετάλλευσης με την επιλογή θέσης με

κατάλληλη μορφολογία του εδάφους.

7. Ασφάλεια της περιοχής, λαμβανομένων υπ’ όψιν και των υφισταμένων περιορισμών

αποστάσεων, από άλλες δραστηριότητες.

8. Συγκέντρωση συναφών βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Αυτό που το είπε ο

συνάδελφος και το οποίο ξεκίνησε από τον Πειραιά. Σύμφωνα με τη δασική νομοθεσία

απαγορευόνταν να φτιάξεις ασφαλτομίογματα και έτοιμα σκυροδέματα μέσα σε

λατομικές περιοχές. Αυτό ήταν ανορθολογικό. Αναιρέθηκε αυτό μετά από παρέμβαση,

ειδικά από τη Νομαρχία Πειραιά που έγινε τότε και έτσι σήμερα βλέπουμε ότι

διάφορες τέτοιες μονάδες που βρίσκονται διεσπαρμένες μπορούν να συγκεντρωθούν

στη λατομική περιοχή και να έχουμε ελαχιστοποίηση και αποφόρτιση ευαίσθητων

περιοχών.

9. Σημαντικά έσοδα για την αυτοδιοίκηση από τα μισθώματα δημόσιων ή δημοτικών‐

κοινοτικών λατομικών χώρων καθώς και από δημοτικά τέλη.

Στα προβλήματα έχουμε:

1. Μεγάλες καθυστερήσεις διαδικασιών:

Η καινούργια 5‐ετία σχεδόν έχει παρέλθει άπρακτη κατά το μεγαλύτερο μέρος [Σημείωση1:

Παρά τις συνεχείς 5ετείς παρατάσεις σε πολλές Περιφερειακές Ενότητες δεν έχουν καθοριστεί λατομικές περιοχές. Το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας 5ετούς παράτασης του Ν. 4011/2011 έχει παρέλθει άπρακτο. Με την απόφαση της 14‐1‐2014 ορίστηκαν εκ νέου εκπρόσωποι του ΥΠΕΚΑ στις Επιτροπές Λατομικών Περιοχών και αυτό λειτουργεί ως προωθητική δράση για την

ενεργοποίηση εκ νέου των διαδικασιών στις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Στην Αττική επίκειται η συγκρότηση της Επιτροπής για να αντιμετωπίσει τα σοβαρά ζητήματα εξασφάλισης

αδρανών υλικών για το Νομό. Στο Νομό Αττικής λειτουργούν οι Λατομικές Περιοχές Ξηρορέματος, η ιδιωτική Περιοχή του λατομείου Χάλυψ Α.Ε. και λατομικές περιοχές στα Κύθηρα και στη Σαλαμίνα, όπου όμως καταγράφονται προβλήματα χαρακτηριστικά της ελληνικής γραφειοκρατίας.]

2. Ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα: Έχουμε κηρύξεις αναδασωτέων τμημάτων εντός

Λατομικών Περιοχών. Και δεν είναι μόνο οι λατομικές περιοχές και σε Βιομηχανικές

Περιοχές. Εδώ θα ήθελα να πω, το είχαμε συζητήσει και με το φίλο μου τον κο

Ασημακόπουλο, προχτές στο ΤΕΕ, ότι:

Σοβαρά προβλήματα ανακύπτουν από την κήρυξη εκτάσεων ως αναδασωτέων μέσα σε

τελεσίδικα χωροθετημένες λατομικές περιοχές. Τυπικό τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Λατομική

Περιοχή Σαλαμίνας. Ανάλογες περιπτώσεις καταγράφονται επίσης σε Βιομηχανικές Περιοχές.

Νομοσχέδιο για την άρση του προβλήματος του οποίου η διαβούλευση ολοκληρώθηκε στις

αρχές του περασμένου Οκτώβρη, μέχρι σήμερα δεν έχει κατατεθεί στη Βουλή.

1 σ.τ.σ: Από γραπτή εισήγηση

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β333111

3. Ποιά είναι τα αντίρροπα συμφέροντα

Τα αντίρροπα συμφέροντα συνήθως σχετίζονται με προϋφιστάμενες λατομικές μονάδες, που

δεν θέλουν να υποβληθούν στο κόστος μετεγκατάστασης σε λατομική περιοχή. Τα συμφέροντα

αυτά σε μικρές κοινωνίες επηρεάζουν άμεσα τις τοπικές αρχές. Τυπική τέτοια περίπτωση

υπήρξε η μεγάλη καθυστέρηση ενεργοποίησης της Λατομικής Περιοχής Κυθήρων.

4. Τις κοινωνικές αντιδράσεις τις γνωρίζουμε

[Σημείωση2: Ενίοτε, η διακοπή της λειτουργίας λατομείων ακόμα και αυτών λατομικής περιοχής, γίνεται εμβληματικό αίτημα τοπικών κοινωνιών, πυροδοτούμενο και αξιοποιούμενο από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, ιδιαίτερα στις παραμονές εκλογών στην αυτοδιοίκηση.]

5. Αποδυνάμωση των ελεγκτικών υπηρεσιών (Επιθεωρήσεις Μεταλλείων και

Επιθεωρητών Περιβάλλοντος).

[Σημείωση2: Η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της λατομικής δραστηριότητας στη γύρω

περιοχή και στο περιβάλλον, σχετίζεται άμεσα με τον έλεγχο της συμμόρφωσης των λατομείων με τα προβλεπόμενα μέτρα και περιβαλλοντικούς όρους. Η αποδυνάμωση των ελέγχων ενισχύει την παραβατικότητα και δίκαια τις κοινωνικές αντιδράσεις.]

Προτάσεις – Συμπεράσματα:

[Σημείωση2: Η χωροταξική οργάνωση των λατομικών δραστηριοτήτων είναι εφικτή γεωλογικά

και απαραίτητη για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για την περαιτέρω προώθηση των σχετικών διαδικασιών και αναίρεση των προβλημάτων προτείνονται :]

1. Να ενισχυθεί η συνεργασία ΥΠΕΚΑ και Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων μέσω και της

ΕΝ.ΠΕ. για την προώθηση των διαδικασιών χωροθέτησης λατομικών περιοχών και

τροποποίηση των ορίων των υφιστάμενων, όπου απαιτείται. Σχετικές πρωτοβουλίες να

αναληφθούν από το ΥΠΕΚΑ, πέρα από τα συγκεκριμένα χαρτιά όπου ορίζονται οι

πρόεδροι των επιτροπών αυτών.

2. Να προωθηθεί άμεσα η διάταξη για την άρση των αναδασώσεων σε χωροθετημένες

λατομικές περιοχές και τη μεταφορά της σχετικής αρμοδιότητας (όπως προβλέπει το

Ν/Σ) από το Συμβούλιο Άρσης Αναδασώσεων στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

3. Να ενισχυθεί η στελέχωση των υπηρεσιών ελέγχου των δραστηριοτήτων εξορυκτικής

βιομηχανίας και ιδιαίτερα οι Επιθεωρήσεις Μεταλλείων. Εδώ θα πω επίσης η ενίσχυση

του ΙΓΜΕΜ έτσι ώστε να μπορεί να επιτελεί αρτιότερα το καθήκον του, που είναι πολύ‐

πολύ σημαντικό.

4. Τέλος, δεν φοβόμαστε τους πολίτες. Να τους έχουμε ενημερωμένους, να τους έχουμε

εμπλεκόμενους στην όλη διαδικασία.Να ενημερώνονται οι πολίτες για τα

περιβαλλοντικά τους δικαιώματα (Συνθήκη Aarhus, Περιβαλλοντική Ευθύνη κ.ά.) καθώς

και για τη σημασία των Λατομικών Περιοχών για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής

τους.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!

2 σ.τ.σ: Από γραπτή εισήγηση

Page 18: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

333222ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ρ. Λειβαδάρος

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β333333

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ρ. Λειβαδάρος

Page 19: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

333444ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ρ. Λειβαδάρος

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β333555

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ρ. Λειβαδάρος

Page 20: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

333666ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ρ. Λειβαδάρος

Η χωροταξική Οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα

Προτάσεις - Συμπεράσματα

Η χωροταξική οργάνωση των λατομικώνδραστηριοτήτων είναι εφικτή γεωλογικά και απαραίτητηγια τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για την περαιτέρω προώθησητων σχετικών διαδικασιών και αναίρεση τωνπροβλημάτων προτείνονται

Η χωροταξική Οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα

Η ενίσχυση της συνεργασίας ΥΠΕΚΑ καιΠεριφερειακών Αυτοδιοικήσεων μέσω και τηςΕΝ.ΠΕ. για την προώθηση των διαδικασιώνχωροθέτησης λατομικών περιοχών καιτροποποίησης των ορίων των υφιστάμενων,όπου απαιτείται. Σχετικές πρωτοβουλίες νααναληφθούν από το ΥΠΕΚΑ.

Η χωροταξική Οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα

Η προώθηση άμεσα της διάταξης για την άρσητων αναδασώσεων σε χωροθετημένες λατομικέςπεριοχές και τη μεταφορά της σχετικήςαρμοδιότητας από το Συμβούλιο ΆρσηςΑναδασώσεων στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β333777

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ρ. Λειβαδάρος

Η χωροταξική Οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα

Η ενίσχυση και η στελέχωση των υπηρεσιώνελέγχου των δραστηριοτήτων εξορυκτικήςβιομηχανίας και ιδιαίτερα των ΕπιθεωρήσεωνΜεταλλείων.

Η χωροταξική Οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα

Η ενημέρωση των πολιτών για ταπεριβαλλοντικά τους δικαιώματα (ΣυνθήκηAarhus, Περιβαλλοντική Ευθύνη κ.ά.) καθώςκαι για τη σημασία των Λατομικών Περιοχώνγια την βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής τους.

Η χωροταξική Οργάνωση της παραγωγής αδρανών υλικών στην Ελλάδα

Τέλος της Εισήγησης

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας

Page 21: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

333888ΤΟΜΟΣ Β

Β.2.3 Χ. Καβαλόπουλος (ΣΜΕ): «Οι απόψεις του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων»

Καλημέρα και από μένα. Βέβαια είμαστε σε πολύ στενό περιβάλλον και τα προβλήματα τα

διάφορα τα οποία μπαίνουν, νομοθεσίας, εθνικές πολιτικές είναι γνωστά σε όλους. Οπότε αν

κάπου τοποθετηθώ πάνω σ’ αυτά που ειπώθηκαν ή που υπάρχουν σαν προβλήματα ή που

υπάρχουν σαν άσχημες πλευρές του όλου θέματος, νομίζω ότι θα επαναλάβω χιλιάδες

κουβέντες που έχουμε κάνει μεταξύ μας. Παρόλα αυτά, συμπερασματικά επιτρέψτε μου να πω

μερικά πράγματα έξω από την τοποθέτηση που θέλει να βάλει μερικά πράγματα που θα

αναφερθούν θα αποτελέσουν παρακάτω θέμα συζήτησης.

Πρώτα και κύρια αναφέρθηκε η Εθνική Πολιτική. Η Εθνική Πολιτική πράγματι έχει ξεχωριστό

κομμάτι για τα αδρανή. Ήταν μια πολιτική που βγήκε με πολύ κόπο από κάποιους από μας που

είναι σήμερα εδώ, ανακοινώθηκε, είμασταν το τέταρτο Κράτος‐Μέλοςπου ανακοινώσαμε μέσα

στη μεγάλη μας κρίση Εθνική Μεταλλευτική Πολιτική το Φλεβάρη του 2012. Έκτοτε τι έγινε??

Ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει, σχεδόν τίποτα σε επίπεδο εφαρμογής… Αναφέρθηκαν παρά

πολλά για νόμους, για σχεδιασμούς και ούτω καθ’ εξής… Το 2004, όταν ο Σύνδεσμος γιόρταζε

τα 80 χρόνια του ήταν καλεσμένη και η πολιτική ηγεσία της τότε εποχής. Τότε για πρώτη φορά

εξαγγέλθηκε ότι θα υπάρξει εκσυγχρονισμός της λατομικής νομοθεσίας. Σε λίγους μήνες

γιορτάζουμε τα 90 χρόνια του ΣΜΕ και θα είστε όλοι καλεσμένοι. Αυτό ακόμη αποτελεί

εκκρεμότητα. Να δούμε τι θα πουν, αν θα τα βγάλουν προς τα έξω το καινούργιο λατομικό

νομοσχέδιο, η καινούργια ηγεσία, να δούμε τι θα πουν γι’ αυτό το πράγμα όταν θα έρθει αυτή

η ώρα. Πληθαίνουν οι φωνές που λένε ότι για μια ακόμη φορά (κενό λόγω διακοπής

εγγραφής…)

…. διάρκεια ζωής ενός εργοταξίου για να μη μείνουν πληγές ανοιχτές, να μπορεί αυτό να το

αξιοποιήσει γιατί είναι εν δυνάμει απόθεμα αν το λειτουργήσει σωστά. Φυσικά πάλι, κομβικό

σημείο (το λέω συνέχεια) είναι οι ποιοτικές προδιαγραφές, να μπορώ να σιγουρέψω ότι αυτό

το υλικό κάνει για διάφορες χρήσεις και ποιές είναι αυτές, με ελεγκτικούς μηχανισμούς είτε της

Περιφέρειας είτε και μικρότερους που βέβαια πάλι εδώ είναι ένα ζήτημα.Ότιδήποτε γίνει πάνω

στο ζήτημα της αξιοποίησης των αδρανών από εξορυκτικά απόβλητα, θα πρέπει να πληρώνει,

για λόγους ισοτιμίας, τέλη υπέρ ΟΤΑ.

Τα αδρανή που παράγονται από υπόγειες κατασκευές είναι επίσης ένα τεράστιο ζήτημα.

Πολλές φορές είναι παρά πολύ καλά. Θα πρέπει να διατίθενται με ίδιους όρους, όπως στα

υπόλοιπα λατομεία ή τα λατομεία που λειτουργούν σε λατομικές περιοχές.

Υπάρχει ένα ζήτημα πολύ μεγάλο της εκμετάλλευσης των υπολλειμμάτων από τις μαρμαρικές

δραστηριότητες. Δυστυχώς, το ξέρετε ίσως οι περισσότεροι, ότι μόνον ένα 6‐7% στις καλύτερες

των περιπτώσεων από τους εξορυγμένους ογκόλιθους φεύγει έξω σαν τελικό εμπορεύσιμο

προϊόν. Όλα τα υπόλοιπα μένουν μέσα στα λατομεία και γυριζουνε γύρω – γύρω και φτιάχνουν

«κυκλωπεια τείχη» χωρίς ούτε να αποκατασταθούν ποτέ αυτά, ούτε να αξιοποιηθούν για

διάφορους λόγους (παραθυράκια νομοθεσίας, αντιτιθέμενα συμφέροντα μέσα στην ίδια

περιοχή με λατόμους κ.λ.π.., ένα τεράστιο θέμα που ο κλάδος μας και πρώτα εμείς οι

μεταλλειολόγοι δεν έχουμε σκύψει πάνω σ’ αυτό, να πούμε τι θα γίνει με τα τεράστια

υπολλείμματα των μαρμαρικών εξορύξεων. Π.Χ. μια πρόταση που είχαμε κάνει όταν

μελετούσαμε το λατομικό νομοσχέδιο, ήταν να μπορούν να διοατεθούν αυτά, εάν πληρούν

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β333999

προδιαγραφές ποιοτικές και βέβαια να μην είναι εις βάρος του κυρίως λατόμου ή εις βάρος του

κυρίως μαρμαράδικου, να υπάρχει ένα πλαφόν παραγωγής. Π.χ. το 60% του κύκλου εργασιών

ενός τέτοιου λατομείου να είναι από την παραγωγή μαρμάρου και όχι λιανομάρμαρο που θα

δίνει για αδρανή από την πίσω πόρτα, έχοντας διαφορετική αδειοδότηση και διαφορετική

μεταχείριση από άλλους. Άρα λοιπόν είναι ένα ζήτημα που επίσης κάποια στιγμή πρέπει να

λυθεί.

Το κομμάτι το δεύτερο που θα αναπτύξω είναι η βέλτιστη αξιοποίηση λατομικών περιοχών.

Πρώτα και κύρια, βασικό στοιχείο ο σωστός σχεδιασμός. Αμφιβάλλουμε εάν πάντα γίνεται ο

σωστός σχεδιασμός. Δεν έχει σημασία ποιοι μετέχουν σε μια επιτροπή. Ανέφερε και ο κος

Γεωργουλάκης τα θέματα, ξέρουμε και εμείς διάφορες περιπτώσεις. Δεν έχουμε το σωστότερο

σχεδιαμό, για πολλούς και διάφορους λόγους... Δεν λαμβάνονται υπόψη παρά πολλές

παράμετροι, όπως να λαμβάνονται υπόψη μελλοντικές κατασκευές, μελλοντικές ανάγκες, εάν

υπάρχουνε εξορυκτικά έργα εκεί που να μπορούν αποδεδειγμένα να δώσουνε ποιοτικά υλικά,

μη βγάζεις μια Λατομική Περιοχή να υπάρχει και να σου βρίσκεται όταν μπορείς να

αξιοποιήσεις εξορυκτικά απόβλητα, π.χ. αν μπορείς με βάση το κόστος μεταφοράς, τις

ποιοτικές προδιαγραφές και όλα αυτά τα σχετικά. Αυτά πρέπει να συνυπολογίζονται σε μια

έκθεση και βέβαια να συνυπολογίζονται και οι μελλοντικές ανάγκες με ένα σωστό τρόπο. Η

επιλογή της θέσης είναι βασικό για να μπορείς να εξασφαλίσεις δυνατότητα παραγωγής

αδρανών προϊόντων υψηλών προδιαγραφών. Να μην έχεις τα διλήματα του τύπου έχω

κατασκευαστικό έργο που θα πληροί διαφορετικές τεχνικές προδιαγραφές, οπότε θα πάρω από

το δανειοθάλαμο. Να είναι έτσι τα πετρώματα που θα επιλεγούν ώστε να δώσουν υψηλών

προδιαγραφών προϊόντα για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορες περιοχές και σε

διάφορα έργα.

Τεράστιο θέμα εκτός από τις αναδασώσεις που είπαμε, η περίπτωση από ανάγκης σχεδιασμού

εντός περιοχών NATURA. Αυτό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν απαγορεύεται, το ξέρουμε..

Όμως στην Ελλάδα είχαμε τις γνωστές ιδεοληψίες (π.χ. Άραξος), που έφτασε στο σημείο να

έχουνε βανδαλιστεί όλες οι γύρω όχθες ποταμών κ.λ.π. σε προσπάθεια απόληψης υλικώνεις

βάρος του περιβάλλοντος και να έχεις μια Αχαϊα η οποία στερείται τροφοδοσίας κατάλληλων

πετρωμάτων για τη δημιουργία αδρανών. Εκεί φτάνουν οι ιδεοληψίες της Ελληνικής

πραγματικότητας. Εάν και εφόσον υπάρχει ανάγκη....

Μεγάλο ζήτημα οι δανειοθάλαμαοι αδρανών και τα δημόσια έργα.. Σε μια σωστά σχεδιασμένη

λατομική ζώνη που θα συνυπολογίζει κάποια πράγματα και σε αποστάσεις κομβικές εάν και

εφόσον δεν υπάρχουν απαγορευτικοί παράγοντες ποιότητας ή κόστους μεταφοράς, να

μπορούν να συνδυαστούν οι ανάγκες ενός έργου με τη διάθεση Α΄ Υλών από παρακείμενα

λατομεία. Αυτή η ιστορία των δανειοθαλάμων πρέπει να διευθετηθεί με ένα νόμο, ή μάλλον

τροποποίηση νόμου, που θα μπορεί να περιορίζει τέτοιου είδους φαινόμενα. Δεν μπορεί να

γίνονται τεράστια έργα δημόσια και να μη χρησιμοποιούνται οπύτε 500 κιλά αδρανών από

παρακείμενα λατομεία.

Γιατί όπως πάμε δεν θα έχουμε ανάγκη τις λατομικές περιοχές και τα εγκατεστημένα λατομεία.

Εκεί πάει η δουλειά... Πιστέψτε με...Με βάση και την κρίση την οικοδομική..

Άλλο βασικό στοιχείο.... Θα πρέπει να ερμηνευτεί αυτή η περίφημη ιδιοκατανάλωση από τους

δανειοθαλάμους ενός δημόσιου έργου. Τι εννοούμε ιδιοκατανάλωση? Γιατί εδώ μπορεί να

Page 22: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

444000ΤΟΜΟΣ Β

ερμηνευτεί η υπάρχουν πρακτικές που τραβάνε τα πράγματα στα άκρα και δημιουργούν

αντιτιθέμενα συμφέροντα. Ενώ ότι ο πρώτος στόχος είναι όλα αυτά τα πράγματα να μπορέσουν

να λειτουργήσουν σε μια βάση σωστής αξιοποίησης των υλικών και βιώσιμης ανάπτυξης. Και

βέβαια όλα αυτά πρέπει να γίνονται με τέλη ΟΤΑ για λόγους ανταγωνισμού και όχι έτσι επειδή

είναι η σύμβαση ενός έργου.

