12. Επιπτώσεις ρύπανσης · 12. Επιπτώσεις ρύπανσης BIO-411...

12.12. ΕπιπτώσειςΕπιπτώσειςρύπανσηςρύπανσης

BIOBIO--441111BBενθικήενθική OOικολογίαικολογία

ΓιάννηςΓιάννης KKαρακάσηςαρακάσης[email protected]@biology.uoc.gr

PPύπανσηύπανση(GESAMP = (GESAMP = GroupGroup ofof ExpertsExperts onon thethe ScientificScientific AspectsAspects ofof MarineMarine PollutionPollution))

PPύπανσηύπανση:: ηη άμεσηάμεση ήή έμμεσηέμμεση εισαγωγήεισαγωγή απόαπό τοντον άνθρωποάνθρωπο, , ενώσεωνενώσεωνήή ενέργειαςενέργειας στοστο θαλάσσιοθαλάσσιο περιβάλλονπεριβάλλον ((περιλαμβανομένωνπεριλαμβανομένων τωντωνποταμόκολπωνποταμόκολπων) ) πουπου οδηγείοδηγεί σεσε δυσμενείςδυσμενείς επιπτώσειςεπιπτώσεις όπωςόπως::

•• βλάβεςβλάβες στουςστους βιολογικούςβιολογικούς πόρουςπόρους,,•• παρεμπόδισηπαρεμπόδιση θαλάσσιωνθαλάσσιων δραστηριοτήτωνδραστηριοτήτων ((περιλαμβπεριλαμβ. . τηςτης αλιείαςαλιείας))•• πτώσηπτώση τηςτης ποιότηταςποιότητας γιαγια χρήσηχρήση τουτου θαλασσινούθαλασσινού νερούνερού καικαι•• μείωσημείωση τωντων ευχάριστωνευχάριστων χαρακτηριστικώνχαρακτηριστικών τουτου..

[[PollutionPollution meansmeans thethe introductionintroduction byby manman, , directlydirectly oror indirectlyindirectly, , ofof substancessubstances ororenergyenergy intointo thethe marinemarine environmentenvironment ((includingincluding estuariesestuaries) ) resultingresulting inin suchsuch deleteriousdeleteriouseffectseffects asas harmharm toto livingliving resourcesresources, , hindrancehindrance ofof marinemarine activitiesactivities includingincluding fishingfishing, , impairmentimpairment ofof qualityquality forfor useuse ofof seawaterseawater andand reductionreduction ofof amenitiesamenities]]

γενικές επιπτώσεις της ρύπανσηςγενικές επιπτώσεις της ρύπανσης

•• ΜειώνεταιΜειώνεται ηη καταλληλότητακαταλληλότητα τηςτης περιοχήςπεριοχής ωςως ενδιαιτήματοςενδιαιτήματος γιάγιά τατα έμβιαέμβιασυστατικάσυστατικά τουτου οικοσυστήματοςοικοσυστήματος τατα οποίαοποία έχουνέχουν φυσικάφυσικά εγκατασταθείεγκατασταθεί καικαιαναπτυχθείαναπτυχθεί στηνστην περιοχήπεριοχή..

•• BBλαπτικήλαπτική επίδρασηεπίδραση σεσε ορισμέναορισμένα είδηείδη καικαι ομάδεςομάδες ανάλογαανάλογα μεμε τηντην έντασηέντασηκαικαι τοντον τύποτύπο τηςτης ρύπανσηςρύπανσης..

•• EEπέρχεταιπέρχεται μεταβολήμεταβολή στηνστην σύστασησύσταση τωντων βιοκοινωνιώνβιοκοινωνιών καικαι, , σανσαν γενικόςγενικόςκανόναςκανόνας, , οο αριθμόςαριθμός τωντων παρόντωνπαρόντων ειδώνειδών μειώνεταιμειώνεται..

•• OOιι ροέςροές τηςτης ενέργειαςενέργειας καικαι τηςτης ύληςύλης στοστο οικοσύστημαοικοσύστημα μεταβάλλονταιμεταβάλλονται..•• ΕκλείπουνΕκλείπουν οιοι μεγαλύτεροιμεγαλύτεροι σεσε μέγεθοςμέγεθος οργανισμοίοργανισμοί πουπου έχουνέχουν μακρούςμακρούςκύκλουςκύκλους ζωήςζωής..

•• ΕμφανίζονταιΕμφανίζονται ευκαιριακάευκαιριακά είδηείδη μεμε βραχείςβραχείς κύκλουςκύκλους ζωήςζωής καικαι παρουσιάζουνπαρουσιάζουνμεγάλεςμεγάλες πληθυσμιακέςπληθυσμιακές διακυμάνσειςδιακυμάνσεις στοστο χώροχώρο καικαι στονστον χρόνοχρόνο..

είδηείδη ρύπωνρύπων

ΚατανάλωσηΚατανάλωση οξυγόνουοξυγόνου **ΠετρελαιοειδήΠετρελαιοειδήΜέταλλαΜέταλλαAAλογονωμένοιλογονωμένοι υδρογονάνθρακεςυδρογονάνθρακεςΡαδιενεργάΡαδιενεργάΣτερεάΣτερεά απόβλητααπόβλητα

πηγές ρύπανσης του βένθουςπηγές ρύπανσης του βένθους

•• ΟΟ συνηθέστεροςσυνηθέστερος τύποςτύπος ρύπανσηςρύπανσης πουπου επηρεάζειεπηρεάζει τιςτιςβενθικέςβενθικές κοινότητεςκοινότητες είναιείναι οο οργανικόςοργανικός εμπλουτισμόςεμπλουτισμός

•• ΠροέλευσηΠροέλευση: : αστικάαστικά καικαι αγροτοβιομηχανικάαγροτοβιομηχανικά λύματαλύματα, , χαρτοβιομηχανίεςχαρτοβιομηχανίες, , υδατοκαλλιέργειεςυδατοκαλλιέργειες κλπκλπ..

•• ΕπίσηςΕπίσης αυξημένηαυξημένη παραγωγήπαραγωγή ((ευτροφισμόςευτροφισμός) ) στηστη στήληστήληλόγωλόγω αφθονίαςαφθονίας θρεπτικώνθρεπτικών καικαι καθίζησηκαθίζησηφυτοπλαγκτονικήςφυτοπλαγκτονικής βιομάζαςβιομάζας σεσε μεγάλεςμεγάλες ποσότητεςποσότητες

•• ΑποτέλεσμαΑποτέλεσμα: : απουσίααπουσία OO22 καικαι παρουσίαπαρουσία HH22SS μεμεαποτέλεσμααποτέλεσμα τηντην απουσίααπουσία πανίδαςπανίδας

Επιπτώσεις στην αφθονία και βιομάζαΕπιπτώσεις στην αφθονία και βιομάζα

•• ΔιάφορεςΔιάφορες μελέτεςμελέτες έχουνέχουν δείξειδείξει ότιότι τόσοτόσο ηη αφθονίααφθονία όσοόσο καικαι ηηβιομάζαβιομάζα τωντων βενθικώνβενθικών οργανισμώνοργανισμών αυξάνουναυξάνουν απότομααπότομαμετάμετά απόαπό κάποιακάποια απόστασηαπόσταση απόαπό τηντην πηγήπηγή ρύπανσηςρύπανσης

•• ΗΗ απόστασηαπόσταση μέχριμέχρι τηντην οποίαοποία παρατηρείταιπαρατηρείται αυτήαυτή ηημεταβολήμεταβολή είναιείναι αντιστρόφωςαντιστρόφως ανάλογηανάλογη μεμε τοτο υδροδυναμικόυδροδυναμικόκαθεστώςκαθεστώς τηςτης περιοχήςπεριοχής καθώςκαθώς τατα ρεύματαρεύματα::•• ΑπομακρύνουνΑπομακρύνουν μέροςμέρος τηςτης οργανικήςοργανικής ύληςύλης καικαι•• ΑνανεώνουνΑνανεώνουν τηντην διαθέσιμηδιαθέσιμη ποσότηταποσότητα τουτου OO22

Επιπτώσεις στην βενθική αφθονίακαι βιομάζα

Επιπτώσεις στην βενθική αφθονίακαι βιομάζα

Anger 1975, in Gray 1981

ΕπίπτωσηΕπίπτωση οικιακώνοικιακών λυμάτωνλυμάτωνστηστη βενθικήβενθική πανίδαπανίδα τουτουκόλπουκόλπου τουτου KKιέλουιέλου. . ΑπότομηΑπότομηαύξησηαύξηση καικαι μείωσημείωση σεσεαπόστασηαπόσταση <1km<1km

