10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008...
Transcript of 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008...
10 χρόνια κρίσης
H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
κρίσης
της
Ο αντίκτυπος1
PwC
Η μακρύτερη και βαθύτερη κρίση της πρόσφατης ιστορίας στο δυτικό κόσμο άφησε το σημάδι της στην Ελλάδα
3
0 762 841 953
74
82
76
7474
102
7574
100
74
89
105
82
96
91
90
75
86
100
Ελλάδα
Ηνωμένες Πολιτείες
Έναρξη της κρίσης:
2008 για την Ελλάδα
1929 για τις ΗΠΑ
1933: New
deal2013: Έτος καμπής της
ελληνικής οικονομίας
Πηγές: Ameco, U.S. Bureau of Economic AnalysisΈτη κρίσης
Εξέλιξη του ΑΕΠ της Ελλάδας έναντι των ΗΠΑ σε έτη κρίσης
(έτος βάσης Ελλάδας 2008, έτος βάσης ΗΠΑ 1929)
Αν και δεν οδήγησε σε τεκτονικές αλλαγές, προκάλεσε σημαντικά εμπόδια και
μετατοπίσεις στην οικονομία και ανάγκασε τις εταιρείες να προσαρμοστούνΑπρίλιος 2019
PwC
Μόνο δύο από τις τέσσερις
τράπεζες το 2008 παρέμειναν στο
Top 10 της χρηματιστηριακής
κεφαλαιοποίησης στο
Χρηματιστήριο Αθηνών το 2018
Επτά από τις 10 μη
χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις
διατήρησαν τη θέση τους στο Top
10 της κεφαλαιοποίησης του
Χρηματιστηρίου Αθηνών
Η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α.Α. συρρικνώθηκε κατά 70% μέχρι το 2016, αλλά το μη τραπεζικό μέρος ανέκαμψε στη συνέχεια
Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
4
€ 42,8δισ.
€ 41,2δισ.
€ 133,7δισ.
2019**
2016*
+4%
-69%
2008*
Κεφαλαιοποίηση του Χ.Α.Α.
Όλες οι εταιρείες
€ 37,1δισ.
€ 30,1δισ.
€ 71,8δισ.2008*
2016*
-58%
+23%
2019**
Κεφαλαιοποίηση του Χ.Α.Α.
Εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων***
*31 Δεκεμβρίου
** Τελευταία στοιχεία (7/1/2019 )
*** Οι εταιρείες που εξαιρούνται είναι τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, ΑΕΑΠ, επενδυτικοί όμιλοι και η Ελληνικά
Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Α.Ε.
Πηγή: Reuters
Top 10 εισηγμένες εταιρείες
PwC
Το Top 10 των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών από άποψη εσόδων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο κατά τη διάρκεια της κρίσης
Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
5
Ο όμιλος Μαρινόπουλος
μετατοπίστηκε από την πρώτη
θέση και αντικαταστάθηκε από
τον όμιλο Τιτάν
Ο όμιλος Motor Oil κατέγραψε
τη μεγαλύτερη άνοδο στη
λίστα ανεβαίνοντας στη 2η
θέση το 2016, μια αύξηση 4
θέσεων
Πολύ μικρές αλλαγές, κυρίως
στους τομείς του τουρισμού
και των κατασκευών, στο Top
3 των εταιρειών, από άποψη
εσόδων ανά κλάδο
Top 10 από άποψη εσόδων
2009 2016
Θέση Όνομα εταιρείας Έσοδα
(σε € δισ.)
Όνομα εταιρείας Έσοδα
(σε € δισ.)
Θέση το
2009
1 ΕΛΠΕ 6,76 ΕΛΠΕ 6,61 1
2 Όμιλος CCHBC 6,54 Όμιλος Motor Oil 6,36 6
3 Όμιλος ΔΕΗ 6,03 Όμιλος CCHBC 6,22 2
4 Όμιλος ΟΤΕ 5,96 Όμιλος ΔΕΗ 5,17 3
5 Όμιλος ΟΠΑΠ 5,44 Όμιλος ΟΠΑΠ 4,23 5
6 Όμιλος Motor Oil 3,94 Όμιλος ΟΤΕ 3,91 4
7 Όμιλος Βιοχάλκο 2,30 Όμιλος Βιοχάλκο 3,11 7
8 Όμιλος Ελλάκτωρ 2,27Άλφα-Βήτα
Βασιλόπουλος Α.Ε.2,18 10
9Μαρινόπουλος Α.Ε.
Γενικού Εμπορίου1,93 Όμιλος Ελλάκτωρ 1,94 8
10Άλφα-Βήτα
Βασιλόπουλος Α.Ε.1,39 Όμιλος Τιτάν 1,51 11
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
€ 41δισ. Κεφαλαιοποίηση του
Χ.Α.Α.
(εξαιρουμένων των
χρηματοπιστωτικων
ιδρυμάτων)
Εκτιμώμενη
επιχειρηματική
αξία*
Ίδια κεφάλαια
17
16
Υπήρξε τεράστια απώλεια αξίας στην εταιρική οικονομία, αν και οι αξίες ανέκαμψαν μέχρι το 2016
6
Απώλεια αξίας (σε € δισ.)
