1.8gym-perist.att.sch.gr/teachers/geo_a_quest.pdf · Γ 6ωλογία Α Γυμνα 7ίου μ...

36

Transcript of 1.8gym-perist.att.sch.gr/teachers/geo_a_quest.pdf · Γ 6ωλογία Α Γυμνα 7ίου μ...

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 2

    1.Τι είναι η γεωλογία;

    Γεωλογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη όλων των φυσικών

    φαινομένων που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται στο στερεό φλοιό της Γης από την

    περίοδο σχηματισμού του μέχρι σήμερα.

    2. Ποια είναι η δομή του εσωτερικού της Γης;

    1. Ο φλοιός αποτελεί την εξωτερική στοιβάδα της Γης.

    Υπάρχουν δύο είδη φλοιού, ο ηπειρωτικός και ο ωκεάνιος που διαφοροποιούνται

    μεταξύ τους ως προς το πάχος και τη σύσταση τους.

    2. Ο μανδύας είναι το αμέσως επόμενο στρώμα και φτάνει μέχρι το βάθος των

    2.900km και έχει αβέβαιη σύσταση.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 3

    3. Ο πυρήνας διακρίνεται σε εξωτερικό (υγρή-ρευστή κατάσταση κυρίως από σίδηρο)

    και σε εσωτερικό (στερεή κατάσταση).

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 4

    3. Τι είναι η λιθόσφαιρα;

    Ως λιθόσφαιρα χαρακτηρίζεται το εξωτερικό δύσκαμπτο περίβλημα της Γης.

    Περιλαμβάνει το φλοιό και μέρος του στερεού ανώτερου μανδύα.

    4. Ποιες είναι οι 7 μεγαλύτερες λιθοσφαιρικές πλάκες;

    Η λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία αλλά απαρτίζεται από επτά (7) μεγάλες πλάκες:

    Αφρικανική, Ευρασιατική, Ινδο-Αυστραλιανή, Ανταρκτική, πλάκα του Ειρηνικού,

    Βορειο-Αμερικανική, Νοτιο-Αμερικανική.

    5. Που οφείλονται τα μεγάλα γεωλογικά φαινόμενα;

    Η θεωρία που ερμηνεύει ικανοποιητικά το σύνολο των γεωλογικών και γεωφυσικών

    παρατηρήσεων, που σχετίζονται με την ενεργό τεκτονική δράση και κατά συνέπεια και

    με τη σεισμική δράση, είναι αυτή που περιγράφει την κίνηση των λιθοσφαιρικών

    πλακών.

    Οι λιθοσφαιρικές πλάκες αλλού αποκλίνουν, αλλού συγκλίνουν και αλλού η μία κινείται

    παράλληλα – εφαπτομενικά σε σχέση με τη διπλανή της.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 5

    6. Περιγράψτε την απόκλιση (απομάκρυνση) των λιθοσφαιρικών πλακών

    Η διαδικασία αυτή συντελείται στις μεσοωκεάνιες ράχεις (μεσοωκεάνιο ρήγμα)

    των μεγάλων ωκεανών και οδηγεί σε απομάκρυνση των πλακών κατά μερικά

    cm/year και άνοδο μαγματος, το οποίο στη συνέχεια ψύχεται και δημιουργείται

    νέα λιθόσφαιρα ή νέο ωκεάνιο δάπεδο κατά μήκος των δύο πλευρών των ράχεων

    (π.χ.μεσοωκεάνια ράχη Ατλαντικού ωκεανού, απομάκρυνση Αμερικανικής -

    Αφρικανικής πλάκας).

    Στο όριο αυτό δημιουργείται μια οροσειρά (μεσοωκεάνια ράχη), η οποία αποτελεί

    το τελευταίο αναδυόμενο πέτρωμα.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 6

    7. Περιγράψτε τη σύγκλιση (σύγκρουση) των λιθοσφαιρικών πλακών

    Στην περίπτωση της σύγκλισης των πλακών η πυκνότερη από τις δύο βυθίζεται κάτω

    από την άλλη, μέχρις ότου λιώσει η πρώτη μέσα στο θερμό μανδυακό υλικό κι έτσι

    καταστρέφεται λιθοσφαιρικό υλικό.

    Η δημιουργία νέου ωκεάνιου φλοιού στις μεσοωκεάνιες ράχεις αντισταθμίζεται λοιπόν

    με την καταστροφή αντίστοιχης ποσότητας στις περιοχές σύγκλισης πλακών, οπότε η

    συνολική επιφάνεια της Γης παραμένει "σταθερή".

    Αυτή η περιοχή ονομάζεται ζώνη καταβύθισης και δημιουργεί μεσοωκεάνιεςτάφρους.

    Όπου τα ελαφρότερα μέρη της καταβυθιζόμενης πλάκας λιώνουν αυτά ανέρχονται

    στην επιφάνεια και δημιουργούν ηφαίστεια.

    Όταν ηπειρωτικά τμήματα από αντίθετες πλάκες συμπιέζονται σε μία ζώνη

    καταβύθισης, επειδή είναι ελαφρότερα από το βυθιζόμενο υπόστρωμα, αναγκάζονται

    να καμφθούν και σχηματίζουν οροσειρές.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 7

    8. Τι είναι το έδαφος και τι το υπέδαφος;

    Ο γήϊνος φλοιὸς καλύπτεται σχεδὸν παντού απὸ λεπτὸ στρώμα, το οποίο αποτελείται

    κυρίως απὸ χώμα και φυτικὴ γή.

    Το επιφανειακὸ αυτό στρώμα καλείται έδαφος. Σ’ αυτό αναπτύσσονται τα φυτά.

    Κάτω από το έδαφος υπάρχουν υλικὰ πολύ διαφορετικά κατὰ το χρώμα, τη σύσταση

    και τη σκληρότητα, τα οποία αποτελούν το υπέδαφος.

    9. Τι είναι τα ορυκτά;

    Ορυκτό ονομάζεται κάθε χημικό στοιχείο ή ανόργανη ένωση φυσικής προέλευσης, που

    βρίσκεται στο έδαφος ή στο υπέδαφος ή υπό μορφή διαλύματος στο νερό,

    αποτελώντας συστατικό των πετρωμάτων, από τα οποία αποτελείται ο στερεός φλοιός

    της Γης.