Αφθονία

(m-2

x100

0)

Bιομά

ζα(g

m-

2 )Bιομά

ζα(g

m-

2 )

Απόσταση από την περιοχή εκροής (km)

0

80

40

0

14

7

0.5 1.0 1.5 2.0

Επιπτώσεις στην ποικιλότηταΕπιπτώσεις στην ποικιλότητα

•• ΕκτόςΕκτός τηςτης συνολικήςσυνολικής αφθονίαςαφθονίας καικαι βιομάζαςβιομάζας θαθα μπορούσανμπορούσαν ναναχρησιμοποιηθούνχρησιμοποιηθούν πιοπιο εκλεπτυσμένεςεκλεπτυσμένες τεχνικέςτεχνικές πουπου θαθα ήτανήτανκατάλληλεςκατάλληλες γιαγια νανα εντοπίζουνεντοπίζουν τηντην ρύπανσηρύπανση σεσε μεγαλύτερεςμεγαλύτερεςαποστάσειςαποστάσεις ((δηλδηλ. . σεσε μικρότερεςμικρότερες συγκεντρώσειςσυγκεντρώσεις) ) καικαι επομένωςεπομένωςνανα αποτελούναποτελούν εργαλείαεργαλεία έγκαιρηςέγκαιρης πρόβλεψηςπρόβλεψης

•• TTαα διάφοραδιάφορα είδηείδη ποικιλότηταςποικιλότητας θεωρήθηκανθεωρήθηκαν απόαπό πολλούςπολλούς ωςωςπανάκειαπανάκεια στηνστην προσπάθειαπροσπάθεια νανα δημιουργηθούνδημιουργηθούν περιβαλλοντικοίπεριβαλλοντικοίδείκτεςδείκτες πουπου μεμε απλόαπλό τρόποτρόπο θαθα περιέγραφανπεριέγραφαν ((συνόψιζανσυνόψιζαν) ) σύνθετασύνθετα φαινόμεναφαινόμενα

•• ΗΗ συζήτησησυζήτηση γιαγια τοτο θέμαθέμα αυτόαυτό επανέρχεταιεπανέρχεται toto 2005 2005 μεμε αφορμήαφορμή τοτονέονέο πλαίσιοπλαίσιο τηςτης EE EE γιαγια τηντην WaterWater--FrameworkFramework--directivedirective πουπουαποσκοπείαποσκοπεί στηνστην παρακολούθησηπαρακολούθηση τηςτης ποιότηταςποιότητας τουτουπεριβάλλοντοςπεριβάλλοντος στηνστην ΕυρώπηΕυρώπη μέσωμέσω δεικτώνδεικτών ((indicatorsindicators))



ΕπίπτωσηΕπίπτωση οικιακώνοικιακών λυμάτωνλυμάτωνστηστη βενθικήβενθική πανίδαπανίδα τουτουκόλπουκόλπου τουτου KKιέλουιέλου. . ΤαΤαπρότυπαπρότυπα ποικιλότηταςποικιλότητας((ShannonShannon) ) καικαι επικράτησηςεπικράτησης(1(1--ooμοιομορφίαμοιομορφία) ) είναιείναικατοπτρικάκατοπτρικά..ΕπίσηςΕπίσης τοτο πρότυποπρότυπο δενδενδιαφέρειδιαφέρει πολύπολύ απόαπό εκείνοεκείνοτηςτης αφθονίαςαφθονίας αναν καικαι οοχρόνοςχρόνος πουπου χρειάζεταιχρειάζεται γιαγιατοντον υπολογισμόυπολογισμό είναιείναιπολλαπλάσιοςπολλαπλάσιος((προσδιορισμόςπροσδιορισμός ειδώνειδών))

Επικρά

τηση

(1-J

)Επ

ικρά

τηση

(1-J

)

Ποικιλότητα

(H’)


0

2

1

0

1

.5

0.5 1.0 1.5 2.0

Επιπτώσεις στο βένθος: ένα μοντέλο για όλεςτις μεταβλητές

Επιπτώσεις στο βένθος: ένα μοντέλο για όλεςτις μεταβλητές

Pearson & Rosenberg (1978) Oceanogr. Mar Biol. Annu. Rev

AφθονίαBιομάζαΠοικιλότητα

Oικότονος

μεταβατική ζώνηΜέγιστο ευκαιριακών ειδών

Αζω

ικήζώ

νη

αερόβιεςσυνθήκες

Βαρέωςρυπασμένη

Pυπασμένη Mεταβατική Kανονική

Απόσταση (χωρική ή χρονική) από τηνπηγή ή την στιγμή της ρύπανσης

Ανοξικόίζημα

Μεταβολές στην ποικιλότητα πριν καιμετά την διάθεση λυμάτων

Μεταβολές στην ποικιλότητα πριν καιμετά την διάθεση λυμάτων

•• ΈναΈνα απόαπό τατα καλύτερακαλύτερα setset δεδομένωνδεδομένων ((PearsonPearson 1975)1975)•• ΔείχνειΔείχνει τηντην κατάστασηκατάσταση τουτου βένθουςβένθους στηνστην περίοδοπερίοδο 19631963--19731973•• ΔεδομένουΔεδομένου ότιότι ηη διάθεσηδιάθεση λυμάτωνλυμάτων άρχισεάρχισε τοτο 1966, 1966, καλύπτονταικαλύπτονται

3 3 έτηέτη πρινπριν καικαι 6 6 έτηέτη μετάμετά τηντην αρχήαρχή τηςτης διάθεσηςδιάθεσης



απόαπό τοτο 1963 1963 τάσητάση μείωσηςμείωσηςμετάμετά τοτο 1966 1966 συνεχίστηκεσυνεχίστηκε

Ποικιλότητα

(H’)

Επικρά

τηση

(1-J

)Επ

ικρά

τηση

(1-J

)


0

6

3

1

.5

196364

6566

6768

6970

7172

73

Αρχή διάθεσης λυμάτων

Επιπτώσεις στην ποικιλότητα: κανονικά λογαριθμικά διαγράμματαΕπιπτώσεις στην ποικιλότητα: κανονικά λογαριθμικά διαγράμματαΣυ

σσωρευτικήεπ

ικρά

τηση

(%) ειδών ΠροΠρο ρύπανσηςρύπανσης: 5: 5--6 6 κλάσειςκλάσεις καικαι καλήκαλή

προσαρμογήπροσαρμογή στηνστην κανονικήκανονικήλογαριθμικήλογαριθμική

ΜεταβατικόΜεταβατικό στάδιοστάδιο: : γωνίαγωνία στιςστιςκαμπύλεςκαμπύλες

ΡύπανσηΡύπανση: : αύξησηαύξηση κλάσεωνκλάσεων μικρήμικρήκλίσηκλίση

Γεωμετρικές κλάσειςPearson 1975, in Gray 1981

Επιπτώσεις στην ποικιλότητα: κανονικά λογαριθμικά διαγράμματαΕπιπτώσεις στην ποικιλότητα: κανονικά λογαριθμικά διαγράμματαΣυ

σσωρευτικήεπ

ικρά

τηση

(%) ειδών

Γεωμετρικές κλάσειςGray 1979

ΡύπανσηΡύπανση: : αύξησηαύξηση κλάσεωνκλάσεωνμικρήμικρή κλίσηκλίση

ΜεταβατικόΜεταβατικό στάδιοστάδιο: : γωνίαγωνία στιςστιςκαμπύλεςκαμπύλες

ΜακριάΜακριά απόαπό τηντην περιοχήπεριοχήρύπανσηςρύπανσης: 5: 5--6 6 κλάσειςκλάσεις καικαι καλήκαλήπροσαρμογήπροσαρμογή στηνστην κανονικήκανονικήλογαριθμικήλογαριθμική

Κανονική λογαριθμική: επίλογοςΚανονική λογαριθμική: επίλογος

•• ΉδηΉδη τοτο 1984 1984 ηη μέθοδοςμέθοδος πουπου προτείνειπροτείνει οο GrayGray στοστο βιβλίοβιβλίο τουτουέτυχεέτυχε έντονηςέντονης κριτικήςκριτικής απόαπό πολλούςπολλούς θαλάσσιουςθαλάσσιους βιολόγουςβιολόγους

•• ΟΟ HughesHughes (1984) (1984) εξέτασεεξέτασε έναένα μεγάλομεγάλο αριθμόαριθμό απόαπό ομάδεςομάδεςδεδομένωνδεδομένων σεσε διάφορεςδιάφορες περιοχέςπεριοχές καικαι φάνηκεφάνηκε ότιότι απόαπό τιςτις 16 16 συνολικάσυνολικά περιπτώσειςπεριπτώσεις μόνομόνο τατα δεδομέναδεδομένα τουτου PearsonPearson πουπου είχεείχεχρησιμοποιήσειχρησιμοποιήσει οο GrayGray γιαγια τηντην προσαρμογήπροσαρμογή τηςτης loglog--normalnormalσυμφωνούσανσυμφωνούσαν μεμε τηντην κατανομήκατανομή αυτήαυτή..