Απρίλιος 2019*Εκτιμώμενη επιχειρηματική αξία=EBITDA* κλαδικός πολλαπλασιαστής – Καθαρός Δανεισμός
Πηγή: Reuters
PwC
Το κόστος κεφαλαίου αντισταθμίζει σημαντικά τις κεφαλαιακές αποδόσεις
Δημιουργήθηκε ένα περιβάλλον "υψηλού κόστους κεφαλαίου" το οποίο εξακολουθεί να υφίσταται
page 7
7Απρίλιος 2019
7
Πηγές: Thomson Reuters, Damodaran Database (NYU), OECD, Ανάλυση PwC
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Κόστος Ιδίων Κεφαλαίων (%) Κόστος Εταιρικού Δανεισμού (%) Απόδοση 10ετούς ομολόγου (%)
RoE (%) RoCE (%) Μεσοσταθμισμένο Κόστος Κεφαλαίου (%)
• Κόστος Ιδίων κεφαλαίων=Δείκτης απόδοσης χρεογράφου μηδενικού κινδύνου + Βήτα *
Ασφάλιστρο Αγοράς
• Δείκτης απόδοσης χρεογράφου μηδενικού κινδύνου= Μέση ετήσια απόδοση μέχρι τη λήξη
του ελληνικού 10ετούς ομολόγου
• Κόστος Εταιρικού Δανεισμού=Μέση ετήσια απόδοση του εταιρικού ομολόγου με τον
υψηλότερο «κίνδυνο» (υψηλότερη απόδοση μέχρι τη λήξη)
• Μεσοσταθμισμένο Κόστος Κεφαλαίου (WACC)= 50% ∗ Κόστος Ιδίων Κεφαλαίων + [50% ∗Κόστος Εταιρικού Δανεισμού ∗ 1 − Ε𝜏𝛼𝜄𝜌𝜄𝜅ό𝜍 Φορολογικός Συντελ𝜀𝜎𝜏ή𝜍 ]
Ορισμοί
εταιρειών
των
Η αντίδραση2
στην κρίση
PwC
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
FY2008 FY2013 FY2016
Η εξέλιξη του δείγματος
Companies entering Remaining companies Companies exiting
Παρατηρώντας τις 2.900 μεγαλύτερες εταιρίες κατά τη περίοδο 2008-2016 με σκοπό τη διερεύνηση των αλλαγών στη δομή και τη δυναμική της Ελληνικής εταιρικής οικονομίας
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε Απρίλιος 2019
9
Το δείγμα του 2008 έχασε το 18% του
πληθυσμού του και απέκτησε 15% από
εταιρείες που εισήλθαν στο δείγμα με
χαμηλότερα ετήσια έσοδα
Πηγές: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ameco), Eurostat, ΟΟΣΑ, Ανάλυση PwC
Το δείγμα σε σύγκριση με την
Ελληνική οικονομία
Άμεση Προστιθέμενη Αξία/ ΑΕΠ (%)
37,2%
Κύκλος εργασιών (%)
57,8%
•Εταιρείες που παρέμειναν (2008-2016) 2.441
•Εταιρείες που εξήλθαν από το 2009 έως το 2016: 444
•Εταιρείες που εισήλθαν από το 2009: 364
Το δείγμα αποτελείται από εταιρείες με έσοδα άνω των € 10εκ. σε οποιοδήποτε έτος κατά την περίοδο 2008-2016
Εταιρείες που παρέμειναν
στο δείγμα
Εταιρείες που εισήλθαν
στο δείγμα
Εταιρείες που εξήλθαν
από το δείγμα
PwC
Η μείωση της ζήτησης ήταν μεγάλη και γρήγορα οδήγησε τις εταιρείες να συμπιέσουν το κόστος και να μειώσουν τις επενδύσεις
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
10
130,5128,8135,8132,9139,7144,5144,8148,6
-1%-11%
2016201320102009 20142011 20152012
Κύκλος εργασιών (σε € δισ.) Επενδύσεις (σε € δισ.)Λειτουργικά έξοδα (σε € δισ.)
1,92,0
0,4
1,0
2,4
3,6
5,35,1
2014
-81%
20162015
+25%
20132009 2011 20122010
117,8117,9126,1124,3130,8135,8135,6133,2
2011
-7%
201520142010 201620132012
-2%
2009
Η κερδοφορία αρχικά κατέρρευσε, αλλά ανέκαμψε ως αποτέλεσμα περικοπών στο κόστος
Περιθώριο EBITDA και EBT
(%)
9,7%
8,5%
7,1%6,5%6,4%6,1%
10,4%
3,1%1,9%0,8%
-0,3%
-1,0%-1,9%
4,1%
2009 20112010 2013 2015 201620142012
Περιθώριο EBITDA
-0,6%
Περιθώριο EBT
6,3%
ROCE και ROE
(%)
6,1%4,8%
3,6%2,4%
1,8%0,6%
6,8%
4,3%
-2,3%
-4,5%
9,7%
201120102009 20132012 20162014 2015
2,0%
-1,5%
1,5%
6,8%
-0,6%
ROCE
ROE
Απρίλιος 2019
PwC
Σε γενικές γραμμές, το μέσο μέγεθος της επιχείρησης μειώθηκε
Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
11
19
10
18
41
48
51
12
12
9
33
58
41
18
13
12
35
53
42
Εμπόριο
Κατασκευές
Επενδυτικές
εταιρείες
Υποδομές
431
Υπηρεσίες
Τουρισμός
605409
Βιομηχανία
201620132009
Μέσος κύκλος εργασιών (€ εκ.)
119
31
23
28
46
23
76
28
23
27
43
20
140
29
22
28
47
19
Επενδυτικές
εταιρείες
Τουρισμός
Κατασκευές
745Υποδομές
Βιομηχανία
Εμπόριο
689
979
Υπηρεσίες
Μέσα απασχολούμενα κεφάλαια (€ εκ.)
Το μέσο μέγεθος της επιχείρησης στη Βιομηχανία
και τον Τουρισμό αυξήθηκε
Τα μέσα απασχολούμενα κεφάλαια στη Βιομηχανία
και τις Επενδυτικές εταιρείες αυξήθηκαν
PwC
Απρίλιος 2019
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε12
105 85 88
4348 42
133 131
2013 20162009
149
7,84,4 6,7
7,6
4,2
6,08,6
2009
15,412,7
2013 2016
EBITDA
σε € δισ.
Έσοδα
σε € δισ.
Μεμονωμένες εταιρείεςΌμιλοι
9,1 7,9 10,1
4,5 5,66,3
2009
13,6
16,3
2013
13,5
2016
Ταμειακά διαθέσιμα
σε € δισ.
13 Όμιλοι ενίσχυσαν τη σχετική τους θέση στην εταιρική οικονομία, παρέχοντας σταθερότητα και συσσωρεύοντας ταμειακά διαθέσιμα
€ -5,5δισ.
€ -2,4δισ.
Έσοδα
€ 4,1δισ.
€ 1,8δισ.
EBITDA
€ 0,7δισ.
€ 2,8δισ.
Ταμειακά διαθέσιμα
Δ Ομίλων vs Δ Συνόλου (2013-2016)
σε € δισ.
