10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008...

33
10 χρόνια κρίσης H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

Transcript of 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008...

Page 1: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

10 χρόνια κρίσης

H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

Page 2: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

κρίσης

της

Ο αντίκτυπος1

Page 3: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η μακρύτερη και βαθύτερη κρίση της πρόσφατης ιστορίας στο δυτικό κόσμο άφησε το σημάδι της στην Ελλάδα

3

0 762 841 953

74

82

76

7474

102

7574

100

74

89

105

82

96

91

90

75

86

100

Ελλάδα

Ηνωμένες Πολιτείες

Έναρξη της κρίσης:

2008 για την Ελλάδα

1929 για τις ΗΠΑ

1933: New

deal2013: Έτος καμπής της

ελληνικής οικονομίας

Πηγές: Ameco, U.S. Bureau of Economic AnalysisΈτη κρίσης

Εξέλιξη του ΑΕΠ της Ελλάδας έναντι των ΗΠΑ σε έτη κρίσης

(έτος βάσης Ελλάδας 2008, έτος βάσης ΗΠΑ 1929)

Αν και δεν οδήγησε σε τεκτονικές αλλαγές, προκάλεσε σημαντικά εμπόδια και

μετατοπίσεις στην οικονομία και ανάγκασε τις εταιρείες να προσαρμοστούνΑπρίλιος 2019

Page 4: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Μόνο δύο από τις τέσσερις

τράπεζες το 2008 παρέμειναν στο

Top 10 της χρηματιστηριακής

κεφαλαιοποίησης στο

Χρηματιστήριο Αθηνών το 2018

Επτά από τις 10 μη

χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις

διατήρησαν τη θέση τους στο Top

10 της κεφαλαιοποίησης του

Χρηματιστηρίου Αθηνών

Η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α.Α. συρρικνώθηκε κατά 70% μέχρι το 2016, αλλά το μη τραπεζικό μέρος ανέκαμψε στη συνέχεια

Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

4

€ 42,8δισ.

€ 41,2δισ.

€ 133,7δισ.

2019**

2016*

+4%

-69%

2008*

Κεφαλαιοποίηση του Χ.Α.Α.

Όλες οι εταιρείες

€ 37,1δισ.

€ 30,1δισ.

€ 71,8δισ.2008*

2016*

-58%

+23%

2019**

Κεφαλαιοποίηση του Χ.Α.Α.

Εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων***

*31 Δεκεμβρίου

** Τελευταία στοιχεία (7/1/2019 )

*** Οι εταιρείες που εξαιρούνται είναι τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, ΑΕΑΠ, επενδυτικοί όμιλοι και η Ελληνικά

Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Α.Ε.

Πηγή: Reuters

Top 10 εισηγμένες εταιρείες

Page 5: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Το Top 10 των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών από άποψη εσόδων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο κατά τη διάρκεια της κρίσης

Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

5

Ο όμιλος Μαρινόπουλος

μετατοπίστηκε από την πρώτη

θέση και αντικαταστάθηκε από

τον όμιλο Τιτάν

Ο όμιλος Motor Oil κατέγραψε

τη μεγαλύτερη άνοδο στη

λίστα ανεβαίνοντας στη 2η

θέση το 2016, μια αύξηση 4

θέσεων

Πολύ μικρές αλλαγές, κυρίως

στους τομείς του τουρισμού

και των κατασκευών, στο Top

3 των εταιρειών, από άποψη

εσόδων ανά κλάδο

Top 10 από άποψη εσόδων

2009 2016

Θέση Όνομα εταιρείας Έσοδα

(σε € δισ.)

Όνομα εταιρείας Έσοδα

(σε € δισ.)

Θέση το

2009

1 ΕΛΠΕ 6,76 ΕΛΠΕ 6,61 1

2 Όμιλος CCHBC 6,54 Όμιλος Motor Oil 6,36 6

3 Όμιλος ΔΕΗ 6,03 Όμιλος CCHBC 6,22 2

4 Όμιλος ΟΤΕ 5,96 Όμιλος ΔΕΗ 5,17 3

5 Όμιλος ΟΠΑΠ 5,44 Όμιλος ΟΠΑΠ 4,23 5

6 Όμιλος Motor Oil 3,94 Όμιλος ΟΤΕ 3,91 4

7 Όμιλος Βιοχάλκο 2,30 Όμιλος Βιοχάλκο 3,11 7

8 Όμιλος Ελλάκτωρ 2,27Άλφα-Βήτα

Βασιλόπουλος Α.Ε.2,18 10

9Μαρινόπουλος Α.Ε.

Γενικού Εμπορίου1,93 Όμιλος Ελλάκτωρ 1,94 8

10Άλφα-Βήτα

Βασιλόπουλος Α.Ε.1,39 Όμιλος Τιτάν 1,51 11

Page 6: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

€ 41δισ. Κεφαλαιοποίηση του

Χ.Α.Α.

(εξαιρουμένων των

χρηματοπιστωτικων

ιδρυμάτων)

Εκτιμώμενη

επιχειρηματική

αξία*

Ίδια κεφάλαια

17

16

Υπήρξε τεράστια απώλεια αξίας στην εταιρική οικονομία, αν και οι αξίες ανέκαμψαν μέχρι το 2016

6

Απώλεια αξίας (σε € δισ.)

Απρίλιος 2019*Εκτιμώμενη επιχειρηματική αξία=EBITDA* κλαδικός πολλαπλασιαστής – Καθαρός Δανεισμός

Πηγή: Reuters

Page 7: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Το κόστος κεφαλαίου αντισταθμίζει σημαντικά τις κεφαλαιακές αποδόσεις

Δημιουργήθηκε ένα περιβάλλον "υψηλού κόστους κεφαλαίου" το οποίο εξακολουθεί να υφίσταται

page 7

7Απρίλιος 2019

7

Πηγές: Thomson Reuters, Damodaran Database (NYU), OECD, Ανάλυση PwC

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Κόστος Ιδίων Κεφαλαίων (%) Κόστος Εταιρικού Δανεισμού (%) Απόδοση 10ετούς ομολόγου (%)

RoE (%) RoCE (%) Μεσοσταθμισμένο Κόστος Κεφαλαίου (%)

• Κόστος Ιδίων κεφαλαίων=Δείκτης απόδοσης χρεογράφου μηδενικού κινδύνου + Βήτα *

Ασφάλιστρο Αγοράς

• Δείκτης απόδοσης χρεογράφου μηδενικού κινδύνου= Μέση ετήσια απόδοση μέχρι τη λήξη