•• ΤαΤα τελευταίατελευταία 20 20 χρόνιαχρόνια δενδεν έχειέχει ξαναγίνειξαναγίνει συζήτησησυζήτηση γιαγια τηντηνμέθοδομέθοδο αυτήαυτή

Hughes R.G. (1984) A model of the structure and dynamics of benthicmarine invertebrate communities. Mar. Ecol. Prog. Ser., 15(1-2): 1-11.

ΤοΤο ««είδοςείδος»» CapitellaCapitella capitatacapitata

•• TTοο πλέονπλέον γνωστόγνωστό ευκαιριακόευκαιριακό είδοςείδος στηνστην βενθικήβενθική οικολογίαοικολογία μεμετυπικάτυπικά χαρακτηριστικάχαρακτηριστικά είδουςείδους rr--επιλογήςεπιλογής

•• ΑναπαράγεταιΑναπαράγεται γρήγοραγρήγορα έχειέχει βραχείςβραχείς κύκλουςκύκλους ζωήςζωής φθάνονταςφθάνονταςαπόαπό τοτο στάδιοστάδιο τουτου αβγούαβγού στηνστην ωριμότηταωριμότητα σεσε περίπουπερίπου 3 3 εβδομεβδομ..

•• ΠλαγκτονικέςΠλαγκτονικές καικαι βενθικέςβενθικές προνύμφεςπρονύμφες•• ΦθάνειΦθάνει σεσε εξαιρετικάεξαιρετικά μεγάλεςμεγάλες πυκνότητεςπυκνότητες ((έχουνέχουν αναφερθείαναφερθεί καικαι

200 000 / m200 000 / m22))•• ΈχειΈχει τηντην δυνατότηταδυνατότητα νανα εποικίζειεποικίζει ιζήματαιζήματα πουπου έχουνέχουν καταστείκαταστεί

αζωικάαζωικά λόγωλόγω διατάραξηςδιατάραξης απόαπό διάφοραδιάφορα αίτιααίτια ((οργανικόςοργανικόςεμπλουτισμόςεμπλουτισμός, , τροπικέςτροπικές καταιγίδεςκαταιγίδες, , εκσκαφήεκσκαφή ήή απόρριψηαπόρριψηιζήματοςιζήματος, , υδροθερμικήυδροθερμική διατάραξηδιατάραξη κλπκλπ))

•• ΑναλύσειςΑναλύσεις γενετικούγενετικού υλικούυλικού έχουνέχουν δείξειδείξει ότιότι πρόκειταιπρόκειται γιαγιαπερισσότεραπερισσότερα απόαπό 20 20 είδηείδη μεμε ταυτόσημηταυτόσημη μορφολογίαμορφολογία οπότεοπότεσήμερασήμερα αναφερόμαστεαναφερόμαστε στοστο CapitellaCapitella sppspp ήή στοστο CapitellaCapitella complexcomplex

r r καικαι K K επιλογήεπιλογή

• r επιλογή: ευκαιριακά είδη, μικρόσωμοι, βραχύβιοι, ταχεία ωρίμανση, πολλοίαπόγονοι, κακοίανταγωνιστές

• K επιλογή: είδηισορροπίας, μεγάλομέγεθος, λίγοι απόγονοι(ή/και γονική φροντίδα), καλοί ανταγωνιστές

χρόνος

πυκνότητα

πληθυσμ

ού

r

K

διαφορέςδιαφορές οργανισμώνοργανισμών rr--K K επιλογήςεπιλογής r-επιλογή K-Eπιλογή

κλίμα μεταβλητό/ απρόβλεπτο σταθερό/προβλέψιμο μέγεθος ενηλίκων μικρό μεγάλο

ρυθμός αύξησης ταχύς βραδύς

γενετ. ωρίμανση ταχεία βραδεία

περίοδοι αναπαραγωγής πολλές λίγες

απόγονοι πολλοί λίγοι

δυνατότητα διασποράς μεγάλη μικρή

μέγεθος πληθυσμού μεταβλητό, κάτω από την carrying capacity

σχετικά σταθερό, κοντά στην carrying capacity

ανταγωνιστικότητα χαμηλή υψηλή

ρυθμός θνησιμότητας υψηλός / ανεξάρτητος μεγέθους πληθυσμού

χαμηλός/ πυκνοεξαρτώμενος

χρόνος ζωής βραχύς (<1 yr) μακρός (>1yr)

Είδη που αυξάνουν σε μικρές συγκεντρώσειςεμπλουτισμού

Είδη που αυξάνουν σε μικρές συγκεντρώσειςεμπλουτισμού

Gray & Mirza (1979)

Προσαρμοστικές στρατηγικές στη ρύπανσηΠροσαρμοστικές στρατηγικές στη ρύπανση

καταπόνηση (%)Gray 1981

ευαίσθηταευαίσθητα είδηείδη: : απαντούναπαντούνμόνομόνο σεσε καθαρέςκαθαρές περιοχέςπεριοχές

μεταβατικάμεταβατικά είδηείδη

καιροσκοπικάκαιροσκοπικά είδηείδη

ανταγωνισμός (

%) διατάραξη

(%)

Τύποι οργανισμώνΤύποι οργανισμών

PolydoraPolydoraciliataciliata

ScolelepisScolelepis

HeteromastusfiliformisHeteromastusfiliformis

Mya arenariaMya arenaria

Pectinaria koreniPectinaria koreni

Capitella capitataCapitella capitata

Μεταβατικά είδηΜεταβατικά είδη

GlyceraGlycera

ChaetozoneChaetozone

ThyasiraThyasira CirratulusCirratulus

Corbula gibbaCorbula gibba

Τύποι KΤύποι K

AmphiuraAmphiura NuculaNucula

EchinocardiumEchinocardium

TerebellidesTerebellides

NephropsNephrops

ΙεραρχικήΙεραρχική απόκρισηαπόκριση στηστη διατάραξηδιατάραξηPearsonPearson & & RosenbergRosenberg (1978)(1978)

ΠροσαρμογήΠροσαρμογή τουτου ατόμουατόμου

ΑντικατάστασηΑντικατάσταση απόαπό πιοπιο προσαρμοσμέναπροσαρμοσμέναάτομαάτομα ενόςενός πολυμορφικούπολυμορφικού αποθέματοςαποθέματος

ΑντικατάστασηΑντικατάσταση απόαπόδιαφορετικόδιαφορετικό είδοςείδος

ΑντικατάστασηΑντικατάσταση απόαπόδιαφορετικόδιαφορετικό γένοςγένος

ΑντικατάστασηΑντικατάσταση απόαπόδιαφορετικήδιαφορετική οικογένειαοικογένεια

ΑντικατάστασηΑντικατάσταση απόαπόδιαφορετικήδιαφορετική τάξητάξη, , φύλοφύλο κλπκλπ

ΧρόνοςΧρόνος

ένταση

ένταση

διατάρ

αξης

διατάρ

αξης

•• MMέθοδοςέθοδος καμπυλώνκαμπυλών ABCABC ((abundanceabundance--BiomassBiomass ComparisonComparisoncurvescurves) ) πουπου προτάθηκεπροτάθηκε απόαπό τοντον WarwickWarwick (1986)(1986)

• Βασίζεται στην αρχή ότι σε διαταραγμένα περιβάλλοντα αυξάνει οαριθμός των ευκαιριακών είδών με αποτέλεσμα η σχετική αφθονίατου πλέον άφθονου είδους (συνήθως της Capitella capitata) εκτινάσσεται σε πολύ υψηλά ποσοστά

• Αντίθετα σε «καθαρά περιβάλλοντα» όπου υπάρχουν πολλά είδηοργανισμών με διάφορα μεγέθη, κύκλους ζωής, και λειτουργικούς ήτροφικούς τύπους είναι πιθανότερο να βρεθούν είδη με μεγάλα άτομαπου συνολικά θα περιλαμβάνουν πολύ μεγάλο ποσοστό τηςβιομάζας

• Tο πρότυπο αυτό εκφράστηκε αριθμητικά από τον Clarke (1990) μετον συντελεστή W

• Warwick RM (1986) A new method for detecting pollution effects on marine macrobenthiccommunities. Marine Biology, 92: 557–562.

