2

Μέσα από τις σελίδες του ενθέτου του "Οδη-γητή" κάνουμε μια προσπάθεια να δώσου-με ορισμένες πλευρές του δίκαιου αγώνα του ΔΣΕ, που βεβαίως ο καθένας και η καθεμιά μπορούν να τις ψάξουν περισσότερο. Έχει ιδι-αίτερη σημασία για τη σύγχρονη πάλη μας η μελέτη συνολικά της Ιστορίας, πιο ειδικά της ιστορίας του ΔΣΕ χωρίς μηδενισμούς και ωραι-οποιήσεις, με γνώμονα την εξαγωγή πολύτι-μων συμπερασμάτων που δυναμώνουν την σύγχρονη πάλη για την ανατροπή της καπιτα-λιστικής βαρβαρότητας.

Γιατί παρουσιάζουν την Ιστορία όπως τους βολεύει;

Δεν είναι τυχαίο που οι αστοί έχουν λυσσά-ξει να ξαναγράψουν την ιστορία της δεκαε-τίας του ΄40. Δεν είναι τυχαίο ότι οργανώνο-νται συνέδρια σε πανεπιστήμια, φεστιβάλ θε-άτρου και κινηματογράφου, γυρίζονται ντοκι-μαντέρ, γράφονται δεκάδες άρθρα στις αστι-κές και οπορτουνιστικές φυλλάδες για τη δε-

70 ΧΡΌΝΙΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΌΥ ΔΣΕ

Τιμάμε στον αγώνα και την ζωή την ηρωική του δράση

Γ ια πολλούς νέους και νέες, ακόμα και τ’ αρχικά ΔΣΕ (Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας) μπορεί να αποτε-

λούν ένα άγνωστο αρκτικόλεξο. Γι’ άλλους μια ιστορία του παππού ή της γιαγιάς. Σε κάθε περίπτωση, η

ιστορία του ΔΣΕ δεν είναι ευρύτερα γνωστή στη νεολαία ή έχει συκοφαντηθεί.

Οι εκδηλώσεις και οι δραστηριότητες που πραγματοποιούνται φέτος από το ΚΚΕ και την ΚΝΕ με αφορμή τα 70

χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ (1946- 49) θα μας δώσουν τη δυνατότητα να γνωρίσουμε καλύτερα την αγωνιστική

ιστορία του λαού μας και συγκεκριμένα την εποποιία του ΔΣΕ.

Ένας νέος σήμερα για να μάθει την αλήθεια για το ΔΣΕ χρειάζεται να ξεπεράσει αρκετά εμπόδια. Για παράδειγμα

ένας μαθητής στο σχολείο διαβάζοντας για την ιστορία της δεκαετίας του 1940 θα βρει μια αναφορά πως "στην

Ελλάδα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησε εμφύλιος πόλεμος που κινήθηκε από τις ηγεσίες των ντό-

πιων κομμάτων σε συνεργασία με τις μεγάλες Δυνάμεις". Οι φοιτητές στα πανεπιστημιακά εγχειρίδια θα βρουν

ένα μείγμα από διάσπαρτα γεγονότα, συσκότιση της ιστορικής πραγματικότητας, διαστρέβλωση της ιστορίας του

ΔΣΕ και του ΚΚΕ, μέχρι ψέματα και αντικομμουνισμό.

Αφίσα του ΔΣΕ.

3καετία του 1940 και ειδικότερα για τον ταξικό εμφύλιο πόλεμο την περίοδο του 1946-1949. Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλά-δα κατά τον 20ο αιώνα. Το αστικό κράτος γνώρισε τον πιο μεγάλο μέχρι σήμερα κίν-δυνο για την ύπαρξή του. Ξέρουν καλά ότι ο αγώνας του λαού μας μέσα από το ΔΣΕ αντι-προσώπευε μια ανώτερη μορφή πάλης, σε μια περίοδο που αντικειμενικά διεξαγόταν σκλη-ρή ταξική σύγκρουση για το “ποιος – ποιον”. Ξέρουν καλά πως ο αγώνας του ΔΣΕ συνεχίζει να “ζει” μέσα από το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, μέσα από τα πολύτιμα διδάγματά του που παραμέ-νουν επίκαιρα σήμερα στους αγώνες για την επαναστατική ανατροπή του σάπιου καπιταλι-στικού συστήματος.

Τις δεκαετίες του ΄50, του ΄60 και μέχρι το 1974, την περίοδο που το ΚΚΕ βρισκόταν στην παρανομία, με χιλιάδες κομμουνιστές να οδη-γούνται στα εκτελεστικά αποσπάσματα και δε-κάδες χιλιάδες να σαπίζουν στις εξορίες και τις φυλακές, η προπαγάνδα του αστικού κράτους και των κομμάτων του ενάντια στο ΔΣΕ βα-σιζόταν στα ψέματα και τον αντικομμουνισμό, στις θεωρίες περί ξενοκίνητων “ΕΑΜοβούλγα-ρων” και “κομμουνιστοσυμμοριτών”. Σήμερα αυτά αναπαράγονται από τους φασίστες της ΧΑ, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι εί-ναι συστατικό τμήμα του σάπιου αστικού πο-λιτικού συστήματος. Τι άλλο να περιμένει βέ-βαια κανείς από αυτούς που έχουν ίνδαλμα το Χίτλερ, τα χιτλερικά τάγματα εφόδου, τους ταγματασφαλίτες;

Στην πορεία όμως πλάι στον ωμό αντικομ-μουνισμό αναπτύχθηκαν και άλλες, πιο ύπου-λες θεωρίες, που αναπαράγονται από τους οπορτουνιστές και κατηγορούν το ΚΚΕ πως με την “τυχοδιωκτική” πολιτική του οδήγησε στον “αλληλοσπαραγμό”, “που δεν προσπά-θησε να βοηθήσει στη δημοκρατική μετάβα-ση τη χώρα” κ.ά.

Κάποιοι, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν διστάζουν να καπηλεύονται ακόμα και τον αγώνα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και να μιλούν για τη δικαίωση των αγώνων του λαού σήμερα μέσα από την κυ-βέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ...

Ο στόχος της συκοφάντησης και της δια-στρέβλωσης του αγώνα του ΔΣΕ αλλά και των συμπερασμάτων που προκύπτουν από την αστική τάξη και τους συνοδοιπόρους της είναι ένας: ξαναγράφουν την Ιστορία κατά το δοκούν, από τη σκοπιά της υπεράσπισης της σημερινής βαρβαρότητας. Γι’ αυτό συ-κοφαντούν το ΚΚΕ, το ρόλο και την προσφο-ρά του. Επιδιώκουν σήμερα την υποταγή του λαού και της νεολαίας στο σάπιο εκμεταλ-λευτικό σύστημα. Για να μη συνειδητοποι-ήσει ο λαός και η νεολαία την αναγκαιότη-τα της οργάνωσης και του αγώνα για μια νέα κοινωνία.

Πριν την ίδρυση του ΔΣΕ… Ο ΔΣΕ ιδρύθηκε, αναπτύχθηκε και έδρασε

στην Ελλάδα μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού πόλεμου. Το τέλος του πόλεμου συνοδεύτηκε με την αναδιάταξη των συμμαχι-ών των καπιταλιστικών κρατών με επίκεντρο τις ΗΠΑ. Παρά τη σημαντική αλλαγή του παγκόσμι-ου συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη και την Ασία υπέρ των κομμουνιστικών δυνάμεων, αυτός παρέμενε υπέρ του καπιταλισμού. Μάλιστα, ενί-σχυε τις θέσεις του, περνώντας σε φάση ανασυ-γκρότησης, κήρυξης του “ψυχρού πολέμου” και προσπάθειας διάβρωσης των Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας. Διαμόρφωσε ενιαίο σχέδιο ενάντια στις χώρες του σοσιαλιστικού στρατοπέ-δου. Κομμάτι αυτού του σχεδίου αποτελεί και η ίδρυση του ΝΑΤΟ το 1949.

Αντικειμενικά, στις συνθήκες λήξης του πόλεμου, σε όλες τις χώρες έμπαιναν σοβα-ρά καθήκοντα στα Κομμουνιστικά Κόμμα-τα, που ήταν και η ψυχή των αντιστασιακών κινημάτων, όπως το ΚΚΕ που στη χώρα μας ήταν εμπνευστής, καθοδηγητής και κύριος αι-μοδότης του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Ανοίγονταν δύο δρόμοι: ή επιστροφή στην προ πολέ-μου κατάσταση, με διατήρηση του συστή-ματος της εκμετάλλευσης ή αναμέτρηση με την αστική εξουσία με στό-χο η έξοδος από τον πόλεμο να γίνει με την εργατική τάξη στην εξουσία.

Στην Ελλάδα, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ απελευ-θέρωσαν τη χώρα από τους ναζί κατακτητές. Την περίοδο της κατοχής και του αγώνα ενάντια στους κατακτητές η πλειοψη-

φία της αστικής τάξης της Ελλάδας είτε έφυγε από τη χώρα, είτε απείχε από τον απελευθε-ρωτικό αγώνα. Ένα τμήμα της επίσης συνερ-γάστηκε με τους κατακτητές. Ένα άλλο κομ-μάτι της ανέλαβε να διεξάγει "αντικατοχικό αγώνα", συνεργαζόταν στην πλειοψηφία του με τους ναζί για να χτυπηθούν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ. Συνέπεια αυτών ήταν η αστική τά-ξη της Ελλάδας και οι πολιτικοί της εκπρόσω-ποι να έχουν χάσει το κύρος τους στο λαό. Πα-ράλληλα το αστικό κράτος, οι θεσμοί του εί-χαν κλονιστεί σοβαρά, οι εκμεταλλευτές δεν μπορούσαν να χειραγωγήσουν τον ένοπλο λαό. Τον Οκτώβρη του 1944, την περίοδο της απελευθέρωσης, είχαν διαμορφωθεί στην Ελ-λάδα επαναστατικές συνθήκες. Είχαν συντελε-στεί ραγδαίες αλλαγές στον ταξικό συσχετισμό δυνάμεων, υπέρ της εργατικής τάξης και των σύμμαχων λαϊκών στρωμάτων.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες το ΚΚΕ παρόλη την ηρωική του δράση, τη συσπείρωση γύρω του της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού δεν μπόρεσε να διαμορφώσει την αναγκαία στρα-τηγική για την επαναστατική ανατροπή, για το σοσιαλισμό.

Η διαμορφωμένη στρατηγική του ΚΚΕ για την “εθνική ενότητα” οδήγησε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ

ΕΛΑΣίτες σε οδόφραγμα το Δεκέμβρη του 1944.

4 να κάνει επιζήμιους συμβιβασμούς. Αυτό αποτυπώθηκε στις συμφωνίες του Λιβάνου (Μάης 1944) και της Καζέρτας (Σεπτέμβρης 1944) που οδήγησαν στη νομιμοποίηση των επιδιώξεων των αστών και των ξένων συμμά-χων τους, μέσα από τη συμμετοχή του ΕΑΜ σε κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» και την υπαγωγή του ΕΛΑΣ κάτω από τη διεύθυνση του Βρετανού Στρατηγού Σκόμπι.