Όμιλοι
Σύνολο
οικονομίας
Οι όμιλοι ευθύνονται για τη μείωση στα έσοδα, για την αύξηση κατά 44% στην κερδοφορία και για την αύξηση κατά 35% στα ταμειακά διαθέσιμα, κατά την περίοδο 2013-2016
PwC
• Οι υποχρεώσεις προς
τους προμηθευτές δεν
ακολούθησαν τα
κόστη
9,7
12,4
7,5
-22%
2016
+66%
20132009
• Επιζώντα Zombies
• Αναχρηματοδότηση
• Βελτιώσεις σε Grey
εταιρείες
Η συστηματική απομόχλευση και η εξάλειψη του κεφαλαίου κίνησης οδήγησαν σταδιακά στη συσσώρευση ταμειακών διαθεσίμων
Συνολικός δανεισμός
(€ δισ.)
Απρίλιος 2019
13-3,5
2,9
13,4
20162009
-78%
2013
16,3
13,513,6
2013
-1%
2009
+21%
2016
5456
65-2%
-14%
201620132009
-220%
Κεφάλαιο κίνησης
(€ δισ.)Ταμειακά διαθέσιμα
(€ δισ.)
10,610,2
12,5+4%
2009 20162013
-19%
“Παγιδευμένος” δανεισμός
(€ δισ.)
“Αναχρηματοδοτούμενος” δανεισμός
(€ δισ.)
• Αποπληρωμές
δανείων
• Διαγραφές δανείων
PwC
Η χρηματοδότηση των επενδύσεων μετατοπίστηκε από τη χρήση ιδίων κεφαλαίων και δανείων, στη χρήση ιδίων πόρων, ως αποτέλεσμα της απομόχλευσης των εταιρειών
967
5.091
Συνολική απομόχλευση
€ δισ.
50
2016201202009 20142011
30
2013
10
2010 2015
40
20
-10
Δυνατότητα χρηματοδότησης
€ δισ.
Ταμειακά διαθέσιμα
Εσωτερική δυνατότητα χρηματοδότησης = Ταμειακά διαθέσιμα + Δυνατότητα δανεισμού
Δυνατότητα δανεισμού = 5*EBITDA – Καθαρός Δανεισμός
Επενδύσεις
σε € εκ.
1.7171.846Δ Ίδια
κεφάλαια
σε € εκ.
-318
690
Δ Δάνεια
σε € εκ.
-336
-992
Δ Κεφάλαιο
κίνησης
σε € εκ.
639
-623
Δ Ταμειακά
διαθέσιμα
σε € εκ.
14
Δ 2008-2009 Δ 2015-2016
Χρηματοδοτούμενες από:
60
2015
40
2012 2014201320112009 20162010
-20
80
20
0
Κεφάλαιο κίνησηςΣυνολικός δανεισμός
PwC
Οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις στους προμηθευτές των εταιρειών αντανακλούν δύσκολες εμπορικές συνθήκες, αλλά εκπλήσσει η ανθεκτικότητα των Zombies
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
11,0
8,9
4,9
30,2
20,2
21,3
2009
26,2
41,1
-€ 15δισ.
2016
29,12013
Απαιτήσεις (σε € δισ.)
Αποθέματα (σε € δισ.)
Υποχρεώσεις (Προμηθευτές) (σε € δισ.)
5,8
6,0
2,8
13,5
9,7
13,6
-€ 3δισ.
2016
19,3
2013
16,4
15,7
2009
11,0
15,7
10,3
36,0
26,2
35,8
2013 -€ 1δισ.
46,12016
46,9
41,9
2009
Απρίλιος 2019
15
155
201620132009
89
118
80
85
112
136
95
69
DPO, DSO, DIO*
DSODIODPO
Υποχρεώσεις
(Προμηθευτές)
Απαιτήσεις
Αποθέματα
Οι απαιτήσεις
μειώθηκαν κατά 36%
σε σύγκριση με τη
μείωση του κύκλου
εργασιών κατά 12%,
εκθέτοντας ένα
δυσκολότερο
πιστωτικό περιβάλλον
Τα Αποθέματα είχαν
την ίδια πορεία με τον
κύκλο εργασιών, χωρίς
να παρατηρείται
ρευστοποίηση
αποθεμάτων
Οι υποχρεώσεις σε
προμηθευτές πρακτικά
δεν μετακινήθηκαν, και
περιλαμβάνουν περίπου
€ 10δισ. παλιών οφειλών
που δεν μπορούν να
μετατραπούν σε
ταμειακά διαθέσιμαΥγιείς εταιρείεςZombies & Almost Zombies
Υγιείς εταιρείεςZombies & Almost Zombies
Υγιείς εταιρείεςZombies & Almost Zombies
Zombies & Almost Zombies
84
67
92
201620132009
56
76
66
79
48
57
DIODPO DSO
Υγιείς εταιρείες
Υποχρεώσεις
(Προμηθευτές)
Απαιτήσεις
Αποθέματα
*DSO: Ημέρες απαιτήσεων
DIO: Ημέρες αποθεμάτων
DPO: Ημέρες πληρωμής προμηθευτών
PwC
Η χρήση της παραγωγικής δυναμικότητας και η παραγωγικότητα μειώθηκαν, αντανακλώντας τη μείωση της ζήτησης Χρήση της παραγωγικής δυναμικότητας
(Κύκλος εργασιών/ Ενσώματα πάγια)
Απρίλιος 2019
16
Παραγωγικότητα
(Κύκλος εργασιών/ Αριθμός προσωπικού σε € ‘000)
1,091,111,171,13
1,211,281,33
1,42
2009 2010 20132011 20142012
-23%
2015 2016
-10%
266
20162012
293
2011 2015
-9%
272
2014
288
2013
283
2009 201010 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
Η μείωση της παραγωγής μετά το 2012
ήταν γρηγορότερη από τη μείωση του
κόστους εργασίας, μειώνοντας την
παραγωγικότητα
Οι επενδύσεις κατέρρευσαν καθώς δεν
υπήρχε ανάγκη για επιπλέον
παραγωγική δυναμικότητα, αλλά ούτε
και κάποια προσπάθεια για άνοιγμα σε
νέες αγορές με νέα προϊόντα και
υπηρεσίες
Μη διαθέσιμα
δεδομένα πριν το
2012
PwC
0,51,4
132,9
1,6
0,9
43,9
2,7
2,0
13,3
48,7
16,3
50,6
0,7
2,2
1,8
14,0
50,7
130,5
17,3
2013 2016
-12%
41,2
2009
20,6
64,2
17,5
148,6
Κύκλος εργασιώνσε € δισ.