    Ορισμένα ορυκτά, όπως για παράδειγμα το διαμάντι, το θείο και ο χρυσός είναι

    καθαρά χημικά στοιχεία. Τα περισσότερα, όμως, αποτελούνται από κάποια ανόργανη

    ένωση.

    Τέτοιου είδους ορυκτά βρίσκονται στα πετρώματα, αποτελώντας τα συστατικά τους

    ενώ άλλα, όπως το χλωριούχο νάτριο (αλάτι) αφθονούν τόσο στη θάλασσα όσο και σε

    ποταμούς ή λίμνες. Ωστόσο, σπάνια ένα ορυκτό βρίσκεται αυτούσιο στην Φύση.

    Τα περισσότερα ορυκτά περιέχουν και προσμίξεις άλλων ορυκτών.

    Το ορυκτό που αξιοποιείται ως πρώτη ύλη για την εξαγωγή κάποιου μετάλλου

    ονομάζεται μετάλλευμα.

    http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BFhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%8C%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B7_%CE%AD%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%88%CE%B4%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%AD%CE%B4%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CF%85%CE%BC%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8Chttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AD%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%BC%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B9http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B5%CE%AF%CE%BFhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CF%85%CF%83%CF%8C%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B8%CE%B1%CF%81%CE%AE_%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BFhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AD%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%BB%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CF%87%CE%BF_%CE%BD%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BFhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%AF%CE%BC%CE%BD%CE%B7http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE#.CE.9C.CE.B5.CF.84.CE.B1.CE.BB.CE.BB.CE.B5.CF.85.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.BF.CF.81.CE.BF.CE.BB.CE.BF.CE.B3.CE.AF.CE.B1

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 8

    10. Τι είναι τα πετρώματα;

    Γενικά ως πετρώματα χαρακτηρίζονται τα υλικά από τα οποία αποτελείται ο στερεός

    φλοιός της Γης, το ανώτερο δηλ. στρώμα της λιθόσφαιρας.

    Μερικά εξ αυτών εμφανίζονται κατά συμπαγείς μάζες όπως ο γρανίτης ή

    ο ασβεστόλιθος.

    Άλλα είναι δυνατόν να αποτελούνται από μαλακότερα ή ασύνδετα υλικά όπως η άμμος,

    η άργιλος κλπ, ενώ κάποια άλλα είναι ρευστά, όπως το νερό και το πετρέλαιο.

    Τα πετρώματα σχηματίζονται από ένα ή περισσότερα ορυκτολογικά συστατικά.

    11. Ποιες είναι οι κατηγορίες των πετρωμάτων;

    α. Ιζηματογενή.

    β. Πυριγενή.

    γ. Μεταμορφωμένα.

    12. Πως δημιουργούνται τα ιζηματογενή πετρώματα;

    Για το σχηματισμό των ιζηματογενών πετρωμάτων λαμβάνουν χώρα οι εξής

    διεργασίες:

    Διάβρωση και αποσάθρωση, που είναι οι φυσικοχημικές και βιολογικές διεργασίες

    που υφίστανται τα προϋπάρχοντα πετρώματα με αποτέλεσμα την καταστροφή τους.

    Μεταφορά των υλικών που προέκυψαν από την αποσάθρωση, με τον άνεμο και το νερό

    των ποταμών και των θαλασσών.

    Απόθεση των υλικών που βρίσκοται σε αιώρηση ή διάλυση. Η απόθεση γίνεται σε

    διαδοχικά στρώματα.

    Διαγένεση, που είναι η διαδικασία με την οποία ένα χαλαρό ίζημα μετατρέπεται σε

    συμπαγές πέτρωμα, με τη βοήθεια της πίεσης των υπερκείμενων στρωμάτων και της

    φυσικής συνδετικής ύλης.

    http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B7http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B9%CE%B8%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CE%B2%CE%B5%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CE%B8%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BC%CE%BC%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8Chttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BFhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%81%CF%85%CE%BA%CF%84%CF%8Chttp://www.geo.auth.gr/106/theory/pet_sed_01.jpg

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 9

    13. Τι είναι και πως δημιουργούνται τα πυριγενή πετρώματα;

    Πυριγενή πετρώματα είναι εκείνα τα πετρώματα, τα οποία δημιουργούνται μετά από

    τη στερεοποίηση του μάγματος. Το μάγμα όταν εκχυθεί στην επιφάνεια λέγεται λάβα.

    Όταν το μάγμα στερεοποιηθεί μέσα στο φλοιό, σε βάθος, τα πετρώματα που

    προκύπτουν ονομάζονται βαθυγενή ή πλουτωνίτες (γρανίτης).

    Στην αντίθετη περίπτωση, όπου το μάγμα (λάβα) φθάνει στην επιφάνεια και

    στερεοποιείται, τα πετρώματα ονομάζονται ηφαιστίτες ή εκρηξιγενή (Δακίτης,

    βασάλτης).

    Μερικές φορές η στερεοποίηση γίνεται σε μικρά βάθη, οπότε τα πετρώματα

    χαρακτηρίζονται ως υποηφαιστειακά.

    Όταν το μάγμα εισχωρήσει μέσα σε μεγάλα ρήγματα ή ανοίγματα δημιουργούνται τα

    φλεβικά πετρώματα.

    http://www.geo.auth.gr/106/theory/pet_ign_granite_02.jpghttp://www.geo.auth.gr/106/theory/pet_ign_basalt.jpghttp://www.geo.auth.gr/106/theory/pet_ign_01.jpg

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 10

    14. Τι είναι και πως δημιουργούνται τα μεταμορφωμένα πετρώματα;

    Μεταμορφωμένα πετρώματα είναι εκείνα τα πετρώματα, τα οποία προκύπτουν από

    άλλα προϋπάρχοντα μετά από ιστολογικές, ορυκτολογικές και χημικές μεταβολές τις

    οποίες υφίστανται χωρίς όμως να περάσουν από το στάδιο της τήξης.