• Clarke K.R. 1990. Comparisons of dominance curves. Journal of Experimental Marine Biologyand Ecology, 138: 143–157.

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςΆλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθους

ABC ABC curvescurves

0%

25%

50%

75%

100%

1 10 100

abundancebiomass

0%

25%

50%

75%

100%

1 10 100

0%

25%

50%

75%

100%

1 10 100

αδιατάρακτοαδιατάρακτο διαταραγμένοδιαταραγμένο μετρίωςδιαταραγμένο

μετρίωςδιαταραγμένο

Σειρά είδους


•• ΗΗ χρήσηχρήση τωντων δεικτώνδεικτών ΔΔ*, *, ΔΔ+ + καικαι ΛΛ+ + πουπου λαμβάνουνλαμβάνουν υπόψινυπόψιν τηντηνσυγκρότησησυγκρότηση τηςτης βιοκοινότηταςβιοκοινότητας σεσε διάφοραδιάφορα επίπεδαεπίπεδα οργάνωσηςοργάνωσης

•• ΕδώΕδώ γίνεταιγίνεται ηη υπόθεσηυπόθεση ότιότι τοτο αποτέλεσμααποτέλεσμα τηςτης διατάραξηςδιατάραξηςεκφράζεταιεκφράζεται καλύτερακαλύτερα αναν αντίαντί γιαγια τουςτους δείκτεςδείκτες πουπου αναφέρονταιαναφέρονται σεσεαριθμόαριθμό ειδώνειδών καικαι τιςτις σχετικέςσχετικές αφθονίεςαφθονίες ληφθείληφθεί υπόψινυπόψιν ταυτόχροναταυτόχρονα ηηγενετικήγενετική συγκρότησησυγκρότηση τωντων ειδώνειδών τηςτης κοινότηταςκοινότητας

•• ΗΗ θεωρητικήθεωρητική βάσηβάση σχετίζεταισχετίζεται μεμε τηντην ιεραρχικήιεραρχική απόκρισηαπόκριση στηνστηνδιατάραξηδιατάραξη καικαι υπονοείυπονοεί ότιότι σεσε κανονικέςκανονικές συνθήκεςσυνθήκες μπορείμπορεί ναναυπάρχουνυπάρχουν πολύπολύ διαφορετικοίδιαφορετικοί τύποιτύποι ((ανώτερεςανώτερες ταξινομικέςταξινομικές ομάδεςομάδες) ) οργανισμώνοργανισμών ενώενώ σεσε συνθήκεςσυνθήκες διατάραξηςδιατάραξης μερικοίμερικοί μόνομόνο τύποιτύποιμπορούνμπορούν νανα ανταπεξέλθουνανταπεξέλθουν οπότεοπότε αυτοίαυτοί μπορείμπορεί νανααντιπροσωπεύονταιαντιπροσωπεύονται απόαπό έναένα ήή περισσότεραπερισσότερα είδηείδη

•• ΌμωςΌμως τατα είδηείδη αυτάαυτά επιτελούνεπιτελούν παρόμοιεςπαρόμοιες οικολογικέςοικολογικές λειτουργίεςλειτουργίεςοπότεοπότε ηη μέτρησήμέτρησή τουςτους ωςως διαφορετικώνδιαφορετικών δημιουργείδημιουργεί μιαμια««πλασματικήπλασματική εικόναεικόνα»» ποικιλότηταςποικιλότητας• Warwick RM, Clarke KR (1995) New 'biodiversity' measures reveal a

decrease in taxonomic distinctness with increasing stress. Mar Ecol Prog Ser 129:301–305

TaxonomicTaxonomic distinctnessdistinctness

αδιατάρακτοαδιατάρακτο διαταραγμένοδιαταραγμένο μετρίωςδιαταραγμένο

μετρίωςδιαταραγμένο

Σειρά είδους

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBiotic coefficient (BC) ΑΜΒΙ

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBiotic coefficient (BC) ΑΜΒΙ

•• ΟΟ BCBC πουπου προτάθηκεπροτάθηκε απόαπό τουςτους BorjaBorja etet alal (2000) (2000) συνίσταταισυνίσταται στηνστηνκατανομήκατανομή τωντων ειδώνειδών σεσε διάφορεςδιάφορες ομάδεςομάδες ανάλογαανάλογα μεμε τηντην δυνατότητάδυνατότητά τουςτουςνανα ανέχονταιανέχονται τηντην ρύπανσηρύπανση//διατάραξηδιατάραξη..• Group I. είδη πολύ ευαίσθητα στον οργανικό εμπλουτισμό και παρόντα μόνο

σε συνθήκες έλλειψης ρύπανσης (αρχική φάση). Περιλαμβάνουν ειδικευμένουςθηρευτές και μερικούς ιζηματοφάγους σωληνόβιους πολυχαίτους

• Group II. Eίδη αδιάφορα στον εμπλουτισμό, παρόντα πάντα σε χαμηλέςπυκνότητες χωρίς σημαντικές διακυμάνσεις με το χρόνο (από αρχική φάσημέχρι ελαφρά ανισορροπία). Περιλαμβάνουν αιωρηματοφάγους, λιγότεροειδικευμένους θηρευτές και scavengers

• Group III. Είδη ανθεκτικά σε περίσσεια οργανικού υλικού. Μπορεί νασυναντώνται υπό KΣ αλλά οι πληθυσμοί τους διεγείρονται από τον οργανικόεμπλουτισμό (ελαφρά ανισορροπία). Eίναι επιφανειακοί ιζηματοφάγοι όπως τασωληνόβια Spionidae

• Group IV. Eυκαιριακά είδη δευτέρου βαθμού (ελαφρά έως σοβαρήανισορροπία). Kυρίως μικρού μεγέθους πολύχαιτοι, υποεπιφανειακοίιζηματοφάγοι όπως τα Cirratulidae

• Group V. Eυκαιριακά είδη πρώτου βαθμού (προχωρημένη ανισορροπία). Είναι ιζηματοφάγα που ευδοκιμούν σε αναγωγικά ιζήματα.

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBiotic coefficient (BC)

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBiotic coefficient (BC)

•• ΗΗ τιμήτιμή τουτου BCBC υπολογίζεταιυπολογίζεται γιαγια κάθεκάθε δείγμαδείγμα μεμε βάσηβάση τατα % % ποσοστάποσοστάκάθεκάθε κατηγορίαςκατηγορίας ειδώνειδών στηστη συνολικήσυνολική αφθονίααφθονία τουτου δείγματοςδείγματος μεμεδιάφορουςδιάφορους συντελεστέςσυντελεστές..

(0xGI)+(1.5xGII)+(3xGIII)+(4.5xGIV)+(6xGV)BC=

100 •• ΟΟ δείκτηςδείκτης υποστηρίζεταιυποστηρίζεται απόαπό έναένα πρόγραμμαπρόγραμμα υπολογισμούυπολογισμού σεσε EXCEL EXCEL

(AMBI) (AMBI) καικαι κυρίωςκυρίως απόαπό μιαμια βάσηβάση δεδομένωνδεδομένων πουπου χαρακτηρίζειχαρακτηρίζει περίπουπερίπου33 000 000 βενθικάβενθικά είδηείδη στηστη σελίδασελίδα ((www.azti.eswww.azti.es))

• Borja A, Franco J, Perez V (2000) A marine biotic index to establish the ecological quality of soft-bottom benthos within European estuarine and coastal environments. Marine Pollution Bulletin 40:1100–1114.

• Muxika I, Borja A, Bonne W (2005) The suitability of the marine biotic index (AMBI) to new impact sources along European coasts. Ecol. Indic, 5:19–31.

Biotic coefficient (BC)Biotic coefficient (BC)

Μετατροπή του Biotic index του Hily (1984) σε συνεχή μεταβλητή με τοσύνολο των δεδομένωνΜετατροπή του Biotic index του Hily (1984) σε συνεχή μεταβλητή με τοσύνολο των δεδομένων

Borja et al (2000) Mar Pollut Bull 401100–1114.

ΔιαβάθμισηρύπανσηςΔιαβάθμισηρύπανσης

Oρια Biotic coefficient (BC)Oρια Biotic coefficient (BC)

Borja et al (2000) Mar Pollut Bull 401100–1114.