Υπήρξε ξεκάθαρη μετατόπιση των εσόδων από το εμπόριο, τις υπηρεσίες, τις κατασκευές και τις υποδομές προς τη βιομηχανία
Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
17
Υποδομές
Επενδυτικές
εταιρείες
Τουρισμός
Κατασκευές
Εμπόριο
Βιομηχανία
Υπηρεσίες
Η σχετική κλαδική απόδοση αντανακλά κυρίως την ταχύτητα με την οποία οι επιχειρήσεις σε έναν κλάδο προσαρμόστηκαν σε ένα περιβάλλον χαμηλής ζήτησης, αντί σε κάποια διαδικασία βαθύτερου ανταγωνισμού
-21%
Δ%
2009-2016
+7%
-16%
-20%
-35%
+42%
-18%
43%38% 39%
28%37% 34%
14%
12% 13%
12%10% 11%
2% 1%
1%1% 0.4%
2%1% 1%
2%
% του
συνόλου
PwC
17,513,3 14,0 15,1
20,6
16,3 17,3 18,1
12,7 14,7
41,248,7 43,9
30,6
25,826,3
64,2
50,6 50,7
57,8
44,044,4
0,70,90,70,9
101,3
0,51,71,1
11,1 11,8
96,9
2,0
126,1
1,31,4
2009
Κύκλος
Εργασιών
2013
Κύκλος
Εργασιών
2,01,6
148,6
2,7
130,5
2,21,8 2,21,4
2016
Κύκλος
Εργασιών
132,9
0,599% 97% 98%
90% 86% 89%
82% 79% 76%
86% 83% 84%
88%78% 85%
74%
53% 60%
90%
87%88%
Ο κύκλος εργασιών μειώθηκε κατά 12%, αλλά η προστιθέμενη αξία κατέγραψε πτώση κατά 21%, ως αποτέλεσμα της μείωσης της συμμέτοχης των υπηρεσιών και των χαμηλότερων επενδύσεων
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε April 2019
18
Μείωση του κύκλου
εργασιών και της
προστιθέμενης αξίας
σε όλους τους
κλάδους εκτός από
τη Βιομηχανία και τον
Τουρισμό
Ο λόγος της
προστιθέμενης
αξίας μειώθηκε
κατά 7π.μ.
Πηγές: ΟΟΣΑ, Ανάλυσης PwC
*Χρησιμοποιήθηκαν οι συντελεστές προστιθέμενης αξίας του 2015
Επενδυτικές εταιρείες
Τουρισμός
Εμπόριο Κατασκευές
Υπηρεσίες
Υποδομές
Βιομηχανία
Κύκλος εργασιών και προστιθέμενη αξία
σε € δισ.
Λόγος Προστιθέμενης Αξίας
(Προστιθέμενη Αξία/ Κύκλος εργασιών)**
85%
73%78%
-21%
7%
-16%
-20%
-35%
42%
-18%
Δ(%)
‘09-‘16
-23%
-14%
-19%
-22%
-39%
39%
-19%
Δ(%)
‘09-‘16
-2π.μ.
-14π.μ.
-3π.μ.
-2π.μ.
-6π.μ.
-1π.μ.
-1π.μ.
Δ(%)
‘09-‘16
2009Προστιθέμενη
Αξία
2013Προστιθέμενη
Αξία
2016Προστιθέμενη
Αξία*
2009
ΛΠΑ**
2013
ΛΠΑ
2016
ΛΠΑ
PwC
10,4 9,4 12,2 10,5 13,2 11,7
16,714,4
15,913,2
16,614,0
14,2
10,6
17,0
9,1
18,3
11,17,99,0
1,92,3
1,1
56,0
34,6
2,8
54,1
44,0
35,5
39,0
Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά € 12δισ. περίπου, αλλά ο λόγος της προστιθέμενης αξίας τους μειώθηκε
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε Απρίλιος 2019
19
Αύξηση των εξαγωγών αγαθών
κατά € 4δισ. και των ταξιδιωτικών
εισπράξεων κατά € 3δισ.
Πτώση του λόγου
προστιθέμενης αξίας κατά
11π.μ.
Πηγές: Τράπεζα της Ελλάδος, ΟΟΣΑ, Ανάλυση PwC
*Χρησιμοποιήθηκαν οι συντελεστές προστιθέμενης
αξίας του 2015
Ο όγκος των εξαγωγών αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης, προσπαθώντας να ισορροπήσει
την απώλεια της εγχώριας ζήτησης, αλλά η προστιθέμενη αξία μειώθηκε ως αναλογία των
εξαγωγών αντανακλώντας την υποβάθμιση της παραγωγικής βάσης
Καύσιμα Ταξιδιωτικές εισπράξεις
ΥπηρεσίεςΑγαθά
Εξαγωγές και προστιθέμενη αξία
σε € δισ.
