11οο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ« ΑΙΣΧΥΛΕΙΟ »« ΑΙΣΧΥΛΕΙΟ »

«Ψάξε με, βρες με, μύρισέ με, βάλε με στη ζωή σου».ΒΟΤΑΝΑ: το θαύμα της φύσης

ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣΗ διαδεδομένη χρήση των βοτάνων τόσο στην ιατρική και την κοσμετολογία όσο και στη μαγειρική μας κίνησε το ενδιαφέρον ,να ψάξουμε, να βρούμε, να μυρίσουμε και γιατί όχι να βάλουμε στη ζωή μας αυτά τα πολύτιμα φυτά.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Να γνωρίσουμε και να καταγράψουμε βότανα. Να παρακολουθήσουμε την ιστορική και παραδοσιακή

διαδρομή της χρήσης των βοτάνων για θεραπευτικούς σκοπούς.

Να ευαισθητοποιηθούμε στο θέμα της προστασίας των βοτάνων.

Να διδαχθούμε τους τρόπους καλλιέργειας και συλλογής, διατήρησης και χρήσης των βοτάνων.

Να δούμε τα βότανα σε σχέση με τη μουσική, τη λογοτεχνία , τα εικαστικά.

Να συμμετέχουμε στη διαδικασία υλοποίησης ενός εκπαιδευτικού προγράμματος δρώντας τόσο ατομικά όσο και ομαδικά.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

• Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες (Βασιλικός- Μέντα-Λεβάντα).

• Συμπλήρωση φύλλων εργασίας- Ακροστιχίδες- Σταυρόλεξα- Αινίγματα- Παροιμίες

• Παρατηρήσεις, συγκέντρωση υλικού, συζήτηση και καταγραφή πληροφοριών.

• Παρουσίαση εργασιών στην ολομέλεια.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Η παράδοση πολλών πολιτισμών είναι γεμάτη από μύθουςκαι παραδόσεις που αναφέρονται στις θεραπευτικές χρήσεις των βοτάνων. Η προσφυγή στο φαρμακείο της φύσης υπήρξε γνώρισμα πολλών λαών .Βοτάνια γνώριζαν οι θεοί, βότανα ξεπηδούν από το αίμα μυθικών ηρώων, αλλά βότανα ανακάλυψαν τυχαία και οι άνθρωποι.Ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, συνιστούσε να βάζουν οι άνθρωποι πολλά βότανα στα φαγητά, για να χορταίνουν εύκολα και γρήγορα, ενώ στα έργα του παρουσιάζονται 237 είδη φυτών με τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Κατά τον Μεσαίωνα στους κήπους των μοναστηριών «ανθίζει» η βοτανολογία. Οι μοναχοί έφτιαχναν φαρμακευτικά φυτά, έλαια και αλοιφές που χρειάζονταν για τη θεραπεία των ασθενών.Τα βότανα διατηρούν και σήμερα τη σπουδαιότητα που είχαν στο παρελθόν. Η προτροπή του Ιπποκράτη «η τροφή σου να γίνει το φάρμακό σου», ας μας οδηγήσει σε αλλαγή στάσεων που σχετίζονται με τη διατροφή μας και τη σχέση με το φυσικό περιβάλλον.

ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Τα βότανα έχουν Τα βότανα έχουν κυρίαρχη θέση στην κυρίαρχη θέση στην τέχνη και αποτελούν τέχνη και αποτελούν πηγή έμπνευσης για:πηγή έμπνευσης για:

Α) Αγιογραφίες

Η Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια Η Αγία των βοτάνων

Όχι με πινέλο, αλλά με βότανα Όχι με πινέλο, αλλά με βότανα ζωγραφίζει τους πίνακές του ο Ρουσλάν ζωγραφίζει τους πίνακές του ο Ρουσλάν Ρούσεφ. Τα έργα του χαϊδεύουν τις Ρούσεφ. Τα έργα του χαϊδεύουν τις αισθήσεις μας με την εμφάνιση και το αισθήσεις μας με την εμφάνιση και το άρωμά τους που θυμίζει καλοκαίρι. άρωμά τους που θυμίζει καλοκαίρι. Ιδιαίτερα όμορφες είναι οι εικόνες του Ιδιαίτερα όμορφες είναι οι εικόνες του στις φωτοσκιάσεις του απόβραδου. Η στις φωτοσκιάσεις του απόβραδου. Η δημιουργία τους παίρνει χρόνο και κόπο δημιουργία τους παίρνει χρόνο και κόπο – να μαζευτούν τα βότανα, να – να μαζευτούν τα βότανα, να αποξεραθούν, να αλεστούν, να αποξεραθούν, να αλεστούν, να ζεσταθούν – μέχρι να βρουν τη θέση τους ζεσταθούν – μέχρι να βρουν τη θέση τους στον καμβά για να σχηματίσουν στον καμβά για να σχηματίσουν πορτραίτα και τοπία.πορτραίτα και τοπία."Μαζεύω τα βότανα όταν ανθίζουν, μετά "Μαζεύω τα βότανα όταν ανθίζουν, μετά τα αποξηραίνω", διηγείται ο Ρουσλάν. τα αποξηραίνω", διηγείται ο Ρουσλάν. "Η τοποθέτηση μου παίρνει περίπου ένα "Η τοποθέτηση μου παίρνει περίπου ένα μήνα και έχω δική μου τεχνολογία για να μήνα και έχω δική μου τεχνολογία για να μην ξεθωριάζουν. Χρησιμοποιώ μόνο μην ξεθωριάζουν. Χρησιμοποιώ μόνο φυσικά υλικά και δουλεύω με προσχέδια.φυσικά υλικά και δουλεύω με προσχέδια.