Î·Ù¿Ù·ÍË ‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ ˆ˜ ¾ÚÔ˜ ÙËÓ Ú‡¾·ÓÛË BC K×Ú›·Ú¯Ë ÔÌ¿‰· ×ÁÂ›· ‚ÂÓÐÈÎ‹˜ ÎÔÈÓ¼ÙËÙ

ÌË Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ 0.0<BC <0.2 I K·ÓÔÓÈÎ‹ÌË Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ 0.2<BC <1.2 ÊÙˆ¯‹ÂÏ·ÊÚÒ˜ Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ 1.2<BC <3.3 III ·ÓÈÛÔÚÚÔ¾›·Ì€ÙÚÈ· Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ 3.3<BC <4.3 ÌÂÙ·‚·ÙÈÎ‹ ¾ÚÔ˜ Ú×¾·ÛÌ€ÓÔÌ€ÙÚÈ· Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ 4.3<BC <5.0 IV-V Ú×¾·ÛÌ€ÓË‚·Ú€ˆ˜ Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ 5.0<BC <5.5 ÌÂÙ·‚. ¾ÚÔ˜ ‚·Ú€ˆ˜ Ú×¾·ÛÌ‚·Ú€ˆ˜ Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ 5.5<BC <6.0 V ‚·Ú€ˆ˜ Ú×¾·ÛÌ€ÓË¿ÎÚˆ˜ Ú×¾·ÛÌ€ÓÔ ·ÝˆÈÎ‹ ·ÝˆÈÎ‹ ·ÝˆÈÎ‹

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBENTIX

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBENTIX

•• ΜιαΜια ελληνικήελληνική παραλλαγήπαραλλαγή τουτου BC BC είναιείναι οο δείκτηςδείκτης BENTIX (BENTIX (BenthicBenthicindexindex) ) πουπου προτάθηκεπροτάθηκε απόαπό τιςτις SimbouraSimboura &, &, ZenetosZenetos (2002)(2002)

•• ΗΗ διαφοράδιαφορά απόαπό τοτο BC BC είναιείναι ότιότι αναγνωρίζονταιαναγνωρίζονται μόνομόνο τρείςτρείς ομάδεςομάδεςειδώνειδών ενώενώ τατα είδηείδη γιαγια τατα οποίαοποία υπάρχειυπάρχει χαρακτηρισμόςχαρακτηρισμός δενδεν είναιείναιδιαθέσιμαδιαθέσιμα εκτόςεκτός απόαπό μιαμια πρώτηπρώτη έκδοσήέκδοσή τουςτους στηνστην παρακάτωπαρακάτωδημοσίευσηδημοσίευση..

•• ΕπειδήΕπειδή οο BENTIX BENTIX υπολογίζεταιυπολογίζεται δίνονταςδίνοντας μεγάλομεγάλο βάροςβάρος σταστα καθαράκαθαράείδηείδη οιοι χαμηλέςχαμηλές τιμέςτιμές τουτου σημαίνουνσημαίνουν υποβάθμισηυποβάθμιση ενώενώ οιοι υψηλέςυψηλέςαδιατάρακτοαδιατάρακτο περιβάλλονπεριβάλλον

• Simboura N, Zenetos A. (2002) Benthic indicators to use in ecological quality classification of Mediterranean soft bottom marine ecosystems including a new Biotic index. Mediterranean Marine Science 3:77–111.

BC BC καικαι BENTIXBENTIX

•• ΚαιΚαι οιοι δύοδύο μέθοδοιμέθοδοι βασίζονταιβασίζονται σεσε έναένα βαθμόβαθμό σεσευποκειμενικήυποκειμενική κρίσηκρίση γιαγια τηντην οικολογικήοικολογική συμπεριφοράσυμπεριφορά τωντωνειδώνειδών

•• ΗΗ χρήσηχρήση τουτου συνεπάγεταισυνεπάγεται επικοινωνίαεπικοινωνία μεμε τουςτους συγγραφείςσυγγραφείςάμεσηάμεση ήή μέσωμέσω τηςτης σελίδαςσελίδας τουςτους καικαι μέχριμέχρι έναένα βαθμόβαθμόαπαιτείαπαιτεί εμπιστοσύνηεμπιστοσύνη στηνστην κρίσηκρίση τουςτους

•• ΟΟ ρόλοςρόλος κάθεκάθε είδουςείδους καικαι ηη τοποθέτησήτοποθέτησή τουτου σεσε μιαμια απόαπό τιςτιςομάδεςομάδες είναιείναι μημη ελαστικόςελαστικός καικαι δίνεταιδίνεται άπαξάπαξ

•• ΔενΔεν προβλέπεταιπροβλέπεται τρόποςτρόπος γιαγια τηντην αναθεώρησηαναθεώρηση τηςτηςκατάταξηςκατάταξης ενόςενός είδουςείδους στιςστις ομάδεςομάδες κάθεκάθε δείκτηδείκτη

•• ΟιΟι τιμέςτιμές πουπου δίνονταιδίνονται γιαγια τοτο αδιατάρακτοαδιατάρακτο--ρυπασμένορυπασμένοπεριβάλλονπεριβάλλον είναιείναι ((αναγκαστικάαναγκαστικά) ) υποκειμενικέςυποκειμενικές

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBenthic quality index (BQI)


•• O O δείκτηςδείκτης BQI BQI προτάθηκεπροτάθηκε απόαπό τουςτους απόαπό τουςτους RosenbergRosenberg etet alal (2004) (2004) καικαι παρουσιάζειπαρουσιάζει διαφορέςδιαφορές απόαπό τουςτους προηγούμενουςπροηγούμενους δείκτεςδείκτες στονστοντρόποτρόπο υπολογισμούυπολογισμού..

•• ΤαΤα είδηείδη δενδεν χωρίζονταιχωρίζονται σεσε κατηγορίεςκατηγορίες αλλάαλλά λαμβάνουνλαμβάνουν έναένα βαθμόβαθμό μεμεβάσηβάση τηντην κατανομήκατανομή τουςτους σεσε έναένα σύνολοσύνολο σταθμώνσταθμών

•• ΟΟ δείκτηςδείκτης βασίζεταιβασίζεται στηνστην υπόθεσηυπόθεση ότιότι τατα ευκαιριακάευκαιριακά είδηείδη απαντούναπαντούνκυρίωςκυρίως σεσε σταθμούςσταθμούς//δείγματαδείγματα μεμε μικρήμικρή ποικιλότηταποικιλότητα ενώενώ τατα ««κανονικάκανονικά»»ήή ευαίσθηταευαίσθητα είδηείδη σεσε σταθμούςσταθμούς//δείγματαδείγματα μεμε αυξημένηαυξημένη ποικιλότηταποικιλότητα

•• ΑνΑν λοιπόνλοιπόν γιαγια κάθεκάθε είδοςείδος δούμεδούμε τηντην κατανομήκατανομή τουτου σεσε διάφοραδιάφορα δείγματαδείγματαμεμε βάσηβάση τηντην ποικιλότητάποικιλότητά τουςτους τότετότε θαθα δούμεδούμε έναένα πρότυποπρότυπο κατανομήςκατανομήςπουπου θαθα διαφέρειδιαφέρει απόαπό είδοςείδος σεσε είδοςείδος ανάλογαανάλογα μεμε τοτο πόσοπόσο ευαίσθητοευαίσθητοείναιείναι στηνστην ρύπανσηρύπανση ήή πόσοπόσο ευκαιριακόευκαιριακό ήή ανθεκτικόανθεκτικό..

•• Rosenberg R, Rosenberg R, BlomqvistBlomqvist M, Nilsson HC, M, Nilsson HC, CederwallCederwall H, Dimming A (2004) H, Dimming A (2004) Marine quality assessment by use of benthic speciesMarine quality assessment by use of benthic species--abundance distributions: abundance distributions: a proposed new protocol within the European Union Water Framewora proposed new protocol within the European Union Water Framework k Directive. Marine Pollution Bulletin 30 (7), 470 Directive. Marine Pollution Bulletin 30 (7), 470 ––474474



•• ΓιαΓια όληόλη τητη σειράσειρά τωντων δειγμάτωνδειγμάτων στηνστην οποίαοποία εμφανίζεταιεμφανίζεται τοτο είδοςείδοςυπολογίζεταιυπολογίζεται ηη ποικιλότηταποικιλότητα μεμε τοντον δείκτηδείκτη ES50ES50..