Άλλο μεγάλο σημείο είναι η περίφημη διάθεση πλεονάζουσας παραγωγής που πρέπει να

βγαίνει είτε από κατασκευές είτε από τσιμεντάδικα είτε από άλλα ίδους έργα. Πρέπει να είναι

αιτιολογημένη η πλεονάζουσα παραγωγή, για να μπορεί να περιορίζεται ανάλογα και να

μπορεί να δίνει τη δυνατότητα να λειτουργήσουν και άλλοι που μπορούν δίπλα σε αυτό το

έργο. Και βέβαια η πλεονάζουσα παραγωγή πρέπει να διατίθεται πάλι με ίδιους όρους ως προς

τέλη ΟΤΑ με όλους τους άλλους.

Άλλος μεγάλος πονοκέφαλος που είναι εις βάρος του σχεδιασμού των λατομικών περιοχών και

της λειτουργίας τους είναι οι περίφημες αμμοληψίες ή η λήψη αδρανών από ποτάμια και

χειμάρους. Όπου εδώ με κάτι παμπάλαιους νόμους, που δυστυχώς το ΥΠΕΚΑ δεν θέλει να

αγγίξει, δίνεται η δυνατότητα να γίνεται απόληψη υλικών με περίεργους ημι‐παράνομους, έως

παράνομους τρόπους, χωρίς Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, χωρίς ποιοτικές

προδιαγραφές, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη εάν και κατά πόσον υπάρχουνε κοντά λατομεία

μπου μπορούν να δώσουνε υλικά πολύ καλύτερης ποιότητας, με διάθεση της πλεονάζουσας

παραγωγής όταν γίνονται καθαρισμοί, διευρύνσεις κοίτης κ.λ.π. κ.λ.π. και όλα αυτά με ένα

τρόπο σχετικά ανεξέλεγκτο. Αυτά είναι εις βάρος της λειτουργίας των οργανωμένων λατομικών

περιοχών.

Το τελευταίο που ήθελα να θίξω για να τελειώνω είναι η περίφημη παράνομη λατόμευση. Σαν

μεταλλειολόγος θα μιλήσω τώρα και όχι σαν ΣΜΕ, που έχω κλείσει 35 συναπτά χρόνια σ’ αυτή

τη δουλειά. Το ερώτημα που βάζω είναι: Υπάρχει η πολιτική βούληση να χτυπηθεί η παράνομη

λατόμευση?? Προσωπικά, μετά από τόσα χρόνια και έχοντας αντιμετωπίσει χίλια δυό και

έχοντας ακούσειάλλα χίλια δυό, θέτω κάποιο ερωτηματικό εάν και κατά πόσο υπάρχει. Και εάν

υπάρχει τι έχει γίνει σε αυτή την κατεύθυνση για να χτυπηθεί?? Με ποιούς ελεγκτικούς

μηχανισμούς??? Με τις Επιθεωρήσεις Μεταλλείων που θέλουν να τις κάνουν τμήματα στην

καινούργια αναδιάρθρωση, όπως ξέρετε???Εάν το έχετε υπόψη, που ίσως θα το έχετε οι

περισσότεροι από σας, ότι μετά από 180 χρόνια λειτουργίας των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων

θα πάψει η αυτοτέλειά τους στα πλαίσια της αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών και θα γίνουν

τμήματα μιας ευρύτερης περιβαλλοντικής επιθεώρησης. Αυτά τα τμήματα λοιπόν καλούνται να

παίξουν αυτό το ρόλο ενάντια και σε αυτό το θέμα δηλαδή της παράνομης λατόμευσης. Δεν

είναι τυχαίο ότι το 50% των διατιθέμενων υλικών και πριν την κρίση, αλλά και τώρα είναι από

παράνομη λατόμευση.Συνηθέστερα φαινόμενα?? Απόληψεις αδρανών εκτός λατομικών

περιοχών, εκτός εγκεκριμένων χώρων, εκτός αδειοδότησης. Λατομεύσεις χωρίς ΑΕΠΟ (σ.τ.σ: Αδεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων), χωρίς άδειες εκμετάλλευσης και δυστυχώς με την

ανοχή και την κάλυψη τοπικών κοινωνιών, κοινό μυστικό σε όλους μας. Κατάχρηση στη

διάθεση αδρανών από κατασκευαστικά έργα. Καταστρατήγηση ποιοτικών προδιαγραφών.

Τι μπορεί να γίνει??? Μερικά βασικά μέτρα: Πέρα από την πολιτική βούληση να χτυπηθεί το

φαινόμενο. Όταν κάποια στιγμή έγιναν κάποιες καταγγελίες από εταιρείες – μέλη μας σε σχέση

με κάποια έργα που γινόντουσαν στην Αττική τι ειπώθηκε?? Άρχισε ένα μπαλάκι: «Δεν είναι της

αρμοδιότητας της Επιθεώρησης Μεταλλείων.... Είναι της Περιφέρειας... Δεν είναι της

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β444111

Περιφέρειας.. Είναι της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας...». Και εν πάσει περιπτώσει, στο τέλος τι ήρθε?? Ήρθε ένα χαρτί περίεργο που έλεγε (θα το πω έτσι να γελάσουμε) «βάλτε

κουκούλα μαύρη και πηγαίντε και δείξτε μας ποιός είναι αυτό για να τον πιάσουμε εκείνη την

ώρα, μπροστά σας...». Αν είναι δυνατό να λειτουργήσουν αυτά τα πράγματα. Ή έχεις διάθεση

να παρέμβεις ή όχι. Και έγινε ένα πολύ μεγάλο έργο, πολύ μεγάλο έργο μέσα στην Αττική και

μεγάλες επιχειρήσεις αδρανών μες την Αττική δεν πουλήσανε ούτε 500 κιλά.

Τελείωσα...

Ενδυνάμωση λοιπόν ελεγκτικών μηχανισμών.

Βασικός ελεγκτικός μηχανισμός πρέπει να είναι οι Επιθεωρήσεις Μεταλλείων.

Έμπρακτη πολιτική βούληση για να χτυπηθεί η παράνομη λατόμευση.

Εφαρμογή αντίστοιχων νόμων από τους επιβλέποντες των Δημοσίων Έργων. Οι επιβλέποντες

των Δημοσίων Έργων πρέπει να είναι οι πρώτοι και κύριοι που θα εφαρμόζουν τη νομοθεσία σε

σχέση με όλα αυτά που είπαμε ότι μποροπύν να συμβούν ή συμβαίνουν...

Και φυσικά, να μην υπάρχουν κενά και παραθυράκια στην κείμενη νομοθεσία.

Κάποιες βασικές ιδέες του τι μπορεί να γίνσει στο κομμάτι το τεράστιο της παράνομης

λατόμευσης. Ελπίζω ότι αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης. Δε νομίζω ότι κατέθεσα

εδώ λύσεις τέτοιες που μποροπύν να λύσουν τα πολύ μεγάλα προβλήματα, όμως σίγουρα όλοι

εμείς, αν μη τι άλλο μπορούμε να προδιαγράψουμε κάποια κατεύθυνση για την επίλυση των

πολύ μεγάλων προβλημάτων...

Page 23: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

444222ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Καβαλόπουλος

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β444333

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Καβαλόπουλος

Page 24: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

444444ΤΟΜΟΣ Β

Β.3 ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ: 2η Ενότητα: «Το πλαίσιο του σχεδιασμού των αδρανών και οι δυνατότητες αξιοποίησης δευτερογενών πόρων στην Ελλάδα»

Β.3.1 Φ.Χαλκιοπούλου (ΙΓΜΕΜ/ΕΚΒΑΑ):«Οι έννοιες SARM και SSM και η εφαρμογή σχεδιασμού των αδρανών στην Ελλάδα»

Δύο έννοιες που μας απασχόλησαν παρά πολύ στα δύο αυτά έργα που έχουμε κάνει στο

πλαίσιο των προγραμμάτων για τη ΝΑ Ευρώπη, είναι οι έννοιες SARMκαι SSM. Αυτές οι δύο

έννοιες έχουν μέσα τους πολύ από την έννοια «βιώσιμος» κ.λ.π.. Όσον αφορά στην έννοια

SARM, που κυρίως είχε σχέση με το πρώτο έργο το SARMa, έχει εφαρμογή μόνο στην

εξορυκτική δραστηριότητα και φυσικά εννοεί αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι ότι μιλάμε για

μία αποδοτική και με περιορισμένες περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις εξόρυξη, καθ’

όλη τη διάρκεια ζωής ενός λατομείου, συμπεριλαμβανομένης και της διαχείρισης των

αποβλήτων του. Η άλλη έννοια, που είναι τα αρχικά των λέξεων SustainableSupplyMix, εννοεί

αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι ότι όταν θέλουμε να καλύψουμε τις ανάγκες μιας περιοχής σε

αδρανή θα πρέπει, εφόσον μιλάμε για βιώσιμο σχεδιασμό να προσπαθούμε να γίνεται αυτό

μέσα από ένα μείγμα, τόσο πόρων που προέρχονται από την εξόρυξη (προϊόντων από την

εξόρυξη) όσο και προϊόντων που προέρχονται από την επεξεργασία μέσα από δραστηριότητες

ανακύκλωσης.

Προφανώς ο σχεδιασμός των αδρανών έχει στόχο το να διασφαλίσει ότι υπάρχουν ικανές

ποσότητες διαθέσιμες για τις ανάγκες της κοινωνίας σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και

μακροπρόθεσμο επίπεδο, είτε σε τοπικό, είτε σε εθνικό επίπεδο. Σε ορισμένες χώρες της

Ευρώπης υπάρχει έντονη και η έννοια της διασυνοριακής μετακίνησης, όπως είναι η Αυστρία

με την Ουγγαρία. Φυσικά πρέπει να εφαρμμόζονται οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης καθώς

επίσης (μια καινούργια έννοια) να αξιοποιούνται αποτελεσματικά όλοι οι διαθέσιμοι πόροι.

Αυτό που καταλαβαίνουμε είναι ότι όσον αφορά στο σχεδιασμό, αυτό είναι καθαρά υπόθεση

του Κράτους και μάλιστα του Κεντρικού Κράτους. Δηλαδή όσον αφορά στο να αναπτύξει τις

απαιτούμενες πολιτικές, να αναπτύξει και να προωθήσει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και

βεβαίως εφαρμοστές είναι και οι Αυτοδιοικήσεις φυσικά. Το Κεντρικό Κράτος και οι

Αποκεντρωμένες Διοικήσεις είναι αυτές που είναι οι αρμόδιες για την ανάπτυξη του πως

καταλαβαίνει η χώρα την πολιτική της για τα αδρανή. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να πω ότι

στο πλαίσιο των έργων, εμείς προσπαθήσαμε επειδή κληθήκαμε πολλές φορές να

απαντήσουμε σε πολλά ερωτηματυολόγια, ας πούμε ένα βασικό ερωτηματολόγιο ήταν «πως

είναι ο σχεδιασμός των αδρανών στη χώρα σας» και εκεί υπήρχε μια σειρά από παρά πολλές

ερωτήσεις, όπως «Έχετε μεταλλευτική πολιτική?», «Έχετε πολιτική για τα αδρανή?», «Ποιό

είναι το κείμενο που την εκφράζει αυτή?», «Ποιό είναι το ακριβές εδάφιο, παράγραφος, άρθρο

κ.λ.π.». Επειδή δεν είμαστε ούτε ειδικοί, αλλά ούτε και μέσα στις Υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ είχαμε

παρά πολλά προβλήματα στο να κατανοήσουμε εμείς την πραγματικότητα και σε αυτή την

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β444555

προσπάθεια ενδέχεται ορισμένα πράγματα είτε να τα έχουμε καταλάβει λάθος, είτε να τα

έχουμε αποτυπώσει λάθος. Εμείς θα είμαστε ευγνώμονες αν εντοπίσετε τα λάθη και τις

στρεβλώσεις της πληροφορίας και μας τις υποδείξετε. Και επίσης επειδή δεν θέλω καθόλου να

σας κουράσω γιατί η δική μου παρουσίαση αφορούσε στο να προσπαθήσω να καταλάβω πως

γίνεται ο σχεδιασμός στη δική μας χώρα, γιατί αναγκάστηκα να απαντήσω σε ένα σχετικό

ερωτηματολόγιο, και έκανα μια προσπάθεια προκειμένου να εντοπίσω στις οργανωτικές δομής

της σημερινής βέβαια κατάστασης, μετά τον Καλλικράτη, που μπορεί να είναι αυτές οι

Υπηρεσίες οι οποίες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται στο σχεδιασμό των αδρανών.

Μια ερώτηση λοιπόν ήταν εάν έχουμε στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη χώρα. Εγώ

λοιπόν βρήκα ότι το 2002 ήταν το τελευταίο ή το μόνο κείμενο, εσείς γνωρίζετε καλύτερα

συνάδελφοι από το ΥΠΕΚΑ, το οποίο έβαλε κάποιες γενικές αρχές για το τι εννοεί η χώρα ως

«ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ». Εγώ που το διάβασα σήμερα με βάση αυτά που έχουμε κάνει στα έργα,

παρατήρησα ότι υπάρχουν ελλείψεις. Ας πούμε στην κατηγορία «απόβλητα» αναφέρονται

κυρίως τα αστικά απόβλητα.Δεν ανέφερε τα εξορυκτικά ή και τα τυχόν άλλα απόβλητα. Επίσης

δεν υπήρχε πουθενά η λέξη ορυκτός πόρος, δεν υπήρχε, αναφέρεται γενικά η έννοια «πόρος»

και κάτι άλλο που θα ήταν επίσης σκόπιμο είναι η έννοια «αποτελεσματική αξιοποίηση των

πόρων¨, που σημαίνει πάσης φύσεως πόρων από οπουδήποτε κανείς μπορεί να τους αντλήσει.

Όσον αφορά επίσης το δεύτερο κείμενο που είναι σχετικά πρόσφατο, φυσικά κάλυψε ένα παρά

πολύ μεγάλο κενό, γιατί δεν υπήρχε τίποτα. Γιατί σε μια συνάντηση ήρθαν οι Αλβανοί και μας

είπαν ότι εμείς έχουμε νόμο για την εθνική μεταλλευτική πολιτική και έσεις τι έχετε??

Κάλυψε λοιπόν μια πολύ σημαντική ανάγκη, στα δικά μας μάτια όμως μοιάζει να είναι ένα

έγγραφο με δέσμες γενικών αρχών. Και αυτό για να μπορέσει να έχει ισχύ και

αποτελεσματικότητα καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να μεταφραστεί σε κάποια εξειδίκευση της

νομοθεσίας, δεν θα πω νομοθεσία γιατί υπάρχει άπειρη για όλα τα πράγματα ή και σε κάποιες

συγκεκριμένες πολιτικές ξεκάθαρες, μέσα από τις οποίες να δεσμέυονται αυτοί που είτε τις

προωθούν είτε τις εφαρμόζουν.

Επομένως όσον αφορά στο νομοθετικό πλαίσιο, θα έλεγα σώνει. Αυτό που χρειάζεται όπως

είπε και ο συνάδελφος λίγο πιο πριν στην ενδιαφέρουσα παρουσίασή του είναι κωδικοποίηση

και εκσυγχρονισμός, είναι σίγουρα απαραίτητος. Όσον αφορά επίσης στο σχεδιασμό, είμαστε

από τις λίγες χώρες μαζί με την Αυστρία και δεν θυμάμαι καν για την Ιταλία, τις Βόρειες

Επαρχίες, όπου είχαμε να πούμε ότι ναι κάνουμε σχεδιασμό των (πρωτογενών) αδρανών αφού

έχουμε διαδικασίες καθορισμού των λατομικών περιοχών και αυτό είναι κάτι το ξεκάθαρο.

Όμως υπήρχαν ορισμένα κενά, τα οποία είχαν να κάνουν με τον τρόπο προσδιορισμού των

αναγκών της αγοράς (πως γίνεται, αν γίνεται) και με τη διαχείριση των δεδομένων. Είναι τα δυο

βασικά κενά, μάλλον τρία. Το ένα είναι πως συνδέονται, πως συνεργάζονται και πως

καταλήγουν σε κάποια κοινά έγγραφα, νόμους και δεν ξέρω εγώ τι άλλο, οι αρμόδιες υπηρεσίες

για το σχεδιασμό. Το άλλο είναι τι γίνεται με τα δεδομένα, κάποια reportsπου δίνουν οι

εταιρείες, ποιός τα παραλαμβάνει, μπορεί βέβαια να μην υπάρχει επαρκές προσωπικόγια να τα

επεξεργαστεί?, Τα ελέγχει κάποιος?? Αυτό γιατί και ένα κύριο κομμάτι του καινούργιου έργου

είναι ακριβώς αυτό, δηλαδή: 1) Να περιγράψουμε ποια είναι τα δεδομένα που χρειάζεται

κάποιος, οι Αρχές για να κάνουν το σχεδιασμό, 2) Πως αυτά πρέπει να επεξεργαστούν και σε τι

μορφή πρέπει να καταλήξουν για να απαοτελέσουν έναυσμα για τον σχεδιασμό.

Page 25: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

444666ΤΟΜΟΣ Β

Δεν είναι μόνο η δική μας χώρα. Ρώτησε προηγουμένως ο κος Καβαλόπουλος σχετικά με το

ποσοστό ανακυκλωμένων αδρανών. Η τελευταία πληροφορία που είχαμε είναι ότι στην

Ευρώπη μόνο το 6% της συνολικής παραγωγής αδρανών προέρχεται από δραστηριότητες

ανακύκλωσης. Επίσης ανέφερε και τα marineaggregatesπου για κάποιες χώρες όπως είναι η

Μεγάλη Βρεττανία είναι κάτι σημαντικό. Θα ήθελα επίσης να πω ότι βρήκα πολύ σημαντική την

παρατήρησή του για το ενιαίο όσον αφορά στο θέμα των ποσοστών ανακύκλωσης. Δηλαδή

πράγματι γιατί θα πρέπει από την ανακύκλωση (δεν λέω να μη τα ανακυκλώνουμε) να έχουμε

τα ίδια ποσοστά με χώρες που δεν έχουν καθόλου αδρανή.

Εμείς λοιπόν καταλάβαμε (δεν ξέρω ανα καταλάβαμε σωστά) ότι ο κεντρικός σχεδιασμός

γίνεται στο επίπεδο των Υπουργείων και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και ότι η Τοπική

Αυτοδιοίκηση έχει σημαντικές αρμοδιότητες στα όρια ευθύνης της. Όμως έτσι όπως το είδαμε,

μπορεί να κάνουμε και λάθος, δεν δίνεται αρκετή έμφαση στους φυσικούς (ορυκτούς) πόρους.

Οι Αρχές που είναι αρμόδιες είναι κάπου χωμένες σε πολλά επίπεδα κάτω ευθύνης. Και επίσης

δεν είναι καθόλου προφανείς οι γέφυρες που υπάρχουν μεταξύ των διαφορετικών Αρχών που

εμπλέκονται στο σχεδιασμό.

Για παράδειγμα, υπάρχει Τμήμα Ορυκτών Φυσικών Πόρων το οποίο ανήκει στη Δ/νση Τεχνικού

Ελέγχου της Γενικής Δ/νσης Περιβαλλοντικής και Χωροταξικής Πολιτικής (ή Χωροταξικού

Σχεδιασμού) στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις που εφαρμόζουν τις πολιτικές της Χώρας σε

Περιφερειακό επίπεδο.

Επίσης είδαμε ότι υπάρχει μια τέτοια δομή στο επίπεδο των Περιφερειών: υπάρχει μια Δ/νση

Βιομηχανίας, Ενέργειας και Φυσικών Πόρων που μέσα εδώ βρίσκονται και τα λατομεία. Εδώ

(Οργανωτική Δομή ΥΠΕΚΑ) έχουμε τρεις κλάδους και εμείς έχουμε καταλάβει ότι αυτοί οι τρεις

κλάδοι έχουν να κάνουν κάτι με αυτό το θέμα που συζητάμε σήμερα και η απορία μας είναι

πως αυτοί οι κλάδοι συμπράττουν, γιατί είναι σαφές ότι ένα από τα κυριότερα ζητήματα είναι ο

χωρικός – χωροταξικός σχεδιασμός, δηλαδή αυτό απασχολεί παρά πολύ όλες τις χώρες με τις

οποίες συνεργαζόμαστε και πως θα χωρέσει εκεί μέσα ο σχεδιασμός των αδρανών. Σημαντικό

στο πλαίσιο του έργου είναι να το αποκωδικοποιήσουμε και να απεικονίσουμε διαγραμματικά

τις διαδικασίες σχεδιασμού για τη χώρα μας συγκεκριμένα και θα ήταν τιμή μας εάν αυτό το

σχέδιο το οποίο πρέπει να φτιάξουμε αποτελέσει αντικείμενο σχολιασμού από τους

συναδέλφους του ΥΠΕΚΑ.

