ΦΥΣ19 - Πτυχές

1

Πτυχές

Αλέξανδρος Χατζηπέτροςusers.auth.gr/ac

2

Τι είναι οι πτυχές;

� Πτυχές είναι δοµές που προκαλούν την «κύρτωση» των αρχικών µορφών των γεωλογικών σχηµατισµών.

� Σχηµατίζονται από συµπίεση.

� Σχετίζονται µε ορογένεση.

12:09 µµ chatzipetros.weebly.com

2

3

Σχηµατισµός µίας πτυχής

Συµπίεση

Συµπίεση

ΣυµπίεσηΑρχικό επίπεδο


4

Πτυχωσιγενής παραµόρφωση

� Η κάµψη των πετρωµάτων ονοµάζεται πτύχωση.

� Μονοκλινές: η απλούστερη πτυχή. Τα στρώµατα κλίνουν προς µία κατεύθυνση.

� Αντίκλινο: το άνω µέρος της πτυχής που έχει το σχήµα «αψίδας».

� Σύγκλινο: το κάτω µέρος της πτυχής που έχει σχήµα «κοιλώµατος».

� Τα σύγκλινα και τα αντίκλινα συνήθως εµφανίζονται σε ζεύγη.


3

5

Αντίκλινα και σύγκλινα

Αντίκλινο

ΣύγκλινοΠτέρυγες

Πυρήνας

Πυρήνας


6

Αντίκλινο

Σύγκλινο

Αντίκλινο


4


8

Η δοµή των πτυχών (1)

� Οι πλευρές µίας πτυχής ονοµάζονται πτέρυγες.

� Η γραµµή που ενώνει τα σηµεία µέγιστης κάµψης µεταξύ δύο πτερύγων ονοµάζεται άξονας της πτυχής (b-άξονας).

� Μία πτυχή µε βυθιζόµενο b-άξονα ονοµάζεται βυθιζόµενη πτυχή.

� Η γωνία µεταξύ του b-άξονα και το οριζόντιο επίπεδο ονοµάζεται κλίση της πτυχής.

� Το επίπεδο που ενώνει τους b-άξονες σε ένα σύγκλινο ή ένα αντίκλινο ονοµάζεται αξονικό επίπεδο.


5

9

Οριζόντιο επίπεδο Αξονικό

επίπεδο

Άξονας αντικλίνου

Άξονας συγκλίνου

Πτέρυγα

Πτέρυγα

Άξονας πτυχής

Κλίση


10

b-άξονας και αξονικό επίπεδο

Αξονικό επίπεδο

Ο b-άξονας (ή άξονας πτυχής) είναι η γραµµή που συνδέει τα σηµεία των ισχυρότερων κάµψεων των στρωµάτων της πτυχής.

Το αξονικό επίπεδο (ή αξονική επιφάνεια) είναι το

νοητό επίπεδο που ορίζεται από τους b-άξονες

των επάλληλων στρωµάτων µίας πτυχής.


6

11

b-άξονας και αξονικό επίπεδο

b-άξονας

Αξονικό επίπεδο 1

Αξονικό επίπεδο 2


12

Άλλα στοιχεία πτυχής


7

13

Οι πτυχές στο δίκτυο SchmidtΠροβολή των δύο πτερύγων µίας πτυχής στο δίκτυο Schmidt.

Η τοµή των δύο πτερύγων ταυτίζεται µε τον άξονα b.

Άξονας b


14

Στοιχεία συµµετρίας πτυχήςΜία πτυχή περιγράφεται µε βάση ένα τρισορθογώνιο σύστηµα αξόνων, οι οποίοι είναι οι a, b και c:

•Ο άξονας b συνδέει τα σηµεία µέγιστης κάµψης της πτυχής.

•Ο άξονας c είναι η διχοτόµος της µικρότερης γωνίας.

•Ο άξονας a είναι κάθετος στους άλλους δύο.

b

ca


8

15

•Με πόλο τον άξονα b, φέρουµε τον αντίστοιχο µέγιστο κύκλο, που ονοµάζεται π-κύκλος.

•Ο π-κύκλος περιλαµβάνει τους άξονες a και c.

•Στη διχοτόµο της µικρότερης γωνίας ανοίγµατος βρίσκεται ο άξονας c.

•90ο από τον άξονα c, επάνω στον π-κύκλο, βρίσκεται ο άξονας a.

b

c

a


16

•Ο b-c µέγιστος κύκλος περιλαµβάνει τους άξονες b και c, και συµπίπτει µε το αξονικό επίπεδο.

•Ο a-c µέγιστος κύκλος περιλαµβάνει τους άξονες a και c, και συµπίπτει µε τον π-κύκλο.

•Ο a-b µέγιστος κύκλος περιλαµβάνει τους άξονες a και b.

b

c

a


9

17

Φορά πτυχής∆ Α

Αξονικό επίπεδο

∆ιεύθυνση κίνησης

Η φορά της πτυχής είναι αντίθετη από τη διεύθυνση κλίσης του αξονικού

επιπέδου, εποµένως στο παράδειγµά µας η φορά είναι προς τα Α


18

•Η διεύθυνση κλίσης του αξονικού επιπέδου, δείχνει τη διεύθυνση από όπου προήλθε η µέγιστη κίνηση, εποµένως η φορά της πτυχής είναι αντίθετη από αυτή.

•Στην πτυχή του παραδείγµατός µας, η φορά της πτυχής είναι προς τα Β∆.

b

c

a

διεύθυνση κλίσης αξονικού επιπέδου

φορά της πτυχής


10

19

Ταξινόµηση των πτυχών

� Οι πτυχές µπορούν να ταξινοµηθούν σε πολλές κατηγορίες, ανάλογα µε τα κριτήρια ταξινόµησης.