    Παράγοντες μεταμόρφωσης

    Οι παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν το είδος και την ένταση της μεταμόρφωσης είναι

    κυρίως:

    Η πίεση,

    Η θερμοκρασία και

    Τα θερμά διαλύματα και αέρια.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 11

    15. Ποιος είναι ο κύκλος των πετρωμάτων;

    16. Πως δημιουργήθηκε το πετρέλαιο;

    Είναι γενικά αποδεκτό ότι το πετρέλαιο δημιουργήθηκε με την αποσύνθεση θαλάσσιων,

    κυρίως, ζώων και φυτών, που θάφτηκαν κάτω από διαδοχικές στιβάδες λάσπης, πριν

    από 400 - 500 εκατομ. χρόνια.

    Η αρχική προϋπόθεση για μια τέτοια γένεση πετρελαίου είναι μια ρηχή θάλασσα

    (όπως είναι ο Κόλπος του Μεξικού), με νερά πλούσια σε ζώα και φυτά.

    Η δεύτερη προϋπόθεση είναι ότι πεθαίνοντας οι οργανισμοί, βουλιάζουν στο βυθό

    και θάβονται σε λάσπη ποταμών (όπως του Μισισιπή).

    Το οξυγόνο στο βυθό πρέπει να είναι περιορισμένο ώστε η αποσύνθεση των

    οργανισμών να είναι αργή. Με την πάροδο του χρόνου, λάσπη και πηλός κάθονται

    πάνω σ' αυτές τις αποθέσεις, δημιουργώντας τεράστιες πιέσεις.

    Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, χημικές διεργασίες, πιθανόν και με δράση βακτηρίων,

    μετατρέπουν τους οργανισμούς σε πετρέλαιο.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 12

    17. Τι είναι ρήγμα;

    Με τον όρο ρήγμα (αγγλ. fault) ονομάζεται στη γεωλογία η διακοπή της συνέχειας

    μιας ομάδας στρωμάτων πετρωμάτων του στερεού φλοιού της Γης, η οποία συμβαίνει

    κατά επίπεδη επιφάνεια και σε μεγάλη έκταση.

    Τα ρήγματα οφείλονται κατά κύριο λόγο στις ορογενετικές δυνάμεις που

    αναπτύσσονται κατά την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών. Όταν, λόγω των

    κινήσεων αυτών, οι τάσεις που αναπτύσσονται σε ένα (ή περισσότερα) στρώμα

    υπερβούν το όριο θραύσης του, τότε το πέτρωμα σπάει και αρχίζει σχετική κίνηση

    μεταξύ των δύο εκατέρωθεν τμημάτων.

    http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%9B%CE%B9%CE%B8%CE%BF%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CF%80%CE%BB%CE%AC%CE%BA%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%8C%CF%81%CE%B9%CE%BF_%CE%B8%CF%81%CE%B1%CF%8D%CF%83%CE%B7%CF%82&action=edit&redlink=1

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 13

    18. Ποια είναι τα είδη των ρηγμάτων;

    Όπως έχει ήδη αναφερθεί, τα τρία κύρια είδη κινήσεων των λιθοσφαιρικών πλακών

    σχετίζονται με αντίστοιχα είδη τάσεων και κατά συνέπεια με τρία κύρια είδη

    σεισμογόνων ρηγμάτων.

    Κανονικό είναι το ρήγμα όταν το πάνω του τμήμα ολισθαίνει προς τα κάτω.

    Ανάστροφο είναι το ρήγμα όταν το πάνω του τμήμα κινείται προς τα πάνω.

    Οριζόντιας μετατόπισης είναι το ρήγμα όταν τα δύο τμήματα του κινούνται οριζόντια

    και εφαπτομενικά το ένα σε σχέση με το άλλο.

    19. Ποιοι είναι οι εξωγενείς παράγοντες που αλλάζουν το ανάγλυφο της Γης και

    ποια φαινόμενα προκαλούν;

    1. ο αέρας.

    2. το νερό (ποτάμια, θάλασσες, παγετώνες).

    3. οι μεταβολές της θερμοκρασίας.

    4. ο ενόργανος κόσμος.

    Τα φαινόμενα που προκαλούν οι εξωγενείς παράγοντες είναι η αποσάθρωση,

    η διάβρωση και η απόθεση.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 14

    20. Τι είναι η αποσάθρωση;

    Αποσάθρωση είναι ο θρυμματισμός των πετρωμάτων της επιφάνειας της Γης από τον

    άνεμο, το νερό και τις απότομες μεταβολές θερμοκρασίας και η μετατροπή τους σε

    υλικά που μπορούν να μεταφερθούν από το νερό και τον άνεμο.

    21. Τι είναι η διάβρωση;

    Διάβρωση είναι η αλλαγή της εξωτερικής επιφάνειας του εδάφους που οφείλεται στις

    εξωγενείς δυνάμεις. Τα υλικά δηλαδή της αποσάθρωσης παρασύρονται και προκαλείται

    μείωση (φάγωμα) του εδάφους.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 15

    22. Τι είναι η απόθεση;

    Απόθεση είναι η τοποθέτηση των υλικών της αποσάθρωσης και της διάβρωσης μακριά

    από τον τόπο δημιουργίας τους, αλλάζοντας με τη σειρά τους τη μορφή της επιφάνειας

    της Γης.

    23. Ποιος είναι ο ρόλος του αέρα στις αλλαγές του ανάγλυφου της Γης;

    Ο αέρας όταν βρίσκεται σε ηρεμία και είναι ξηρὸς, δεν προκαλεί αλλοιώσεις στα

    πετρώματα. Ο υγρὸς όμως αέρας προσβάλλει και αποσαθρώνει την επιφάνεια των

    πετρωμάτων. Υπὸ την επίδραση των μεταβολών της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας τα

    πετρώματα αποσαθρώνονται και αποτρίβονται.

    Ο αέρας, ως γεωλογικὸς παράγοντας, εκτελεί σημαντικὸ τριπλό έργο,

    δηλαδή καταστρεπτικό, μεταφορικὸ και δημιουργικὸ (αποθετικό).

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 16

    24. Ποιος είναι ο κύκλος του νερού;

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 17

    25. Ποια είναι τα μέρη ενός ποταμού;

    Η κυρίως ροή είναι το πιο μεγάλο μέρος του ποταμού όπου μπορεί να ενώνεται με

    τους παραπόταμους.

    Το μέρος που ενώνονται δυο ποταμοί λέγεται συμβολή. Η κυρίως ροή βρίσκεται

    συνήθως σε πεδιάδα.