Μια σοβαρή δουλειά που κάνουμε με τον κο Αγιουτάντη είναι να προσδιορίσουμε και να

περιγράψουμε τα απαιτούμενα για το σχεδιασμό δεδομένα. Δεν είναι τόσο εύκολο και

αυτονόητο τι είδους δεδομένα χρειάζονται για το σχεδιασμό. Αν τα περιγράψεις, τα

ταυτοποιήσεις και τα καταρτίσεις σε κατάλογο, θα μπορείς να πεις και πως θα τα αντλείς και

πως θα τα χρησιμοποιείς. Και επίσης ποιός είναι υπεύθυνος να δίνει τι, που και πότείναι

σίγουρο ότι μιλάμε πάντα για όλους τους πόρους, δηλαδή όλα αυτά τα οποία λέμε και τους

πόρους που μπορεί να προέρχονται από κάποιες διαδικασίες ανακύκλωσης, γιατί όπως είπαμε

η έννοια της Βιώσιμης Προμήθειας σα μείγμα είναι ένας από τους στόχους του συγκεκριμένου

έργου. Ακόμη κάτι που είναι σημαντικό είναι ότι προσπαθήσαμε και προσπαθούμε να

αναπτύξουμε ένα γλωσσάριο.

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β444777

ΕΙΣΗΓΗΤΗΡΙΑ: φ. Χαλκιοπούλου

Page 26: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

444888ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΡΙΑ: φ. Χαλκιοπούλου

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β444999

ΕΙΣΗΓΗΤΗΡΙΑ: φ. Χαλκιοπούλου

Page 27: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

555000ΤΟΜΟΣ Β

Β.3.2 Ρ. Μπατμάνογλου (ΥΠΕΚΑ): «Καθεστώς‐ νομοθεσία που διέπει τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων στην Ελλάδα»

Ευχαριστώ πολύ τους οργανωτές για την πρόσκλησή τους και για την ευκαιρία που μου δίνουν

να συμμετάσχω στη σημερινή συζήτηση. Θα προσπαθήσω όσο το δυνατόν συντομότερα να σας

παρουσιάσω τη νομοθεσία που διέπει τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων. Η

παρουσίαση θα έχει ως κύριο στόχο στο να συνεισφέρει στο να απαντήσουμε στο ερώτημα:

Μπορούμε μέσω της διαχείρισης των εξορυκτικών αποβλήτων να βρούμε χρήσιμα αδρανή

υλικά; Θα ξεκινήσω με την υπενθύμιση του ορισμού των αποβλήτων. Απόβλητο είναι κάθε

ουσία ή αντικείμενο το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει ή προτίθεται, ή υποχρεούται να

απορρίψει. Εξορυκτικά απόβλητα είναι τα απόβλητα που προκύπτουν από την αναζήτηση, την

εξόρυξη, την επεξεργασία και την αποθήκευση ορυκτών πόρων και από την εκμετάλλευση

λατομείων. Ως επεξεργασία εννοούμε όλες εκείνες τις διεργασίες που μας οδηγούν να

πάρουμε από τον ορυκτό πόρο το ορυκτό, εκτός από τις μεταλλουργικές διεργασίες……… Στην

επεξεργασία περιλαμβάνονται ακόμη και εκείνες οι μέθοδοι που μπορούν, μέσα από παλιά

απόβλητα εξορυκτικά, τα οποία κάποτε κρίθηκαν ως φτωχά και δεν εκμεταλλευτήκανε να τα

εκμεταλλευτούνε τώρα και να δώσουν τον ορυκτό πόρο. Τα εξορυκτικά απόβλητα δεν

διέπονται από τη λοιπή νομοθεσία που διέπει τα απόβλητα εν γένει, δηλ. δεν περιλαμβάνονται

στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2008/98/EΚ ούτε στο πεδίο εφαρμογής του πρόσφατου

νόμου 4042/2012. Για τα εξορυκτικά απόβλητα, σε κοινοτικό επίπεδο, υπάρχει η Οδηγία

2006/21/EΚ η γνωστή MineWasteDirective, ενώ στο Ελληνικό Δίκαιο η Οδηγία αυτή έχει

ενσωματωθεί με την ΚΥΑ 39624/2209/Ε103/2009 (ΦΕΚ Β 2076). Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών

Κοινοτήτων, έχει περαιτέρω εξειδικεύσει, ερμηνεύσει και προωθήσει ζητήματα που διέπονται

από την Οδηγία και έχει εκδώσει το 2009 πέντε τέτοιες αποφάσεις. Από αυτές τις πέντε

αποφάσεις, θα σταθώ λίγο περισσότερο στις τρείς πρώτες και καταρχήν στην τρίτη κατά σειρά

την 2009/360/ΕΚ, που δίνει τις τεχνικές απαιτήσεις για να χαρακτηριστούν τα εξορυκτικά

απόβλητα ως αδρανή, επικίνδυνα, μη επικίνδυνα κ.λ.π.. Με την πρώτη, την 2009/337/ΕΚ,

καθορίζει τα κριτήρια για να ταξινομηθούν οι εγκαταστάσεις διαχείρισης εξορυκτικών

αποβλήτων. Ως «εγκατάσταση» εννοούμε κάθε μέρος όπου αποτίθενται με μορφή σωρού τα

εξορυκτικά απόβλητα σε στερεή, υγρή, μορφή διαλύματος ή αιωρήματος. Η κοινοτική

νομοθεσία προσδιορίζει για τις εγκαταστάσεις, ποιο είναι το χρονικό διάστημα, ανάλογα με τα

περιεχόμενα απόβλητα που νοούνται ως εγκατάσταση, για παράδειγμα αν η συσσώρευση

αφορά σε επικίνδυνα απόβλητα είναι μηδενικός ο χρόνος, ενώ αν τα απόβλητα είναι αδρανή,

συσσώρευση πάνω από 3 έτη συνιστά εγκατάσταση αποβλήτων, εκτός πλέον αν τα αδρανή

απόβλητα είναι στην Α κατηγορία. Εδώ πρέπει να πούμε πως εγκαταστάσεις αποβλήτων

ταυτόχρονα διακρίνονται σαν ‘Α’ και σαν ‘μη Α’. Α κατηγορίας εγκαταστάσεις εξορυκτικών

αποβλήτων είναι αυτές που είναι πιο «βαριές», πιο επικίνδυνες, με μεγαλύτερες δυνητικές

επιπτώσεις στο περιβάλλον, ενώ‘μη Α’ είναι αυτές που είναι πιο «ελαφριές» όσον αφορά τους

κινδύνους και τις επιπτώσεις τους. Η δεύτερη απόφαση 2009/359/ΕΚ, συμπληρώνει τον ορισμό

των αδρανών εξορυκτικών αποβλήτων. Ο ορισμός δίνεται από την Οδηγία και με την απόφαση

αυτή συμπληρώνεται ο ορισμός στην κατεύθυνση ότι δίνονται κριτήρια τα οποία, εάν πληροί

αθροιστικά ένα απόβλητο, χαρακτηρίζεται ή όχι ως αδρανές. Επίσης έχει εγκριθεί και ένα

κείμενο που αφορά στις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές Διαχείρισης των αποβλήτων της

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β555111

εξορυκτικής βιομηχανίας. Ξέρουμε ότι η Κοινότητα αυτή τη περίοδο έχει συστήσει επιτροπή η

οποία επεξεργάζεται την αναθεώρηση αυτού του κειμένου αλλά υπάρχουν οι Βέλτιστες

Διαθέσιμες Τεχνικές για τη Διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων. Οι φορείς που

διαχειρίζονται εξορυκτικά απόβλητα, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, διακρίνονται σε

μικτούς και σε απλούς. Μικτούς φορείς ονομάζουμε αυτούς που διαχειρίζονται εξορυκτικά

απόβλητα και ταυτόχρονα διαχειρίζονται και τον ορυκτό πλούτο, δηλ. διατηρούνε λατομείο,

μεταλλείο κ.λ.π. ενώ απλοί φορείς είναι αυτοί που διαχειρίζονται μόνο τα εξορυκτικά

απόβλητα. Όλοι οι φορείς έχουν κάποιες γενικές υποχρεώσεις. Γενική υποχρέωση για όλους

τους φορείς συνιστά το γεγονός ότι δεν πρέπει να τα απορρίπτουν ανεξέλεγκτα όπου νομίζουν,

στοιχείο που αφορά βέβαια το σύνολο των αποβλήτων και όχι μόνο τα εξορυκτικά. Γενική

υποχρέωση όλων των φορέων είναι το γεγονός ότι πρέπει να τα διαχειρίζονται με τέτοιο τρόπο

που να μην τίθεται σε κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία και τα στοιχεία του φυσικού και

ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Δεν πρέπει να υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στο έδαφος,

στον αέρα, στα υπόγεια και επιφανειακά νερά. Πρέπει να παίρνουν κάθε μέτρο ώστε να μην

υπάρχει κίνδυνος αστοχίας της εγκατάστασης εξορυκτικών αποβλήτων, του σωρού ή του

φράγματος και βέβαια γενική υποχρέωσή τους είναι ότι πρέπει να αναθέτουν την διαχείριση

της εγκατάστασης σε πρόσωπο που είναι αρμόδιο και έχει τις κατάλληλες γνώσεις και

δυνατότητες και να ραπορτάρουν μία φορά το χρόνο για τα απόβλητα που

παρήγαγαν/διαχειρίστηκαν την προηγούμενη χρονιά, ότι πρέπει να αναφέρουν μέσα σε 48

ώρες κάθε πιθανότητα για αστοχία της εγκατάστασης ή για σημαντική επίπτωση στο

περιβάλλον. Οι φορείς υποχρεούνται να καταρτίσουν Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ). Το

σχέδιο αυτό υποβάλλεται, θεωρείται και εγκρίνεται και μάλιστα για τις εγκαταστάσεις

αποβλήτων, προβλέπεται για όλες έγκριση περιβαλλοντικών όρων και μια άδεια λειτουργίας.

Εδώ να σημειώσω ότι η άδεια λειτουργίας αφορά, σαν ξεχωριστή διοικητική πράξη, μόνο τους

απλούς φορείς, ενώ οι μικτοί φορείς παίρνουν την άδεια για τις εγκαταστάσεις των

εξορυκτικών αποβλήτων, μαζί με την άδεια που αφορά στο κύριο έργο τους, που είναι οι

εργασίες εκμετάλλευσης των ορυκτών πρώτων υλών. Σύντομα θα αναφερθώ στους στόχους

που τίθενται από την νομοθεσία για το Σχέδιο Διαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων (ΣΔΕΑ). Οι

κύριοι στόχοι είναι τρεις: Ο πρώτος είναι η πρόληψη και η μείωση παραγωγής των εξορυκτικών

αποβλήτων καθώς και η πρόληψη και η μείωση των δυσμενών επιπτώσεών τους στο

περιβάλλον. Ο δεύτερος στόχος, που είναι και πιο συναφής με το θέμα της σημερινής

συζήτησης είναι η προαγωγή της αξιοποίησης των εξορυκτικών αποβλήτων, μέσω της

ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης ή της ανάκτησής τους και τρίτος στόχος είναι η

εξασφάλιση της ασφαλούς διάθεσής τους, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Τι

περιέχει ένα ΣΔΕΑ. Καταρχήν πρέπει να περιέχει την ταξινόμηση της εγκατάστασης (αν είναι Α

ή μη Α). Στις περιπτώσεις που είναι Α κατηγορίας θα πρέπει να έχει κάποια στοιχεία από τη

μελέτη ασφαλείας, για περιπτώσεις κινδύνου, που όπως θα δούμε καταχωρείται σε επόμενο

στάδιο. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να έχει γίνει το RiskAssessment και να περιέχει μέσα τα

στοιχεία που οδηγούν στην ταξινόμηση της εγκατάστασης ως Α ή μη Α. Θα πρέπει να έχει

χαρακτηρισμό των εξορυκτικών αποβλήτων, με βάση τις μεθόδους, τα κριτήρια και τις δοκιμές

που είναι θεσμοθετημένα και να περιγράφει τις ποσότητες των εξορυκτικών αποβλήτων που θα

παραχθούν κατά τη διάρκεια ζωής του έργου με focus στην περίοδο που αναφέρεται το ΣΔΑ, το

οποίο αυτή τη στιγμή είναι πενταετούς διάρκειας και στην πενταετία πρέπει να αναθεωρείται.

Πρέπει να περιγράφει τον τρόπο που παράγονται τα απόβλητα και τις μετέπειτα επεξεργασίες

Page 28: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

555222ΤΟΜΟΣ Β

που δέχονται και να περιγράφει επίσης, τις επιπτώσεις από την απόθεσή τους και τα μέτρα για

την μείωση και πρόληψη των επιπτώσεων. Μιλώντας για εγκαταστάσεις εξορυκτικών

αποβλήτων θα πρέπει να έχει πλήρη ανάλυση του πως επιλέχθηκαν οι θέσεις στις οποίες

προγραμματίζεται να υλοποιηθούν. Ποιες εναλλακτικές λύσεις εξετάστηκαν και με ποια

κριτήρια επιλέχθηκε η τελικώς προταθείσα. Τα κριτήρια αφορούν τα στοιχεία του

περιβάλλοντος της περιοχής, τις χρήσεις γης, τα στοιχεία περιβαλλοντικής ευαισθησίας της

περιοχής, όπως για παράδειγμα περιοχές του δικτύου NATURA 2000. Ποιες είναι οι πιθανές

επιπτώσεις από τις εγκαταστάσεις αυτές, σε όλα τα στοιχεία του περιβάλλοντος της περιοχής

αυτής; Ποιος είναι ο κίνδυνος κατάρρευσης του φράγματος; Υπάρχει εκπλυσιμότητα, έχουμε

τέτοιες πιθανότητες; Ποια μέτρα παίρνει ο φορέας που διαχειρίζεται την εγκατάσταση ώστε να

μειωθούν όλες οι πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις και ακόμα να αποφευχθούν. Πρέπει επίσης να

έχει ένα σχέδιο παρακολούθησης και ελέγχου και ένα σχέδιο κλεισίματος το οποίο θα πρέπει

να έχει όλες τις εργασίες αποκατάστασης και την παρακολούθηση της εγκατάστασης μετά το

κλείσιμό της. Θα πρέπει εδώ να πούμε ότι η νομοθεσία που διέπει τα εξορυκτικά απόβλητα,

δίνει τη δυνατότητα, αυτά, εκτός της διαχείρισής τους σε εγκαταστάσεις διαχείρισης

αποβλήτων, να χρησιμοποιούνται για λόγους κατασκευαστικούς ή για λόγους αποκατάστασης,

για επαναπλήρωση κοιλοτήτων εκσκαφής είτε υπόγειων είτε επιφανειακών (backfilling). Η

παρεξήγηση που γίνεται είναι ότι, πολύ συχνά η επαναπλήρωση κοιλοτήτων εκσκαφής νοείται

ως εγκατάσταση, που δεν είναι έτσι, και η δεύτερη παρεξήγηση που γίνεται είναι, ότι όσοι

κάνουν επαναπλήρωση κοιλοτήτων εκσκαφής, νομίζουν ότι δεν πρέπει να κάνουν εκτίμηση

περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η τελευταία σαφώς και χρειάζεται με focus στα θέματα που

αφορούν στη γεωτεχνική ευστάθεια των σωρών που αποτίθενται στα έγκοιλα, σε περιπτώσεις

ανοικτών εκσκαφών και με επίσης θέματα που αφορούν την ρύπανση των εδαφών και των

υπόγειων και επιφανειακών νερών, δηλ. αυτός που κάνει backfilling σαφώς και πρέπει να έχει

χαρακτηρισμό των αποβλήτων του και σαφώς πρέπει να δει τις επιπτώσεις, αλλά με

ιδιαιτερότητα στους τομείς που ανέφερα. Το ΣΔΕΑ υποβάλλεται μαζί με τη Μελέτη

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εξορυκτικής δραστηριότητας, είναι ανεξάρτητο τμήμα

αυτής και τροφοδοτεί το κείμενο της μελέτης με τα πορίσματα και τα στοιχεία του.

Προσπαθήσαμε το 2009 που ενσωματώσαμε την Οδηγία, και το καταφέραμε, η αξιολόγηση του

ΣΔΕΑ να γίνεται μαζί με τη διαδικασία αξιολόγησης της ΜΠΕ, γι’ αυτό και η διαβούλευση που

προβλέπεται και από την Κοινοτική Νομοθεσία επί του ΣΔΕΑ, γίνεται ταυτόχρονα με τη

διαβούλευση που προβλέπεται για τη ΜΠΕ. Το ΣΔΕΑ λοιπόν υποβάλλεται και αξιολογείται μαζί

με τη ΜΠΕ και θεωρείται μαζί με τη απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οι

εγκαταστάσεις κατηγορίας Α έχουν υποχρέωση, πλην της απλής υποβολής του σχεδίου, της

θεώρησης και των αντίστοιχων εκθέσεων να καταρτίζουν πολιτική πρόληψης σοβαρών

ατυχημάτων, να εκπονούν και να καταχωρούν μελέτη ασφάλειας, να καταρτίζουν εσωτερικό

σχέδιο έκτακτης ανάγκης και με βάση αυτά μετά η πολιτική προστασία, να καταρτίζει το

εξωτερικό σχέδιο.

Τελειώνοντας, και επειδή σας είπα ότι η συνεισφορά της εισήγησης για τη νομοθεσία των

εξορυκτικών αποβλήτων θα ήταν στο να απαντήσουμε στο ερώτημα: Μπορούν τα εξορυκτικά

απόβλητα να συνεισφέρουν στην πολιτική εφοδιασμού με αδρανή υλικά; Η πρώτη απάντηση

είναι ναι, με την επισήμανση ότι δεν μιλάμε πια για απόβλητα. Μιλάμε για υλικά στα οποία

έχουμε βρει μία χρήση, έχουμε εξασφαλίσει την ποιοτική τους σύσταση και τις πιθανές μη

επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και βεβαίως μπορούμε με κατάλληλες διεργασίες, να τα

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β555333

χρησιμοποιήσουμε ως χρήσιμα υλικά, που θα συνεισφέρουν στα αδρανή υλικά που απαιτεί

μία κοινωνία σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Ρ. Μπατμάνογλου

1

Βιώσιμος σχεδιασμός των αδρανών στην Ελλάδα(1η ημερίδα διαβούλευσης)

Ρεβέκκα Μπατμάνογλου,Προϊσταμένη Τμήματος Γενικών Περ/κών

Θεμάτων του Υ.Π.Ε.Κ.Α.

07.02.2014

2

Απόβλητο: Κάθε ουσία ή αντικείμενο το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει, ή προτίθεται, ή υποχρεούται να απορρίψει

Εξορυκτικά απόβλητα: Τα απόβλητα που προκύπτουν από την αναζήτηση, την εξόρυξη, την επεξεργασία και την αποθήκευση ορυκτών πόρων και από την εκμετάλλευση λατομείων.