του ελληνικού 10ετούς ομολόγου

• Κόστος Εταιρικού Δανεισμού=Μέση ετήσια απόδοση του εταιρικού ομολόγου με τον

υψηλότερο «κίνδυνο» (υψηλότερη απόδοση μέχρι τη λήξη)

• Μεσοσταθμισμένο Κόστος Κεφαλαίου (WACC)= 50% ∗ Κόστος Ιδίων Κεφαλαίων + [50% ∗Κόστος Εταιρικού Δανεισμού ∗ 1 − Ε𝜏𝛼𝜄𝜌𝜄𝜅ό𝜍 Φορολογικός Συντελ𝜀𝜎𝜏ή𝜍 ]

Ορισμοί

Page 8: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

εταιρειών

των

Η αντίδραση2

στην κρίση

Page 9: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

FY2008 FY2013 FY2016

Η εξέλιξη του δείγματος

Companies entering Remaining companies Companies exiting

Παρατηρώντας τις 2.900 μεγαλύτερες εταιρίες κατά τη περίοδο 2008-2016 με σκοπό τη διερεύνηση των αλλαγών στη δομή και τη δυναμική της Ελληνικής εταιρικής οικονομίας

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε Απρίλιος 2019

9

Το δείγμα του 2008 έχασε το 18% του

πληθυσμού του και απέκτησε 15% από

εταιρείες που εισήλθαν στο δείγμα με

χαμηλότερα ετήσια έσοδα

Πηγές: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ameco), Eurostat, ΟΟΣΑ, Ανάλυση PwC

Το δείγμα σε σύγκριση με την

Ελληνική οικονομία

Άμεση Προστιθέμενη Αξία/ ΑΕΠ (%)

37,2%

Κύκλος εργασιών (%)

57,8%

•Εταιρείες που παρέμειναν (2008-2016) 2.441

•Εταιρείες που εξήλθαν από το 2009 έως το 2016: 444

•Εταιρείες που εισήλθαν από το 2009: 364

Το δείγμα αποτελείται από εταιρείες με έσοδα άνω των € 10εκ. σε οποιοδήποτε έτος κατά την περίοδο 2008-2016

Εταιρείες που παρέμειναν

στο δείγμα

Εταιρείες που εισήλθαν

στο δείγμα

Εταιρείες που εξήλθαν

από το δείγμα

Page 10: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η μείωση της ζήτησης ήταν μεγάλη και γρήγορα οδήγησε τις εταιρείες να συμπιέσουν το κόστος και να μειώσουν τις επενδύσεις

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

10

130,5128,8135,8132,9139,7144,5144,8148,6

-1%-11%

2016201320102009 20142011 20152012

Κύκλος εργασιών (σε € δισ.) Επενδύσεις (σε € δισ.)Λειτουργικά έξοδα (σε € δισ.)

1,92,0

0,4

1,0

2,4

3,6

5,35,1

2014

-81%

20162015

+25%

20132009 2011 20122010

117,8117,9126,1124,3130,8135,8135,6133,2

2011

-7%

201520142010 201620132012

-2%

2009

Η κερδοφορία αρχικά κατέρρευσε, αλλά ανέκαμψε ως αποτέλεσμα περικοπών στο κόστος

Περιθώριο EBITDA και EBT

(%)

9,7%

8,5%

7,1%6,5%6,4%6,1%

10,4%

3,1%1,9%0,8%

-0,3%

-1,0%-1,9%

4,1%

2009 20112010 2013 2015 201620142012

Περιθώριο EBITDA

-0,6%

Περιθώριο EBT

6,3%

ROCE και ROE

(%)

6,1%4,8%

3,6%2,4%

1,8%0,6%

6,8%

4,3%

-2,3%

-4,5%

9,7%

201120102009 20132012 20162014 2015

2,0%

-1,5%

1,5%

6,8%

-0,6%

ROCE

ROE

Απρίλιος 2019

Page 11: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Σε γενικές γραμμές, το μέσο μέγεθος της επιχείρησης μειώθηκε

Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

11

19

10

18

41

48

51

12

12

9

33

58

41

18

13

12

35

53

42

Εμπόριο

Κατασκευές

Επενδυτικές

εταιρείες

Υποδομές

431

Υπηρεσίες

Τουρισμός

605409

Βιομηχανία

201620132009

Μέσος κύκλος εργασιών (€ εκ.)

119

31

23

28

46

23

76

28

23

27

43

20

140

29

22

28

47

19

Επενδυτικές

εταιρείες

Τουρισμός

Κατασκευές

745Υποδομές

Βιομηχανία

Εμπόριο

689

979

Υπηρεσίες

Μέσα απασχολούμενα κεφάλαια (€ εκ.)

Το μέσο μέγεθος της επιχείρησης στη Βιομηχανία

και τον Τουρισμό αυξήθηκε

Τα μέσα απασχολούμενα κεφάλαια στη Βιομηχανία

και τις Επενδυτικές εταιρείες αυξήθηκαν

Page 12: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Απρίλιος 2019

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε12

105 85 88

4348 42

133 131

2013 20162009

149

7,84,4 6,7

7,6

4,2

6,08,6

2009

15,412,7

2013 2016

EBITDA

σε € δισ.

Έσοδα

σε € δισ.

Μεμονωμένες εταιρείεςΌμιλοι

9,1 7,9 10,1

4,5 5,66,3

2009

13,6

16,3

2013

13,5

2016

Ταμειακά διαθέσιμα

σε € δισ.

13 Όμιλοι ενίσχυσαν τη σχετική τους θέση στην εταιρική οικονομία, παρέχοντας σταθερότητα και συσσωρεύοντας ταμειακά διαθέσιμα

€ -5,5δισ.

€ -2,4δισ.

Έσοδα

€ 4,1δισ.

€ 1,8δισ.

EBITDA

€ 0,7δισ.

€ 2,8δισ.

Ταμειακά διαθέσιμα

Δ Ομίλων vs Δ Συνόλου (2013-2016)

σε € δισ.