Λόγος προστιθέμενης αξίας
(Προστιθέμενη Αξία/ Εξαγωγές)
81% 64% 70%
74%
86%
90%
60%
84%
89%
53%
83%
86%
29%21%40%
Οι υπηρεσίες δε μεταβλήθηκαν
2009
Εξαγωγές
2009
Προστιθέμενη
Αξία
2013
Εξαγωγές
2013
Προστιθέμενη
Αξία
2016
Εξαγωγές
2016
Προστιθέμενη
Αξία
PwC
Η μέση ανταγωνιστικότητα βελτιώθηκε καθώς οι επιχειρήσεις έβγαιναν από την κρίση,
αλλά όχι τόσο ώστε να ανέβει η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας στο επόμενο επίπεδο
Η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων βελτιώθηκε ελαφρώς σε όλους τους κλάδους, εκτός από τις κατασκευές, αλλά γενικά η οικονομία παρέμεινε στην ίδια ομάδα ανταγωνιστικότητας
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
340
-14
3
10
22
58
119
142Εμπόριο
Υποδομές
Επενδυτικές
εταιρείες
Τουρισμός
Υπηρεσίες
Βιομηχανία
Σύνολο
Κατασκευές
Stars και
Almost Stars
Zombies και
Almost Zombies
23
-6
-8
14
-28
-63
-92
-160
Μεταβολή αριθμού εταιρειών ανά κλάδο(Δ 2009-2016)
Απρίλιος 2019
20
Μεταβολή ανταγωνιστικότητας ανά
κλάδο(Δ 2009-2016) Κλίμακα: 1-27
1,7
-2,0
0,8
2,7
0,6
4,8
2,3
1,7
10,4
Κλίμακα ανταγωνιστικότητας
8,7
Μέση
ανταγωνιστικότητα
2016Μέση
ανταγωνιστικότητα
2009
1 2 3 4 6 8 9 12 18 27
είναι υπό πίεση
διαδικασίες
οικονομικές
Σημαντικές3
PwC
Η εταιρική οικονομία κατά τη διάρκεια της κρίσης οδηγήθηκε από…
μείωση της ζήτησης η
οποία συμπίεσε τον
κύκλο εργασιών
• Ο κύκλος εργασιών
μειώθηκε κατά 12%
δυσκολότερες εμπορικές
συνθήκες
• Η μέση περίοδος είσπραξης
απαιτήσεων μειώθηκε κατά
25,5%
• Η μέση περίοδος
παραμονής αποθεμάτων
παρέμεινε σχεδόν ίδια
• Οι υποχρεώσεις σε
προμηθευτές αυξήθηκαν
κατά 6,0%
υψηλότερο κόστος
κεφαλαίου
• Το ρίσκο της χώρας
αυξήθηκε από 0% σε 4%
• Το εταιρικό κόστος
δανεισμού αυξήθηκε κατά
16π.μ. την περίοδο
2010-2012
• Το κόστος ιδίων κεφαλαίων
αυξήθηκε κατά 17π.μ.
1 2 3
γρήγορη προσαρμογή
του κόστους
• Τα έξοδα μειώθηκαν
κατά 11,6% και το
μέσο περιθώριο
EBIDTA επέστρεψε
στο 9,7%
έλλειψη επενδύσεων
• Χαμηλά επίπεδα
αντικατάστασης
περιουσιακών στοιχείων
• Έλλειμμα επενδύσεων
σε νέες τεχνολογίες
• Αδύναμη Ε&Α
• Η παραγωγικότητα
συνέχισε να πέφτει
σημαντική αλλαγή στη
χρηματοδότηση
• Ο δανεισμός αυξήθηκε κατά
€10δισ.
• Τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν
κατά περίπου €4δισ.
• Οι μειούμενες ανάγκες
χρηματοδότησης
ικανοποιήθηκαν από
πιστώσεις
• Γενικά η χρηματοδότηση
στράφηκε σε βραχυπρόθεσμη
1 2 3λιγότερη πολυπλοκότητα
και προστιθέμενη αξία
• Η πολυπλοκότητα και η
προστιθέμενη αξία
μειώθηκαν κατά 7π.μ.
• Οι εξαγωγές αυξήθηκαν
κατά τη διάρκεια της
κρίσης, αλλά η σχετική
προστιθέμενη αξία
μειώθηκε
4
22Απρίλιος 2019
22
…τα οποία οδήγησαν σε
την επιβίωση των Zombies
• Υπάρχουν 745 Zombies
(26% του συνόλου) σε
λειτουργία, 312 από τα
οποία ήταν Zombies και το
2009
• € 8,7δισ. παγιδευμένων
δανείων και € 10δισ.
υποχρεώσεων προς
προμηθευτές βρίσκονται
σε Zombies
4
PwC
25
40
30
20
15
10
35
5
45
0
-5
-10
20162015201420132012201120102009
Ο επενδυτικός κύκλος έχει βγει εκτός τροχιάς
Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
23
Ο κύκλος της επένδυσης
σε € δισ.
Πηγές: Eurostat, Ανάλυση PwC
*Δυνατότητα δανεισμού = 5*EBITDA – Καθαρός Δανεισμός
**Συνολική δυνατότητα χρηματοδότησης=Ταμειακά διαθέσιμα + Δυνατότητα δανεισμού
Δυνατότητα δανεισμού*
Έξοδα εταιρειών για Ε&Α
Επενδύσεις Συνολική δυνατότητα χρηματοδότησης**
Ταμειακά διαθέσιμα
Η χρηματοδοτική δυνατότητα
των επιχειρήσεων ξεπερνάει
κατά πολύ τις επενδύσεις
Η Ε&Α παρέμεινε δραματικά
αδύναμη καθ’ όλη τη διάρκεια
της κρίσης και δεν έχουν
υπάρξει μεγάλες εξελίξεις σε
νέα προϊόντα και υπηρεσίες
Η καταπονημένη διαδικασία
επενδύσεων είναι ένας
παράγοντας που συμβάλλει
στη μείωση του επιπέδου της
προστιθέμενης αξίας
Χαμένη
επένδυση
PwC
312
200
300
400
500
600
700
800
900
1.000
1.100
1.200
1.300
2015 2016201420132012201120102009
0
5
10
15
20
25
30
35
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Οι επιχειρήσεις Zombie συνεχίζουν να λειτουργούν, υπονομεύοντας τις υπόλοιπες με το να ανταγωνίζονται σε μια μη χρηματοδοτούμενη βάση και αυξάνοντας το κόστος κεφαλαίου για όλους
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2014 201520132012 201620102009 2011
Κύκλος εργασιών (σε € δισ.) ROCE
Επιζώντα ZombiesGreys
Almost Zombies και ZombiesStars και Almost Stars
Αριθμός εταιριών
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
20132012 2016201520142009 20112010
Πληρωτέα (σε € δισ.)
Απρίλιος 2019
24
Συνολικός δανεισμός (σε € δισ.)
312 εταιρείες ήταν Zombies ή Almost Zombies το 2009 και το 2016
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
60%
40%
60%
20%
80%
0%
80%
40%
100%
20%
0%
100%
54 π.μ.
30 π.μ. 40 π.μ.
Δανεισμός/Απασχολούμενα κεφάλαια
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
15%
-10%
-15%
-5%
10%
20%
0%
5%
22 π.μ.
23 π.μ.
17 π.μ.
PwC
Παρά τη διάβρωση της προστιθέμενης αξίας, τη διαστρέβλωση της χρηματοδότησης και τον αθέμιτο ανταγωνισμό, υπάρχουν ακόμα 2.100 “επενδύσιμες” εταιρείες με συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών € 115δισ.