33

Η διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων διέπεται από:

-Οδηγία 2006/21/ΕΚ

- Ενσωματώθηκε στο Ελληνικό ∆ίκαιο με ΚΥΑ

39624/2209/Ε103/2009(ΦΕΚ Β΄2076)

44

επίσης ισχύουν και οι εξής αποφάσεις Επιτροπής Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων:

2009/337/ΕΚ, «σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων ταξινόμησης των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων σύμφωνα με το παράρτημα III της οδηγίας 2006/21/ΕΚ …»2009/359/ΕΚ, «για τη συμπλήρωση του ορισμού των αδρανών αποβλήτων κατ’ εφαρμογή του άρθρου 22 παράγραφος 1 στοιχείο στ) της οδηγίας 2006/21/ΕΚ …»2009/360/ΕΚ, «για τη συμπλήρωση των τεχνικών απαιτήσεων όσον αφορά το χαρακτηρισμό των αποβλήτων, τις οποίες ορίζει η οδηγία 2006/21/ΕΚ …»2009/358/ΕΚ, «για την εναρμόνιση και την τακτική διαβίβαση των πληροφοριών και του ερωτηματολογίου που προβλέπονται στο άρθρο 22 παράγραφος 1 στοιχείο α) και στο άρθρο 18 της οδ. 2006/21/ΕΚ …»2009/335/ΕΚ, «σχετικά με τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για τη σύσταση της χρηματικής εγγύησης σύμφωνα με την οδηγία 2006/21/ΕΚ …» Έχει εγκριθεί κείμενο εγγράφου αναφοράς:

«Βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές διαχείρισηςαποβλήτων εξορυκτικής βιομηχανίας»

5

Φορείς διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων:

-Μικτοί φορείς -Απλοί φορείς

Υποχρέωση κατάρτισης Σ∆ΑΘεώρηση/έγκριση Σ∆ΑΕγκαταστάσεις αποβλήτων: α) ΑΕΠΟβ) άδεια λειτουργίας (μόνο για απλούς φορείς)

6

6

Στόχοι Σ∆Α:Πρόληψη ή μείωση παραγωγής ΕΑ και των δυσμενών επιπτώσεων τους i) τη διαχείριση των αποβλήτων κατά το στάδιο σχεδιασμού και κατά την επιλογή της μεθόδου εξόρυξης και επεξεργασίας του ορυκτού,

ii) τις μεταβολές που δύνανται να υποστούν τα εξορυκτικά απόβλητα λόγω αύξησης της έκτασης που καταλαμβάνουν και της έκθεσή τους στις συνθήκες επιφάνειας,

iii) την επαναφορά των εξορυκτικών αποβλήτων εντός της κοιλότητας εκσκαφής,

iv) την επαναφορά του επιφανειακού χώματος στην αρχική του θέση μετά το κλείσιμο των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων ή την εκ νέου χρήση του και

v) τη χρησιμοποίηση λιγότερο επικινδύνων ουσιών για την επεξεργασία των ορυκτών πόρων.

Προαγωγή αξιοποίησης ΕΑ μέσω της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης, ή της ανάκτησής τους

Εξασφάλιση ασφαλούς διάθεσής τους…βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Page 29: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

555444ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Ρ. Μπατμάνογλου

7

Περιεχόμενο Σ∆Α: Ταξινόμηση εγκατάστασης Χαρακτηρισμό ΕΑ/ποσότητες ΕΑ Περιγραφή τρόπου παραγωγής αποβλήτων / μετέπειτα επεξεργασία τους

Επιπτώσεις από εναπόθεσή τους και μέτρα για μείωση και πρόληψη επιπτώσεων. Αναλυτικότερα …

Πρόγραμμα παρακολούθησης/ελέγχου Σχέδιο κλεισίματος αποκατάσταση/παρακολούθηση

8

8

Υποβάλλεται μαζί με ΜΠΕ (για τις εργασίες έρευνας και εξόρυξης ορυκτών πρώτων υλών, απαιτείται εκτός των άλλων και περιβαλλοντική αδειοδότηση, η οποία χορηγείται κατόπιν υποβολής και αξιολόγησης ΜΠΕ). Οι

εγκαταστάσεις ΕΑ περιλαμβάνονται στην 5η ομάδα της ΥΑ 1958/2012.

∆ιαδικασία αξιολόγησης (δημοσιοποίηση και διαβούλευση)Θεώρηση Σ∆Α μαζί με ΑΕΠΟ.

ΘΕΩΡΗΣΗ Σ∆Α

9

Εγκαταστάσεις κατηγορίας Α

Επιπλέον: Κατάρτιση πολιτικής πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων

Εκπόνηση και καταχώρηση μελέτης ασφαλείας (πριν την άδεια λειτουργίας)

Κατάρτιση εσωτερικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης

Κατάρτιση εξωτερικού σχεδίου (πολιτική προστασία)

10

Σας ευχαριστώγια την

προσοχή σας

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β555555

Β.3.3 Κ. Αδάμ (ΕΜΠ): «Οι δυνατότητες εναλλακτικής διαχείρισης των εξορυκτικών αποβλήτων στην Ελλάδα, με έμφαση στην αξιοποίηση για την παραγωγή αδρανών»

Ήθελα και εγώ από πλευράς μου να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκλησή τους σε

αυτήν την τόσο ενδιαφέρουσα ημερίδα και θα ήθελα πραγματικά να πώ ότι, τα μέχρι στιγμής

εγχειρίδια του έργου SARMa και τώρα του έργου SNAP‐SEE, τα έχω δει και τα έχω αξιοποιήσει

με πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Η εισήγησή μου έρχεται πραγματικά σε συνέχεια με αυτή

της κ. Μπαντμάνογλου, γιατί το δικό μου θέμα είναι η δυνατότητα αξιοποίησης αυτών που

λέμε εξορυκτικά απόβλητα, πριν τα αποχαρακτηρίσουμε ως απόβλητα, πιθανά για την

παραγωγή αδρανών αλλά και για άλλες χρήσεις. Θα περάσω επί τροχάδην το θεσμικό πλαίσιο,

ούτως ή άλλωςτο ανέπτυξε η κ. Μπαντμάνογλου και θα σας παρουσιάσω επίσης κάποια

στοιχεία για τη χωρική κατανομή των εξορυκτικών αποβλήτων στην Ελλάδα, είτε αυτά

προέρχονται από την εξόρυξη αδρανών ή βιομηχανικών ορυκτών ή μαρμάρων ή και μεταλλικών

και ενεργειακών ορυκτών, καθώς και κάποιες ιδέες από εφαρμογές στην αξιοποίηση

εξορυκτικών αποβλήτων. Σε μία τέτοια ημερίδα δεν χρειάζεται να πώ πως η μεταλλεία και η

λατομεία συνιστούν το μεγαλύτερο ρεύμα αποβλήτων στην Ευρώπη. Εξακολουθούμε, παρά τις

προσπάθειες, να αποτελούμε το 30% (στοιχεία του 2010). Λέγοντας εξορυκτικά απόβλητα και

θέλω λίγο να επιμείνω, διότι αναφέρθηκε κάποιος συνάδελφος, νομίζω ο κ. Καβαλόπουλος, στο

θέμα των σκωριών, δεν θα μιλήσω καθόλου για μεταλλουργικά απόβλητα. Από τη

μεταλλουργία θα μιλήσουμε αποκλειστικά σε αυτήν την παρουσίαση σε αυτό που λέει η

νομοθεσία εξορυκτικά απόβλητα, δηλ. αυτά τα οποία προκύπτουν από την αναζήτηση, εξόρυξη

και κατεργασία, αλλά μέχρι τον εμπλουτισμό. Μιλάμε δηλ. για στείρα και τέλματα

εμπλουτισμού. Το θέμα της διαχείρισης των εξορυκτικών αποβλήτων βασίζεται στο να μην

έχουμε καταρχήν εξορυκτικά απόβλητα. Όλες δηλ. οι στρατηγικές, σε ευρωπαϊκή, εθνική και σε

παγκόσμια κλίμακα είναι η πρόληψη στη δημιουργία αποβλήτων. Στη συνέχεια βέβαια, αν τα

έχεις παράξει, η δεύτερη καλύτερη λύση είναι να ανακτήσεις από τα απόβλητα αυτά το

μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό, με τελευταία πλέον, περιβαλλοντικά επιθυμητή λύση, την

απόθεσή τους. Όπως ανέφερε η κ. Μπαντμάνογλου, το θέμα της διαχείρισης των εξορυκτικών

αποβλήτων δεν εναπόκειται πλέον στην καλή θέληση του κάθε φορέα ή του κάθε λατόμου ή

του κάθε μεταλλειοκτήτη. Υπάρχει ένα πάρα πολύ σαφές θεσμικό πλαίσιο το οποίο

οριστικοποιήθηκε σε επίπεδο Ε.Ε το 2006 με την περίφημη MineWasteDirective και

εναρμονίστηκε στην Ελλάδα το 2009. Αναπόσπαστο κομμάτι του λοιπόν είναι ένα Σχέδιο

Διαχείρισης. Και λέγοντας για σχέδιο, μιλάμε πια για μια ολοκληρωμένη διαδικασία, που

ξεκινάει από το χαρακτηρισμό των ίδιων των αποβλήτων και καταλήγει στις προτεινόμενες

μορφές διαχείρισης, μέχρι την αποκατάσταση, αυτής της εγκατάστασης που θα τις έχει

υποδεχτεί. Η δική μου παρουσίαση θα επικεντρωθεί βεβαίως μόνο στο θέμα του

χαρακτηρισμού και της διαχείρισης. Το θέμα του χαρακτηρισμού, στη δική μας γλώσσα

(διαχείριση εξορυκτικών αποβλήτων), όταν μιλάμε για αδρανή δεν μιλάμε για τα αδρανή που

αξιοποιούνται για την κατασκευή μόνο, αλλά μιλάμε για εκείνα τα απόβλητα που έχουν μία

συμπεριφορά γεωχημικώς αδρανή. Γιαυτό και στην ειδική απόφαση που έβγαλεη ΕΚ με την

Απόφαση 2009/359/ΕΚ θέτει πέντε κριτήρια που πρέπει να ικανοποιούναι και τα πέντε. Μία

λοιπόν απαραίτητη προϋπόθεση για να αξιοποιηθεί ένα εξορυκτικό απόβλητο στην βιομηχανία

των αδρανών ως αδρανές υλικό, είναι καταρχήν να είναι κατά το δυνατόν αδρανές. Πρέπει

Page 30: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

555666ΤΟΜΟΣ Β

λοιπόν να ικανοποιεί αυτά τα πέντε κριτήρια και αυτά που είναι δύσκολα να ικανοποιεί είναι η

πολύ χαμηλή συγκέντρωση σε θειάφι και οι τόσο χαμηλές περιεκτικότητες σε μέταλλα, που να

προσομοιάζουν αυτά της γύρω περιοχής. Δίνεται η δυνατότητα φυσικά σε κάθε κράτος μέλος

να ορίσει αυτό τι θεωρεί αδρανές εξορυκτικό απόβλητο, μία διαδικασία που σίγουρα δεν έχει

γίνει στην Ελλάδα και απ’ότι γνωρίζω, εδώ είναι οι εκπρόσωποι του ΥΠΕΚΑ, δεν γνωρίζω να έχει

γίνει συστηματικά σεάλλη χώρα της Ε.Ε. Είναι σαφές ότι αν αυτή η διαδικασία είχε

ολοκληρωθεί, θα ήταν πολύ πιο σαφές, σε κάποιον παραγωγό εξορυκτικών αποβλήτων, να

ξέρει αν μπορεί να αξιοποιήσει το υλικό του, σαν ένα υλικό αδρανές για τις κατασκευές.

Συζητώντας για διαχείριση και θέλοντας να μεγιστοποιήσουμε την αξιοποίηση, είτε

αξιοποιώντας τα εξορυκτικά απόβλητα ως δευτερογενή αδρανή υλικά, είτε σε περίπτωση που

αυτό δεν είναι δυνατό, αξιοποιώντας τα σαν υλικό για αποκαταστάσεις ή λιθογομώσεις, ή τα

επανακατεργαζόμαστε, εφόσον έχουνε κάποια περιεκτικότητα σε χρήσιμα υλικά, ώστε να

ανακτήσουμε το εμπορικά χρήσιμο προϊόν και το υπόλοιπο που κατά τεκμήριο πια θα είναι

απαλλαγμένο από ίσως θειούχες ενώσεις, από ίσως περιβαλλοντικά πιο ενεργές, πιο κινητικές

ενώσεις, να τα αξιοποιήσουμε μετά σε δευτερογενείς χρήσεις. Δεν θα ήθελα να σας κουράσω

με αυτά τα σύνθετα διαγράμματα, αλλά απλώς θα ήθελα να πω είναι ότι έχει γίνει τεράστια

δουλειά στην Ελλάδα, τις τελευταίες δεκαετίες μπορώ να πω, για τα θέματα της αξιοποίησης

των εξορυκτικών αποβλήτων, σε επίπεδο ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων και αυτό

που προκύπτει, υπάρχει μία συνυσταμένη που καταλήγουν όλα αυτά. Πάρα πολύ από εμάς σε

αυτή την αίθουσα έχουνε συμμετάσχει. Μία σωστή διαχείριση έχει τέσσερα (4) βήματα, 1.

χαρακτηρίζω τα απόβλητα, 2. προσπαθώ να δω εάν μπορώ να τα επανακατεργαστώ ώστε να

τους βελτιώσω τις ιδιότητες, 3. κοιτάω τα logistics (κάποιος συνάδελφος ανέφερε: με συμφέρει

να πάρω τα κατάλοιπα από τα Γιάννενα, από όλα αυτά τα εγκαταλελειμένα λατομεία

μαρμάρων και να τα κατεβάσω στην Αθήνα, ή το κόστος μεταφοράς σε σχέση με το συνολικό

περιβαλλοντικό αποτύπωμα αυτής όλης της διαδικασίας δεν συμφέρει. Μετά ένα πάρα πολύ

σημαντικό κομμάτι είναι, το κομμάτι της διαβούλευσης, το πώς βλέπει η τοπική κοινωνία αυτή

τη διαδικασία, την επαναξιοποίηση παλιών σωρών αδρανών και τέλος 4. τι προβλέπει η

νομοθεσία, τι προβλέπει η οικονομικότητα όλου αυτού του εγχειρήματος. Υπάρχουν αυτή τη

στιγμή, στο πλαίσιο όλω αυτών των προγραμμάτων που έχουν ήδη προηγηθεί, υπάρχουν

ειδικές βάσεις δεδομένων, που είναι από ευρωπαϊκά προγράμματα και είναι στη διάθεση του

κάθε ενδιαφερόμενου, που δίνει ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου

αποβλήτου, πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, λαμβάνοντας υπόψη και τις προδιαγραφές και

του τελικού προϊόντος, τα μάρμαρα π.χ τα υπερκείμενα στη ΛΑΡΚΟ ή τα άγονα στη ΔΕΗ, με

κάποια κατεργασία μπορούν να αποκτήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά για να χρησιμοποιηθούν

σαν σκύρα οδοποιίας. Υπάρχει λοιπόν αυτή η βάση δεδομένων, είναι στη διάθεση κάθε

ενδιαφερομένου και έχει προκύψει από ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που

ολοκληρώθηκε το 2008 και λέγεται I‐STONE. Όλοι ξέρουμε πού μπορούμε να

χρησιμοποιήσουμε τα αδρανή. Μπαίνει όμως πάρα πολύ σημαντικό θέμα ότι αυτά που

παράγουμε από τα εξορυκτικά απόβλητα, ως δευτερογενή αδρανή, θα πρέπει να ικανοποιούν

κάποιες προδιαγραφές. Όταν εναρμονίστηκε η MineWasteDirective στην Ελλάδα, μας ζητήθηκε

να κάνουμε μία μελέτη για το πιο είναι το πρόβλημα των εξορυκτικών αποβλήτων στην Ελλάδα

σε χωρική κατανομή, σε ποσότητες σε όγκο, σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, πού βρίσκονται, τι

μπορούμε να αξιοποιήσουμε από αυτά και πώς η εφαρμογή της Οδηγίας θα μπορούσε να

βοηθήσει στην αξιοποίησή τους. Πραγματικά, το να συγκεντρωθούν τα στοιχεία δεν ήταν μία

εύκολη υπόθεση, όμως το ΥΠΕΚΑ αυτή τη στιγμή έχει, από το 2008, ένα εργαλείο που λέγεται

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β555777

LATOMET, που όσον αφορά τη χωρική κατανομή αυτών των εγκαταστάσεων, δηλ. των

εγκαταστάσεων που παράγουν αδρανή, μάρμαρα, βιομηχανικά ορυκτά, υπάρχουν αυτή τη

στιγμή καταγεγραμμένα. Με βάση τα στοιχεία του ΥΠΕΚΑ, αλλά και με πολύ μεγάλη βοήθεια

από τις ίδιες τις μεταλλευτικές εταιρείες, μπορέσαμε να βρούμε πού είναι καταρχήν αυτά τα

λατομεία αλλά και τι απόβλητα παράγουν. Ξεκινώντας από τα αδρανή, είναι προφανές ότι η

εξόρυξη των αδρανών παράγει ελάχιστα απόβλητα, λιγότερο από το 2% της παραγόμενης

ποσότητας. Αυτή όμως δεν είναι η εικόνα με τα μάρμαρα, όπου η σχέση των παραγόμενων

εξορυκτικών αποβλήτων προς χρήσιμα υλικά είναι 5:1. Απ’ότι είδαμε από αυτή τη δουλειά που

είχε προηγηθεί στο I‐STONE και από το………………………………………….

Page 31: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAPSEE]

555888ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Αδάμ

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Οι δυνατότητες εναλλακτικής διαχείρισης των εξορυκτικών αποβλήτων στην Ελλάδα, Δυνατότητες παραγωγής αδρανών

Κατερίνα Αδάμ,

Μηχανικός Μεταλλείων –Μεταλλουργός, ΕΜΠ, M.Sc. Ph.D,

Επίκουρος Καθηγήτρια ΕΜΠ

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

• ΕΙΣΑΓΩΓΗ‐ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ (ΕΑ)• ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ‐ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΑ• ΧΩΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ• ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ Ε.Α

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Συνολική παραγωγή Αποβλήτων EU27, 2010, Τα εξορυκτικά απόβλητα εξακολουθούν να παραμένουν το μεγαλύτερο ρεύμα αποβλήτων

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

Κοίτασμα

Φυτική γη

Υπερκείμενο εδαφικό υλικό

Συμπύκνωμα

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

ΣΤΕΙΡΑΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΙΡΩΝ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΛΜΑΤΩΝ (ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΤΕΛΜΑΤΩΝ, ΣΩΡΟΙ,

ΛΙΘΟΓΟΜΩΣΗ, κλπ)

Εξορυκτικά Απόβλητα

Στόχοι διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων

Νομοθεσία ΕΕ & Εθνική

Σχέδιο Διαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων

Περιεχόμενα (με βάσηMWD 2006/21, ΚΥΑ 39624/2209/Ε103)

• Γενικά Στοιχεία

• Ταξινόμηση εγκατάστασης

• Χαρακτηρισμός εξορυκτικών αποβλήτων,

• Είδος και ποσότητες

• Περιγραφή παραγωγικής λειτουργίας

• Διαχείριση εξορυκτικών αποβλήτων

• Μέτρα προστασίας περιβάλλοντος με έμφαση σε ύδατα, έδαφος, ατμοσφαιρικό περιβάλλον

• Κλείσιμο και αποκατάσταση

• Πρόγραμμα παρακολούθησης και ελέγχου

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β555999

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Αδάμ

Μεθοδολογία κατηγοριοποίησης εξορυκτικών αποβλήτων

(ΚΥΑ 39624/2009/Ε103, ΚΥΑ 13588/725/2006, Απ.2009/359/ΕΚ, Απ.

2009/360/ΕΚ) 8

«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ Ο∆ΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΩΝ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ»

01/12/ 2009

3ο Κ.Π.Σ., ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: "ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ”

ECHMES Ltd. – Δ.Γ. Αγγ. Χαροκόπου – Ειδικοί Τεχνικοί Σύμβουλοι

Αδρανή Εξορυκτικά Απόβλητα• Απόφαση 2009/359/ΕΚ: θα πρέπει να τηρούν 5

κριτήρια:1. Να μην υφίστανται αποσύνθεση ή διάλυση

2. S < 0,1% ή S < 1% και ΛΔΕ <3

3. Δεν αναφλέγονται

4. Περιεκτικότητα σε μέταλλα και μεταλλοειδή < όρια για εδάφη ή τιμές υποβάθρου (δεν υπάρχουν στην Ελλάδα)

5. Απαλλαγμένα επικίνδυνων υλικών

– Τα κράτη μέλη μπορούν να καταρτίσουν δικούς τους καταλόγους αδρανών αποβλήτων

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

ΟΡΘΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ‐ ΒΔΤ• Ελαχιστοποίηση στην πηγή του όγκου παραγόμενων εξορυκτικών αποβλήτων/ επιλογή μεθόδου εκμετάλλευσης & κατεργασίας• Μεγιστοποίηση αξιοποίησης τελμάτων & στείρων εξόρυξης: ως δευτερογενών αδρανών υλικών σε αποκατάσταση άλλων χώρων εξόρυξης λιθογόμωση υπογείων έργων κατεργασία τελμάτων και στείρων εκμετάλλευσης για την ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών κινδύνων, π.χαπομάκρυνση θειούχων ορυκτών /προσθήκη αλκαλικών υλικών

Διαχείριση Εξορυκτικών Αποβλήτων

Εργαλεία ολοκληρωμένης

διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων

I‐Stone (2008): EU Integrated project

Ολοκληρωμένη Διαχείριση Εξορυκτικών Αποβλήτων

I‐Stone (2008): EU Integrated project

Αξιοποίηση

I‐Stone (2008): EU Integrated project

Page 32: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAPSEE]

666000ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Αδάμ

Πεδία χρήσης αδρανών υλικών

• Σκυρόδεμα

• Οδοστρωσία – Οδοποιία

• Ασφαλτομίγματα

• Σκύρα για έρμα σιδηροδρομικών γραμμών

• Κονιάματα

• Φυσικοί λίθοι και ογκόλιθοι για λιμενικά έργα

• Ελαφροβαρή αδρανή ή ελαφροαδρανή

• Αδρανή στη παρασκευή Τσιμέντου

• Ασβεστοποιία

Τα αξιοποιούμενα ως αδρανή, ανακτηθέντα

ΕΑ‐ συμμόρφωση με αυστηρές προδιαγραφές και πρότυπα, ΕΚΒΑΑ

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

www.latomet.gr

EΠΠEΡ, 2009, Εναρμόνιση MWD στο εθνικό δίκαιο

ΕΞΟΡΥΞΗ ΑΔΡΑΝΩΝΑπόβλητα <<<Παραγωγής, ~2% .