Όμιλοι

Σύνολο

οικονομίας

Οι όμιλοι ευθύνονται για τη μείωση στα έσοδα, για την αύξηση κατά 44% στην κερδοφορία και για την αύξηση κατά 35% στα ταμειακά διαθέσιμα, κατά την περίοδο 2013-2016

Page 13: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

• Οι υποχρεώσεις προς

τους προμηθευτές δεν

ακολούθησαν τα

κόστη

9,7

12,4

7,5

-22%

2016

+66%

20132009

• Επιζώντα Zombies

• Αναχρηματοδότηση

• Βελτιώσεις σε Grey

εταιρείες

Η συστηματική απομόχλευση και η εξάλειψη του κεφαλαίου κίνησης οδήγησαν σταδιακά στη συσσώρευση ταμειακών διαθεσίμων

Συνολικός δανεισμός

(€ δισ.)

Απρίλιος 2019

13-3,5

2,9

13,4

20162009

-78%

2013

16,3

13,513,6

2013

-1%

2009

+21%

2016

5456

65-2%

-14%

201620132009

-220%

Κεφάλαιο κίνησης

(€ δισ.)Ταμειακά διαθέσιμα

(€ δισ.)

10,610,2

12,5+4%

2009 20162013

-19%

“Παγιδευμένος” δανεισμός

(€ δισ.)

“Αναχρηματοδοτούμενος” δανεισμός

(€ δισ.)

• Αποπληρωμές

δανείων

• Διαγραφές δανείων

Page 14: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η χρηματοδότηση των επενδύσεων μετατοπίστηκε από τη χρήση ιδίων κεφαλαίων και δανείων, στη χρήση ιδίων πόρων, ως αποτέλεσμα της απομόχλευσης των εταιρειών

967

5.091

Συνολική απομόχλευση

€ δισ.

50

2016201202009 20142011

30

2013

10

2010 2015

40

20

-10

Δυνατότητα χρηματοδότησης

€ δισ.

Ταμειακά διαθέσιμα

Εσωτερική δυνατότητα χρηματοδότησης = Ταμειακά διαθέσιμα + Δυνατότητα δανεισμού

Δυνατότητα δανεισμού = 5*EBITDA – Καθαρός Δανεισμός

Επενδύσεις

σε € εκ.

1.7171.846Δ Ίδια

κεφάλαια

σε € εκ.

-318

690

Δ Δάνεια

σε € εκ.

-336

-992

Δ Κεφάλαιο

κίνησης

σε € εκ.

639

-623

Δ Ταμειακά

διαθέσιμα

σε € εκ.

14

Δ 2008-2009 Δ 2015-2016

Χρηματοδοτούμενες από:

60

2015

40

2012 2014201320112009 20162010

-20

80

20

0

Κεφάλαιο κίνησηςΣυνολικός δανεισμός

Page 15: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις στους προμηθευτές των εταιρειών αντανακλούν δύσκολες εμπορικές συνθήκες, αλλά εκπλήσσει η ανθεκτικότητα των Zombies

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

11,0

8,9

4,9

30,2

20,2

21,3

2009

26,2

41,1

-€ 15δισ.

2016

29,12013

Απαιτήσεις (σε € δισ.)

Αποθέματα (σε € δισ.)

Υποχρεώσεις (Προμηθευτές) (σε € δισ.)

5,8

6,0

2,8

13,5

9,7

13,6

-€ 3δισ.

2016

19,3

2013

16,4

15,7

2009

11,0

15,7

10,3

36,0

26,2

35,8

2013 -€ 1δισ.

46,12016

46,9

41,9

2009

Απρίλιος 2019

15

155

201620132009

89

118

80

85

112

136

95

69

DPO, DSO, DIO*

DSODIODPO

Υποχρεώσεις

(Προμηθευτές)

Απαιτήσεις

Αποθέματα

Οι απαιτήσεις

μειώθηκαν κατά 36%

σε σύγκριση με τη

μείωση του κύκλου

εργασιών κατά 12%,

εκθέτοντας ένα

δυσκολότερο

πιστωτικό περιβάλλον

Τα Αποθέματα είχαν

την ίδια πορεία με τον

κύκλο εργασιών, χωρίς

να παρατηρείται

ρευστοποίηση

αποθεμάτων

Οι υποχρεώσεις σε

προμηθευτές πρακτικά

δεν μετακινήθηκαν, και

περιλαμβάνουν περίπου

€ 10δισ. παλιών οφειλών

που δεν μπορούν να

μετατραπούν σε

ταμειακά διαθέσιμαΥγιείς εταιρείεςZombies & Almost Zombies

Υγιείς εταιρείεςZombies & Almost Zombies

Υγιείς εταιρείεςZombies & Almost Zombies

Zombies & Almost Zombies

84

67

92

201620132009

56

76

66

79

48

57

DIODPO DSO

Υγιείς εταιρείες

Υποχρεώσεις

(Προμηθευτές)

Απαιτήσεις

Αποθέματα

*DSO: Ημέρες απαιτήσεων

DIO: Ημέρες αποθεμάτων

DPO: Ημέρες πληρωμής προμηθευτών

Page 16: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η χρήση της παραγωγικής δυναμικότητας και η παραγωγικότητα μειώθηκαν, αντανακλώντας τη μείωση της ζήτησης Χρήση της παραγωγικής δυναμικότητας

(Κύκλος εργασιών/ Ενσώματα πάγια)

Απρίλιος 2019

16

Παραγωγικότητα

(Κύκλος εργασιών/ Αριθμός προσωπικού σε € ‘000)

1,091,111,171,13

1,211,281,33

1,42

2009 2010 20132011 20142012

-23%

2015 2016

-10%

266

20162012

293

2011 2015

-9%

272

2014

288

2013

283

2009 201010 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

Η μείωση της παραγωγής μετά το 2012

ήταν γρηγορότερη από τη μείωση του

κόστους εργασίας, μειώνοντας την

παραγωγικότητα

Οι επενδύσεις κατέρρευσαν καθώς δεν

υπήρχε ανάγκη για επιπλέον

παραγωγική δυναμικότητα, αλλά ούτε

και κάποια προσπάθεια για άνοιγμα σε

νέες αγορές με νέα προϊόντα και

υπηρεσίες

Μη διαθέσιμα

δεδομένα πριν το

2012

Page 17: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

0,51,4

132,9

1,6

0,9

43,9

2,7

2,0

13,3

48,7

16,3

50,6

0,7

2,2

1,8

14,0

50,7

130,5

17,3

2013 2016

-12%

41,2

2009

20,6

64,2

17,5

148,6

Κύκλος εργασιώνσε € δισ.