� Οι πιο συνηθισµένες ταξινοµήσεις είναι ανάλογα µε:� Τη θέση του αξονικού επιπέδου και τη φορά

τους.

� Τη γωνία ανοίγµατος των πτερύγων.

� Την ακτίνα καµπυλότητας της πτύχωσης.


20


� Σε µία ορθή (συµµετρική) πτυχή οι δύο πτέρυγες κλίνουν προς αντιδιαµετρικές διευθύνσεις µε ίση γωνίασε σχέση µε το αξονικό επίπεδο.

� Σε µία κεκλιµένη (ασύµµετρη) πτυχή οι δύο πτέρυγες κλίνουν προς αντιδιαµετρικές διευθύνσεις µε διαφορετική γωνία σε σχέση µε το αξονικό επίπεδο.

� Σε µία ανεστραµµένη πτυχή οι δύο πτέρυγες κλίνουν προς την ίδια διεύθυνση.

� Σε µία ισοκλινή πτυχή οι δύο πτέρυγες είναι παράλληλες µεταξύ τους.


11

21

Ορθή (συµµετρική)

Οι δύο πτέρυγες κλίνουν µε την ίδια γωνία.

Ισοκλινής

Οι δύο πτέρυγες είναι παράλληλες µεταξύ

τους, ανεξάρτητα µε τον κλίση του αξονικού

επιπέδου.


22

Ορθές πτυχέςΟι πτέρυγες κλίνουν αντίρροπα. Αξονικό επίπεδο κατακόρυφο.


12

23

Ορθές πτυχές

Κεκλιµένος b-άξονας Οριζόντιος b-άξονας

Οι πτέρυγες κλίνουν αντίρροπα. Αξονικό επίπεδο κατακόρυφο.


24

Κεκλιµένες πτυχέςΟι πτέρυγες κλίνουν αντίρροπα. Αξονικό επίπεδο υπό γωνία.


13

25

Κεκλιµένες πτυχές


Οι πτέρυγες κλίνουν αντίρροπα. Αξονικό επίπεδο υπό γωνία.


26

Ανεστραµµένες πτυχέςΟι πτέρυγες κλίνουν οµόρροπα. Αξονικό επίπεδο υπό γωνία.


14

27

Ανεστραµµένες πτυχές


Οι πτέρυγες κλίνουν οµόρροπα. Αξονικό επίπεδο υπό γωνία.


28


� Με την αύξηση της συµπίεσης, η ανεστραµµένη πτυχή µπορεί να γίνει κατακείµενη, στην οποία και οι δύο πτέρυγες είναι οριζόντιες.� Τέτοιου είδους πτυχές είναι κοινές σε

οροσειρές που προήλθαν από σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών (Ιµαλάια, Άλπεις).

� Τα αντίκλινα δεν συµπίπτουν απαραίτητα µε ράχες, ούτε τα σύγκλινα µε κοιλάδες.


15

29

Κεκλιµένη πτυχή

Η µία πτέρυγα κλίνει µε µεγαλύτερη γωνία

από ότι η άλλη.

Ανεστραµµένη

Τα πετρώµατα στη µία πτέρυγα έχουν περιστραφεί πέρα από την

κατακόρυφο. Και οι δύο πτέρυγες κλίνουν προς την ίδια διεύθυνση µε

διαφορετικές γωνίες.

Κανονική πτέρυγα (µικρή κλίση)

Ανεστραµµένη πτέρυγα (µεγάλη κλίση)

Κατακείµενη πτυχή

Το αξονικό επίπεδο είναι οριζόντιο ή υπο-οριζόντιο. Τα στρώµατα στην κάτω πτέρυγα των αντικλίνων και στην άνω πτέρυγα των συγκλίνων

είναι ανεστραµµένα.

Κανονικά στρώµατα

Ανεστραµµένα στρώµατα12:09 µµ chatzipetros.weebly.com

30

Κατακείµενες πτυχέςΟι πτέρυγες κλίνουν αντίρροπα. Αξονικό επίπεδο οριζόντιο.


16

31

Κατακείµενες πτυχές

Οριζόντιος b-άξονας

Οι πτέρυγες κλίνουν αντίρροπα. Αξονικό επίπεδο οριζόντιο.


32

Καταδυόµενες πτυχέςΟι πτέρυγες κλίνουν οµόρροπα. Αξονικό επίπεδο υπό γωνία, κάτω από το

οριζόντιο επίπεδο.


17

33

Ταξινόµηση ως προς τη γωνία ανοίγµατος

� Ανοικτές (γωνία ανοίγµατος ô > 45ο).

� Κλειστές (γωνία ανοίγµατος 20ο< ô <45ο).

� Ισοκλινείς (γωνία ανοίγµατος ô <20ο). Οι πτέρυγες τείνουν να γίνουν παράλληλες.

ô


34

Ταξινόµηση ως προς την καµπυλότητα

� Αποστρογγυλεµένες. Χαρακτηρίζονται από µεγάλη ακτίνα καµπυλότητας.

� Τύπου knick. Πολύ µικρή ακτίνα καµπυλότητας, µε εντελώς οξύληκτα πυθµαία και κορυφαία τµήµατα.

� Γωνιώδεις. Ενδιάµεσος τύπος.

Αποστρογγυλεµένη

Τύπου knick


18



19


38

∆ορυφορική εικόνα πυρήνων µεγα-αντικλίνων στα όρη Ζάγκρος του Ιράν.


20



21



22


ΦΥΣ19 - Πτυχές

Documents

Transcript of ΦΥΣ19 - Πτυχές