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

www.latomet.gr

EΠΠEΡ, 2009, Εναρμόνιση MWD στο εθνικό δίκαιο

ΕΞΟΡΥΞΗ ΜΑΡΜΑΡΩΝΑπόβλητα >>> Παραγωγή

Επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων

Λατομεία μαρμάρων

Επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων

Επεξεργασία μαρμάρων

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β666111

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Αδάμ

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ‐ ΒΔΤΠαραδείγματα Ορθής διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων/ από τον Ελληνικό Χώρο:• Μεγιστοποίηση αξιοποίησης τελμάτων & στείρων εξόρυξης: ως αδρανών υλικών, αξιοποίηση υπερκείμενων μεταλλείων λατερίτη, κατάλοιπα λατομείων μαρμάρων σε αποκατάσταση άλλων χώρων εξόρυξης, ορυχεία λιγνίτη, λατομεία αδρανών λιθογόμωση υπογείων έργων, μεταλλείων μεικτών θειούχων Κατεργασία τελμάτων και στείρων εκμετάλλευσης για την ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών κινδύνων απομάκρυνση θειούχων ορυκτών από τέλματα εμπλουτισμού, 750,000 t

Αποκατάσταση με αξιοποίηση αδρανών Υλικών

Ανάπ

λαση Λα

τομείου της

«ΤΙΤΑΝ

» στην Ευκα

ρπία

Θεσσαλ

ονίκης

Παρο

υσίαση

Δήμ

ο Πα

ύλου

Μελά,

Μάιος

2013

21.2.2014

1η Διαβούλευση, 7 Φεβρουαρίου 2014, Αθήνα, Ελλάδα

Κ. Αδάμ, ΕΜΠ

Αξιοποίηση αγόνων για πλήρωση και αποκατάσταση κοιλοτήτων που δημιουργούνται από την εξόρυξη του λιγνίτη

Επανακατεργασία/επίπλευση θειούχων τελμάτων για απομάκρυνση θειούχου συμπυκνώματος, παραγωγή αδρανών.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ‐ ΒΔΤ

Πεδία χρήσης αδρανών υλικών

• Σκυρόδεμα

• Οδοστρωσία – Οδοποιία

• Ασφαλτομίγματα

• Σκύρα για έρμα σιδηροδρομικών γραμμών

• Κονιάματα

• Φυσικοί λίθοι και ογκόλιθοι για λιμενικά έργα

• Ελαφροβαρή αδρανή ή ελαφροαδρανή

• Αδρανή στη παρασκευή Τσιμέντου

• Ασβεστοποιία

Για την αξιοποίηση ως δευτερογενών

Αδρανών ανακτηθέντων ΕΑ‐ Θεσμικό πλαίσιο‐Συμμόρφωση η με αυστηρές προδιαγραφές και

πρότυπα, ΕΚΒΑΑ‐ Θεσμικό πλαίσιο

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας...

Page 33: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAPSEE]

666222ΤΟΜΟΣ Β

Β.3.4 Δ. Σκορδίλης (ΕΟΑΝ): «Η διαχείριση των ΑΕΚΚ στην Ελλάδα, με έμφαση στην αξιοποίηση για την παραγωγή αδρανών»

Η εναλλακτική διαχείριση των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)

διέπεται βασικά από το Νόμο Πλαίσιο 2939/01 όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 3854/10, το Ν.

4042/2012 και την ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 καθώς και μία σειρά άλλων Νομοθετικών

Ρυθμίσεων που άπτονται του θέματος. Η ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/10, εφαρμόζεται στα ΑΕΚΚ

ανεξάρτητα από τη μορφή τους, τον όγκο, το βάρος ή τα επί μέρους υλικά από τα οποία

συντίθενται, καθώς και σε στερεά απόβλητα που προκύπτουν από την κοπή μαρμάρων που

προορίζονται για οικοδομικές εργασίες και περίσσεια σκυροδέματος, εφόσον δεν καλύπτονται

από άλλες νομοθετικές πράξεις. Εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της τα ΑΕΚΚ που

χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα (σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2 της ΚΥΑ

13588/725/2006), τα υλικά εκσκαφών και κατεδαφίσεων, που προέρχονται από βιομηχανικές ή

άλλες περιοχές και έχουν ρυπανθεί σε προηγούμενη χρήση από επικίνδυνες ουσίες ή ύλες και

χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα (σύμφωνα με τους όρους και τη διαδικασία του άρθρου 6 της

ΚΥΑ 13588/725/2006), τα εξορυκτικά απόβλητα και το χώμα και άλλα φυσικά υλικά, που έχουν

εκσκαφθεί κατά τη διάρκεια κατασκευαστικών δραστηριοτήτων, εφόσον είναι βέβαιο ότι τα

υλικά αυτά θα χρησιμοποιηθούν, στη φυσική τους κατάσταση, στο χώρο από τον οποίο έγινε η

εκσκαφή. Οι υπόχρεοι διαχειριστές είναι οι ανάδοχοι των δημοσίων ή ιδιωτικών έργων ή ο

κύριος του έργου, εφόσον δεν έχει αναθέσει το έργο σε ανάδοχο. Την εναλλακτική διαχείριση

συνιστούν εργασίες συλλογής, μεταφοράς, αποθήκευσης, επαναχρησιμοποίησης ή αξιοποίησης

των ΑΕΚΚ, ώστε μετά την επαναχρησιμοποποίηση ή αξιοποίησή τους, να επιστρέφουν στο

ρεύμα της αγοράς ή να προωθούνται σε άλλες χρήσεις. Η ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/10 θέτει

συγκεκριμένους στόχους και ευθύνες στους υπόχρεους διαχειριστές ΑΕΚΚ. Ειδικότερα, έχουν

την υποχρέωση να οργανώσουν ή να συμμετέχουν σε σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης των

ΑΕΚΚ. Τα συστήματα, συνεργάζονται με αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις ΑΕΚΚ οι οποίες

διαθέτουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό και λαμβάνουν όλα τα μέτρα προστασίας του

περιβάλλοντος, σύμφωνα με την εγκεκριμένη Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων

(ΑΕΠΟ). Για την οργάνωση κάθε συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης, απαιτείται η χορήγηση

έγκρισης από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ο οποίος οργανώνει ελέγχους για

τη λειτουργία των συστημάτων.

(Σημείωση των συντακτών των πρακτικών: Λόγω τεχνικών προβλημάτων κατά τη διάρκεια της

μαγνητοφώνησης, ένα πολύ μικρό μέρος της ομιλίας του κ. Σκορδίλη στην αρχή, δεν καταγράφηκε. Προκειμένου να καλυφθεί αυτό το κενό, παραθέσαμε παραπάνω στοιχεία από την περίληψη και από τις πρώτες διαφάνειες της παρουσίασης και αυτούσια κείμενα και

ορισμούς από το σχετικό θεσμικό πλαίσιο. Το κείμενο πού έπεται συνιστά καταγραφή της ομιλίας.)

Ένα άλλο που ήθελα εδώ να συμπληρώσω είναι ότι, η Ε.Ε με μία απόφαση του 2011

(2011/753/Ε.Ε) εξηγεί τι σημαίνει «επίχωση» και ότι η «επίχωση» δεν είναι πέταμα, δεν είναι

διάθεση ως ΧΥΤΑ, που δεν την θέλουμε, ή ανεξέλεγκτη απόρριψη, είναι μία μέθοδος

ανάκτησης. Τώρα, οι υποχρεώσεις των διαχειριστών, πολύ σύντομα, είναι αυτά που βλέπετε

στη διαφάνεια (Νο 7) και θα αναπτύξω λίγο το τρίτο που λέει «να αναπτύξουν αγορές» και για

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β666333

να γίνω πιο σαφής, αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα θα πρέπει να έρχονται στην αγορά και να

μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Βέβαια για να γίνει αυτό πρέπει να υπάρχουν προδιαγραφές,

πρέπει να έχουν γίνει πρότυπα και η ανάλογη νομοθετική ρύθμιση, που δυστυχώς δεν υπάρχει

ακόμη στην Ελλάδα, για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα υποστρώματα των δρόμων και

οπουδήποτε αλλού και να αντικαταστήσουν απευθείας τις πρώτες ύλες, δηλ. τα δευτερογενή

αυτά υλικά να είναι υλικά πραγματικής αξίας και να μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Για να γίνει

αυτό το πράγμα, θα πρέπει να υπάρχουν Συστήματα, δηλ. την ευθύνη του αναδόχου, του

παραγωγού, ο παραγωγός θα πρέπει ή ο ανάδοχος στην συγκεκριμένη περίπτωση, ή να κάνει

ένα Ατομικό Σύστημα, για τα δικά του απόβλητα ή να κάνει Συλλογικά Συστήματα, δηλ. να

ενωθούν αρκετοί από αυτούς, ή οι υπόλοιποι να συμβληθούν με αυτά τα Συλλογικά

Συστήματα. Θα σας πω δύο τρία λόγια πριν εξηγήσω, για να μην υπάρχει μία παρεξήγηση, τη

διαφορά που υπάρχει μεταξύ ιδιωτικών και δημοσίων έργων. Τα δημόσια έργα και η περίσσεια

των υλικών εκσκαφών, και όταν λέω περίσσεια υλικών εκσκαφών εννοώ τα χώματα και τις

φυσικές πέτρες. Αυτά, η διαχείρισή τους πρέπει να υπαγορεύεται από την Έγκριση

Περιβαλλοντικών Όρων και βέβαια και αυτοί, όπως και τα ιδιωτικά έργα υποβάλλουν Σχέδιο

Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ). Επίσης, η διαχείρισή τους πρέπει να υπάρχει ως όρος στην

έγκριση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και μετά την αποπεράτωση του έργου θα πρέπει, ο

επιβλέπων το έργο, ή ο αναθέτων το έργο, να του δοθεί μία βεβαίωση παραλαβής ότι τα

ΑΕΚΚ,έγιναν μέσω ενός συγκεκριμένου Συστήματος και βέβαια να έχουν ένα ΣΔΑ. Ο Ελληνικός

Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ) που είναι εποπτευόμενος φορέας από το ΥΠΕΚΑ, εξετάζει

τα στοιχεία που πρέπει να δοθούν για να δοθούν εγκρίσεις Ατομικών ή Συλλογικών

Συστημάτων. Μία έγκριση γίνεται μετά από την κατάθεση ενός φακέλου, που έχει μία πλήρη

τεχνικοοικονομική ανάλυση, έναν καθορισμό των στόχων, καθορισμό της οικονομικής

εισφοράς που πρέπει να δώσουν οι ανάδοχοι, για να γίνει η ανακύκλωση αυτών των υλικών, τη

διασφάλιση μιας συμμετοχής, δηλ. ο οποιοσδήποτε παραγωγός, που είναι υπόχρεος

διαχειριστής ενός τέτοιου συστήματος, πρέπει να μπαίνει σε αυτά τα Συστήματα και να

καταβάλλει και ένα ανταποδοτικό τέλος. Στόχος ήταν και είναι, μέχρι το 2015, 50%

ανακύκλωση (ως προς το συνολικό βάρος των παραγόμενων ΑΕΚΚ στη χώρα), ενώ σύμφωνα με

την τελευταία Οδηγία της Ε.Ε, που ήδη τώρα εφαρμόζεται, πρέπει το ποσοστό αυτό να είναι

70% μέχρι το 2020. Ο στόχος αυτός είναι πολύ υψηλός και πάρα πολύ δύσκολος για να τον

πιάσουμε αλλά, θα πρέπει οπωσδήποτε να κάνουμε οτιδήποτε γιαυτό. Βέβαια στο Ν. 2939/01,

εκείνο που έδωσε ώθηση το 2001 και τουλάχιστον στα άλλα υλικά και εδώ σιγά‐σιγά άρχισε να

εφαρμόζεται, γιατί θα σας πώ την ιδιορρυθμία των ΑΕΚΚ, ήταν ότι υπάρχουν κυρώσεις. Και οι

κυρώσεις είναι αστικές, διοικητικές και ποινικές. Οι κυρώσεις είναι αρκετά αυστηρές, αυτό

ήταν και το βασικό που ανάγκασε, τουλάχιστον από την εμπειρία που είχαμε για τα υπόλοιπα

υλικά, να συμμετέχουν σε Συστήματα οι παραγωγοί. Σήμερα, διότι σας είπα το 2011 ξεκίνησε η

όλη διαδικασία, το 2010 έγινε η νομοθετική ρύθμιση, έχουμε μία σειρά εγκεκριμένων

Συλλογικών Συστημάτων (διαφάνεια 14). Είναι στη Βόρεια Ελλάδα η ΑΝΑΒΕ ΑΕ, η ΣΑΝΚΕ ΕΠΕ

στην Εύβοια, Βοιωτία και Αττική, η ΣΕΔΠΕΚΑΤ ΑΕ στην Αττική, η Ανακύκλωση Χαλκιδικής ΟΕ, η

Ανακύκλωση ΑΕΚΚ Κεντρικής Μακεδονίας ΕΚΚΑ Α.Ε., η ΨΑΡΡΑΣ Εναλλακτική Διαχείριση ΑΕΜΚΕ

πάλι στην Κεντρική Μακεδονία και η Ανακύκλωση Αδρανών Ν. Ελλάδας. Πράγματι βλέπουμε

ότι η Βόρεια Ελλάδα ήταν από τους πρώτους που ξεκίνησαν τη διαδικασία. Εδώ δεν υπάρχουν

Συστήματα εθνικής εμβέλειας, διότι δεν είναι δυνατόν από την Αλεξανδρούπολη να

κουβαλήσουμε στην Καβάλα ή στην Θεσσαλονίκη τα απόβλητα αυτά, γιαυτό τα συστήματα

Page 34: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAPSEE]

666444ΤΟΜΟΣ Β

έχουν τοπικό χαρακτήρα. Και βέβαια υπάρχει μία σειρά συστημάτων υπό αξιολόγηση

(διαφάνεια 15) και άρχισε ήδη η υποδομή που υπήρχε βέβαια με αποτέλεσμα να υπάρχουν 54

μονάδες επεξεργασίας ΑΕΚΚ σε όλη την Ελλάδα που μπορούν να επεξεργαστούν αυτά τα

απόβλητα και μπορώ να σας πω ότι η τεχνολογία είναι καταπληκτική, δηλ. οι νέες τεχνολογίες

κάνουν πολύ καλό διαχωρισμό των αποβλήτων, χρησιμοποιώντας υπέρυθρες, laser και

Roedgen. Πραγματικά βλέπει κανείς μια τεράστια ανάπτυξη σε σχέση με τα προηγούμενα 10

χρόνια, σε όλο το φάσμα του διαχωρισμού των αποβλήτων και ιδιαίτερα στα ΑΕΚΚ. Τι κάνει ο

Ε.Ο.ΑΝ για να προετοιμαστεί πράγματι και να μπορέσει να μπει στη διαδικασία ώστε το 2020

να φθάσει σε ένα μεγάλο βαθμό ανακύκλωσης. Πράγματι, όπως είπε και προηγούμενος

ομιλητής, τα ΑΕΚΚ είναι τα περισσότερα σχεδόν από όλα τα απόβλητα. Δυστυχώς στην

Ελλάδα, μετά την κρίση, αλλά και μετά το 2004, που ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες και είχαμε μία

έξαρση των έργων, δεν υπάρχουν πλέον οικοδομές και η οικοδομική δραστηριότητα έχει πέσει

κάθετα, έχουμε πέσει σε πολύ μεγάλο βαθμό και στα προϊόντα αυτά και ενώ οι μελέτες που

είχαν γίνει, από το 2004 και μετά, σήμερα θα πρέπει να δούμε τα νέα στατιστικά στοιχεία και

γιατί σήμερα δεν έχουν κανένα νόημα αυτά τα στατιστικά στοιχεία που είχαμε. Τώρα τι κάνει ο

Ε.Ο.ΑΝ. Ο Ε.Ο.ΑΝ προσπαθεί να συντάξει προδιαγραφές για τα ΣΔΑ που είτε τα ιδιωτικά είτε τα

δημόσια έργα διαχειρίζονται και είναι ήδη έτοιμα και θα μπούν σε διαβούλευση αυτά τα

σχέδια. Έχουμε ετοιμάσει τα πρότυπα συμβάσεων μεταξύ των συστημάτων και των

διαχειριστών, καθώς επίσης και το πώς πρέπει να είναι οι βεβαιώσεις παραλαβής των ΑΕΚΚ

από της μονάδες επεξεργασίας. Οι συμβάσεις μεταξύ των μονάδων και των συστημάτων, εδώ

πρέπει να γνωρίζεται ότι το σύστημα δεν είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δηλ. μπορεί να είναι

ΑΕ, μπορεί να είναι ΕΠΕ, μπορεί να είναι ένα οποιοδήποτε είδος, αλλά απαγορεύεται να έχει

κέρδη ή απαγορεύεται να μοιράσει μερίσματα. Η εγκατάσταση όμως επεξεργασίας, η οποία

συνεργάζεται και είναι υποχρεωμένες να συνεργάζονται μόνο με εγκεκριμένα συστήματα, εκεί

είναι μία δραστηριότητα επιχειρηματική με το ανάλογο κέρδος της. Και βέβαια προσπαθούμε

να δούμε τις διαδικασίες ελέγχου και παραλαβής ΑΕΚΚ. Έχουμε ετοιμάσει έναν Οδηγό, για τη

σύνταξη των εκθέσεων, δηλ. τι απαιτούνται να δοθούν στον οργανισμό και βέβαια ο

οργανισμός τα δίνει στο ΥΠΕΚΑ και μέσω του ΥΠΕΚΑ πηγαίνουν στη Eurostat για να έχει

στοιχεία στα πλαίσια της υποχρέωσης της Ελλάδας για τη σύνταξη της ετήσιας έκθεσης. Ένα

μεγάλο θέμα που υπάρχει και σήμερα ακόμη συζητείται στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων

Έργων είναι μία τροποποίηση του άρθρου 40 του Ν. 4030/2011, που δυστυχώς δεν ήταν αυτό

που έπρεπε να είναι το άρθρο για τα ανενεργά λατομεία, δηλ. αν μπορούν να γίνουν

εγκαταστάσεις ή όχι και πώς πρέπει να λειτουργεί το όλο σύστημα και βέβαια γίνεται μία σειρά

επεξεργασίας των νομοθετικών ρυθμίσεων, ούτως ώστε να φτάσουμε στο καλύτερο σημείο.

Πράγματι για μια βιώσιμη ανάπτυξη απαιτείται και μία βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων σε

όλους τους τομείς και νομίζω ότι η ανακύκλωση των ΑΕΚΚ είναι ένα βήμα προς αυτή την

κατεύθυνση.

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β666555

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Α. Σκορδίλης

Η Εναλλακτική Διαχείριση ΑΕΚΚ στην Ελλάδα

Αδαμάντιος ΣκορδίληςΓενικός Δ/ντής Ε.Ο.ΑΝ.Εκδήλωση SNAP‐SEE

Αθήνα 2014

1

Θεσμικό Πλαίσιο

α) Νόμος 2939/01

β) Νόμος 3854/2010

γ)Νόμος 4042/12

δ) ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010

2

Πεδίο Εφαρμογής

•ΑΕΚΚ

•Στερεά Απόβλητα κοπής μαρμάρων

•Περίσσεια Σκυροδέματος

3

Εξαιρούνται

• Επικίνδυνα ΑΕΚΚ

• Υλικά από βιομηχανικές η άλλες περιοχές που έχουν ρυπανθεί σε προηγ. Χρήση.

