Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

«Διαχείριση υδατίνων πόρων»Γυμνάσιο [Λ.Τ.] Νικηφόρου Δράμας

2004-2005

Συντελεστές:

Πολυμέρης Κερατίδης, μαθηματικός Ιωάννης Τσεγκελίδης, γυμναστής

μαθητές γ' γυμνασίου Γκόντε Αριστοτέλης Θεοδωρίδου Κυριακή Κοττανίδης Νικόλαος Κουκαριώτη Πόπη Κωνσταντινίδου Κρυσταλλένια Μαντζαρίδης Χαράλαμπος Μανωλεσάκη Μαρία Μαραπίδης Χαράλαμπος Μουρατίδης Παύλος Μπούφη Αγγελική Παπάζογλου Κλεονίκη Πατακάκης Αντώνιος Τσαγκουρίδης Χρήστος Τσαπόβσκαγια Μαργαρίτα

Τσιλβίδης Μιχαήλ

μαθητές α' λυκείου Ζωή Γαβριηλίδου Αναστασία Καγιάογλου Αφροδίτη Καραγιάννη Παύλος Κωνσταντινίδης Καλλιόπη Μακρόγλου Κυριακή Μουρατίδου Χρήστος Μυλόπουλος Βασιλική Τσιλβίδου Ευαγγελία Χατζηγιάγκου

Περιεχόμενα

1.Το νερό ………………………………………………………. 2

2.Η διαχείριση του νερού στη γη. …………………………………… 3 3.Η διαχείριση υδάτινων πόρων στην Ελλάδα…………………………… 4

4.Αποτελέσματα της εργασίας…. ……………………………………….. 10

5.Απο την επίσκεψη στο Κ.Π.Ε. στην Έδεσσα ………………………. 12

6.Επίσκεψη στο φράγμα του Θησαυρού.. ……………………… 13

2

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

1. ΤΟ ΝΕΡΟ

Το νερό παρεμβαίνει με πολλούς τρόπους στη ζωή των ανθρώπων και επηρεάζει καθοριστικά την επιλογή των τόπων εγκατάστασής τους, τις επαγγελματικές τους ενασχολήσεις, τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Η παρουσία του νερού επηρεάζει σημαντικά τις κλιματολογικές συνθήκες ενός τόπου και κατά συνέπεια καθορίζει την παρουσία και τη δυνατότητα επιβίωσης των διαφόρων φυσικών ειδών. Η ζωή στον πλανήτη μας ξεκίνησε από το νερό .Εμείς οι ίδιοι φιλοξενηθήκαμε πριν από τη γέννησή μας ,για εννιά περίπου μήνες σε υδάτινο περιβάλλον .Το νερό έφερε σε επικοινωνία διαφορετικούς πολιτισμούς , συνέβαλε στην πολιτισμική τους ανάπτυξη και καθόρισε την ιστορική εξέλιξη του ανθρώπινου γένους.

3

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

2. H διαχείριση του νερού στην γη

Πολλά και σοβαρά είναι τα θέματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας, ένα δε από τα σοβαρότερα είναι το θέμα της ερημοποίησης και της διαχείρισης των υδάτινων πόρων σε αυτόν.  ……. …………………………………….

Μάλιστα, η 17η Ιουνίου 2001 καθιερώθηκε από την Παγκόσμια κοινότητα σαν "ημέρα κατά της ερημοποίησης". Η αλόγιστη χρήση των υδατικών και εδαφικών πόρων του πλανήτη μας έχουν οδηγήσει στο φοβερό αυτό φαινόμενο της μετατροπής εύφορων περιοχών σε έρημους, που δεν μπορούν πλέον να συντηρήσουν τους πληθυσμούς που ζουν στις πληττόμενες περιοχές. 

Πολλές είναι οι αιτίες, σαν κυριότερη δε αναφέρεται από τους ειδικούς επιστήμονες η λειψυδρία, δηλαδή η έλλειψη νερού στις περιοχές αυτές, με αποτέλεσμα την μετατροπή τεράστιων εκτάσεων σε άγονες ή έρημες περιοχές. 