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
25Απρίλιος 2019
25
% Κύκλος εργασιών 2016 % EBITDA 2016
% Σύνολο δανεισμού 2016 % Υποχρεώσεις 2016
296
8% 9%
1%
560
24% 31%
14%
1.181
59% 72%
57%
606
15% 6%
30%
2998% Μ/Δ
17%
38812%
10%
14%
2%
808
37%
30%
45%
22%
876
40%
38%
39%
48%
4147%
11%
2%
15%
331
4%
11%
Μ/Δ
13%8%
16%
46%
20%
11%
2009 2016
Stars
Almost
Stars
Greys
Almost
Zombies
Zombies
Η φυσική απάντηση των επιχειρήσεων ήταν να συγκρατήσουν τα κόστη τους και να βελτιώσουν την
ανταγωνιστικότητά τους σε ένα περιβάλλον χαμηλής ζήτησης, πολύ περιορισμένης χρηματοδότησης
και αθέμιτου ανταγωνισμού
Επ
ενδ
ύσ
ιμες
+92 εταιρείες
+248 εταιρείες
-305 εταιρείες
-192 εταιρείες
+32 εταιρείες
την κρίση
βγαίνοντας από
που προσθέτουν αξία
Στρατηγικές4
PwC
Η αύξηση του κύκλου εργασιών και βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας καθορίζουν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, την αξία της επιχείρησης
10 χρόνια κρίσης -H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
27
0,99%
0,67%
Εμπόριο
Τρόφιμα & Ποτά
Βαριά Βιομηχανία
0,88%
Κατασκευές
Επιχειρηματικές Υπηρεσίες
1,03%
Ενέργεια, Τηλεπικοινωνίες,
Επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας
0,89%
0,85%
Επενδυτικές Εταιρείες
0,90%
0,82%
Φαρμακευτικά
Ψυχαγωγία
Μεταφορές 1,12%
1,03%
Υγεία
Logistics
0,81%
0,92%
1,03%
Ελαφριά Βιομηχανία
Τουρισμός
Εμπόριο Καυσίμων
1,13%
0,97%
5,02%
5,01%
1,03%
1,79%
0,04%
3,98%
0,37%
0,04%
0,52%
8,88%
13,34%
7,08%
6,14%
5,97%
13,49%
-0,03%
-0,08%
-0,23%
0,00%
0,00%
-0,07%
-0,09%
-0,03%
0,00%
0,00%
-0,23%
0,00%
0,00%
-0,01%
-0,07%
Αύξηση της εκτιμώμενης αξίας της επιχείρησης ως αποτέλεσμα 1% αύξησης σε…
Κύκλο εργασιών Περιθώριο EBITDA Καθαρός δανεισμός/EBITDA
• Η αύξηση του κύκλου εργασιών οδηγεί σταθερά την αξία της
επιχείρησης σε όλους τους κλάδους
• Η επίδραση της λειτουργικής κερδοφορίας στην επιχειρηματική αξία
άλλαξε κατά την περίοδο της κρίσις με ένα ανομοιογενή τρόπο, με
μερικούς κλάδους να οδηγούνται από την κερδοφορία και άλλους να
παραμένουν αμετάβλητοι
• Η ικανότητα μιας εταιρίας να εξυπηρετήσει το δανεισμό της έχει μικρό
θετικό αποτέλεσμα στην αξία της επιχείρησης
• Μία αύξηση κατά 1% του κύκλου εργασιών οδηγεί σε αύξηση κατά 0,7-
1,1% στην αξία της επιχείρησης
• Αυξήσεις της τάξης του 1% στο μακροπρόθεσμο περιθώριο
λειτουργικής κερδοφορίας δημιουργούν μεταξύ 0% και 13,5%
περισσότερη αξία στην επιχείρηση
• Μία μείωση στο δείκτη Καθαρού δανεισμού/EBITDA κατά 1%, δεν
προσθέτει αξία όταν η εταιρία μπορεί να εξυπηρετήσει το δανεισμό της,
αλλά προσφέρει επιπλέον 0,1%-0,2% εάν υπάρχουν δανειακές πιέσεις
R2
Στατιστική
σημαντικότητα (%)
63,1
54,9
68,9
78,6
77,2
94,5
57,6
68,9
87,8
56,4
38,4
67,7
51,6
59,1
34,8
PwC
Η βιωσιμότητα του χρέους επηρεάζει το τρόπο με τον οποίο ο κύκλος εργασιών και η λειτουργική κερδοφορία επιδρούν στην αξία επιχείρησης
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
28
• Το αποτέλεσμα των αποδυναμωμένων ισολογισμών, αλλάζει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο η αξία της επιχείρησης αντιδρά σε
αυξήσεις στον κύκλο εργασιών και στην κερδοφορία
• Επιχειρήσεις που έχουν χρηματοοικονομικές δυσκολίες τείνουν να είναι πιο ευαίσθητες σε αυξήσεις στα συνολικά έσοδα, αλλά σχεδόν
δυο φορές πιο ευαίσθητες σε βελτιώσεις στην κερδοφορία
• Η κλαδική συμπεριφορά ποικίλει, με τους κλάδους της Ελαφριάς Βιομηχανίας, του Εμπορίου, των Τροφίμων & Ποτών και των
Επιχειρηματικών Υπηρεσιών να είναι πιο ευαίσθητοι σε αυξήσεις της κερδοφορίας, παρά σε αυξήσεις του κύκλου εργασιών, όταν οι