• Απόβλητα από εργασίες έρευνας, εξαγωγής επεξεργασίας μεταλλευτικών πόρων ,ορυκτών και εκμετάλλευση λατομείων.

• Χώμα & φυσικά υλικά εκσκαφών εφόσον θα χρησιμοποιηθούν στο χώρο που έγινε η εκσκαφή.

4

Υπόχρεοι διαχειριστές

• Οι ανάδοχοι των δημόσιων ή ιδιωτικών έργων η ο κύριος του έργου εφόσον δεν έχει αναθέσει το έργο σε ανάδοχο.

5

Εναλλακτική Διαχείριση

• Οι εργασίες συλλογής , μεταφοράς, αποθήκευσης, επαναχρησιμοποίησης η αξιοποίησης των ΑΕΚΚ ,ώστε μετά την επαναχρησιμοποίηση η αξιοποίηση τους να επιστρέφουν στο ρεύμα της αγοράς η να προωθούνται σε άλλες χρήσεις.

• Η επίχωση σύμφωνα με την Απόφαση της Επιτροπής 2011/753/ΕΕ θεωρείται ανάκτηση

6

Page 35: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAPSEE]

666666ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Α. Σκορδίλης

Υποχρεώσεις διαχειριστών

• Α) να διευκολύνουν κατά το σχεδιασμό την αποξήλωση, την επαναχρησιμοποίηση, την αξιοποίηση και ιδίως την ανακύκλωση των κατασκευαστικών στοιχείων

• Β) να περιορίσουν τις επικίνδυνες ουσίες.• Γ) να αναπτύξουν τις αγορές.• Δ) να υποβάλλουν Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων.

• Ε) να συμβάλλονται με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ή να οργανώσουν σύστημα

7

Δημόσια έργα και διαχείριση περίσσειας υλικών εκσκαφών.

• Όχι μέσω συστημάτων

• Η διαχείριση τους περιλαμβάνεται είτε ως όρος στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων του έργου ,είτε ως όρος στη σύμβαση ανάθεσης του έργου.

• Υποβάλλουν ΣΔΑ

8

Δημόσια έργα και ΑΚΚ

• Η διαχείριση τους περιλαμβάνεται είτε ως όρος στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων του έργου είτε ως όρος στη σύμβαση ανάθεσης του έργου

• Οι διαχειριστές καταθέτουν μετά την αποπεράτωση του έργου στην υπηρεσία που επιβλέπει το έργο βεβαίωση παραλαβής από εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης

• Υποβάλλουν ΣΔΑ

9

Οργάνωση Συστημάτων αποΔιαχειριστές ΑΕΚΚ

• Ατομικά

• Συλλογικά

• Για την οργάνωση τους απαιτείται η χορήγηση έγκρισης από τον Ε.Ο.ΑΝ.

10

Για την έγκριση απαιτείται κατάθεση φακέλου με μελέτη

• Τεχνική‐οικονομική υποδομή.

• Καθορισμός στόχων και μεθόδων.

• Καθορισμός χρηματικής εισφοράς.

• Απόδειξη συνεργασίας με μονάδες επεξεργασίας.

• Διασφάλιση συμμετοχής.

• Καταβολή ανταποδοτικού τέλους.

11

Στόχοι

• 50% το 2015

• 70 % το 2020

12

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β666777

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Α. Σκορδίλης

Κυρώσεις

• Σύμφωνα με το Νόμο 2939/01 όπως τροποποιήθηκε με τον Νόμο 3854/10.

• Αστικές

• Διοικητικές

• Ποινικές

13

Συλλογικά Συστήματα

• Ανακύκλωση Αδρανών Βορείου Ελλάδας (ΑΝΑΒΕ ΑΕ).

• ΣΑΝΚΕ ΕΠΕ.

• ΣΕΔΠΕΚΑΤ ΑΕ.

• Ανακύκλωση Χαλκιδικής ΟΕ.

• Ανακύκλωση ΑΕΚΚ Κεντρικής Μακεδονίας ΕΚΚΑ Α.Ε.

• ΨΑΡΡΑΣ Εναλλακτική Διαχείριση ΑΕΜΚΕ.

• Ανακύκλωση Αδρανών Ν. Ελλάδας.

14

Υπο Αξιολόγηση

• . • Θ. ΛΙΑΚΑΤΑΣ ΣΕΔΑΕΚΚ ΑΜΚΕ Αττικής Βοιωτίας Εύβοιας• ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΕΚΚ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. Αττικής• ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΑΜΚΕ RECYCLON DOM Αττικής• Βοιωτίας• Εύβοιας• Ευρυτανίας• Φθιώτιδας• Φωκίδας• ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΕΜΜ. & ΣΙΑ Ο.Ε. ΔΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΕΚΚ Κρήτης

Λασιθίου• Ηρακλείου• ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΔΡΑΝΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΑΜΚΕ ΑΝ.Α.ΚΥΚΛ. Νότιο Αιγαίο

Κυκλάδων• ΣΑΝΚΑ ΗΛΕΙΑΣ Δυτ. Ελλάδας• ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ Α.Ε. Δ.Α.Β.Ε. Α.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας

Θεσσαλονίκης

15

Μονάδες επεξεργασίας ΑΕΚΚ

16

Προετοιμασία εκ μέρους του Ε.Ο.ΑΝ

• Προδιαγραφές και οδηγό σύνταξης και ελέγχου των ΣΔΑ.

• Πρότυπο σύμβασης ΣΣΕΔ με διαχειριστές

• Πρότυπο βεβαιώσεων παραλαβής ΑΕΚΚ.

• Πρότυπο συμβάσεων ΣΣΕΔ με μονάδες επεξεργασίας.

• Σχεδιασμός διαδικασιών ελέγχου και παραλαβής ΑΕΚΚ.

17

• Οδηγό για την σύνταξη ετήσιων εκθέσεων των Συστημάτων.

• Περιεχόμενα βάσης δεδομένων & προδιαγραφές αρχείων ‐βιβλίων καταγραφής προέλευσης ,ποσότητας, κατηγοριών, τρόπου αξιοποίησης & διάθεσης ΑΕΚΚ που θα τηρούνται από το ΣΣΕΔ.

• Τροποποίηση του άρθρου 40 του Ν 4030/11• Σε συνεργασία με του ΥΠΕΚΑ/ ΕΟΑΝ με τη ΓΓΔΕ, επεξεργασία νομοθετικών ρυθμίσεων για την ρύθμιση θεμάτων εφαρμογής της ΚΥΑ στα δημόσια έργα

18

Για μια βιώσιμη ανάπτυξη απαιτείται και μια βιώσιμη Διαχείριση των Αποβλήτων.

Η Ανακύκλωση των ΑΕΚΚ είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Page 36: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

666888ΤΟΜΟΣ Β

Β.4 ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ: 3η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών – οι εμπειρίες και η οπτική της βιομηχανίας»

Β.4.1 Χ. Ρισκάκης (ΓΜΜ ΑΕ ΛΑΡΚΟ): «Αξιοποίηση των παραπροϊόντων που προκύπτουν από τις μεταλλευτικές και μεταλλουργικές διεργασίες της ‘ΓΜΜ ΑΕ ΛΑΡΚΟ’»

……….. (σ.τ.σ.: Διακοπή στη μαγνητοσκόπηση)..........................................................

Μετά τον εντοπισμό των κοιτασμάτων και τη σχετική τεχνικο‐οικονομική μελέτη, ακολουθεί η

εξόρυξη του μεταλλεύματος, διαδικασία που απαιτεί αρχικά την αποκάλυψή του, την

απομάκρυνση δηλ. των υπερκειμένων στρωμμάτων. Στη συνέχεια, το μετάλλευμα θραύεται,

εμπλουτίζεται μηχανικά, μαγνητικά ή υδρομηχανικά, με την απομάκρυνση στείρων υλικών και

ιδίως τεμαχιδίων ελευθέρου διοξειδίου του πυριτίου, ομογενοποιείται και μεταφέρεται στο

εργοστάσιο. Εκεί το μετάλλευμα και στερεά καύσιμα, αναμιγνύονται σε συγκεκριμένες

αναλογίες και οδηγούνται σε περιστροφικές καμίνους αρχικά και σε ηλεκτροκάμινα στη

συνέχεια. Εκεί, σε θερμοκρασίες άνω των 1500 βαθμών, ρευστοποιείται και αποχωρίζεται η

βαρέα φάση με το μεταλλικό νικέλιο από την ελαφρύτερη, που περιέχει κυρίως τα οξείδια των

υπόλοιπων στοιχείων, αυτό δηλ. που λέμε σκωρία ηλεκτροκαμίνων. Το τελικό προϊόν,

μεταλλικό νικέλιο και σίδηρος, σε αναλογία περίπου 20% νικέλιο και 80% σίδηρος, δηλ. το

σιδηρονικέλιο, εξάγεται στο σύνολό του, στις χαλυβουργίες της Δυτικής Ευρώπης, για την

παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα.

Η ΛΑΡΚΟ, στην κατεύθυνση της αξιοποίησης των παραπροϊόντων που προκύπτουν από την

μεταλλευτική και μεταλλουργική διεργασία, έχει συστήσει τη θυγατρική της εταιρία

ΛΑΡΚΟΔΟΜΗ ΑΕ, η οποία έχει αναλάβει να προωθήσει εμπορικά τη διάθεση των υλικών αυτών

με ή χωρίς επεξεργασία. Τα παραπροϊόντα αυτά είναι κυρίως ασβεστόλιθος, που εξορύσσεται

για την αποκάλυψη του σιδηρονικελιούχου μεταλλεύματος στα μεταλλεία της Κ. Εύβοιας,

Λοκρίδας και Καστοριάς, η σκωρία ηλεκτροκαμίνων, που προκύπτει από την καμίνευση του

μεταλλουργικού μίγματος και ο σπιλίτης, ηφαιστειακό πέτρωμα, με σημαντικές φυσικές

ιδιότητες, που συνεξορύσσεται με το σιδηρονικελιούχο μετάλλευμα στα μεταλλεία της

Εύβοιας.

Ο ασβεστόλιθος αποτελεί την κυριότερη πρώτη ύλη στη βιομηχανία παρασκευής τσιμέντου και

χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για παραγωγή αδρανών σκυροδέματος. Επίσης

χρησιμοποιείται σαν υλικό υπόβασης σε οδοστρώματα καθώς και σε διάφορα τεχνικά έργα. Η

ποσότητα του ασβεστόλιθου που εξορύσσεται σε όλα τα μεταλλεία της εταιρείας, για την

αποκάλυψη του μεταλλεύματος, ανέρχεται σε περίπου 22 εκατ. τόνους ετησίως. Η εμπορική

αξιοποίησή του εξαρτάται κυρίως από το κόστος μεταφοράς. Κατά τα προηγούμενα έτη, από

το 2003‐2008, η ΛΑΡΚΟ διέθεσε, από τα μεταλλεία της Εύβοιας, συνολικά περί τα 4 εκατ.

τόνους άριστης ποιότητας, δηλ. με πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο και

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β666999

πολύ χαμηλή σε μαγνήσιο και χρώμιο, φυσικό ασβεστόλιθο στη βιομηχανία τσιμέντου, στo

εργοστάσιo της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ στη Χαλκίδα. Σήμερα η δραστηριότητα του συγκεκριμένου

εργοστασίου έχει ανασταλεί. Επίσης, από εργαστηριακές δοκιμές, προκύπτει ότι πάνω από το

50% του ασβεστόλιθου που εξορύσσεται στα μεταλλεία της εταιρείας, είναι κατάλληλος για την

παραγωγή σκυροδέματος. Η αρχή έγινε το 2003, με την προμήθεια ασβεστόλιθου για αδρανή

σκυροδέματος, στα μεγάλα Ολυμπιακά έργα. Τα τελευταία έτη η διάθεση έχει μειωθεί

σημαντικά, όμως τα αδρανή για σκυρόδεμα, είναι ένας τρόπος διάθεσης του ασβεστόλιθου,

που έχει δυνατότητες μεγάλης ανάπτυξης. Βασική προϋπόθεση, πέραν της ανάκαμψης της

οικοδομικής δραστηριότητας, είναι η βελτίωση του οδικού δικτύου, κυρίως της Κεντρικής και

Βόρειας Εύβοιας και η δυνατότητα φόρτωσης μεγάλων πλοίων από το λιμάνι του Μαντουδίου,

που θα συμβάλει στη μείωση του κόστους μεταφοράς προς την Ανατολική Αττική, τα νησιά του

Αιγαίου αλλά και την παράκτια ζώνη της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας. Στα πλαίσια αυτά, η

εταιρεία προμηθεύει με ασβεστολιθικό υλικό από το μεταλλείο Καστοριάς, την κοινοπραξία

που έχει αναλάβει την εκτέλεση του έργου κατασκευής του κάθετου άξονα της Εγνατίας Οδού

προς Κρυσταλλοπηγή. Επίσης ασβεστόλιθος, ως εξορύσεται, φυσικός δηλ.,χρησιμοποιείται και

σε υποβάσεις δρόμων και το 2011 η εταιρεία διέθεσε περίπου 50.000 τόνους στα έργα

επέκτασης του λιμένα Μαντουδίου.

Ο σπιλίτης τώρα, συνεξορύσσεται κατά την εξόρυξη του μεταλλεύματος στο μεταλλείο της

Κεντρικής Εύβοιας, επεξεργάζεται και πωλείται σε συγκεκριμένες κοκκομετρικές διαβαθμίσεις

(χαλίκι, ψηφίδα), ως αντιολισθητικό αδρανές σε αντιολισθητικούς ασφαλτοτάπητες, ως

αποστραγγιστικό αδρανές σε κατασκευές ΧΥΤΑ, ενώ σε κοκκομετρική διαβάθμιση άμμου, είναι

κατάλληλος για επιχώσεις διαφόρων αγωγών και την παρασκευή προϊόντων σκυροδέματος,

πλάκες πεζοδρομίου, κυβόλιθους καθώς και για άλλα έργα, υποκαθιστώντας ασβεστολιθική

άμμο. Η εταιρεία παράγει από σπιλίτη, αντιολισθητικά αδρανή για αντιολισθητικούς

ασφαλτοτάπητες, με εξαιρετικές φυσικές και χημικές ιδιότητες. Εδώ να τονίσουμε το PSV που

είναι η αντοχή στην επιταχυνόμενη στίλβωση. Ο σπιλίτης, ο οποίος έχει ελεγχθεί λεπτομερώς

και περιβαλλοντικά, παρουσιάζει μικρή κατανάλωση ασφάλτου στο τελικό ασφαλτόμιγμα,

λόγω του χαμηλού πορώδους του και κοστολογικό πλεονέκτημα μεταφοράς, λόγω του χαμηλού

ειδικού βάρους του. Τα αποτελέσματα από τον περιβαλλοντικό έλεγχο (σ.τ.σ.: βλέπε διαφάνεια) δείχνουν ότι είναι εντελώς αδρανές υλικό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλές

χρήσεις ακόμα. Έως το 2010, η εταιρεία διέθεσε σπιλίτη ως αδρανές σχεδόν σε όλα τα μεγάλα

οδικά έργα που υλοποιήθηκαν στηΝότιο και Κεντρική Ελλάδα, ενώ αυτά που βρίσκονται

σήμερα σε φάση επανεκκίνησης, είναι έτοιμη για την εκ νέου διάθεσή του στη αγορά. Ο

σπιλίτης, λόγω και της χαμηλής περιεκτικότητάς του σε ανθρακικό ασβέστιο, περίπου 15%, ήδη

από τα τέλη του περασμένου έτους, χρησιμοποιείται, σε κατάλληλη κοκκομετρική διαβάθμιση

(χαλίκι, άμμος) ως αποστραγγιστικό αδρανές, στην κατασκευή του ΧΥΤΑ Θήβας και από τις

αρχές του παρόντος έτους, στην κατασκευή των νέων … του ΧΥΤΑ Φυλής. Για τους ίδιους

λόγους είναι κατάλληλος και για την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ. Από σειρά εργαστηριακών

δοκιμών προέκυψε καταλληλότητα της άμμου του σπιλίτη για επιχώσεις αγωγών και έχει

χρησιμοποιηθεί, αντί ασβεστολιθικής άμμου, σε κατασκευές γηπέδων ποδοσφαίρου, στην

ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Εύβοιας.

Για τη σκωρία ηλεκτροκαμίνων τώρα, που αποτελεί παραπροϊόν της μεταλλουργίας, εμείς το

θεωρούμε παραπροϊόν, και η ετήσια ποσότητά της κυμαίνεται σε 2 εκατ. τόνους. Κατά μέσο

όρο οι ποσότητες σκωρίας ηλεκτροκαμίνων που πωλούνται για την παραγωγή υλικού

Page 37: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

777000ΤΟΜΟΣ Β

αμμοβολής, ανέρχονται σε 300.000 τόνους ετησίως, αποκλειστικά σε εργοστάσια παραγωγής

υλικών αμμοβολής, που βρίσκονται κοντά στο πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο. Το προϊόν που

προκύπτει από την επεξεργασία της σκωρίας, εξάγεται στα ναυπηγεία της Μεσογείου. Η

ελληνική τσιμεντοβιομηχανία έχει χρησιμοποιήσει τη σκωρία ως υλικό τσιμέντου από το 1985‐

2000 και έχουν απορροφηθεί για το σκοπό αυτό, πάνω από 5 εκατ. τόνοι. Η σκωρία, λόγω της

ποζολανικότητάς της, μπορεί να υποκαταστήσει φυσική ποζολάνη. Η χρήση της διεκόπη λόγω

της εφαρμογής του προτύπου EN197‐1, στο οποίο η κατηγορία των βιομηχανικών ποζολανών,

όπως η εν λόγω σκωρία, τελικά δεν εντάχθηκε ως τεχνικό τσιμέντου. Όμως το υλικό αυτό, με

την 15ετή εμπειρία χρήσης στην παραγωγή των ελληνικών τσιμέντων και την σχεδόν 30ετή

εμπειρία της συμπεριφοράς των αντίστοιχων σκυροδεμάτων στις κατασκευές, αποτελεί ένα

παραδοσιακό και αποδεκτό τεχνικά υλικό, το οποίο πρέπει να ενταχθεί στο πρότυπο EN197‐1.

Στα πλαίσια του στόχου για την εισαγωγή της σκωρίας ηλεκτροκαμίνων στο πρότυπο, έχει

υποβληθεί, μέσω του ΕΛΟΤ, αίτημα στην Ε.Ε για την τροποποιητική ένταξη της σκωρίας στο

πρότυπο EN197‐1, ως συστατικού των κοινών τσιμέντων. Εντός του 2014 αναμένεται η

συζήτηση του θέματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην εν λόγω μελέτη, αποδεικνύεται ότι η

συμμετοχή της σκωρίας σε ποσοστό έως 10% στο τσιμέντο τύπου Portland, όχι μόνο βελτιώνει

τις αντοχές του τσιμέντου και του παραγόμενου σκυροδέματος αλλά και την περιβαλλοντική

συμπεριφορά τους, σχετικά με το ίδιο τσιμέντο χωρίς τη σκωρία. Σύμφωνα με σχετικές μελέτες

και μετά από πιλοτικές δοκιμές που έγιναν με τη συνεργασία του ΕΚΕΠΥ, προέκυψε η

καταλληλότητα της σκωρίας, σαν δομικό υλικό σε αντιολισθητικές πλάκες πεζοδρομίου και

πλατειών καθώς και στην κατασκευή πυρίμαχων τούβλων και κεραμιδιών αλλά και απλών

κεραμικών. Ακόμα από πιο πρόσφατη μελέτη του ΕΚΕΠΥ προκύπτει ότι η σκωρία μπορεί να

χρησιμοποιηθεί, με επίστρωση λίγων εκατοστών, ως υλικό πυροπροστασίας του σκυροδέματος

των σηράγγων, που κατασκευάζονται σε οδικά ή σιδηροδρομικά έργα. Ανακεφαλαιώνοντας και

οπτικοποιώντας τα μεγέθη, βλέπουμε ότι το μετάλλευμα αντιστοιχεί στο 8,4 % της συνολικής

εξορυσσόμενης ποσότητας, ενώ η σκωρία αντιστοιχεί στο 90% της ποσότητας του

μεταλλεύματος. Έτσι, οι ετήσιες διαθέσιμες ποσότητες των αδρανών, ξεπερνούν τα 25 εκατ.

τόνους. Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι, μόνο το 2,5% περίπου των φυσικών

πόρων που εξορύσσονται ετησίως, από τα 26 εκατ. τόνους για την παραγωγή σιδηρονικελίου

αξιοποιούνται: 100.000 τόνοι ασβεστόλιθος και σπιλίτης, 100.000 τόνοι σιδηρονικέλιο, 100.000

τόνοι σκωρία μεταλλακτών και 300.000 τόνοι σκωρία ηλεκτροκαμίνων. Άρα, πάνω από 25 εκατ.