Μετά την απελευθέρωση αντικειμενικά οξύνθηκε η ταξική πάλη που οδήγησε στη μάχη του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα και στον Πειραιά. Την ήττα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ το Δε-κέμβρη του 1944 ακολούθησε η απαράδεκτη συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φλεβάρη 1945), η παράδοση των όπλων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

Παρά τις αλλεπάλληλες αρνητικές εξελίξεις το ΚΚΕ και το ΕΑΜικό κίνημα εξακολουθού-σαν να έχουν ισχυρούς δεσμούς και στήρι-ξη στην εργατική τάξη και το λαό της Ελ-λάδας. Παρά την ορισμένη ανασυγκρότηση του αστικού κράτους μετά το Δεκέμβρη (κυ-ρίως χάρη στη στήριξη της Μ. Βρετανίας), η αστική τάξη δεν κατόρθωσε την επιδιωκόμε-νη από μεριάς της αλλαγή του συσχετισμού υπέρ της.

Τη συμφωνία της Βάρκιζας ακολούθησε ένα όργιο τρομοκρατίας ενάντια στους αγωνιστές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Σε όλο τον ελλαδικό χώρο ορ-γίαζαν οι συμμορίες που καταδίωκαν τους αγωνιστές. Τις στελέχωναν πρώην συνερ-γάτες των ναζί και πληρωμένοι δολοφόνοι, τους οποίους προστάτευαν τα αστικά πολιτι-κά κόμματα και οι κρατικοί μηχανισμοί με τη συνδρομή του βρετανικού στρατού.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία που δείχνουν πως η κατάσταση είχε διαμορ-φωθεί σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος:

1.289 δολοφονίες, 6.671 τραυματισμοί, 31.632 βασανισμοί, 18.767 λεηλασίες και φυλακί-σεις, 84.931 συλλήψεις, 509 απόπειρες φό-νου, 265 βιασμοί γυναικών.

Υποταγή ή νέος ξεσηκωμός;Το ΚΚΕ και το εργατικό-λαϊκό κίνημα βρέθη-

κε μπροστά στο αμείλικτο δίλημμα: υποταγή ή ένας νέος ξεσηκωμός. Επέλεξε, έστω με καθυστερήσεις, να βαδίσει το δρόμο της σύ-γκρουσης και όχι αυτόν της υποταγής και της ταπείνωσης.

Σημαντικό βήμα αποτέλεσε η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ στις 12-15 Φλεβάρη του 1946, που άρχισε ακριβώς ένα χρόνο μετά τη συμφω-νία της Βάρκιζας και η οποία -έστω και με αντι-φάσεις- πήρε απόφαση για τη διεξαγωγή του ένοπλου αγώνα.

Η ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου Ανταρ-τών στις 28 Οκτώβρη του 1946 είναι και η ουσιαστική ημερομηνία ίδρυσης του ΔΣΕ.

Ο αγώνας του ΔΣΕ, ανεξάρτητα από τα προ-βλήματα στην στρατηγική του ΚΚΕ, είχε χα-ρακτήρα ένοπλης ταξικής σύγκρουσης με την αστική εξουσία. Ήταν αγώνας αναγκαίος και δίκαιος γιατί πήγαζε από τα πιο μεγάλα ιδανι-κά και αξίες, εξέφραζε τα συμφέροντα της συ-ντριπτικής πλειοψηφίας του λαού και της νεο-λαίας ενάντια στα συμφέροντα των εκμεταλ-λευτών και καταπιεστών της.

Με τον αγώνα του ΔΣΕ το ΚΚΕ εκπλήρωσε στο ακέραιο το διεθνιστικό χρέος του απένα-ντι στην εργατική τάξη και τα άλλα Κομμου-νιστικά Κόμματα, με τεράστιες θυσίες και με τρόπο μοναδικό στον καπιταλιστικό ευρωπα-ϊκό χώρο.

Η μεγάλη διεθνιστική προσφορά του ΚΚΕ και

Ένα μικρό μέρος της Ιστορίας του ΔΣΕ και του μεγαλείου του αγώνα του επιδιώκουμε να παρουσιάσουμε στο αφιέρωμα του “Οδηγητή” με στόχο αυτή η έκδοση να γίνει αφορμή για βαθύτερη μελέτη, γνώση και αφομοί-ωση των συμπερασμάτων από την τρί-χρονη εποποιία του ΔΣΕ, κατάκτηση της σύγχρονης επαναστατικής στρατη-γικής του ΚΚΕ. Αυτή είναι η καλύτερη τιμή στην 100χρονη συγκλονιστική πο-ρεία του ΚΚΕ.

*Οι φωτογραφίες καθώς και τα ντοκου-μέντα από την περίοδο δράσης του ΔΣΕ που περιέχονται στο ένθετο προέρχονται από το Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ο Νίκος Ζαχαριάδης (δεξιά στη φωτογραφία), Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ από το 1931-1935 και Γενικός Γραμματέας της έως το 1956. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία και στην ηρωική πάλη του ΔΣΕ (1946-1949), της κορυφαίας εκδήλωσης της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα.

Αφίσα του ΔΣΕ.

του ΔΣΕ αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι υποχρέωσαν τις δύο πιο ισχυρές ιμπεριαλιστι-κές δυνάμεις (Μ. Βρετανία και ΗΠΑ), να έχουν στραμμένη ενεργά την προσοχή τους στο ένο-πλο λαϊκό κίνημα της Ελλάδας, να χρηματο-δοτούν την εγχώρια αστική τάξη, για να στα-θεί στα πόδια της και να εμπλέκονται κυρίαρ-χα στις υποθέσεις της, διοικητικά και πολιτικά, για να θωρακιστεί το κράτος της.

Ο ΔΣΕ λειτούργησε ως ασπίδα των Λαϊκών Δημοκρατιών της Αλβανίας, της Γιουγκοσλα-βίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στα κρίσιμα χρόνια 1946-1949.

5

28/10/1946. Συγκροτείται το Γενικό Αρχη-γείο Ανταρτών. Ιδρύεται ουσιαστικά ο Δημο-κρατικός Στρατός Ελλάδας. Η απόφαση αυτή δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Από το 1946 άρ-χισαν να συγκροτούνται Ομάδες Δημοκρατικών Ενόπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών με σκοπό την προστασία του λαού από τα εγκλήματα του αστικού κράτους. Πολλοί από τους αγωνιστές ανέβαιναν στο βουνό για 2η φορά, ήταν στις τά-ξεις του ΕΛΑΣ (Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερω-τικού Στρατού) την περίοδο της κατοχής (1941-1944). Τα μονοπάτια της λευτεριάς τους ήταν γνώριμα, όπως και οι συνθήκες ζωής και δρά-σης. Τον ίδιο δρόμο πήραν και νέοι και νέες από την ύπαιθρο που έβλεπαν ότι μόνο έτσι θα μπορούσαν να προστατέψουν τη ζωή τους, τη ζωή και το ψωμί της φτωχολογιάς της Ελλάδας.

‘‘Βροντάει ο Όλυμπος και πάλι…’’

Ορόσημο για την έναρξη του τρίχρονου ένο-πλου αγώνα του ΔΣΕ αποτελεί το χτύπημα στο σταθμό Χωροφυλακής στο Λιτόχωρο στις 31 Μάρ-τη 1946, ανήμερα των βουλευτικών εκλογών. Ένας νέος κύκλος αγώνα ξεκινάει. Παιδιά του λα-ού, αγρότες και αγρότισσες, εργάτες πιάνουν τα άρματα για να παλέψουν ενάντια στους ντόπιους και ξένους δυνάστες. Οι αντάρτικες ομάδες πλη-θαίνουν, εντείνεται η δραστηριότητά τους.

Με την διαταγή 19 του Γενικού Αρχηγεί-ου Ανταρτών, στις 27/12/1946 οι αντάρτι-κες δυνάμεις μετονομάζονται σε: ΔΗΜΟ-ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.

Ο λαός συγκροτεί το δικό του στρατό απέ-ναντι στην αστική τάξη της Ελλάδας και τους ξένους συμμάχους της, τη Μεγάλη Βρετανία και (αργότερα) τις ΗΠΑ. Ο ΔΣΕ στηρίζεται για τη δημιουργία και την ανάπτυξή του στον ίδιο τον λαό. Ο λαός και τα παιδιά του τον επάν-δρωσαν, τον στήριζαν, τον εφοδίαζαν με σκο-πό να παλέψουν για να ζήσει ο εργαζόμενος λαός της Ελλάδας καλύτερες μέρες. Οργα-νωτής, καθοδηγητής και εμψυχωτής του ΔΣΕ ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Ο σκοπός και ο χαρακτήρας του ΔΣΕ

«Παλεύουμε για να μπορέσουμε εμείς, τ’ αδέρφια μας και τα παιδιά μας να φάμε γλυ-κό ψωμί και να κάνουμε τη χαρά καθημερινό σύντροφο στη ζωή μας. Είμαστε οι πολλοί. Εί-μαστε οι δυνατοί. Γιατί έχουμε το δίκιο μαζί μας, γιατί παλεύουμε για την Πατρίδα μας, για το λαό μας. Γιατί είμαστε ο καινούριος κόσμος και κλείνουμε μέσα μας τη δύναμη που έχει η ζωή για να τραβάει μπροστά. Η νέα ζωή για μας δεν είναι φαντασία. Εμείς τη ζήσαμε. Αγγί-ξαμε χειροπιαστά το όνειρο και τη λαχτάρα της ζωής μας, την εξουσία του λαού, στην εθνική αντίσταση. (…) Πολεμάμε για να ζήσουμε λεύ-τεροι, ριχνόμαστε στη μάχη πλάι-πλάι εργάτες και αγρότες, όλοι οι σκλάβοι της δουλειάς για να γίνουμε οι λεύτεροι διαφεντευτές της ζω-ής μας. (…) Εργάτες, αγρότες και όλος ο Λαός κρατάμε τον κόσμο στα δυο μας τα χέρια. Αυτά τα ιδανικά φλογίζουν του μαχητές του Δημο-κρατικού Στρατού Ελλάδας.» (Απόσπασμα από μπροσούρα που εκδόθηκε το 1948 για τα δύο χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ).