•• O O δείκτηςδείκτης αυτόςαυτός δείχνειδείχνει πόσαπόσα είδηείδη θαθα περιελάμβανεπεριελάμβανε τοτο δείγμαδείγμα αναν είχεείχεμόνομόνο 50 50 άτομαάτομα. . ΜεΜε τοντον τρόποτρόπο αυτόαυτό τατα δείγματαδείγματα τυποποιούνταιτυποποιούνται μεμε μιαμιαεκτίμησηεκτίμηση τηςτης ποικιλότηταςποικιλότητας πουπου είναιείναι ανεξάρτητηανεξάρτητη απόαπό τοντον αριθμόαριθμόατόμωνατόμων

•• ΣτηΣτη συνέχειασυνέχεια εξετάζεταιεξετάζεται ηη κατανομήκατανομή τουτου συγκεκριμένουσυγκεκριμένου είδουςείδους στοστοσύνολοσύνολο τωντων δειγμάτωνδειγμάτων καικαι υπολογίζεταιυπολογίζεται τοτο ES50ES500.050.05 δηλαδήδηλαδή τοτο ES50 ES50 στοστο οποίοοποίο έχειέχει βρεθείβρεθεί τοτο 5% 5% τωντων ατόμωνατόμων τουτου είδουςείδους στοστο σύνολοσύνολο τωντωνδειγμάτωνδειγμάτων..

•• ΥποτίθεταιΥποτίθεται ότιότι τοτο ES50ES500.050.05 αποτελείαποτελεί έναένα μέτρομέτρο τηςτης ανοχήςανοχής τουτου είδουςείδουςστηνστην διατάραξηδιατάραξη δείχνονταςδείχνοντας ότιότι έναένα 5% 5% τουλάχιστοντουλάχιστον τωντων ατόμωνατόμων τουτουείδουςείδους μπορείμπορεί νανα αντέξειαντέξει σεσε συνθήκεςσυνθήκες διατάραξηςδιατάραξης τέτοιεςτέτοιες πουπου ναναπροκαλούνπροκαλούν στοστο σύνολοσύνολο τηςτης κοινότηταςκοινότητας μειωμένημειωμένη ποικιλότηταποικιλότητα (ES50). (ES50).

Υπολογισμός ES500.05Υπολογισμός ES500.05

διαταραγμένο αδιατάρακτοδιαταραγμένο αδιατάρακτο

Η σκιασμένη περιοχήπεριλαμβάνει το 5% τηςαφθονίας του είδους πουσχετίζεται με χαμηλέςποικιλότητες σε σχέση μετην συνολική αφθονία τουείδους σε όλους τουςσταθμούς

Η σκιασμένη περιοχήπεριλαμβάνει το 5% τηςαφθονίας του είδους πουσχετίζεται με χαμηλέςποικιλότητες σε σχέση μετην συνολική αφθονία τουείδους σε όλους τουςσταθμούς

Rosenberg R, et al. (2004). Rosenberg R, et al. (2004). Mar Mar PollutPollut. Bull. 30:470 . Bull. 30:470 ––474474

Υπολογισμός ES500.05 για διάφοραείδη

Υπολογισμός ES500.05 για διάφοραείδη

Χαμηλές τιμές: ανθεκτικά είδη, Υψηλές τιμές: ευαίσθητα είδηΧαμηλές τιμές: ανθεκτικά είδη, Υψηλές τιμές: ευαίσθητα είδη

Rosenberg R, et al. (2004). Mar Rosenberg R, et al. (2004). Mar PollutPollut. Bull. 30:470 . Bull. 30:470 ––474474



•• ΑφούΑφού γιαγια κάθεκάθε είδοςείδος υπολογιστείυπολογιστεί τοτο ES50ES500.050.05 τότετότε γιαγια κάθεκάθε δείγμαδείγμαυπολογίζεταιυπολογίζεται τοτο BQI BQI μεμε τοντον ακόλουθοακόλουθο τύποτύπο::

BQI= BQI= ------------ x x ES50ES500.050.05 x x 1010log(S+1)log(S+1)

•• ΔηλαδήΔηλαδή ηη τιμήτιμή ανοχήςανοχής ((ES50ES500.050.05) ) γιαγια κάθεκάθε είδοςείδος πουπου βρέθηκεβρέθηκε στοστοδείγμαδείγμα πολλαπλασιάζεταιπολλαπλασιάζεται μεμε τηντην μέσημέση αφθονίααφθονία ((AA) ) τουτου είδουςείδους ((ii) ) ώστεώστενανα σταθμιστείσταθμιστεί ηη συμμετοχήσυμμετοχή τωντων κοινώνκοινών καικαι τωντων σπάνιωνσπάνιων ειδώνειδών. . ΕπιπλέονΕπιπλέον τοτο άθροισμαάθροισμα ((γιαγια όλαόλα τατα είδηείδη) ) πολλαπλασιάζεταιπολλαπλασιάζεται μεμε τοντονλογάριθμολογάριθμο τουτου αριθμούαριθμού ειδώνειδών ((SS) ) στοστο δείγμαδείγμα καθώςκαθώς μεγάλομεγάλο S S σχετίζεταισχετίζεται μεμε καλήκαλή ποιότηταποιότητα περιβάλλοντοςπεριβάλλοντος..

nn

ΣΣii=1=1( ))( AAii

tottot AA

BQIBQI


Ο σταθμόςAlsback είχευποστεί κρίσειςανοξίας σε τρείςδιαφορετικέςπεριόδους

Ο σταθμόςAlsback είχευποστεί κρίσειςανοξίας σε τρείςδιαφορετικέςπεριόδους

BQI και κατάσταση ιζήματοςBQI και κατάσταση ιζήματος


Εικόνες με συκευήφωτογράφησηςδιατομής ιζήματος SPI

Εικόνες με συκευήφωτογράφησηςδιατομής ιζήματος SPI

Κατάσταση σε σχέσημε το πρότυποPearson & Rosenberg1978

Κατάσταση σε σχέσημε το πρότυποPearson & Rosenberg1978

Κλίμακες καικατάσταση ιζήματοςΚλίμακες καικατάσταση ιζήματος

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBiomass fractionation index

Άλλες μέθοδοι εκτίμησης της κατάστασης του βένθουςBiomassBiomass fractionationfractionation indexindex

•• ΗΗ μέθοδοςμέθοδος αυτήαυτή βασίζεταιβασίζεται στηνστην διαφορετικήδιαφορετική συμμετοχήσυμμετοχή τωντωνμικρόσωμωνμικρόσωμων ειδώνειδών ((ευκαιριακάευκαιριακά rr--επιλογήςεπιλογής) ) σεσε σχέσησχέση μεμε ταταμεγαλόσωμαμεγαλόσωμα (K(K--επιλογήςεπιλογής) ) σεσε διαταραγμένεςδιαταραγμένες καικαι αδιατάρακτεςαδιατάρακτες περιοχέςπεριοχές((δείγματαδείγματα))

•• ΣυνίσταταιΣυνίσταται στηνστην διαδοχικήδιαδοχική χρήσηχρήση κόσκινωνκόσκινων μεμε διαφορετικόδιαφορετικό άνοιγμαάνοιγμα(1.00mm (1.00mm καικαι 0.5mm) 0.5mm) καικαι στονστον προσδιορισμόπροσδιορισμό ((ζύγισηζύγιση) ) τηςτης βιομάζαςβιομάζας πουπουσυγκρατήθηκεσυγκρατήθηκε σεσε καθένακαθένα απόαπό αυτάαυτά (B(B1.00mm1.00mm καικαι BB0.5mm0.5mm αντίστοιχααντίστοιχα).).

•• ΣτηΣτη συνέχειασυνέχεια υπολογίζεταιυπολογίζεται οο λόγοςλόγος BiomassBiomass fractionationfractionation indexindex ((δείκτηςδείκτηςδιαχωρισμούδιαχωρισμού βιομάζαςβιομάζας) ) ωςως εξήςεξής::

BB0.5mm0.5mmBFI = x 100BFI = x 100BB0.5mm0.5mm+B+B1.00mm1.00mm

LampadariouLampadariou & Karakassis (2003). MERAMED project& Karakassis (2003). MERAMED project

BiomassBiomass fractionationfractionation indexindex

Αποσταση από την πηγή του εμπλουτισμού σε 6 ιχθυοτροφείαΑποσταση από την πηγή του εμπλουτισμού σε 6 ιχθυοτροφεία

LampadariouLampadariou & Karakassis (2003). MERAMED project& Karakassis (2003). MERAMED project