    Μαίανδροι λέγονται οι συνεχείς κλειστές στροφές του ποταμού.

    Οι εκβολές είναι το τμήμα του ποταμού που χύνεται στη θάλασσα. Εκεί χωρίζεται σε

    μικρότερα τμήματα σχηματίζοντας πολλές φορές ένα Δέλτα.

    Χείμαρρος είναι το ορμητικό ρεύμα του νερού που σχηματίζεται από δυνατές βροχές

    αλλά και λιώσιμο των χιονιών. Τα νερά των χειμάρρων ή των ποταμών όταν χύνονται

    από ψηλά με απότομη πτώση σχηματίζουν καταρράκτη.

    Χαράδρα: Είναι ένα μεγάλο φυσικό άνοιγμα στο έδαφος.

    Φαράγγι: Είναι μια βαθιά και απόκρημνη χαράδρα, απ' όπου περνάει ένα ποτάμι.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 18

    26. Πως δημιουργούνται οι πηγές;

    Το νερό, το οποίο συγκεντρώνεται στην επαφὴ υδροπερατών πετρωμάτων με

    υδατοστεγή, βρίσκει πολλές φορές διεξόδους προς την επιφάνεια της Γης και

    εξερχόμενο σχηματίζει πηγές. Αυτό γίνεται συνήθως στις θέσεις όπου η επιφάνεια

    του εδάφους συναντάει και αποκόπτει τον υδροφόρο ορίζοντα.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 19

    27. Τι είναι οι κατολισθήσεις;

    Έχει επικρατήσει μεταξύ των γεωλόγων και των μηχανικών η χρήση του όρου

    κατολίσθηση για την περιγραφή του φαινομένου που συνίσταται στην προς τα κάτω

    κίνηση τμήματος βραχομάζας ή αποσαθρωμάτων κατά μήκος μιας εδαφικής

    επιφάνειας πρανούς.

    28. Τι είναι η καρστική διάβρωση;

    Το νερό έχει έντονη διαλυτική δράση, ειδικά όταν αυτό εμπλουτίζεται με διάφορα

    συστατικά όπως το Διοξείδιο του Άνθρακα (CO2) κυρίως, το οποίο προσλαμβάνει από

    την ατμόσφαιρα και το έδαφος.

    Τότε το νερό μετατρέπεται σε σπουδαίο διαλυτικό μέσο και συντελεί στη χημική

    αποσάθρωση συγκεκριμένων πετρωμάτων, τους ασβεστόλιθους.

    Αυτή η διάλυση των ανθρακικών πετρωμάτων, κυρίως ασβεστόλιθων και μαρμάρων

    λέγεται καρστική διάβρωση, και οι δομές που δημιουργούνται καρστικές μορφές.

    Οι καρστικές μορφές χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:

    Επιφανειακές καρστικές μορφές.

    Υπόγειες καρστικές μορφές.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 20

    29. Ποιες είναι οι επιφανειακές καρστικές μορφές;

    γλυφές χύτρες

    δολίνες ουβάλες

    πόλγες

    http://1.bp.blogspot.com/-TErG_8C6umA/UW1zrMccTVI/AAAAAAAAAS8/rWTM8WSPSj8/s1600/%CF%87%CF%89%CF%81%CE%AF%CF%82+%CF%84%CE%AF%CF%84%CE%BB%CE%BF.bmphttp://www.speleoclubposeidon.gr/progr/har_ohias/oxia2.jpghttp://1.bp.blogspot.com/_IS3IRYTEzBg/TAbOdhfOewI/AAAAAAAAEM8/zhU0XdS9MIw/s1600/%CE%9411.jpghttp://www.earthsciencegroup.gr/photos/geoanafores/chaos/chaos03.jpghttp://www.krassanakis.gr/lassithi.files/LASITHI.JPG

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 21

    30. Ποιες είναι οι υπόγειες καρστικές μορφές;

    καταβόθρες σπήλαια

    31. Πως σχηματίζονται τα σπήλαια;

    Η συνηθέστερη διαδικασία δημιουργίας σπηλαίου είναι η εξής:

    Η διείσδυση του νερού της βροχής στις σχισμές των ασβεστολιθικών πετρωμάτων τα

    διαλύει πολύ αργά, δημιουργώντας σταδιακά ολοένα και μεγαλύτερες κοιλότητες στο

    εσωτερικό τους.

    Μέσα στα σπήλαια συναντούμε διάκοσμο από ασβεστολιθικές αποθέσεις. Το νερό που

    διαλύει τα ασβεστολιθικά πετρώματα και δημιουργεί το σπήλαιο γίνεται πλούσιο σε

    ανθρακικό ασβέστιο, το οποίο και εναποθέτει βαθμηδόν στα σημεία όπου υπάρχει

    σταγονορροή. Έτσι, στην οροφή του σπηλαίου δημιουργούνται οι σταλακτίτες και στο

    έδαφος οι σταλαγμίτες. Πλήθος άλλων εξειδικευμένων μορφών δημιουργούνται από

    την ίδια διαδικασία, δίνοντας πολύπλοκα και πολύ όμορφα συμπλέγματα.

    http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CE%B2%CE%B5%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CE%B8%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CE%B2%CE%B5%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CE%B8%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8Chttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82http://1.bp.blogspot.com/-ut-NcbSGuio/ULh6PChWK2I/AAAAAAAGYJc/l3eyebuFrf0/s400/tromaktiko2366.jpghttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Lechuguilla_Cave_Pearlsian_Gulf.jpg

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 22

    32. Ποιος είναι ο ρόλος της θάλασσας στις αλλαγές του ανάγλυφου της Γης;

    Η θάλασσα βρίσκεται πάντοτε σε κίνηση. Τα κύματα, τα ρεύματα, η παλίρροια

    αναταράσσουν διαρκώς τα νερά της.

    Εξαιτίας των κινήσεων της και προπαντός της σφοδρότητας των κυμάτων, η θάλασσα

    κατατρώγει και κατεδαφίζει βραχώδεις ακτές. Έτσι δίνει ποικίλη μορφὴ στις ακτές,

    επειδή προκαλεί το σχηματιμὸ οβελίσκων, χασμάτων, ακρωτηρίων, κόλπων, νησίδων

    κ.λ.π.