Η οργάνωση του ΔΣΕ ήταν ένα σύνθετο ζή-τημα με πολλές απαιτήσεις. Έπρεπε να εξα-σφαλιστούν από πυρομαχικά, εφόδια, επιμε-λητεία, μεταγωγικά μέχρι στρατιωτικά στελέχη

«Γενικό Αρχηγείο ΑνταρτώνΕπιτελικό Γραφείο ΙΑριθμός Πρωτοκόλλου Ι

Η στυγνή δίωξη των αγωνιστών και του Δημοκρατικού λαού από τον αγγλόδουλο μοναρχοφασισμό και

τα όργανά του, που ανάγκασαν χιλιάδες δημοκράτες να βγούνε στα βουνά για να υπερασπίσουν τη

ζωή τους, οδήγησε στη σημερινή ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος. Έχοντας υπόψη ότι είναι ώριμη

πια η ανάγκη δημιουργίας συντονιστικού οργάνου για το συντονισμό και την καθοδήγηση του όλου αντάρτικού

αγώνα, αποφασίζουμε: Τη δημιουργία του ΓΕΝΙΚΟΥ ΑΡΧΗΓΕΙΟΥ ΑΝΤΑΡΤΩΝ στο οποίο θα υπάγονται τα αρχηγεία

ανταρτών Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ρούμελης.»

Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας: οργανωμένος λαϊκός στρατός

Από την ορκωμοσία της 5ης Σειράς της Σχολής Αξιωματικών Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ.

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

κι εκπαίδευση τέτοια που να καθιστά τον ΔΣΕ ικανό στρατό που μπορεί να αντιμετωπίσει τον υπέρτερο αντίπαλο.

Ποτέ τόσοι λίγοι, άοπλοι, σχεδόν πεινασμένοι και αποκομμένοι, κρατώντας ψηλά τη σημαία του αγώνα επί τρία χρόνια και πέντε μήνες, δεν πολέμησαν εναντίον τόσων πολλών, πάνοπλων, χορτάτων και διασυνδεδεμένων με ποταμούς εφοδίων. Από εδώ προκύπτει η ηθική και πολι-τική ανωτερότητα των μαχητών του ΔΣΕ. Ο ΔΣΕ ήταν στρατός εθελοντών ομοϊδεατών.

Η πίστη στο σκοπό του αγώνα του ΔΣΕ, η συ-νειδητή πειθαρχία, η αυτοθυσία και το μαχητι-κό πνεύμα επέτρεψαν να ξεπεραστούν οι τερά-στιες δυσκολίες. Σε κάθε τους βήμα οι μαχητές και οι μαχήτριες του ΔΣΕ είχαν στο νου τους το σκοπό του αγώνα, μία Ελλάδα χωρίς ντόπιους και ξένους δυνάστες. Έτσι τα βουνά της Ελλά-δας μετατράπηκαν σε κάστρα της λευτεριάς.

6

Ο ΔΣΕ έδωσε πάνω από 400 μικρές και με-γάλες μάχες. Η αστική τάξη της Ελλάδας και οι ξένοι σύμμαχοί της νόμιζαν ότι θα ξεμπέρ-δευαν με τον ΔΣΕ σε λίγους μήνες. Η Ιστορία τους διέψευσε.

Η στρατιωτική εκπαίδευσηστο ∆ΣΕ

Από το 1946 άρχισαν να λειτουργούν βασικές στρατιωτικές σχολές. Η εκπαίδευση δε γινόταν έξω από τα πεδία των μαχών. Ίσα–ίσα που οι μαθητές των σχολών έπαιρναν μέρος στις μά-χες σαν επίλεκτη δύναμη κρούσης του ΔΣΕ. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης περιλάμβανε θεωρη-τικές γνώσεις και πρακτικές ασκήσεις.

Το Γενάρη του 1947 με απόφαση του Γενι-κού Αρχηγείου ιδρύεται η Σχολή Αξιωματικών Γενικού Αρχηγείου (ΣΑΓΑ). Η ΣΑΓΑ εκπαίδευ-σε σε 6 σειρές 3.000 περίπου αξιωματικούς. Επίσης λειτούργησε σχολή πυροβολικού και σχολή μηχανικών σαμποτέρ κ.ά.

Η διοίκηση των στρατιωτικών τµηµάτων του ∆ΣΕ

Τη διοίκηση για κάθε τμήμα αποτελούσαν ο Στρατιωτικός Διοικητής και ο Πολιτικός Επί-τροπος. Ο Πολιτικός Επίτροπος ήταν ο υπεύθυ-νος για την πολιτική καθοδήγηση. Υπήρχε μέχρι τις διμοιρίες. Ο ρόλος του πολιτικού επιτρόπου ήταν καθοριστικός για τη λειτουργία του ΔΣΕ, για την εμψύχωση των μαχητών του, για τη δια-παιδαγώγησή τους και την πολιτική στάση τους απέναντι στον άμαχο πληθυσμό αλλά και στους φαντάρους του αστικού στρατού, για την επιμε-λητεία και ζητήματα της καθημερινής ζωής.

Οι δηµοκρατικές συνελεύσειςΚαθήκον του Πολιτικού Επιτρόπου ήταν να

αναπτύσσει τη δημοκρατική ζωή στις μονάδες του ΔΣΕ, με κύριο τη Δημοκρατική Συνέλευ-ση. Οι Δημοκρατικές Συνελεύσεις ήταν συστα-

Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70 χρόνια από την ίδρυση του Δημο-κρατικού Στρατού Ελλάδας.

‘‘Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας – Ίδρυ-ση – Μονάδες – Αξιωματικοί – Δυνάμεις – Απώλειες – Κοινωνική Σύνθεση’’, Εκδόσεις ‘‘Σύγχρονη Εποχή’’, Νίκος Κυρίτσης.

‘‘Γράμμος – Στα βήματα του Δη-μοκρατικού Στρατού Ελλάδας, Ιστορι-κός – Ταξιδιωτικός Οδηγός’’, Εκδόσεις ‘‘Σύγχρονη Εποχή’’, συλλογικό.

‘‘Η στρατιωτική εκπαίδευση των στελεχών του ΔΣΕ’’, Εκδόσεις ‘‘Σύγχρο-νη Εποχή’’, Νίκος Τερζόγλου.

‘‘Ενάντια στο θάνατο στο Γράμμο και στο Βίτσι’’, Εκδόσεις ‘‘Σύγχρονη Εποχή’’, Γιώργος Τζαμαλούκας.

‘‘Το υγειονομικό του Δημοκρατικού Στρατού’’, Εκδόσεις ‘‘Σύγχρονη Επο-χή’’, Νώντας Σακελλαρίου.

Αξιοθαύμαστη και κομβικής σημασίας για τον ΔΣΕ αποτέλεσε η λειτουργία της υγειονομικής του υπηρεσίας μέσα στα βουνά. Παρά τις τεράστιες ελλείψεις οργανώθηκαν νοσοκομεία, σχολές υγει-ονομικών. Ενδεικτικά αναφέρουμε: από τη Σχολή Μεσαίων υγειονομικών στελεχών του ΔΣΕ αποφοί-τησαν 152, από τη σχολή νοσοκόμων αποφοίτησαν πάνω από 300 άντρες και γυναίκες.

Ξεχωριστή σημασία είχε η ιδεολογικοπολιτική δουλειά στον ΔΣΕ. Αναπτύχθηκε πλούσια εκ-δοτική δραστηριότητα (εφημερίδες, περιοδικά, μπροσούρες κι άλλα). Από τον Ιούλη του 1947 άρχισε να εκπέμπει ο ραδιοφωνικός σταθμός ‘‘Ελεύθερη Ελλάδα’’. Η διαφωτιστική δουλειά στις γραμμές του ΔΣΕ γινόταν με ιδεολογικά μα-θήματα, διαλέξεις, μαθήματα για το πρόγραμμα και το καταστατικό του ΚΚΕ, πάντα σε συνθήκες πολεμικής ετοιμότητας και δράσης. Παράλληλα, με τον τηλεβόα, τμήματα του ΔΣΕ απευθύνονταν στους στρατιώτες του αστικού στρατού για να μην πολέμουν ενάντια στον αγωνιζόμενο λαό. Για την οργάνωση της διαφώτισης είχε συγκροτηθεί Γρα-φείο Διαφώτισης στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ.

Το 1948 ο ∆ΣΕ είχε την εξής συγκρότηση:

Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ –Ανώτατο Πολεμικό Συμβούλιο

1ο, 2ο, 3ο επιτελικά γραφεία και βοηθητικές υπηρεσίες

Σχολή Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου (ΣΑΓΑ)

Ταξιαρχία Σαμποτέρ του Γενικού Αρχηγείου

Κλιμάκιο Γενικού Αρχηγείου Νότιας Ελλάδας (ΚΓΑΝΕ)

Ο ΔΣΕ οργανώνεται σε Μεραρχίες. Κάθε μεραρχία αποτελείται από 3 Ταξιαρχίες. Κάθε Ταξιαρχία από 3 Τάγματα και κάθε Τάγμα από 3 Λόχους.

1η Μεραρχία Θεσσαλίας

2η Μεραρχία Ρούμελης

3η Μεραρχία Πελοποννήσου

Ανεξάρτητο Τμήμα Κρήτης

Ανεξάρτητο Τμήμα Ικαρίας

Ανεξάρτητο Τμήμα Λέσβου

Ανεξάρτητο Τμήμα Κεφαλονιάς Ανεξάρτητο Τμήμα

Σάμου

Ανεξάρτητο ΤάγμαΕύβοιας

6η Μεραρχία Κεντρικής Μακεδονίας

8η Μεραρχία Ηπείρου

10η Μεραρχία Βιτσίου (Καστοριάς)

11η Μεραρχία Βιτσίου (Φλώρινας)

9η Μεραρχία Δυτ. Μακεδονίας

(Καστοριάς)

7η Μεραρχία Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης

παραπανωΨάξ΄ τ

τικό στοιχείο λειτουργίας του ΔΣΕ. Εκεί, οι μα-χητές και οι μαχήτριες είχαν τη δυνατότητα να λένε τη γνώμη τους, να συμμετέχουν άμε-σα στην ανάπτυξη του ΔΣΕ. Έτσι ο μαχητής και η μαχήτρια ανέπτυσσαν την πρωτοβουλία, ακόνιζαν τη σκέψη τους, αντάλλασσαν πείρα, έλυναν με πρακτικό τρόπο πολλά προβλήμα-τα που αντιμετώπιζαν.

Ο ΔΣΕ συνδύαζε τη μαχητική εφαρμογή των διαταγών με τη δημοκρατία των συνελεύσεων σε διάφορες βαθμίδες του, όπου ασκούνταν κριτική των κατώτερων ιεραρχικά προς τους ανώτερους και αντιστρόφως, γινόταν εκτίμη-ση των πολεμικών επιχειρήσεων με πνεύμα αυτοκριτικής στάσης.

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

7

Από την ΟΚΝΕ και την ΕΠΟΝ... η νεολαία στον ∆ΣΕ

Οι πλούσιες αγωνιστικές παραδόσεις της ΟΚΝΕ και της ΕΠΟΝ κληροδοτήθηκαν στη νεολαία, που είχε καθοριστικό ρόλο και συμβολή σε κάθε μικρή και μεγάλη μάχη που έδωσε ο ΔΣΕ.