Υπήρξε ξεκάθαρη μετατόπιση των εσόδων από το εμπόριο, τις υπηρεσίες, τις κατασκευές και τις υποδομές προς τη βιομηχανία

Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

17

Υποδομές

Επενδυτικές

εταιρείες

Τουρισμός

Κατασκευές

Εμπόριο

Βιομηχανία

Υπηρεσίες

Η σχετική κλαδική απόδοση αντανακλά κυρίως την ταχύτητα με την οποία οι επιχειρήσεις σε έναν κλάδο προσαρμόστηκαν σε ένα περιβάλλον χαμηλής ζήτησης, αντί σε κάποια διαδικασία βαθύτερου ανταγωνισμού

-21%

Δ%

2009-2016

+7%

-16%

-20%

-35%

+42%

-18%

43%38% 39%

28%37% 34%

14%

12% 13%

12%10% 11%

2% 1%

1%1% 0.4%

2%1% 1%

2%

% του

συνόλου

Page 18: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

17,513,3 14,0 15,1

20,6

16,3 17,3 18,1

12,7 14,7

41,248,7 43,9

30,6

25,826,3

64,2

50,6 50,7

57,8

44,044,4

0,70,90,70,9

101,3

0,51,71,1

11,1 11,8

96,9

2,0

126,1

1,31,4

2009

Κύκλος

Εργασιών

2013

Κύκλος

Εργασιών

2,01,6

148,6

2,7

130,5

2,21,8 2,21,4

2016

Κύκλος

Εργασιών

132,9

0,599% 97% 98%

90% 86% 89%

82% 79% 76%

86% 83% 84%

88%78% 85%

74%

53% 60%

90%

87%88%

Ο κύκλος εργασιών μειώθηκε κατά 12%, αλλά η προστιθέμενη αξία κατέγραψε πτώση κατά 21%, ως αποτέλεσμα της μείωσης της συμμέτοχης των υπηρεσιών και των χαμηλότερων επενδύσεων

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε April 2019

18

Μείωση του κύκλου

εργασιών και της

προστιθέμενης αξίας

σε όλους τους

κλάδους εκτός από

τη Βιομηχανία και τον

Τουρισμό

Ο λόγος της

προστιθέμενης

αξίας μειώθηκε

κατά 7π.μ.

Πηγές: ΟΟΣΑ, Ανάλυσης PwC

*Χρησιμοποιήθηκαν οι συντελεστές προστιθέμενης αξίας του 2015

Επενδυτικές εταιρείες

Τουρισμός

Εμπόριο Κατασκευές

Υπηρεσίες

Υποδομές

Βιομηχανία

Κύκλος εργασιών και προστιθέμενη αξία

σε € δισ.

Λόγος Προστιθέμενης Αξίας

(Προστιθέμενη Αξία/ Κύκλος εργασιών)**

85%

73%78%

-21%

7%

-16%

-20%

-35%

42%

-18%

Δ(%)

‘09-‘16

-23%

-14%

-19%

-22%

-39%

39%

-19%

Δ(%)

‘09-‘16

-2π.μ.

-14π.μ.

-3π.μ.

-2π.μ.

-6π.μ.

-1π.μ.

-1π.μ.

Δ(%)

‘09-‘16

2009Προστιθέμενη

Αξία

2013Προστιθέμενη

Αξία

2016Προστιθέμενη

Αξία*

2009

ΛΠΑ**

2013

ΛΠΑ

2016

ΛΠΑ

Page 19: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

10,4 9,4 12,2 10,5 13,2 11,7

16,714,4

15,913,2

16,614,0

14,2

10,6

17,0

9,1

18,3

11,17,99,0

1,92,3

1,1

56,0

34,6

2,8

54,1

44,0

35,5

39,0

Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά € 12δισ. περίπου, αλλά ο λόγος της προστιθέμενης αξίας τους μειώθηκε

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε Απρίλιος 2019

19

Αύξηση των εξαγωγών αγαθών

κατά € 4δισ. και των ταξιδιωτικών

εισπράξεων κατά € 3δισ.

Πτώση του λόγου

προστιθέμενης αξίας κατά

11π.μ.

Πηγές: Τράπεζα της Ελλάδος, ΟΟΣΑ, Ανάλυση PwC

*Χρησιμοποιήθηκαν οι συντελεστές προστιθέμενης

αξίας του 2015

Ο όγκος των εξαγωγών αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης, προσπαθώντας να ισορροπήσει

την απώλεια της εγχώριας ζήτησης, αλλά η προστιθέμενη αξία μειώθηκε ως αναλογία των

εξαγωγών αντανακλώντας την υποβάθμιση της παραγωγικής βάσης

Καύσιμα Ταξιδιωτικές εισπράξεις

ΥπηρεσίεςΑγαθά

Εξαγωγές και προστιθέμενη αξία

σε € δισ.

Λόγος προστιθέμενης αξίας

(Προστιθέμενη Αξία/ Εξαγωγές)

81% 64% 70%

74%

86%

90%

60%

84%

89%

53%

83%

86%

29%21%40%

Οι υπηρεσίες δε μεταβλήθηκαν

2009

Εξαγωγές

2009

Προστιθέμενη

Αξία

2013

Εξαγωγές

2013

Προστιθέμενη

Αξία

2016

Εξαγωγές

2016

Προστιθέμενη

Αξία

Page 20: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η μέση ανταγωνιστικότητα βελτιώθηκε καθώς οι επιχειρήσεις έβγαιναν από την κρίση,

αλλά όχι τόσο ώστε να ανέβει η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας στο επόμενο επίπεδο

Η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων βελτιώθηκε ελαφρώς σε όλους τους κλάδους, εκτός από τις κατασκευές, αλλά γενικά η οικονομία παρέμεινε στην ίδια ομάδα ανταγωνιστικότητας

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

340

-14

3

10

22

58

119

142Εμπόριο

Υποδομές

Επενδυτικές

εταιρείες

Τουρισμός

Υπηρεσίες

Βιομηχανία

Σύνολο

Κατασκευές

Stars και

Almost Stars

Zombies και

Almost Zombies

23

-6

-8

14

-28

-63

-92

-160

Μεταβολή αριθμού εταιρειών ανά κλάδο(Δ 2009-2016)