    Στις χαμηλές ακτές η θάλασσα αποθέτει χαλίκια και άμμο και δημιουργεί αμμώδη

    παραλία.

    Όλα τα υλικά, τα οποία αποσπάει η θάλασσα από τις ακτές, καθώς και εκείνα τα οποία

    μεταφέρουν οι ποταμοὶ, αποτίθενται στο βυθό της θάλασσας μέχρι απόσταση

    250 - 300 χλμ. προς το πέλαγος.

    Και η θάλασσα εκτελεί τριπλό έργο, καταστρεπτικὸ, μεταφορικὸ και δημιουργικό.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 23

    33. Ποιος είναι ο ρόλος των παγετώνων στις αλλαγές του ανάγλυφου της Γης;

    Το χιόνι πέφτει άφθονο στα ψηλὰ όρη, λόγω δε της χαμηλής θερμοκρασίας

    συσσωρεύεται σε παχειά στρώματα.

    Μερικές φορές προκαλούνται καταπτώσεις χιονοστιβάδων.

    Υπὸ την επίδραση του βάρους του το χιόνι μεταβάλλεται σταδιακά σε πάγο.

    Ποταμοὶ τέτοιων πάγων αποτελούν τους παγετώνες.

    Οι παγετώνες κινούνται όπως οι ποταμοί, αλλὰ πολὺ πιο αργά. Κατὰ την πορεία τους

    σχηματίζονται πάνω σ’ αυτούς μεγάλα ρήγματα και χάσματα, τα οποία καθιστούν

    ανώμαλη την επιφάνεια τους.

    Ο παγετὼνας αποσπάει υλικὰ από τις όχθες της κοιλάδας, στὴν οποία προχωράει, και

    αυτά συσσωρεύονται στα πλάγια μέρη του και σχηματίζουν τους πλευρικοὺς σωρούς.

    Επίσης τέτοια υλικὰ αποτίθενται και μπροστά από αυτόν εκεί όπου λειώνει και

    σχηματίζουν το μετωπικὸ σωρὸ ή λιθώνα.

    Οι παγετώνες κατὰ την κατολίσθηση τους σκάβουν την κοίτη τους, μεταφέρουν δε και

    αποθέτουν μακριά τους πλάνητες λίθους.

    Οι παγετώνες εργάζονται για την ισοπέδωση του εδάφους όπως και τα νερά.

    Στις πολικές χώρες, λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας, αφθονούν οι παγετώνες και

    καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις.

    Από τα άκρα των παγετώνων, οι οποίοι καταλήγουν στη θάλασσα, ξεκολάνε κομμάτια,

    τα οποία πλέουν σ’ αυτήν και σχηματίζουν τα παγόβουνα.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 24

    34. Ποιος είναι ο ρόλος του ενόργανου κόσμου στις αλλαγές του ανάγλυφου της

    Γης;

    Ο ενόργανος κόσμος συντελεί στη μεταβολὴ της επιφάνειας της Γης.

    Τα ζώα, ιδίως της θάλασσας, εκτελούν αξιόλογο δημιουργικὸ έργο.

    Στα μεγάλα βάθη των θαλασσών και μακριά από την ακτή αποτίθεται μόνο λάσπη

    ασβεστολιθικής ή πυριτικής φύσης, η οποία σχηματίζεται από τα κελύφη των

    διαφόρων ζώων. Στις θερμές θάλασσες των ισημερινών χωρών τα κοράλλια

    σχηματίζουν υφάλους και ατόλλες, δηλαδή κοραλλιογενή νησιά.

    Και τα φυτὰ συντελούν σημαντικὰ στὴ μεταβολὴ της επιφάνειας της Γης, είτε με τη

    διαβρωτική ενέργεια των ριζών τους, είτε με το σχηματισμό της τύρφης στα έλη, είτε

    με το σχηματισμό κοιτασμάτων γαιανθράκων.

    Επίσης και τα μικροσκοπικὰ διάτομα συντελούν στην κατασκευὴ πυριτικών

    πετρωμάτων.

    Και ο άνθρωπος είναι σημαντικὸς παράγοντας της αλλοίωσης της επιφάνειας της

    Γης.

    35. Ποιοι είναι οι ενδογενείς παράγοντες που αλλάζουν το ανάγλυφο της Γης;

    1. τα ηφαίστεια.

    2. οι θερμοπίδακες.

    3. οι θερμές πηγές.

    4. η ορογένεση.

    5. οι σεισμοί.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 25

    36. Τι είναι ηφαίστειο;

    Τα ηφαίστεια είναι ανάγλυφες, αυτοτελείς μορφές της επιφάνειας της Γης, που

    δημιουργούνται κατά την έξοδο του μάγματος στην επιφάνεια της Γης ή αερίων

    μειγμάτων, που απελευθερώνονται από το μάγμα, εξέρχονται βίαια στην ατμόσφαιρα

    και συνοδεύονται συνήθως από εκρήξεις.

    37. Ποια είναι τα μέρη του ηφαιστείου;

    1. Μαγματικός θάλαμος 6. Φλέβα τροφοδοσίας 11. Παρασιτικός κώνος

    2. Υπόβαθρο 7. Παλαιότερα στρώματα τέφρας 12. Ρεύματα λάβας

    3. Κεντρικός αγωγός 8. Πλευρά του ηφαιστείου 13. Πλευρικός πόρος

    4. Βάση του ηφαιστείου 9. Παλαιότερα ρεύματα λάβας 14. Κεντρικός κρατήρας

    5. Παρείσακτη κοίτη 10. Κεντρικός πόρος 15. Σύννεφο στάχτης

    38. Πως λέγονται τα υλικά που βγαίνουν από το ηφαίστειο;

    Τα υλικά που εκβάλλονται από τα ηφαίστεια είναι στερεὰ (βολίδες, λίθοι, άμμος,

    τέφρα), ρευστὰ (λάβα) και αέρια (υδρατμοί, διοξείδιο του άνθρακα, θειούχα αέρια κ.α.).

