1204 έως σήμερα - eens.org
728
Δʹ Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών Γρανάδα, 9-12 Σεπτεμβρίου 2010 Πρακτικά Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο ( από το 1204 έως σήμερα) Τόμος Γʹ Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Α. Δημάδης • Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών Αθήνα 2011
Transcript of 1204 έως σήμερα - eens.org
Identities in the Greek world (EENS 4th_Congress, Granada 2010)
Vol_3 (2011) isbn_978-960-99699-5-6Γρανδα, 9-12 Σεπτεμβρου
2010
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως σμερα)
Τμος Γ
Κωνσταντνος Α. Δημδης
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως σμερα)
Identities in the Greek world (from 1204 to the present day)
Τμος Γ
•
Την ευθ νη της κδοσης χει το Διοικητικ Συμβολιο της ΕΕΝΣ
E-mail: [email protected]
Copyright © 2011:
European Society of Modern Greek Studies
www.eens.org
Γρανδα, 9-12 Σεπτεμβρου 2010
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως σμερα)
Τμος Γ
Κωνσταντνος Α. Δημδης
4th European Congress of Modern Greek Studies
Granada, 9-12 September 2010
P r o c e e d i n g s
Identities in the Greek world (from 1204 to the present day)
Vol. 3
Edited by
Athens 2011
της Ευρωπακς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν (ΕΕΝΣ)
Γρανδα, 9-12 Σεπτεμβρου 2010
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο
Το Συνδριο διοργανθηκε
σε συνεργασα
το Κντρο Βυζαντινν, Νεοελληνικν και Κυπριακν Σπουδν
της Γρανδας
Επιστημονικ Επιτροπ
Comité Científi co
Μλη / Miembros:
Vangelis Calotychos (Columbia University)
Lia Brad Chisacof (Academiei Române)
Isabel García Gálvez (Universidad de La Laguna, Canarias)
Ι. Κ. Χασιτης (Αριστοτλειο Πανεπιστμιο Θεσσαλονκης)
David Holton (University of Cambridge)
Μαρα Κακριδ-Ferrari (Πανεπιστμιο Αθηνν)
Γιργος Δ. Κοντογιργης (Πντειον Πανεπιστμιο Αθηνν)
Olga Omatos Sáenz (Universidad del País Vasco)
Βλτερ Ποχνερ (Walter Puchner) (Πανεπιστμιο Αθηνν)
Ερασμα-Λουζα Σταυροπολου (Πανεπιστμιο Αθηνν)
Dimitris Tziovas (University of Birmingham)
Οργανωτικ Επιτροπ
Comité Organizador
Πρεδρος / Presidente:
Συντονιστς / Coordinador:
Μλη / Miembros:
José Antonio Costa Ideias (Universidad Nova de Lisboa)
Isabel García Gálvez (Universidad de La Laguna, Canarias)
Ernest Marcos Hierro (Universidad de Barcelona)
Antonio Melero Vellido (Universidad de Valencia)
Alicia Morales Ortiz (Universidad de Murcia)
Encarnación Motos Guirao (Universidad de Granada)
Penélope Stavrianopulu (Universidad Complutense de Madrid)
Τεχνικ Γραμματεα / Secretaria Técnica
Centro de Estudios Bizantinos, Neogriegos y Chipriotas de Granada
Maria Salud Baldrich López
Αντιπρεδρος Lucia Marcheselli, Ιταλα
Ταμας Ann Chikovani, Γεωργα
Αναπληρωματικ μλη
Marjolijne C. Janssen, Μεγλη Βρετανα (Αντιπρεδρος)
Javier Alonso Aldama, Ισπανα (Γραμματας)
Ann Chikovani, Γεωργα (Ταμας)
Tudor Dinu, Ρουμανα (Μλος)
της Ευρωπακς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν
πραγματοποιθηκε με την αρωγ
του Ιδρματος Κστα και Ελνης Ουρνη (Αθνα),
της Φιλοσοφικς Σχολς του Πανεπιστημου της Γρανδας,
της Σχολς Επικοινωνας και Τεκμηρωσης
του Πανεπιστημου της Γρανδας,
του Κντρου Βυζαντινν, Νεοελληνικν
και Κυπριακν Σπουδν (Γρανδα).
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
www.eens.org
• Γλσσα, ταυττητα, λογοτεχνα
• Γλωσσικ ζτημα και εθνικ ταυττητα
• Μειονοτικς και διαλεκτικς γλωσσικς ταυττητες
• Συγκριτικς γλωσσικς προσεγγσεις
• Το γλωσσικ ζτημα
Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες
• Οι λληνες και οι «λλοι» στον 20 αι.
• Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στον 21ο αι.
Θρησκευτικς ταυττητες
• Ιστορικς και συγκριτικς προσεγγσεις
•
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟΜ Ε ΝΑ ΤΟΥ Γ ΤΟΜΟΥ
Πρλογος (Κ. Α. Δημδης) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ταυττητα και γλσσα • Γλσσα, ταυττητα, λογοτεχνα
Δημογεροντκης, Βασλης. Γεργιος Κωνσταντνου, νας φανατικς
υπερασπιστς της ελληνικς γλσσας και παιδεας . . . . . . . . . . . . . . . .
Eloeva, Fatima. Ο Διονσιος Σολωμς – η γλσσα της ελευθερας η
ελευθερα της γλσσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Μαυροθαλασστης λληνας της διασπορς: Η διαμρφωση της
λογοτεχνικς και ιδεολογικς ταυττητς του . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mouatsou, Eleni. Grammatical Gender in the poetry of Kiki Dimoula . . . . .
• Γλωσσικς διαπραγματεσεις της ταυττητας
the case of Painful Self Disclosures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Σακελλαρου, Αγγελικ Ι. & Δημητριδου, Κατερνα. Διαστσεις της
πολιτικς ταυττητας στον λγο των μελλοντικν δασκλων: Οι
αντιλψεις τους για την επτειο της 17ης Νομβρη 1973 . . . . . . . . . . . .
Σαχινδου, Παρασκευ & Δημση, Μαρα. Διλογοι κειμνων και συγγρα-
φων. Τα κεμενα ως εκφρσεις της γλωσσικς διαπραγμτευσης
της ταυττητας του υποκειμνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Γλωσσικ ταυττητα και ο διλογος με τις ξνες γραμματεες
Henrich, Günther S. Ποιος γραψε το αρχικ κεμενο της Παλαις και
Νας Διαθκης (τλη 15ου αι.) και γιατ χρησιμοποησε το λατινικ
αλφβητο; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Νικλαου Πολτη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fedchenko, Valentina. Εξαρχασμς στην ελληνικ γλσσα της Κωνστα-
ντινοπολης του ΙΘ αινα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Μειονοτικς και διαλεκτικς γλωσσικς ταυττητες
Ανδρουλκης, Γιργος. Γλσσα, ταυττητα και μετανστευση: η ελλη-
νικ ως γλσσα υποδοχς και η γλωσσικ νταξη μεταναστν/-
στριν στη σημεριν Ελλδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bádenas, Pedro. La lengua judeogriega y el Pentateuco de Constantinopla
(1547) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Κυριαζς, Δρης Κ. Γλσσα των συνρων και σνορα της γλσσας
(Ζητματα ταυττητας στη λογοτεχνα των συνρων) . . . . . . . . . . . . .