0.000.050.100.150.200.250.300.350.40

0 5 10 25 50

M

0.000.100.200.300.400.500.600.700.800.901.00

0 5 10 25 50

M

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

0 5 10 25 50

M

0.000.050.100.150.200.250.300.350.400.450.50

0 5 10 25 50

M

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

0 5 10 25 50

M

0.000.050.100.150.200.250.300.350.400.45

0 5 10 25 50

M


•• ΕπίσηςΕπίσης πολλοίπολλοί ερευνητέςερευνητές έχουνέχουν διερευνήσειδιερευνήσει τηντην δυνατότηταδυνατότητα χρήσηςχρήσηςδιαφορετικώνδιαφορετικών επιπέδωνεπιπέδων ταξινομικήςταξινομικής ανάλυσηςανάλυσης ((taxonomictaxonomic resolutionresolution) ) τηςτης πανίδαςπανίδας γιαγια τηντην ανίχνευσηανίχνευση επιπτώσεωνεπιπτώσεων στοστο βένθοςβένθος

•• ΗΗ ανάλυσηανάλυση σεσε ανώτεραανώτερα ταξινομικάταξινομικά επίπεδαεπίπεδα ((δηλδηλ. . γένοςγένος, , οικογένειαοικογένεια, , τάξητάξη, , ομοταξίαομοταξία ήή φύλοφύλο) ) είναιείναι δυνατόνδυνατόν νανα εξοικονομήσειεξοικονομήσει χρόνοχρόνο καικαιπροσπάθειαπροσπάθεια καθώςκαθώς καικαι νανα παρακάμψειπαρακάμψει τοτο πρόβλημαπρόβλημα τηςτης έλλειψηςέλλειψηςεπαρκούςεπαρκούς αριθμούαριθμού ειδικώνειδικών στηνστην ταξινομικήταξινομική

•• ΗΗ βάσηβάση τηςτης ανάλυσηςανάλυσης αυτήςαυτής βρίσκεταιβρίσκεται καικαι πάλιπάλι στηνστην ιεραρχικήιεραρχικήαπόκρισηαπόκριση στοστο stressstress: : όσοόσο μεγαλύτερημεγαλύτερη είναιείναι ηη καταπόνησηκαταπόνηση καικαι όσοόσοπερισσότεροπερισσότερο διαρκείδιαρκεί τόσοτόσο σημαντικότερεςσημαντικότερες θαθα είναιείναι οιοι αλλαγέςαλλαγές στιςστιςβιολογικέςβιολογικές κοινότητεςκοινότητες καικαι επομένωςεπομένως τόσοτόσο πιοπιο εύκολαεύκολα ανιχνεύσιμεςανιχνεύσιμες σεσεανώτεραανώτερα ταξινομικάταξινομικά επίπεδαεπίπεδα

•• ΑναλύσειςΑναλύσεις βενθικώνβενθικών δεδομένωνδεδομένων γιαγια διάφοραδιάφορα ταξινομικάταξινομικά επίπεδαεπίπεδα έχουνέχουνδείξειδείξει μικρήμικρή διαφοροποίησηδιαφοροποίηση σταστα πολυμεταβλητάπολυμεταβλητά πρότυπαπρότυπα μέχριμέχριτουλάχιστοντουλάχιστον τοτο επίπεδοεπίπεδο τηςτης οικογένειαςοικογένειας

•• ΤαΤα βενθικάβενθικά δεδομέναδεδομένα είναιείναι ιδιαίτεραιδιαίτερα κατάλληλακατάλληλα γιαγια τηντην εφαρμογήεφαρμογήτέτοιωντέτοιων τεχνικώντεχνικών καθώςκαθώς είναιείναι σχετικάσχετικά πλούσιαπλούσια σεσε ανώτερεςανώτερες ομάδεςομάδες

Ανασκόπηση μελετών για διαφορετικά επίπεδα ταξινομικήςανάλυσης

ΑνασκόπησηΑνασκόπηση μελετώνμελετών γιαγια διαφορετικάδιαφορετικά επίπεδαεπίπεδα ταξινομικήςταξινομικήςανάλυσηςανάλυσης

• Dauvin JC, Gomez Gesteira JL, Salvande Fraga M (2003) Taxonomicsufficiency: an overview of its use in the monitoring of sublittoral benthiccommunities after oil spills. Marine Pollution Bulletin, 46: 552-55.

• TS: εργασίες που αναφέρονται αποκλειστικά στο θέμα του επιπέδου ταξινομ. ανάλυσης ή ταξινομ. Επάρκειας (TS)

• Other studies: εργασίες που αναφέονται και σε άλλο θέμα

ΜακροπρόθεσμηΜακροπρόθεσμη παρακολούθησηπαρακολούθησηβενικώνβενικών κοινοτήτωνκοινοτήτων

•• ΣτόχοςΣτόχος ηη εκτίμησηεκτίμηση τωντων χρόνιωνχρόνιων επιδράσεωνεπιδράσεων μικρώνμικρώνποσοτήτωνποσοτήτων ρύπωνρύπων καικαι

•• ΔιαχωρισμόςΔιαχωρισμός τωντων επιπτώσεωνεπιπτώσεων τηςτης ρύπανσηςρύπανσης απόαπό τηντηνφυσικήφυσική διακύμανσηδιακύμανση τωντων πληθυσμώνπληθυσμών

•• ΜελέτεςΜελέτες γιαγια τοτο είδοςείδος PontoporeiaPontoporeia affinisaffinis στηστη BBαλτικήαλτική έχουνέχουνδείξειδείξει κύκλουςκύκλους 66--7 7 ετώνετών πουπου ίσωςίσως σχετίζονταισχετίζονται μεμεμακροχρόνιεςμακροχρόνιες κλιματικέςκλιματικές μεταβολέςμεταβολές

•• ΑνΑν κάτικάτι τέτοιοτέτοιο είναιείναι οο κανόναςκανόνας ηη παρακολούθησηπαρακολούθηση τηςτης χρόνιαςχρόνιαςρύπανσηςρύπανσης θαθα πρέπειπρέπει νανα διαρκείδιαρκεί γιαγια αναλόγωςαναλόγως μεγάλαμεγάλαχρονικάχρονικά διαστήματαδιαστήματα..

•• ΓιαΓια τούτοτούτο προτείνονταιπροτείνονται καικαι κανόνεςκανόνες βελτιστοποίησηςβελτιστοποίησης ((επιλογήεπιλογήειδώνειδών καικαι συχνότηταςσυχνότητας) ) τηςτης δειγματοληψίαςδειγματοληψίας ώστεώστε ναναεξοινομούνταιεξοινομούνται πόροιπόροι γιαγια τέτοιατέτοια δαπανηράδαπανηρά προγράμματαπρογράμματα

χρόνος

χωρίς το έργο

με το έργο

περιβαλλοντικήεπίπτωση έργου

περιβαλλοντικήμεταβλητή

έναρξη έργου

Η Eννοια της Περιβαλλοντικήςεπίπτωσης

ΕπιλογήΕπιλογή ειδώνειδών: : ερωτήματαερωτήματα

•• ΑνΑν κανείςκανείς θελήσειθελήσει νανα επιλέξειεπιλέξει έναένα υποσύνολουποσύνολο ειδώνειδών γιαγιαπαρακολούθησηπαρακολούθηση ποιέςποιές κατηγορίεςκατηγορίες θαθα χρησιμοποιούσεχρησιμοποιούσε σεσεέναένα πρόγραμμαπρόγραμμα παρακολούθησηςπαρακολούθησης??

•• ΣπάνιαΣπάνια ήή κοινάκοινά είδηείδη??•• ΕυαίσθηταΕυαίσθητα ήή καιροσκοπικάκαιροσκοπικά??•• ««ΕίδηΕίδη--ΚλειδιάΚλειδιά»»-- ((KeyKey--speciesspecies))

ΕπιλογήΕπιλογή ειδώνειδών: : ερωτήματαερωτήματαΣπάνιαΣπάνια ήή κοινάκοινά είδηείδη??