    39.Ποια είναι η αιτία γένεσης των ηφαιστείων;

    Αιτία της γένεσης των ηφαιστείων θεωρείται η ύπαρξη κοιλοτήτων σε διάφορα βάθη

    του στερεού φλοιού της Γης, οι οποίες είναι γεμάτες απὸ μάγμα. Αυτό υπὸ την

    επίδραση της πίεσης από τα αέρια, τα οποία περιέχει, εξέρχεται από διάφορες ρωγμές

    πολλές φορές μέχρι την επιφάνεια της Γης και σχηματίζει τα ηφαίστεια.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 26

    40. Τι είναι οι θερμοπίδακες;

    Τα γκέιζερ ή θερμοπίδακες είναι χαρακτηριστικές πηγές που περιοδικά εκτινάσσουν

    στον αέρα καυτό νερό, υδρατμούς και άλλα αέρια. Τα υλικά αυτά έχουν θερμανθεί

    βαθιά κάτω από την επιφάνεια του εδάφους από το μάγμα, δηλαδή από το διάπυρο

    υλικό του εσωτερικού της Γης. Τέτοιες πηγές υπάρχουν όπου παρατηρείται δράση

    ηφαιστείων και υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες, όπως είναι τα γεωθερμικά πεδία στην

    Ισλανδία, στο Εθνικό Πάρκο Γελοουστόουν στις ΗΠΑ, στην Αλάσκα, τη Νέα Ζηλανδία

    και αλλού.

    41. Τι είναι οι θερμές πηγές;

    Θερμές πηγές λέγονται εκείνες, των οποίων το νερό έχει θερμοκρασία κατὰ 10 C

    τουλάχιστον μεγαλύτερη απὸ τη μέση θερμοκρασία των χωρών κοντά στον ισημερινὸ,

    δηλαδή ανώτερη των 200 C. Αυτές απαντώνται σε τόπους ηφαιστειογενείς (Μέθανα) ή

    κοντά σε ρήγματα του φλοιού της Γης (Αιδηψός, Υπάτη κ.λ.π).

    Διαφέρουν από τις κοινές πηγές κατὰ τη θερμοκρασία και το ότι δὲν επηρεάζονται

    από τις εποχές του έτους, επίσης και απὸ την ποσότητα των διαλυμένων ουσιών και

    αερίων (θερμομεταλλικές - ιαματικές).

    Αναλόγως του είδους της επικρατέστερης διαλυμένης ουσίας φέρουν διάφορα

    ονόματα . Στην Ελλάδα έχουμε πολλές θερμές πηγές.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 27

    42. Τι είναι η ορογένεση;

    Τα όρη εν γένει οφείλουν τη γένεση τους στις κινήσεις των λιθοσγαιρικών πλακών,

    στην ενέργεια των ηφαιστείων, τη διαβρωτικὴ ενέργεια των υδάτων και τις

    διαταράξεις του φλοιού της Γης.

    43. Τι είναι σεισμός;

    Σεισμός είναι η δόνηση του εδάφους που οφείλεται στη θραύση (σπάσιμο) των

    πετρωμάτων.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 28

    44. Πως μετράμε το μέγεθος ενός σεισμού;

    Το μέγεθος ενός σεισμού το μετράμε σε βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ (Richter).

    Η κλίμακα αυτή κυμαίνεται από το 1, όπου ο σεισμός δε γίνεται αισθητός, ως το 12,

    όπου συμβαίνει ολική καταστροφή και αντικείμενα εκτινάσσονται στον αέρα.

    Κάθε αύξηση του μεγέθους κατὰ ένα βαθμὸ σημαίνει ότι η δόνηση του εδάφους

    παρήγαγε ενέργεια 10 φορές μεγαλύτερη απὸ την ενέργεια, η οποία εκλύεται απὸ το

    σεισμὸ του αμέσως μικρότερου μεγέθους.

    45. Με ποια όργανα μετράμε το μέγεθος των σεισμών;

    Τα όργανα με τα οποία καταγράφουμε τις σεισμικές δονήσεις είναι τα σεισμοσκόπια,

    οι σεισμογράφοι και τα σεισμόμετρα. Την καταγραφή αυτή την ονομάζουμε

    σεισμογράφημα ή σεισμόγραμμα.

    46. Ποιοι είναι οι τύποι των σεισμών;

    Οι σεισμοὶ είναι τριών ειδών, εξεταζόμενοι ανάλογα με την αιτία, η οποία τους

    προκαλεί: εγκατακρημνησιγενείς, ηφαιστειογενείς και τεκτονικοί.

    47. Τι είναι οι εγκατακρημνησιγενείς σεισμοί;

    Εγκατακρημνησιγενείς είναι οι σεισμοί που πραγματοποιούνται από την πτώση

    μεγάλων πετρωμάτων πάνω στη Γη λόγω βαρύτητας. Τα πετρώματα αυτά είναι

    συνήθως οροφές διαφόρων σπηλαίων που πέφτουν και τους προκαλούν. Οι σεισμοί

    αυτοί έχουν μικρό μέγεθος και διαρκούν τόσο χρονικό διάστημα όσο απαιτείται για την

    πτώση των πετρωμάτων. Επιπλέον είναι τοπικοί σεισμοί και καλύπτουν το 3% των

    σεισμών που γίνονται στη Γη.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 29

    48. Τι είναι οι ηφαιστειογενείς σεισμοί;

    Οι ηφαιστειογενείς σεισμοί προηγούνται των ηφαιστειακών εκρήξεων ή και τις

    συνοδεύουν. Η αιτία που τους προκαλεί πιστεύεται ότι είναι η απελευθέρωση των

    αερίων του μάγματος το οποίο τροφοδοτεί τα ηφαίστεια μέσα από τους πόρους ή τις

    ρωγμές που φτάνουν έως και την επιφάνεια της Γης. Οι ηφαιστειογενείς σεισμοί είναι

    και αυτοί κυρίως μικροί σεισμοί οι οποίοι έχουν την εστία τους σε μεγάλη απόσταση

    από το ηφαίστειο αλλά με την πάροδο του χρόνου πλησιάζει συνέχεια προς αυτό με

    όλο και μικρότερο βάθος, ενώ ταυτόχρονα γίνονται συχνότεροι. Το μέγεθος τους

    γενικά εξαρτάται από την αντίσταση που συναντάει το μάγμα κατά την ανύψωση του

    προς την επιφάνεια της Γης. Οι ηφαιστειογενείς σεισμοί καλύπτουν το 7% περίπου

    του συνολικού αριθμού των σεισμών που πραγματοποιούνται στον πλανήτη μας.