Το πολυτιμότερο υγρό στον πλανήτη μας δεν είναι το πετρέλαιο αλλά το νερό! Εάν δεν έχουμε πετρέλαιο, μπορούμε να στραφούμε σε άλλες εναλλακτικές πηγές ενέργειας, αλλά αν δεν έχουμε καθαρό, πόσιμο νερό είμαστε καταδικασμένοι. Καθώς εισερχόμεθα σε ένα σύνθετο νέο αιώνα, λίγα θέματα είναι τόσο βασικής σημασίας όσο η διαχείριση των υδάτινων πόρων. 

Στην εποχή των microchips και της εικονικής πραγματικότητας (virtual reality), δυστυχώς έχουμε αποτύχει σε θεμελιώδεις ανθρωπιστικές αξίες, όπως είναι επαρκές και προσιτό καθαρό νερό, τροφή και ενέργεια για κάθε άνθρωπο. Δυστυχώς ή ευτυχώς το σώμα μας, μια και αποτελείται από 75% από νερό, χρειάζεται πραγματικό νερό, και μάλιστα καθαρό και όχι εικονικό! 

Ο πλανήτης μας αποτελείται κατά 71% από νερό, και όμως λιγότερο από το 3% αυτού του νερού είναι γλυκό. Το περισσότερο μάλιστα απ’ αυτό ευρίσκεται υπό την μορφή πάγου (στο Βόρειο και Νότιο πόλο και στους παγετώνες των βουνών), ή σε πολύ βαθείς υπόγειους χώρους. Λιγότερο από το 1% αυτού του νερού - δηλαδή λιγότερο από το 0.01% του νερού της γης- θεωρείται διαθέσιμο για τις ανάγκες του ανθρώπου και το περισσότερο απ’ αυτό είναι δυσπρόσιτο σε μεγάλες ομάδες πληθυσμών……………………………………… 

Στην αυγή του 21ου αιώνα περισσότερο από 1 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Περίπου 2.4 δισεκατομμύρια - το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού - δεν έχουν επαρκή μέσα προσωπικής υγιεινής, ενώ περίπου 3.4 εκατομμύρια πεθαίνουν ετησίως από ασθένειες που οφείλονται στο ακατάλληλο νερό!  …………………….……………….

Η παγκόσμια ευθύνη πίσω από τους αδυσώπητους αυτούς αριθμούς είναι πολύ μεγάλη και κατά τους ειδικούς επιστήμονες αποτελεί "την πιο σημαντική αποτυχία του 20ου αιώνα". 

4

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

Τι γίνεται όμως με το νερό στη γη μας, ελαττώθηκε; Όχι βέβαια. Ο Δημιουργός φρόντισε ώστε η βαρύτητα και η ατμόσφαιρα που μας περιβάλλει να διατηρούν το συνολικό νερό της γης σταθερό! …………………… ……………………………..

Οι επιστήμονες, καθώς το ενδιαφέρον τους τα τελευταία χρόνια στρέφεται όλο και περισσότερο στη μελέτη των υδάτινων πόρων της γης και του θαυμαστού υδρολογικού κύκλου - δηλαδή της κίνησης του νερού στον πλανήτη- υπολόγισαν την συνολική ποσότητα νερού στη γη μας σε 336 εκατομμύρια κυβικά μίλια! Δηλαδή αντιστοιχούν 70 δισεκατομμύρια γαλόνια για κάθε άνθρωπο επί της γης! Η ολική κατανομή του νερο είναι η εξής:  ……………………

Ωκεανοi97.6% Πόλοι,Παγετώνες1.9% ΥπόγειαΎδατα0.48% Επιφανειακά (ποτάμια λίμνες ,υγρασίa εδάφους)………… ……..0.02% 

Ατμόσφαιραίχνη  Ακόμη και η μικρή ποσότητα στην ατμόσφαιρα (νέφη και υγρασία) υπολογίζεται σε 1.000 τρισεκατομμύρια γαλόνια!  ………………………………….

Η τεράστια αυτή ποσότητα του νερού δεν είναι στατική, αλλά, όπως θα δούμε- Θεού θέλοντος , κινείται, για να επιτελέσει τον πολύπλοκο και ζωτικό ρόλο της. 