•• ΤαΤα περισσότεραπερισσότερα είδηείδη είναιείναι σπάνιασπάνια καικαι οο λόγοςλόγος τηςτης σπανιότηταςσπανιότηταςείναιείναι έναένα πρόβλημαπρόβλημα γιαγια τηντην οικολογίαοικολογία

•• ΕίναιΕίναι πάνταπάντα σπάνιασπάνια ((δηλαδήδηλαδή αυτήαυτή είναιείναι ηη άριστηάριστη πυκνότητάπυκνότητάτουςτους) ) ήή αλλούαλλού εμφανίζονταιεμφανίζονται σεσε μεγάλεςμεγάλες πυκνότητεςπυκνότητες

•• ΜήπωςΜήπως ηη κατανομήκατανομή τουςτους οφείλεταιοφείλεται σεσε επιδράσειςεπιδράσεις όπωςόπως::•• ΕγκατάστασηΕγκατάσταση προνυμφώνπρονυμφών•• ΘήρευσηΘήρευση ήή•• ΔιαφοροποιημένηΔιαφοροποιημένη θνησιμότηταθνησιμότητα περιβπεριβ. . προέλευσηςπροέλευσης

•• ΑνΑν μεγάλοςμεγάλος αριθμόςαριθμός αποαπο τατα σπάνιασπάνια εξαφανίζονταιεξαφανίζονται είναιείναι ένδειξηένδειξημεταβολήςμεταβολής

•• ΌμωςΌμως ηη έλλειψηέλλειψη γνώσηςγνώσης γιαγια τουςτους μηχανισμούςμηχανισμούς διανομήςδιανομής τουςτουςκατάκατά τοντον GrayGray δηλώνειδηλώνει ότιότι μπορείμπορεί νανα μημη ληφθούνληφθούν υποψινυποψιν σεσε έναέναπρόγραμμαπρόγραμμα παρακολούθησηςπαρακολούθησης

ΕπιλογήΕπιλογή ειδώνειδών: : ερωτήματαερωτήματα

•• ΤαΤα ευκαιριακάευκαιριακά είδηείδη παρουσιάζουνπαρουσιάζουν απότομεςαπότομες εξάρσειςεξάρσεις καικαιμειώσειςμειώσεις τωντων πληθυσμώνπληθυσμών τουςτους σεσε πολύπολύ μικράμικρά χρονικάχρονικάδιαστήματαδιαστήματα..

•• ΚατάΚατά τοντον GrayGray ηη προσεκτικήπροσεκτική μέτρησημέτρηση χιλιάδωνχιλιάδων ατόμωνατόμων τηςτηςCapitellaCapitella θαθα ήτανήταν χάσιμοχάσιμο χρόνουχρόνου καθώςκαθώς τατα άτομαάτομα αυτάαυτά δενδενείναιείναι βέβαιοβέβαιο ότιότι θαθα υπάρχουνυπάρχουν εκείεκεί αύριοαύριο

•• ΕπομένωςΕπομένως τατα είδηείδη πουπου παρουσιάζουνπαρουσιάζουν μεγαλύτερομεγαλύτεροενδιαφέρονενδιαφέρον είναιείναι εκείναεκείνα τωντων κλάσεωνκλάσεων VV--IX (IX (απόαπό 16 16 έωςέως 225 225 άτομαάτομα ανάανά μονάδαμονάδα επιφανείαςεπιφανείας) ) γιατίγιατί παρέχουνπαρέχουν επαρκείςεπαρκείςαριθμούςαριθμούς γιαγια τηντην χρήσηχρήση στατιστικώνστατιστικών μεθόδωνμεθόδων χωρίςχωρίς ηηκαταμέτρησήκαταμέτρησή τουςτους νανα είναιείναι τόσοτόσο μονότονημονότονη όσοόσο εκείνηεκείνη τωντωνκαιροσκοπικώνκαιροσκοπικών είδωνείδων

ΕπιλογήΕπιλογή ειδώνειδών: : ερωτήματαερωτήματα•• ««ΕίδηΕίδη--ΚλειδιάΚλειδιά»»-- ((KeyKey--speciesspecies))•• ΜερικάΜερικά είδηείδη ελέγχουνελέγχουν τηντην δυναμικήδυναμική τηςτης κοινότηταςκοινότητας•• ΠχΠχ πειράματαπειράματα μεμε αστερίεςαστερίες ((PainePaine 1966) 1966) εδειξανεδειξαν τηντηνδυνατότητάδυνατότητά τουςτους νανα περιορίζουνπεριορίζουν τηντην μονοπώλησημονοπώληση τουτουχώρουχώρου απόαπό τατα μύδιαμύδια σεσε σκληράσκληρά βενθικάβενθικά υποστρώματαυποστρώματα

•• ΕπίσηςΕπίσης τοτο ολοθούριοολοθούριο ιζηματοφάγοιζηματοφάγο MolpadiaMolpadia ooliticaooliticaκαταπίνεικαταπίνει τεράστιεςτεράστιες ποσότητεςποσότητες ιζήματοςιζήματος καικαι μειώνειμειώνειδραστικάδραστικά τιςτις πυκνότητεςπυκνότητες τωντων ενδοπανιδικώνενδοπανιδικών οργανισμώνοργανισμώνπαίζονταςπαίζοντας έτσιέτσι καθοριστικόκαθοριστικό ρόλορόλο στηνστην διαμόρφωσηδιαμόρφωση τηςτηςδομήςδομής τωντων κοινοτήτωνκοινοτήτων

•• ΕντυπωσιακόςΕντυπωσιακός οο ρόλοςρόλος τωντων εχινοδέρμωνεχινοδέρμων•• ΣκληρόΣκληρό -- μαλακόμαλακό: : ενδείξειςενδείξεις γιαγια διαφορέςδιαφορές•• ΟΟ ρόλοςρόλος τωντων πειραμάτωνπειραμάτων

ΣυχνότηταΣυχνότητα παρακολούθησηςπαρακολούθησης•• ΗΗ μηνιαίαμηνιαία δειγματοληψίαδειγματοληψία•• ΗΗ προσαρμογήπροσαρμογή σταστα δεδομέναδεδομένα τουτου τοπικούτοπικού περιβάλλοντοςπεριβάλλοντος

((πχπχ μεταβολέςμεταβολές θερμοκρασίαςθερμοκρασίας κατάκατά 11οοC)C)•• ΔεδομέναΔεδομένα κύκλουκύκλου ζωήςζωής ((στρατολόγησηστρατολόγηση//νεαροεμφάνισνεαροεμφάνισηη))•• ΣεΣε μακροχρόνιαμακροχρόνια προγρπρογρ. . παρακολούθησηςπαρακολούθησης αποφυγήαποφυγή τωντωνεποχώνεποχών νεαροεμφάνισηςνεαροεμφάνισης ((πολλάπολλά καικαι μικράμικρά άτομαάτομα σταστα όριαόριαμακρομακρο--/ / μειοπανίδαςμειοπανίδας))

•• ΑξιοποίησηΑξιοποίηση τωντων μαλακίωνμαλακίων ((ζουνζουν γιαγια μεγάλομεγάλο διάστημαδιάστημα καικαιδημιουργούνδημιουργούν ετήσιουςετήσιους δακτυλίουςδακτυλίους

πρόγραμμαπρόγραμμα παρακολούθησηςπαρακολούθησης ((GrayGray1981)1981)

•• ΛεπτομερήςΛεπτομερής καταγραφήκαταγραφή τωντων ειδώνειδών καικαι καταγραφηκαταγραφη σχετικήςσχετικήςαφθονίαςαφθονίας τουςτους

•• ΧαρακτηρισμόςΧαρακτηρισμός ενδιαιτήματοςενδιαιτήματος μεμε βάσηβάση τιςτις παραμέτρουςπαραμέτρουςτουτου ιζήματοςιζήματος καικαι τουτου οργανικούοργανικού περιεχομένουπεριεχομένου

•• ΑιτιολογημένοςΑιτιολογημένος περιορισμόςπεριορισμός τουτου καταλόγουκαταλόγου ειδώνειδών σταστα 10 10 πιοπιο σημαντικάσημαντικά

•• ΠαρακολούθησηΠαρακολούθηση τωντων ειδώνειδών αυτώναυτών μεμε εντατικήεντατική ((ετήσιαετήσια) ) δειγματοληψίαδειγματοληψία τηντην εποχήεποχή χαμηλήςχαμηλής πληθπληθ. . ΠυκνότηταςΠυκνότητας

•• ΚαταγραφήΚαταγραφή όσοόσο περισσότερωνπερισσότερων παραμέτρωνπαραμέτρων γίνεταιγίνεται γιαγια ταταάτομαάτομα τωντων ειδώνειδών αυτώναυτών ((αφθονίααφθονία, , βιομάζαβιομάζα, , κλάσειςκλάσεις ηλικίαςηλικίας, , συχνότητεςσυχνότητες μεγεθώνμεγεθών, , ρυθμοίρυθμοί αύξησηςαύξησης κλπκλπ) ) καικαι όσοόσοπερισσότερωνπερισσότερων περιβαλλοντικώνπεριβαλλοντικών παραμέτρωνπαραμέτρων είναιείναι εφικτόεφικτό

TheThe endend

12. Επιπτώσεις ρύπανσης · 12. Επιπτώσεις ρύπανσης BIO-411...

Documents

Transcript of 12. Επιπτώσεις ρύπανσης · 12. Επιπτώσεις ρύπανσης BIO-411...