τόνοι αδρανών υλικών ετησίως, μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος του περιβάλλοντος, της

ΛΑΡΚΟ και της οικονομίας γενικότερα.

Ελπίζω αυτή η παρουσίαση να ληφθεί υπόψη στα πλαίσια του βιώσιμου σχεδιασμού των

αδρανών στην Ελλάδα.

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β777111

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Ρισκάκης

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΗΣ

Γ.Μ.Μ. Α.Ε. ΛΑΡΚΟ

Χαράλαμπος Ρισκάκης ‐ Αρχιγεωλόγος ΓΜΜ ΑΕ ΛΑΡΚΟ

Εμπορική Διαχείριση Παραπροϊόντων

Μέλος Δ.Σ. της ΛΑΡΚΟΔΟΜΗ Α.Ε.

ΚΥΡΙΑ ΠΑΡΑΠΡΟΙΟΝΤΑ ΤΗΣ ΛΑΡΚΟ ΠΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΕΙ Η ΛΑΡΚΟΔΟΜΗ Α.Ε.

• ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ

• ΣΚΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΚΑΜΙΝΩΝ

• ΣΠΙΛΙΤΗΣ

Page 38: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

777222ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Ρισκάκης

• Ασβεστόλιθος που εξορύσσεται κατά την αποκάλυψη του μεταλλεύματος ετησίως.

Μεταλλεία Εύβοιας 15,0 εκ. τόνοι

Μεταλλεία Αγ. Ιωάννη 5,5 εκ. τόνοι

Μεταλλεία Καστοριάς 1,5 εκ. τόνοι

ΣΎΝΟΛΟ 22,0 εκ. τόνοι

ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ

• ΣΤΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β777333

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Ρισκάκης

ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΩΝ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ

ΤΗΣ Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟΕΥΒΟΙΑ ΛΟΚΡΙΔΑ

ΧΗΜΙΚΗ

ΣΥΣ

ΤΑΣΗ

%

CaCO3 95 - 97 83 - 90

Fe2O3 0.4 - 1.4 2.0 - 3.5

SiO2 0.8 - 1.9 2.0 - 6.0

Al2O3 0.3 - 0.8 0.3 - 1.0

MgO 0.3 - 0.7 0.8 - 6.0

Cr2O3 0.01 - 0.08 0.08 - 0.15

ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ

• ΣΤΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

• ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ

ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΩΝ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ

ΤΗΣ Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟLos Angeles

(ASTM C131-1996) Αντοχή σε κρούση και τριβή

25 - 28 %

Αντοχή σε αποσάθρωση (ASTM C88-1990)

(Υγεία πετρώματος)1.4 - 2.5 %

Ισοδύναμο άμμου (AASHTO T-176/2000) 70 - 80

Δοκιμή Αντοχής μητρικού πετρώματος (ΕΛΟΤ 408)

64 - 71 Mpa

ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ

• ΣΤΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

• ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ

• ΣΕ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ

Page 39: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

777444ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Ρισκάκης

ΣΠΙΛΙΤΗΣ

• ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΤΙΚΟ ΑΔΡΑΝΕΣ

ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΠΙΛΙΤΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΗΣ Γ.Μ.Μ.Α.Ε.

ΛΑΡΚΟ

ΟΡΥ

ΚΤΟ

ΛΟΓΙΑ

ΚΥΡΙΕΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ %

ΑΥΓΙΤΗΣ 20ΠΛΑΓΙΟΚΛΑΣΤΑ

(ΑΛΒΙΤΗΣ) 50

ΧΛΩΡΙΤΗΣ 15

ΣΕΡΙΚΙΤΗΣ 5

ΑΣΒΕΣΤΙΤΗΣ 5

ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ (ΜOSH) 7

ΕΙΔΙΚΟ ΒΑΡΟΣ 2,8

ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΟΓΚΟΥ (ΑΔΡΑΝΩΝ) 1,47

ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΠΙΛΙΤΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΗΣ Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ

ΕΡΓΑ

ΣΤΗΡΙΑΚΕΣ

ΔΟΚΙΜΕΣ

ΑΠΌ ΕΩΣ

Los AngelesΑντοχή σε κρούση και τριβή 12 15

Αντοχή σε αποσάθρωση (Υγεία πετρώματος)

Με χρήση Να2SO4 1 3

Με χρήση MgSO4 8 12

AIV Δοκιμή Αντίστασης σε κρούση 10 17

PSV Αντοχή σε επιταχυνόμενη

στίλβωση 57 61

AAV Αντοχή σε απότριψη 3 6

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΠΙΛΙΤΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΗΣ Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ

ΦΟΡΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΣ/ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΟΡΙΑ

Ι.Γ.Μ.Ε. Ειδική Ραδιενέργεια 35‐40 (c/s)/gr*10‐4 <200 (c/s)/gr*10‐4

ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.Πολυκυκλικοί Αρωματικοί

ΥδρογονάνθρακεςΜη ανιχνεύσιμοι ή με πολύ χαμηλή

συγκέντρωση χωρίς επιβάρυνση από αυτούς

Ε.Μ.Π. Αμίαντος Δεν ανιχνεύθηκε

Ε.Μ.Π.

Περιβαλλοντικός χαρακτηρισμός: Δοκιμή ΕΛΟΤ EN 12457.04 As, Ba, Cd, Cr, Cu, Hg, Mo, Ni, Pb, Sb, Se,

Zn, ιόντα (Cl, F, SO4)

Εκχυλισιμότητα όλων των στοιχείων, πολύ κάτω από τα όρια που έχουν θεσπιστεί στην

απόφαση 2003/33/ΕΚ για την αποδοχή αποβλήτων σε ΧΥΤΑ αδρανών αποβλήτων.

ΣΠΙΛΙΤΗΣ

• ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΤΙΚΟ ΑΔΡΑΝΕΣ

• ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΤΙΚΟ ΑΔΡΑΝΕΣ ΣΕ Χ.Υ.Τ.Α

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β777555

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Ρισκάκης

ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΠΙΛΙΤΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΗΣ Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ

ΧΗΜΙΚΗ

ΣΥΣ

ΤΑΣΗ

%

ΑΠΩΛΕΙΑ ΠΥΡΩΣΗΣ 5,88

C 0,16

S 0,04

Fe total 6,32

SiO2 54,60

CaO 8,19

MgO 5,21

Al2O3 16,21

CaCO3 14,66

ΣΠΙΛΙΤΗΣ

• ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΤΙΚΟ ΑΔΡΑΝΕΣ

• ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΤΙΚΟ ΑΔΡΑΝΕΣ ΣΕ Χ.Υ.Τ.Α.

• ΕΠΙΧΩΣΕΙΣ ΑΓΩΓΩΝ & ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ

Page 40: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

777666ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Ρισκάκης

ΣΚΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΚΑΜΙΝΩΝ

• ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΓΙΑ ΥΛΙΚΟ ΑΜΜΟΒΟΛΗΣ

300.000 τόνοι ετησίως

ΣΚΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΚΑΜΙΝΩΝ

• ΣΤΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Υποκαθιστά φυσική ποζολάνη

Από το 1985 έως το 2000 έχουν απορροφηθεί πάνω από 5 εκ. τόνοι από την ελληνική τσιμεντοβιομηχανία

ΣΚΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΚΑΜΙΝΩΝ

• ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΓΙΑ ΥΛΙΚΟ ΑΜΜΟΒΟΛΗΣ

• ΣΤΗ ΤΣΙΜΕΝΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

• ΚΕΡΑΜΙΚΑ ‐ ΠΥΡΙΜΑΧΑ

ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΞΟΡΥΣΣΟΝΤΑΙ ΕΤΗΣΙΩΣ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΤΗΣ Γ.Μ.Μ.Α.Ε ΛΑΡΚΟ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ

ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑ ΣΤΕΙΡΑ ΣΥΝΟΛΟ

ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ ΛΟΙΠΑ

ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ

2,2 8,4% 22,0 84,0% 2,0 7,6% 26,2

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β777777

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Χ. Ρισκάκης

ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ –ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ & ΠΑΡΑΠΡΟΙΟΝΤΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ

ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑ ΣΤΕΙΡΑ ΣΥΝΟΛΟ

ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ ΛΟΙΠΑ

ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ

2,2 8,4% 22,0 84,0% 2,0 7,6% 26,2

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ

FeNi ΣΚΩΡΙΑ ΜΕΤΑΛ/ΤΩΝ ΣΚΩΡΙΑ Η/Κ ΣΥΝΟΛΟ

ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ

0,1 4,5% 0,1 4,5% 2,0 90,9% 2,2

0,4% 0,4% 7,6% 26,2

ΣΚΩΡΙΑ Η/Κ

ΑΜΜΟΒΟΛΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΣΥΝΟΛΟ

ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ % ΕΚ ΤΟΝΟΙ

0,3 15,0% 1,7 85,0% 2,0

1,1% 6,5% 26,2

ΔΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΑΔΡΑΝΩΝ ΕΤΗΣΙΩΣ (ΣΕ ΕΚ. ΤΟΝΟΥΣ)

• Μόνο το 2,5% περίπου των φυσικών πόρων που εξορύσσονται ετησίως (26 εκ τόνοι) για την παραγωγή του σιδηρονικελίου αξιοποιούνται σήμερα.

• 100.000 τόνοι ασβεστόλιθος & σπιλίτης (0,4%)

• 100.000 τόνοι σιδηρονικέλιο (0,4%)

• 100.000 τόνοι σκωρία μεταλλακτών (0,4%)

• 300.000 σκωρία ηλεκτροκαμίνων (1,1%)

• Πάνω από 25 εκ. τόνοι αδρανών υλικών ετησίως μπορούν να αξιοποιηθούν σε όφελος του περιβάλλοντος, της ΛΑΡΚΟ, και της οικονομίας γενικότερα.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΗΣ

Γ.Μ.Μ. Α.Ε. ΛΑΡΚΟ

Χαράλαμπος Ρισκάκης ‐ Αρχιγεωλόγος ΓΜΜ ΑΕ ΛΑΡΚΟ

Εμπορική Διαχείριση Παραπροϊόντων

Μέλος Δ.Σ. της ΛΑΡΚΟΔΟΜΗ Α.Ε.

Page 41: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

777888ΤΟΜΟΣ Β

Β.4.2 Κ. Δραγασάκης (ΤΙΤΑΝ): «Βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών ‐ Η εμπειρία και η οπτική του Ομίλου ‘ΤΙΤΑΝ’»

Θα ήθελα και εγώ από την πλευρά μου να ευχαριστήσω τους οργανωτές αυτής της ημερίδας,

για την πρόσκληση που μας έκαναν, προκειμένου να παρουσιάσουμε την εμπειρία και την

οπτική του ομίλου ΤΙΤΑΝ, γύρω από τη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών.

Όπως είναι γνωστό, η βιώσιμη ανάπτυξη στηρίζεται σε τρεις άξονες που

αλληλοϋποστηρίζονται. Συνεπώς κάθε επιχείρηση και προφανώς οι λατομικές επιχειρήσεις, θα

πρέπει να είναι οικονομικά βιώσιμες, περιβαλλοντικά υπεύθυνες και κοινωνικά αποδεκτές.

Λίγα λόγια για τα χαρακτηριστικά του κλάδου των αδρανών. Ο κλάδος έχει την ιδιαιτερότητα

ότι χωροθετείται όπου υπάρχει κατάλληλος γεωλογικός σχηματισμός ενώ υπάρχουν και οι

περιορισμοί από τη νομοθεσία. Στηρίζεται κυρίως στην τοπική αγορά και αυτή την στιγμή

λειτουργούν μικρές επιχειρήσεις με μεγάλη γεωγραφική διασπορά, τα παραγόμενα προϊόντα

είναι μη διαφοροποιημένα, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός, κυρίως σε επίπεδα τιμών,

αντιμετωπίζονται μεγάλες δυσκολίες στην αδειοδότηση, ενώ υφίστανται και απειλές από την

παράνομη λατόμευση και την διακίνηση λατομικών προϊόντων γενικότερα, χωρίς την

κατάλληλη σήμανση CE. Το ευρύτερο περιβάλλον γύρω από τον κλάδο των αδρανών

συνίσταται από το οικονομικό, νομικό‐θεσμικό πλαίσιο, το κοινωνικό, πολιτικό και τεχνολογικό.

Λίγα λόγια, γνωστά πράγματα, αναφέρθηκαν και από προηγούμενους ομιλητές. Η ελληνική

οικονομία είναι σε ύφεση από το 2008, το νομικό‐θεσμικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται από

πληθώρα νόμων, αποφάσεων, κανονισμών που καθιστούν δύσκολη και με σημαντικές

καθυστερήσεις την αδειοδότηση. Το κοινωνικό περιβάλλον είναι συνήθως εχθρικό, με έντονες

αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία (με προσφυγές στο ΣτΕ και άλλες καταγγελίες), ενώ και τα

μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναδεικνύονται σε ένα μοχλό πίεσης, που διαμορφώνει ένα

ασφυκτικό περιβάλλον για τον εξορυκτικό κλάδο. Το πολιτικό πλαίσιο, η Εθνική Πολιτική για

την Αξιοποίηση των Ορυκτών Πρώτων Υλών, δεν έχουν γίνει μέχρι τώρα σοβαρά βήματα για την

εφαρμογή της, ενώ απουσιάζει και ένα μακροχρόνιο όραμα και μια στρατηγική για την

εκμετάλλευση των Ορυκτών Πόρων, με πυλώνα την βιώσιμη ανάπτυξη. Από την άλλη,

πιστεύουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχει σημαντική τεχνογνωσία, τόσο για την εκμετάλλευση των

λατομείων όσο και για τον σχεδιασμό και κατασκευή μηχανημάτων επεξεργασίας των

αδρανών, ενώ υπάρχουν και ευκαιρίες για ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων στη

λατομική δραστηριότητα. Επικεντρώνοντας στον κλάδο, η ζήτηση τα τελευταία 6 χρόνια έχει

μειωθεί πάνω από 70%, όπως επίσης και ο αριθμός των οικοδομικών αδειών. Υπάρχει συνεχής

μείωση της δημόσιας και ιδιωτικής κατανάλωσης αλλά και των επενδύσεων. Η

προγραμματισμένη επανεκκίνηση των δημοσίων έργων εκτιμάται ότι, δεν θα απορροφήσει

μεγάλες ποσότητες από τα λατομεία που λειτουργούν εντός των λατομικών περιοχών, ενώ

σοβαρό θέμα είναι και η έλλειψη ελέγχου της αγοράς, για την παράνομη διακίνηση των

αδρανών. Όπως είπα, ο ανταγωνισμός είναι πολύ έντονος, σε τοπικό επίπεδο. Αναφέρθηκαν

προηγουμένως κάποιες εκτιμήσεις, ότι μόλις το 50% της παραγωγής αδρανών προέρχεται από

λατομεία εντός των λατομικών περιοχών, ενώ το υπόλοιπο είναι παράνομες λατομεύσεις,

αμμοληψίες ή από τα λατομεία μαρμάρων και τα λατομεία που εξυπηρετούν τα δημόσια έργα.

Το κόστος λειτουργίας των λατομείων παραμένει υψηλό, κυρίως λόγω των μισθωμάτων που

μπορεί να φθάνουν το 25 με 50% επί της τιμής πώλησης. Τα κόστη μεταφορών είναι επίσης

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β777999

υψηλά, γιατί και οι λατομικές περιοχές συνήθως είναι μακριά από τα κέντρα κατανάλωσης.

Στον αντίποδα, η παράνομη λατόμευση απαλλάσσεται από τα μισθώματα, είναι πιο κοντά στην

αγορά και συνεπώς είναι ανταγωνιστικότερη. Η είσοδος νέων λατομείων στην αγορά είναι

φυσικά πιο εύκολη, για ένα παράνομο λατομείο ή μία παράνομη αμμοληψία. Το ίδιο είναι και

για τη διακίνηση αδρανών υλικών από λατομεία που λειτουργούν για συγκεκριμένο σκοπό,

όπως ένα δημόσιο έργο. Για τα υποκατάστατα (δηλ. τα δευτερογενή αδρανή) έγινε μεγάλη

κουβέντα προηγουμένως. Απλώς θα επαναλάβω ότι στο λατομείο μας στη Μαλακάσα,

λειτουργεί εδώ και ένα χρόνο, μία αδειοδοτημένη μονάδα επεξεργασίας ΑΕΚΚ. Δυστυχώς, από

την εμπειρία μας μέχρι τώρα, αυτή η δευτερογενής παραγωγή αδρανών υλικών, είναι πολύ

μικρή έως ασήμαντη. Συνεπώς το ερώτημα είναι αν υπάρχει μέλλον. Βραχυπρόθεσμα ίσως όχι,

λόγω της πρωτοφανούς ύφεσης, σε διάρκεια και βάθος αλλά μακροπρόθεσμα σίγουρα

πιστεύουμε ότι υπάρχει μέλλον γιατί θα υπάρξουν ευκαιρίες. Ο ένας πυλώνας για τη βιώσιμη

ανάπτυξη σημαίνει ότι μία λατομική επιχείρηση θα πρέπει να είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνη,

ελαχιστοποιώντας το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα. Ο ΤΙΤΑΝΑΣ, όλα τα λατομεία αδρανών

υλικών στην Ελλάδα, εφαρμόζουν Σύστημα Διαχείρισης Περιβάλλοντος, πιστοποιημένο κατά

ISO14001, έχουν φυσικά εγκεκριμένες ΜΠΕ και Περιβαλλοντικούς Όρους και λειτουργούν

σύμφωνα με το πλάνο εκμετάλλευσης και εφαρμόζουν το πλάνο αποκατάστασης των

λατομείων. Ο ΤΙΤΑΝΑΣ έχει περισσότερα από 40 χρόνια εμπειρίας στην αποκατάσταση

λατομείων, είτε με δενδροφυτεύσεις των εξοφλημένων βαθμίδων είτε με πλήρωση του κενού

της εκσκαφής είτε με τη δημιουργία λιμνοδεξαμενής, εκεί φυσικά που το επιτρέπουν οι

γεωλογικές συνθήκες και εφαρμόζοντας τη μέθοδο της υδροσποράς. Επίσης δίνουμε μεγάλη

σημασία στην προστασία της βιοποικιλότητας, τόσο όταν ολοκληρώθηκε μία πιλοτική μελέτη

αξιολόγησης της βιοποικιλότητας, στο λατομείο μας στην Πάτρα, σε συνεργασία με τα

Πανεπιστήμια των Πατρών και των Ιωαννίνων, ενώ είναι σε εξέλιξη μελέτη βιοποικιλότητας,

στα λατομεία μας στο Ρέθυμνο, τη Μήλο και στην Πέλλα. Εδώ απλώς παραθέτουμε κάποιες

φωτογραφίες για την εξέλιξη και τα αποτελέσματα των αποκαταστάσεων. Ο έτερος πυλώνας,

για τη βιώσιμη ανάπτυξη για το σχεδιασμό αδρανών, σημαίνει ότι μια λατομική επιχείρηση θα

πρέπει να είναι κοινωνικά υπεύθυνη. Δυστυχώς υπάρχει ένα κακό παρελθόν. Υφίσταται μια

έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ του κράτους, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας και απαιτείται

μία σημαντική προσπάθεια για να ανατραπεί η σημερινή κατάσταση, γιατί τελικά πριν από

κάθε νομοθετική άδεια, μια λατομική επιχείρηση πρέπει να κερδίζει την αποδοχή και να έχει

την κοινωνική άδεια για να λειτουργίσει. Στον ΤΙΤΑΝΑ δίνουμε μεγάλη σημασία στην κοινωνική

εταιρική ευθύνη, με προτεραιότητα στην ασφάλεια της εργασίας, την μέριμνα για τους

εργαζομένους μας, τον σεβασμό και την στήριξη των τοπικών κοινωνιών. Τελικά θέλουμε να

λειτουργούμε ως ενεργό μέλος της κοινωνίας, λαμβάνοντας δεσμεύσεις για τη βιώσιμη

ανάπτυξη. Ο ΤΙΤΑΝΑΣ είναι επίσης ιδρυτικό μέλος της διεθνούς πρωτοβουλίας, για τη βιώσιμη

ανάπτυξη του κλάδου της τσιμεντοβιομηχανίας. Αυτή η πρωτοβουλία, μεταξύ άλλων, έχει

εκπονήσει εργαλεία και κατευθυντήριες οδηγίες, για την αποκατάσταση των λατομείων και τη

βιοποικιλότητα. Πολύ σημαντικό επίσης για μας είναι η σύμπραξη με τους συμ‐μετόχους,

έχουμε αναπτύξει διαδικασία διαλόγου και σύμπραξης με αυτούς. Κλείνοντας, η βιώσιμη

ανάπτυξη για τα λατομεία αδρανών υλικών είναι εφικτή, μέσα σε ένα πλαίσιο οικονομικής

βιωσιμότητας, σεβασμού προς το περιβάλλον και την εξυπηρέτηση τελικά των αναγκών της

κοινωνίας και θεωρούμε ότι τα απαραίτητα στοιχεία προς αυτή την κατεύθυνση είναι η

εφαρμογή της εθνικής πολιτικής, για την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών, η τήρηση του

Page 42: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

888000ΤΟΜΟΣ Β

νομοθετικού πλαισίου, κυρίως για την εξάλειψη της παράνομης λατόμευσης και της παράνομης

διακίνησης λατομικών προϊόντων, την απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών, να υπάρχει

δέσμευση μεταξύ των επιχειρήσεων και της πολιτείας, ένας γόνιμος διάλογος και συνεργασία

μεταξύ όλων των συμ‐μετόχων, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και

φυσικά η γνώση και η καινοτομία.