Απρίλιος 2019

20

Μεταβολή ανταγωνιστικότητας ανά

κλάδο(Δ 2009-2016) Κλίμακα: 1-27

1,7

-2,0

0,8

2,7

0,6

4,8

2,3

1,7

10,4

Κλίμακα ανταγωνιστικότητας

8,7

Μέση

ανταγωνιστικότητα

2016Μέση

ανταγωνιστικότητα

2009

1 2 3 4 6 8 9 12 18 27

Page 21: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

είναι υπό πίεση

διαδικασίες

οικονομικές

Σημαντικές3

Page 22: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η εταιρική οικονομία κατά τη διάρκεια της κρίσης οδηγήθηκε από…

μείωση της ζήτησης η

οποία συμπίεσε τον

κύκλο εργασιών

• Ο κύκλος εργασιών

μειώθηκε κατά 12%

δυσκολότερες εμπορικές

συνθήκες

• Η μέση περίοδος είσπραξης

απαιτήσεων μειώθηκε κατά

25,5%

• Η μέση περίοδος

παραμονής αποθεμάτων

παρέμεινε σχεδόν ίδια

• Οι υποχρεώσεις σε

προμηθευτές αυξήθηκαν

κατά 6,0%

υψηλότερο κόστος

κεφαλαίου

• Το ρίσκο της χώρας

αυξήθηκε από 0% σε 4%

• Το εταιρικό κόστος

δανεισμού αυξήθηκε κατά

16π.μ. την περίοδο

2010-2012

• Το κόστος ιδίων κεφαλαίων

αυξήθηκε κατά 17π.μ.

1 2 3

γρήγορη προσαρμογή

του κόστους

• Τα έξοδα μειώθηκαν

κατά 11,6% και το

μέσο περιθώριο

EBIDTA επέστρεψε

στο 9,7%

έλλειψη επενδύσεων

• Χαμηλά επίπεδα

αντικατάστασης

περιουσιακών στοιχείων

• Έλλειμμα επενδύσεων

σε νέες τεχνολογίες

• Αδύναμη Ε&Α

• Η παραγωγικότητα

συνέχισε να πέφτει

σημαντική αλλαγή στη

χρηματοδότηση

• Ο δανεισμός αυξήθηκε κατά

€10δισ.

• Τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν

κατά περίπου €4δισ.

• Οι μειούμενες ανάγκες

χρηματοδότησης

ικανοποιήθηκαν από

πιστώσεις

• Γενικά η χρηματοδότηση

στράφηκε σε βραχυπρόθεσμη

1 2 3λιγότερη πολυπλοκότητα

και προστιθέμενη αξία

• Η πολυπλοκότητα και η

προστιθέμενη αξία

μειώθηκαν κατά 7π.μ.

• Οι εξαγωγές αυξήθηκαν

κατά τη διάρκεια της

κρίσης, αλλά η σχετική

προστιθέμενη αξία

μειώθηκε

4

22Απρίλιος 2019

22

…τα οποία οδήγησαν σε

την επιβίωση των Zombies

• Υπάρχουν 745 Zombies

(26% του συνόλου) σε

λειτουργία, 312 από τα

οποία ήταν Zombies και το

2009

• € 8,7δισ. παγιδευμένων

δανείων και € 10δισ.

υποχρεώσεων προς

προμηθευτές βρίσκονται

σε Zombies

4

Page 23: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

25

40

30

20

15

10

35

5

45

0

-5

-10

20162015201420132012201120102009

Ο επενδυτικός κύκλος έχει βγει εκτός τροχιάς

Απρίλιος 201910 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

23

Ο κύκλος της επένδυσης

σε € δισ.

Πηγές: Eurostat, Ανάλυση PwC

*Δυνατότητα δανεισμού = 5*EBITDA – Καθαρός Δανεισμός

**Συνολική δυνατότητα χρηματοδότησης=Ταμειακά διαθέσιμα + Δυνατότητα δανεισμού

Δυνατότητα δανεισμού*

Έξοδα εταιρειών για Ε&Α

Επενδύσεις Συνολική δυνατότητα χρηματοδότησης**

Ταμειακά διαθέσιμα

Η χρηματοδοτική δυνατότητα

των επιχειρήσεων ξεπερνάει

κατά πολύ τις επενδύσεις

Η Ε&Α παρέμεινε δραματικά

αδύναμη καθ’ όλη τη διάρκεια

της κρίσης και δεν έχουν

υπάρξει μεγάλες εξελίξεις σε

νέα προϊόντα και υπηρεσίες

Η καταπονημένη διαδικασία

επενδύσεων είναι ένας

παράγοντας που συμβάλλει

στη μείωση του επιπέδου της

προστιθέμενης αξίας

Χαμένη

επένδυση

Page 24: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

312

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000

1.100

1.200

1.300

2015 2016201420132012201120102009

0

5

10

15

20

25

30

35

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Οι επιχειρήσεις Zombie συνεχίζουν να λειτουργούν, υπονομεύοντας τις υπόλοιπες με το να ανταγωνίζονται σε μια μη χρηματοδοτούμενη βάση και αυξάνοντας το κόστος κεφαλαίου για όλους

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2014 201520132012 201620102009 2011

Κύκλος εργασιών (σε € δισ.) ROCE

Επιζώντα ZombiesGreys

Almost Zombies και ZombiesStars και Almost Stars

Αριθμός εταιριών

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

20132012 2016201520142009 20112010

Πληρωτέα (σε € δισ.)

Απρίλιος 2019

24

Συνολικός δανεισμός (σε € δισ.)

312 εταιρείες ήταν Zombies ή Almost Zombies το 2009 και το 2016

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

60%

40%

60%

20%

80%

0%

80%

40%

100%

20%

0%

100%

54 π.μ.

30 π.μ. 40 π.μ.

Δανεισμός/Απασχολούμενα κεφάλαια

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

15%

-10%

-15%

-5%

10%

20%

0%

5%

22 π.μ.

23 π.μ.

17 π.μ.

Page 25: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Παρά τη διάβρωση της προστιθέμενης αξίας, τη διαστρέβλωση της χρηματοδότησης και τον αθέμιτο ανταγωνισμό, υπάρχουν ακόμα 2.100 “επενδύσιμες” εταιρείες με συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών € 115δισ.