επιχειρήσεις έχουν χρηματοοικονομικές δυσκολίες
• Η ίδια ανάλυση, σε επίπεδο εισηγμένων/μη εισηγμένων εταιριών, καταδεικνύει ότι η αξία των εισηγμένων εταιρειών είναι πιο ευαίσθητη
στην κερδοφορία από αυτή των μη εισηγμένων
Ελαστικότητα Κύκλου εργασιών Ελαστικότητα Κερδοφορίας
* Το δείγμα αποτελείται από 5 ή λιγότερες παρατηρήσεις
Αύξηση επιχειρηματικής αξίας για Καθαρό δανεισμό/EBITDA < 5Αύξηση επιχειρηματικής αξίας για Καθαρό δανεισμό/EBITDA > 5
Καθαρός δανεισμός/EBITDA < 5Καθαρός δανεισμός/EBITDA > 5
1,03%
N/A*
N/A*
0,72%
2,44%
0,75%
1,07%
0,51%
0,79%
0,85%
1,10%
0,88%
1,88%
0,54%
0,93%
0,90%
0,94%
0,92%
1,05%
1,09%
0,88%
0,88%
0,97%
0,66%
0,87%
1,05%
0,84%
0,99%
1,04%
0,80%
1,09%
1,01%
Average
Transportation & Logistics
Transport
Food & Beverage
Investment Companies
Constructions
Heavy Industry
Professional Services
Other Retail
Energy, Telecoms, Utilities
Tourism
Light Industry
Entertainment
Health
Pharmaceuticals
Fuel Retail
7,,3%
Μ/Δ*
Μ/Δ*
13,47%
4,17%
2,30%
3,44%
7,83%
10,07%
1,83%
5,94%
10,03%
2,17%
5,50%
14,21%
13,05%
4,45%
6,56%
6,86%
0,04%
0,04%
0,34%
0,48%
1,03%
1,74%
4,07%
5,04%
3,96%
5,93%
6,13%
13,07%
11,41%
Καθαρός δανεισμός/EBITDA < 5Καθαρός δανεισμός/EBITDA > 5
Ελαφριά Βιομηχανία
Εμπόριο Καυσίμων
Φαρμακευτικά
Υγεία
Ψυχαγωγία
Τουρισμός
Ενέργεια, Τηλεπικοινωνίες,
Επιχειρήσεις Κοινής ΩφέλειαςΕμπόριο
Επιχειρηματικές Υπηρεσίες
Βαριά Βιομηχανία
Κατασκευές
Επενδυτικές Εταιρείες
Τρόφιμα και Ποτά
Μεταφορές
Logistics
Μέσος όρος
PwC
0,60%
0,65%
0,70%
0,75%
0,80%
0,85%
0,90%
0,95%
1,00%
1,05%
1,10%
1,15%
1,20%
1,25%
10%0% 12% 14%6%4% 8%2%
Ελα
στι
κό
τητα
Κύ
κλο
υ ε
ργα
σιώ
ν
Υγεία
Ελαστικότητα κερδοφορίας
Heavy Industry Εμπόριο Καυσίμων
Τουρισμός
Επιχειρηματικές Υπηρεσίες
Επιχειρήσεις
Κοινής Ωφέλειας
Logistics
Φαρμακευτικά
Άλλο Εμπόριο
Light Industry
Τηλεπικοινωνίες
Μεταφορές
Επενδυτικές Εταιρείες
Κατασκευές
Τρόφιμα & Ποτά
Ενέργεια
Ψυχαγωγία
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
Υπάρχουν κλάδοι τους οποίους οι επιχειρήσεις είναι πιο πιθανό να επιδιώξουν στρατηγικές ανάπτυξης, όμως το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας θα αναπτυχθεί αργά
29
Νέες Αγορές/Προϊόντα Αναδιαμόρφωση
Αργή ανταπόκριση
• Περίπου το 21% των επιχειρήσεων, κυρίως οι
μικρότερες (Τουρισμός, Logistics, Υγεία,
Ελαφριά Βιομηχανία), μπορούν να συνεχίσουν
να περικόπτουν τα κόστη τους, να βελτιώνουν
τις διαδικασίες και τις λειτουργίες τους, με
πολύ μικρή επένδυση
• Ένα 26% των εταιρειών, οι μεγαλύτερες,
μπορούν να εστιάσουν στην αύξηση του
μεριδίου αγοράς στις αγορές που ήδη
λειτουργούν ή να μπουν σε καινούργιες
αγορές (Ενεργεία, Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας,
Τηλεπικοινωνίες, Τρόφιμων & Ποτά, Βαριά
Βιομηχανία) με μία μεγάλη επένδυση
• Περίπου το 13% των επιχειρήσεων, οι σχετικά
μεγάλες, μπορούν να αναπτυχθούν με την
απόκτηση πιο αδύναμων ανταγωνιστών, αλλά
και αναμορφώνοντας τον εαυτό τους,
εξαρτώμενες από την εξωτερική
χρηματοδότηση (Φαρμακευτικά, Μεταφορές,
Εμπόριο Καυσίμων, Ψυχαγωγία), όμως αυτό
οδηγεί σε μικρές επενδύσεις
• Περίπου το 39% των εταιρειών, συνήθως
μεσαίου μεγέθους (Εμπόριο, Κατασκευές,
Επενδυτικές Εταιρείες, Επαγγελματικές
Υπηρεσίες), αργούν να ανταποκριθούν,
ιδιαίτερα όσες δεν έχουν πρόσβαση σε
χρηματοδότηση, χωρίς σημαντικές επενδύσεις
ενόψει
Περικοπή κόστους
Μέσος όρος 4,74
Μέσ
ος ό
ρο
ς0
,94
€ 47,8δισ. / 533 / € 90εκ./ € 27,2δισ. € 13,1δισ. / 222 / € 59εκ./ € 5,3δισ.
€ 16,9δισ. / 423 / € 40εκ./ € 11,1δισ.€ 30,1δισ. / 739 / € 41εκ./ € 13,8δισ.