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Δραγασάκης

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β888111

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Δραγασάκης

Page 43: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

888222ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Δραγασάκης

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β888333

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Δραγασάκης

Page 44: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

888444ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κ. Δραγασάκης

ΕΕυυχχααρριισσττοούύμμεε

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β888555

Β.4.3 Κ. Ασημακόπουλος (LAFARGE): «Βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών ‐ Η εμπειρία και η οπτική της LAFARGE»

Καλησπέρα σε όλους.Πριν αρχίσω ήθελα να πώ ότι ακούσαμε αρκετά σήμερα, από όλες τις

πλευρές και από τη Διοίκηση και από ιδιώτες αλλά αυτό που θέλω να ρωτήσω , να επισημάνω ,

είναι ότι σήμερα μιλάμε για τη βιώσιμη ανάπτυξη αδρανών. Στο δικό μου το μυαλό τι σημαίνει

βιώσιμη ανάπτυξη αδρανών. Είναι να μην κάνουμε σπατάλη των φυσικών πόρων δηλ. να

κάνουμε επιμήκυνση αυτών που έχουμε. Πάνω σ’αυτόν τον τομέα νομίζω ότι ξεκίνησε για να

δουλεύει το SNAP‐SEE. Με αυτό το πνεύμα θα σας πω, από τη δικιά μας πλευρά, το πώς

βλέπουμε την όλη συμμετοχή μας σ’αυτό το πρόγραμμα. Σαν όμιλος LAFARGE έχουμε 10

λατομεία αδρανών και 3 λατομεία ασβεστολίθου. Κοιτάτε πώς είναι κατανεμημένα (διαφάνεια

2) και θα σας πω ότι στον όμιλο αυτό, καταλάβαμε από πολύ νωρίς, τις ανάγκες της κοινωνίας

και έτσι πολλές φορές βρεθήκαμε μπροστά από το νόμο. Ξεκινήσαμε να κάνουμε

αποκαταστάσεις π.χ. πριν ο νόμος μας το επιβάλλει, πριν τον 669/77. Μετά καταλάβαμε ότι

αυτό δεν ήταν αρκετό. Ξεκινήσαμε και μπήκαμε στη βιοποικιλότητα, πριν εφαρμοστεί ο νόμος

για την βιοποικιλότητα. Τέλος προσπαθούμε και μπαίνουμε σαν όμιλος στη φιλοσοφία ότι θα

πρέπει να κάνουμε διατήρηση και εξοικονόμηση των φυσικών πόρων. Εκεί προχωράμε σε όλη

τη γκάμα, είτε αυτό λέγεται εναλλακτικά καύσιμα, είτε εναλλακτικές πρώτες ύλες, ακόμα και

στο θέμα των αδρανών. Σε αυτόν τον δρόμο θα σας μιλήσω. Όταν μιλάμε για βιώσιμη

ανάπτυξη, πολλοί ερευνητές, πολλοί επιστήμονες έχουν πεί ότι το βασικό στο θέμα της

βιώσιμης ανάπτυξης για τα αδρανή πρέπει να είναι το γεγονός ότι πρέπει να βρισκόμαστε

κοντά στην πηγή της κατανάλωσης. Εμείς ερχόμαστε με τη σειρά μας και τα διώχνουμε όσο

μπορούμε πιο μακριά, σε μέρος μη ορατό κ.λ.π.. Φτάνοντας σε ένα τέτοιο σημείο, το κόστος

μεταφοράς γίνεται τεράστιο και όσο πάει θα μεγαλώνει, με αποτέλεσμα, τα «νόμιμα» λατομεία

θα έχουν πρόβλημα, δεν θα υπάρχουν. Αλλά τότε δεν μιλάμε για βιώσιμη ανάπτυξη. Είναι

γεγονός ότι τα αδρανή είναι φτηνά υλικά και αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη μας.

Συνεχίζοντας μέσα σε αυτό το πνεύμα, βλέπουμε ότι υπάρχουν μεγάλα κέντρα κατανάλωσης τα

οποία δεν έχουν κοντά πρώτη ύλη. Το πρόβλημα της Αττικής όλοι το ξέρουμε. Υπάρχει μια

λατομική περιοχή, τα αποτελέσματα τότε που είχαμε τότε στις μεγάλες καταναλώσεις,

γυρίσαμε το κεφάλι από τη Δυτική στην Ανατολική Αττική και είδαμε το τι έγινε. Προχωράμε σε

άλλες περιοχές που έχουν τα ίδια προβλήματα. Πελλοπόνησης π.χ. βλέπουμε να πράγματα με

τη φιλοσοφία που είχαμε πριν και όχι με τη βιώσιμη ανάπτυξη όπως θα έπρεπε. Θα πρέπει να

κάνουμε μία σωστή αξιοποίηση όλων των εναλλακτικών πηγών, είτε πρωτογενή είτε

δευτερογενή και αυτή είναι η άποψή μας. Με το σκεπτικό ότι, όταν λέμε βιώσιμη ανάπτυξη, να

μην κάνουμε σπατάλη των δυνητικών πόρων. Είναι φυσικό ότι μέσα σε αυτό το πλαίσιο,

βοηθάμε σημαντικά και στο περιβάλλον. Σχετικά με την παραγωγή αδρανών, όλοι εδώ μέσα

ξέρουμε ότι κατά την παραγωγή τους παράγονται κλάσματα, που δεν μπορούν να αποδοθούν

στην αγορά είτε γιατί δεν τα θέλει η αγορά σήμερα είτε για λόγους οικονομικούς. Πιο πριν,

αυτά τα κλάσματα, είχαμε αρχίσει να τα κάνουμε ανακύκλωση αλλά συνέχεια βρισκόμασταν σε

ένα σημείο, όπου ένα μέρος πάντα δεν θα μπορούμε να το κάνουμε τίποτα. Άρα κάνουμε

σπατάλη φυσικών πόρων. Κάνοντας όμως την ανακύκλωση, η κάθε επιχείρηση έχει επιπλέον

κόστος, το οποίο είναι για την επένδυση, για την παραγωγή, φέρνει μεγαλύτερη επιβάρυνση

στο περιβάλλον και φυσικά δεν έχει λύσει το όλο θέμα. Γιατί στο τέλος της ανακύκλωσης

Page 45: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

888666ΤΟΜΟΣ Β

πάντα περισσεύει ένα μέρος των αδρανών που παραμένει. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας

δώσω ένα παράδειγμα πλήρους ανακύκλωσης από το λατομείο μας στον Αλμυρό (διαφάνεια

5). Αυτό που γίνεται στην μονάδα αυτή, δεν είναι εφικτό να γίνει σε κάθε λατομείο, όμως είναι

ένα παράδειγμα του πώς πρέπει να σκεφτόμαστε, εάν πιστεύουμε στη βιώσιμη ανάπτυξη των

αδρανών. Ένα δεύτερο σημείο που άκουσα, είναι σχετικά με τα λατομεία ασβεστολίθου

ειδικών χρήσεων. Είναι αυτά που υπόκεινται στο άρθρο 8 του Ν. 2115 και τα οποία

αδειοδοτούνται κοντά στα κέντρα κατανάλωσης δηλ. κοντά στις μονάδες που είναι είτε η

τσιμεντοβιομηχανία είτε η ασβεστοποιία. Τι συμβαίνει όμως εδώ. Αυτά τα λατομεία, που η

χωροθέτησή τους συμβαδίζει με την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλ. βρίσκονται κοντά στα

κέντρα κατανάλωσης, στο σημερινό νομοθετικό πλαίσιο, είναι η εξαίρεση του νόμου. Κατά την

εκμετάλλευση αυτών των αδρανών για χρήση στην τσιμεντοβιομηχανία, πολλές φορές

υπάρχουν και ποιοτικά προβλήματα (π.χ. η ύπαρξη μαγνησίου) και ένα μέρος των

παραγόμενων προϊόντων δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τσιμεντοβιομηχανία. Αυτά τα

προϊόντα στοκάρονται σε ένα χώρο αλλά μπορεί να είναι κατάλληλα για την παραγωγή

σκυροδέματος και για ανακύκλωση, αλλά δεν μπορούμε να τα διαθέσουμε πουθενά. Αυτό θα

πρέπει με κάποιο τρόπο να το δούμε, εφ’όσον πιστεύουμε στην βιώσιμη ανάπτυξη. Για τη

βιώσιμη διαχείριση των πόρων θα πρέπει να έχουμε μια ολοκληρωμένη και ισορροπημένη

αξιοποίησή τους ώστε να επιτύχουμε τη μέγιστη αύξηση ζωής των διαθέσιμων πόρων, με

θετική επίπτωση στο περιβάλλον, γιατί η χρήση ανακυκλωμένων υλικών μειώνει την

κατανάλωση ενέργειας, με επακόλουθο τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακος. Με αυτόν

τον τρόπο πρέπει να βλέπουμε τη διαχείριση των ΑΕΚΚ, την ανακύκλωση των ίδιων αδρανών

και τα συλλεκτικά αδρανή (από ποτάμια). Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να ξέρουμε ποια

είναι αυτά τα αδρανή, που βρίσκονται και για ποια χρήση είναι κατάλληλα. Να γίνει δηλ.

πιστοποίηση γιατί με την πιστοποίηση όλων αυτών των υλικών θα κάνουμε ένα ανάχωμα και

στα παράνομα λατομεία ή στην παράνομη δραστηριότητα. Ένα θέμα που πρέπει να επιλυθεί

επίσης είναι να ξεκαθαρίσει η διαφορετική νομοθετική αντιμετώπιση που υπάρχει στα

λατομεία. Επίσης για τα συλλεκτικά αδρανή (από ποτάμια) δεν υπάρχει επί της ουσίας καμμία

νομοθεσία αυτή τη στιγμή. Ιδιαίτερα δημιουργείται και αθέμιτος ανταγωνισμός με τα άλλα

αδρανή (θραυστά) λόγω έλλειψης κόστους αδειοδότησης, μελετών, εγγυητικών κ.λ.π. Επίσης

άλλα θέματα που πρέπει να δούμε είναι οι περιοχές που δεν έχουν ακόμη λατομεία στις

λατομικές περιοχές, το θέμα της ιδιοκατανάλωσης και φυσικά θα πρέπει να δούμε και το θέμα

της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως από κάποιους, θα έπρεπε να

παρευρίσκεται εδώ η τοπική αυτοδιοίκηση, διότι πολλά από τα θέματα που αντιμετωπίζουμε

προέρχονται από την μη πλήρη κατανόηση ή γνώση από την πλευρά τους. Το χειρότερο απ’όλα

είναι ότι δεν υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση των ιδίων θεμάτων από την τοπική αυτοδιοίκηση.

[

Πρακτικκά 1ης Ημμερίδας Δ

ΕΙΣΗΓΗΤΗ

Διαβούλ

ΗΣ: Κ. Αση

λευσης S

ημακόπου

NAP‐SE

υλος

E] [2014]

ΤΟΜΟΣΣ Β888777

Page 46: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

888888Τ

[201

ΤΟΜΟΣ Β

14] [Πρρακτικά

ΕΙΣ

1ης Ημερ

ΗΓΗΤΗΣ: Κ

ρίδας Δια

Κ. Ασημα

αβούλευ

κόπουλος

υσης SNA

ς

AP‐SEE] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β888999

Β.4.4 Ε. Κολυφέτης (HALYPS): «Βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου παραγωγής αδρανών ‐ Η εμπειρία και η οπτική της HALYPS»

Καλησπέρα σας και από μένα. Είμαι Δ/ντής της Αειφόρου Ανάπτυξης της εταιρείας HAPYPS Δομικά

Υλικά και μέλος της εταιρίας ITALCEMENTIGROUP. Ο όμιλος που ανήκουμε είναι μία διεθνής

εταιρία, που έχει λατομεία και εργοστάσια τσιμέντου, σε πολλά μέρη του κόσμου, σε όλες τις

ηπείρους, εκτός της Αυστραλίας. Με όλες αυτές τις μονάδες, έχουμε επικοινωνία για όλα τα

θέματα που μας απασχολούν. Η εμπειρία, η τεχνογνωσία και τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά είναι

για 22 χώρες, που είναι διάσπαρτες σε 4 ημείρους. Υπάρχουν 53 εργοστάσια τσιμέντου, 10 κέντρα

άλεσης, 7 τερματικοί σταθμοί, 449 μονάδες παραγωγής σκυροδέματος και 115 λατομεία. Οι

πωλήσεις του ομίλου για το 2012 ξεπέρασαν τα 4,5 δις. Ευρώ. Στην Ελλάδα υπάρχει ένα

εργοστάσιο τσιμέντου, ένα λατομείο και μονάδες παραγωγής σκυροδέματος. Όλες αυτές οι

εταιρείες δουλεύουν κάτω από την «ομπρέλα» της αειφόρου ανάπτυξης. Η μεγάλη διαφορά που

έχει γίνει τα τελευταία χρόνια είναι ότι προσπαθούμε να επεκτείνουμε την αειφορία, σε όλους τους

εμπλεκόμενους με εμάς φορείς. Δημιουργούμε οικοδομικά υλικά και έχουμε ρίξει το βάρος μας

στις καινοτόμες ιδέες και στην αειφορία των υλικών. Γι’αυτό το λόγο, κάτω από την «ομπρέλα»

αυτή βρίσκεται το όραμα του ομίλου και έχουν βγει και ανανεωμένες πολιτικές, που εκφράζουν

αυτό που είπα, για την αειφορία και ιδιαιτέρως για την ασφάλεια. Σε αυτό το πνεύμα, οι εταιρίες

της Ελλάδας συνεισφέρουν στο όραμα, με μια πολιτική ποιότητας του περιβάλλοντος, που σέβεται

τον εργαζόμενο, τον πελάτη και που διέπεται από τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης. Μόλις το

2013 η εταιρία διέθεσε 13 εκατ. ευρώ για την κατασκευή 5 μεγάλων σιλό στον Ασπρόπυργο, που

είναι 100% μία περιβαλλοντική επένδυση, σαν εφαρμογή όλων αυτών που σας είπα. Στο λατομείο

HALYPS, εφαρμόστηκαν αυτές τις πολιτικές και έχουν τεθεί σε ισχύ όλες οι αδειοδοτήσεις που

απαιτούνται από τη νομοθεσία, για τη σωστή λειτουργία μιας τέτοιας δραστηριότητας. Οι

απαιτήσεις που προκύπτουν από τους Περιβαλλοντικούς Όρους, την άδεια εκμετάλλευσης και την

άδεια μηχανολογικών εγκαταστάσεων, παρακολουθούνται και ελέγχονται ώς προς την τήρησή

τους, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14001. Το Δασαρχείο πιστοποίησε με επιτυχία την

αποκατάσταση έκτασης 520 στρεμμάτων. Στον όμορο δήμο αποδίδονται ανταποδοτικά οφέλη,

μέσω των ισχύοντων δημοτικών φόρων. Το λατομείο HALYPS έχει πιστοποιηθεί με τα πρότυπα ISO

9001 & 14001 και διαθέτει CE για τα προϊόντα. Η λατομική του ζώνη περιλαμβάνει μία έκταση 1400

στρεμμάτων περίπου. Στην διαφάνεια 12 παρουσιάζονται μερικές φωτογραφίες από την παρούσα

κατάσταση, των αποκατεστημένων βαθμίδων και των γραφείων. Η εκμετάλλευση των λατομείων

αδρανών υλικών αδειοδοτείται από το ΥΠΕΚΑ. Οι ελέγχουσες αρχές είναι η Επιθεώρηση

Μεταλλείων, οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, το Δασαρχείο, το Υπουργείο Ανάπτυξης

(μηχανολογικά), το Υπουργείο Μεταφορών, η Πολεοδομία, η Δ/νση Υδάτων και βεβαίως η

Αστυνομία. Παρόλο που υπάρχει αυτό το αυστηρό νομικό πλαίσιο, σε όλους αυτού τους φορείς,

δεν υπάρχουν, ούτε σε τακτική βάση ούτε συντονισμένα, επιθεωρήσεις. Και το λέω αυτό διότι

τελευταία δεχόμαστε πάρα πολλές επιθεωρήσεις, και σκεφτόμαστε ότι είναι μόνο για μας. Αυτο

που βλέπουμε εμείς στην αγορά (υφιστάμενη κατάσταση) είναι ότι σε όλες αυτές τις κατασκευές,

τα δομικά υλικά που χρησιμοποιούνται, πρέπει να έχουν κανονικά πιστοποίηση CE, όπως ισχύει για

όλα τα υλικά. Αυτή είναι μία ανάγκη ποιότητας. Όμως, κάποιοι παραγωγοί σκυροδέματος, δεν

απαιτούν πιστοποίηση για τα αδρανή. Αυτό το πράγμα ανοίγει δρόμους για παράνομη διάθεση

αυτών των υλικών. Δυστυχώς, οι αρχές είναι απρόθυμες, το έχουμε διαπιστώσει πάρα πολλές

Page 47: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

999000ΤΟΜΟΣ Β

φορές αυτό, ή δεν μπορούν να σταματήσουν τις μη νόμιμες εξορυκτικές δραστηριότητες. Με

αποτέλεσμα να διατίθενται στην αγορά πληθώρα ποσοτήτων αδρανών υλικών, χωρίς σήμανση

ποιότητας. Η εταιρία HALYPS έχει ενημερώσει πλήρως τον ΟΟΣΑ για αυτό το θέμα. Εμείς βλέπουμε

αθέμιτο ανταγωνισμό. Σε εμάς η αναδάσωση κόστισε 3 εκατ. ευρώ. Το κόστος λειτουργίας του

λατομείου, για τα νόμιμα, είναι υψηλότερο από τα παράνομα. Έχει αναφερθεί από όλους. Γιατί

συμβαίνει αυτό. Διότι εφαρμόζουμε όλους τους κανονισμούς (ΚΜΛΕ, CE για τα υλικά και τα

μηχανήματα, πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας) με αποτέλεσμα, η μη νόμιμη διάθεση να είναι

χωρίς έλεγχο. Η τιμή πώλησης των προϊόντων, των μη νόμιμων λατομείων, να είναι χαμηλή. Σε

σχέση με την απασχόληση, εμείς είχαμε σαν αποτέλεσμα τα τελευταία δύο χρόνια, από 30 έτομα,

κατά μέσο όρο το έτος, να έχουμε μείνει 3 κατά όρο. Γιατί άλλοτε κλείνουμε το λατομείο και

άλλοτε τους φέρνουμε (εργαζόμενους) για να δουλέψουν το λατομείο. Εμείς θεωρούμε αυτονόητη

την εφαρμογή όλων των υπαρχόντων νόμων, σε όλα τα επίπεδα, έτσι ώστε να πετύχουμε βέλτιστες

κατασκευές και αειφορία ανάπτυξης. Δεν θέλουμε άλλους νόμους. Θέλουμε να εφαρμόσουμε

τους υφιστάμενους.

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ε. Κολυφέτης

[Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE] [2014]

ΤΟΜΟΣ Β999111

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ε. Κολυφέτης

Page 48: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

[2014] [Πρακτικά 1ης Ημερίδας Διαβούλευσης SNAP‐SEE]

999222ΤΟΜΟΣ Β

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ε. Κολυφέτης

Page 49: 1h Diavouleysh Gia Adrani2

© Copyright

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ&ΜΕΛΕΤΩΝ / Ε.Κ.Β.Α.Α.

Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΚΑ (ΚΥΑ 25200/2011) Γ’ ΕΙΣΟΔΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ ΧΩΡΙΟΥ – ΑΧΑΡΝΕΣ 13677

ΤΗΛ. 2131337012