Β)Πίνακες ζωγραφικής

Τα χρώματα προέρχονται από τα ίδια τα βότανα – π.χ. από τα καρύδια και τις τσουκνίδες. Οι τσουκνίδες δίνουν από τον βλαστό τους πράσινο χρώμα, από τα φύλα σχεδόν καφέ και από τις ρίζες κίτρινο, κόκκινο παίρνω από τις φλούδες των κρεμμυδιών, το άσπρο προέρχεται από μανιτάρια και το πιο δύσκολο είναι το μπλε". 

Γ) Λογοτεχνικά κείμενα Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Η Φραγκογιαννού "Με το καλάθιον υπό τον αγκώνα της αριστεράς χειρός ... εξήρχετο εις τους αγρούς, ανέβαινεν εις τα όρη, διέτρεχε φάραγγας, κοιλάδας και ρεύματα, έψαχνεν να εύρη τα βότανα, όσα αυτή εγνώριζε, -- την αγριοκρομμύδα, τη δρακοντιά, το τρίμερο κι άλλα ακόμη -- τα έκοπτεν ή τα εξερρίζωνεν, εγέμιζεν το καλάθιόν της κι επέστεφε το βράδυ εις την οικίαν". "Η φόνισσα" 

Κωστής ΠαλαμάςΠέντε δράμια σιναμική,δέκα δράμια μαστίχαοκτώ δράμια ραβέντιπέντε δράμια αρσενικό λιβάνιδυο δράμια πιπερόριζα2 δράμια κανέλλακοπάνισέ τα ...(μαντζούνι, που θα δυνάμωνε τον άρρωστο πριν τη θεραπεία )

"Ο θάνατος του παλληκαριού", 1891 

Δ) Δημοτικά τραγούδια

Αρρωστημένος του γιατρού πάντα ζητάει βοτάνι...

Να βρεις της δάφνης τον καρπό

της πικρολιάς τα φύλλα

κι αντάμωσέ τα με καπνό

και πιε τα με το ξίδι Για ιδέστε τον

αμάραντο       σε τι γκρεμό φυτρώνει ...

Ε)Ε) ΈθιμαΈθιμαΑγιόγιαννε μ' το Αγιόγιαννε μ' το σύνουρο, του Γιάννη το σύνουρο, του Γιάννη το βοτάνι βοτάνι      Εσ' Αγιαγιάννη μ',      Εσ' Αγιαγιάννη μ', βοηθάμε να πλέξω το βοηθάμε να πλέξω το γαϊτάνιγαϊτάνι      και πλέγοντας και       και πλέγοντας και λέγοντας και λέγοντας και ψιλοτραγουδώντας,ψιλοτραγουδώντας,      στη μέση πλέγουν       στη μέση πλέγουν το Χριστό στην άκρη το το Χριστό στην άκρη το ΒαγγέλιοΒαγγέλιο     και στο καλό το      και στο καλό το γύρισμα πλέγουν τον γύρισμα πλέγουν τον Αγιγιάννη. Αγιγιάννη.

Έθιμο του Κλείδωνα ή Γιάγιαννου της Θράκης: Είναι το έθιμο των κοριτσιών, που με κάθε μέσο ζητούν να μαντέψουν την τύχη τους, τη μοίρα τους, την αποκατάστασή τους.

Στ) Παροιμίες

Της αγάπης το βοτάνι, κάθε τόπος δεν το κάνει. Εις του θανάτου τις πληγές βότανα δε χωρούνε. Στου χάρου τις λαβωματιές, βοτάνια δε χωρούνε

μήτε γιατροί γιατρεύουνε, μήτε άγιοι βοηθούνε. Για χάρη του βασιλικού ποτίζεται κι η γλάστρα. Βασιλικός κι αν μαραθεί τη μυρωδιά την έχει. Σε πήρα τριαντάφυλλο κι εσύ βγήκες τσουκνίδα. Εις του θανάτου τις πληγές βότανα δε χωρούνε. Μαντζουράνα στο κατώφλι γάιδαρος στα

κεραμίδια. Φασκομηλιά στην αυλή σου κι η αρρώστια μακριά. Βρόμιο ψάρι, ρίγανη αγάπη. Κολοκύθια με ρίγανη.

Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΒΟΤΑΝΩΝ

Βότανα και ΜαγειρικήΑκόμα και ένα απλό πιάτο, ένα κοινό φαγητό μπορεί να γίνει πιο νόστιμο, να αποκτήσει άρωμα, αν προσθέσουμε ρίγανη, δάφνη, θυμάρι, μέντα, δυόσμο, δεντρολίβανο ή και κάποιο άλλο βότανο.

Για πεντανόστιμο χοιρινό πρόσθεσε δεντρολίβανο, φασκόμηλο και δάφνη, ενώ για μοσχομυριστό κοτόπουλο βάλε ρίγανη, θυμάρι και δυόσμο.

Βότανα : το Φαρμακείο της φύσηςΒότανα : το Φαρμακείο της φύσηςΤα βότανα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με Τα βότανα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με διάφορους τρόπους για τη θεραπεία αρκετών διάφορους τρόπους για τη θεραπεία αρκετών παθήσεων είτε ως αφέψημα, ως κατάπλασμα, παθήσεων είτε ως αφέψημα, ως κατάπλασμα, ως κομπρέσα, αλοιφή ή βάμμα.ως κομπρέσα, αλοιφή ή βάμμα.

Έχεις αϋπνίες, πονοκέφαλο, πονόδοντο;…. Πιες χαμομήλι.Πονάει το στομάχι σου ;Έχεις φούσκωμα από το πολύ φαγητό;….. Πιες δάφνη

Η κυρία Σταυρούλα Παναγιωτοπούλου ετοιμάζει αλοιφή για εγκαύματα από κουφοξυλιά

(σαμπούκο)

Βότανα και ομορφιά Σαπούνια, κρέμες προσώπου και σώματος, σαμπουάν, αρώματα έχουν ως βάση κάποιο βότανο.

Θέλεις σαμπουάν για ψείρες; Διάβασε την παρακάτω συνταγή5 κουταλάκια παρθένο ελαιόλαδο (ή αγνό λάδι καρύδας)5 σταγόνες αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου5 σταγόνες αιθέριο έλαιο δενδρολίβανου5 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας5 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας5 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτουΠροσθέστε μια μικρή ποσότητα αγνού σαπουνιού στο μίγμα και κάνετε με αυτό μασάζ στα μαλλιά. Αφήστε το στα μαλλιά για μια ώρα κάτω από μια πετσέτα ή φορέστε ένα σκουφάκι για να αποφύγετε τις σταγόνες. Ξεπλύνετε τα μαλλιά και πλύνετε τα καλά με αγνό σαπούνι.

Θέλεις να καταπολεμήσεις την τριχόπτωση; Διάλεξε τη τσουκνίδα.

Κι αν δεν σε πείσαμε για τη χρησιμότητα των βοτάνων ….μια μαντινάδα την αλήθεια θα σου πει!!! Στον άνθρωπο τον ευγενή ότι κι αν πεις τ΄ αξίζει

σαν το σγουρό βασιλικό που όπου σταθείς μυρίζει Φασκόμηλε, φασκόμηλα που γίνονται το Μάη

ασθματικός απεις τα πιεί, γίνεται παλικάρι. Εσύ κανέλα δε βαστάς, μόσκο δεν κοπανίζεις,

γαρούφαλα δε λούζεσαι, ήντα ΄χεις και μυρίζεις. Στολίζεις εικονίσματα μέσα στην εκκλησία

ακόμα και Μυρτιδιώτισσα υπάρχει Παναγία.

Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ

• ΜΙΛΗΣΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ• ΜΠΑΡΔΗ ΤΖΟΥΛΙΑΝΑ• ΜΠΑΡΔΗ ΜΑΡΙΝΑ• ΒΕΤΣΙΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ• ΑΛΗΓΙΑΝΝΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ• ΜΠΕΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ• ΠΡΕΒΥΖΗ ΜΑΡΙΑΝΝΑ• ΜΑΥΡΟΥ ΛΥΔΙΑ• ΜΠΑΝΤΗ ΜΑΡΙΑ• ΓΚΟΓΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ• ΛΙΜΚΑ ΟΡΕΣΤΗΣ• ΓΚΟΥΜΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΠΕΠΠΑ ΞΕΝΗ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΖΩΗ ΝΤΟΥΣΣΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ΜΑΚΡΑΚΗ ΑΝΔΡΙΑΝΑ ΛΕΒΕΝΤΗ ΜΑΡΙΑ ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΟΥΧΑΪ ΣΟΥΑΝΤ ΣΑΛΙΧ ΜΑΤΕΟ ΤΑΜΠΑΚΑΚΗΣ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΔΟΥΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΛΛΕΣΙ ΓΙΟΥΡΓΚΕΝ ΜΠΑΞΕΒΑΝΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

Υπεύθυνες καθηγήτριες : Γραμμενιάτη Ελένη – Βαγενά Ελένη

Ευχαριστούμε που παρακολουθήσατε την παρουσίασή μας.