Οι νέοι προσέδωσαν στον ΔΣΕ ιδιαίτερα χα-ρακτηριστικά, ξεχωριστή μαχητικότητα και ζωντάνια. Οι αντοχές τους έκαναν τον ΔΣΕ ικα-νό να δίνει μάχες διανύοντας μεγάλες αποστά-σεις, χωρίς εφεδρείες, χωρίς να καταβάλλεται από την κούραση. Άλλωστε, δεν ήταν τυχαίο ότι η πλειοψηφία του ΔΣΕ αποτελούνταν κατά κύριο λόγο από νέους μέχρι 25 χρονών, που τους ήταν σχετικά πιο εύκολο να διαφύγουν από τους κατασταλτικούς μηχανισμούς και να καταφέρουν να ανέβουν στο βουνό για να κα-ταταχθούν.

Η δηµιουργία της ∆ηµοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας (∆ΝΕ), της νεολαίας του ∆ΣΕ

Τον Οκτώβρη του 1947, ένα χρόνο μετά την ίδρυση του ΔΣΕ, συγκροτείται η Δημο-κρατική Νεολαία Ελλάδας (ΔΝΕ), με στό-χο την καλύτερη καθοδήγηση των νεολαί-ων μαχητών του ΔΣΕ, αναπτύσσοντας πα-ράλληλα διαφωτιστική δουλειά και οργα-νώνοντας τους νέους στις ελεύθερες περι-οχές.

Η προηγούμενη οργάνωση νεολαίας, στην οποία συμμετείχαν και νέοι κομμουνιστές, η ΕΠΟΝ, είχε τσακιστεί από τον κατασταλτικό οδοστρωτήρα του αστικού κράτους, πριν ακό-

μα η κυβέρνηση Σοφούλη τη θέσει και τυπι-κά εκτός νόμου, μαζί με το ΚΚΕ και το ΕΑΜ (Α.Ν. 509/47). Χιλιάδες ΕΠΟΝίτες είχαν μετα-φερθεί στη Μακρόνησο, στις φυλακές και στις εξορίες. Η μετονομασία σε ΔΝΕ, όχι του συ-νόλου των ΕΠΟΝιτών, αλλά μόνο των δυνά-μεων της ΕΠΟΝίτικης νεολαίας που συμμετεί-χαν στον ΔΣΕ ή βρίσκονταν στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, αποσκοπούσε στην προ-φύλαξη εκείνων των ΕΠΟΝιτών που βρίσκο-νταν έξω από αυτούς τους χώρους, να μη θε-ωρηθεί δηλαδή ότι ανήκουν στον ΔΣΕ. Βέβαια αυτή η προφύλαξη δεν εμπόδισε καθόλου τις διωκτικές αρχές να προχωρούν στο δολοφονι-κό έργο τους.

Με την ίδρυση της ΔΝΕ συγκροτήθη-καν ξεχωριστοί σχηματισμοί της Νεολαί-ας στον ΔΣΕ, ξεχωριστές διμοιρίες, λό-χοι, ακόμα και τάγματα. Είναι χαρακτηριστι-κό το παρακάτω κάλεσμα που δημοσιεύτηκε στα “Μαχητικά νέα”, όργανο της ΔΝΕ Κε-ντρικής Μακεδονίας στις 28/11/1947: «Νέοι και νέες, καταταχτείτε όλοι στον Δημοκρατι-κό Στρατό. Πάρτε μέρος στους λόχους, στα τάγματα και τις Ταξιαρχίες της Νεολαίας που άρχισε να δημιουργεί ο Δημοκρατικός Στρα-τός. Βοηθείστε να γίνουνε οι σχηματισμοί της Νεολαίας υποδειγματικοί στη μαχητι-κότητα, την πολεμική τέχνη και τη σιδερέ-νια πειθαρχία που αρμόζει στους φλογε-ρούς μαχητές...».

Η δράση της ∆ΝΕΗ ΔΝΕ ανέπτυξε σημαντική δράση. Στην

πρώτη γραμμή των μαχών, στον ανεφοδι-ασμό, στην επιμελητεία, στην πληροφό-ρηση, στην ανοικοδόμηση των περιοχών

που απελευθέρωνε ο ΔΣΕ, στην παραγωγι-κή διαδικασία (μάζεμα της σοδειάς κ.λπ.), στην πολιτιστική και μορφωτική δραστηρι-ότητα στο βουνό και στα χωριά, στη δια-φώτιση και προπαγανδιστική δουλειά. Επί-σης, οι μαχητές της ΔΝΕ είχαν καθήκον να δημιουργήσουν ομάδες σαμποτέρ, ελεύθε-ρων σκοπευτών και να οργανώνουν την έξο-δο των νέων προς το βουνό. Ξεχωριστής ση-μασίας ήταν η δουλειά των “συνδέσμων”, των νέων μαχητών, δηλαδή, που συνέλεγαν πλη-ροφορίες από το στρατόπεδο του εχθρού. Βε-βαίως, είχαν και ιδιαίτερη δράση γύρω από πολιτιστικά ζητήματα, παρουσίαζαν θεατρικά έργα, ανέβαζαν πολιτιστικά δρώμενα και ψυ-

Η νεολαία στην πρώτη γραµµήτου αγώνα του ∆ΣΕ

Έ να από τα χαρακτηριστικά του ΔΣΕ είναι αναμφίβολα η συμμετοχή της νεολαίας. Είναι αξιοσημείωτο

ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της δύναμης του ΔΣΕ, γύρω στο 80%, αποτελούνταν από νέους και νέες.

Μάλιστα, σε αρκετούς λόχους νεολαίας, πολλοί μαχητές ήταν μαθητές, ενώ το 30% της σύνθεσής τους

ήταν νέες κοπέλες, ανάμεσά τους ηλικίας 16-18 χρονών. Όλοι αυτοί οι χιλιάδες νέοι και νέες, με αυτοθυσία και

σε πολύ δύσκολες συνθήκες, έχοντας βαθιά πίστη στο δίκιο του αγώνα τους, πολέμησαν και έδωσαν τη ζωή τους

παλεύοντας για ανώτερα ιδανικά, για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για τον λαό μας.

8

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟΝ ∆ΣΕ

Ο ι γυναίκες μαχήτριες αποτελούσαν περίπου το 1/4 της συνολικής δύνα-μης του ΔΣΕ. 1027 γυναίκες αναδείχτηκαν στο βαθμό του αξιωματικού

και υπαξιωματικού του ΔΣΕ. Στα τέλη του 1948, πάνω από το 20% της σύν-θεσης των λαϊκών οργάνων ήταν γυναίκες.

“Στα 1948 έχουμε μια σοβαρή βελτίωση στη δουλειά μέσα στις γυναίκες (…) Τη γυναίκα πρέπει να τη περιβάλλουμε μέσα στο ΔΣΕ με την απαραίτη-τη αγάπη, εκτίμηση και σεβασμό, που όλα αυτά τα κατάκτησε με την πάλη και το αίμα της και να την προωθούμε αποφασιστικά ανάλογα με τις ικανό-τητες της. Στο ΔΣΕ η μαχήτρια έγινε παράγοντας δύναμης, άμιλλας και ανά-πτυξης, απαραίτητος σήμερα για το στρατό μας”

Από της Απόφαση της 5ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ

χαγωγούσαν τους υπόλοιπους μαχητές. Ήταν πρώτοι στο τραγούδι, στο κέφι, στη ζωντάνια, ανύψωναν το ηθικό του ΔΣΕ. Έβαζαν άμιλλα μεταξύ τους...

Στον “Νέο Μαχητή”, όργανο της ΔΝΕ, στις 24/12/1948, σημειώνεται χαρακτηριστικά: «...Οι ΕΠΟΝίτες μαχητές του Δημοκρατικού Στρα-τού, τα τμήματα και οι σχηματισμοί της Δ.Ν.Ε. (...) αγωνίστηκαν μέσα στο χρόνο αυτόν σκλη-ρά και συνέβαλαν αποφασιστικά στις μεγάλες νίκες που κέρδισε ο ΔΣΕ. Η άμιλλα, το καινού-ριο αυτό όπλο στον αγώνα μας, έδωσε καινού-ριο ζωογόνο αέρα στη ζωή και στη δράση μας. Με περηφάνια και ικανοποίηση οι ΕΠΟΝίτες μαχητές της ΧΙ Μεραρχίας μας βλέπουν σή-μερα την κόκκινη πολεμική σημαία της άμιλ-λας να κυματίζει στον καταυλισμό της Μεραρ-χίας τους. (...) Στην ακριβή μνήμη των ηρώ-ων μας ορκιζόμαστε σήμερα που τελειώνει το 1948 και υποσχόμαστε:

Να μεγαλώσουμε τις προσπάθειές μας και να κάνουμε το 1949 χρονιά ακόμα πιο μεγάλων και λαμπρών εξορμήσεων, χρονιά της Νίκης.

Το μυαλό μας, τα μπράτσα μας, την ψυχή μας θα τ’ ατσαλώσουμε ακόμα πιο πολύ και με τη λάμψη των ντουφεκιών μας θα ξεσηκώσου-με ακόμα πιο πλατιά τη Νεολαία στις σκλαβω-μένες περιοχές, στον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας, για την ειρήνη. (...)

Εμείς οι ΕΠΟΝίτες μαχητές του ΔΣΕ και της ΔΝΕ θα αγωνιστούμε γι’ αυτό με όλες μας τις δυνάμεις και θα ξεπεράσουμε όλα τα εμπόδια. Το σύνθημα και για μας παραμένει ΟΛΟΙ ΣΤ’ ΑΡΜΑΤΑ! ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ!».

Ο ι πολεμικοί σχηματισμοί της Νεολαίας μπορεί και πρέπει να γίνουν τα πιο επίλεκτα τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού. Για να γίνει όμως

αυτό χρειάζεται μια επίμονη και συστηματική δουλειά. Τα τμήματά μας αυ-τά πρέπει να διεξάγουν έναν τολμηρό και δραστήριο πόλεμο, να σκορπούν τη σύγχυση και τον πανικό στον εχθρό, να ξεσηκώνουν με τον ηρωϊσμό τους τον ενθουσιασμό, να γίνονται μαγνήτες που θα τραβούν τη Νεολαία στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού.Τα χαρακτηριστικά ενός πολεμικού Σχηματισμού της Νεολαίας πρέπει να ‘ναι: 1. Ορμητικό επιθετικό πνεύμα (...).2. Πολεμική τέχνη (...).3. Σιδερένια στρατιωτική πειθαρχία (...).4 Άρτια οργάνωση της ζωής των πολεμικών σχηματισμών που να διευκολύ-

νει τη σκληρή αντάρτικη ζωή και ν’ ανεβάζει ιδεολογικά τους νεαρούς μα-χητές. Οι στρατιώτες του Δημοκρατικού Στρατού δεν αντιμετωπίζουν μόνο τον εχθρό στη μάχη. Έχουν να παλέψουν με χίλιους δυο άλλους εχθρούς. Το κρύο, την πείνα, τη γύμνια. Είναι υποχρεωμένοι να κοιμούνται στο χιό-νι, να κάνουν ολονύχτιες πορείες. Σ’ ένα τέτοιο στρατό, για τέτοιους μαχητές χρειάζεται η πιο μεγάλη στοργή από μέρους των στελεχών, απ’ όλο το λαό. Χρειάζεται μια συνεχής πολιτική δουλειά καθημερινή και πραχτική για να βοηθάμε τους μαχητές να αντέχουν στις δυσκολίες και στις δοκιμασίες του αγώνα. Και χρειάζεται πάνω απ’ όλα μια συστηματική οργάνωση που να κά-νει τη ζωή πιο άνετη, να διευκολύνει το στρατιώτη να ξεπερνά τις δυσκολί-ες, να επιστρατεύει τις δυνάμεις του να γίνεται πιο δραστήριος και ενεργη-τικός. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δουλέψουμε για να δημιουργή-σουμε τους σιδερένιους πολεμικούς σχηματισμούς, για να εξασφαλίσουμε τη Νίκη στη μάχη της Λευτεριάς.