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

25Απρίλιος 2019

25

% Κύκλος εργασιών 2016 % EBITDA 2016

% Σύνολο δανεισμού 2016 % Υποχρεώσεις 2016

296

8% 9%

1%

560

24% 31%

14%

1.181

59% 72%

57%

606

15% 6%

30%

2998% Μ/Δ

17%

38812%

10%

14%

2%

808

37%

30%

45%

22%

876

40%

38%

39%

48%

4147%

11%

2%

15%

331

4%

11%

Μ/Δ

13%8%

16%

46%

20%

11%

2009 2016

Stars

Almost

Stars

Greys

Almost

Zombies

Zombies

Η φυσική απάντηση των επιχειρήσεων ήταν να συγκρατήσουν τα κόστη τους και να βελτιώσουν την

ανταγωνιστικότητά τους σε ένα περιβάλλον χαμηλής ζήτησης, πολύ περιορισμένης χρηματοδότησης

και αθέμιτου ανταγωνισμού

Επ

ενδ

ύσ

ιμες

+92 εταιρείες

+248 εταιρείες

-305 εταιρείες

-192 εταιρείες

+32 εταιρείες

Page 26: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

την κρίση

βγαίνοντας από

που προσθέτουν αξία

Στρατηγικές4

Page 27: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η αύξηση του κύκλου εργασιών και βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας καθορίζουν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, την αξία της επιχείρησης

10 χρόνια κρίσης -H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

27

0,99%

0,67%

Εμπόριο

Τρόφιμα & Ποτά

Βαριά Βιομηχανία

0,88%

Κατασκευές

Επιχειρηματικές Υπηρεσίες

1,03%

Ενέργεια, Τηλεπικοινωνίες,

Επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας

0,89%

0,85%

Επενδυτικές Εταιρείες

0,90%

0,82%

Φαρμακευτικά

Ψυχαγωγία

Μεταφορές 1,12%

1,03%

Υγεία

Logistics

0,81%

0,92%

1,03%

Ελαφριά Βιομηχανία

Τουρισμός

Εμπόριο Καυσίμων

1,13%

0,97%

5,02%

5,01%

1,03%

1,79%

0,04%

3,98%

0,37%

0,04%

0,52%

8,88%

13,34%

7,08%

6,14%

5,97%

13,49%

-0,03%

-0,08%

-0,23%

0,00%

0,00%

-0,07%

-0,09%

-0,03%

0,00%

0,00%

-0,23%

0,00%

0,00%

-0,01%

-0,07%

Αύξηση της εκτιμώμενης αξίας της επιχείρησης ως αποτέλεσμα 1% αύξησης σε…

Κύκλο εργασιών Περιθώριο EBITDA Καθαρός δανεισμός/EBITDA

• Η αύξηση του κύκλου εργασιών οδηγεί σταθερά την αξία της

επιχείρησης σε όλους τους κλάδους

• Η επίδραση της λειτουργικής κερδοφορίας στην επιχειρηματική αξία

άλλαξε κατά την περίοδο της κρίσις με ένα ανομοιογενή τρόπο, με

μερικούς κλάδους να οδηγούνται από την κερδοφορία και άλλους να

παραμένουν αμετάβλητοι

• Η ικανότητα μιας εταιρίας να εξυπηρετήσει το δανεισμό της έχει μικρό

θετικό αποτέλεσμα στην αξία της επιχείρησης

• Μία αύξηση κατά 1% του κύκλου εργασιών οδηγεί σε αύξηση κατά 0,7-

1,1% στην αξία της επιχείρησης

• Αυξήσεις της τάξης του 1% στο μακροπρόθεσμο περιθώριο

λειτουργικής κερδοφορίας δημιουργούν μεταξύ 0% και 13,5%

περισσότερη αξία στην επιχείρηση

• Μία μείωση στο δείκτη Καθαρού δανεισμού/EBITDA κατά 1%, δεν

προσθέτει αξία όταν η εταιρία μπορεί να εξυπηρετήσει το δανεισμό της,

αλλά προσφέρει επιπλέον 0,1%-0,2% εάν υπάρχουν δανειακές πιέσεις

R2

Στατιστική

σημαντικότητα (%)

63,1

54,9

68,9

78,6

77,2

94,5

57,6

68,9

87,8

56,4

38,4

67,7

51,6

59,1

34,8

Page 28: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Η βιωσιμότητα του χρέους επηρεάζει το τρόπο με τον οποίο ο κύκλος εργασιών και η λειτουργική κερδοφορία επιδρούν στην αξία επιχείρησης

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

28

• Το αποτέλεσμα των αποδυναμωμένων ισολογισμών, αλλάζει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο η αξία της επιχείρησης αντιδρά σε

αυξήσεις στον κύκλο εργασιών και στην κερδοφορία

• Επιχειρήσεις που έχουν χρηματοοικονομικές δυσκολίες τείνουν να είναι πιο ευαίσθητες σε αυξήσεις στα συνολικά έσοδα, αλλά σχεδόν

δυο φορές πιο ευαίσθητες σε βελτιώσεις στην κερδοφορία

• Η κλαδική συμπεριφορά ποικίλει, με τους κλάδους της Ελαφριάς Βιομηχανίας, του Εμπορίου, των Τροφίμων & Ποτών και των

Επιχειρηματικών Υπηρεσιών να είναι πιο ευαίσθητοι σε αυξήσεις της κερδοφορίας, παρά σε αυξήσεις του κύκλου εργασιών, όταν οι

επιχειρήσεις έχουν χρηματοοικονομικές δυσκολίες

• Η ίδια ανάλυση, σε επίπεδο εισηγμένων/μη εισηγμένων εταιριών, καταδεικνύει ότι η αξία των εισηγμένων εταιρειών είναι πιο ευαίσθητη

στην κερδοφορία από αυτή των μη εισηγμένων

Ελαστικότητα Κύκλου εργασιών Ελαστικότητα Κερδοφορίας

* Το δείγμα αποτελείται από 5 ή λιγότερες παρατηρήσεις

Αύξηση επιχειρηματικής αξίας για Καθαρό δανεισμό/EBITDA < 5Αύξηση επιχειρηματικής αξίας για Καθαρό δανεισμό/EBITDA > 5