Δέος πρέπει να αισθάνεται κάθε άνθρωπος μπροστά στην μεγαλοσύνη της σοφίας και της δύναμης του Θεού. "Επειδή τα αόρατα Αυτού βλέπονται φανερώς από κτίσεως κόσμου νοούμενα δια των ποιημάτων, η τε αίδος Αυτού δύναμις και η θειότης. ."(Ρωμαίους1:20).  ………………………………………

Δυστυχώς και αυτό το αγαθό όπως και τόσα άλλα είναι ανομοιότιμα κατανεμημένα στη γη. Μία γη και μία κτίσις πού "...συστενάζει και συναγωνιά έως του νυν" (Ρωμαίους 8:22), από το κακό και την αδικία που έχουν φωλιάσει μέσα στην καρδιά του ανθρώπου. Την καρδιά όμως του ανθρώπου μόνο Αυτός, ο Οποίος είναι και δίνει

5

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

το νερό το ζωντανό μπορεί και θέλει να την καθαρίσει, να την ξεδιψάσει και να ετοιμάσει τον άνθρωπο για τους "νέους ουρανούς και την νέαν γην... εν οις δικαιοσύνη κατοικεί". (B’ Πέτρου 3:13). 

Η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, βρίσκει τον πλανήτη να χρειάζεται υδάτινους πόρους.

Μπορεί τα παγκόσμια αποθέματα να μειώνονται συνεχώς, αλλά υπάρχουν Τρόποι να βρεθούν νέα, υποστήριξαν στο Ζάππειο Ελληνες και ξένοι επιστήμονες σε διημερίδα με τίτλο «Ολοκληρωμένη διαχείριση νερού. Το κλειδί για την αειφορία των υδάτινων πόρων», που έγινε στο πλαίσιο του «Υδροράματος 2000», με διοργανωτή -για 3η φορά- την ΕΥΔΑΠ. Μπορεί, λοιπόν, το υγρό στοιχείο να καλύπτει τα 2/3 της επιφάνειας της γης, ελάχιστες όμως ποσότητες είναι κατάλληλες για υδροδότηση και άρδευση. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής του

6

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

Τμήματος Περιβαλλοντικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Ν. Μάργαρης, μόνο το 2,5% του νερού του πλανήτη δεν είναι αλμυρό, τα 2/3 είναι μπλοκαρισμένα στους παγετώνες, περίπου 20 % βρίσκεται σε απομακρυσμένες περιοχές, ενώ μεγάλο μέρος φτάνει σε λάθος τόπο και σε λάθος ώρα, όπως στα νησιά της Μεσογείου το χειμώνα. Κατά συνέπεια, απομένει για χρήση λιγότερο από 0,08 % του παγκόσμιου αποθέματος. Δεν είναι όμως μόνο οι περιορισμένοι υδάτινοι πόροι, οι οποίοι σε συνδυασμό με την ανομβρία περιορίζουν σημαντικά τις διαθέσιμες ποσότητες, αλλά και η συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωσή του. Τα τελευταία 25 χρόνια οι ανάγκες για νερό στις μεσογειακές χώρες αυξήθηκαν κατά 60% και τις προσεχείς δύο δεκαετίες η κατανάλωση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 40%. Στην Ελλάδα εντυπωσιακό είναι το παράδειγμα των Κυκλάδων, όπου το 2000 μεταφέρθηκε κατά 87% περισσότερο νερό από το 1999, ενώ η αντίστοιχη αύξηση στα Δωδεκάνησα ήταν 21%. «Οι ελλείψεις νερού στη Μεσόγειο οφείλονται στις γεωργικές αρδεύσεις και στις αυξημένες τουριστικές απαιτήσεις κατά τη θερινή περίοδο διευκρίνισε», ο κ. Μάργαρης και έκανε ιδιαίτερη μνεία στο ρόλο της επεξεργασίας των υγρών λυμάτων και τη διάθεση του παραγόμενου νερού στην άρδευση. Την πρακτική αυτή υποστήριξαν και καθηγητές ξένων πανεπιστημίων και παρουσίασαν παραδείγματα από χώρες όπου εφαρμόζεται. Στην Αίγυπτο το νερό από επεξεργασία λυμάτων υπολογίζεται σε 2,59 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο και στο Μοντερέι της Καλιφόρνιας φτάνει τα 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο. Στην Πόλη του Μεξικού το 90% των επεξεργασμένων υγρών λυμάτων χρησιμοποιούνται για άρδευση, ενώ στο Ισραήλ το ποσοστό ξεπερνά το 60%. Στο Homebush Bay του Σίδνεϊ κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000, 7.000 κυβικά μέτρα νερού αυτής της προέλευσης χρησιμοποιήθηκαν κάθε μέρα σε τουαλέτες αθλητικών εγκαταστάσεων και για άρδευση ελεύθερων χώρων και κήπων. Η μέθοδος αυτή έχει αναπτυχθεί τα τελευταία 20 χρόνια, αλλά σε ορισμένες περιοχές εφαρμόζεται από πολύ νωρίτερα, όπως στο Λος Άντζελες από το 1962. Στη χώρα μας το ποσοστό επαναχρησιμοποίησης των υγρών λυμάτων είναι πολύ μικρό, γεγονός που αποδίδεται στο οικονομικό κόστος, σύμφωνα με τον πρόεδρο του δ.σ. της ΕΥΔΑΠ Β. Τόγια: «Για να βρεθεί νερό που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς πόση, αφού επεξεργαστεί, να διανεμηθεί στον καταναλωτή, να επανασυλλεγεί στο αποχετευτικό δίκτυο και να επεξεργαστεί πριν καταλήξει ξανά στο περιβάλλον, το κόστος είναι πολύ μεγάλο. Η απόφαση για το ποιος θα το πληρώσει είναι από τα πιο καυτά θέματα στον τομέα της διαχείρισης του νερού».