“Νέος μαχητής”,όργανο της Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας, 7/1/1948

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

Με αυτοθυσία εντάσσονται οι γυναίκες στον ∆ΣΕ

Με διαταγή που εξέδωσε το 3ο Γραφείο του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ στις 25 Δεκέμβρη 1946 δημιουργήθηκαν οι πρώτες γυναικείες ομάδες μαχητριών.

Στις τότε συνθήκες, κυριαρχούσε η αντι-δραστική αντίληψη για την κατωτερότη-τα του γυναικείου φύλλου και η ανισοτιμία της γυναίκας ήταν θεσμικά κατοχυρωμένη. Ο ΔΣΕ εξύψωσε την εργάτρια και την κοπέ-λα του χωριού σε πρωταγωνίστρια των πο-λιτικών εξελίξεων, που άνοιγε το δρόμο για μια καλύτερη ζωή. Η γυναίκα στον ΔΣΕ ανα-

“Για να θριαµβεύσει η ζωή”

Ο ΔΣΕ ανέδειξε χιλιάδες ηρωίδες, νέες κοπέλες και μεγαλύτερες γυναίκες μαχήτριες. Από τις φωτεινές μορ-

φές των γυναικών μαχητριών είναι αδύνατο να ξεχωρίσει μία, γιατί οι φαινομενικά ξεχωριστές ιστορίες

αίματος, αυτοθυσίας, πίστης στα ιδανικά, ενώνονται σε μια ενιαία ιστορία, εκείνη των χιλιάδων ανδρών και

γυναικών που τίμησαν το ΚΚΕ και το ΔΣΕ, έζησαν και θυσιάστηκαν ηρωικά για το λαό.

Οι μαχήτριες επιβλήθηκαν με τη μαχητικότητά τους, τον ηρωισμό τους, την προσαρμοστικότητά τους στις συνθήκες

του πολέμου. Αρκετές με την επιτελική τους σκέψη αναδείχτηκαν μέσα στη σκληρή μάχη σε: διοικητές διμοιριών-λό-

χων, Πολιτικοί Επίτροποι λόχων και Ταγμάτων.

9

δείχθηκε πλάι-πλάι με τον άνδρα συναγωνι-στή της. Η ίδια η δράση των μαχητριών του ΔΣΕ διέψευσε στην πράξη κάθε προκατάλη-ψη για το ρόλο της γυναίκας. Η χειραφέτηση και η ισοτιμία της γυναίκας, που σ’ ένα βαθ-μό αποτυπώθηκε με τη συμμετοχή της στον ένοπλο αγώνα, δεν θα μπορούσε να πραγμα-τοποιηθεί χωρίς τις πρωτοπόρες θέσεις και ιδέες του ΚΚΕ. Συγκεκριμένα, σε απόφαση της 4ης Ολομέλειας του ΚΚΕ στις 29 Ιούλη 1948 αναφέρεται: «Θαρραλέα να τραβήξου-με τις γυναίκες στα μάχιμα τμήματα. Με τον ηρωισμό και την αυτοθυσία τους οι γυναί-κες κέρδισαν τιμητική θέση μέσα στο ΔΣΕ και αποτελούν μέσα στα τμήματα παράγοντα

πειθαρχίας, κίνητρο μαχητικότητας και υπό-δειγμα πολεμικής δράσης».

Μαχητικότητα που προκαλούσε δέος στους αντιπάλους

Οι γυναίκες στον ΔΣΕ διακρίνονταν από τον απαράμιλλο ηρωισμό, την αυτοθυσία, την αντοχή και την μαχητική τους απόδο-ση σε τέτοιο βαθμό, που προκαλούσαν δέος στον πολλαπλάσιο και καλύτερα εξοπλισμένο αστικό ανδρικό στρατό. Ο “δοξασμένος” ελ-ληνικός-αγγλικός-αμερικάνικος Στρατός ένιω-θε ταπεινωμένος, όταν οι γυναίκες μαζί με

τους άνδρες κέρδιζαν μάχες κλονίζοντας το ηθικό του.

Ο μεγάλος Γάλλος ποιητής Πωλ Ελυάρ, όταν βρέθηκε στις ελεύθερες περιοχές του ΔΣΕ το 1949, δήλωσε: «Αυτές οι νέες γυναί-κες είναι κάτι παραπάνω από άνδρες. Είναι θεές». Και στο ποίημά του, τον Ιούνη του 1949, έγραψε με θαυμασμό για τις μαχήτρι-ες του ΔΣΕ: «Ω, αθάνατες αγαπημένες μου, παίζετε με τη ζωή σας. Για να θριαμβεύσει η ζωή».

Πολύπλευρη η δράση της γυναίκας στις γραμμές του ΔΣΕ

Κοντά σε αυτές που πολεμούσαν με το όπλο, έδιναν τη μάχη οι τραυματιοφορείς, οι τηλε-φωνήτριες, οι νοσοκόμες, οι σαμποτέρ. Οι γυ-ναίκες επιπλέον προσέφεραν στη Λαϊκή Πολι-τοφυλακή και στα μετόπισθεν του εχθρού, με το σκόρπισμα προκηρύξεων, τη μετάδοση ει-δήσεων, την οργάνωση λαϊκών διαμαρτυριών, αλλά και ως σύνδεσμοι. Οργάνωναν παιδικά συσσίτια, “δούλευαν” στα Λαϊκά Συμβούλια και τα Λαϊκά Δικαστήρια στις περιοχές που κυριαρχούσε ο ΔΣΕ.

“Καρπός του αγώνα μας”Έτσι χαρακτήριζε την Πανελλαδική Δη-

μοκρατική Ένωση Γυναικών (ΠΔΕΓ) η εφη-μερίδα “Μαχήτρια” που λειτούργησε ως όρ-γανό της. Η ιδρυτική σύσκεψη της ΠΔΕΓ πραγ-ματοποιήθηκε τον Οκτώβρη του 1948 και λί-γους μήνες μετά, μεταξύ 1 και 8 Μάρτη 1949 πραγματοποιήθηκε η πρώτη Συνδιάσκεψή της. Η Συνδιάσκεψη έγινε μέσα στη φωτιά της μάχης, σε ένα πολεμικό αμπρί σε περιοχή της Ελεύθερης Ελλάδας. Σε αυτή πήραν μέρος 325 γυναίκες από όλη τη χώρα, που έφτασαν στον προορισμό τους περπατώντας και πολεμώντας για δεκάδες μερόνυχτα.

Η ΠΔΕΓ ανέλαβε να οργανώσει, να συνε-νώσει και να κατευθύνει τον αγώνα των γυ-ναικών σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μετά τη στρατιωτική ήττα του ΔΣΕ, συνέβαλε σημα-ντικά στην οργάνωση της ζωής των πολιτι-κών προσφύγων στις χώρες της σοσιαλιστι-κής οικοδόμησης, στη διαπαιδαγώγηση και την προσαρμογή των γυναικών στις νέες συνθήκες.

Aπό τις εκδηλώσεις της συνδιάσκεψης της ΠΔΕΓ στη χερσόνησο του Πυξού.

10

Λαογέννητοι θεσµοίΣτις 10 Αυγούστου 1947, το Γενικό Αρχηγείο

(ΓΑ) του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας προ-χώρησε στην έκδοση καταστατικών διατάξεων και πράξεων όπου ορίζονταν τα «βασικά δι-καιώματα, ελευθερίες και καθήκοντα του αγω-νιζόμενου λαού».

Με βάση το διάγγελμα του ΓΑ , στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας οργανώθηκε η ζωή σε νέα βάση. Γεννήθηκαν νέοι θεσμοί, όπως τα λαϊ-κά συμβούλια, τα επαρχιακά συμβούλια, η λαϊκή πολιτοφυλακή, η λαϊκή παιδεία και η λαϊκή δι-καιοσύνη, τα λαϊκά δικαστήρια. Ο λαός και η νε-ολαία συμμετείχαν ενεργά στους νέους θεσμούς.

Τα λαϊκά συμβούλια προέκυπταν μετά από ελεύθερες εκλογές με μυστική ψηφοφορία, όπου συμμετείχαν άνδρες και γυναίκες άνω των 18 ετών. Εκείνη την περίοδο, σε εκατοντά-δες χωριά που ήλεγχε ο ΔΣΕ σε όλη την Ελλά-δα έγιναν εκλογές με τη συμμετοχή όλου του λαού όταν ακόμα στην Ελλάδα δεν είχε εξα-σφαλιστεί το δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες.

Καθηµερινή µάχη για την οργάνωση της ζωής

Ταυτόχρονα, μέσα από τους λαογέννητους θεσμούς δινόταν καθημερινά η μάχη για την οργάνωση της κοινωνικοπολιτικής ζωής και την επίλυση των βασικών προβλημάτων και αναγκών του λαού. Ανάμεσα στα άλλα καθή-κοντα, ιδιαίτερο βάρος δίνονταν από τα λαϊ-κά συμβούλια στην οργάνωση της σποράς που γινόταν δυο φορές το χρόνο (φθινόπωρο και

άνοιξη), στην ανοικοδόμηση των περιοχών, στην οργάνωση της μόρφωσης και της διαφώ-τισης. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατασκευά-στηκαν και επισκευάστηκαν δρόμοι, γέφυρες, φτιάχτηκαν βρύσες, δημιουργήθηκαν σχολεία, νοσοκομεία, αναρρωτήρια. Για την ιδιαίτερη φροντίδα που δινόταν από το ΔΣΕ για την εκ-παίδευση, είναι ενδεικτική σχετική απόφαση του ΓΑ που όριζε μεταξύ άλλων: «Άρθρο 1: H στοιχειώδης εκπαίδευση είναι δίχρονη, υπο-χρεωτική και δωρεάν για όλα τα παιδιά του Λα-ού. Άρθρο 2: Κάθε Λαϊκό Συμβούλιο έχει υπο-χρέωση να οργανώσει ένα σχολείο».