Καθαρός δανεισμός/EBITDA < 5Καθαρός δανεισμός/EBITDA > 5

1,03%

N/A*

N/A*

0,72%

2,44%

0,75%

1,07%

0,51%

0,79%

0,85%

1,10%

0,88%

1,88%

0,54%

0,93%

0,90%

0,94%

0,92%

1,05%

1,09%

0,88%

0,88%

0,97%

0,66%

0,87%

1,05%

0,84%

0,99%

1,04%

0,80%

1,09%

1,01%

Average

Transportation & Logistics

Transport

Food & Beverage

Investment Companies

Constructions

Heavy Industry

Professional Services

Other Retail

Energy, Telecoms, Utilities

Tourism

Light Industry

Entertainment

Health

Pharmaceuticals

Fuel Retail

7,,3%

Μ/Δ*

Μ/Δ*

13,47%

4,17%

2,30%

3,44%

7,83%

10,07%

1,83%

5,94%

10,03%

2,17%

5,50%

14,21%

13,05%

4,45%

6,56%

6,86%

0,04%

0,04%

0,34%

0,48%

1,03%

1,74%

4,07%

5,04%

3,96%

5,93%

6,13%

13,07%

11,41%

Καθαρός δανεισμός/EBITDA < 5Καθαρός δανεισμός/EBITDA > 5

Ελαφριά Βιομηχανία

Εμπόριο Καυσίμων

Φαρμακευτικά

Υγεία

Ψυχαγωγία

Τουρισμός

Ενέργεια, Τηλεπικοινωνίες,

Επιχειρήσεις Κοινής ΩφέλειαςΕμπόριο

Επιχειρηματικές Υπηρεσίες

Βαριά Βιομηχανία

Κατασκευές

Επενδυτικές Εταιρείες

Τρόφιμα και Ποτά

Μεταφορές

Logistics

Μέσος όρος

Page 29: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

0,60%

0,65%

0,70%

0,75%

0,80%

0,85%

0,90%

0,95%

1,00%

1,05%

1,10%

1,15%

1,20%

1,25%

10%0% 12% 14%6%4% 8%2%

Ελα

στι

κό

τητα

Κύ

κλο

υ ε

ργα

σιώ

ν

Υγεία

Ελαστικότητα κερδοφορίας

Heavy Industry Εμπόριο Καυσίμων

Τουρισμός

Επιχειρηματικές Υπηρεσίες

Επιχειρήσεις

Κοινής Ωφέλειας

Logistics

Φαρμακευτικά

Άλλο Εμπόριο

Light Industry

Τηλεπικοινωνίες

Μεταφορές

Επενδυτικές Εταιρείες

Κατασκευές

Τρόφιμα & Ποτά

Ενέργεια

Ψυχαγωγία

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

Υπάρχουν κλάδοι τους οποίους οι επιχειρήσεις είναι πιο πιθανό να επιδιώξουν στρατηγικές ανάπτυξης, όμως το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας θα αναπτυχθεί αργά

29

Νέες Αγορές/Προϊόντα Αναδιαμόρφωση

Αργή ανταπόκριση

• Περίπου το 21% των επιχειρήσεων, κυρίως οι

μικρότερες (Τουρισμός, Logistics, Υγεία,

Ελαφριά Βιομηχανία), μπορούν να συνεχίσουν

να περικόπτουν τα κόστη τους, να βελτιώνουν

τις διαδικασίες και τις λειτουργίες τους, με

πολύ μικρή επένδυση

• Ένα 26% των εταιρειών, οι μεγαλύτερες,

μπορούν να εστιάσουν στην αύξηση του

μεριδίου αγοράς στις αγορές που ήδη

λειτουργούν ή να μπουν σε καινούργιες

αγορές (Ενεργεία, Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας,

Τηλεπικοινωνίες, Τρόφιμων & Ποτά, Βαριά

Βιομηχανία) με μία μεγάλη επένδυση

• Περίπου το 13% των επιχειρήσεων, οι σχετικά

μεγάλες, μπορούν να αναπτυχθούν με την

απόκτηση πιο αδύναμων ανταγωνιστών, αλλά

και αναμορφώνοντας τον εαυτό τους,

εξαρτώμενες από την εξωτερική

χρηματοδότηση (Φαρμακευτικά, Μεταφορές,

Εμπόριο Καυσίμων, Ψυχαγωγία), όμως αυτό

οδηγεί σε μικρές επενδύσεις

• Περίπου το 39% των εταιρειών, συνήθως

μεσαίου μεγέθους (Εμπόριο, Κατασκευές,

Επενδυτικές Εταιρείες, Επαγγελματικές

Υπηρεσίες), αργούν να ανταποκριθούν,

ιδιαίτερα όσες δεν έχουν πρόσβαση σε

χρηματοδότηση, χωρίς σημαντικές επενδύσεις

ενόψει

Περικοπή κόστους

Μέσος όρος 4,74

Μέσ

ος ό

ρο

ς0

,94

€ 47,8δισ. / 533 / € 90εκ./ € 27,2δισ. € 13,1δισ. / 222 / € 59εκ./ € 5,3δισ.

€ 16,9δισ. / 423 / € 40εκ./ € 11,1δισ.€ 30,1δισ. / 739 / € 41εκ./ € 13,8δισ.

Συνολικός Κύκλος εργασιών / Αριθμός

Stars & Greys / Μέσο μέγεθος εταιρείας/

Δυνατότητα χρηματοδότησης

Δυνατότητα δανεισμού

(Stars & Greys)

Page 30: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

5

μέρα

επόμενη

Η

Page 31: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Το εταιρικό τοπίο στην Ελλάδα θα αλλάξει μόνο εάν το κόστος κεφαλαίου επιστρέψει σε επίπεδα που ευνοούν τις επενδύσεις και μηδενιστεί η επίδραση των Zombies

31

• Η επέλαση της κρίσης το 2008 αύξησε τον κρατικό και κατά συνέπεια τον εταιρικό κίνδυνο σε

επίπεδα που περιορίζουν τις επενδύσεις και το εμπόριο. Η παραγωγική βάση της οικονομίας

μετατοπίστηκε από τις υπηρεσίες προς τη βιομηχανία και προς χαμηλότερη προστιθέμενη

αξία

• Παρά την ενδυνάμωση της χρηματοδοτικής δυνατότητας των εταιριών, η θεσμική

χρηματοδότηση της εταιρικής οικονομίας αποδυναμώθηκε και αντικαταστάθηκε εν μέρει από

εμπορικές πιστώσεις

• Η επενδυτική διαδικασία βγήκε εκτός πορείας, δημιουργώντας ένα μεγάλο κενό μεταξύ των