    49. Τι είναι οι τεκτονικοί σεισμοί;

    Οι τεκτονικοί σεισμοί έχουν συνήθως μεγάλο μέγεθος και η εστία τους μπορεί να

    βρίσκεται σε βάθος 700 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης.

    Είναι οι μεγάλοι σεισμοί που πραγματοποιούνται στον πλανήτη μας.

    Καλύπτουν περίπου το 90% των σεισμικών δονήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο.

    Στη χώρα μας το 90% των σεισμών είναι τεκτονικοί.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 30

    50. Τι είναι το τσουνάμι και πως δημιουργείται;

    Τσουνάμι είναι ιαπωνική λέξη που σημαίνει το κύμα στο λιμάνι. Δεν είναι όμως ένα

    απλό παλιρροϊκό κύμα αλλά μια σειρά τεράστιων, γιγαντιαίων κυμάτων που

    προκαλείται από πολλές αιτίες.

    Ποια τα αίτια δημιουργίας του;

    Σεισμοί.

    Ηφαιστειακές εκρήξεις στη θάλασσα.

    Κατολισθήσεις που γίνονται στον πυθμένα.

    Πυρηνικές εκρήξεις.

    Για να γίνει ένα τσουνάμι θα πρέπει ο υποθαλάσσιος σεισμός να είναι τουλάχιστον

    6,5 Ρίχτερ και σε βάθος μικρότερο των 50 χιλιομέτρων.

    Όταν λοιπόν, ο υποθαλάσσιος πυθμένας των ωκεανών παίρνει κλίση ή μετατοπίζεται

    ή ανυψώνεται ή κατακρημνίζεται κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, ο φλοιός της Γης

    παραμορφώνεται στην περιοχή του κέντρου του σεισμού και αρχίζουν να

    δημιουργούνται μικρά αθώα κύματα σαν μικρές διαταραχές.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 31

    51. Τι είναι τα απολιθώματα;

    Τα απολιθώματα είναι είτε λείψανα (υπολείμματα) φυτικών ή ζωικών οργανισμών που

    έζησαν πριν από τη σημερινή γεωλογική εποχή και κλείστηκαν σε στρώματα γης

    (ιζήματα), δηλαδή σε αποθέσεις, είτε ακόμη και ίχνη (ενδείξεις) ύπαρξης ζωής στο

    παρελθόν (βιοδηλωτικά ίχνη).

    http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CE%B6%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CF%82_%CF%80%CE%AD%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BF%CE%B4%CE%B7%CE%BB%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CE%AF%CF%87%CE%BD%CE%B7

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 32

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 33

    52. Τι είναι η απολίθωση και πως πραγματοποιείται;

    Απολίθωση είναι η διαδικασία μέσω της οποίας δημιουργείται ένα απολίθωμα.

    Η διαδικασία αυτή αρχίζει μετά το θάνατο, με το θάψιμο του οργανισμού σε ένα υγρό

    ίζημα ή σε μια άλλη ουσία. Αυτή η διαδικασία προφυλάσσει τον οργανισμό από τη

    διάβρωση και την αποσύνθεση, φυσικές συνέπειες μιας παρατεταμένης έκθεσης στον

    αέρα και τα βακτηρίδια, που ως αποτέλεσμα θα είχε την ολική καταστροφή των

    υπολειμμάτων του νεκρού οργανισμού.

    Με το πέρασμα των γεωλογικών εποχών μαζί με το ίζημα που σιγά-σιγά μετατρέπεται

    κάτω από διάφορες φυσικοχημικές διαδικασίες σε πέτρωμα, κατά ανάλογο τρόπο

    λιθοποιούνται και τα διάφορα τμήματα των οργανισμών που έχουν θαφτεί σε αυτό,

    δηλαδή μετατρέπονται σε απολιθώματα.

    Είναι πολύ σπάνιο για τους οργανισμούς κάποιος να διατηρήσει όλα τα μορφολογικά

    του γνωρίσματα και επιπλέον αυτά να μείνουν αμετάβλητα. Συνήθως μόνο μικρά

    τμήματα των οργανισμών ή μικροί σε μέγεθος οργανισμοί είναι αυτά που

    απολιθώνονται και κυρίως τα σκληρά μέρη τους όπως ο σκελετός τους (διάφορα οστά

    τους), ή το κέλυφος τους. Μαλακά μέρη των ζώων ή των φυτών μόνο σε πολύ σπάνιες

    περιπτώσεις απολιθώνονται, γιατί συνήθως αυτά αποσυντίθενται και καταστρέφονται

    πολύ γρήγορα.

    Η πλειονότητα των απολιθωμάτων βρίσκεται σε θέσεις που κάποτε αποτελούσαν ένα

    θαλάσσιο περιβάλλον και αυτό γιατί η διατήρηση των οργανισμών σε χερσαίες

    συνθήκες είναι πολύ δύσκολη. Οι αναερόβιες συνθήκες που επικρατούν στο βυθό των

    θαλασσών ή άλλων υδάτινων σωμάτων (π.χ. λίμνες) είναι ιδανικές για τη διατήρηση

    των υπολειμμάτων των οργανισμών, μιας και δεν υπάρχουν συνθήκες τέτοιες, ικανές

    που να μπορούν να τα καταστρέψουν.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 34

    53. Ποια είναι η σπουδαιότητα των απολιθωμάτων;

    Από τη μελέτη των απολιθωμάτων και των σχηματισμών που τα εγκλείουν μπορούν να

    ληφθούν πληροφορίες για την ιστορία της εξέλιξης της Γης. Για το λόγο αυτό η

    σπουδαιότητα των απολιθωμάτων είναι μεγάλη.

    Κατά τη διάρκεια της γεωλογικής ιστορίας της Γης υπήρχε συνεχής μεταβολή του

    περιβάλλοντος. Οι οργανισμοί, που ζουν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον,

    προσπαθούν να προσαρμοστούν σε κάθε αλλαγή του.

    Στην προσπάθεια τους αυτή συμβαίνει ένα από τα ακόλουθα:

    οι οργανισμοί δεν μπορούν να προσαρμοστούν και εξαφανίζονται ή μεταναστεύουν.