Μαργαρνη, Μαρη. Εβραοι, γλσσα και ταυττητα στο ελληνικ κρτος
απ την δρυσ του μχρι το Β Παγκσμιο Πλεμο: προσλψεις
ετερτητας και πρακτικς αποκλεισμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ταυττητες μσα απ παιδικς φωνς: πολγλωσσα παιδι στο ελλη-
νικ σχολεο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(αλβανικς και βουλγαρικς καταγωγς) δευτρας τξης Δημοτικο
σχολεου Πατρν – τα ορθογραφικ λθη τους . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Συγκριτικς γλωσσικς προσεγγσεις
αν και ρωσικ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Κλμοβα, Ξνια (Klimova, Ksenia). Σλαβικ χνη στη γλσσα της νεοελ-
ληνικς μυθολογας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Loudová, Kateina. «Οι λληνες προτιμον μια παλι λξη απ μια
νετερη». Σγκρουση ταυτοττων ανμεσα στα Ελληνικ και
Σλαβικ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Το γλωσσικ ζτημα
Diatsentos, Petros. L’histoire de la langue grecque au carrefour des
diff érentes disciplines: enjeux identitaires et cristallisation des
mythologies linguistiques (1850-1900) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
l’identité du grec moderne vue par Manolis Triandaphyllidis . . . . . . . .
Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες • Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στα Βαλκνια (12ος-19ος αι.)
Dinu, Tudor. Η διαμρφωση των εθνικν ταυτοττων στα Βαλκνια στις
αρχς του ΙΖ αινα σμφωνα με τα ποιματα του Σταυρινο και
του Ματθαου Μυρων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
νειας Χδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Frangakis, Penelope. Th e use of history by Greek intellectuals in the
formation of Greek national identity during the Greek Enlightenment
Malatras, Christos. Th e making of an ethnic group: the Romaioi in the
12th-13th centuries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Morcillo, Matilde. Las relaciones anglo-griegas vistas desde la óptica
española. Del establecimiento inicial a las guerras balcánicas (1833-
1913) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Myrogiannis, Stratos. Naming the Void: the Invention of Byzantium in the
Greek Enlightenment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
κοσμοπολιτισμο και εθνικισμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ipu, Mihai. Ο προσδιορισμς της εθνικς ταυττητας μσω του εθνικο
ονματος. Η περπτωση της Ιστορας της Βλαχας (Βιννη, 1806) . . .
• Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στα Βαλκνια (19ος-20ς αι.)
Beaton, Roderick. Ο Shelley και ο Byron για την εθνικ ταυττητα των
επαναστατημνων Ελλνων του 1821 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
στην επαναστατημνη Σμο (1805-1834) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Πλουμδης, Σπυρδων Γ. Το θνος ως ταξικ διαστρωμτωση: Η κοινω-
νικ φυσιογνωμα των ορθοδξων πληθυσμν στην οθωμανικ
Μακεδονα (1904) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skoulidas, Elias G. Identities, Locality and Otherness in Epirus during the
Late Ottoman period . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Δορδανς, Στρτος Ν. Χαρακωμτων Ταυττητες: Ελληνο-γερμανικς
αναπαραστσεις στον Μεσοπλεμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leech, Jason. Greek perceptions of the ‘good Italian’ and ‘bad German’
from invasion (1940) to the London Agreement (1953) . . . . . . . . . . . . .
• Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στον 21ο αι.
Ivanova Kovátcheva, Diliana. La comunidad karakatchani en Bulgaria.
Localización, identidad y costumbres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Παναγπουλος, Γεργιος Δ. Χριστιανισμς και Ισλμ στο δον Βυζντιο.
Κριτικ παρουσαση της θσης του M. Balivet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Παχουνδκης, Σιδερς. Η δημιουργα δημσιας ταυττητας των Ευαγ-
γελικν στην Ελλδα μσω της παιδεας απ το 1821 και μετ. Η
εκπαιδευτικ και εκδοτικ δραστηριτητα των Διαμαρτυρομνων
στην Ελλδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
στη Σρο κατ το 19ο αινα: η εμπορευματικ τους διλιση . . . . . . . .
431
445
457
471
479
489
497
523
539
555
567
581
593
609
629
Ρωσικ πολιτικ στην Ορθδοξη Ανατολ (1878-1914) . . . . . . . . . . . .
Μπρταχας, Στθης. Ουμανισμς, Μεταρρθμιση και Αντιμεταρρθμιση
στη βενετικ Κπρο: αφομοωση, αντσταση και νες ταυττητες . . .
Papanikolaou, Antigoni N. (Παπανικολου, Αντιγνη). Th e Latin Church
and the Greek Orthodox Church in Corfu during the fi rst decades of
the Angevin rule and the creation of a Greek Orthodox consciousness
Πσσης, Νικλας. Αποκαλυπτικς λγος και συλλογικς ταυττητες
(17ος-18ος αι.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Οθωμανικ Αυτοκρατορα: η οπτικ γωνα του Ιωακεμ Γ «εν Θεσ-
σαλονκη…1874-8» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
•
Πρ λογ ο ς
Απ τις 9 ως και τις 12 Σεπτεμβρου 2010 πραγματοποιθηκε στο
Πανεπιστμιο της Γρανδας το Δ Πανευρωπακ Συνδριο Νεοελ-
ληνικν Σπουδν της Ευρωπακς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν
(ΕΕΝΣ), με θμα Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως
σμερα). Την ναρξη των εργασιν του συνεδρου κρυξε ο αντιπρτανης
του Πανεπιστημου της Γρανδας, καθηγητς Miguel Gómez Oliver, και
τμησαν με την παρουσα τους η κοσμτορας της Φιλοσοφικς Σχολς του
Πανεπιστημου της Γρανδας, καθηγτρια María Helena Martín Vivaldi, ο
πρσβης της Ελληνικς Δημοκρατας στην Ισπανα, Νικλαος Ζαφειρπου-
λος, ο πρσβης της Κυπριακς Δημοκρατας στην Ισπανα, Ναρχος Παλς,
και η εκπρσωπος του ελληνικο Υπουργεου Πολιτισμο και Τουρισμο,
Ευγενα Λαλαπνου-Βσσου.
Σε ,τι αφορ την ιστορα του Δ συνεδρου της ΕΕΝΣ: Tον Δεκμβριο
του 2009 υποβλθηκαν 461 αιτσεις για συμμετοχ με ανακονωση. Απ
αυτς, η 16μελς διεθνς Επιστημονικ Επιτροπ ενκρινε 348 αιτσεις.
Το τελικ πργραμμα του συνεδρου περιλαβε 332 επιστημονικς ανακοι-
νσεις. Η εκφνηση των ανακοινσεων και το σνολο των εργασιν του
συνεδρου πραγματοποιθηκαν σε 8 παρλληλες συνεδρες σε αθουσες
της Φιλοσοφικς Σχολς και της Σχολς Επικοινωνας και Τεκμηρωσης
του Πανεπιστημου της Γρανδας.