7

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

3.Διαχείριση υδάτινων πόρων στην Ελλάδα

 Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η προστασία του περιβάλλοντος καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερη θέση στις συνειδήσεις των πολιτών, στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων στις εξαγγελίες των ιθυνόντων του κόσμου. Τα προβλήματα όμως δεν υποχωρούν, τα βήματα είναι δειλά και οι συγκρούσεις έντονες. Το θέμα είναι πολυδιάστατο, έχει την ρίζα του στην αναπτυξιακή πολιτική που ακολουθήθηκε και ακολουθείται, στην ταύτιση της ανάπτυξης με την οικονομική μεγέθυνση και την μεγιστοποίηση της απόδοσης και του κέρδους, στην εκμετάλλευση της ανθρώπινης εργασίας και της φύσης. Η πολιτική αειφόρου διαχείρισης του περιβάλλοντος όσο και αν έχει παγκόσμια χαρακτηριστικά αποτελεί το καταλληλότερο εργαλείο για το σχεδιασμό πολιτικής σε οποιαδήποτε περιοχή. Η διαχείριση των υδατικών πόρων, του σημαντικότερου ίσως φυσικού πόρου, δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί πέρα από αυτό το συνολικό πλαίσιο. Οι υδατικοί πόροι αποτελούν βασική παράμετρο της αναπτυξιακής διαδικασίας και της ισορροπίας των οικοσυστημάτων. Παγκοσμίως εντοπίζονται σημαντικότατα προβλήματα γύρω από την επάρκεια και την διαχείρισή τους που οδηγούν και σε χαρακτηριστικά τοπικών (πολεμικών) συγκρούσεων και σε διατάραξη διακρατικών σχέσεων. Βασικοί παράγοντες αυτής της έντασης είναι η αύξηση της κατανάλωσης λόγω της πληθυσμιακής αύξησης, της αλλαγής των συνθηκών και των απαιτήσεων ζωής (καταναλωτικό μοντέλο) και της αλόγιστης κατανάλωσης, που είναι συνδυασμένη με ένα παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο αδηφάγο και αδιάφορο για τους φυσικούς πόρους. Τα φαινόμενα αυτά συντελούν δευτερογενώς και στην αύξηση της ρύπανσης με την ανέλεγκτη διάθεση εκροών. Στην Ελλάδα, οι υδρολογικές και γεωμορφολογικές ανισότητες (άνιση χωροχρονική κατανομή των ατμοσφαιρικών κατακρηνισμάτων και κατά μείζονα λόγο των απορροών, έντονες γεωμορφολογικές διαφοροποιήσεις ανά υδατικό διαμέρισμα), σε συνδυασμό με τη χρονική αντιστροφή της κατανομής της ζήτησης και της υπερσυγκέντρωσής της σε περιορισμένους χώρους με ασήμαντους υδατικούς πόρους, δεν ευνοούν βέβαια από οικονομοτεχνική άποψη την τεχνικά αξιόπιστη και οικονομικά εφικτή κάλυψη των αναγκών στις διάφορες χρήσεις του νερού. Η κρισιμότητα των θεμάτων διαχείρισης υδατικών πόρων εντείνεται από τις επιλογές χωρίς σχεδιασμό και πρόβλεψη, την υποτίμηση των προβλημάτων ποιότητας και ποσότητας των υδατικών πόρων και την καθυστέρηση εισαγωγής του περιβαλλοντικού παράγοντα στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και στην διαδικασία της αγοράς. Η πολυδιάσπαση και η ανταγωνιστικότητα των σχετικών με τους υδατικούς πόρους αρμοδιοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η απουσία προσωπικού και υλικοτεχνικής υποδομής, η έλλειψη σχεδιασμού και προγραμματισμού έχουν το προφανές αποτέλεσμα μιας περιστασιακής και μη ορθολογικής διαχείρισης. Επτά Υπουργεία (Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Ανάπτυξης, Γεωργίας, ΠΕΧΩΔΕ, Υγείας) πολυάριθμοι