    οι οργανισμοί μπορούν να προσαρμοστούν χωρίς να υποστούν σημαντικές

    μορφολογικές αλλαγές.

    οι οργανισμοί μπορούν να προσαρμοστούν δίνοντας συνεχώς νέους τύπους, δηλαδή

    εξελίσσονται.

    Η μελέτη των σχηματισμών που εγκλείουν τα απολιθώματα δίνει, επίσης, στοιχεία για

    το περιβάλλον που ζούσαν οι οργανισμοί και τις μεταβολές που έχουν υποστεί στη

    διάρκεια του γεωλογικού χρόνου.

    Συγκεκριμένα, από τη μελέτη τόσο των απολιθωμάτων όσο και των γεωλογικών

    στρωμάτων μέσα στα οποία βρίσκονται προκύπτουν τα εξής:

    1. προσδιορίζεται η σχετική ηλικία των γεωλογικών στρωμάτων,

    2. καθορίζεται το παλαιοπεριβάλλον στο οποίο έζησαν οι οργανισμοί και

    3. λαμβάνονται πληροφορίες για την εξέλιξη των οργανισμών του παρελθόντος μέσα

    στο γεωλογικό χρόνο.

    http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CE%BB%CE%AF%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B1http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A3%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%BD&action=edit&redlink=1

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 35

    54. Τι είναι η Πικερμική πανίδα;

    Η πικερμική πανίδα είναι το σύνολο των ζωικών ειδών που έζησαν και πέθαναν στο

    Πικέρμι Αττικής (6-9 εκατομμύρια χρόνια πριν).

    Αποτελείται από περισσότερα από σαράντα διαφορετικά είδη στα οποία

    συμπεριλαμβάνονται δεινοθήρια (γιγαντιαία ζώα με ύψος 4 μέτρα),

    μαστόδοντες (προγονικές μορφές των ελεφάντων), ρινόκερους, μαχαιρόδοντες,

    λιοντάρια, καμηλοπαρδάλεις, ύαινες, πίθηκους, αντιλόπες, σκύλους, ελάφια, χοίρους,

    πουλιά, ένα είδος γιγαντιαίας χελώνας με μήκος που ξεπερνούσε τα 2,5 μέτρα και

    τέλος, τον Mesopitchecus pentelicus, ο οποίος θεωρείται από πολλούς επιστήμονες

    ως συνδετικός κρίκος της αλυσίδας που συνδέει τον πίθηκο με τον άνθρωπο.

    Η χλωρίδα που αντιστοιχεί σε αυτά τα ζώα είναι σε γενικές γραμμές περιβάλλον

    στέπας.

    Διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες για την πικερμική πανίδα.

    Μερικοί υποστήριξαν ότι σε μια κοσμογονική περίοδο καταβυθίσεων της ξηράς και

    εισβολών της θάλασσας, όλα αυτά τα ζώα συγκεντρώθηκαν σε περιορισμένες εκτάσεις

    και χερσονήσους, όπως η Αττική.

    Εκεί αφανίστηκαν και οι πλημμύρες παρέσυραν από την Πεντέλη τα οστά τους ως το

    ρέμα του Πικερμίου, όπου θάφτηκαν κάτω από στρώματα κόκκινου πηλού και

    απολιθώθηκαν.

    Άλλοι υποθέτουν ότι οι σκελετοί των ζώων παρασύρθηκαν με τις πλημμύρες από

    μακρινές αποστάσεις και συγκεντρώθηκαν σταδιακά στην κοίτη ενός ποταμού ή στο

    βυθό μιας λίμνης.

    Μερικοί συνδυάζουν τα προηγούμενα με μια ξαφνική κλιματική αλλαγή, που

    προκάλεσε μεγάλη ξηρασία και εξαφάνισε τη βλάστηση, με αποτέλεσμα η έλλειψη

    τροφής και νερού να προκαλέσει το μαζικό θάνατο των ζώων.

    Άλλοι υποστηρίζουν ότι μία μεγάλη φωτιά, που ξέσπασε στην Πεντέλη από φυσικό

    αίτιο (ξηρασία, κεραυνός) και επεκτάθηκε σε όλη την Αττική, προκάλεσε πανικό στα

    ζώα που τρέχοντας να σωθούν έπεσαν στην απότομη χαράδρα του Πικερμίου.

    Κι έτσι εξηγείται γιατί πολλά οστά από τα άκρα των ζώων παρουσιάζουν κατάγματα.

  • Γεωλογία Α Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 36

    μαχαιρόδοντας

    55. Τι είναι η ραδιοχρονολόγηση;

    Η χρονολόγηση με άνθρακα 14 βασίζεται στο γεγονός ότι με το θάνατο ενός

    οργανισμού ή το κόψιμο ενός δένδρου, ο ραδιενεργός άνθρακας C-14 παύει να

    αναπληρώνεται με τη λήψη της τροφής.

    Η συγκέντρωση του C-14 στο δείγμα μπορεί να μετρηθεί. Η μέτρηση της σημερινής

    συγκέντρωσης ατόμων C-14 είναι μέτρο της ηλικίας τού δείγματος από τη στιγμή τού

    θανάτου, ή από τη στιγμή που σταματά η πρόσληψη διοξειδίου του άνθρακα μέσω

    της τροφής, φωτοσύνθεσης και αναπνοής.

    56. Ποια είναι τα αντικείμενα της ραδιοχρονολόγησης;

    1. Οργανισμοί που έπαψαν να προσλαμβάνουν διοξείδιο τού άνθρακα.

    2. Η άμμος σε μεγάλα βάθη, περιέχει 1% οργανική ύλη.

    3. Το κονίαμα που χρησιμοποιείται για κατασκευές εδώ και 2000 έτη.

    4. Μετεωρίτες που παράγουν από την κοσμική ακτινοβολία τού διαστήματος,

    πυρήνες ραδιενεργού άνθρακα.

    Τη στιγμή της πτώσης τους στη Γη, παύει η παραγωγή, και μπορεί έτσι να

    προσδιοριστεί η εποχή της πτώσης.

    http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%AD%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BFhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BE%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%BF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%AC%CE%BD%CE%B8%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%B1http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AEhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%80%CE%BD%CE%BF%CE%AEhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BC%CE%BC%CE%BF%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B7