Σε σχση με τα προηγομενα τρα συνδρια της ΕΕΝΣ, η διρκεια των
εργασιν του Δ συνεδρου επεκτθηκε κατ μα ημρα λγω του μεγλου
αριθμο συμμετοχν με ανακονωση. Περιορστηκε μως ο αριθμς των
παρλληλων συνεδριν σε 8, στε οι σνεδροι να μπορον να παρακο-
λουθσουν με μεγαλτερη ευχρεια τις ανακοινσεις που τους ενδιφεραν
και να προυν μρος στις συζητσεις. Απ την λλη πλευρ, ωστσο, οι 8
θεματικς εντητες του προγρμματος περιλαβαν 81 υποεντητες, γεγο-
νς το οποο επβαλε η ποικιλα των προσεγγσεων του θματος του συνε-
δρου, πως αυτς αναδεχθηκαν απ τις περιλψεις των ανακοινσεων
που λαβαν την γκριση της Επιστημονικς Επιτροπς.1
Ασφαλς, το επκαιρο σε διεθνς εππεδο θμα της ταυττητας —τσο
απ θεωρητικ σο και απ ερευνητικ ποψη— που επελγη τον Ιονιο
1 Υπενθυμζεται τι τα προγρμματα και τα κεμενα των ανακοινσεων που πραγματο-
ποιθηκαν στο Γ και Δ συνδριο της ΕΕΝΣ παραμνουν αναρτημνα στον ισττοπ
της <www.eens.org> και προσφρουν στον ενδιαφερμενο μια πρτη εντπωση για
την εξλιξη που χουν σημεισει κατ τα τελευταα χρνια οι νεοελληνικς σπουδς ως
γνωστικ/ερευνητικ αντικεμενο.
του 2008 ως κεντρικ θμα του Δ συνεδρου της ΕΕΝΣ, συντλεσε αποφα-
σιστικ χι απλς στη θεαματικ αξηση συμμετοχς ερευνητν απ
πανεπιστμια κυρως της Ευρπης, της Αυστραλας και των Η.Π.Α., αλλ
προπντων θησε τους συνδρους σε μια περαιτρω συστηματικ και σε
βθος, σε πολλς περιπτσεις, προσγγιση πεδων, πως του ελληνικο
θετρου και κινηματογρφου, ετε των μφυλων ταυτοττων αναφορικ
με την ελληνικ λογοτεχνα και γλσσα, την εκπαδευση, την πολιτικ, τη
μετανστευση κλπ. στον ελληνικ, τον κυπριακ αλλ και τον ευρτερο
βαλκανικ ευρωπακ χρο με μια διαχρονικ δισταση.
Σημεινεται τι ο προγραμματισμς του Δ συνεδρου προβλεπε να
πραγματοποιηθον τρεις ημωρες εναρκτριες εισηγσεις στην ολομ-
λεια του συνεδρου, στε να καλυφθε κατ το δυνατν η θεωρητικ
προβληματικ του ρου ταυττητα απ τη διεθν βιβλιογραφα, αλλ και
στο πλασιο της γλωσσολογας και της κοινωνιολογας των πολιτικν
επιστημν. Προσωπικο λγοι εμπδισαν, δυστυχς, τους δο απ τους
τρεις εισηγητς να προσλθουν στο συνδριο, με αποτλεσμα να πραγ-
ματοποιηθε μνο η εναρκτρια εισγηση του καθηγητ Γιργου Κοντο-
γιργη, η οποα δημοσιεεται στα Πρακτικ, σμφωνα με την απφαση
της Ε Τακτικς Γενικς Συνλευσης της ΕΕΝΣ (Πανεπιστμιο της Γραν-
δας, 12 Σεπτεμβρου 2010). Εναι αυτονητο τι η ευθνη για τις γνμες
που διατυπνονται και στην εναρκτρια εισγηση και σε λες τις υπλοι-
πες ανακοινσεις που δημοσιεονται στα Πρακτικ ανκει αποκλειστικ
στους συγγραφες τους.
Για να φανε καλτερα η εξλιξη των συνεδρων της ΕΕΝΣ απ την
πλευρ της συμμετοχς, της θεματικς ευρτητας και της θεωρητικς
προσγγισης, παραθτουμε παρακτω τα σχετικ στοιχεα απ τα τρα
προηγομενα συνδρι της:
Πανεπιστμιο Βερολνου, 1-4 Οκτωβρου 1998)
• Θμα (με 7 επιμρους θεματικς εντητες): Ο ελληνικς κσμος
ανμεσα στην Ανατολ και τη Δση (1453-1981).
• Πραγματοποιθηκαν 151 επιστημονικς ανακοινσεις.
Καναδ, την Αυστραλα και τη Μση Ανατολ.
• Κυκλοφρησαν τα Πρακτικ του συνεδρου σε 2 τμους των 1.454
σελδων (Αθνα: «Ελληνικ Γρμματα» 1999).
Β Πανευρωπακ Συνδριο Νεοελληνικν Σπουδν της ΕΕΝΣ (Πανεπιστ-
μιο Κρτης, 10-12 Μαου 2002)
• Θμα (με 10 επιμρους θεματικς εντητες): Η Ελλδα των νησιν
απ τη Φραγκοκρατα ως σμερα.
18 Κ. Α. Δημδης
• Πραγματοποιθηκαν 135 επιστημονικς ανακοινσεις.
Καναδ, την Αυστραλα και τη Μση Ανατολ.
• Κυκλοφρησαν τα Πρακτικ του συνεδρου σε 2 τμους των 1.522
σελδων (Αθνα: «Ελληνικ Γρμματα» 2004).
Γ Πανευρωπακ Συνδριο Νεοελληνικν Σπουδν της ΕΕΝΣ (Πανεπιστ-
μιο Βουκουρεστου, 2-4 Ιουνου 2006)
• Θμα (με 19 επιμρους θεματικς εντητες): Ο ελληνικς κσμος
ανμεσα στην εποχ του Διαφωτισμο και στον εικοστ αινα.
• Πραγματοποιθηκαν 194 επιστημονικς ανακοινσεις.
Καναδ, την Αυστραλα, τη Ντια Αμερικ και τη Μση Ανατολ.
• Τον Ιολιο του 2006 αναρτθηκαν ηλεκτρονικ στον ιστ-
τοπο της ΕΕΝΣ οι ανακοινσεις που υποβλθηκαν και εγκρθηκαν προς
δημοσευση.
• Κυκλοφρησαν τα Πρακτικ του συνεδρου σε 3 τμους των 2.048
σελδων (Αθνα: «Ελληνικ Γρμματα» 2007).
Σμφωνα με τα διαθσιμα στοιχεα, το Δ συνδριο της ΕΕΝΣ υπρξε
χι μνο το μεγαλτερο ως σμερα σε αριθμ συμμετοχν με επιστημο-
νικς ανακοινσεις συνδριο της Εταιρεας, αλλ και το μεγαλτερο και
ευρτερο απ διεπιστημονικ ποψη συνδριο στην ιστορα των νεοελλη-
νικν σπουδν, πως αυτς διαμορφθηκαν και καθιερθηκαν μετ τον
Β Παγκσμιο Πλεμο τσο στην Ελλδα σο και διεθνς.
Η ΕΕΝΣ, συνεπς στην τακτικ που καθιρωσε απ το Α κιλας
ευρωπακ συνδρι της (Ελεθερο Πανεπιστμιο Βερολνου, Οκτβριος
1998), στριξε και στο Δ συνδριο του 2010 νους υποψφιους διδκτο-
ρες (οι οποοι βρσκονταν σε προχωρημνο στο τελευταο στδιο εκπ-
νησης της διατριβς τους) και μεταδιδακτορικος ερευνητς (οι οποοι δεν
κατεχαν ακμα πανεπιστημιακ λλη ερευνητικ θση στην αρχ του
2010), προκειμνου να προυν μρος στο Δ συνδριο με ανακονωση, με
την προπθεση τι οι ανακοινσεις αυτς θα πληροσαν τα κριτρια που
εχε θσει η 16μελς διεθνς Επιστημονικ Επιτροπ και που σχυαν για
λους. Η τακτικ αυτ της ΕΕΝΣ επιδοκιμστηκε για λλη μια φορ απ
τους νεοελληνιστς διεθνς.