επενδυτικών αναγκών των εταιρειών, έτσι ώστε να διατηρήσουν και να αυξήσουν το μερίδιό

τους στην αγορά καθώς και την ανταγωνιστικότητά τους, και την ικανότητά και την πρόθεση

να τις χρηματοδοτήσουν

• Ένας δυσανάλογα μεγάλος αριθμός εταιριών Zombie συνεχίζει να λειτουργεί υπονομεύοντας

την ισορροπία της αγοράς. Η στοχευμένη εξάλειψη όλων των Zombies θα είχε ως

αποτέλεσμα μία αύξηση κατά 13% του κύκλου εργασιών όλων των υπόλοιπων εταιριών

• Συνολικά, υπάρχουν περίπου 2,100 επενδύσιμες εταιρίες με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των

€ 10εκ., οι οποίες έχουν τις δικές τους επιχειρηματικές στρατηγικές

• Για να τεθεί σε λειτουργία η διαδικασία αλλά και για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη, οι

επιχειρήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν τα επενδυτικά έργα που έχουν απόδοση μεγαλύτερη

από το μακροπρόθεσμο κόστος των κεφαλαίων

• Οι στρατηγικές που δημιουργούν αξία σε μία επιχείρηση εξαρτώνται πρωτίστως από την

ευαισθησία της αξίας ιδίων κεφαλαίων στην ανάπτυξη της επιχείρησης και στη βελτίωση της

κερδοφορίας αλλά και από τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης. Το κόστος δανεισμού και ιδίων

κεφαλαίων είναι εξίσου σημαντικά

• Καθώς περνάμε σε μία χρηματοοικονομικά πιο χαλαρή περίοδο, με τις επιχειρήσεις να έχουν

συσσωρεύσει ταμειακά διαθέσιμα και να έχουν ενδυναμώσει τους ισολογισμούς τους, θα

υπάρξει μετατόπιση από τη στενή διαχείριση προς νέα επιχειρηματικά ανοίγματα

PwC

Page 32: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

PwC

Ατομικές επιχειρηματικές στρατηγικές χωρίς στήριξη είναι απίθανο να θέσουν σε

κίνηση βιώσιμη ανάπτυξη στο σύνολο της οικονομίας

Τρεις γενικές πολιτικές πρέπει να εφαρμοστούν ταυτόχρονα, με στόχο να

καθιερώσουν συνθήκες οι οποίες είναι ευνοϊκές για το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό

και τις επενδύσεις, και για την κινητοποίηση των πόρων της οικονομίας

Πρώτον, το εταιρικό τοπίο πρέπει να εκκαθαριστεί από εταιρείες Zombie

με γρήγορο ρυθμό. Οι διαδικασίες πλήρους ρευστοποίησης είναι σημαντικές

για τη μεταφορά ζήτησης στις εταιρείες Star και Grey, για την απελευθέρωση

περιουσιακών στοιχείων στην παραγωγική οικονομία, ενώ βελτιώνουν την

εμπορική ρευστότητα. Ταυτόχρονα, το τραπεζικό σύστημα πρέπει να

εκκαθαριστεί από τα NPLs, τα οποία απορροφούν κεφάλαια, έτσι ώστε να

επιταχυνθεί ο δανεισμός στην οικονομία

Δεύτερον, πρέπει να στηθεί μία καλά οργανωμένη προσπάθεια ανάπτυξης

εμπιστοσύνης με ένα ξεκάθαρο σχέδιο για το μέλλον. Αυτό θα βοηθήσει στη

μείωση του κρατικού πιστωτικού κινδύνου και θα προσελκύσει διεθνείς

στρατηγικούς επενδυτές να επενδύσουν στις ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες

όχι μόνο επιβίωσαν από τη χειρότερη κρίση, αλλά αυξήσαν την

ανταγωνιστικότητά τους

Τρίτον, ως αποτέλεσμα των επενδύσεων, η οικονομία θα ξαναβρεί την

ισορροπία προς υπηρεσίες και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και

θα επεκταθεί σε καινούργιες αγορές. Κλαδικές δημόσιες πολιτικές με συνοχή,

που προωθούν την ανάπτυξη, τη χρηματοδότηση στα τελευταία στάδια της

Ε&Α, την ομαδοποίηση της ζήτησης και την ομαδοποίηση της προσφοράς

είναι απαραίτητες για να διευκολύνουν αυτή τη μετατόπιση

Η κληρονομιά της κρίσης είναι έντονη, αλλά καλά κρυμμένη, και σταδιακά

στρέφει την Ελλάδα σε μία πιο πρωτόγονη φυσική παραγωγική βάση με λιγότερες

υπηρεσίες, τροφοδοτούμενη με λίγες επενδύσεις και στερημένη από καινοτομία

Χωρίς καινούργιες πολιτικές, η δυναμική της οικονομίας δεν πρόκειται να αλλάξει

10 χρόνια κρίσης - H οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε

32PwC

Page 33: 10 χρόνια κρίσης - PwC...PwC Μνο ο απ ις έ 1 1ρις ράπζς 2ο 2008 παρέμιναν 1 2ο Top 10 ης $ρημαιηριακής κφαλαιοποίηης

pwc.com

Η κρίση τελείωσε, αλλά η εταιρική οικονομία δεν είναι ούτε έτοιμη ούτε πρόθυμη να αναπτυχθεί

© 2019 PwC Ελλάδας. Με επιφύλαξη όλων των νομίμων δικαιωμάτων. Η επωνυμία ‘PwC’ αναφέρεται στην εταιρεία μέλος του δικτύου στην

Ελλάδα, και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αναφέρεται στο δίκτυο των εταιρειών μελών της PwC. Κάθε εταιρεία μέλος αποτελεί μια ξεχωριστή

νομική οντότητα. Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε το www.pwc.com/structure.

Στην PwC, στόχος μας είναι η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης στην κοινωνία και η επίλυση σημαντικών προβλημάτων. Είμαστε ένα δίκτυο

εταιρειών σε 158 χώρες με περισσότερα από 250,000 στελέχη που δεσμεύονται να παραδίδουν ποιοτικό έργο στις ελεγκτικές, φορολογικές και

συμβουλευτικές υπηρεσίες που αναλαμβάνουν. Πείτε μας τι έχει αξία για σας και μάθετε ακόμα περισσότερα στην ιστοσελίδα μας www.pwc.com.