8

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

Δημόσιοι Οργανισμοί Ινστιτούτα και Ερευνητικά Κέντρα μελετούν, αξιοποιούν, διαχειρίζονται τους υδατικούς πόρους με συντονιστικό θεσμικό πλαίσιο τον Ν. 1739/87 ο οποίος ουσιαστικά δεν υλοποιήθηκε ακόμα στην πράξη. Δεκατρία χρόνια μετά την ψήφιση του Νόμου που καθορίζει την διαχείριση των υδατικών πόρων στην Ελλάδα διαπιστώνουμε ότι δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί. Στα πλαίσια του 1739/87 καθορίστηκαν τα υδατικά διαμερίσματα της χώρας καθώς και οι βασικές αρχές προγραμματισμού, διαχείρισης, αξιοποίησης, χρήσης και προστασίας των υδατικών πόρων. Πρόσφατα συγκροτήθηκαν οι Περιφερειακές Επιτροπές Υδάτων ενώ αναμένεται στα πλαίσια του Γ ΚΠΣ να εκπονηθούν από το ΥΠ.ΑΝ. οι διαχειριστικές μελέτες των υδατικών διαμερισμάτων και να ολοκληρωθεί η προετοιμασία για την λειτουργία των τμημάτων Υδατικών πόρων στις Περιφέρειες της χώρας. Με την ολοκλήρωση αυτών των παρεμβάσεων μπορούμε να αρχίσουμε μετά το 2003-4 να συζητάμε για ολοκληρωμένη διαχείριση υδατικών πόρων σε κάθε διαμέρισμα στο βαθμό βέβαια που θα μπορέσει να εξασφαλιστεί και το αναγκαίο προσωπικό αλλά και η υλικοτεχνική υποδομή. Η σπατάλη χρηματικών αλλά και υδατικών πόρων έρχεται ως φυσική συνέπεια της απουσίας συνολικής και ολοκληρωμένης διαχείρισης. Η ασυντόνιστη, και χωρίς υλική και τεχνική υποστήριξη, προσπάθεια αντιμετώπισης των υδατικών αναγκών, ιδιαίτερα των εποχικών, είχε ως αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των τοπικών υδατικών πόρων - σχεδόν κατά αποκλειστικότητα των υπόγειων. Κύριες συνέπειες αυτής της κατάστασης ήταν η διαταραχή του υδατικού ισοζυγίου με ιδιαίτερα μεγάλες πτώσεις στάθμης στους υδροφορείς, η επέκταση του φαινομένου της υφαλμύρωσης των παράκτιων υδροφορέων και η ρύπανση των υπόγειων νερών από λιπάσματα, βιομηχανικά και αστικά λύματα κλπ.. Συμπληρωματικά στα παραπάνω πρέπει να αναφέρουμε δύο κυρίαρχα σημεία της καθυστέρησης της χώρας μας στα θέματα διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος:

Την έλλειψη του σώματος των περιβαλλοντικών ελεγκτών, και Την απουσία ενός αξιόπιστου εθνικού συστήματος μέτρησης, ελέγχου και πρόληψης της ρύπανσης, που θα συνδέει με επίσημες, αξιόπιστες και τεχνικά βέλτιστες μεθόδους όλους εκείνους τους φορείς που λειτουργούν ως εργαστήρια ή σταθμοί παρακολούθησης του περιβάλλοντος.

9

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

4.Αποτελέσματα της εργασίας... Αφού έγινε η επιλογή του θέματος,

τέθηκαν τα αρχικά ερωτήματα και έγινε ο αρχικός σχεδιασμός

και ξεκίνησε η εκπόνηση της εργασίας σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό.