Με ταχ ρυθμ, τον Ιανουριο του 2011, ανρτησε η ΕΕΝΣ στον ιστ-
τοπ της τις ανακοινσεις εκενες του Δ συνεδρου που υποβλθηκαν
προς δημοσευση και κρθηκαν δημοσιεσιμες, ακολουθντας την τακτικ
που εχε καθιερσει στο Γ συνδριο (Πανεπιστμιο Βουκουρεστου 2006).
Η τακτικ αυτ χει επσης ευεργετικ αποτελσματα για τις νεοελληνικς
σπουδς, διτι το υλικ των επιστημονικν ανακοινσεων εναι σχεδν
19Πρλογος
αμσως μετ τη λξη των συνεδρων της ΕΕΝΣ προσιτ στο διεθνς κοιν
των νεοελληνιστν, αλλ και στις συγγενες με τις νεοελληνικς σπου-
δς ειδικτητες, πως και εν γνει στον κσμο των ερευνητν, των φοιτη-
τν και των υποψφιων διδακτρων. λλωστε, τα στατιστικ στοιχεα
που διαθτουμε σχετικ με τη συχντητα με την οποα ο ισττοπος της
ΕΕΝΣ δχεται επισκψεις στα επιμρους θεματικ τμματα που καλπτει,
και ειδικ στις αναρτημνες ανακοινσεις των συνεδρων, εναι εγλωττα
ως προς τη σκοπιμτητα που υπηρετε η διαδικτυακ ανρτηση των εν
λγω δημοσιευμτων.2
ακο βιβλου (e-book). Τα Πρακτικ του Δ συνεδρου αποτελονται απ
πντε τμους σε ψηφιακ μορφ με συνολικ αριθμ 3.646 σελδων. Κθε
τμος χει αυτοτελ σελιδαρθμηση, στε να αποφεγονται ενδεχμενα
λθη στις παραπομπς. Επσης, στο τλος κθε τμου καταχωρζονται τα
περιεχμενα των λλων τεσσρων τμων προς διευκλυνση του αναγν-
στη. Στα περιεχμενα των πντε τμων, οι θεματικς υποεντητες κατα-
τσσονται αλφαβητικ. Εναι ευνητο τι η ψηφιακ μορφ των Πρακτι-
κν του Δ Ευρωπακο Συνεδρου Νεοελληνικν Σπουδν της ΕΕΝΣ θα
διευκολνει τα μγιστα τους ερευνητς που θα ανατρξουν σε αυτ. Επσης,
θα βοηθσει τις μεγλες βιβλιοθκες στην μεση και ευχερ καταχριση
των Πρακτικν στους καταλγους τους.
Ασφαλς, η ΕΕΝΣ, η οποα αποτελε αστικ μη κερδοσκοπικ εταιρε α
και χει ομοσπονδιακ χαρακτρα, με τακτικ μλη τις εταιρεες νεοελλη-
νικν σπουδν κρατν της Ευρπης, δεν θα μποροσε να πραγματοποι-
σει να διεθνς συνδριο, πως αυτ της Γρανδας, με χρονικ κταση
τεσσρων ημερν και με τον μεγλο αριθμ των συμμετοχν που ενκρινε
η Επιστημονικ Επιτροπ, αν δεν εχε την οικονομικ υποστριξη δημ-
σιων και ιδιωτικν φορων.
Και απ τη θση, λοιπν, αυτ εκφρζουμε την ευγνωμοσνη μας στους
φορες που συνβαλαν μπρακτα στην πραγματοποηση του Δ συνεδρου
της ΕΕΝΣ, ενισχοντας στην πρξη ναν ευρωπακ πλον θεσμ. Καταρ-
χς, οφελουμε να υπογραμμσουμε τη συμβολ του Υπουργεου Πολιτι-
σμο και Τουρισμο της Ελλδας στο θμα αυτ και να ευχαριστσουμε τη
Διεθυνση Διεθνν Σχσεων του ΥΠΠΟΤ για την υποστριξ της. Απευ-
θνουμε, επσης, τις θερμς ευχαριστες μας (και εκ μρους της διεθνος
2 Ενδεικτικ αναφρουμε τι κατ το πρτο πεντμηνο του 2011 ο ισττοπος της ΕΕΝΣ
δχθηκε περπου 10.000 επισκψεις. Οι επισκπτες χρησιμοποησαν παραπνω απ
50.000 σελδες του ιστοτπου.
20 Κ. Α. Δημδης
Παιδεας και Πολιτισμο της Κυπριακς Δημοκρατας, δρυμα Κστα και
Ελνης Ουρνη (Αθνα), Φιλοσοφικ Σχολ του Πανεπιστημου της Γραν-
δας, Σχολ Επικοινωνας και Τεκμηρωσης του Πανεπιστημου της Γραν-
δας και Κντρο Βυζαντινν, Νεοελληνικν και Κυπριακν Σπουδν της
Γρανδας.
σον αφορ τα οργανωτικ θματα, ιδιατερα πρπει να τονιστε η
συμβολ του Κντρου Βυζαντινν, Νεοελληνικν και Κυπριακν Σπουδν
της Γρανδας στην επιτυχα του συνεδρου. Στον διευθυντ του Κντρου,
συνδελφο καθηγητ Μσχο Μορφακδη, πρεδρο της Οργανωτικς
Επιτροπς του συνεδρου, και στις συνεργτρις του, κατ αλφαβητικ
σειρ, Maria Salud Baldrich López, Isabel Cabrera Ramos και Παρασκευ
Γκατζιοφα, με επικεφαλς συντονστρια της Οργανωτικς Επιτροπς τη
συνδελφο Παναγιτα (Γιολη) Παπαδοπολου, το απελθν και το σημε-
ριν Διοικητικ Συμβολιο της ΕΕΝΣ εκφρζουν τα καλτερα αισθματ
τους για την αποτελεσματικ συνεργασα τους στην επτευξη των σκοπν
του συνεδρου. Αναλγως, ειλικρινες ευχαριστες εκφρζουμε στη συν-
δελφο καθηγτρια Olga Omatos Sáenz (Πανεπιστμιο της Χρας των
Βσκων), πρεδρο της Ισπανικς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν, για
τη φροντδα που επδειξε σε λα τα θματα που αφοροσαν την οργ-
νωση του συνεδρου.