Οι ακατάλυτοι δεσμοί του ΔΣΕ με το λαό ιδι-

αίτερα στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας έδιναν ηθική και υλική δύναμη και αντοχή για τη συνέχεια του ένοπλου αγώνα αλλά και για την οργάνωση της ζωής. Ο λαός και η νεο-λαία εξασφάλιζαν κάθε είδους βοήθεια που απαιτούνταν για τη δράση του ΔΣΕ: την τρο-φοδότησή του σε έμψυχο δυναμικό, σε υλι-κά μέσα (π.χ. τροφή και ρουχισμό), την κατα-σκευή οχυρωματικών έργων, τη συγκέντρωση πληροφοριών, την οργάνωση της Λαϊκής Πο-λιτοφυλακής.

Η ίδρυση της Προσωρινής ∆ηµοκρατικής Κυβέρνησης (Π∆Κ)

Στα μέσα του 1947 οι περιοχές που ήλεγχε ο ΔΣΕ ανακηρύσσονται σε “Ελεύθερη Ελλάδα”. Στις 24 Δεκέμβρη 1947 ο ραδιοφωνικός σταθμός “Ελεύθερη Ελλάδα”, ανήγγειλε ότι την προη-

Η ζωή εκεί που κυριαρχούσε ο ∆ηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας

Ο ΔΣΕ κατάφερε με την πολεμική του δράση μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 1947 να απελευθερώσει μεγάλες περιοχές σε όλη την Ελλάδα από τον κυβερνητικό στρατό. Έτσι προέκυψε το καθήκον της οργάνωσης της ζω-

ής και της καθημερινότητας στις περιοχές όπου κυριαρχούσε.

Ένα από τα δεκάδες σχολεία που ανοικοδομήθηκαν στην Ελεύθερη Ελλάδα προκειμένου να υποδεχτεί μαθητές.

11

Α ντίστοιχη προσπάθεια για την ανοικοδό-μηση σχολείων και την εκπαίδευση έγι-

νε και στις απελευθερωμένες περιοχές της Πε-λοποννήσου. Για τη στελέχωση των δομών της Λαϊκής Παιδείας σε μια τόσο εκτεταμένη ελεύ-θερη περιοχή σαν αυτή της Πελοποννήσου παίρνονται μέτρα όπως η ενθάρρυνση δασκά-λων να παραμείνουν στις θέσεις τους, η από-σπαση στα σχολεία δασκάλων που υπηρετού-σαν στα ένοπλα τμήματα του ΔΣΕ κ.ά. Για να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες, επειδή δεν αρ-κούσαν τα προηγούμενα μέτρα, αποφασίζεται η ίδρυση σχολής, ενός είδους Παιδαγωγικής Ακαδημίας, που θα πραγματοποιεί επιμόρφω-ση δασκάλων, δηλαδή θα βγάζει δασκάλους με κανονικό πτυχίο και διοριστήριο, που θα συμπληρώνουν τις κενές θέσεις. Η σχολή αυ-τή ονομάζεται Λαϊκό Διδασκαλείο Πελοπον-νήσου. Το Λαϊκό Διδασκαλείο λειτούργησε σε δύο περιόδους, από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμ-βριο του 1948 και από εκεί αποφοίτησαν συ-νολικά 75 δάσκαλοι. Οι απόφοιτοι της πρώτης περιόδου τοποθετήθηκαν και δίδαξαν σε σχο-λεία των ελεύθερων περιοχών, ενώ κατά το τέλος της δεύτερης πε-ριόδου ξεκίνησαν οι εκκαθαρι-στικές επιχειρήσεις του εθνικού στρατού και οι τελειόφοιτοι δεν πρόλαβαν να διδάξουν.

Η ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΚΛΑΒΑ ΕΛΛΑ∆Α

Μ ε τις απολύσεις των τίμιων δασκάλων και καθηγητών, την αποστολή εκατοντάδων εκπαιδευτικών στην εξορία, τη φυλακή κ.λπ. στέρησαν

απ’ τα παιδιά του λαού τη μόρφωση. Μετέβαλαν τα περισσότερα σχολεία σε στρατώνες και οχυρωμένα κέντρα των φασιστικών δυνάμεων. Μα και τα ελά-χιστα σχολεία, που λειτουργούν στα μεγάλα κέντρα δεν κάνουν μαθήματα περισσότερο από 6-12 ώρες τη βδομάδα.(...) Στα χωριά της Λεύτερης Περιοχής μας με τη φροντίδα της νεαρής Λα-

ϊκής Εξουσίας και τη βοήθεια του Δ.Σ. η Λαϊκή εκπαίδευση κάνει θαύμα-τα. Παρ’ όλο τον οικονομικό αποκλεισμό των λεύτερων χωριών και τις άλλες αμέτρητες δυσκολίες, τα σχολεία σχεδόν παντού λειτουργούν.Στα λεύτερα χωριά της Κομοτηνής μόνο ένα σχολείο μένει ακόμη κλειστό.

Στα 15 από τα 21 σχολεία της φοιτούν 905 παιδάκια. Κανένα σχεδόν παιδά-κι δεν στερείται τη μόρφωσή του. Οι ανάγκες των σχολείων σε θρανία, ξύ-λα κ.λπ. αντιμετωπίζονται χάρη στο έργο της Λαϊκής Εξουσίας και τη βοή-θεια που δίνει ο ΔΣ, η Νεολαία και ολόκληρος ο Λαός. Αυτές τις μέρες ο ΔΣ θα εξασφαλίσει στα νεαρά Τουρκόπουλα το καινούριο λατινικό αλφαβητά-ριό τους. Πριν λίγες μέρες μοιράστηκαν στα παιδιά τετράδια, μολύβια κ.λπ. Κι όλα αυτά δωρεάν.Έτσι η Νεολαία των λεύτερων χωριών μας εξασφαλίζει τη μόρφωσή της. Κα-

νένα παιδάκι δε θα μείνει αγράμματο στα λεύτερα χωριά μας. Οι οργανώσεις της ΔΝ που βοήθησαν στο άνοιγμα των σχολειών, θα πρέπει

να βοηθήσουν με μεγαλύτερη ένταση στο έργο της Λαϊκής Παιδείας.

“Θύελλα”, όργανο της ΔΝΕ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, 17 Γενάρη 1948

Το Λαϊκό ∆ιδασκαλείο Πελοποννήσου

γούμενη μέρα είχε συγκροτηθεί στις απελευθε-ρωμένες περιοχές της χώρας η Προσωρινή Δη-μοκρατική Κυβέρνηση (ΠΔΚ). Λίγες μέρες αργό-τερα, στις 28 Δεκέμβρη κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της Εφημερίδας της ΠΔΚ στο οποίο πε-ριεχόταν και η ιδρυτική της διακήρυξη, με την οποία προσδιόριζε και τους στόχους της: «Κύ-ριος και πρωταρχικός στόχος της Προσωρι-νής Δημοκρατικής Κυβέρνησης είναι (…) να κυβερνήσει τη χώρα πάνω σε λαϊκές και δη-μοκρατικές βάσεις, παίρνοντας όλα τα μέτρα για την ανάπτυξη των λαϊκοδημοκρατικών θε-σμών και μεταρρυθμίσεων, όπως των λαϊκών συμβουλίων, της λαϊκής δικαιοσύνης, της αγροτικής μεταρρύθμισης, της λαϊκής παιδεί-ας κ.λπ. και για την αντιμετώπιση των άμε-σων αναγκών του λαού στις ελεύθερες και απελευθερωμένες περιοχές».

Τα μέλη της ΠΔΚ έδιναν τον παρακάτω όρκο μπροστά σε αντιπροσώπους του λαού και του Δημοκρατικού Στρατού:

«Ορκίζομαι ότι θα εκτελώ πιστά τα καθή-κοντά μου σαν μέλος της Προσωρινής Δημο-κρατικής Κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλά-δας, έχοντας σα γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευ-θέρωση της Ελλάδας από τους ξένους ιμπε-ριαλιστές και για τη Δημοκρατία, ότι θα υπε-ρασπίζω παντού και πάντοτε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού και θα είμαι πα-ραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα του για τη λευτεριά και τα κυριαρχικά του δικαιώματα».

Οι «Καταστατικές διατάξεις» και οι άλλες νομοθετικές Πράξεις της ΠΔΚ, δεν πρόβλε-παν την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδι-οκτησίας. Ο χαρακτήρας της εξουσίας, που εγκαθίδρυσε ο ΔΣΕ, καθοριζόταν από το στό-χο του (που ήταν ο στόχος του ΚΚΕ), να δι-αμορφωθεί μια Ελλάδα «ανεξάρτητη, ελεύ-θερη και δημοκρατική» ως αποτέλεσμα της νίκης του.

12

Η μεγαλύτερη σε διάρκεια μάχη που έδωσε ο ΔΣΕ ήταν η μάχη του Γράμ-μου. Άρχισε στις 14-6-48 και έληξε

με την ενέργεια του επιθετικού ελιγμού του ΔΣΕ τη νύχτα της 20ης προς 21η Αυγούστου του 1948. Με τον ελιγμό ανέτρεψαν το σχέδιο “ΚΟ-ΡΩΝΙΣ” του αστικού Στρατού που προέβλεπε να ξεμπερδεύουν σε λίγες μέρες με τους “κομ-μουνιστοσυμμορίτες”. Μέσα σε 48 ώρες περί-που 10.000 άνδρες του ΔΣΕ με βάση την από-φαση συμπτύσσονται στις προκαθορισμένες θέσεις που προβλέπει το σχέδιο.

Ο ΔΣΕ, ενώ συμπτύσσεται κατέχει με ευέλι-κτα, καθορισμένα τμήματα τις κορυφογραμ-μές: 2.520, 2.444, Κιάφα, Σούφλικα, Σκάλα, Τσάρνο, Ψωριάρικα, δυτικά αντερείσματα της Γκίνοβα και συνεχίζει τη μάχη καταφέρνοντας να ακινητοποιήσει τις εχθρικές δυνάμεις.

Στις 20 του Αυγούστου δύο λόχοι της 16ης Τα-ξιαρχίας του ΔΣΕ σπάνε τον κλοιό του κυβερ-νητικού Στρατού στη θέση Γκίνοβα και εκδη-λώνεται επίθεση. Μέσα σε 15’ το ύψωμα κατα-λαμβάνεται σχεδόν εξολοκλήρου. Ταυτόχρονα η διλοχία της 107ης Ταξιαρχίας εκδηλώνει κί-νηση αντιπερισπασμού προς νοτιοδυτικά στην Αλεβίτσα και τα Βόλια. Η διάταξη του εχθρού

στο σημείο αυτό αποδιοργανώνεται. Ο ΔΣΕ περνάει αλώβητος από το Γράμμο στο Βίτσι μέσα από τον κλοιό του αστικού Στρατού που υπολογίζεται σε περίπου 100.000 μα-ζί με την Αμερικάνικη Στρατιωτική αποστο-

Ο ελιγµός του ∆ΣΕ από το Γράµµο στο Βίτσι (Αύγουστος 1948)

λή με αρχηγό τον υποστράτηγο Βαν Φλιτ και τη Βρετανική Στρατιωτική αποστολή με αρ-χηγό τον υποστράτηγο Ντάουν.