Διερευνήθηκε το κατά πόσο ήταν γνωστό το θέμα στην ευρύτερη τοπική κοινωνία μέσω ερωτηματολογίου

Στατιστική επεξεργασία ερωτηματολογίου.

Γράφημα 1:Ποσοστιαία κατανομή ηλικιών ερωτηθέντων

Στο ερώτημα "Γνωρίζετε υδάτινους πόρους της περιοχής σας;"

το 94% των ερωτηθέντων απάντησε θετικά.

Στο ερώτημα "Αναφέρετε μερικούς από αυτούς;" δόθηκαν οι παρακάτω απαντήσεις (ποσοστιαία %)

10

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

  Παρανέστι

Κεφαλαρίου Δραμας

σύνολο 23 17 13ως 12 ετών 4 0 0από 12 ως 20 12 11 8από 20 ως 35 5 5 4μεγαλύτερη από 35 2 2 1

6Στο ερώτημα "Νομίζετε ότι η σημασία της ανάπτυξης των υδατίνων πόρων είναι Μικρή Μεγάλη Εξαιρετικά μεγάλη" δόθηκαν οι παρακάτω απαντήσεις (ποσοστιαία %)

  μικρή

μεγάλη

εξαιρετικά μεγάλη

σύνολο 4 15 25ως 12 ετών 2 03 0από 12 ως 20 2 10 8από 20 ως 35 0 1 5μεγαλύτερη από 35 0 1 12

Στο ερώτημα "Νομίζετε ότι αφορά: Ανάπτυξη περιβαλλοντική του τόπου. Άλλο τι. " δόθηκαν οι παρακάτω απαντήσεις (ποσοστιαία %)

11

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

 ΑνάπτυξηΠ. τόπου

Άλλο τι

σύνολο 34 8ως 12 ετών 4 1από 12 ως 20 17 4από 20 ως 35 7 2μεγαλύτερη από 35 3 1

Στο ερώτημα "Πόσο νομίζετε ότι ο κάθε πολίτης ατομικά μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη αυτή; Καθόλου Λίγο Αρκετά " δόθηκαν οι παρακάτω απαντήσεις (ποσοστιαία %)

  καθόλου λίγο αρκετά

σύνολο 11 50 38ως 12 ετών 25 67 8από 12 ως 20 11 52 37από 20 ως 35 5 50 45μεγαλύτερη από 35 8 38 54

12

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

Παρατηρήσεις: φαίνεται σαφώς ότι το θέμα είναι περισσότερο γνωστό σε μεγάλες (εξωσχολικές) ηλικίες, ενώ είναι ελάχιστα γνωστό στους μαθητές δημοτικών σχολείων και αρκετά γνωστό στους μαθητές γυμνασίων και λυκείων.

5.Από την επίσκεψη στο Κ.Π.Ε. στην Έδεσσα. Από την επίσκεψη μας στην πόλη της Έδεσσας ,ευχαριστούμε την υπεύθυνη του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης κ. Θεοδωρίδου Σοφία. Η ομάδα του Κ.Π.Ε. μας ενημέρωσε και μας ξενάγησε στην Έδεσσα.

6. Επίσκεψη στο φράγμα του Θησαυρού. Το υδάτινο στοιχείο έχει έντονη παρουσία στο νομό Δράμας, με τον ποταμό Νέστο και τις λίμνες του να κυριαρχούν στο βόρειο και κεντρικό τμήμα με το υψηλό φράγμα του θησαυρού. Δίνει την επιπλέον ενέργεια που χρειάζεται η Δ.Ε.Η ή την αποταμιεύει επιστρέφοντας πίσω το νερό. Είναι ένας ρυθμιστής ηλεκτρικής ενέργειας όπως μας είπε ο υπεύθυνος εκπρόσωπος της Δ.Ε.Η.

13

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

14

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Εκμετάλλευση Υδατίνων πόρων» Γ.Λ. Νικηφόρου Δράμας 2004-05

Η εργασία δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο (world wide web), και το περιεχόμενό της γνωστοποιήθηκε και μοιράστηκε σε ψηφιακή μορφή (CDs) σε μαθητές, φορείς και τους διαβίωνες στην τοπική κοινωνία.

15