Θερμς, επσης, ευχαριστες οφελουμε στα μλη της διεθνος Επιστη-
μονικς Επιτροπς του Δ συνεδρου (στην οικεα θση, πριν απ τον
Πρλογο, καταχωρζεται ο πλρης κατλογος των μελν της), διτι εργ-
στηκαν υποδειγματικ, ελγχοντας και επιλγοντας τις αιτσεις που
υποβλθηκαν στην ΕΕΝΣ για συμμετοχ στο Δ συνδριο με ανακονωση,
και συντλεσαν στην επιτυχα του συνεδρου με τη συνεκτικ μορφ της
δομς που του δωσαν. Τα αποτελσματα του συνεδρου, πως αυτ αξιο-
λογθηκαν και εκτιμθηκαν σε μια πρτη φση απ τη μγιστη πλειο-
ψηφα των συνδρων, αποτελον τη δικαωση του εππονου ργου που
επιτλεσαν τα 16 μλη της Επιστημονικς Επιτροπς του Δ συνεδρου της
ΕΕΝΣ προς φελος της διεθνος κοιντητας των νεοελληνιστν. Βεβ&alp
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως σμερα)
Τμος Γ
Κωνσταντνος Α. Δημδης
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως σμερα)
Identities in the Greek world (from 1204 to the present day)
Τμος Γ
•
Την ευθ νη της κδοσης χει το Διοικητικ Συμβολιο της ΕΕΝΣ
E-mail: [email protected]
Copyright © 2011:
European Society of Modern Greek Studies
www.eens.org
Γρανδα, 9-12 Σεπτεμβρου 2010
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως σμερα)
Τμος Γ
Κωνσταντνος Α. Δημδης
4th European Congress of Modern Greek Studies
Granada, 9-12 September 2010
P r o c e e d i n g s
Identities in the Greek world (from 1204 to the present day)
Vol. 3
Edited by
Athens 2011
της Ευρωπακς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν (ΕΕΝΣ)
Γρανδα, 9-12 Σεπτεμβρου 2010
Ταυττητες στον ελληνικ κσμο
Το Συνδριο διοργανθηκε
σε συνεργασα
το Κντρο Βυζαντινν, Νεοελληνικν και Κυπριακν Σπουδν
της Γρανδας
Επιστημονικ Επιτροπ
Comité Científi co
Μλη / Miembros:
Vangelis Calotychos (Columbia University)
Lia Brad Chisacof (Academiei Române)
Isabel García Gálvez (Universidad de La Laguna, Canarias)
Ι. Κ. Χασιτης (Αριστοτλειο Πανεπιστμιο Θεσσαλονκης)
David Holton (University of Cambridge)
Μαρα Κακριδ-Ferrari (Πανεπιστμιο Αθηνν)
Γιργος Δ. Κοντογιργης (Πντειον Πανεπιστμιο Αθηνν)
Olga Omatos Sáenz (Universidad del País Vasco)
Βλτερ Ποχνερ (Walter Puchner) (Πανεπιστμιο Αθηνν)
Ερασμα-Λουζα Σταυροπολου (Πανεπιστμιο Αθηνν)
Dimitris Tziovas (University of Birmingham)
Οργανωτικ Επιτροπ
Comité Organizador
Πρεδρος / Presidente:
Συντονιστς / Coordinador:
Μλη / Miembros:
José Antonio Costa Ideias (Universidad Nova de Lisboa)
Isabel García Gálvez (Universidad de La Laguna, Canarias)
Ernest Marcos Hierro (Universidad de Barcelona)
Antonio Melero Vellido (Universidad de Valencia)
Alicia Morales Ortiz (Universidad de Murcia)
Encarnación Motos Guirao (Universidad de Granada)
Penélope Stavrianopulu (Universidad Complutense de Madrid)
Τεχνικ Γραμματεα / Secretaria Técnica
Centro de Estudios Bizantinos, Neogriegos y Chipriotas de Granada
Maria Salud Baldrich López
Αντιπρεδρος Lucia Marcheselli, Ιταλα
Ταμας Ann Chikovani, Γεωργα
Αναπληρωματικ μλη
Marjolijne C. Janssen, Μεγλη Βρετανα (Αντιπρεδρος)
Javier Alonso Aldama, Ισπανα (Γραμματας)
Ann Chikovani, Γεωργα (Ταμας)
Tudor Dinu, Ρουμανα (Μλος)
της Ευρωπακς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν
πραγματοποιθηκε με την αρωγ
του Ιδρματος Κστα και Ελνης Ουρνη (Αθνα),
της Φιλοσοφικς Σχολς του Πανεπιστημου της Γρανδας,
της Σχολς Επικοινωνας και Τεκμηρωσης
του Πανεπιστημου της Γρανδας,
του Κντρου Βυζαντινν, Νεοελληνικν
και Κυπριακν Σπουδν (Γρανδα).
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
www.eens.org
• Γλσσα, ταυττητα, λογοτεχνα
• Γλωσσικ ζτημα και εθνικ ταυττητα
• Μειονοτικς και διαλεκτικς γλωσσικς ταυττητες
• Συγκριτικς γλωσσικς προσεγγσεις
• Το γλωσσικ ζτημα
Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες
• Οι λληνες και οι «λλοι» στον 20 αι.
• Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στον 21ο αι.
Θρησκευτικς ταυττητες
• Ιστορικς και συγκριτικς προσεγγσεις
•
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟΜ Ε ΝΑ ΤΟΥ Γ ΤΟΜΟΥ
Πρλογος (Κ. Α. Δημδης) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ταυττητα και γλσσα • Γλσσα, ταυττητα, λογοτεχνα
Δημογεροντκης, Βασλης. Γεργιος Κωνσταντνου, νας φανατικς
υπερασπιστς της ελληνικς γλσσας και παιδεας . . . . . . . . . . . . . . . .
Eloeva, Fatima. Ο Διονσιος Σολωμς – η γλσσα της ελευθερας η
ελευθερα της γλσσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Μαυροθαλασστης λληνας της διασπορς: Η διαμρφωση της
λογοτεχνικς και ιδεολογικς ταυττητς του . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mouatsou, Eleni. Grammatical Gender in the poetry of Kiki Dimoula . . . . .
• Γλωσσικς διαπραγματεσεις της ταυττητας
the case of Painful Self Disclosures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Σακελλαρου, Αγγελικ Ι. & Δημητριδου, Κατερνα. Διαστσεις της
πολιτικς ταυττητας στον λγο των μελλοντικν δασκλων: Οι
αντιλψεις τους για την επτειο της 17ης Νομβρη 1973 . . . . . . . . . . . .
Σαχινδου, Παρασκευ & Δημση, Μαρα. Διλογοι κειμνων και συγγρα-
φων. Τα κεμενα ως εκφρσεις της γλωσσικς διαπραγμτευσης
της ταυττητας του υποκειμνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Γλωσσικ ταυττητα και ο διλογος με τις ξνες γραμματεες
Henrich, Günther S. Ποιος γραψε το αρχικ κεμενο της Παλαις και
Νας Διαθκης (τλη 15ου αι.) και γιατ χρησιμοποησε το λατινικ
αλφβητο; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Νικλαου Πολτη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fedchenko, Valentina. Εξαρχασμς στην ελληνικ γλσσα της Κωνστα-
ντινοπολης του ΙΘ αινα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Μειονοτικς και διαλεκτικς γλωσσικς ταυττητες
Ανδρουλκης, Γιργος. Γλσσα, ταυττητα και μετανστευση: η ελλη-
νικ ως γλσσα υποδοχς και η γλωσσικ νταξη μεταναστν/-
στριν στη σημεριν Ελλδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bádenas, Pedro. La lengua judeogriega y el Pentateuco de Constantinopla
(1547) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Κυριαζς, Δρης Κ. Γλσσα των συνρων και σνορα της γλσσας
(Ζητματα ταυττητας στη λογοτεχνα των συνρων) . . . . . . . . . . . . .