Ο ελιγμός αποδεικνύει την υψηλή στρατιωτι-κή ικανότητα που ανέπτυξε ο ΔΣΕ.

Χάρτης στον οποίο έχουν αποτυπωθεί οι θέσεις μάχης που κατείχε ο ΔΣΕ σε σχέση με τις επιδιώξεις του αστικού στρατού το καλοκαίρι του 1948. Οι επιδιώξεις του αστικού στρατού έμειναν στα χαρτιά...

Οι θέσεις που κατέχει ο ΔΣΕ. Οι κινήσεις που σχεδίαζε ο αστικός στρατός.70 ΧΡΟΝΙΑΑΠΟ ΤΗΝ Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

Μεγάλες µάχες του ∆ΣΕ

Η συμβολή της τέχνης στην εποποιία του ΔΣΕ ανέδειξε την αξία της τέχνης ακόμα και στις πιο οξυμμένες φάσεις της ταξικής πάλης, για να εμψυχώνει, να διαπαιδαγωγεί, να γίνε-ται εκφραστής των πιο μεγάλων αγώνων του λαού μας, να κάμπτει το ηθικό των αντιπά-λων, να κρατήσει ζωντανό αυτόν τον τιτάνιο αγώνα.

Η τέχνη στη συγκλονιστική δεκαετία του ’40 απέδειξε ότι μπορεί να είναι όπλο παντός και-ρού. Ανάμεσα στους δεκάδες χιλιάδες μαχη-τές και μαχήτριες του ΔΣΕ συμμετείχαν και πολλοί άνθρωποι της Τέχνης, όπως λογοτέ-χνες, κινηματογραφιστές και εικαστικοί, ηθο-

ποιοί και μουσικοί. Υπήρχε μάλιστα και καλ-λιτεχνικό συγκρότημα που έδινε παραστάσεις στο μέτωπο και τα μετόπισθεν.

Χαρακτηριστικά, στην εφημερίδα “Εξόρμη-ση”, που αρχικά κυκλοφορούσε ως όργανο του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, είχε καθιε-ρωθεί στήλη με τίτλο “ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ”, στην οποία, συνήθως, δημοσιεύονταν επιλεγ-μένα ποιήματα μαχητών από όλα τα τμήματα του ΔΣΕ, νέων ηλικιακά, άγνωστων στο χώρο της λογοτεχνίας, που υπέγραφαν με το όνο-μά τους, με ψευδώνυμο, με αρχικά ή έμεναν ανώνυμοι. Ακόμα, δημοσιεύονταν και ποιήμα-τα γνωστών, καταξιωμένων λογοτεχνών.

Αυτά τα χρόνια δεν ήταν λίγοι οι καλλιτέ-χνες, που βρίσκονταν στην πολιτική προσφυ-γιά στο εξωτερικό, και στάθηκαν δίπλα, έβα-λαν το δικό τους λιθαράκι στον δίκαιο αγώνα του ΔΣΕ, εμπνεύστηκαν από αυτόν. Συνέβα-λαν στο να γίνει γνωστός και έξω από την Ελ-λάδα. Αντίστοιχα, πολλοί ήταν εκείνοι οι καλ-λιτέχνες και άλλοι αγωνιστές που ύμνησαν τον αγώνα του ΔΣΕ μέσα από τις φυλακές και τις εξορίες όπου βρίσκονταν.

Μεγάλοι ξένοι κομμουνιστές δημιουργοί συ-γκινήθηκαν από τον αγώνα του ΔΣΕ, αλλά και κατήγγειλαν μέσα από τα έργα τους τους δι-ωγμούς και τις εκτελέσεις των Ελλήνων κομ-μουνιστών, όπως ο Ναζίμ Χικμέτ, ο Πάμπλο Νερούδα. Τέτοιο παράδειγμα ήταν και ο Γάλ-λος κομμουνιστής ποιητής Πωλ Ελυάρ ο οποί-ος επισκέφθηκε το Γράμμο και εμπνεύστηκε από τον αγώνα του ΔΣΕ, γράφοντας μια σει-ρά ποιημάτων με γενικό τίτλο “Ελλάδα, ρό-δο του λόγου μου”.

«… Να τους το πούμε να το καταλάβουνε πως δεν αλλάζει ο ήλιος,πως δεν αλλάζουνε τα χρώματα ποτές σ’ αυτή τη χώρα.

Και πως ποτές δεν κόπηκε στη μέση το τραγούδι…»

(Στίχοι από το ποίημα «Ακόμα τούτ’ η Άνοιξη», που δημοσιεύτηκε με αρχικά το 1948 στην εφημερίδα “Εξόρμηση”).

Τέχνη Εκφραστής των πιο µεγάλων και ηρωικών αγώνων του λαού µας

13

Μ ετά τον ελιγμό του ΔΣΕ, το Γενι-κό Επιτελείο του αστικού Στρα-τού κάνει συνδυασμένη επίθε-

ση σε όλο το μέτωπο της περιοχής από Βί-τσι μέχρι τα Φαλτσάτα. Αφού απέτυχε συ-γκέντρωσε τις δυνάμεις του στο βουνό Μάλι-Μάδι με κύριο στόχο να σπάσει τη γραμμή του μετώπου, να βγει στα αλβα-νικά σύνορα και να περικυκλώσει το ΔΣΕ.

Ο ΔΣΕ, αφού για 10 ημέρες (30 Αυγούστου - 8 Σεπτέμβρη 1948) έδωσε σκληρές αμυντικές μάχες, πέρασε στην αντεπίθεση.

Από το απόγευμα της 9ης Σεπτέμβρη μέχρι την 10η Σεπτέμβρη καταλαμβάνει με αιφνιδιαστικές επιθέσεις το Κούλε, τα υψώματα 1228, Μπούτσι. Στις 11 του Σεπτέμβρη τάγμα του ΔΣΕ που επιτίθε-ται από το ύψωμα Μπούτσι, καταλαμβάνει τα νό-τια του υψώματος και την Μπρένιτσα και το από-γευμα άλλα τμήματα του ΔΣΕ από δύο αντίθετες κατευθύνσεις, τον Γαύρο και την Ραμπατίνα, εξα-πολύουν επίθεση κατά του υψώματος Πόποβα Νίβα και το καταλαμβάνουν, αναγκάζοντας την 3η Ορεινή Ταξιαρχία σε άτακτη φυγή.

Την τρίτη ημέρα, στον κυβερνητικό Στρατό απόμεινε μόνο το ύψωμα Βούτσι. Το Πυροβολικό του ΔΣΕ από το Μπούτσι βομβαρδίζει διαδοχικά τα βασικά υψώματα στο Βούτσι, ενώ οι μαχητές του ΔΣΕ με τη σειρά τους επιτίθονταν και κατα-λάμβαναν αυτά τα υψώματα το ένα μετά το άλ-λο. Έτσι, στο Μάλι-Μάδι νίκησε ο Λαϊκός Στρατός.

Σ την τελική μάχη ο κυβερνητικός Στρατός αξιοποίησε 8 μεραρχίες (VIII, I, X, II, III καταδρομών, IX, XV, XI),

δύο ανεξάρτητες ταξιαρχίες, 14 ελαφρά τάγ-ματα πεζικού, 150 περίπου πεδινά και ορει-βατικά πυροβόλα, πλήθος αεροπλάνων, 200 άρματα μάχης και πολλά τεθωρακισμένα. Το σύνολο δύναμης υπολογίζεται πολύ πάνω από 100.000 άνδρες. Απέναντί του ο ΔΣΕ αντιπα-ρέταξε 8.800 περίπου μαχητές στο Βίτσι και 6.500 μαχητές στο Γράμμο. Επίσης, διέθετε 45 ορειβατικά πυροβόλα, 15 αντιαεροπορικά και 27 αντιαρματικά.

Στον χάρτη αποτυπώνονται οι δυνάμεις και οι θέσεις τους το απόγευμα της 9ης Σεπτέμβρη 1948.

Η νίκη του ΔΣΕ στο Μάλι-Μάδι (Σεπτέμβρης 1948)

Οι τελευταίες μάχες και η Τακτική Υποχώρηση του ΔΣΕ (Αύγουστος 1949)

Από τις 2 Αυγούστου του 1949 ξεκινάει η επιχείρηση του αστικού Στρατού με το όνο-μα “ΠΥΡΣΟΣ”. Η πρώτη επιχείρηση κράτη-σε 6 μέρες και έληξε με επιτυχία του κυβερ-νητικού Στρατού. Στις 10 Αυγούστου ισχυρές κυβερνητικές δυνάμεις διασπούν τις γραμ-μές άμυνας του ΔΣΕ και διεισδύουν σε βά-θος. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ, απωθήθηκαν και τελικώς βρήκαν καταφύγιο μεταξύ Μεγάλης και Μικρής Πρέσπας. Στις 26 Αυγούστου η IX μεραρχία του κυβερνητικού Στρατού εισχώρησε στα μετόπισθεν του ΔΣΕ κατά μήκος των αλβανικών συνόρων. Ο κίνδυ-

Οι θέσεις που κατέχει ο ΔΣΕ. Οι θέσεις που κατέχει ο αστικός στρατός.

νος πλήρους κυκλώσεως χωρίς έξοδο δι-αφυγής ήταν πλέον ορατός για τον ΔΣΕ. Έτσι από το μεσημέρι της 28ης Αυγούστου άρχισε η σύμπτυξη των δυνάμεών του προς το κέντρο του μετώπου και η οργάνωση της υποχώρησης προς τον Γράμμο και την Αλ-βανία. Στις 29 με 30 Αυγούστου έπεσε και το ύψωμα Κάμενικ. Η μάχη του Γράμμου εί-χε τελειώσει και μαζί της είχε τελειώσει και ο τρίχρονος ηρωικός αγώνας του Δημοκρατι-κού Στρατού.