Συνολικός Κύκλος εργασιών / Αριθμός
Stars & Greys / Μέσο μέγεθος εταιρείας/
Δυνατότητα χρηματοδότησης
Δυνατότητα δανεισμού
(Stars & Greys)
5
μέρα
επόμενη
Η
PwC
Το εταιρικό τοπίο στην Ελλάδα θα αλλάξει μόνο εάν το κόστος κεφαλαίου επιστρέψει σε επίπεδα που ευνοούν τις επενδύσεις και μηδενιστεί η επίδραση των Zombies
31
• Η επέλαση της κρίσης το 2008 αύξησε τον κρατικό και κατά συνέπεια τον εταιρικό κίνδυνο σε
επίπεδα που περιορίζουν τις επενδύσεις και το εμπόριο. Η παραγωγική βάση της οικονομίας
μετατοπίστηκε από τις υπηρεσίες προς τη βιομηχανία και προς χαμηλότερη προστιθέμενη
αξία
• Παρά την ενδυνάμωση της χρηματοδοτικής δυνατότητας των εταιριών, η θεσμική
χρηματοδότηση της εταιρικής οικονομίας αποδυναμώθηκε και αντικαταστάθηκε εν μέρει από
εμπορικές πιστώσεις
• Η επενδυτική διαδικασία βγήκε εκτός πορείας, δημιουργώντας ένα μεγάλο κενό μεταξύ των
επενδυτικών αναγκών των εταιρειών, έτσι ώστε να διατηρήσουν και να αυξήσουν το μερίδιό
τους στην αγορά καθώς και την ανταγωνιστικότητά τους, και την ικανότητά και την πρόθεση
να τις χρηματοδοτήσουν
• Ένας δυσανάλογα μεγάλος αριθμός εταιριών Zombie συνεχίζει να λειτουργεί υπονομεύοντας
την ισορροπία της αγοράς. Η στοχευμένη εξάλειψη όλων των Zombies θα είχε ως
αποτέλεσμα μία αύξηση κατά 13% του κύκλου εργασιών όλων των υπόλοιπων εταιριών
• Συνολικά, υπάρχουν περίπου 2,100 επενδύσιμες εταιρίες με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των
€ 10εκ., οι οποίες έχουν τις δικές τους επιχειρηματικές στρατηγικές
• Για να τεθεί σε λειτουργία η διαδικασία αλλά και για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη, οι
επιχειρήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν τα επενδυτικά έργα που έχουν απόδοση μεγαλύτερη
από το μακροπρόθεσμο κόστος των κεφαλαίων
• Οι στρατηγικές που δημιουργούν αξία σε μία επιχείρηση εξαρτώνται πρωτίστως από την
ευαισθησία της αξίας ιδίων κεφαλαίων στην ανάπτυξη της επιχείρησης και στη βελτίωση της
κερδοφορίας αλλά και από τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης. Το κόστος δανεισμού και ιδίων
κεφαλαίων είναι εξίσου σημαντικά
• Καθώς περνάμε σε μία χρηματοοικονομικά πιο χαλαρή περίοδο, με τις επιχειρήσεις να έχουν
συσσωρεύσει ταμειακά διαθέσιμα και να έχουν ενδυναμώσει τους ισολογισμούς τους, θα
υπάρξει μετατόπιση από τη στενή διαχείριση προς νέα επιχειρηματικά ανοίγματα
PwC
PwC
Ατομικές επιχειρηματικές στρατηγικές χωρίς στήριξη είναι απίθανο να θέσουν σε
κίνηση βιώσιμη ανάπτυξη στο σύνολο της οικονομίας
Τρεις γενικές πολιτικές πρέπει να εφαρμοστούν ταυτόχρονα, με στόχο να
καθιερώσουν συνθήκες οι οποίες είναι ευνοϊκές για το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό
και τις επενδύσεις, και για την κινητοποίηση των πόρων της οικονομίας
Πρώτον, το εταιρικό τοπίο πρέπει να εκκαθαριστεί από εταιρείες Zombie
με γρήγορο ρυθμό. Οι διαδικασίες πλήρους ρευστοποίησης είναι σημαντικές
για τη μεταφορά ζήτησης στις εταιρείες Star και Grey, για την απελευθέρωση
περιουσιακών στοιχείων στην παραγωγική οικονομία, ενώ βελτιώνουν την
εμπορική ρευστότητα. Ταυτόχρονα, το τραπεζικό σύστημα πρέπει να
εκκαθαριστεί από τα NPLs, τα οποία απορροφούν κεφάλαια, έτσι ώστε να
επιταχυνθεί ο δανεισμός στην οικονομία
Δεύτερον, πρέπει να στηθεί μία καλά οργανωμένη προσπάθεια ανάπτυξης
εμπιστοσύνης με ένα ξεκάθαρο σχέδιο για το μέλλον. Αυτό θα βοηθήσει στη
μείωση του κρατικού πιστωτικού κινδύνου και θα προσελκύσει διεθνείς
στρατηγικούς επενδυτές να επενδύσουν στις ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες
όχι μόνο επιβίωσαν από τη χειρότερη κρίση, αλλά αυξήσαν την
ανταγωνιστικότητά τους
Τρίτον, ως αποτέλεσμα των επενδύσεων, η οικονομία θα ξαναβρεί την
ισορροπία προς υπηρεσίες και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και
θα επεκταθεί σε καινούργιες αγορές. Κλαδικές δημόσιες πολιτικές με συνοχή,
που προωθούν την ανάπτυξη, τη χρηματοδότηση στα τελευταία στάδια της
Ε&Α, την ομαδοποίηση της ζήτησης και την ομαδοποίηση της προσφοράς
είναι απαραίτητες για να διευκολύνουν αυτή τη μετατόπιση
Η κληρονομιά της κρίσης είναι έντονη, αλλά καλά κρυμμένη, και σταδιακά
στρέφει την Ελλάδα σε μία πιο πρωτόγονη φυσική παραγωγική βάση με λιγότερες
υπηρεσίες, τροφοδοτούμενη με λίγες επενδύσεις και στερημένη από καινοτομία
Χωρίς καινούργιες πολιτικές, η δυναμική της οικονομίας δεν πρόκειται να αλλάξει
10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε
32PwC
pwc.com
Η κρίση τελείωσε, αλλά η εταιρική οικονομία δεν είναι ούτε έτοιμη ούτε πρόθυμη να αναπτυχθεί
© 2019 PwC Ελλάδας. Με επιφύλαξη όλων των νομίμων δικαιωμάτων. Η επωνυμία ‘PwC’ αναφέρεται στην εταιρεία μέλος του δικτύου στην
Ελλάδα, και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αναφέρεται στο δίκτυο των εταιρειών μελών της PwC. Κάθε εταιρεία μέλος αποτελεί μια ξεχωριστή
νομική οντότητα. Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε το www.pwc.com/structure.
Στην PwC, στόχος μας είναι η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης στην κοινωνία και η επίλυση σημαντικών προβλημάτων. Είμαστε ένα δίκτυο
εταιρειών σε 158 χώρες με περισσότερα από 250,000 στελέχη που δεσμεύονται να παραδίδουν ποιοτικό έργο στις ελεγκτικές, φορολογικές και
συμβουλευτικές υπηρεσίες που αναλαμβάνουν. Πείτε μας τι έχει αξία για σας και μάθετε ακόμα περισσότερα στην ιστοσελίδα μας www.pwc.com.