Μαργαρνη, Μαρη. Εβραοι, γλσσα και ταυττητα στο ελληνικ κρτος
απ την δρυσ του μχρι το Β Παγκσμιο Πλεμο: προσλψεις
ετερτητας και πρακτικς αποκλεισμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ταυττητες μσα απ παιδικς φωνς: πολγλωσσα παιδι στο ελλη-
νικ σχολεο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(αλβανικς και βουλγαρικς καταγωγς) δευτρας τξης Δημοτικο
σχολεου Πατρν – τα ορθογραφικ λθη τους . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Συγκριτικς γλωσσικς προσεγγσεις
αν και ρωσικ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Κλμοβα, Ξνια (Klimova, Ksenia). Σλαβικ χνη στη γλσσα της νεοελ-
ληνικς μυθολογας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Loudová, Kateina. «Οι λληνες προτιμον μια παλι λξη απ μια
νετερη». Σγκρουση ταυτοττων ανμεσα στα Ελληνικ και
Σλαβικ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Το γλωσσικ ζτημα
Diatsentos, Petros. L’histoire de la langue grecque au carrefour des
diff érentes disciplines: enjeux identitaires et cristallisation des
mythologies linguistiques (1850-1900) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
l’identité du grec moderne vue par Manolis Triandaphyllidis . . . . . . . .
Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες • Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στα Βαλκνια (12ος-19ος αι.)
Dinu, Tudor. Η διαμρφωση των εθνικν ταυτοττων στα Βαλκνια στις
αρχς του ΙΖ αινα σμφωνα με τα ποιματα του Σταυρινο και
του Ματθαου Μυρων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
νειας Χδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Frangakis, Penelope. Th e use of history by Greek intellectuals in the
formation of Greek national identity during the Greek Enlightenment
Malatras, Christos. Th e making of an ethnic group: the Romaioi in the
12th-13th centuries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Morcillo, Matilde. Las relaciones anglo-griegas vistas desde la óptica
española. Del establecimiento inicial a las guerras balcánicas (1833-
1913) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Myrogiannis, Stratos. Naming the Void: the Invention of Byzantium in the
Greek Enlightenment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
κοσμοπολιτισμο και εθνικισμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ipu, Mihai. Ο προσδιορισμς της εθνικς ταυττητας μσω του εθνικο
ονματος. Η περπτωση της Ιστορας της Βλαχας (Βιννη, 1806) . . .
• Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στα Βαλκνια (19ος-20ς αι.)
Beaton, Roderick. Ο Shelley και ο Byron για την εθνικ ταυττητα των
επαναστατημνων Ελλνων του 1821 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
στην επαναστατημνη Σμο (1805-1834) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Πλουμδης, Σπυρδων Γ. Το θνος ως ταξικ διαστρωμτωση: Η κοινω-
νικ φυσιογνωμα των ορθοδξων πληθυσμν στην οθωμανικ
Μακεδονα (1904) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skoulidas, Elias G. Identities, Locality and Otherness in Epirus during the
Late Ottoman period . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Δορδανς, Στρτος Ν. Χαρακωμτων Ταυττητες: Ελληνο-γερμανικς
αναπαραστσεις στον Μεσοπλεμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leech, Jason. Greek perceptions of the ‘good Italian’ and ‘bad German’
from invasion (1940) to the London Agreement (1953) . . . . . . . . . . . . .
• Εθνοτικς / εθνικς ταυττητες στον 21ο αι.
Ivanova Kovátcheva, Diliana. La comunidad karakatchani en Bulgaria.
Localización, identidad y costumbres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Παναγπουλος, Γεργιος Δ. Χριστιανισμς και Ισλμ στο δον Βυζντιο.
Κριτικ παρουσαση της θσης του M. Balivet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Παχουνδκης, Σιδερς. Η δημιουργα δημσιας ταυττητας των Ευαγ-
γελικν στην Ελλδα μσω της παιδεας απ το 1821 και μετ. Η
εκπαιδευτικ και εκδοτικ δραστηριτητα των Διαμαρτυρομνων
στην Ελλδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
στη Σρο κατ το 19ο αινα: η εμπορευματικ τους διλιση . . . . . . . .
431
445
457
471
479
489
497
523
539
555
567
581
593
609
629
Ρωσικ πολιτικ στην Ορθδοξη Ανατολ (1878-1914) . . . . . . . . . . . .
Μπρταχας, Στθης. Ουμανισμς, Μεταρρθμιση και Αντιμεταρρθμιση
στη βενετικ Κπρο: αφομοωση, αντσταση και νες ταυττητες . . .
Papanikolaou, Antigoni N. (Παπανικολου, Αντιγνη). Th e Latin Church
and the Greek Orthodox Church in Corfu during the fi rst decades of
the Angevin rule and the creation of a Greek Orthodox consciousness
Πσσης, Νικλας. Αποκαλυπτικς λγος και συλλογικς ταυττητες
(17ος-18ος αι.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Οθωμανικ Αυτοκρατορα: η οπτικ γωνα του Ιωακεμ Γ «εν Θεσ-
σαλονκη…1874-8» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
•
Πρ λογ ο ς
Απ τις 9 ως και τις 12 Σεπτεμβρου 2010 πραγματοποιθηκε στο
Πανεπιστμιο της Γρανδας το Δ Πανευρωπακ Συνδριο Νεοελ-
ληνικν Σπουδν της Ευρωπακς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν
(ΕΕΝΣ), με θμα Ταυττητες στον ελληνικ κσμο (απ το 1204 ως
σμερα). Την ναρξη των εργασιν του συνεδρου κρυξε ο αντιπρτανης
του Πανεπιστημου της Γρανδας, καθηγητς Miguel Gómez Oliver, και
τμησαν με την παρουσα τους η κοσμτορας της Φιλοσοφικς Σχολς του
Πανεπιστημου της Γρανδας, καθηγτρια María Helena Martín Vivaldi, ο
πρσβης της Ελληνικς Δημοκρατας στην Ισπανα, Νικλαος Ζαφειρπου-
λος, ο πρσβης της Κυπριακς Δημοκρατας στην Ισπανα, Ναρχος Παλς,
και η εκπρσωπος του ελληνικο Υπουργεου Πολιτισμο και Τουρισμο,
Ευγενα Λαλαπνου-Βσσου.
Σε ,τι αφορ την ιστορα του Δ συνεδρου της ΕΕΝΣ: Tον Δεκμβριο
του 2009 υποβλθηκαν 461 αιτσεις για συμμετοχ με ανακονωση. Απ
αυτς, η 16μελς διεθνς Επιστημονικ Επιτροπ ενκρινε 348 αιτσεις.
Το τελικ πργραμμα του συνεδρου περιλαβε 332 επιστημονικς ανακοι-
νσεις. Η εκφνηση των ανακοινσεων και το σνολο των εργασιν του
συνεδρου πραγματοποιθηκαν σε 8 παρλληλες συνεδρες σε αθουσες
της Φιλοσοφικς Σχολς και της Σχολς Επικοινωνας και Τεκμηρωσης
του Πανεπιστημου της Γρανδας.