14

Το πρόβληματων εφεδρειών του ΔΣΕ

Καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του αρ-νητικού συσχετισμού για τον ΔΣΕ έπαιξε το πρόβλημα των εφεδρειών, η αδυναμία να ανα-νεώνονται και να πυκνώνουν οι γραμμές του ΔΣΕ με νέο αίμα. Στο πρόβλημα αυτό έπαιξε ρόλο η καθυστέρηση της έναρξης του ένοπλου αγώνα που έδωσε την δυνατότητα στην αστι-κή τάξη να παροπλίσει, να κλείσει στις εξορί-ες και τις φυλακές δεκάδες χιλιάδες κομμου-νιστές και αγωνιστές του ΕΑΜικού κινήματος. Το αστικό κράτος κατάφερε σχεδιασμένα να αποκλείσει τα μεγάλα αστικά κέντρα από τον αγώνα του ΔΣΕ, αφού οι πόλεις θα μπορούσαν να γίνουν πηγή μεγάλης δύναμης για τον ΔΣΕ. Επιπλέον στην πορεία της σύγκρουσης ο κυ-βερνητικός στρατός εκκένωσε βίαια ολόκληρες περιοχές στη Βόρεια Ελλάδα που βρισκόνταν στο πεδίο δράσης του ΔΣΕ, με κύριο στόχο να

και η συντεταγμένη οπισθοχώρηση του ΔΣΕ

Η στρατιωτική ήττα

Η τρίχρονη πολεμική αναμέτρηση του ΔΣΕ ήταν σκληρή και χρόνο με το χρόνο γινόταν όλο και πιο

άνιση σε βάρος των ταξικών-λαϊκών δυνάμεων. Ο κυβερνητικός στρατός υπερείχε συντριπτικά σε

έμψυχο δυναμικό αλλά και σε πολεμικό υλικό. Η ελληνική αστική τάξη είχε την ολόπλευρη στήριξη

από τον αγγλικό και αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Με το δόγμα “Τρούμαν” (1947) και το σχέδιο “Μάρσαλ” (1947)

εκατομμύρια αμερικάνικα δολάρια δόθηκαν για οικονομική και στρατιωτική βοήθεια με στόχο την θωράκιση της

αστικής εξουσίας στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα δοκιμάστηκαν οι αμερικάνικες βόμβες Ναπάλμ που

αργότερα χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο του Βιετνάμ. Ο κυβερνητικός στρατός ενισχύθηκε με την καθοδήγηση

και διεύθυνση των επιχειρήσεων από ανώτατους αξιωματικούς του αγγλικού και αμερικάνικου στρατού.

αποκόψει την απήχηση που είχε ο ΔΣΕ και τη βοήθεια από τους κατοίκους των χωριών, να αποκόψει τις πηγές ανεφοδιασμού σε τρόφιμα, πολεμοφόδια και έμψυχο δυναμικό.

Η υπεροπλία του κυβερνητικού Στρατού οδη-γούσε τους αξιωματικούς του στην πεποίθηση πως θα τσακίσουν τον ΔΣΕ μέσα σε δυο μήνες. Η πραγματικότητα τους διέψευσε καθώς ο ΔΣΕ υπήρξε για τρία χρόνια ο φόβος και τρόμος της αστική τάξης. Ο ηρωισμός, η αυταπάρνηση, η ανιδιοτέλεια, η θυσία των μαχητών και των αξιωματικών του ΔΣΕ πήγαζε από το δίκαιο του αγώνα τους, στηριζόταν στην συνειδητή πειθαρχεία των εθελοντών μαχητών που υπε-ρασπίζονταν τα συμφέροντα της εργατικής τά-ξης και των λαϊκών στρωμάτων της χώρας μας.

Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ – Ο δρόμος της πολιτικής προσφυγιάς

Μετά την τελευταία μάχη στον Γράμμο, ο ΔΣΕ οπισθοχώρησε συντεταγμένα στο έδαφος της Αλβανίας.

Μετά από ολιγόμηνη παραμονή στην Αλβα-νία οι μαχητές του ΔΣΕ μεταφέρθηκαν στην ΕΣΣΔ και στις άλλες σοσιαλιστικές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Στις χώρες του σοσιαλι-σμού οι μαχητές του ΔΣΕ είχαν την ευκαιρία να προκόψουν, να μορφωθούν, πολλοί έγιναν επιστήμονες, να δουλέψουν, να κάνουν οικο-γένειες. Οι περισσότεροι πολιτικοί πρόσφυγες κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ελλάδα μετά την κατάρρευση της δικτατορίας (1967-1974) και την ντε φάκτο νομιμοποίηση του ΚΚΕ.

Γνωρίζουμε την ιστορία του ΔΣΕ και του ηρωικού ΚΚΕ

Η ηρωική δράση του ΔΣΕ αποτελεί αστείρευ-τη πηγή έμπνευσης και διδαγμάτων ιδιαίτερα για τα μέλη και τους φίλους της ΚΝΕ. Το ΚΚΕ κοιτάει κατάματα την 100χρονη πορεία του, μελετάει την ιστορία του χωρίς μηδενισμούς και ωραιοποιήσεις με σκοπό να εξάγει τα συ-μπεράσματα που το κάνουν πιο ικανό στην σύγχρονη πάλη για την ανατροπή της καπιτα-λιστικής βαρβαρότητας.

Μνημείο προς τιμήν των νεκρών του ΔΣΕ στη μάχη της Φλώρινας. Ανεγέρθηκε το 2016.

Μνημείο προς τιμήν των εκτελεσμένων αγωνιστών με απόφαση του εκτά-κτου στρατοδικείου Τρίπολης (1947-1949). Ανεγέρθηκε το 2015.

15Η πείρα και τα συμπεράσματα από τον ηρω-ικό αγώνα του ΔΣΕ, αλλά και ολόκληρης της δεκαετίας του ‘40, επιβεβαιώνουν την σύγ-χρονη στρατηγική επεξεργασία του Κόμμα-τος, το Πρόγραμμά μας, τα καθήκοντα του Κόμματος σε επαναστατικές αλλά και σε μη επαναστατικές συνθήκες. Επιβεβαιώνεται δη-λαδή από την ιστορική πείρα πως δεν αρκεί να εμφανιστούν οι συνθήκες ραγδαίας αλλα-γής του ταξικού συσχετισμού δυνάμεων -της επαναστατικής κατάστασης - όπως εμφανίστη-καν στην χώρα μας τις μέρες της απελευθέ-ρωσης από τους Γερμανούς, τον Οκτώβρη του 1944, για να πάρει η εργατική τάξη την εξου-σία αλλά προϋποθέτει την ολόπλευρη προε-τοιμασία του ΚΚ από τα πριν, πρώτα από όλα την διαμόρφωση αντίστοιχης στρατηγικής και Προγράμματος για την σοσιαλιστική επανά-σταση, την συγκέντρωση δυνάμεων σε αυτή την κατεύθυνση. Προϋποθέτει, σε επαναστα-τικές συνθήκες, τον αυστηρό υπολογισμό του ταξικού συσχετισμού δυνάμεων και την προ-ετοιμασία της ένοπλης εξέγερσης, ώστε την κατάλληλη στιγμή να δοθεί το αποφασιστικό χτύπημα για την κατάληψη της εξουσίας.

Το Κόμμα μας την περίοδο της κατοχής (1941-44) παρόλη την ηρωική του δράση, την δημι-ουργία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ που απελευθέρωσαν την χώρα, την συσπείρωση γύρω του της με-γάλης πλειοψηφίας του λαού, δεν μπόρε-σε να διαμορφώσει την αναγκαία στρατηγι-κή για την σοσιαλιστική επανάσταση. Η στρα-τηγική του ΚΚΕ, ολόκληρη την δεκαετία του ΄40, ήταν “εγκλωβισμένη” στις ουτοπικές θε-ωρίες περί ενδιάμεσων σταδίων. Το Πρόγραμ-μα του ΚΚΕ προέβλεπε μια μεταβατική προς το σοσιαλισμό εξουσία στα πλαίσια του καπι-ταλισμού, την λεγόμενη “Λαοκρατία”, η οποία θα έπαιρνε δημοκρατικά μέτρα, θα εξασφάλι-ζε την “εθνική ενότητα”, θα καταργούσε την βασιλεία κ.ά. Το στοιχείο αυτό βασιζόταν στην στρατηγική της Κομμουνιστικής Διεθνούς (τμή-μα της οποίας αποτελούσε και το ΚΚΕ), ιδιαίτε-ρα από το 7ο Συνέδριο της ΚΔ το 1935 και μετά, που δεν ερμήνευε σωστά τον χαρακτήρα του

Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως ιμπεριαλιστικό και από τις δύο μεριές των αντιμαχόμενων καπιτα-λιστικών κρατών, δεν διακήρυττε ως στρατηγι-κό στόχο την πάλη για την έξοδο από το πόλε-μο με την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.

Μετά την απελευθέρωση της χώρας μας από τους φασίστες κατακτητές το 1944, αναπόφευ-κτα οξύνθηκε η σκληρή ταξική ένοπλη αναμέ-τρηση που είτε θα οδηγούσε στην ανατροπή της αστικής εξουσίας, με απομόνωση και των ξένων στηριγμάτων της, είτε στην ήττα των λα-ϊκών δυνάμεων, στην απομόνωση του ΚΚΕ και στην επανασταθεροποίηση της αστικής εξουσί-ας. Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν απάντηση του ΚΚΕ στο όργιο της αστικής βίας που επιχειρούσε να ανατρέψει το συσχετισμό που είχε διαμορφω-θεί την περίοδο της κατοχής και της απελευθέ-ρωσης, ξεκίνησε ως αγώνας πίεσης για δημο-κρατικά μέτρα αλλά αναπόφευκτα γενικεύτη-κε σε ένοπλη ταξική σύγκρουση. Μπροστά στο δίλημμα “υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση”, το ΚΚΕ επέλεξε το δεύτερο δρό-μο. Ο ΔΣΕ έσωσε την τιμή του λαού και του ΚΚΕ. Η ένοπλη σύγκρουση με την αστική τά-ξη αποτέλεσε παράγοντα μεγάλης δύναμης και συνειδητοποίησης της κομμουνιστικής

ευθύνης, ώστε το ΚΚΕ να σταθεί όρθιο κατά την αντεπανάσταση του 1989-1991, να αντλή-σει δυνάμεις, για να διατηρήσει την ιστορι-κή του συνέχεια, να αντιμετωπίσει την επί-θεση διάλυσής του από το φραξιονιστικό οπορτουνισμό.

Γινόμαστε πιο ικανοί σήμερα στον αγώνα για τον σοσιαλισμό

Ο ΔΣΕ δεν ανήκει στο μουσείο της Ιστορίας. Έχουμε χρέος να μάθουμε την γεμάτη θυσί-ες Ιστορία του ΚΚΕ και των αγώνων του λαού μας. Εμπνεόμαστε, αντλούμε πείρα και διδάγ-ματα από τον τρίχρονο αγώνα του ΔΣΕ. Έχου-με χρέος να ανταποκριθούμε στις ηρωικές, αγωνιστικές παραδόσεις του ΚΚΕ, που βαδί-ζει με αισιοδοξία στη συμπλήρωση 100 χρό-νων ζωής, δράσης και προσφοράς “με το λαό, για το Σοσιαλισμό”.

Στον σημερινό μας αγώνα για να πάρει η εργατική τάξη την εξουσία, τιμάμε τους συ-ντρόφους και συντρόφισσες μαχητές και μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλά-δας με έναν όρκο: συνεχίζουμε!

Μνημείο προς τιμήν του ΔΣΕ στη Λυκόρραχη, στον Γράμμο. Ανεγέρθηκε το 2006.