Σε σχση με τα προηγομενα τρα συνδρια της ΕΕΝΣ, η διρκεια των
εργασιν του Δ συνεδρου επεκτθηκε κατ μα ημρα λγω του μεγλου
αριθμο συμμετοχν με ανακονωση. Περιορστηκε μως ο αριθμς των
παρλληλων συνεδριν σε 8, στε οι σνεδροι να μπορον να παρακο-
λουθσουν με μεγαλτερη ευχρεια τις ανακοινσεις που τους ενδιφεραν
και να προυν μρος στις συζητσεις. Απ την λλη πλευρ, ωστσο, οι 8
θεματικς εντητες του προγρμματος περιλαβαν 81 υποεντητες, γεγο-
νς το οποο επβαλε η ποικιλα των προσεγγσεων του θματος του συνε-
δρου, πως αυτς αναδεχθηκαν απ τις περιλψεις των ανακοινσεων
που λαβαν την γκριση της Επιστημονικς Επιτροπς.1
Ασφαλς, το επκαιρο σε διεθνς εππεδο θμα της ταυττητας —τσο
απ θεωρητικ σο και απ ερευνητικ ποψη— που επελγη τον Ιονιο
1 Υπενθυμζεται τι τα προγρμματα και τα κεμενα των ανακοινσεων που πραγματο-
ποιθηκαν στο Γ και Δ συνδριο της ΕΕΝΣ παραμνουν αναρτημνα στον ισττοπ
της <www.eens.org> και προσφρουν στον ενδιαφερμενο μια πρτη εντπωση για
την εξλιξη που χουν σημεισει κατ τα τελευταα χρνια οι νεοελληνικς σπουδς ως
γνωστικ/ερευνητικ αντικεμενο.
του 2008 ως κεντρικ θμα του Δ συνεδρου της ΕΕΝΣ, συντλεσε αποφα-
σιστικ χι απλς στη θεαματικ αξηση συμμετοχς ερευνητν απ
πανεπιστμια κυρως της Ευρπης, της Αυστραλας και των Η.Π.Α., αλλ
προπντων θησε τους συνδρους σε μια περαιτρω συστηματικ και σε
βθος, σε πολλς περιπτσεις, προσγγιση πεδων, πως του ελληνικο
θετρου και κινηματογρφου, ετε των μφυλων ταυτοττων αναφορικ
με την ελληνικ λογοτεχνα και γλσσα, την εκπαδευση, την πολιτικ, τη
μετανστευση κλπ. στον ελληνικ, τον κυπριακ αλλ και τον ευρτερο
βαλκανικ ευρωπακ χρο με μια διαχρονικ δισταση.
Σημεινεται τι ο προγραμματισμς του Δ συνεδρου προβλεπε να
πραγματοποιηθον τρεις ημωρες εναρκτριες εισηγσεις στην ολομ-
λεια του συνεδρου, στε να καλυφθε κατ το δυνατν η θεωρητικ
προβληματικ του ρου ταυττητα απ τη διεθν βιβλιογραφα, αλλ και
στο πλασιο της γλωσσολογας και της κοινωνιολογας των πολιτικν
επιστημν. Προσωπικο λγοι εμπδισαν, δυστυχς, τους δο απ τους
τρεις εισηγητς να προσλθουν στο συνδριο, με αποτλεσμα να πραγ-
ματοποιηθε μνο η εναρκτρια εισγηση του καθηγητ Γιργου Κοντο-
γιργη, η οποα δημοσιεεται στα Πρακτικ, σμφωνα με την απφαση
της Ε Τακτικς Γενικς Συνλευσης της ΕΕΝΣ (Πανεπιστμιο της Γραν-
δας, 12 Σεπτεμβρου 2010). Εναι αυτονητο τι η ευθνη για τις γνμες
που διατυπνονται και στην εναρκτρια εισγηση και σε λες τις υπλοι-
πες ανακοινσεις που δημοσιεονται στα Πρακτικ ανκει αποκλειστικ
στους συγγραφες τους.
Για να φανε καλτερα η εξλιξη των συνεδρων της ΕΕΝΣ απ την
πλευρ της συμμετοχς, της θεματικς ευρτητας και της θεωρητικς
προσγγισης, παραθτουμε παρακτω τα σχετικ στοιχεα απ τα τρα
προηγομενα συνδρι της:
Πανεπιστμιο Βερολνου, 1-4 Οκτωβρου 1998)
• Θμα (με 7 επιμρους θεματικς εντητες): Ο ελληνικς κσμος
ανμεσα στην Ανατολ και τη Δση (1453-1981).
• Πραγματοποιθηκαν 151 επιστημονικς ανακοινσεις.
Καναδ, την Αυστραλα και τη Μση Ανατολ.
• Κυκλοφρησαν τα Πρακτικ του συνεδρου σε 2 τμους των 1.454
σελδων (Αθνα: «Ελληνικ Γρμματα» 1999).
Β Πανευρωπακ Συνδριο Νεοελληνικν Σπουδν της ΕΕΝΣ (Πανεπιστ-
μιο Κρτης, 10-12 Μαου 2002)
• Θμα (με 10 επιμρους θεματικς εντητες): Η Ελλδα των νησιν
απ τη Φραγκοκρατα ως σμερα.
18 Κ. Α. Δημδης
• Πραγματοποιθηκαν 135 επιστημονικς ανακοινσεις.
Καναδ, την Αυστραλα και τη Μση Ανατολ.
• Κυκλοφρησαν τα Πρακτικ του συνεδρου σε 2 τμους των 1.522
σελδων (Αθνα: «Ελληνικ Γρμματα» 2004).
Γ Πανευρωπακ Συνδριο Νεοελληνικν Σπουδν της ΕΕΝΣ (Πανεπιστ-
μιο Βουκουρεστου, 2-4 Ιουνου 2006)
• Θμα (με 19 επιμρους θεματικς εντητες): Ο ελληνικς κσμος
ανμεσα στην εποχ του Διαφωτισμο και στον εικοστ αινα.
• Πραγματοποιθηκαν 194 επιστημονικς ανακοινσεις.
Καναδ, την Αυστραλα, τη Ντια Αμερικ και τη Μση Ανατολ.
• Τον Ιολιο του 2006 αναρτθηκαν ηλεκτρονικ στον ιστ-
τοπο της ΕΕΝΣ οι ανακοινσεις που υποβλθηκαν και εγκρθηκαν προς
δημοσευση.
• Κυκλοφρησαν τα Πρακτικ του συνεδρου σε 3 τμους των 2.048
σελδων (Αθνα: «Ελληνικ Γρμματα» 2007).
Σμφωνα με τα διαθσιμα στοιχεα, το Δ συνδριο της ΕΕΝΣ υπρξε
χι μνο το μεγαλτερο ως σμερα σε αριθμ συμμετοχν με επιστημο-
νικς ανακοινσεις συνδριο της Εταιρεας, αλλ και το μεγαλτερο και
ευρτερο απ διεπιστημονικ ποψη συνδριο στην ιστορα των νεοελλη-
νικν σπουδν, πως αυτς διαμορφθηκαν και καθιερθηκαν μετ τον
Β Παγκσμιο Πλεμο τσο στην Ελλδα σο και διεθνς.
Η ΕΕΝΣ, συνεπς στην τακτικ που καθιρωσε απ το Α κιλας
ευρωπακ συνδρι της (Ελεθερο Πανεπιστμιο Βερολνου, Οκτβριος
1998), στριξε και στο Δ συνδριο του 2010 νους υποψφιους διδκτο-
ρες (οι οποοι βρσκονταν σε προχωρημνο στο τελευταο στδιο εκπ-
νησης της διατριβς τους) και μεταδιδακτορικος ερευνητς (οι οποοι δεν
κατεχαν ακμα πανεπιστημιακ λλη ερευνητικ θση στην αρχ του
2010), προκειμνου να προυν μρος στο Δ συνδριο με ανακονωση, με
την προπθεση τι οι ανακοινσεις αυτς θα πληροσαν τα κριτρια που
εχε θσει η 16μελς διεθνς Επιστημονικ Επιτροπ και που σχυαν για
λους. Η τακτικ αυτ της ΕΕΝΣ επιδοκιμστηκε για λλη μια φορ απ
τους νεοελληνιστς διεθνς.
Με ταχ ρυθμ, τον Ιανουριο του 2011, ανρτησε η ΕΕΝΣ στον ιστ-
τοπ της τις ανακοινσεις εκενες του Δ συνεδρου που υποβλθηκαν
προς δημοσευση και κρθηκαν δημοσιεσιμες, ακολουθντας την τακτικ
που εχε καθιερσει στο Γ συνδριο (Πανεπιστμιο Βουκουρεστου 2006).
Η τακτικ αυτ χει επσης ευεργετικ αποτελσματα για τις νεοελληνικς
σπουδς, διτι το υλικ των επιστημονικν ανακοινσεων εναι σχεδν
19Πρλογος
αμσως μετ τη λξη των συνεδρων της ΕΕΝΣ προσιτ στο διεθνς κοιν
των νεοελληνιστν, αλλ και στις συγγενες με τις νεοελληνικς σπου-
δς ειδικτητες, πως και εν γνει στον κσμο των ερευνητν, των φοιτη-
τν και των υποψφιων διδακτρων. λλωστε, τα στατιστικ στοιχεα
που διαθτουμε σχετικ με τη συχντητα με την οποα ο ισττοπος της
ΕΕΝΣ δχεται επισκψεις στα επιμρους θεματικ τμματα που καλπτει,
και ειδικ στις αναρτημνες ανακοινσεις των συνεδρων, εναι εγλωττα
ως προς τη σκοπιμτητα που υπηρετε η διαδικτυακ ανρτηση των εν
λγω δημοσιευμτων.2
ακο βιβλου (e-book). Τα Πρακτικ του Δ συνεδρου αποτελονται απ
πντε τμους σε ψηφιακ μορφ με συνολικ αριθμ 3.646 σελδων. Κθε
τμος χει αυτοτελ σελιδαρθμηση, στε να αποφεγονται ενδεχμενα
λθη στις παραπομπς. Επσης, στο τλος κθε τμου καταχωρζονται τα
περιεχμενα των λλων τεσσρων τμων προς διευκλυνση του αναγν-
στη. Στα περιεχμενα των πντε τμων, οι θεματικς υποεντητες κατα-
τσσονται αλφαβητικ. Εναι ευνητο τι η ψηφιακ μορφ των Πρακτι-
κν του Δ Ευρωπακο Συνεδρου Νεοελληνικν Σπουδν της ΕΕΝΣ θα
διευκολνει τα μγιστα τους ερευνητς που θα ανατρξουν σε αυτ. Επσης,
θα βοηθσει τις μεγλες βιβλιοθκες στην μεση και ευχερ καταχριση
των Πρακτικν στους καταλγους τους.
Ασφαλς, η ΕΕΝΣ, η οποα αποτελε αστικ μη κερδοσκοπικ εταιρε α
και χει ομοσπονδιακ χαρακτρα, με τακτικ μλη τις εταιρεες νεοελλη-
νικν σπουδν κρατν της Ευρπης, δεν θα μποροσε να πραγματοποι-
σει να διεθνς συνδριο, πως αυτ της Γρανδας, με χρονικ κταση
τεσσρων ημερν και με τον μεγλο αριθμ των συμμετοχν που ενκρινε
η Επιστημονικ Επιτροπ, αν δεν εχε την οικονομικ υποστριξη δημ-
σιων και ιδιωτικν φορων.
Και απ τη θση, λοιπν, αυτ εκφρζουμε την ευγνωμοσνη μας στους
φορες που συνβαλαν μπρακτα στην πραγματοποηση του Δ συνεδρου
της ΕΕΝΣ, ενισχοντας στην πρξη ναν ευρωπακ πλον θεσμ. Καταρ-
χς, οφελουμε να υπογραμμσουμε τη συμβολ του Υπουργεου Πολιτι-
σμο και Τουρισμο της Ελλδας στο θμα αυτ και να ευχαριστσουμε τη
Διεθυνση Διεθνν Σχσεων του ΥΠΠΟΤ για την υποστριξ της. Απευ-
θνουμε, επσης, τις θερμς ευχαριστες μας (και εκ μρους της διεθνος
2 Ενδεικτικ αναφρουμε τι κατ το πρτο πεντμηνο του 2011 ο ισττοπος της ΕΕΝΣ
δχθηκε περπου 10.000 επισκψεις. Οι επισκπτες χρησιμοποησαν παραπνω απ
50.000 σελδες του ιστοτπου.
20 Κ. Α. Δημδης
Παιδεας και Πολιτισμο της Κυπριακς Δημοκρατας, δρυμα Κστα και
Ελνης Ουρνη (Αθνα), Φιλοσοφικ Σχολ του Πανεπιστημου της Γραν-
δας, Σχολ Επικοινωνας και Τεκμηρωσης του Πανεπιστημου της Γραν-
δας και Κντρο Βυζαντινν, Νεοελληνικν και Κυπριακν Σπουδν της
Γρανδας.
σον αφορ τα οργανωτικ θματα, ιδιατερα πρπει να τονιστε η
συμβολ του Κντρου Βυζαντινν, Νεοελληνικν και Κυπριακν Σπουδν
της Γρανδας στην επιτυχα του συνεδρου. Στον διευθυντ του Κντρου,
συνδελφο καθηγητ Μσχο Μορφακδη, πρεδρο της Οργανωτικς
Επιτροπς του συνεδρου, και στις συνεργτρις του, κατ αλφαβητικ
σειρ, Maria Salud Baldrich López, Isabel Cabrera Ramos και Παρασκευ
Γκατζιοφα, με επικεφαλς συντονστρια της Οργανωτικς Επιτροπς τη
συνδελφο Παναγιτα (Γιολη) Παπαδοπολου, το απελθν και το σημε-
ριν Διοικητικ Συμβολιο της ΕΕΝΣ εκφρζουν τα καλτερα αισθματ
τους για την αποτελεσματικ συνεργασα τους στην επτευξη των σκοπν
του συνεδρου. Αναλγως, ειλικρινες ευχαριστες εκφρζουμε στη συν-
δελφο καθηγτρια Olga Omatos Sáenz (Πανεπιστμιο της Χρας των
Βσκων), πρεδρο της Ισπανικς Εταιρεας Νεοελληνικν Σπουδν, για
τη φροντδα που επδειξε σε λα τα θματα που αφοροσαν την οργ-
νωση του συνεδρου.
Θερμς, επσης, ευχαριστες οφελουμε στα μλη της διεθνος Επιστη-
μονικς Επιτροπς του Δ συνεδρου (στην οικεα θση, πριν απ τον
Πρλογο, καταχωρζεται ο πλρης κατλογος των μελν της), διτι εργ-
στηκαν υποδειγματικ, ελγχοντας και επιλγοντας τις αιτσεις που
υποβλθηκαν στην ΕΕΝΣ για συμμετοχ στο Δ συνδριο με ανακονωση,
και συντλεσαν στην επιτυχα του συνεδρου με τη συνεκτικ μορφ της
δομς που του δωσαν. Τα αποτελσματα του συνεδρου, πως αυτ αξιο-
λογθηκαν και εκτιμθηκαν σε μια πρτη φση απ τη μγιστη πλειο-
ψηφα των συνδρων, αποτελον τη δικαωση του εππονου ργου που
επιτλεσαν τα 16 μλη της Επιστημονικς Επιτροπς του Δ συνεδρου της
ΕΕΝΣ προς φελος της διεθνος κοιντητας των νεοελληνιστν. Βεβ&alp
